NOTA PSV TINGKATAN 2

Seni Ragam Hias Pengangkutan,
Alat Permainan Rakyat
dan Alat Domestik

Bidang: Sejarah dan Apresiasi Seni Visual

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 1: Seni Ragam Hias Pengangkutan, Alat Permainan Rakyat dan Alat Domestik

Seni Ragam Hias

Seni Ragam Hias

Seni ragam hias atau ornamen merupakan hiasan dalam seni kraf
atau karya seni rupa yang diambil daripada:

Flora Fauna Geometri

Figurative Awan Larat

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Seni Ragam Hias

Flora Fauna Geometris

- mudah dijumpai pada barang- - biasa dipakai seperti - merupakan motif hias
barang seni kraf seperti batik, kupu-kupu, burung, yang dikembangkan dari
ukiran, dan tenunan. kadal, gajah, dan ikan. bentuk-bentuk geometris.

Figurative Awan Larat

- berupa objek manusia yang - merupakan rangkaian dari motif

digambar dengan mendapatkan yang tersusun rapi berdampingan

penggayaan bentuk. dan berhubungan.

1

Tajuk 1: Seni Ragam Hias Pengangkutan, Alat Permainan Rakyat dan Alat Domestik

Seni Ragam Hias

Seni Ragam Hias Pengangkutan – Kereta Lembu

• Badan, roda dan balak Kajang
diperbuat daripada • Kajang diperbuat
kayu jenis keras.
daripada atap
Badan nipah, rumbia atau
Roda bahan-bahan lain.

Balak

Lembu
• Lembu yang

sihat dan kuat.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 1: Seni Ragam Hias Pengangkutan, Alat Permainan Rakyat dan Alat Domestik

Seni Ragam Hias

Seni Ragam Hias Pengangkutan – Beca

▼ Beca yang tempat duduk
pemandu di belakang.

▲ Beca yang tempat duduk
pemandu di sisi kereta.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 1: Seni Ragam Hias Pengangkutan, Alat Permainan Rakyat dan Alat Domestik

Seni Ragam Hias

Seni Ragam Hias Pengangkutan – Perahu

Bangau • Ekor bangau tempat
menyangar layar.
Badan
Okok

• Papan hiasan di haluan
perahu untuk mengikat
tali perahu.

Caping / Koyan

Linggi
• Kayu tegak di butiran

dan haluan perahu.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

2

Tajuk 1: Seni Ragam Hias Pengangkutan, Alat Permainan Rakyat dan Alat Domestik

Seni Ragam Hias

Seni Ragam Hias Alat Permainan Rakyat - Wau

• Merupakan alat permaina Kepala
yang dibuat daripada
kertas, gentian atau kain
yang berangka daripada
buluh atau gentian.

Sayap

Ekor

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 1: Seni Ragam Hias Pengangkutan, Alat Permainan Rakyat dan Alat Domestik

Seni Ragam Hias

Seni Ragam Hias Alat Permainan Rakyat - Gasing
► Gasing uri

Bahu • bahagian atas tubuh gasing
yang bulat dan kecil.
• bahagian atas tubuh Kepala
gasing sebagai
tempat melilit tali. Labu

Paksi Patak
◄ Gasing pangkah

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 1: Seni Ragam Hias Pengangkutan, Alat Permainan Rakyat dan Alat Domestik

Seni Ragam Hias

Seni Ragam Hias Alat Permainan Rakyat - Congkak

• Pada zaman dahulu, buah
gorek, biji saga, siput-siput
atau biji getah digunakan
sebagai buah congkak.

▲ biji saga

▲ buah gorek

▲ biji getah ▲ siput-siput

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

3

Tajuk 1: Seni Ragam Hias Pengangkutan, Alat Permainan Rakyat dan Alat Domestik

Seni Ragam Hias

Seni Ragam Hias Alat Domestik
▼ Rehal
• Sejenis papan bersilang
yang direka untuk
meletakkan al-Quran.

▲ Acuan Putu
• Alat untuk membuat kuih putu kacang.

◄ Kukuran
• Sebuah kukur kelapa

yang diperbuat daripada
kayu dan besi.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 1: Seni Ragam Hias Pengangkutan, Alat Permainan Rakyat dan Alat Domestik

Seni Ragam Hias

Seni Ragam Hias Alat Domestik

► Jebak Puyuh ▼ Bakul
• Alat yang digunakan • Sejenis bekas dibuat

untuk memerangkap daripada serat keras.
burung puyuh.

► Nyiru
• Hasil anyaman bilah

rotan yang halus
dan nipis digunakan
oleh petani untuk
menampi padi.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Seni Pengangkutan Beca dan Kereta Lembu
Ragam - fungsi: untuk memaparkan nilai estetik
Alat
Hias permainan dan menarik perhatian
Perahu
rakyat - fungsi: hiasan

Alat Wau
domestik - motif: motif flora dan awan larat
Gasing
- motif: motif flora
Congkak
- motif: motif awan larat dan flora

Rehal
- motif: motif flora, geometri dan kaligrafi
Kukuran
- motif: motif flora, fauna dan awan larat
Acuan putu
- motif: motif bunga atau daun
Jebak puyuh
- motif: motif flora

4

Tajuk 1: Seni Ragam Hias Pengangkutan, Alat Permainan Rakyat dan Alat Domestik

Seni Ragam Hias

TOKOH KRAF Produk
Pengangkutan:
Hasni bin Ali
Bot Tradisional
• Lahir di Terengganu pada tahun 1946.
• Pembuatan bot tradisional dan Perahu

perahu di Negeri Terengganu
yang berpusat di Pulau Duyong.
• Mewarisi kemahiran daripada ayahnya.
• Menghasilkan pelbagai jenis perahu
seperti Perahu Sekoci, Perahu
Payang, Perahu Kolek dan Bot Layar.
• Perahu buatannya kaya dengan
nilai-nilai tradisional Melayu.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 1: Seni Ragam Hias Pengangkutan, Alat Permainan Rakyat dan Alat Domestik

Seni Ragam Hias

Produk TOKOH KRAF
Alat Permainan Rakyat:

Wau Bulan Shafie bin Jusoh

badan wau yang dihasilkan • Lahir di Kelatan pada tahun 1947.
berbentuk bulat dan seimbang • Meminati bidang kraf wau sejak kecil

dan mendapat sokongan
keluarganya.
• Dilantik menjadi duta Syarikat
Penerbangan Malaysia (MAS) dan
sering dijemput membuat
demonstrasi di luar negara.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 1: Seni Ragam Hias Pengangkutan, Alat Permainan Rakyat dan Alat Domestik

Seni Ragam Hias

TOKOH KRAF Produk
Alat Domestik:
Che Mud bin Che Awang
Jebak Puyuh
• Lahir di Kelantan pada tahun 1944.
• Mengikuti datuk saudaran yang juga

pembuat jebak puyuh.
• Menghasilkan jebak puyuh dengan

teknik tradisional dan kebanyakkan
bahan-bahan yang digunakan boleh
diperolehi dari hutan dipersekitaran
kampung.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

5

Seni Lukisan

Bidang: Seni Halus

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 2: Seni Lukisan

Definisi Lukisan

• Lukisan merupakan karya seni 2 dimensi (2D) yang dihasilkan dengan media kering.
• Contoh-contoh media kering yang digunakan:

Alat dan Media Kesan Contengan Contoh Lukisan
pensel

krayon

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 2: Seni Lukisan

Definisi Lukisan

Alat dan Media Kesan Contengan Contoh Lukisan
pen

pastel
arang

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

6

Tajuk 2: Seni Lukisan

Definisi Lukisan

Alat dan Media Kesan Contengan Contoh Lukisan
pensel warna

dakwat
kapur

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Sejarah Lukisan awal dijumpai di dinding-dinding
Perkembangan gua yang dihasilkan oleh manusia purba.

