รายงานพิจารณาวรรณกรรม เรื่อง ใบไม้ที่หายไป

รายงานพิจารณาวรรณกรรม
เรื่อง ใบไม้ที่หายไป

จัดทำโดย
นางสาวปยิ ะมาศ นาคสวาท
ชัน้ มัธยมศึกษาปที ี่ ๖ ห้อง ๔ เลขท่ี ๙

เสนอ
นางสาว ปารชิ าต นวลวจิ ติ ร

รายงานนีเ้ ปน็ ส่วนหนึ่งของรายวิชาภาษาไทยเพิ่มเตมิ
ภาคเรียนที่ ๒ ปกี ารศกึ ษา ๒๕๖๔

โรงเรยี นกาญจนาภิเษกวิทยาลัย กระบี่



รายงานพิจารณาวรรณกรรม
เรอื่ ง ใบไมท้ ี่หายไป

จัดทำโดย
นางสาวปยิ ะมาศ นาคสวาท
ชน้ั มัธยมศึกษาปที ่ี ๖ หอ้ ง ๔ เลขท่ี ๙

เสนอ
นางสาว ปารชิ าต นวลวิจติ ร

รายงานนี้เป็นส่วนหนงึ่ ของรายวชิ าภาษาไทยเพิ่มเตมิ
ภาคเรียนท่ี ๒ ปีการศกึ ษา ๒๕๖๔

ก

คำนำ

รายงานฉบับนีเ้ ปน็ ส่วนหน่งึ ของรายวิชาภาษาไทยเพมิ่ เตมิ ในระดับชน้ั มัธยมปีที่ ๖ โดย
มจี ุดประสงคเ์ พอื่ ใช้ในการศึกษาหาความรทู้ ไ่ี ดจ้ ากหนังสือท่อี า่ น เร่ือง ใบไมท้ ีห่ ายไป
ทงั้ น้ใี นรายงานฉบบั นี้ประกอบไปด้วยเนื้อหาและแนวคิดในหนังสือ

ผ้จู ดั ทำได้เลอื กหวั ขอ้ นใี้ นการทำรายงาน เน่ืองมาจากเปน็ เรอ่ื งทนี่ า่ สนใจรวมท้ังเป็นเร่อื งท่ี
ส่ือใหเ้ ห็นถงึ ความคดิ ความหวัง และปลุกจติ สำนึกของหนมุ่ สาวในยคุ ๑๔ ตุลา ๒๕๑๖ ความ
ใฝฝ่ ัน ปรัชญาชวี ิต และอุดมการณข์ องคนหนุ่มสาว

ขอขอบคุณ คุณครู ปาริชาต นวลวิจิตร ทีใ่ หค้ วามรู้และแนวทางการศกึ ษา ผู้จดั ทำหวังว่า
รายงานฉบบั นีจ้ ะเป็นประโยชนแ์ ก่ผจู้ ัดทำทกุ ทา่ นทม่ี าศกึ ษา

นางสาว ปิยะมาศ นาคสวาท
ผ้จู ดั ทำ

สารบัญ ข

เรอ่ื ง หนา้
คำนำ ก
สารบัญ ข
สารบญั (ต่อ) ค
ประวตั ิผู้เขียน
ผลงานรวมเล่ม ๑-๓
เรื่องยอ่ ๔
เร่อื งราวในปี พ.ศ. ๒๕๑๓ – พ.ศ. ๒๕๒๘
๕-๖
พ.ศ. ๒๕๑๓ - พ.ศ. ๒๕๑๕
พ.ศ. ๒๕๑๖ - พ.ศ. ๒๕๑๙ ๗
พ.ศ. ๒๕๒๐ - พ.ศ. ๒๕๒๑ ๘
พ.ศ. ๒๕๒๒ - พ.ศ. ๒๕๒๓ ๙
พ.ศ. ๒๕๒๔- พ.ศ. ๒๕๒๘ ๑๐
โครงเรื่อง ๑๑
บทวเิ คราะห์ ๑๒

๑.เรือ่ งยอ่ ๑๓
๒.แนวคิดของเรือ่ ง ๑๔ - ๑๕
ผู้ประพนั ธ์ผู้ถา่ ยถอดความจรงิ ผา่ นปลายปากา ๑๖ - ๑๘
๓.การต้งั ช่อื เร่ือง - ๔.กลวธิ ีการนำเสนอ
๕.ภาษาท่ีใช้ในเร่อื ง ๑๙
คุณค่าของวรรณกรรม ๒๐
๑.คณุ คา่ ด้านเนอ้ื หา
๒.คุณค่าด้านวรรณศิลป์ ๒๑
๓.คณุ ค่าดา้ นสงั คม ๒๒ - ๒๓
๒๔ - ๒๖

สารบัญ (ตอ่ ) ค

เร่อื ง หน้า
ลกั ษณะคำประพันธ์ ๒๗
บทสนทนา ๒๘
ฉากและบรรยากาศ ๒๙
สรุป ๓๐ - ๓๑
บรรณานกุ รม ๓๒

๑

จิระนันท์ พติ รปรชี า
ประวตั ผิ ้เู ขยี น

จิระนันท์ พติ รปรชี า
เป็นลูกคนกลาง ในจานวนพีน่ ้องสามคน
บดิ า : นายนิรนั ดร์ พิตรปรชี า
มารดา : นางจิระ พติ รปรีชา
เกดิ : ๒๕ กมุ ภาพนั ธ์ พ.ศ. ๒๔๙๘ (๖๖ ปี)
จังหวดั : ตรงั ประเทศ : ไทย
สัญชาติ : ไทย
ศิษยเ์ กา่ : จุฬาลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั
มหาวิทยาลยั คอร์แนล

๒

อาชีพ : นักเขยี น, ผู้จัดทาบทบรรยายภาพยนตร์

มชี ือ่ เสยี งจาก : อดีตผู้นานกั ศึกษาในเหตกุ ารณ์ ๑๔ ตุลาคม ๒๕๑๖

ค่สู มรส : เสกสรรค์ ประเสริฐกลุ

บตุ ร : ๒ คน

จิระนนั ท์ พิตรปรีชา มีช่อื เลน่ ว่า "จดี๊ " เกิดเมื่อวนั ท่ี ๒๕ กมุ ภาพันธ์ พ.ศ. ๒๔๙๘ ทอี่ าเภอเมอื ง
จงั หวดั ตรงั มคี วามสนใจในการประพนั ธ์ตง้ั แตเ่ ด็ก จบการศึกษาระดบั มธั ยมศึกษาตอนตน้ จาก
โรงเรยี นสภาราชินี จังหวัดตรงั และจบการศึกษาระดบั มัธยมตอนปลายจากโรงเรียนเตรียมอดุ มศกึ ษา
จากนนั้ ศึกษาต่อที่คณะวทิ ยาศาสตร์ แผนกเตรียมเภสชั จุฬาลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั และได้รับเลือกให้
เป็นดาวจฬุ าฯ พ.ศ. ๒๕๑๕

ใน พ.ศ. ๒๕๑๖ เปน็ หน่ึงในผนู้ านกั ศึกษาท่ีรว่ มโครงการส่งเสริมประชาธิปไตยของศนู ย์
ส่งเสรมิ ประชาธิปไตย (ศสป.) ซึง่ รัฐบาลนายสญั ญา ธรรมศักด์ิ ต้ังขึน้ หลังเหตุการณ์ ๑๔ ตลุ าคม พ.ศ.
๒๕๑๖ โดยการดูแลของทบวงมหาวิทยาลยั โดยมีนายประพันธพ์ งศ์ เวชชาชีวะ เป็นรัฐมนตรี ทง้ั น้ี
ได้รับการชักชวนจากนายวิรัติ ศกั ด์ิจรพาพงษ์ ผนู้ านักศึกษาท่เี ป็นนิสติ รนุ่ พจี่ ากจุฬาลงกรณ์
มหาวิทยาลัย กจิ กรรมแรก คอื การจดั อบรมอาสาสมัครส่งเสริมประชาธปิ ไตยทจี่ ติ ตภาวนั วิทยาลัย
อาเภอบางละมงุ จังหวดั ชลบุรี เมอ่ื เดือนมนี าคมพ.ศ. ๒๕๑๗ หลงั จากนั้นเธอไดม้ บี ทบาทในการแต่ง
คาประพนั ธเ์ พ่อื อ่านบนเวทีการชมุ นุมเรยี กร้องสิทธิเสรีภาพของผ้ใู ชแ้ รงงานและกลุ่มสตรตี ่าง ในยุคที่
ประชาธปิ ไตยเบ่งบาน และตอ้ งหนเี ขา้ ปา่ ไปเข้าร่วมกบั พรรคคอมมิวนิสตแ์ ห่งประเทศไทยหลังจาก
เกิดเหตกุ ารณ์ ๖ ตลุ าคม พ.ศ. ๒๕๑๙ จริ ะนันท์ พติ รปรชี า มชี ื่อจดั ต้ังในปา่ ว่า สหายใบไม้ โดยมีทีม่ า
จากชือ่ เลน่ (พยาธใิ บไม้ หรือ พยาธิตัวจดี๊ ) หลงั จากออกจากปา่ ในปี พ.ศ.๒๕๒๓ จิระนนั ท์ พิตรปรชี า
ได้ไปศึกษาตอ่ ท่มี หาวิทยาลยั คอร์เนล ประเทศสหรัฐอเมริกา โดยสาเรจ็ การศกึ ษาระดบั ปรญิ ญาตรี
เกยี รตินิยมจากสาขารัฐศาสตร์ สาเร็จการศึกษาระดบั ปรญิ ญาโท สาขาประวตั ิศาสตร์ และสาเรจ็
การศึกษาระดับปริญญาเอก สาขาประวตั ิศาสตร์เอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้

