เอกสารประกอบการเรียน เรื่อง ศาสนาและหลักธรรมสำคัญทางศาสนา เล่มที่ 2 หลักธรรมของศาสนาพราหมณ์ - ฮินดู

เอกสารประกอบการเรียน วิชาหน้าที่พลเมืองและศีลธรรม (๒๐๐๐๐ - ๑๕๐๑) หลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพ พุทธศักราช ๒๕๖๒ หน่วยการเรียนรู้ที่ 9 ศาสนาและหลักธรรมสำคัญทางศาสนา เล่มที่ 2 หลักธรรมทางพระพุทธพราหมณ์ - ฮินดู นางวราภรณ์ ยศสมสาย ตำแหน่ง ครูผู้ช่วย วิทยาลัยเทคนิค กฟผ.แม่เมาะ สำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา

ก คำนำ เอกสารประกอบการเรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 9 ศาสนาและหลักธรรมสำคัญทาง ศาสนา เล่มที่ 2 หลักธรรมของศาสนาพราหมณ์ - ฮินดู จัดทำขึ้นเพื่อใช้ประกอบการเรียน รายวิชาหน้าที่พลเมืองและศีลธรรม (20000 – 1501) หลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพ พุทธศักราช 2562 โดยเนื้อหาในเล่มประกอบด้วย 1. ความหมายของ หลักอาศรม 4 2. องค์ประกอบของ หลักอาศรม 4 ผู้จัดทำหวังเป็นอย่างยิ่งว่าเอกสารประกอบการเรียนเล่มนี้ จะเป็นประโยชน์ ต่อการจัดการเรียนการสอนของครูผู้สอน และเกิดประโยชน์ต่อผู้เรียนในการศึกษา หาความรู้ด้วยตนเอง ขอขอบคุณผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ปริญาญภาษ สีทอง ท่านผู้บริหาร คณะครู วิทยาลัยเทคนิค กฟผ.แม่เมาะ และท่านผู้เชี่ยวชาญ ที่ให้คำปรึกษา ชี้แนะแนวทาง ในการจัดทำเอกสารประกอบการสอนเล่มนี้จนสำเร็จ และนำไปใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทำให้ผู้เรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนสูงขึ้น วราภรณ์ ยศสมสาย

ข สารบัญ เรื่อง หน้า คำนำ ก สารบัญ ข สารบัญรูปภาพ ค คำแนะนำในการใช้เอกสารประกอบการเรียน เรื่อง หลักธรรมของศาสนา พราหมณ์ - ฮินดู ง สาระสำคัญ สมรรถนะประจำหน่วย จุดประสงค์การเรียนรู้ จ แบบทดสอบก่อนเรียน 1 หลักธรมมของศาสนาพราหมณ์ - ฮินดู ความหมายของ หลักอาศรม 4 4 5 องค์ประกอบของหลักอาศรม 4 6 1. พรหมจารี 2. คฤหัสถ์ 3. วานปรัสถ์ 4. สันยาสี ใบงานที่ 1.1 เรื่อง หลักอาศรม 4 7 9 11 13 15 ใบงานที่ 1.2 เรื่อง หลักอาศรม 4 กับการดำเนินชีวิต 16 แบบทดสอบหลังเรียน 17 บรรณานุกรม 20 ภาคผนวก 21 เฉลยแบบทดสอบก่อน - หลังเรียน 22 เฉลยใบงานที่ 1.1 เรื่อง หลักอาศรม 4 24 เฉลยใบงานที่ 1.2 เรื่อง หลักอาศรม 4 กับการดำเนินชีวิต 25

ค สารบัญรูปภาพ เรื่อง หน้า ภาพที่ 1.1 แสดงภาพเทพเจ้าของศาสนาพราหมณ์ – ฮินดู 4 ภาพที่ 1.2 แสดงภาพองค์ประกอบของหลักอาศรม 4 6 ภาพที่ 1.3 แสดงภาพพรหมจารี 8 ภาพที่ 1.4 แสดงภาพคฤหัสถ์ 10 ภาพที่ 1.5 แสดงภาพวานปรัสถ์ 12 ภาพที่ 1.6 แสดงภาพสันยาสี 14