Seni Lukisan Motif berkisarkan pada kehidupan
seharian dan aktiviti manusia ketika
itu seperti memburu dan
mengembara.

Menggunakan gaya lukisan yang
sama iaitu imej binatang dengan
pelbagai kualiti garisan yang ringkas.

Di Malaysia, lukisan purba dijumpai
di Gua Tambun Perak, Gua Kain
Hitam, Niah di Sarawak dan Gua
Merapoh Pahang.

Tajuk 2: Seni Lukisan

Sejarah Perkembangan Seni Lukisan

Sejarah Lukisan Gua Tempatan
▼ figura manusia

Gua Tambun, Perak ▲ cap tapak tangan

► geometri ►haiwan

 Lukisan Zaman Neolitik pada dinding berusia sekitar 3000 hingga 4000 tahun.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

7

Tajuk 2: Seni Lukisan

Sejarah Perkembangan Seni Lukisan
Sejarah Lukisan Gua Tempatan

Gua Merapoh, Pahang

 figura orang lidi dalam kedudukan aneh.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 2: Seni Lukisan

Sejarah Perkembangan Seni Lukisan

Sejarah Lukisan Gua Tempatan
 Lukisan dinding sepanjang 200 kaki di gua batu kapur.

Gua Kain Hitam, Niah, Sarawak

► gambaran kehidupan
masyarakat primitif

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 2: Seni Lukisan

Sejarah Perkembangan Seni Lukisan

Pelukis dan Karya Karya:
Pelukis Tempatan
Ilustrasi dalam buku teks
Abdullah Ariff 1904-1962 berbentuk kartun
bertemakan patriotik
• Terkenal sebagai pelukis cat air,
ilustrator dan pelukis komik.

• Lukisan beliau juga terdapat dalam
buku teks di sekolah-sekolah
Persekutuan Tanah Melayu ketika itu.

• Hasil karyanya menggambarkan
keindahan, kekayaan hasil bumi dan
kedamaian Malaysia pada zamannya.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

8

Tajuk 2: Seni Lukisan

Sejarah Perkembangan Seni Lukisan

Karya:

Pelukis dan Karya
Pelukis Tempatan

Hang Tuah (1954) Saidin Yahya
dalam tulisan jawi, pen dan dakwat
• Pelikis komik dan ilustrator yang
terkenal di Malaysia, menerapkan
prinsip moral dan unsur patriotik.

• Menghasilkan siri komik untuk
Majalah Guru dengan judul ‘Puteri
Langkawi’ antara tahun 1954 hingga
1956, yang berupa penceritaan
kembali strip komik tentang legenda
terkenal, Mahsuri.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 2: Seni Lukisan

Sejarah Perkembangan Seni Lukisan

Pelukis dan Karya Pendidikan:
Pelukis Tempatan Tidak mengikut kursus secara
formal dari mana-mana institusi.
Mohamed Hoessein Enas
1924-1995 Karya:

• Karya menunjukkan wajah membawa Potret Diri (1958)
mesej budaya melalui media pastel Kapur/Pastel
dan arang.
Koleksi Balai Seni Lukis Negara
• Dikenal sebagai Bapa Potret
Malaysia dan digelar juga Pelukis
Potret Diraja (Mac 1990) oleh Sultan
Selangor .

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 2: Seni Lukisan

Sejarah Perkembangan Seni Lukisan

Karya: Pelukis dan Karya
Pelukis Tempatan
Kapal Kertas (1966)
Membakar Semut (1967) Dzulkifli Buyong
Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2
• Lahir pada tahun 1948 di Kuala
Lumpur, digelar ‘anak berbakat
luar biasa’.

• Mendapat bimbingan daripada Patrick
Ng Kah Onn, Wednesday Art Group
dan pendididkan seni formal di Institut
Teknologi Mara.

• Karya beliau menggunakan media
soft pastel.

9

Tajuk 2: Seni Lukisan

Sejarah Perkembangan Seni Lukisan

Pelukis dan Karya Karya:
Pelukis Tempatan Kampung Boy (1979)

Datuk Lat

• Datuk Mohammad Nor Khalid atau
lebih dikenali sebagai Lat, ialah
seorang pelukis kartun Malaysia.

• Kebanyakan karya beliau
menggambarkan suasana sosial dan
politik Malaysia secara satira.

• Hasil karyanya yang paling terkenal
ialah Kampung Boy (1979) yang
diterbitkan di banyak negara.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Pelukis dan Ciri-ciri Lukisan

Abdullah Ariff Saidin Yahya Mohamed Hoessein Enas

- Pelukis cat air, illustrator - Pelukis komik dan illustrator - Menggunakan media pastel
dan komik - Menerapkan prinsip moral dan arang
- unsur patriotik
- Ilustrasi berbentuk kartun - Memaparkan mesej budaya
- Bertemakan patriotik

Dzulkifli Buyong Datuk Lat

- Menggunakan media soft pastel - Menggunakan nib dan berus
- Alam kanak-kanak sebagai tema - Gambaran sosial

- Politik semasa secara satira

Tajuk 2: Seni Lukisan

Teknik Penghasilan Lukisan

Teknik Lorekan Teknik Contengan / Teknik Silang Pangkah
Corengan (crosshatching)

Teknik Gosokan Teknik Titikan Teknik Garisan Selari
(hatching)
Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

10

Tajuk 2: Seni Lukisan

Cara Penghasilan Lukisan

Aktiviti A – Lakaran asas aksi manusia

2 1 kepala
3
2 kepala

1 bahu 1
3 3
bahu

dada

dada

pusat pusat

punggung punggung

lutut lutut

Lelaki Perempuan

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 2: Seni Lukisan

Cara Penghasilan Lukisan
Aktiviti A – Lakaran asas aksi manusia

Contoh cara manghasilkan lakaran asas aksi manusia.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 2: Seni Lukisan

Cara Penghasilan Lukisan
Aktiviti A – Lakaran asas aksi haiwan

Contoh cara manghasilkan
lakaran asas aksi haiwan.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

11

Tajuk 2: Seni Lukisan

Cara Penghasilan Lukisan

Aktiviti B – Lakaran perspektif satu titik lenyap

Contoh cara manghasilkan
perspektif satu titik lenyap.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 2: Seni Lukisan

Cara Penghasilan Lukisan

Aktiviti B – Lakaran perspektif dua titik lenyap

Contoh cara manghasilkan
perspektif dua titik lenyap.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 2: Seni Lukisan

Cara Penghasilan Lukisan

Aktiviti B – Lakaran perspektif tiga titik lenyap

Contoh cara manghasilkan
perspektif tiga titik lenyap.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

12

Seni Catan

Bidang: Seni Halus

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Catan adalah Proses penghasilan
karya seni menggunakan
media basah.
dua dimensi (2D).