๓

ชีวติ ครอบครัว จิระนนั ท์ พติ รปรีชา สมรสกับรองศาสตราจารย์เสกสรรค์ ประเสรฐิ กุล หรือสหายไท
อดีตผู้นานกั ศึกษาทีร่ ว่ มตอ่ สมู้ าดว้ ยกันตั้งแต่อยใู่ นป่า ทัง้ คมู่ ีบตุ รชาย ๒ คน ช่ือนายแทนไท ประเสรฐิ
กลุ และนายวรรณสงิ ห์ ประเสริฐกุล นอกจากนี้เรื่องราวของจริ ะนนั ท์ พติ รปรชี ากบั สามีได้ถูกนาไป
สร้างเปน็ ภาพยนตร์เรือ่ ง ๑๔ ตุลา สงครามประชาชน เม่ือปี พ.ศ. ๒๕๔๔ และเรื่อง ฟ้าใสใจชนื่ บาน
พ.ศ. ๒๕๕๒

๔

ผลงานรวมเลม่

- เดอะซเี ครต็ (The Secret)
- แปลบทกวขี อง คิม ซฮี าร์
- เรอ่ื งแปล โจรร้ายทง้ั หา้ หอ้ งสีเหลืองกับผู้หญงิ คนนั้น
- บทบรรยายภาพยนตรต์ ่างประเทศ จานวนมาก
- งานเรยี บเรียง ลกู ผูช้ ายชื่อ นายหลุยส์
- สารคดี โลกที่สี่ อกี หนง่ึ ฟางฝนั
- รวมบทความเกย่ี วกบั ภาพยนตร์ หมอ้ แกงลงิ ชะโงกดูเรา
- อกี หนง่ึ ฟางฝัน...บทบันทกึ แรมทาง จาก จิระนันท์ พติ รปรชี า

งานทไี่ ดร้ บั รางวัล

- พ.ศ. ๒๕๓๒ ไดน้ าบทกวีมารวมเลม่ ชอ่ื ใบไมท้ ่หี ายไป ซ่งึ ได้รับรางวลั ซไี รท์ ประเภทกวนี พิ นธ์ เม่อื
ปี ๒๕๓๒
- ไดร้ ับรางวัลวรรณกรรมสรา้ งสรรค์แห่งอาเซยี น หรือรางวลั ซีไรต์ ปี พ.ศ. ๒๕๓๘

๕

“ใบไมท้ ี่หายไป”เป็นหนังสอื ประเภทกวนี ิพนธข์ องจรี ะนันท์ พิตรปรชี า นักกลอนคนตรงั ผซู้ ่งึ มี
ความสามารถด้านการประพนั ธ์มาตั้งแตย่ งั เด็ก จบการศกึ ษาชั้นมธั ยมศึกษาจากโรงเรียนเตรียม
อุดมศกึ ษา กอ่ นทีจ่ ะสอบเขา้ เรยี นตอ่ เปน็ นิสติ รวั้ จามจุรไี ด้ในคณะวิทยาศาสตร์ แผนกวิชาเตรียมเภสชั
ฯ จฬุ าลงกรณม์ หาวิทยาลัย หนึ่งในผมู้ ีบทบาทของแกนนานิสิตจากเหตกุ ารณ์การเรียกรอ้ ง
ประชาธิปไตยในชว่ ง พ.ศ.๒๕๑๖-๒๕๑๙ จนถงึ กับตอ้ งหลบหนเี ขา้ ป่าและไดร้ ับสมญาว่า“สหาย
ใบไม้” ก่อนจะกลับมาถา่ ยทอดเรอ่ื งราวของใบไมใ้ บหนึ่งทห่ี ่างหายไปจากวงการวรรณกรรมโดย
ผลงานเลม่ นถี้ กู สร้างสรรค์ขึ้นในปี พ.ศ.๒๕๓๒ และยังไดร้ ับรางวัลวรรณกรรมสร้างสรรค์ยอดเย่ยี ม
แห่งอาเซยี น (ซีไรต์) ประจาปี พ.ศ.๒๕๓๒ เช่นเดียวกนั ได้รับการตีพมิ พค์ รง้ั แรกจากสานกั พิมพ์อ่าน
ไทย กวนี พิ นธ์เล่มนี้มีจานวน ๑๑๙ หน้า โดยไดแ้ บง่ เนือ้ หาไวเ้ ป็นตอนๆซึง่ ถา่ ยทอดเรื่องราวชีวิตของจี
ระนันท์ พติ รปรชี า ต้ังแตย่ ังเป็นนกั ศึกษาวยั รนุ่ ท่ีมีพลังแหง่ อดุ มการณ์ จนกระท่ังได้เรียนร้เู รอ่ื งราว
ของชวี ติ ทต่ี นเองต้องประสบพบเจอที่ต้องเป็นไปตามธรรมชาติ ในช่วงระยะเวลาตงั้ แต่ พ.ศ.๒๕๑๓ ถึง
พ.ศ.๒๕๒๘ ตามลาดับ

เรยี กไดว้ า่ ใบไม้ทหี่ ายไป เปน็ กวนี พิ นธ์แห่งชีวิต เพราะเธอได้คดั สรรผลกึ ของความรสู้ กึ นึกคดิ
จานวน ๓๔ ชน้ิ เรียงร้อยถึงเหตุการณท์ ผ่ี า่ นเข้ามาในชีวติ ของเธอ โดยแบ่งออกเปน็ ๕ ช่วงเวลา

ระหวา่ งปี ๒๕๑๓-๒๕๑๕ เธอคอื สาวน้อยวยั แรกแย้มผมู้ องโลกดว้ ยความฝันอันงดงาม ดุจดัง
ทว่ี า่ nature is a joy forever ในบท หว้ งคานึง

ระหว่างปี ๒๕๑๖-๒๕๑๙ เธอคือผ้พู ลิกภาพลักษณข์ องดาวจุฬาฯมาสู่สาวทีม่ ีอดุ มการณม์ งุ่ ม่นั
หวังจะแก้ไขปัญหาสงั คม ซ่ึงในตอนนี้มีเรอื่ งของ ๑๔ ตลุ าวันมหาวปิ โยค เกี่ยวเนื่องอยอู่ ีกดว้ ย

ระหวา่ งปี ๒๕๒๐-๒๕๒๒ เธอคอื ทหารป่าท่เี ช่อื มัน่ วา่ การตัดสนิ ใจถูกต้องแล้วท่ีอทุ ศิ เพื่อต่อสู้
กบั ความอยุตธิ รรมตา่ งๆ และตอนนน้ั ยงั ลงั เลว่าทิศทางทม่ี ีคนกาหนดให้แล้ว และ จะเดนิ ตามไปถูก
หรือเปล่า

๖

ระหว่างปี ๒๕๒๒-๒๕๒๓ เธอเจ็บช้าจากความพ่ายแพ้และผดิ หวัง เร่ิมต้งั คาถามกับตัวเองถงึ
ความถกู -ผดิ ใหมอ่ ีก และทา่ มกลางความโดดเด่ยี วถงึ ทีส่ ุด เธอเลอื กทีจ่ ะรับบทบาทของความเปน็ แม่
อีกบทหนง่ึ ด้วย

ชว่ งสดุ ท้ายระหว่างปี ๒๕๒๔-๒๕๒๘ เธอคือนกั ศกึ ษาวชิ าประวัติศาสตรข์ องมหาลยั ชัน้ นาใน
อเมริกา เป็นช่วงเวลาของการรักษาบาดแผลในชีวติ ใครค่ รวญทบทวนถึงอดตี อย่างสขุ ุม พรอ้ มเขา้ ใจ
ธรรมชาตแิ ละสจั จะแหง่ ชวี ติ ดขี ้นึ

ในเรื่องนมี้ กี ารใช้ภาษาทีเ่ ขา้ ใจแตส่ ะเทือนอารมณ์ผู้อา่ นเป็นอย่างมาก แสดงให้เห็นถึงความ
ตง้ั ใจในการคดั สรรบทกวีหลากหลายอารมณ์ แตใ่ นขณะเดยี วกันยังเรยี งรอ้ ยถงึ จติ นาการณแ์ ละ
อุดมการณอ์ ยา่ งเต็มเป่ียมตามจงั หวะชวี ติ ของเธออย่างต่อเนือ่ ง

๗

พ.ศ.๒๕๑๓-๒๕๑๕

- ห้วงคานงึ - สันติภาพ - นิยายยาง - ปรัชญาราตรี

- วา่ ง - และแล้วกเ็ ลอื นไป - จดุ หมาย

พ.ศ.๒๕๑๓-๒๕๑๕ เปน็ การเล่าชีวิตในขณะทจ่ี บการศึกษาจากโรงเรียนเตรยี มอุดมศึกษาและ
การเขา้ เปน็ นิสติ ในร้วั จฬุ าลงกรณ์มหาวิทยาลัย เรมิ่ ด้วยการมองธรรมชาตดิ ว้ ยความคิดถงึ การมอง
ด้วยภาพของความสดใส ความสวยงาม ตามวัยทย่ี ังคงไร้เดยี งสาและไมท่ ราบวา่ วันขา้ งหน้าจะเป็น
อย่างไรตอ่ ไป และกล่าวถึงความหลงั อนั ต้องจากบ้านมาโดยถา่ ยทอดผ่านต้นยางพาราท่ีถกู กรีดเอาน้า
ยางมาเปน็ หนทางทามาหากนิ เหลือท้งิ ไว้เพียงรอยแผลบนตน้ ยางพาราทเ่ี ป็นดั่งรอ่ งรอยจารกึ ของ
บุญคณุ ทม่ี ตี ่อตนเอง จากน้ันเลา่ ถึงชีวติ ของความใฝ่ฝนั ทตี่ อ้ งการเจดิ จ้าดงั่ แสงดาวแต่กไ็ มต่ ้องการเปน็
ดาวท่ีจดุ สว่างวูบวบั แล้วดับลง ตามมาดว้ ยความเปน็ ไปของการเกดิ แก่ เจบ็ ตาย ซง่ึ ทกุ อย่างเป็นเพียง
ความวา่ งเปล่าแตค่ วามว่างเปล่าน้นั กาลงั จะจากไป รวมทง้ั กล่าวถงึ จดุ หมายของตนเองท่ีต้องการแสดง
ความกล้าในสภาพสังคมที่ถูกปดิ และจะใช้สองมือกับความรูค้ วามคิดเท่าท่มี ีในขณะนน้ั เพ่ือรว่ มต่อสู้
และแสดงพลังของคนหน่มุ สาว ไม่ว่าผลจะเป็นอย่างไรก็ตอ้ งขอลองดู

