The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.
Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by poramin_kw, 2019-11-25 02:52:39

ระบบหายใจ

ระบบหายใจ

เอกสารประกอบการสอน วชิ าชวี วิทยา 2 สอนโดยครปู รมินทร์ แก้วกล่าศรี หนา้ ที 1

โรงเรยี นสายปัญญา ในพระบรมราชินปู ถัมภ์
เอกสารประกอบการเรยี น วชิ าชีววิทยา 2 ว30242

ภาคเรียนท่ี 1 ปีการศกึ ษา 2561

สอนโดย ครูปรมนิ ทร์ แก้วกลา่ ศรี (ครูอารม์ )

เอกสารฉบบั ปรับปรงุ คร้งั ท่ี 1 ปีการศึกษา 2562

เอกสารประกอบการสอน วชิ าชวี วิทยา 2 สอนโดยครปู รมนิ ทร์ แกว้ กลา่ ศรี หนา้ ที 2

BIOLOGY 2

INTRODUCTION TO ANIMALS BIOLOGY
➢ Anatomical position และค่าศพั ทท์ ่ีใช้แสดงทิศทางของรา่ งกาย

➢ สิง่ มีชีวติ มกี ารแลกเปลี่ยนสารตา่ ง ๆ กบั ส่ิงแวดล้อม

เอกสารประกอบการสอน วชิ าชีววทิ ยา 2 สอนโดยครูปรมินทร์ แกว้ กลา่ ศรี หนา้ ที 3

ระบบหายใจและการแลกเปลยี่ นแก๊ส
The Respiratory System and Gas Exchange

จดุ ประสงค์การเรียนรู้
1. สบื ค้นข้อมลู อธิบาย และเปรียบเทยี บโครงสร้างท่ที ้าหน้าท่ีแลกเปลยี่ นแก๊สของฟองนา้ ไฮดรา

พลานาเรีย ไส้เดือนดิน แมลง ปลา กบ และนก

ระบบหายใจและการแลกเปลยี่ นแก๊ส มีหนา้ ท่ี
......................................................................................
......................................................................................

อวัยวะในการแลกเปลี่ยนแก๊สในสิ่งมชี ีวิตเซลล์เดยี วและสัตว์

เอกสารประกอบการสอน วชิ าชวี วทิ ยา 2 สอนโดยครปู รมนิ ทร์ แก้วกลา่ ศรี หนา้ ที 4

เอกสารประกอบการสอน วชิ าชวี วทิ ยา 2 สอนโดยครปู รมนิ ทร์ แก้วกลา่ ศรี หนา้ ที 5

เอกสารประกอบการสอน วิชาชวี วทิ ยา 2 สอนโดยครปู รมนิ ทร์ แกว้ กล่าศรี หนา้ ที 6
สรปุ โครงสรา้ งทใ่ี ช้ในการแลกเปลยี่ นแก๊สของส่ิงมีชวี ติ เซลลเ์ ดยี วและสตั ว์

1.การแลกเปลย่ี นแกส๊ ของไฮดรา พลานาเรยี และไส้เดือนดิน มคี วามเหมือน หรอื แตกต่างกนั อย่างไร
............................................................................................................................. .................................................
............................................................................................................................................................ ..................
2.เพราะเหตุใด แมลง จงึ ไมจ่ ้าเป็นต้องมรี ะบบหมุนเวียนเลือดเปน็ ตัวน้าแกส๊ ออกซิเจนไปให้เซลล์ตา่ ง ๆท่ัวร่างกาย
..................................................................................................................................... .........................................
.......................................................................................... ....................................................................................
3.อวัยวะท่ใี ช้ในการแลกเปลีย่ นแกส๊ ของสัตวน์ า้ มีความเหมาะสมในการด้ารงชีวิตอยา่ งไร
............................................................................................ ..................................................................................
............................................................................................................................. .................................................
4.ถุงลมของนก สามารถแลกเปล่ียนแกส๊ ไดห้ รือไม่ เพราะเหตใุ ด
............................................................................................................................. .................................................
...................................................................................................................................................... ........................
5.ลกั ษณะท่สี า้ คัญของโครงสรา้ งท่ใี ช้ในการแลกเปล่ยี นแก๊ส จะตอ้ งมีลักษณะสา้ คัญอย่างไร
............................................................................................................................. .................................................
..............................................................................................................................................................................