Definisi
Catan

Disapu ke atas permukaan
yang rata seperti kanvas,

kertas atau kayu.

Sejarah Di Malaysia, catan mula berkembang
Perkembangan sekitar tahun 1930-an hingga 1950-an.

Seni Catan Zaman sebelum merdeka
dan awal merdeka.

Pelopor catan terawal ialah Abdullah
Arif, Yong Mun Sen, Ibrahim [email protected].
Ibrahim, Khaw Sia dan Kuo Ju Ping.

Contoh pelukis-pelukis terkenal
dunia: Leonardo da Vinci, Albrecht
Durer, Paul Cezanne, Vincent van
Gogh, Pablo Picasso, Salvador Dali,
Jackson Pollock, Paul Gauguin.

13

Tajuk 3: Seni Catan

Sejarah Perkembangan Seni Catan

Pelukis Cat Karya:
Air Tempatan
Bumi Bahagia-Lombong
Abdullah Ariff Bijeh Timah Malaya (1960),

• Beliau dilahirkan di Pulau Pinang Cat air Koleksi LPSVN.
pada tahun 1905.
Coconut Plantation (1950),
• Beliau merupakan perintis seni lukis Cat air.
moden Malaysia dengan aliran
impresionis yang menggunakan
media cat air.

• Hasil karyanya menggambarkan
keindahan, kekayaan hasil bumi dan
kedamaian Malaysia pada zamannya.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 3: Seni Catan

Sejarah Perkembangan Seni Catan

Pendidikan: Pelukis Cat
 Mendapat pendidikan Air Tempatan

di Negara China. Yong Mun Sen
 Mahir dengan lukisan Cina.
• Beliau dilahirkan di Kuching Sarawak
Karya: pada tahun 1896.

Dawn (1955) • Beliau menggunakan bahan media
Tema: Kedamaian Cat air cat air dan cat minyak.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2 • Karya beliau bertemakan bumi
Malaysia.

• Beliau merupakan perintis seni lukis
moden Malaysia bersama Abdullah
Ariff.

Tajuk 3: Seni Catan

Sejarah Perkembangan Seni Catan

Pelukis Cat Karya:
Air Tempatan Potrait Ibu Tua (1940), Cat air.
Ombak Besar (1950), Cat air.
Ibrahim [email protected]. Ibrahim

• Ibrahim Abu Bakar masyhur dengan
nama A.B.Ibrahim, dilahirkan di Alor
Setar pada tahun 1925.

• Merupakan seorang pelukis Melayu
didikan sendiri yang menyara hidup
dengan melukis.

• Menggunakan bahan media cat air
bertemakan landskap dan juga mahir
dengan cat minyak.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

14

Tajuk 3: Seni Catan

Sejarah Perkembangan Seni Catan

Pendidikan: Pelukis Cat
 Mendapat pendidikan seni Air Tempatan

lukis di Shanghai. Khaw Sia
 Menggemari tema bunga.
• Beliau dilahirkan pada tahun 1913 di
Karya: China, keluarga berhijrah ke Pulau
Pinang pada tahun 1937.
White Orchids (1981), Cat air
Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2 • Menggunakan bahan media cat air
memaparkan tema landskap dan
kebudayaan tempatan Malaysia.

• Pernah menerima bimbingan dalam
karya cat air daripada Sir Russel
Flint di England pada tahun 1933.

Tajuk 3: Seni Catan

Sejarah Perkembangan Seni Catan

Pelukis Cat Pendidikan:
Air Tempatan  Ahli pengasas Kelab Seni

Kuo Ju Ping Cina Pulau Pinang pada
tahun 1936.
• Dilahirkan di Fukien, China pada
tahun 1908. Menerima pendidikan Karya:
awal dari sekolah menengah di China
kemudian dipindahkan ke sekolah Village Life (1973), Cat air.
tinggi di Pulau Pinang.

• Beliau lukisan pernah diwakili di
“National Art Gallery”, Kuala Lumpur
dan “Penang Museum and Art
Gallery”.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 3: Seni Catan

Sejarah Perkembangan Seni Catan

Contoh pelukis-pelukis terkenal dunia:

Still Life (1894), Paul Cezanne Starry Night (1889),
cat minyak. Vincent Van Gogh

cat minyak.

Mona Lisa (1503-1505),

Leonardo Da Vinci Lucifer (1947), Jackson Pollock

cat minyak. campuran cat minyak, cat enamel, dan cat aluminium.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

15

Tajuk 3: Seni Catan

Sejarah Perkembangan Seni Catan

Contoh pelukis-pelukis terkenal dunia:

Three Musicians (1921)
Pablo Picasso,
cat minyak.

The Persistence of Memory (1931) The Great Piece Of Turf (1503)
Salvador Dali, Albrecht Durer,
cat minyak. cat air.

Arearea (1892) Paul Gauguin,
cat minyak.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 3: Seni Catan

Sejarah Perkembangan Seni Catan

Karya Catan Pelukis Tempatan

Media Bahantara Pengilat Ciri-ciri
Cat Air Air Gam Arab
 Lutsinar
Fresko  Lebih lembut dan halus penghasilannya.
 Legap jika diwarnakan terus dari tiub.
Cat
Akrilik Kapu Air atau  Bancuhan pewarna dan air disapukan
plaster Air kapur ke atas lapisan kapur plaster yang
masih lembap. Sesuai untuk
menghasilkan catan dinding.

Plastik  Boleh digunakan di atas pelbagai jenis

Air cecair permukaan seperti kertas, kadbod,

warna putih kanvas, batu dan logam.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 3: Seni Catan

Sejarah Perkembangan Seni Catan

Media Bahantara Pengilat Ciri-ciri
Air
Cat Pengilat  Legap
Poster larut air  Lut sinar tetapi tidak seperti cat air.

Cat Turpentin Minyak linsid  Legap dan tebal
Minyak  Teknik boleh dipelbagaikan
 Lambat kering

Cat Air Kuning telur  Agak lut sinar tetapi tidak seperti cat air
Tempera  Teknik tertua
 Cepat kering

Cat Air Gam Arab  Lut sinar dan legap
Gouache  Kalis air dan minyak apabila telah

kering

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

16

Menggunakan Hasil kerja di Menggunakan
media basah atas sesuatu media kering
permukaan.

Memerlukan Seni Hasil seni dua Seni Warna yang
pelarut Catan dimensi (2D) Lukisan paling

seperti minyak minimum
dan air

Zaman sebelum Membolehkan Dijumpai di
merdeka dan artis / pelukis tanah air sejak
awal merdeka
meluahkan zaman batu
perasaan

17

Seni Cetakan

Bidang: Seni Halus

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Saiz hasil adalah Proses terapan blok
sederhana dan sesuai atau plat ke atas
dipamerkan di ruang permukaan kertas,

yang lebih kecil. kain atau bahan lain.

Definisi
Cetakan

Semua hasil Dapat menghasilkan
cetakan dalam satu beberapa salinan

edisi dianggap daripada satu blok yang
sebagai karya asli. disebut sebagai edisi.