๘

พ.ศ.๒๕๑๖-๒๕๑๙

- ดอกไมจ้ ะบาน - สสุ านทราย - บนั ทึกลบั กระบอื หนมุ่

- ไฟ –วญิ ญาณ; งาน – ชีวิต - ปณธิ านหน่มุ สาว - อหังการของดอกไม้

พ.ศ.๒๕๑๖-๒๕๑๖ ช่วงน้ีเล่าถงึ ชวี ิตทต่ี ้องดาเนินไปในสงั คมของการกดขข่ี ม่ เหงโดยถา่ ยทอด
ผา่ นชวี ิตของควายและผู้ท่ีทานาบนหลังควาย ถ่ายทอดถึงชวี ิต วญิ ญาณทีต่ อ้ งตอ่ สูก้ บั อธรรมด้วยความ
กลา้ หาญแม้จะปวดร้าวเพียงใดกต็ าม เปน็ การแสดงปณธิ านของคนหนุ่มสาวในแววตาซ่ึงเต็มไปดว้ ย
ความไร้เดียงสาทตี่ ้องตอ่ สกู้ ับปัญหาทีต่ อ้ งเผชญิ อยู่เบ้ืองหน้า และตามด้วยพลังของสตรดี ั่งดอกไมบ้ าน
ทีไ่ มไ่ ดม้ ีเพียงไว้ให้ใครๆช่ืนชมแตบ่ านไว้เพื่อเติมเต็มความอดุ มสมบูรณ์ให้แผน่ ดิน

๙

พ.ศ.๒๕๒๐-๒๕๒๒

- ความในใจจากภเู ขา - หน่มุ สาวคอื กาพยก์ ลอนแหง่ ปา่ เขา - พกั พล

- อนุสาวรยี ์ - สั่งใจไปบา้ น - บินหลา - ย้มิ ของแมโ่ พสพ

พ.ศ.๒๕๒๐-๒๕๒๒ ชว่ งนเี้ ล่าประสบการณก์ ารใชช้ ีวติ ในป่าเขารว่ มกบั เพอื่ นรว่ ม

อดุ มการณ์ จากชีวิตท่เี คยอยู่ในสงั คมเมอื ง จากหญิงสาวท่ีใช้ชวี ติ แบบคนธรรมดาแต่ต้องใช้ชีวิตทตี่ อ้ ง

ร่วมสรรค์สร้างอุดมการณ์ดว้ ยแรงและกาลงั ตอ้ งใชช้ วี ติ ความเปน็ อยู่ดัง่ คนที่ต้องถกู เคน้ ข่ม และพูดถงึ

การเดนิ ทางของชวี ิต วถิ ีการใชช้ ีวิต และความเหน็ดเหนือ่ ยออ่ นลา้ ทเ่ี กดิ ขึ้นในปา่ เขา รวมทั้งความรู้สกึ

คดิ ถงึ บา้ นเกิด เปรียบตนเองเป็นดั่ง(นก)บนิ หลาที่มาเผชิญชีวิตท่ามกลางปา่ เขาล้วนทาให้เขม้ แข็งขนึ้

๑๐

พ.ศ.๒๕๒๒-๒๕๒๓

- ชีวติ - ลกู - กล่อมลูกยามไกล - ไปลาเลียง - คนหาปลา - นิทานชายแดน

- ตะวันตกดนิ ท่ีซับฟ้าผา่ - พินยั กรรม - หิง่ ห้อย - เศษธลุ ี

พ.ศ.๒๕๒๒-๒๕๒๓ ช่วงน้เี ล่าประสบการณข์ องชีวติ ทีต่ ้องทนรา้ วรวดปวดเจ็บ และเปน็
ชว่ งเวลาที่ตนเองกาลงั ตงั้ ครรภจ์ งึ ได้กลา่ วถึงลกู น้อยท่ีลมื ตามาดูโลก ถา่ ยทอดความเปน็ ห่วงของคน
เปน็ แมต่ อ่ ลกู รวมท้งั ถา่ ยทอดอารมณเ์ หงาผา่ นสง่ิ ท่ีพบเจอขณะเดนิ ทางในป่า

๑๑

พ.ศ.๒๕๒๔-๒๕๒๘

- ชวี ิตและเง่ือนไข - หมายเหตจุ ากเมืองหนาว - มามกับสายลมเดือนสิงหาฯ
- อนั เปน็ ทางผา่ น - เกี่ยวกับกวี

พ.ศ.๒๕๒๔-๒๕๒๘ เป็นการเล่าชวี ิตตนเองผา่ นการเติบโตของต้นไมท้ ต่ี อ้ งยนื ตน้ เปน็ หลกั ที่
ม่นั คง เล่าถึงชีวติ ท่หี ่างหายจากงานเขยี นไปพักใหญ่ๆผา่ นย่ามแหง่ ความฝัน จากเดมิ ที่เคยกลา้
หาญผ่านคนื วันความกล้าหาญกย็ ิ่งแผว่ ลงแตค่ วามกลา้ หาญน้นั ก็กลบั มาเหมือนเดมิ และกลับมาตอ่ สู้
และจบท้ายวา่ ทุกอย่างเป็นเพียงความร้สู กึ ที่บันทึกเร่ืองราวสง่ิ ทผี่ ่านมาหลายปี

๑๒

โครงเร่ือง

“ใบไมท้ หี่ ายไป”เป็นหนังสอื ประเภทกวนี ิพนธข์ องจีระนนั ท์ พติ รปรีชา นกั กลอนคนตรัง ผู้
ซ่งึ มคี วามสามารถดา้ นการประพันธม์ าต้ังแตย่ งั เด็ก จบการศกึ ษาช้ันมธั ยมศกึ ษาจาก
โรงเรยี นเตรยี มอดุ มศกึ ษา กอ่ นทจ่ี ะสอบเข้าเรยี นต่อเป็นนสิ ติ รวั้ จามจรุ ไี ด้ในคณะ
วทิ ยาศาสตร์ แผนกวิชาเตรียมเภสชั ฯ จุฬาลงกรณ์มหาวทิ ยาลยั หนึง่ ในผูม้ ีบทบาทของแกน
นานิสติ จากเหตกุ ารณก์ ารเรยี กรอ้ งประชาธิปไตยในชว่ ง พ.ศ.๒๕๑๖-๒๕๑๙ จนถึงกับต้อง
หลบหนเี ข้าป่าและได้รบั สมญาวา่ “สหายใบไม”้ ก่อนจะกลบั มาถา่ ยทอดเรือ่ งราวของใบไม้
ใบหนึ่งที่หา่ งหายไปจากวงการวรรณกรรมโดยผลงานเลม่ นี้ถูกสรา้ งสรรค์ขึน้ ในปี พ.ศ.
๒๕๓๒ และยงั ได้รบั รางวัลวรรณกรรมสรา้ งสรรค์ยอดเย่ยี มแหง่ อาเซียน (ซไี รต์) ประจาปี
พ.ศ.๒๕๓๒ เช่นเดียวกนั ได้รับการตีพิมพค์ รง้ั แรกจากสานักพิมพ์อา่ นไทย กวีนพิ นธ์เลม่ นมี้ ี
จานวน ๑๑๙ หนา้ โดยได้แบง่ เนื้อหาไว้เปน็ ตอนๆซ่ึงถา่ ยทอดเรอ่ื งราวชีวติ ของจีระนนั ท์
พติ รปรชี า ต้งั แตย่ งั เป็นนักศึกษาวัยรุ่นทม่ี พี ลงั แห่งอดุ มการณ์ จนกระทง่ั ไดเ้ รยี นรเู้ ร่ืองราว
ของชวี ิตท่ตี นเองตอ้ งประสบพบเจอทต่ี อ้ งเป็นไปตามธรรมชาติ ในชว่ งระยะเวลาต้งั แต่ พ.ศ.
๒๕๑๓ ถงึ พ.ศ.๒๕๒๘ ตามลาดับ

๑๓

บทวเิ คราะห์

๑.เร่ืองยอ่

เรื่องราวทส่ี ะท้อนความคิด ความหวัง และปลกุ จิตสานึกของหนุ่มสาวในยุค ๑๔ ตุลาคม
พ.ศ. ๒๕๑๖ให้เชื่อมน่ั ในศรทั ธาอันบรสิ ุทธขิ์ องตนเองว่าสามารถเปล่ยี นแปลงสังคมที่มีดมนใหส้ วา่ ง
ไสวด้วยพลังของหน่มุ สาว กวนี ิพนธเ์ รื่องน้ีเป็นเรอื่ งราวเชิงบันทึกของชีวิตตอนหน่งึ ของผูป้ ระพนั ธ์
ตัง้ แต่ได้เร่ิมเขา้ ไปร่วมขบวนจวบจนกระท่งั ไดต้ ระหนกั ความจริงของชวี ติ ที่ถกู ธรรมชาตกิ าหนด สาระ
ของบันทึกนม้ี ีทั้งความใฝ่ฝัน ปรชั ญาชวี ติ และอดุ มการณ์ของคนหนุ่มสาว ซง่ึ เหตุการณท์ ่ีตามมาคือ
กลมุ่ นกั ศกึ ษาไดห้ นีเข้าป่าเขา้ ร่วมกบั พรรคคอมมนิ สิ ตแ์ หง่ ประเทศไทย การใช้ชีวิตในป่า เธอตอ้ งพบ
กับความยากลาบาก คิดถงึ บ้าน การค้นหาความหมายของชีวิตท่เี ต็มไปด้วยขวากหนาม แตเ่ ธอก็
สามารถทาตามอุดมการณ์ของตัวเองจนสาเร็จ และกลายเป็นวรี กรรมและตานานทตี่ รงึ ตราตรงี ใจยุค
สมัยน้ัน "เปลี่ยนมือที่อ่อนนมิ่ เปน็ ลิม่ เหลก็ "

๑๔

๒.แนวคดิ ของเรื่อง

ในวรรณกรรมเร่ือง "ใบไมท้ ่หี ายไป " ของจิระนนั ท์ พิตรปรีชา มแี นวคดิ หลักทตี่ ้องการพดู ถงึ
ความไมเ่ ป็นธรรมของการเมืองไทยเปน็ เหตุทาให้มผี ูค้ นบรสิ ทุ ธิต์ อ้ งตายอย่างน่าใจหาย ดังบทกวที ่ี
ปรากฎในวรรณกรรมเร่ืองน้ี ตัวอยา่ งเชน่