เอกสารประกอบการสอน วชิ าชีววิทยา 2 สอนโดยครปู รมนิ ทร์ แก้วกล่าศรี หนา้ ที 7

จดุ ประสงค์การเรียนรู้
สงั เกต และอธิบายโครงสรา้ งของปอดในสตั ว์เลยี งลูกดว้ ยน้านม

คา่ ช้แี จง
1. ใหน้ ักเรียนศึกษากิจกรรมที่ 14.1 เรื่อง โครงสร้างปอดของสตั วเ์ ลียงลูกด้วยนา้ นม ในหนงั สือเรียนวิชา
เพิ่มเติมวทิ ยาศาสตร์ ชีววทิ ยา เล่ม 4 หนา้ ท่ี 55
2. บนั ทึกภาพสมาชิกกลุ่ม วสั ดุอุปกรณ์ ปอดหมู และ ภาพขณะทีศ่ ึกษา
3. เขียนรายงานการศกึ ษา เรือ่ ง โครงสรา้ งปอดของสัตวเ์ ลียงลูกด้วยน้านม ประกอบดว้ ย
หนา้ ปก บันทึกผลการทดลอง โครงสรา้ งภายนอก ได้แก่ สี เนือปอด ลักษณะรปู รา่ ง และขนาดของ
ปอด การทดลองการเปล่ียนแปลงของปอด ด้วยการบบี ท่อลม และการสบู ลมของปอด โดยแนบรูป
พรอ้ มเขียนผลการศกึ ษาใตร้ ปู ภาพ
4. ตอบค้าถามทา้ ยกิจกรรม
4.1 ปอดมสี ีอะไร เพราะเหตุใดจึงมสี เี ช่นนนั
4.2 เนือปอดมลี กั ษณะอยา่ งไร
4.3 ลกั ษณะรูปรา่ ง และขนาดของปอดซ้ายและปอดขวามีความแตกต่างกนั อยา่ งไร
4.4 เมอ่ื ใชน้ ิวบีบท่อลมแลว้ ปลอ่ ย ท่อลมมีการเปลี่ยนแปลงอย่างไร
4.5 ลกั ษณะของท่อลม การจัดเรยี งตัวของกระดูกอ่อน รปู รา่ งของกระดูกอ่อนมีความเหมาะสมตอ่
การท้าหนา้ ที่อยา่ งไร
4.6 เมอ่ื สอดสายยางแลว้ สบู ลมเข้าที่หลอดลมดา้ นหนึ่งของปอด ปอดอีกข้างมีการเปลี่ยนแปลง
อย่างไร
4.7 เมอ่ื ตัดเนือปอดเปน็ ชนิ ขนาดเล็กใส่ในบีกเกอร์ที่มนี า้ จะเกดิ อะไรขึน เพราะเหตุใด

สิ่งทตี่ ้องเตรยี มมา

1. ปอดหมู
ปอดควรอยู่ในสภาพสมบูรณ์ ไม่มรี อดมีดและรอยช้า
ปอดที่น้ามา ควรเกบ็ ในตู้เยน็ ชอ่ งธรรมดา ไม่ควรแช่ในช่องแช่แข็ง
2. ถงุ มือแพทย์

3. กระดาษทิชชู

4. ถุงดา้ ขนาดใหญ่ สา้ หรับคลมุ โตะ๊ กนั เป้ือน

เอกสารประกอบการสอน วิชาชวี วิทยา 2 สอนโดยครปู รมนิ ทร์ แก้วกล่าศรี หนา้ ที 8

จุดประสงค์การเรยี นรู้
สบื ค้นขอ้ มูล อธิบายโครงสรา้ งทใ่ี ช้ในการแลกเปลี่ยนแก๊ส และกระบวนการแลกเปลีย่ นแก๊สของ
มนษุ ย์

อวัยวะและโครงสรา้ งที่ใชใ้ นการแลกเปลย่ี นแกส๊ ของคน
1. จงเตมิ คำ และเรยี งลำดบั โครงสรำ้ งที่ใชใ้ นกำรลำเลียงแก๊สในคนให้ถกู ต้อง