Tajuk 4: Seni Cetakan

Sejarah Perkembangan Seni Cetakan

Tokoh-tokoh Karya:
Seni Cetakan  Mengenai aktiviti yang

Tay Hooi Keat berlaku di sekeliling dan
pemandangan.
• Lahir di Nibong Tebal, Seberang Prai,
Pulau Pinang pada tahun 1910. King Fisher (1951)
Bahan campuran
• Beliau ialah seorang guru seni lukis
yang aktif.

• Pernah mendapat pendidikan seni
lukis di England pada tahun 1962.

• Bertanggungjawab mengasaskan
Kelab Pelukis Cina Pulau Pinang.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

18

Tajuk 4: Seni Cetakan

Sejarah Perkembangan Seni Cetakan

Karya: Tokoh-tokoh
Seni Cetakan

Romance of Country Life (1968) Lee Joo For
Potongan kayu
• Lahir pada tahun 1929 di Penang.
Certain Kind Of Living (1964) • Pada tahun 1957, beliau dianugerah
Potongan Lino
oleh biasiswa untuk mempelajari seni
di Brighton College of Art.
• Beliau menggunakan cetakan kayu
dan lino dengan pelbagai gaya telah
dikumpulkan oleh muzium dan galeri
di negara-negara lain.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 4: Seni Cetakan

Sejarah Perkembangan Seni Cetakan

Tokoh-tokoh Karya:
Seni Cetakan
Alif Ba Ta (1971)
Ahmad Khalid Yusof Saring sutera

• Lahir pada tahun 1934 di Kuala
Lumpur.

• Pelukis yang mengalih kebolehannya
dari pelukis abstrak ke pelukis khat.

• Pada tahun 1960, seni cetakan telah
berkembang dengan penubuhan
Specialist Teachers’ Training Institute
(STTI), beliau adalah antara pelukis
cetak kelahiran institusi ini.

•

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 4: Seni Cetakan

Sejarah Perkembangan Seni Cetakan

Karya: Tokoh-tokoh
Seni Cetakan
Entry Points (1978)
Media campuran Redza Piyadasa

The Haji Family (1990) • Lahir pada tahun 1939 di Pahang.
Bahan campuran • Pernah menerima pendidikan seni

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2 formal di United Kingdom dan
Amerika Syarikat.
• Pelukis aliran konstruktivisme dan
minimalis.
• Pelukis dan pengkritik seni halus
yang disegani.

19

Tajuk 4: Seni Cetakan

Sejarah Perkembangan Seni Cetakan

Tokoh-tokoh Karya:
Seni Cetakan
Seniman Yang Dilupakan (1996)
Juhari Said Cetakan 3D

• Lahir pada tahun 1961 di Perak. Katak Nak Jadi Lembu II (1999)
• Pelukis cetak prolific dalam teknik Cetakan potongan kayu

cetakan kayu, lino dan gurisan asid
dengan pelbagai gaya seperti
ekspresionisme dan surelisme.
• Pernah menerima biasiswa Japan
Foundation untuk mempelajari
cetakan kayu tradisional.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Prinsip dan Bahasa Seni Visual:
Konsep Seni Garisan, rupa, jalinan, kepelbagaian,
kesatuan, harmoni dan kontra.
Cetakan Setiap karya seni cetakan mesti
Konvensional tuliskan ‘Artist Proof’ (A/P), edisi,
siri cetakan, tajuk dan tanda name
serta tarikh (tahun) dengan pensel
atau karbon.
Piawaian untuk menentukan
keaslian cetakan.

Cetakan konvensional atau cetakan
asli yang bersifat 2D.

Dapat menghasilkan bilangan imej
yang banyak.

Imej yang dihasilkan adalah serupa.

Tajuk 4: Seni Cetakan

Prinsip dan Konsep Seni Cetakan Konvensional

Bingkai Kemasan Pembingkaian Cetakan

Kadbod mounting tidak
menyentuh tepi cetakan

untuk nilai kejituan

Kasbod keras Karya cetakan
mounting
Nama pelukis
2/10 bermaksud dan tahun
cetakan kedua dari
jumlah bilangan 10

‘Artist Proof’ (A/P)

Tajuk

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

20

Tajuk 4: Seni Cetakan

Kaedah dan Teknik Seni Cetakan

Kaedah Timbulan (Relief)
• Potongan kayu • Potongan lino
• Gurisan kayu • Kolaj

Penggelek

Dakwat digelekkan Imej pada permukaan
di atas blok kertas imej di sebalik
imej blok
Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2
Blok kayu / Lino

Imej dan posisi dakwat

Tajuk 4: Seni Cetakan

Kaedah dan Teknik Seni Cetakan

Kaedah Benaman (Intaglio)

• Line Engraving • Kolagraf
• Dry point • Akuatin
• Gurisan asid • Mezotin

Dakwat berada
di dalam gurisan
atau turisan

Plat logam / Blok kayu

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 4: Seni Cetakan

Kaedah dan Teknik Seni Cetakan

Kaedah Permukaan (Planografi)
• Litografi

Blok batu kapur Dakwat berada pada
permukaan blok.

Mendakwat menggunakan kaedah kalisan antara air dengan minyak.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

21

Tajuk 4: Seni Cetakan

Kaedah dan Teknik Seni Cetakan

Kaedah Saring Sutera (Serigrafi)

Sekuji • Open-masking • Profilem
Dakwat
• Foto emulsi • Stensil

Kain kasa / Organdi
Kayu pemidang

Dakwat cetak

Kertas / Kain

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Kaedah dan Teknik Seni Cetakan

Kaedah Timbulan Kaedah Benaman Kaedah Permukaan Kaedah Saring

(Relief) (Intaglio) (Planografi) Sutera (Serigrafi)

- Potongan kayu - Line Engraving - Litografi - Open-masking
- Gurisan kayu - Dry point - Foto emulsi
- Potongan lino - Gurisan asid - Profilem
- Kolaj - Kolagraf - Stensil
- Akuatin

- Mezotin

22

Reka Bentuk
Landskap

Bidang: Reka Bentuk

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Sejarah Perkembangan Reka Bentuk Landskap

Taman Gantung Babylon Taman al-Hambra Landskap Belanda

- Reka Bentuk Landskap - Reka Bentuk Landskap - Pinggir daun menguning

terawal dikesan pada Taman bercirikan Islam yang
Gantung Babylon di Iraq hebat di Sepanyol pada
pada tahun 600 SM. akhir abad ke-11.

Landskap Klasik Landskap Malaysia

- Menggambarkan - Bermula zaman Kesultanan
Melayu Melaka pada abad
landskap Arcadia ke-14 penjajah Portugis,
tempat legenda Belanda dan British di
Greek purba yang Tanah Melayu mewujudkan
landskap berkonsepkan
terkenal dengan rekreasi dan kawasan lapang.
keindahannya.

Tajuk 5: Reka Bentuk Landskap

Prinsip Reka Bentuk Landskap

Landskap boleh dibahagikan kepada dua jenis:

Landskap Lembu (softscape)

• Elemen-elemen yang hidup.
• Seperti tumbuhan, orang, haiwan dan lain.