ล้มลงด้วยความชา้ ย้าลงดว้ ยคาเยาะหยนั

ซ้าเตมิ ดว้ ยการฟาดฟัน รอวนั เนา่ เป่ือยผุป่น

ท้งิ ฉันเปน็ ศพซบดนิ เกลอ่ื นกล่นเปน็ กากชากสนิ้

อทุ ศิ ความพ่ายแพแ้ ก่ดิน เพือ่ วญิ ญาณพืชพันธง์ุ อกงาม

...ฉนั แพ้แลว้ ฉันยอ่ มยอมใจ ลม้ ไปคลกุ คาย่าหยาม

โดยลาพงั โดยลาพัง ยงั พยายาม ยอมรบั ความออ่ นแอแท้จรงิ

(พนิ ยั กรรม)

ผ้แู ต่งไดพ้ ูดถงึ เหตุการณค์ วามรนุ แรงทพี่ รากชวี ติ ของผู้คนเหล่านนั้ จากครอบครัวโดยไมม่ ี
วันที่เขาเหลา่ นน้ั จะหวนกลบั คืนมา เหตุการณ์ในครัง้ นนั้ ได้สะทอ้ นใหเ้ ห็นถึงความโหดรา้ ยทารณุ ของ
รัฐบาลในยคุ นัน้ รัฐบาลไมใ่ ชแ่ คป่ ิดลมหายใจของคนเหล่านั้นเพียงอย่างเดยี วสาหรบั คนท่ยี งั มลี มหายใจ
ก็เปรยี บเสมือนกับคนที่ตายทง้ั เปน็ ในเวลาเดยี วกนั ส่วนบทกวีทส่ี ะท้อนความโหดรา้ ยของเหตุการณ์ท่ี
เกดิ ข้นึ ตงั อย่าง ในบทกวที ว่ี า่

เธออ่านนิยายใฝ่ฝนั สงสัยค่ายุติธรรมห์ ายไปไหน

การต่อสเู้ พ่อื สง่ิ นจ้ี ะมีใคร เธอก้าวไปคน้ ความจริง (อิงนยิ าย)

(ปณิธานหนุ่มสาว)

๑๕

สง่ิ ผกู มดั ศรัทธาเบอ้ื งหนา้ นั้น คือความฝันฝงั ใจเคยใหลหลง

เอาศักด์ศิ รชี วี ามาวางลง ไม่เคยมีร้งุ งามในความฝัน

เปน็ เดมิ พนั แกมทะนงก่ึงจงใจ ไมม่ ีวันสขุ ปลมื้ ลมื หมองไหม้

ไมต่ อ้ งการหวานลา้ น้าคาใคร ไมอ่ ยากไดส้ ิง่ มายาค่านยิ ม

โลกทต่ี อ้ งรบั รอู้ ยเู่ ดย๋ี วน้ี การราวีเข่นฆา่ น่าชื่นขม

ความจรงิ ใจไรน้ ยิ ามลอยตามลม ในสงั คมที่ความกล้าคอื ราคี

แสวงโชคโลกทรรศนอ์ ันสตั ย์ซื่อ ด้วยสองมอื มน่ั หมายการคลายคล่ี

ความคดิ ในวยั เยาว์เทา่ ทีม่ ี จะลา้ งสลี บโศกที่โลกรู้

ลบชอ่ งว่างทางชนชน้ั แก้ปัญหา โดยมาตราความพอดถี า้ มอี ยู่

จะปรับหมดุ ยตุ ธิ รรมค้าตราชู เกมตอ่ สกู้ ็สดุ สิน้ หมดกลิน่ คาว

(จุดหมาย)

จากบทกวีทยี่ กมาเปน็ ตัวอยา่ งขา้ งต้นแสดงให้เห็นถึงอดุ มการณอ์ นั สงู ส่งของกลุ่มนักศกึ ษาที่
ประเทศอย่างแทจ้ ริง หากแตเ่ ขา้ มาเพ่ือกอบโกยผลประโยชนส์ ต่ นและพวกพ้อง เหตกุ ารณ์ท่เี กดิ ขน้ึ น้ี
สามารถยกมาเปน็ ประวตั ศิ าสตร์ท่ไี ม่อาจลืมเลอื นให้หายไปได้ในสงั คมไทยต้ังแตอ่ ดตี จนถึงปัจจุบัน
เหตกุ ารณน์ ้ียังอยู่ในความทรงจาของคนไทยเสมอมาพยายามเรียกร้องความเป็นธรรมให้แกส่ ังคมไทย
วา่ นายกรฐั มนตรใี นสมัยนั้นไม่ได้เข้ามาเพอื่ ตอ้ งการบรหิ าร

แนวทางการเมอื งในวรรณกรรมเร่ืองเป็นการมงุ่ เสนอภาพลบ ในเรื่องของการเมืองไทยในอดีต
ที่ไม่สามารถแสดงบทบาทหน้าทไี่ ด้อยา่ งมีประสทิ ธิภาพ บทบาททีแ่ สดงออกมาล้วนเปน็ การทาเพื่อ
ตวั เองทงั้ สนิ้ โดยไมส่ นใจว่าประชาชนจะเป็นอย่างไร นบั วา่ เป็นการสะท้อนความลม้ เหลวของการ
เมอื งไทยในยุคน้ันท่ีมปี ระชาธปิ ไตยซง่ึ ไม่สามารถแก้ปัญหาและทางานเพือ่ ประชาชนได้เหมือนอยา่ งท่ี

๑๖

เคยหาเสยี งไว้ ไม่เคยจดจาสญั ญาทใ่ี ห้ไวก้ บั ประชาชน คาทีห่ าเสียงกก็ ลายเป็นเพียงนามธรรมที่ไม่
สามารถจับต้องได้มเี พยี งคาพดู ทผี่ ่านมาเหมือนดั่งลม ไม่มผี ลงานท่ีเปน็ รปู ธรรมทีป่ ระชาชนจะปลื้มปตี ิ
กับงานทรี่ ฐั บาลสร้างสรรค์ข้ึน มเี พียงหยาดนา้ ตาของความเสียใจท่ีประชาชนไว้ใจกลบั กลายเปน็ คน
เดยี วกบั คนทพ่ี รากวิญญาณไปจากร่างของเขาเสียเอง

ผู้ประพนั ธผ์ ถู้ ่ายทอดความจรงิ ผ่านปลายปากกา

ผู้ทีเ่ ขยี นกวนี พิ นธ์น้ันมกั จะมีวรรคทอง หรือบทกวอี ันเปน็ ดงั่ ตัวแทนของกวีอยู่ เชน่ สุจติ ต์ วง
เทศ หรอื วิทยากรณ์ เชียงกูล แม้ทัง้ สองจะดูห่างเหนิ งานบทกวไี ป แตบ่ ทกวกี ย็ ังกล่าวขวญั เป็นตัวแทน
ของบุคคลทั้งสองอย่รู า่ ไป เหมือนเมอื่ กล่าวถึงวิสา คัญทพั กจ็ ะนกึ ถึง "ประชาชนตอ้ งเปน็ ใหญใ่ น
แผน่ ดิน" ของเขาเสมอ

จิระนันท์ พิตรปรชี า มีกวีนิพนธ์ทเี่ ปน็ มงกุฎกวขี องเขา มงกุฎกวขี องจรี ะนนั ทน์ ี้มิได้สวมดว้ ยมือใคร
ยุคสมัยเทา่ นนั้ ท่ีสร้างเขามาพร้อมกบั มงกุฎกวี เพราะกวีคอื ผลึกของความรสู้ ึกนึกคิด ยุคสมยั ของจิ
ระนนั ท์ไดเ้ จียระไนจิระนันท์มาอย่างน้ี

ชว่ งอายุ ๑๐ ขวบ เป็นชว่ งวยั พ้ืนฐานทีซ่ ้อื นาคตชวี ิตของคนได้ ชว่ งสบิ กวา่ ขวบของจิ
ระนันทต์ กราวพ.ศ. ๒๕๑๐ ตอนน้นั เด็กหญิงจิระนนั ท์ยังเป็นเด็กชา่ งอ่าน ช่างเขยี น และชา่ งเรยี นรู้
อาศยั อยเู่ มอื งตรัง เด็กตา่ งจงั หวดั คอื เดก็ ภูธรไมใ่ ช่นครบาลน้นั ได้เปรียบเด็กเมอื งหลวงท้ังความใฝ่ฝัน
และความทะเยอทะยาน เข้าสูย่ ุคจะเริม่ แสวงหา ตกชว่ งคาบลูกคาบดอกระหวา่ ง "เฟือ่ งการรบ" กับ
"ชกั ธงรบ" ยคุ ที่กวนี ิพนธ์เล่นฉนั ทลักษณ์กันอยา่ งแมน่ ยา

ดงั นัน้ การเริ่มยุคแสวงหาจงึ มกี วีไม่ก่ีคนนี้แหละทเี่ ปน็ ผ้นู าในการประสานมอื ด้านรูปแบบเข้า
กบั เน้อื หาใหม่ไดอ้ ยา่ งน่าท่ึง สรุ ศักด์ิ ศรปี ระพนั ธ์ เป็นคนหนง่ึ ในจานวนนอ้ ยนี้ และจิระนันทก์ เ็ รมิ่ จะ
เติบโตข้ึนมาภายใต้อิทธพิ ลน้ี กวนี ิพนธ์ของจริ ะนันท์จึงไดร้ บั อิทธพิ ลทงั้ รปู แบบและเนอ้ื หาของยุคนน้ั
เตม็ ที่เชน่ จากบท "ห้วงคานงึ "

๑๗

หมอบพับเพยี บเลยี บรมิ น้าปร่มิ ฝั่ง ตะแคงฟงั นิยายเพลินจากเนินหญา้

ระบามดคดเคีย้ วลับเคียวตา หยาดนา้ ฟ้าลากล้ิงทงิ้ ใบบอน

(หว้ งคานงึ )