หลอดลม คอหอย ทอ่ ลม โพรงจมกู ถงุ ลม ปอด หลอดลมฝอย กลอ่ งเสยี ง กะบังลม
bronchi pharynx trachea Nasal alveolus lung bronchiole larynx diaphragm

cavity

เอกสารประกอบการสอน วชิ าชีววิทยา 2 สอนโดยครปู รมนิ ทร์ แก้วกลา่ ศรี หนา้ ที 9

จุดประสงคก์ ารเรียนรู้

อธบิ ายการทา้ งานของปอด และทดลองวัดปริมาตรของอากาศในการหายใจออกของมนษุ ย์
กลไกการเปลยี่ นแปลงขณะเกิดการสูดลมหายใจเข้า – ออก
➢ การหายใจเข้าและการหายใจออกเกิดจากการเปลีย่ นแปลงความดันของอากาศภายในปอด โดยการ
ท้างานรว่ มกันของกลา้ มเนือกะบังลมและกล้ามเนือระหว่างกระดูกซ่โี ครง

การหายใจเขา้ การหายใจออก

กลา้ มเนือยดึ ซีโ่ ครงแถบนอก หดตวั / คลายตวั กลา้ มเนือยดึ ซี่โครงแถบนอก หดตัว / คลายตวั

กลา้ มเนือยดึ ซี่โครงแถบใน หดตวั / คลายตัว กลา้ มเนือยดึ ซี่โครงแถบใน หดตัว / คลายตัว

กระดูกซโี่ ครง ยกสูงขนึ้ / ลดต่าลง กระดูกซโ่ี ครง ยกสงู ขน้ึ / ลดตา่ ลง

กะบังลม ยกสูงขนึ้ / ลดตา่ ลง กะบังลม ยกสงู ขน้ึ / ลดต่าลง

ปริมาตรปอด เพมิ่ ข้ึน / ลดลง ปรมิ าตรปอด เพ่ิมข้ึน / ลดลง

ความดันภายในปอด เพ่ิมขนึ้ / ลดลง ความดนั ภายในปอด เพิ่มขนึ้ / ลดลง

อากาศจากภายนอก ไหลเข้า /ไหลออก จากปอด อากาศจากภายนอก ไหลเขา้ /ไหลออก จากปอด

เอกสารประกอบการสอน วิชาชวี วิทยา 2 สอนโดยครปู รมนิ ทร์ แก้วกล่าศรี หนา้ ที 10

กจิ กรรมที่ 14.3 ปริมาตรของอากาศในการหายใจออกของมนุษย์
ค่าช้ีแจง

1. ให้นักเรียนศึกษากจิ กรรมท่ี 14.3 เร่ือง ปริมาตรของอากาศในการหายใจออกของมนุษย์ ในหนงั สอื
เรียนวชิ าเพมิ่ เติมวทิ ยาศาสตร์ ชีววิทยา เล่ม 4 หน้าท่ี 69

2. ตอบค้าถามทา้ ยกจิ กรรม
ปริมาตรของอากาศขณะหายใจเขา้ -ออก

เคร่อื งมอื ท่ีใช้ในการศกึ ษาปริมาตรอากาศในปอดของคน มีช่ือว่า .....................................

จากภาพ จงตอบคา่ ถามต่อไปน้ี
1. หมายเลขใด คือตา้ แหน่งของการหายใจเขา้ ปกติ ....................
2. หมายเลขใด คือตา้ แหน่งของการหายใจออกปกติ ....................
3. Tidal volume คืออะไร ...........................................................................................
4. หากนกั เรยี นบงั คับหายใจออก กราฟปริมาตรอากาศในปอดจะอยู่ท่ีหมายเลขใด เพราะอะไร
...........................................................................................................................
5. หากนกั เรยี นสดู ลมหายใจเข้าจนสดุ ปรมิ าตรอากาศในปอดจะอยู่ที่หมายเลขใด ...................
6. “ปริมาตรอากาศท่มี ีความสาคัญต่อการแลกเปลย่ี นกา๊ ซในปอด จะเปน็ ปริมาตรอากาศท่ีเหลอื อย่ใู นถุง
ลมขณะทีม่ ีการหายใจออกเต็มที่” จากประโยคดังกล่าว คือหมายเลขใด
………………………………………………………………………………………….
7. จากบทความข้อ 6 เราสามารถบังคบั ใหป้ ริมาตรอากาศในปอดเหลือ 0 ลิตร ได้หรือไม่ เพราะอะไร
..................................................................................................................
8. โครงสร้างใดทีค่ วบคมุ ปรมิ าณของอากาศในปอด 1. .....................................................
2. ....................................................