Landskap Kejur (hardscape)

• Elemen-elemen keras atau objek bukan hidup.
• Seperti objek buatan manusia, bangunan,

pengangkutan dan lain.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

23

Tajuk 5: Reka Bentuk Landskap

Prinsip Reka Bentuk Landskap

Estetik

 Membentuk ruang
 Merangka pemandangan
 Mengikat bangunan dan struktur dengan permukaan bumi
 Menjadi penyatu pelbagai elemen
 Melembutkan pemandangan

Ekonomi Fizikal

 Rekreasi  Mengawal hakisan tanah
 Pendidikan  Memberi perlindungan dan teduhan
 Pelancongan  Meredakan iklim
 Kesihatan  Mengawal pencemaran alam
 Meningkatkan taraf hidup rakyat  Menjadi tirai dan dinding
 Mengarah pergerakan atau petunjuk arah
 Imbangan ekologi dan kehidupan fauna

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 5: Reka Bentuk Landskap

Prinsip Reka Bentuk Landskap

Alat dan Bahan Penghasilan Pelan Reka Bentuk Landskap

▼Pensel teknikal ▼Pensel warna

▲Pembaris

▲Sesiku T

◄Pen teknikal

▲French curve ►Templat
seni bina

▲Sesiku segi tiga

◄Kertas surih

▲Stensil huruf ▲Kertas lukisan

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 5: Reka Bentuk Landskap

Prinsip Reka Bentuk Landskap

Simbol bagi Pelan Reka Bentuk Landskap

Pokok Pondok Jambatan
Palma

Kolam Kerusi Rumput

Bunga Meja
Lantai

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

24

Tajuk 5: Reka Bentuk Landskap

Prinsip Reka Bentuk Landskap

Prinsip-prinsip Reka Bentuk Landskap

Irama

 Perubahan segi ketinggian,
warna atau jalinan secara
berperingkat-peringkat
menurut pandangan mata.

Kesatuan

 Gabugan pelbagai elemen
reka bentuk secara
berulang-ulang dan
konsisten.

Penegasan

 Warna terang, ketinggian,
bentuk, bunyi, objek atau
tanaman yang berbeza.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 5: Reka Bentuk Landskap

Prinsip Reka Bentuk Landskap

Prinsip-prinsip Reka Bentuk Landskap

Imbangan Imbangan simetri

 Imbangan simetri atau tidak
simetri hubungan antara
elemen-elemen dalam
landskap.

Imbangan tidak simetri Keringkasan
 Ringkas dan menarik.
Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2
Kepelbagaian
 Menggabungkan bentuk,

jalinan dan kombinasi
warna dalam landskap.

Tajuk 5: Reka Bentuk Landskap

Prinsip Reka Bentuk Landskap

Elemen-elemen Reka Bentuk Landskap

Tumbuhan

Elemen yang paling penting
dalam reka bentuk landskap.
Pemilihan tumbuhan dari segi
saiz, tekstur dan warna perlu
bersesuaian dengan fungsi
fizikal dan estetik reka bentuk.

Topografi

Merujuk kepada keadaan
semula jadi permukaan bumi
seperti gunung, tasik, sungai,
bukit, lembah, tanah pamah
dan sebagainya.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

25

Tajuk 5: Reka Bentuk Landskap

Prinsip Reka Bentuk Landskap

Elemen-elemen Reka Bentuk Landskap

Struktur

Berfungsi untuk memberikan
kemudahan dan keselesaan
kepada pengguna seperti
pergola, gazebo, bangku,
laluan pejalan kaki dan
sebagainya.

Air

Elemen yang menarik kerana
ia memantulkan cahaya,
memberi kesan sejuk, bunyi,
pergerakan dan untuk aktiviti
rekreasi.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 5: Reka Bentuk Landskap

Prinsip Reka Bentuk Landskap

Konsep Reka Bentuk Landskap

Melayu
• Alam semula jadi
• Elemen: wakaf dan jambatan
• Seni hiasan: air, tanah dan tumbuhan

Islam
• Terkandung dalam al-Quran
• Bentuk taman yang teduh dengan

tumbuhan dan air.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 5: Reka Bentuk Landskap

Prinsip Reka Bentuk Landskap

Konsep Reka Bentuk Landskap

Jepun

• Alam semula jadi
• Budaya dengan amalan hidup Jepun
• Elemen: batu, air, tumbuhan dan perhiasan

Inggeris
• Ciri-ciri bersih, rapi dan kemas
• Kelihatan moden, menarik dan bergaya
• Ringkas,mudah tetapi tidak membosankan

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

26

Tajuk 5: Reka Bentuk Landskap

Prinsip Reka Bentuk Landskap

Konsep Reka Bentuk Landskap

Bali

Thai

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 5: Reka Bentuk Landskap

Prinsip Reka Bentuk Landskap

Ergonomik
kajian yang berkaitan dengan penyusunan ruang luaran.

Pencahayaan
• Menerapkan malam

Penghadang suria Keselamatan
• Perlindungan alam sekitar • Mencegah kemalangan

dan penjimatan tenaga

Pengudaraan
• Menggunakan tumbuhan boleh

mendapat udara yang segar

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Prinsip Reka Bentuk Landskap Konsep

- Irama Elemen - Bali
- Kesatuan - Thai
- Penegasan - Air - Islam
- Imbangan - Struktur - Jepun
- Keringkasan - Topografi - Melayu
- Kepelbagaian - Tumbuhan - Inggeris

27

Reka Bentuk
Hiasan Dalaman

Bidang: Reka Bentuk

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Sejarah Perkembangan Reka Bentuk Hiasan Dalaman

Zaman Purba Mesir Purba Rom dan Greek
Menghias tempat tinggal Lukisan mural yang Hiasan seperti tiang
mereka di dalam gua mendahului Reka pilar, pasu dan lukisan.
dengan lukisan-lukisan Bentuk Hiasan Dalaman.
dinding.

Gothic dan Baroque, Art Deco dan Moden
Renaissance Art Nouveau Kini Reka Bentuk Hiasan
Seni bina di Itali. Dalaman lebih bersifat
Mengetengahkan Reka ringkas tetapi menarik,
Bentuk Hiasan Dalaman gabungan gaya lama,
sehingga kepada era
vintaj dan moden.
eklektisisme.

Tajuk 6: Reka Bentuk Hiasan Dalaman

Prinsip Reka Bentuk Hiasan Dalaman

Jenis-jenis Ruang Dalamn

Ruang kesihatan Ruang pameran Ruang pejabat

• Tempat penerimaan • Lobi • Pejabat bos
• Tempat menunggu • Galeri • Bilik mesyuarat
• Pejabat doctor • Studio • Jabatan
• Bilik operasi • Bilik persidangan • Lounge
• Kantin • Kedai cenderamata • Tandas

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

28

Tajuk 6: Reka Bentuk Hiasan Dalaman

Prinsip Reka Bentuk Hiasan Dalaman

Jenis-jenis Ruang Dalamn

Ruang rumah kediaman Ruang bangunan perniagaan

• Ruang tamu • Bilik rehat
• Bilik tidur • Bilik persidangan
• Ruang dapur • Bilik elektrik
• Bilik bacaan • Pejabat
• Ruang makan • Ruang ibadah

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 6: Reka Bentuk Hiasan Dalaman

Prinsip Reka Bentuk Hiasan Dalaman

Peranan Fungsi

Merancang • Merancang pembinaan reka bentuk perabot
sesuai dengan keluasan dan fungsi ruang
yang akan digunakan sesebuah bilik.