ลักษณะสลกั เสลาเกลากลอนของจิระนันทเ์ ช่นน้ีนา่ สนใจนกั เพราะถัดจากน้เี มอื่ ถงึ ยคุ "ชกั ธง
รบ"เตม็ ท่ี กย็ งิ่ มนี กั กลอนน้อยคนเข้าไปอกี ที่ยืนมาพรอ้ มรบอยูใ่ นเกราะของรปู แบบและเน้ือหาไดอ้ ยา่ ง
เป็นเอกภาพและทรงพลัง ภารกิจในสถานการณ์สู้รบทาใหจ้ ิระนันท์เตบิ โตเร็ว ไม่สมกบั ท่จี ริ ะนนั ท์
บอกว่า

ดอกไม้ บานใหค้ ณุ คา่

จงบานข้าช้า แตว่ า่ ยง่ั ยนื

(ดอกไมบ้ าน)

หนมุ่ สาวยุคนั้นมีสว่ นผลักดันประวตั ิศาสตร์ใหเ้ คลอ่ื นไปเทา่ กับทก่ี ระแสธรประวตั ศิ าสตร์ก็
ผลกั ดนั ให้หนุ่มสาวของเราเติบโตเรว็ ดว้ ย ชว่ งผ่าน "มหาวิทยาลยั คนกล้าหาญ" ในป่าเขาทาใหจ้ ิ
ระนันท์ไดข้ ้อสรุปเปน็ บทกวี "เศษธลุ ี"

ปรารถนาเปน็ ธลุ ีทุรน ดกี วา่ ทนกลน้ั ใจอยใู่ ต้นา้

(เศษธลุ )ี

บทนขี้ องจริ ะนนั ท์ก็ยังเป็นตวั แทนของผผู้ ่าน "มหาวิทยาลัยคนกล้าหาญ" อกี นั่นเอง

"ใบไมท้ ี่หายไป" ประชาธปิ ไตยท่ลี ม้ เหลวของเหตกุ ารณ์ ๑๔ ตุลาฯ

๑๘

เธออ่านนิยายใฝ่ฝัน สงสัยคา่ ยุตธิ รรม์หายไปไหน
การตอ่ ส้เู พอ่ื สง่ิ นีจ้ ะมีใคร เธอกา้ วไปคน้ ความจริง (อิงนิยาย)
(ปณธิ านหนุม่ สาว)

ลูบเลือดล่นื ฝืนทากฝากแผลพิษ เพ่งพนิ ิจฟ้าหม่นคน้ ดาวใส

จนดึกดื่นตื่นดาฟา้ ยังไกล หมดอาลยั ในอารมณ์ ข่มตานอน

จนรงุ่ สาง.............. เตรยี มเดนิ ทางเถอ่ื นเหมือนวันก่อน

หากรับรู้กูลาดตรงลงนคร วันสุดทา้ ยในดงดอน...ใช่, วันน้ี

(ตะวันตกดินที่ซบั ฟา้ ผ่า)

จากบทกวี ปณิธานหนมุ่ สาว และตะวนั ตกดนิ ทซี่ ับฟ้าผ่า ทยี่ กมากล่าวขา้ งตน้ เปน็ ภาพ
สะทอ้ นเหตกุ ารณ์ในยุค ๑๔ ตุลาฯ ได้อย่างชดั เจนซ่งึ ในบทแรกเปน็ เรอ่ื งราวของกลุ่มนกั ศกึ ษาทสี่ งสยั
ในความไม่เป็นธรรมทีเ่ กดิ ขึ้นในสังคมไทย จงึ เรมิ่ ที่จะค้นหาความจรงิ ท่ีพวกเขาสงสยั จนนามาสู่บท
กลอน ตะวนั ตกดินทซ่ี บั ฟา้ ผ่าท่เี ม่อื คนหนุ่มสาวตามหาความสงสัยในความไมเ่ ป็นธรรม ในท่สี ดุ ก็พบ
กบั ความสญู เสียครั้งยง่ิ ใหญ่เม่ือหนุ่มสาวยคุ นั้นรวมกลุ่มเรียกร้องความเปน็ ธรรม แตด่ ้วยเรอื่ งราวที่
เรื้อรงั เปน็ จดุ นาพาใหเ้ กดิ เหตกุ ารณค์ วามรุนแรงข้นึ เกดิ การนองเลอื ด และจากเหตกุ ารณก์ ารนองเลอื ด
ในครั้งนัน้ ทาให้ผู้ที่มีชวี ิตรอดจากการถูกเขน่ ฆ่าต้องหลบหนเี ขา้ ป่า และเมื่อเหตกุ ารณ์ผ่านพ้นไป กม็ ี
นโยบาย ๖๖/๒๕๒๓ ของพลเอกเปรม ติณสลานนท์ จึงทาให้กลุ่มหนุ่มสาวในยุคน้นั ได้กลบั เขา้ มาใน
ประเทศ แต่ดว้ ยภาพเหตุการณ์ทเ่ี กิดข้นึ ยังเปน็ รอยแผลในจิตใจท่ยี ากจะลืมเลอื นจึงทาให้จริ ะนนั ท์ ผู้ท่ี
อยูใ่ นเหตุการณ์ในคร้ังน้นั ทีร่ อดชีวติ นามาถา่ ยทอดผา่ นวรรณกรรมเร่อื ง "ใบไม้ที่หายไป"

๑๙

๓.การตงั้ ชือ่ เรอ่ื ง

ชอ่ื เรอื่ ง "ใบไม้ที่หายไป " เป็นการนาเอาเรอ่ื งของชีวติ ขบวนนักศึกษาทีต่ อ้ งวายชีวเี พอ่ื ต้องการ
เรียกร้องความยตุ ธิ รรมกบั มาสสู่ ังคมไทย จงึ ไดน้ า "ใบไม"้ มาเปรียบกับเหตกุ ารณ์ทเ่ี กิดขน้ึ ส่วนคาว่า
"ทหี่ ายไป" กห็ มายถงึ นกั ศึกษาทว่ี ายชวี ใิ นเหตกุ ารณ์ครง้ั น้นั เชน่

ขอเพยี งอทุ ศิ ความตาย เปน็ เครอ่ื งหมายลัจจะ เยอ่ หยง่ิ

ผลิไม้ใบอ่อนซอ้ นอิง แตกกิ่งตอ่ กา้ นตา้ นเวลา

ทีร่ ัก...รรี อรอ้ งรา่ ทาไม? รบี ก้าวต่อไปข้างหน้า

ทิ้งฉนั ไว้ ทิ้งฉนั ไว้ จะตายช้าชา้ หากคุณค่าฉนั สืบต่อ ฉันพอใจ

(พนิ ยั กรรม)

๔.กลวธิ ีการนาเสนอเรอ่ื ง

ผู้แตง่ นาเหตกุ ารณ์ท่เี กิดขน้ึ ในสังคมและชีวติ ความเป็นอย่ทู ่ีผปู้ ระพนั ธไ์ ดส้ ัมผัสมาจากความเปน็
จรงิ ทงั้ หมดแลว้ นามาถ่ายทอดผา่ นกวนี พิ นธ์เลม่ น้เี พื่อเป็นสอ่ื กลางในการตีแผเ่ รอื่ งราวทเี่ กดิ ขน้ึ เพื่อให้
เหน็ ภาพสะทอ้ นทางสงั คมการเมอื ง อารมณค์ วามรู้สึก และความกล้าหาญของบคุ คลในเหตุการณ์ท่ี
เกดิ ขึน้ กวีนพิ นธเ์ ร่อื งนม้ี ีการใชก้ ลวิธสี อ่ื ผ่านบทกวที ี่แฝงไปดว้ ยความศรทั ธา ความปวดรา้ วเศร้าใน
จติ ใจเพือ่ สอื่ สารความคิดความรูส้ ึกไปยงั ผ้อู ่านให้ผ้อู ่านเขา้ ใจแจ่มชดั ในเหตุการณท์ ่ีเกดิ ข้นึ เช่น

วถิ ีบาปสาปส่งลงมาหรือ? เพลงิ กระพือผลาญชวี นั อันใดหนอ

ดนิ เป้อื นเลือดราดฟ้าน้าตาคลอง รันทดท้อเพลงตรมชว่ั งมงาย

กระแสกรรมรา่ ไรเริ่มไหลบา่ หลงั่ มายาหลา้ ลม่ จมสลาย

ทว่ มความคดิ ทันความความหวังพังทลาย ทุกส่งิ คล้ายเศษสวะถกู ชะพา

๒๐

โลกอสตั ยบ์ ดั น้ีถงึ ท่ีสุด ชาวโลกหยุดเมามวั กล้วั โมหา

เลือดรินล้างแล้วลบกลบพสุธา ฟ้าสฟี า้ สว่างวาม "ความเป็นธรรม"

(สันตภิ พ)

๕.ภาษาที่ใช้ในเร่ือง

สานวนภาษาท่ใี ชส้ ื่อความหมายชดั เจน ประพนั ธไ์ ดซ้ ้ึงกนิ ใจใชภ้ าษาที่เขา้ ใจงา่ ยภาษาในการส่อื
อารมณ์ออกมาผา่ นบทกวีไดอ้ ย่างลงตวั เชน่

ขอปลอบขวญั ทกุ คนท่ีลันทกุ ข์ ด้วยแววสุกสกาวใสในเวหา

จะกล่อมเกลาชาวดนิ ทุกวิญญาณ์ ใหเ้ ย็นตาเติมยิ้มอ่มิ อารมณ์

(ปรชั ญาราตรี)

การบรรยายภาพทาได้ดีเมื่ออา่ นแล้วทาให้เกิดมโนภาพชัดเจน ชวนเกิดเกดิ ความร้สู กึ เศร้ากับ
เหตกุ ารณ์ทเี่ กิดขึน้ เพราะเปน็ การบรรยายภาพเหตุการณใ์ นชีวติ จรงิ ตวั อย่างเชน่

แผน่ ดนิ ใหม่ตระหง่านหลงั การล้าง สน้ิ ทกุ อย่างที่เคยเผยและผัน

โลกอยู่บนฐานบรรทดั ปจั จบุ นั และแดนฝนั สนั ตนิ ี้ ไมม่ ี "คน"

(สนั ติภพ)