เอกสารประกอบการสอน วชิ าชวี วิทยา 2 สอนโดยครปู รมนิ ทร์ แกว้ กลา่ ศรี หนา้ ที 11

การหายใจภายนอก (external respiration) ของคนประกอบด้วย
1. กลไกการแลกเปลย่ี นแกส๊ ระหว่าง บรรยากาศ กับ ปอด
2. กลไกการแลกเปล่ียนแก๊สระหว่าง ปอด กบั เลือด
3. กลไกการแลกเปลยี่ นแก๊สระหวา่ ง เลอื ด กบั เซลล์

กลไกการแลกเปลย่ี นแก๊ส
การแลกเปล่ียนแกส๊ ในรา่ งกายของคน เกิด 2 บรเิ วณ คือ
1. ...............................................................................................................................................
2. ..............................................................................................................................................
ในการแลกเปล่ียนแก๊ส ใช้กระบวนการ.................................................................................
เกิดขนึ เนื่องจากความดันของแก๊สในสองบริเวณท่แี ตกต่างกัน

เอกสารประกอบการสอน วชิ าชีววทิ ยา 2 สอนโดยครปู รมนิ ทร์ แก้วกลา่ ศรี หนา้ ที 12

การแลกเปลี่ยนแกส๊ บรเิ วณถงุ ลมปอด การแลกเปลย่ี นแก๊สบริเวณเนือเย่ือ

การแลกเปลย่ี นแก๊สออกซเิ จน

............................................................................................................................. ..................................
................................................................................................ ................................................................

เอกสารประกอบการสอน วิชาชวี วิทยา 2 สอนโดยครปู รมินทร์ แกว้ กลา่ ศรี หนา้ ที 13
การแลกเปลี่ยนแกส๊ คาร์บอนไดออกไซด์

............................................................................................................................. ...................................
............................................................................................... .................................................................
............................................................................................................................. ...................................
.......................................................................................................................................................... ......

การแลกเปลีย่ นแกส๊ บริเวณถงุ ลมปอด การแลกเปล่ียนแก๊สบรเิ วณเนือเยื่อ

เอกสารประกอบการสอน วิชาชวี วิทยา 2 สอนโดยครปู รมนิ ทร์ แก้วกลา่ ศรี หนา้ ที 14
การควบคมุ การหายใจ

กลไกการควบคุมการหายใจ มกี ารควบคุมโดยระบบประสาท อยู่ 2 สว่ น
1. การควบคมุ แบบอัตโนวตั ิ .......................................................................................................................
............................................................................................................................. ...................................
............................................................................................... .................................................................
2. การควบคุมภายใตอ้ า้ นาจจิตใจ .............................................................................................................
................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ...................................

เอกสารประกอบการสอน วิชาชวี วทิ ยา 2 สอนโดยครปู รมินทร์ แกว้ กล่าศรี หนา้ ที 15
การวดั อัตราการหายใจ

อตั ราการหายใจ คอื อัตราการใช้ออกซิเจนเพ่ือสลายอนิ ทรียสารให้ ได้พลงั งานหนึ่งหน่วยเวลา
ตอ่ หนงึ่ หนว่ ยน้าหนักของส่ิงมีชีวติ เครอ่ื งมือที่ใชว้ ดั อัตราการหายใจของสิ่งมชี ีวิต เรยี กวา่
เรสไปโรมิเตอร์ (respirometer)

จากตาราง นักเรียนสรุปไดว้ ่าอย่างไร
............................................................................................................................. ..................................
............................................................................................................................. ..................................

เอกสารประกอบการสอน วชิ าชีววทิ ยา 2 สอนโดยครปู รมนิ ทร์ แก้วกล่าศรี หนา้ ที 16

ใหน้ กั เรยี นค้นคว้าสาเหตุเกี่ยวกับเหตุการณ์ทีเ่ กดิ ข้นึ เก่ียวกบั ระบบหายใจ และเติมให้สมบูรณ์

การไอ ....................................................................................................................... .........................
............................................................................................................................. ..................................
การจาม ...............................................................................................................................................
............................................................................................................................. ..................................
การหาว ...............................................................................................................................................
............................................................................................................................. .................................
การสะอกึ ..................................................................................................................... .........................
............................................................................................ ..................................................................
การกรน ...................................................................................................................... .........................
..............................................................................................................................................................


Click to View FlipBook Version