Menyelidik • Menyelidik permasalahan yang timbul.
Pemeriksaan • Menyesuaikan tema
• Nilai estetik

• Memastikan reka bentuk yang sesuai dengan
kesihatan dan keselesaan.

• Contoh: tahap pengaliran udara dan
pencahayaan yang baik.

• Reka bentuk pada ruang yang dirancang.
• Bentuk dan saiz perabot yang bersesuaian.

Perekaan

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Kontra Imbangan Kepelbagaian
Harmoni Prinsip Kesatuan
Penegasan

29

Tajuk 6: Reka Bentuk Hiasan Dalaman

Prinsip Reka Bentuk Hiasan Dalaman

Imbangan

Imbangan simetri Imbangan tidak simetri

• Imbangan yang sama pada • Dua bahagian yang seimbang
kedua-dua bahagian. tetapi tidak sama pada
kedua-dua bahagian.
Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 6: Reka Bentuk Hiasan Dalaman

Prinsip Reka Bentuk Hiasan Dalaman

Kontra
• Kontra dapat mewujudkan kesan

perbezaan pada sesuatu elemen
dan daya tarikan.

Harmoni
• Harmoni dapat diwujudkan dengan

kesan persamaan dan kesesuaian
dalam sesebuah reka bentuk.

Penegasan
• Penegasan memberikan titik

tumpuan pada bahagian tertentu
dan memberi daya tarikan.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 6: Reka Bentuk Hiasan Dalaman

Prinsip Reka Bentuk Hiasan Dalaman

Kesatuan • Kepelbagaian wujud hasil
daripada penggunaan pelbagai
gaya, nilai dan idea yang
berbeza dalam sesuatu reka
bentuk hiasan dalaman.

• Kesatuan memainkan peranan Kepelbagaian
penting bagi menimbulkan kesan
kesesuaian dan keharmonian
bagi sesebuah ruang.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

30

Tajuk 6: Reka Bentuk Hiasan Dalaman

Prinsip Reka Bentuk Hiasan Dalaman

Elemen

Elemen semula jadi Elemen buatan manusia

• Elemen semula jadi seperti • Elemen buatan manusia seperti
tumbuhan, kolam air dan batu- perabot, permaidani dan jenis
batan menjadikan hiasan dlaman. bahan yang digunakan.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Alatan: Alatan:
Tumbuha, Perabot,
kolam air dan permaidani
batu-batan dan hiasan

Menjadikan Elemen Elemen Elemen Menjadikan
hiasan semula buatan
dalaman manusia bahan yang
jadi boleh

digunakan

Dapat Dapat
menambahkan
menambah
kandungan suasana
keindahan hiasan
oksigen
dalaman

Aspek Skala - kelihatan harmoni
Penting Warna - menetapkan skala bagi saiz
Ruang
Susun atur bilik dan hiasan
Pencahayaan
Pengudaraan - menimbulkan keselesaan kepada
penghuni atau pengguna sesuatu ruang

- memberikan kesan emosi tertentu

- memberi keselessaan
- penggunaan perabot dan barangan

hiasan yang sesuai dengan saiz bilik

- kedudukan objek
- bersesuaian dengan posisi orang

yang menggunakan perabot

- kedudukan tingkap, pintu dan lampu
- boleh didapati daripada cahaya

matahari atau cahaya lampu

- pengaliran udara
- mengelakkan bau yang tidak

menyenangkan

31

Tajuk 6: Reka Bentuk Hiasan Dalaman

Prinsip Reka Bentuk Hiasan Dalaman

Tradisional
 Lebih menitikberatkan kehalusan

seni tradisi.
 Penggunaan warna yang dekat

dengan warna alam dan
bersifat natural.

Klasik
 Dekorasi adunan elemen Greek

dan Roman pada abad ke-18.
 Bergaya mewah dengan fabric

daripada sutera, brocade
dan kain kapas.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 6: Reka Bentuk Hiasan Dalaman

Prinsip Reka Bentuk Hiasan Dalaman

Kontemporari
 Warna terang dan bercorak geometri.
 Ruang lebih kosong dan luas

dengan perabot yang terhad
dan lebih santai.
 Kesederhanaan dan keselesaan.

Moden
 Ringkas dan tidak berserabut.
 Penggunaan warna hitam,

kelabu, perak dan putih.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Ergonomik

Penggunaan Mudah dan Toleransi Saiz dan ruang
saksama intuitif
- Memudahkan
- Boleh dipasarkan - Mudah difahami - Meminimumkan pengguna
kepada semua kesan buruk mencapai
peringkat umur, kepuasan
jenis dan
kebolehan

Fleksibiliti Maklumat jelas Tenaga fizikal

- Pelbagai pilihan - Meklumat yang - Digunakan secara
- Kebolehan individu berkesan kepada cekap dan selesa

pengguna

32

Tajuk 6: Reka Bentuk Hiasan Dalaman

Cara Penghasilan Lukisan Pelan Reka Bentuk Hiasan Dalaman

Contoh Simbol dan Pelan Lantai

Tingkap Bilik Tidur
Sofa
Ruang Tamu Katil

Pintu gelangsar Ruang Makan
Meja makan
Tab mandi Pintu
Dapur Singki
Anjung Dapur Bilik
Mandi

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2 Singki Tandas

33

Reka Bentuk
Industri

Bidang: Reka Bentuk

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Sejarah Kesan Revolusi Perindustrian di Eropah pada
Perkembangan penghujung abad ke-18 seperti pengangkutan,
komunikasi, pertanian dan perusahaan.
Reka Bentuk
Industri Kursus Reka Bentuk Industri diperkenalkan
ITM (kini UiTM) dan UTM pada tahun 1967.

Proton Saga dilancarkan pada tahun 1985,
merupakan hasil model kereta pertama di
Malaysia.

Penubuhan Majlis Rekabentuk
Malaysia (MRM)

Tajuk 7: Reka Bentuk Industri

Prinsip Reka Bentuk Industri

Bidang Reka Bentuk Industri

Reka Bentuk Produk Contoh Produk

Produk kegunaan
rumah

Produk pejabat

Produk kegunaan
awam

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

34

Tajuk 7: Reka Bentuk Industri

Prinsip Reka Bentuk Industri

Bidang Reka Bentuk Industri

Reka Bentuk Perabot Contoh Produk

Produk kegunaan
rumah

Produk pejabat

Produk kegunaan
awam

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 7: Reka Bentuk Industri

Prinsip Reka Bentuk Industri

Bidang Reka Bentuk Industri

Reka Bentuk Automotif Contoh Produk

Kenderaan darat

Kenderaan udara

Kenderaan air

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 7: Reka Bentuk Industri

Prinsip Reka Bentuk Industri

Peranan dan Fungsi

 membangun dan menjana ekonomi negara.
 membantu manusia dalam meningkatkan kualiti kehidupan.
 menyelesaikan permasalahan dalam kehidupan seharian.

Bentuk mengikut fungsi Fungsi mengikut bentuk

• Reka bentuk luaran berpandukan • Menitikberatkan rupa dan bentuk
fungsi dan kegunaannya. sesuatu produk.