๒๑

คุณคา่ ของวรรณกรรม

๑.คุณค่าด้านเนื้อหา

อาจกล่าวได้วา่ ใบไมท้ ่ีหายไป เป็นกวนี พิ นธแ์ ห่งชวี ิต เพราะจริ ะนนั ท์ พิตรปรีชาได้คัดสรรผลกึ
ของความรสู้ กึ นึกคดิ จานวน ๓๔ ชนิ้ เรยี งรอ้ ยถึงเหตุการณ์ที่ผา่ นเข้ามาในชีวิต โดยแบ่งออกเป็น ๕
ช่วงเวลาระหว่างปี ๒๕๑๓-๒๕๑๕ จิระนันท์ พิตรปรีชา คือสาวนอ้ ยวยั แรกแย้มผูม้ องโลกด้วยความ
ฝนั อันงดงาม ดจุ ดงั ที่วา่ nature is a joy forever ในบท หว้ งคานึง

ระหวา่ งปี ๒๕๑๖-๒๕๑๙ จิระนนั ท์ พิตรปรีชา คือผู้พลิกภาพลักษณข์ องดาวจุฬาฯ มาสู่สาวที่
มอี ุดมการณม์ ุ่งมั่นหวังจะแก้ไขปัญหาสังคม ซึ่งในตอนนมี้ เี รือ่ งของเหตุการณ์ ๑๔ ตุลา วันมหาวิปโยค
เกยี่ วเน่ืองอยอู่ ีกด้วย

ระหวา่ งปี ๒๕๒๐-๒๕๒๒ จิระนันท์ พิตรปรชี า คอื ทหารปา่ ท่ีเชื่อม่ันว่าตัดสนิ ใจถูกตอ้ งแล้วท่ี
อทุ ศิ ตนเพอ่ื ตอ่ สู้กับความอยตุ ธิ รรมตา่ ง ๆ และตอนนัน้ ยังลงั เลว่าทศิ ทางที่มคี นกาหนดให้แล้ว และจะ
เดนิ ตามไปน้ันถูกหรอื ไม่

ระหวา่ งปี ๒๕๒๒-๒๕๒๓ จริ ะนันท์ พิตรปรชี า เจ็บช้าจากความพ่ายแพแ้ ละผิดหวัง เริ่มตง้ั
คาถามกบั ตนเองถึงความถูกผดิ ใหม่อกี ครั้ง และท่ามกลางความโดดเด่ียวถึงท่สี ดุ จริ ะนนั ทเ์ ลอื กที่จะ
รบั บทบาทของความเปน็ แม่อกี บทหนง่ึ ด้วย

ชว่ งสดุ ทา้ ยระหว่างปี ๒๕๒๔-๒๕๒๘ จริ ะนนั ท์ พติ รปรชี า คือนักศกึ ษาวิชาประวัติศาสตร์ของ
มหาลยั ชนั้ นาในประเทศสหรฐั อเมริกา เปน็ ช่วงเวลาของการรักษาบาดแผลในชวี ิต ใครค่ รวญทบทวน
ถงึ อดีตอย่างสขุ มุ พรอ้ มเขา้ ใจธรรมชาตแิ ละสจั จะแหง่ ชีวิตดีขึน้

ในเรอื่ งนี้มีการใชภ้ าษาทีเ่ ข้าใจงา่ ย แต่สะเทอื นอารมณผ์ อู้ า่ นเปน็ อย่างมาก แสดงให้เห็นถงึ
ความตั้งใจในการคัดสรรบทกวีหลากหลายอารมณ์ แต่ในขณะเดยี วกนั ยังเรียงร้อยถงึ จนิ ตนาการและ
อุดมการณ์อย่างเต็มเป่ียมตามจังหวะชวี ิตของจิระนนั ทอ์ ย่างตอ่ เนอ่ื ง

๒๒

๒. คุณค่าดา้ นวรรณศลิ ป์

สานวนภาษาท่ใี ช้ส่อื ความหมายมีความชัดเจน ประพนั ธ์ได้ลึกซง้ึ กินใจใชภ้ าษาทเี่ ขา้ ใจงา่ ย ใช้
ภาษาในการส่ืออารมณอ์ อกมาผ่านบทกวีไดอ้ ยา่ งลงตวั เช่น

ขอปลอบขวญั ทกุ คนที่ล้นทกุ ข์ ดว้ ยแววสกุ สกาวใสในเวหา

จะกลอ่ มเกลาชาวดนิ ทุกวิญญาณ์ ใหเ้ ยน็ ตาเตมิ ยม้ิ อมิ่ อารมณ์

(ปรชั ญาราตรี)

การบรรยายภาพในบทกวีสามารถส่อื ออกมาไดอ้ ยา่ งดี เมือ่ อ่านบทกวแี ล้วทาให้เกิดมโนภาพ
ชดั เจนชวนเกิดความรู้สกึ เศรา้ กับเหตุการณท์ ี่เกิดขึ้น เพราะเป็นการบรรยายภาพเหตกุ ารณ์ในชวี ติ จริง
ตวั อย่างเชน่

แผน่ ดินใหม่ตระหง่านหลงั การล้าง สนิ้ ทุกอยา่ งทีเ่ คยเผยและผัน

โลกอยบู่ นฐานบรรทดั ปัจจบุ ัน และแดนฝนั สันตนิ ี้ ไมม่ ี คน

(สันติภพ)

นอกจากนี้ ภาษาทใ่ี ช้ยงั มีจดุ เดน่ ในการนาเอาสนุ ทรียภาพทางด้านเสยี งในวรรณกรรม และ
สุนทรยี ภาพทางด้านความหมายในวรรณกรรมมาใช้ในการประพนั ธ์

สนุ ทรยี ภาพทางด้านเสียงในวรรณกรรม มดี งั น้ี

๑. การเลน่ คาเพอ่ื นเนน้ เสียง ในวรรณกรรมเรื่องน้เี ป็นกลวธิ ที ี่ก่อให้เกิดประโยชน์ท้งั คณุ ภาพ
ทางเสยี งและทางความหมายในขณะเดียวกัน ตวั อย่างเชน่

๒๓

ไมเ่ คยมีรงุ้ งามในความฝัน ไมม่ วี นั สุขปลืม้ ลมื หมองไหม้

ไมต่ อ้ งการหวานล้าน้าคาใคร ไม่อยากได้สิง่ มายาค่านิยม

(จุดหมาย)

๒. การซา้ คาในวรรณกรรมเร่อื งนเ้ี ปน็ กลวธิ ที ่ีสร้างความไพเราะและสอ่ื ความหมายดา้ น
อารมณ์ย้าอารมณ์ความร้สู ึกใหเ้ ด่นชัดหนกั แนน่ ตัวอยา่ งเชน่

เหมอ่ มองฟ้าสีฟา้ กวา้ งกวา่ กวา้ ง ค้ิวร้งุ ค้างเนตรสูรย์มุ่นหมอกเสย

แย้มเสี้ยวเมฆยิ้มแดดสแี สดเอย หตั ถล์ มเชยเผยแก้มแพลมยิม้ พลัน

(หว้ งคานงึ )

สนุ ทรยี ภาพทางด้านความหมายในวรรณกรรม มดี งั นี้

๑. อุปลักษณ์ ในวรรณกรรมเร่อื งนี้เปน็ กลวธิ กี ารเปรียบเทยี บของสองส่ิงวา่ เป็นสิ่งเดยี วกันหรอื

เทา่ กัน ตวั อยา่ งเช่น

ส่ิงผูกมดั ศรัทธาเบื้องหนา้ นน้ั คอื ความฝันฝังใจเคยใหลหลง

เอาศักดิ์ศรีชีวามาวางลง เปน็ เดิมพันแกมทะนงกง่ี จงใจ

(จดุ หมาย)

๒๔

๒. อปุ มา ในวรรณกรรมเรื่องน้เี ป็นกลวธิ กี ารเปรียบเทียบของสองสง่ิ ว่าเหมอื นกัน ตัวอยา่ งเช่น

ผา่ นปเี ดอื นเหมือนคืนตนื่ จากหลบั ดมื่ ด่ากบั ชวี ติ นมิ ติ ใหม่

กค็ อื ฟ้ืนตืน่ ตนนามคนไทย ที่ฝนั ใฝส่ รา้ งสงั คมอดุ มการณ์

(ความในใจจากภเู ขา)

๓.คณุ ค่าด้านสงั คม

สงั คมใน "ใบไมท้ ี่หายไป" เป็นสังคมทีเ่ กดิ ขน้ึ รอบตัวของผ้แู ตง่ เอง โดยในเรือ่ งได้สื่อความ
หมายถึง อดุ มการณ์ไดอ้ ยา่ งลกึ ซึ้งและรุนแรง สังคมในยุครฐั บาลทีโ่ หดรา้ ยและรุนแรง พรากชีวิตคนไป
เป็นจานวนมากเป็นการเขียนสะท้อนความล้มเหลวทางการเมืองของประเทศไทย ปดิ ลมหายใจของ
ประชาชน ในขณะเดียวกนั เหมือนกาลังฆ่าประชาชนให้ตายทัง้ เป็น

ภาพลบทางการเมอื งตา่ ง ๆ ถูกเสนอลงในบทกวีเลม่ นี้ มีการกระต้นุ พลังขบั เคล่ือนของหนมุ่
สาวอย่างเปน็ รปู ธรรม ปรากฏใน "ปณธิ านหนุ่มสาว" ดงั บทกวีท่วี ่า

...นคี่ ือคาตอบ "ชวี ิตที่มอบไวแ้ กป้ ญั หา

ตอ้ งสู้ ต้องทา รับคาทา้ เบื้องหนา้ คืออะไรไมพ่ รั่นเลย"

(ปณธิ านหนุ่มสาว)

และในช่วงนน้ั เองผแู้ ต่งไดแ้ สดงถงึ ภาพลักษณใ์ หม่ของผู้หญิง ศกั ดิ์เสรีของผูห้ ญิงในฐานะ
มนุษย์ไมใ่ ช่เพศท่ีสองรองจากชาย ปรากฏใน "อหงั การของดอกไม"้ ดังบทกวที ว่ี า่

๒๕

สตรมี ดี วงใจ เป็นดวงไฟไมผ่ นั ผวน

สร้างสมพลงั มวล ด้วยเธอลว้ นกค็ อื คน

(อหงั การของดอกไม)้

การต่อส้อู ยา่ งเปน็ รูปธรรมเรม่ิ มใี ห้เหน็ เดน่ ในชดั ในช่วงปี ๒๕๒0-๒๕๒๒ เปน็ บทปลุกใจใหก้ บั
เพื่อนผองที่มีอุดมการณ์เดยี วกันทีถ่ กู ยา่ ยจี ากความไม่เป็นธรรม ปรากฎใน "หนุ่มสาวคอื กาพย์กลอน
แหง่ ปา่ เขา" ดังบทกวีทวี่ า่

ดอกไมป้ ่าสมี ว่ งออ่ นบานตอ้ นรับ ผมู้ าจบั ปนื สกู้ ชู้ าตหิ นึ่ง

เปน็ แถวแถวสุดแนวภดู ตู ะลงึ มาเถดิ มา...ขา้ วใหมน่ ึ่งยงั รอ้ นรอ

(หนมุ่ สาวคือกาพยก์ ลอนแหง่ ป่าเขา)

ตอ่ มาในชว่ งปี ๒๕๒๒-๒๕๒๓ ไม่มกี ารพรรณนาถึงความงามของธรรมชาติแลว้ แตก่ ลบั
พรรณนาถึงด้านลบของธรรมชาติแทน เพื่อเปน็ พนื้ ภูมขิ องบรรยากาศแห่งสารท่ตี ้องการจะสือ่ ปรากฎ
ใน "กล่อมลูกยามไกล"ดงั บทกวีที่วา่

เมฆสีดา เดือนดับ พยบั ฝน

ฟ้ารอ้ งครืน สะอ้นื โหย โบยลมบน ใบไมห้ ลน่ ลอยรว่ ง ควงควา้ ง...คว้าง...

(กลอ่ มลกู ยามไกล)

จากบทกวขี า้ งตน้ เปน็ การปูบรรยากาศความนา่ กลวั ของธรรมชาติ แตน่ ักรบในป่ากย็ ังไมพ่ ร่ัน
ที่จะทางานสู้ เช่นเดียวกับเป็นการบอกถงึ ความอดทนของคนทอ่ี าศัยอยูใ่ นปา่

อกี ดา้ นหนึง่ ก็มีความรักแท้ทีแ่ ม่มตี อ่ ลูก คนเปน็ แมท่ าใหผ้ ู้อา่ นไดเ้ ข้าใจความรู้สึกอย่างลกึ ซ้ึง
ปรากฎการบรรยายความเจบ็ ปวดขณะคลอดลูก ตลอดจนความชน่ื ชมความสมั พันธ์ทางสายเลอื ดนี้
ผ้เู ขียนบรรยายออกมาไดง้ ดงามและกินใจในบท "ชวี ิต" การเลือกใชค้ าอย่างลา้ ลกึ และถถี่ ว้ น จน

๒๖

สามารถเก็บความรู้สึกของจิระนนั ทไ์ ด้จนหมด และแจกความรู้สึกของคนเปน็ แมใ่ หแ้ กผ่ อู้ า่ น
ไดร้ ับรอู้ ยา่ งซาบซึ้ง

และในท่ามความสขุ ความทุกข์ร้อน มแี มฝ่ า้ อาทรสอนถกู ผดิ

ในโอบอมุ้ อุน่ ไออันใกลช้ ดิ แมค่ ือมิตรคอื เมตตาคา่ เกินคา...

เจ็บรา้ วราวเลอื ดเดือดเร่ง ขาเกรง็ ถีบคอนนอนตา่

ฟากลัน่ สัน่ รา่ งครางซา้ มือกามอื กมุ ชุม่ ชื้น

วบู ลกึ นกึ ซ้ึงถึงชวี ติ น้อยนดิ ในครรภพ์ ลันช่นื

กลา้ ก่อตอ่ หวังยง่ั ยืน เตม็ ต้ืนต่ืนเต้นเป็นแมค่ น

(ชีวติ )

หนังสือกวีนิพนธ์ "ใบไมท้ หี่ ายไป" เล่มนี้ถอื เป็นหนังสือท่ีบนั ทึกประวัตศิ าสตรแ์ ห่ง
อารมณแ์ ละความรู้สกึ ของคนร่วมยุคสมยั ในสงั คมนั้น เกบ็ ไวใ้ ห้ชนรนุ่ หลงั ไดอ้ ่าน ถือเปน็ บทสรปุ ความ
ทรงจาของผูเ้ ขียนซ่งึ มีบาดแผลตกสะเกด็ อยไู่ ม่น้อย

วรรณกรรมยคุ ๑๔ ตลุ าคม ทั้งแนว "ศลิ ปะเพอื่ การปฏวิ ัติ ศลิ ปะเพอ่ื กรรมกรชาวนา"และ
"ศลิ ปะเพอ่ื ชีวิต ศิลปะเพื่อประชาชน" แทบจะท่งั หมดไดแ้ ตย่ นื สงบนงิ่ มฝี นุ่ จบั หนาเตอะอยบู่ นชัน้
หนงั สือในหอ้ งสมดุ ต่าง ๆกระนัน้ กด็ ี ดูเหมือนว่าจะมีอยู่เล่มหนงึ่ ทท่ี าได้ประสบชะตากรรมดงั กลา่ ว
ขา้ งต้น ท้ังยังไดส้ ร้างปรากฏการณ์ใหม่ขึ้นในวงการวรรณกรรมไทยกลายเปน็ ตานานจนถงึ วันนี้
เพราะเปน็ หนงั สอื รวมบทกวีเลม่ เดยี วทมี่ ียอดจาหนา่ ยเป็นแสนเลม่ ขนึ้ ไป หนงั สอื เล่มนน้ั คอื "ใบไม่
ทท่ี ายไป" ของจริ ะนนั ท์ พิตรปรชี า

๒๗

ลกั ษณะคาประพนั ธ์

ใบไมท้ หี่ ายไปนอกจากจะใช้คาทเี่ รียบง่ายทไี่ มป่ ระดษิ ฐอ์ ะไรมากแล้ว การใช้รูปแบบฉนั ท
ลักษณย์ งั เป็นอกี หนึง่ เสนห่ ์ของกวนี ิพนธเ์ รือ่ งน้ที แ่ี สดงถงึ ความงา่ ยในการใช้ โดยผูแ้ ต่งเลือกใชก้ ลอน
และกาพยเ์ ป็นส่วนใหญ่ แมบ้ ทกลอนชว่ งแรก ๆ นั้นจะมที ่วงทานอนและสานวนนกั กลอนรุน่ พ่ีอยู่บา้ ง
แต่กาลเวลาขัดเกลาจนผแู้ ตง่ สามารถสร้างทานองของตัวเองใหส้ อดคลอ้ งกับเน้ือหาและอารมณ์ได้
ตัวอยา่ งเช่น เมือ่ ผแู้ ตง่ รู้สึกวา่ ถูกเอารัดเอาเปรียบ หรอื การใช้อานาจเผดจ็ การซง่ึ เปน็ วัฒนธรรมท่สี ่ังสม
มายาวนานในสงั คมไทย ผู้แตง่ จึงเลือกใชก้ ลอนบทละครวา่

มาจะกล่าวบทไป ถงึ กระบอื ฝงู ใหญอ่ นาถา

ถูกขงั คอกแคบคับอัปรา จนตายดา้ นชนิ ชามานานแล้ว

(บันทีกลบั กระบอื หน่มุ )

ในบทกวที ตี่ อ้ งการลีลาทรี่ วดเรว็ ผูแ้ ตง่ เลือกใช้คาประพันธป์ ระเภทกลอนส่ี และคาประพนั ธ์
ประเภทกาพยย์ านี ๑๑ ส่วนบทกวีท่ตี อ้ งการเล่าเร่ือง ผู้แต่งเลือกใชค้ าประพนั ธป์ ระเภทกลอนเพลง
ยาว

๒๘

บทสนทนา

ผู้แต่งไดพ้ ูดถงึ เหตุการณ์ความรนุ แรงทีพ่ รากชวี ิตของผคู้ นเหล่านั้นจากครอบครวั โดยไมม่ ี
วันทีเ่ ขาเหล่านั้นจะหวนกลับคนื มา เหตุการณ์ในคร้ังน้นั ไดส้ ะท้อนให้เหน็ ถงึ ความโหดรา้ ยทารณุ ของ
รฐั บาลในยคุ นนั้ รัฐบาลไม่ใช่แคป่ ิดลมหายใจของคนเหลา่ นน้ั เพยี งอย่างเดียวสาหรับคนที่ยังมีลม
หายใจก็เปรยี บเสมือนกบั คนท่ตี ายทง้ั เปน็ ในเวลาเดียวกัน

สว่ นบทกวที ี่สะท้อนความโหดรา้ ยของเหตุการณ์ที่เกิดขึน้ ตงั อยา่ ง ในบทกวที ่วี ่า

“สิ่งผูกมดั ศรัทธาเบ้อื งหนา้ นนั้ คอื ความฝนั ฝงั ใจเคยใหลหลง

เอาศกั ดิศ์ รีชีวามาวางลง เป็นเดิมพันแกมทะนงก่ึงจงใจ

ไมเ่ คยมีรุง้ งามในความฝัน ไม่มีวันสุขปล้ืมลืมหมองไหม้

ไมต่ อ้ งการหวานลา้ น้าคาใคร ไม่อยากไดส้ ่ิงมายาค่านิยม

โลกทต่ี อ้ งรับรูอ้ ยู่เด๋ียวน้ี การราวีเขน่ ฆา่ น่าข่นื ขม

ความจรงิ ใจไรน้ ิยามลอยตามลม ในสังคมทค่ี วามกลา้ คือราคี

แสวงโชคโลกทรรศนอ์ นั สัตย์ซอ่ื ดว้ ยสองมอื มน่ั หมายการคลายคลี่

ความคิดในวยั เยาว์เทา่ ที่มี จะลา้ งสีลบโศกที่โลกรู้

ลบชอ่ งวา่ งทางชนช้ันแกป้ ัญหา โดยมาตราความพอดถี า้ มีอยู่

จะปรบั หมุดยุติธรรมคา้ ตราชู เกมต่อสู้กส็ ดุ ส้ินหมดกลิ่นคาว”