• Mengambil kira atau tidak faktor • Fungsi produk tidak terjejas
estetik, warna, bentuk, ergonomik walaupun dipelbagaikan bentuknya.
dan kesesuaian reka bentuk produk.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

35

Tajuk 7: Reka Bentuk Industri

Prinsip Reka Bentuk Industri

Prinsip dan Elemen Contoh

Kesatuan • Saiz pintu sebuah almari yang sesuai dengan
saiz keseluruhan almari.

Kontra • Perbezaan warna pada sesuatu produk dapat
membezakan bahagian tertentu dan
menimbulkan daya tarikan.

Penegasan • Penumpuan dari aspek warna dan jalinan pada
sesuatu produk menjadikannya lebih menarik.

Keseimbangan • Sesebuah kenderaan memerlukan imbangan
simetri untuk mewujudkan keseimbangan
pergerakan.

Kepelbagaian • Ciptaan produk yang sama tetapi tidak sama
fungsi, gaya, rupa bentuk, warna dan model.

Ruang • Susunan kerusi dan meja dengan jarak dan
kedudukan yang sesuai.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 7: Reka Bentuk Industri

Prinsip Reka Bentuk Industri

Ergonomik

 Penting agar produk dapat digunakan secara efisien dan efektif.

 Mengambil kira keselamatan, ketahanan, keselesaan,
kesesuaian, kemudahan penjagaan dan pembaik pulih.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Proses Reka Bentuk Industri

Mengenal Mengumpul Membuat Membuat
pasti masalah maklumat kajian dan model kecil
penyelidikan

Menjalankan Menyempurnakan Membuat Membuat
perbincangan reka bentuk prototaip promosi

dan
persembahan

36

Seni Sulaman

Bidang: Seni Kraf

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 8: Seni Sulaman

Prinsip Asas Seni Sulaman

► Sulaman dapat dilihat
daripada hasil gubahan
motif seni sulaman.

Terdapat dua jenis sulaman: Gubahan motif berdasarkan
► sulaman tangan Bahasa Seni Visual seperti:
► sulaman mesin ► garisan
► jalinan
Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2 ► warna
► harmoni
► imbangan
► kontra
► penegasan
► irama dan pergerakan

Tajuk 8: Seni Sulaman

Jenis, Alatan dan Bahan Sulaman

Seni Sulaman Tangan

• menyulam dilakukan secara manual.
• menggunakan alat dan bahan yang asas.

Sulaman Sulaman
benang reben

Sulaman silang Sulaman Sulaman
pangkah manik tampal

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

37

Tajuk 8: Seni Sulaman

Jenis, Alatan dan Bahan Sulaman

Seni Sulaman Mesin
• menyulam menggunakan mesin jahit

atau sulam dengan menggunakan
pelbagai jenis dan saiz jarum.
• menghasilkan sulaman dengan cepat.

Sulaman kerawang

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 8: Seni Sulaman

Jenis, Alatan dan Bahan Sulaman

Alatan dan Bahan Seni Sulaman

▼Reben pelbagai ▼Pen fabrik ▼Benang sulam ◄Jarum tapestry
warna dan saiz dan jarum jahit

▼Alat penebuk kain ▼Benang jahit

◄Pencucuk jarum ▲Ram pemidang

▼Kain baldu (velvet) (Needle threader) ▲Gunting
kecil
▼Kain kanvas ▼Mesin jahit sulam
►Gunting
▲Manik besar

◄Kain satin

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Seni Sulaman

Seni Sulaman Tangan Seni Sulaman Mesin

Sulaman benang Sulaman reben Sulaman tampal Sulaman kerawang

- Menggunakan - Menggunakan reben - Menggunakan - Menggunakan
untuk menghasilkan perca kain mesin jahit sulam
benang sulam motif
untuk menghasilkan
sulaman

Sulaman manik Sulaman silang pangkah

- Menggunakan - Menggunakan
pelbagai jenis kain kanvas
manik

38

Tajuk 8: Seni Sulaman

Teknik Seni Sulaman

Bunga ros

1 Bunga sakura

C 2 3
BA
B AB
Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2
A

Tajuk 8: Seni Sulaman

Teknik Seni Sulaman

Bunga kekwa

Bunga lilac 12

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2 A

A B

B
C

Tajuk 8: Seni Sulaman

Teknik Seni Sulaman

A 2A Bunga lavender
Buah anggur
1

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

39

Tajuk 8: Seni Sulaman

Teknik Seni Sulaman

Batang

Huruf abjad A A

C B C
B
1
2

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 8: Seni Sulaman

Teknik Seni Sulaman

Bunga carnation

A A Bunga ros
B
2 3
1
A B

B

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 8: Seni Sulaman

Teknik Seni Sulaman

Bunga matahari 1
Daun B
A
Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

40

Ribbon Stitch Bullion Chain Stitch
Bahan: Bahan: Bahan:
reben benang sulam
benang sulam
French Knots Teknik Seni
Bahan: Sulaman Jahitan Jelujur
Bahan:
benang sulam Lazy Daisy
atau reben Bahan: Reben dan
benang jahit
benang sulam

41

Seni Seramik

Bidang: Seni Kraf

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 9: Seni Seramik

Prinsip Asas Seni Seramik

Seni Seramik

► Seni seramik merupakan sejenis hasil seni kraf tiga dimensi (3D)
yang telah wujud sejak beribu tahun dahulu.

► Ia dibentuk menggunakan tanah liat dengan pelbagai teknik, serta
dikeringkan dengan angin, dikeraskan dengan api dan tahan lama.

Proses pembuatan seni seramik perlu melalui beberapa peringkat:
► penyediaan tanah, menguli, membentuk, menghias,

menyalai, membakar dan menyepuh.

Motif pada seni seramik Bahasa Seni Visual:
► rupa, warna, kontra, bentuk, jalinan,

garisan, harmoni, imbangan, kesatuan,
penegasan, irama dan pergerakan.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 9: Seni Seramik

Jenis-jenis Seni Seramik

Seni Seramik Tradisional

 Dikenali juga sebagai tembikar.
 Bahan utama tanah liat dan air.
 Digunakan sebagai kegunaan harian, kebudayaan dan hiasan.

Jambangan Geluk Buyung Pasu Sarawak

Labu Sayong

Bekas Perasap / Tembikar Tembikar Bekas

Bekas Bara Mambong Terenang Menakung Air

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

42

Tajuk 9: Seni Seramik

Tanur Jenis-jenis Seni Seramik

Seni Seramik Kontemporari

 Gabungan bahan seramik dengan bahan-bahan lain seperti:
logam perak, rotan, tali, kayu dan sebagainya.

 Merangkumi barang perhiasan diri, perhiasan rumah dan pejabat.
 Cara penyediaan tanah liat menggunakan peralatan moden seperti:

mesin pemutar dan mesin pengisar tanah.
 Tanur gas atau elektik digunakan dalam proses pembakaran.