(จุดหมาย หน้า ๑๔)

๒๙

ฉากและบรรยากาศ

เหตุการณ์ใน ยคุ 14 ตุลาฯ ได้อยา่ งชดั เจนซงึ่ ในบทแรกเป็นเรื่องราวของกลมุ่ นกั ศกึ ษาทส่ี งสยั ใน
ความไม่เป็นธรรมท่ีเกดิ ขึ้นในสังคมไทย จงึ เร่ิมทจ่ี ะค้นหาความจริงท่พี วกเขาสงสยั จนนามาสู่บทกลอน
ตะวนั ตกดนิ ที่ซบั ฟา้ ผ่าท่เี มื่อคนหนุ่มสาวตามหาความสงสยั ในความไม่เป็นธรรม ในทีส่ ุดก็พบกับความ
สูญเสียคร้ังย่ิงใหญเ่ มือ่ หนุ่มสาวยุคน้ันรวมกลุ่มเรียกรอ้ งความเปน็ ธรรม แต่ด้วยเรื่องราวทีเ่ ร้อื รงั เป็น
จุดนาพาใหเ้ กิดเหตุการณ์ความรนุ แรงขน้ึ เกดิ การนองเลอื ด และจากเหตกุ ารณ์การนองเลอื ดในคร้ัง
นั้นทาให้ผู้ท่มี ชี ีวติ ลอดจากการถูกเขน่ ฆ่าต้องหลบหนีเขา้ ป่า และเม่ือเหตกุ ารณ์ผา่ นพน้ ไป ก็มีนโยบาย
66/2523ของพลเอก เปรม ติณสรู านน จึงทาใหก้ ลุ่มหนมุ่ สาวในยุคน้ันได้กลับเขา้ มาในประเทศ แต่
ดว้ ยภาพเหตกุ ารณ์ทเ่ี กิดขึ้นยังเป็นรอยแผลทีใ่ นจิต ที่ยากจะลมื เลอื นจึงทาให้จริ ะนนั ท์ ผทู้ ่ีอย่ใู น
เหตกุ ารณ์ในครง้ั นัน้ ทร่ี อดชวี ิต นามาถา่ ยทอดผ่านวรรณกรรมเรื่อง “ใบไม้ท่หี ายไป”

๓๐

สรุป

จิระนนั ท์ พิตรปรีชาเป็นผสู้ านกึ ตอ่ สังคม เปน็ ผสู้ ังเกตสงั คมถ่ายทอดปญั หาและความเปน็ ไปท่ี
เกิดข้ึนในสังคมด้วยมมุ มองและความคดิ ท่ีมุง่ จรรโลงสังคม เนอ้ื หาท่กี วกี ล่าวถึงแบ่งออกได้เปน็ ๓
แนวคิด คอื แนวคิดดา้ นสังคม แนวคิดด้านการเมอื ง และแนวคดิ ดา้ นปรัชญาสาหรบั แนวคิดดา้ นสงั คม
กวีเสนอเร่อื งราวของปญั หาทเี่ กดิ ข้นึ ในสงั คม คอื ปญั หาโสเภณแี ละปญั หาความเหลอ่ื มล้าของคนใน
สังคม ทัง้ สองปัญหาน้ีน่าสนใจในแง่ของการเป็นปัญหาทส่ี บื เน่อื งและเกย่ี วโยงกบั ความอ่อนแอของ
สงั คมชนบท และความเจริญรุดหนา้ ในระบบทุนนยิ มของสงั คมเมือง ความไม่สมดลุ ระหว่างชนบทกบั
เมืองในดา้ นที่ชนบทไมส่ ามารถตอบสนองความต้องการชั้นพนื้ ฐานคือการมีคุณภาพของชีวิตแบบพอ
อยพู่ อกนิ ไดอ้ ีกตอ่ ไป เม่อื สงั คมเกษตรกรรมแบบพง่ึ พาธรรมชาตเิ ป็นหลกั ถึงกาลลม่ สลาย ความ
สะดวกสบายและความเพียบพร้อมด้านวตั ถุของเมืองกเ็ ป็นส่งิ จูงใจให้คนชนบทจาต้องละทิง้ ถน่ิ ฐาน
อพยพเข้ามาทางานในเมอื งการเดินทางเข้าเมอื ง ทาใหค้ นชนบทเกดิ ความร้สู ึกความแปลกแยกกบั วิถี
ชวี ิตประจาวัน ความแตกตา่ งอันไมค่ ้นุ เคยนที้ าใหค้ นชนบทตกอยใู่ นสภาพของผู้ถูกกระทาในทกุ ทาง
ผู้หญิงถกู หลอกใหข้ ายบริการทางเพศ ชาวนา ผ้ใู ช้แรงงานถูกเอารัดเอาเปรียบจากพอ่ ค้านายทุน

เม่ือการนาเสนอภาพสงั คมเปล่ียนจากชนบทมาเปน็ เมือง กวแี สดงทัศนะวา่ เมืองคอื ศนู ย์กลาง
ของความเจริญท่สี มบรู ณ์พรอ้ มไปดว้ ยอุปกรณ์เครื่องใชท้ ีอ่ านวยความสะดวกสบายให้แก่มนุษย์ แต่
ปญั หาท่ีเกดิ ขนึ้ จากการมุ่งพัฒนาสร้างความเจริญดา้ นวัตถุ คือการแก่งแย่งแข่งขนั ในทุกทางเพอ่ื ทาให้
ตนเองสะสมปัจจยั และความตอ้ งการคอื เงนิ ให้ไดม้ ากทสี่ ุด ในยุคท่รี ะบบทนุ นยิ มมอี านาจ ผู้มกี าลงั ซ้ือ
คือผูไ้ ด้เปรียบ ความเหล่อื มลา้ ของคนในสงั คมเมอื งขยายเปน็ วงกว้างอยา่ งไม่เฉพาะเจาะจงมากขน้ึ กวี
นพิ นธ์ซไี รต์แสดงใหเ้ หน็ วา่ การเปล่ียนแปลงจากระบบเกษตรกรรมไปสู่อตุ สาหกรรมนไ้ี มไ่ ดส้ ่งผลให้
เกดิ การเปลี่ยนแปลงเฉพาะดา้ นเศรษฐกจิ เพียงประการเดยี วเทา่ นน้ั แต่ส่งิ สาคัญคอื การเปลี่ยนแปลง
ดงั กลา่ วส่งผลไปถึงจติ ใจของคนในสงั คมท้ังในด้านความคิดท่มี ีตอ่ ตนเองและการสร้างความสัมพันธต์ ่อ
ผู้อื่น ความเจรญิ ของเมอื งและความทนั สมยั ของเทคโนโลยีหลอมใหค้ นในสังคมดารงชีวติ อยู่ในกรอบ
ความคดิ ของการมุ่งหาประโยชน์สูงสุดเพอื่ ตนเอง ปัญหาท่ีเกิดขึน้ จงึ ไม่ไดเ้ ป็นเรอ่ื งของความยากแค้น

๓๑

ขดั สน หรือการดารงชีวิตอยู่อยา่ งลาเคญ็ เพราะทางานหนักแตร่ ายได้น้อยอกี ตอ่ ไป แต่ปญั หาทีเ่ กดิ ข้ึน
เป็นเร่ืองของการขาดน้าใจของคนในสงั คม การม่งุ แสวงหาและสะสมทรัพย์เพ่ือเล่ือนฐานะของตนทา
ใหค้ นในสงั คมเมอื งคานงึ ถึงแตต่ นเอง พฤตกิ ารณ์เช่นนีท้ าให้คนในสังคมเกดิ ความหวาดระแวง ไมไ่ วใ้ จ
และ ไมจ่ ริงใจตอ่ กัน"

จิระนนั ท์ พิตรปรีชานาเสนอเหตกุ ารณ์ความรุนแรงทางการเมืองยุค ๑๔ ตุลาคมพ.ศ.๒๕๑๖ อนั
เกิดจากการทีร่ ฐั บาลใช้อานาจเผด็จการ สร้างผลประโยชนใ์ ห้ตนเองและกดขท่ี ารา้ ยประชาชน
แนวคดิ ข้างต้นน้ี วมี ีความคิดเห็นไปในทางเดยี วกนั คือไมเ่ ห็นดว้ ยและร่วมต่อตา้ นการปกครองที่ใช้
อานาจเผดจ็ การน้ี เพื่อเรยี กร้องประชาธปิ ไตยคืนให้แกป่ ระชาชน กวแี สดงตนเป็นส่วนหนง่ึ ของสงั คม
เปน็ ส่วนร่วมกับประชาชนเพ่อื เรียกรอ้ งความชอบธรรมใหเ้ กิดขน้ึ ในสังคมการแสดงความคิดที่ไมเ่ หน็
ด้วยและร่วมตอ่ ต้านอานาจเผด็จการนี้ กวีส่ือออกมาด้วยวิธกี ารทีม่ ีท้ังการประชด เสยี ดสแี ละบริภาษ
กลุ่มบุคคลท่ใี ชอ้ านาจในทางไมช่ อบธรรม ขณะเดยี วกนั กเ็ ชิดชอู ดุ มคติและคณุ คา่ บริสุทธข์ิ อง
ประชาชนท่ีจะเป็นพลังสาคญั ในการขจัดอานาจเลวร้ายนีใ้ ห้หมดไป

๓๒

บรรณานุกรม

๑.หนงั สอื

๑.๑ ใบไม้ที่หายไป จริ ะนันท์ พิตรปรีชา กวีนิพนธ์ รางวลั วรรณกรรมสร้างสรรค์ ยอดเยีย่ ม
แห่งอาเซียน (ซไี รต์) ปี ๒๕๓๒

๒.เว็บไซต์

๒.๑ แนวคดิ ทางการเมอื ง “ใบไมท้ ่ีหายไป”

http://krabi.nfe.go.th:800/28/index.php?name=news&file=readnews&id=164

๒.๒ ประวตั ิผเู้ ขยี น

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B4%E0%B8%A3%E0%B8%B
0%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B9%8C_%E0%B8%9E%E0
%B8%B4%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%8
A%E0%B8%B2