Barang Perhiasan Diri Barang Hiasan Rumah
Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Seramik Barang - Kaki lampu
Kontemporari Hiasan - Tab mandi
Rumah - Arca estetikan
- Hiasan dinding
Barang - Tabung duit
Perhiasan
- Anting-anting
Diri - Gigi palsu
- Rantai leher
- Gelang tangan
- Kerongsang

Bahan: Seni kraf Bahan:
Tanah liat tiga dimensi Menggabungkan
seramik dengan
dan air (3D)
bahan-bahan
lain

Buatan Seni Seramik Seni Seni Seramik Menggunakan
tangan Tradisional Seramik Kontemporari mesin dan
peralatan
moden

Digunakan Dihasilkan Digunakan
sebagai daripada sebagai barang
kegunaan harian, tanah liat perhiasan diri,
kebudayaan
dan hiasan rumah dan
pejabat

43

Proses Seni Seramik

Menyediakan Menguli Membentuk
tanah liat tanah liat tanah liat

Mengeringkan Membakar Kemasan

Peralatan Hiasan Tempat
dapur menyimpan
Fungsi
Seni barang
berharga
Seramik

Aksesori Kelengkapan
ritual

Tajuk 9: Seni Seramik

Fungsi Seni Seramik

- peralatan dapur - peralatan rumah - peralatan dapur
- motif hiasan flora - upacara keagamaan - perhiasan rumah
- kegunaan memasak - lebih tertumpu kepada - motif hiasan flora
- menyimpan makanan
penghasilan bentuk dan fauna
atau air
Lampu Nyonyaware
minyak
Buyung
Pembakar
Terenang kemenyan

Periuk Pasu
memasak
Seramik Kaum Cina
Belanga Labu Sayong

Seramik Kaum Melayu Seramik Kaum India

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

44

Seni Reka Grafik:
Simbol dan Logo

Bidang: Komunikasi Visual

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 10: Seni Reka Grafik (Simbol dan Logo)

Definisi Simbol dan Logo

Simbol
merupakan imej ringkas yang
digunakan untuk menyampaikan
mesej kepada orang ramai secara
cepat dan mudah difahami.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 10: Seni Reka Grafik (Simbol dan Logo)

Definisi Simbol dan Logo

Logo
merupakan lambang atau tanda
yang mempunyai makna dengan
gabungan huruf dan simbol bagi
mewakili sesuatu organisasi
seperti pertubuhan, syarikat,
kelab dan persatuan.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

45

Tajuk 10: Seni Reka Grafik (Simbol dan Logo)

Jenis-jenis Simbol dan Logo

Simbol Alam Semula Jadi Logo Alam Semula Jadi

flora fauna kosmos flora fauna kosmos

Simbol Objek Buatan Manusia Logo Objek Buatan Manusia

kenderaan makanan bangunan kenderaan makanan bangunan

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 10: Seni Reka Grafik (Simbol dan Logo)

Ciri-ciri Simbol dan Logo

Simbol Logo
 mesej melalui gambar
 bentuk objek yang dipermudahkan  gabungan rupa bentuk dan huruf
 repressentasi gambar alam semula  mengandungi tulisan dan gambar
 singkatan gubahan
jadi atau objek buatan manusia  kaitan tema dan identiti
 tanpa teks penerangan  ringkas, jelas dan mudah diingati
 mewakili maklumat secara ilustrasi  bertahan lama
 mempunyai konsep  mesejnya merentasi bahasa

simbol amaran dan bangsa
 rupa mudah objek
simbol sukan
logo logo
huruf representasi

simbol maklumat logo logo
Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2 kombinasi simbol

Imej Motif objek Gubahan
ringkas untuk buatan ringkas yang
menyampaikan manusia
maklumat secara bermakna
pengenalan
ilustrasi pertubuhan

Rekaan grafik Simbol Logo Gabungan
ringkas dan rupa bentuk,
tanpa teks objek, garisan,
penerangan warna atau

huruf

Rupa asal Motif alam Olahan
dikekalkan semula jadi unsur seni

46

Mudah difahami Corak asli, Berkaitan
dan jelas unik dan dengan tajuk
dipadang bermakna
dan tema
Ciri-ciri Logo
yang Baik

Mesej senang Warna sesuai
diingati dan berkesan

Teknik Penghasilan Logo

Mengenal pasti tajuk, Menentukan jenis logo Menentukan saiz dan
tema dan perkara. yang akan dicipta. warna minimum yang
akan digunakan
supaya berkesan.

Memilih bentuk / rupa Menentukan logo Memberi pengertian
logo dan melukis yang sesuai dan dan maksud kepada
dengan mengambil mewarnakannya setiap bahagian
kira penggunaan dengan kepekatan logo tersebut.
asas seni reka. yang sesuai.

47

Seni Foto

Bidang: Komunikasi Visual

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 11: Seni Foto

Definisi dan Fungsi Kamera Pinhole dalam Fotografi

Seni Foto

adalah satu bidang menghasilkan
gambar melalui media cahaya
menggunakan kamera, juga
merupakan nilai komersial yang
tinggi namun sesuai dijadikan hobi
dan mempunyai nilai pendidikan di
pelbagai peringkat.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Tajuk 11: Seni Foto

Definisi dan Fungsi Kamera Pinhole dalam Fotografi

Definisi dan Fungsi Kamera Pinhole
merupakan lebang kecil bersaiz jarum pada kamera
asas tanpa lensa,boleh merakam imej pegun sahaja,
tidak sesuai untuk merakan objek yang bergerak.

Teori optik

● Cahaya melalui lubang kteercbilamlikLeusmabamannacgarkjaarnum KeImrKtaeajsmyfeaorntaogPatietnarhuhoaflsielielm
imej yang terhasil akan

dengan teknik ●daKlaomtakfokteodgarapficadhigaiytaal.yang mem●●p●KCuDanamiyhbaaeiayrhlaauabymgaaienanmngg apbnaeclriatnergnktarainnniggmkaaensj. .
kecil (aperture) hanya membenarpkaadnasaerdaihkibt ertentangan.
sahaja cahaya masuk.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

48

Tajuk 11: Seni Foto

Ciri-ciri Imej yang Terhasil daripada Kamera Pinhole

Ciri-ciri imej Kamera Pinhole

 Imej bersifat nyata, songsang dan saiz imej lebih kecil.
 Saiz lubang yang kecil menghasilkan imej yang jelas.
 Saiz lubang yang besar menghasiklan imej yang kabur.
 Kamera silinder menghasilkan imej cembung seperti penggunaan lensa fish eye.
 Kamera berbentuk segi empat menghasilkan imej normal dan rata.
 Jarak kertas foto atau filem dengan lubang menentukan kelebaran sudut cahaya.

► Cotoh kamera pinhole bahan- ▲ Foto fish eye
bahan yang menggunakan:
kotak, kayu, tin atau botol.

Pendidikan Seni Visual Tingkatan 2

Sejarah - Dipelopori oleh Ibn Haytham ialah
Kamera seorang saintis.
Pinhole
- Membuktikan fakta tentang teori cahaya.

- Cahaya bergerak dalam satu garis lurus.

- Penglihatan dihasilkan oleh cahaya yang
bergerak ke dalam mata kita.

- Kamera pinhole menyamai
prinsip kamera obscura.

Definisi
- Lubang kecil bersaiz

hujung jarum

Sejarah
- Dicipta oleh seorang
saintis Ibn Haytham

(965-1040 Masihi)

Seni Foto
Kamera
Pinhole

Fungsi
- Media perakam imej
apabila cahaya melalui

Ciri-ciri Imej
- Imej terbalik pada sisi

yang berlawanan

49