ง คำแนะนำในการใช้เอกสารประกอบการเรียน เรื่อง หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา คำแนะนำสำหรับครู เอกสารประกอบการเรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 9 ศาสนาและหลักธรรมสำคัญทาง ศาสนา เล่มที่ 2 หลักธรรมของศาสนาพราหมณ์ - ฮินดูเรื่อง หลักอาศรม 4 จัดทำขึ้นเพื่อ ใช้ประกอบการเรียนรายวิชาหน้าที่พลเมืองและศีลธรรม (๒0000 – 1501) หลักสูตร ประกาศนียบัตรวิชาชีพ พุทธศักราช 2562 ใช้เวลาในการจัดการเรียนการสอน จำนวน 2 ชั่วโมง (120 นาที) การใช้เอกสารประกอบการเรียนเล่มนี้ ครูควรปฏิบัติ ดังนี้ 1. ศึกษาคู่มือการจัดการเรียนรู้และเนื้อหาที่จะสอนโดยละเอียด 2. จัดเตรียมเอกสารประกอบการสอนให้อยู่ในสภาพใช้งานได้ดี 3. ก่อนสอนครูควรชี้แจงวัตถุประสงค์ และแนวทางการใช้เอกสารประกอบการเรียน 4. พยายามย้ำไม่ให้นักเรียนเปิดดูเฉลยแบบทดสอบ และใบงานก่อนเรียน 5. ให้นักเรียนทำแบบทดสอบก่อนเรียน จำนวน 10 ข้อ 6. ให้นักเรียนศึกษาเนื้อหาในเอกสารประกอบการเรียน 7. ดูแล และให้คำแนะนำในระหว่างเรียนขณะใช้เอกสารประกอบการเรียน 8. ให้นักเรียนทำใบงาน จำนวน 2 ใบงาน 9. ครูให้นักเรียนทำแบบทดสอบหลังเรียน จำนวน 10 ข้อ และควรแจ้งคะแนน แบบทดสอบหลังเรียนให้นักเรียนทราบ 10.สำหรับนักเรียนที่ไม่ผ่านเกณฑ์ ครูควรให้นักเรียนนำเอกสารประกอบการเรียน ไปศึกษาเพิ่มเติม

จ คำแนะนำในการใช้เอกสารประกอบการเรียน เรื่อง หลักธรรมทางพระพุทธศาสนา คำแนะนำสำหรับนักเรียน เอกสารประกอบการเรียน หน่วยการเรียนรู้ที่ 9 ศาสนาและหลักธรรมสำคัญทาง ศาสนา เล่มที่ 2 หลักธรรมของศาสนาพราหมณ์ - ฮินดูเรื่อง หลักอาศรม 4 จัดทำขึ้นเพื่อ ใช้ประกอบการเรียนรายวิชาหน้าที่พลเมืองและศีลธรรม (๒0000 – 1501) หลักสูตร ประกาศนียบัตรวิชาชีพ พุทธศักราช 2562 ใช้เวลาในการจัดการเรียนการสอน จำนวน 2 ชั่วโมง (120 นาที) การใช้เอกสารประกอบการสอนเล่มนี้ นักเรียนควรปฏิบัติ ดังนี้ 1. ก่อนใช้เอกสารประกอบการเรียน ให้นักเรียนศึกษาคำแนะนำให้เข้าใจ 2. นักเรียนทำแบบทดสอบก่อนเรียน จำนวน 10 ข้อ 3. นักเรียนศึกษาสาระสำคัญ สมรรถนะประจำหน่วย จุดประสงค์การเรียนรู้ 4. นักเรียนศึกษาเนื้อหาในเอกสารประกอบการเรียนให้เข้าใจ แล้วทำใบงาน และ ตรวจคำตอบจากเฉลยในภาคผนวก หากมีข้อสงสัยให้ถามครูผู้สอน 5. เมื่อจบบทเรียนแล้ว ให้นักเรียนทำแบบทดสอบหลังเรียน จำนวน 10 ข้อ แล้วตรวจคำตอบจากเฉลยในภาคผนวก เพื่อทราบผลการพัฒนาการเรียนรู้ของตนเอง 6. การประเมินผลแบบทดสอบหลังเรียน จากคะแนนเต็ม 10 คะแนน นักเรียนต้องได้ 8 คะแนนขึ้นไปจึงจะผ่านเกณฑ์ หากยังไม่ผ่านเกณฑ์ ให้นักเรียนศึกษาเอกสารประกอบ การเรียนแล้วทำตามคำแนะนำเดิมจนกว่าจะผ่านเกณฑ์ 7. ในการทำแบบทดสอบ และใบงาน นักเรียนต้องซื่อสัตย์ต่อตนเอง และไม่ดู เฉลยก่อนเด็ดขาด 8. นักเรียนรวบรวมกระดาษคำตอบ ใบงาน และเอกสารประกอบการเรียนส่งครูทุกครั้ง เมื่อเรียนจบในแต่ละชั่วโมง

ฉ สาระสำคัญ ศาสนาพราหมณ์ - ฮินดู เป็นศาสนาที่ไม่มีศาสดา มีรากฐานมาจากคติศรัทธา ความเชื่อที่หลากหลาย และพัฒนาการที่ยาวนานหลายพันปี มีอิทธิพลต่อวัฒนธรรม ความ เชื่อ และพิธีกรรมต่าง ๆ ในประเทศไทย รวมทั้งประเทศต่าง ๆ ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ปรากฏหลักฐานทางอารยธรรมในประเทศกลุ่มอาเซียน สมรรถนะประจำหน่วย ประพฤติปฏิบัติตามหลักธรรมหรือหลักคำสอนของศาสนา จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. อธิบายความหมายและองค์ประกอบของหลักอาศรม 4 ได้ 2. วิเคราะห์พฤติกรรมของมนุษย์ตามหลักอาศรม 4 ได้

๑ แบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง อาศรม 4 คำชี้แจง จงทำเครื่องหมายกากบาท ( x ) คำตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงคำตอบเดียว 1. ข้อใดคือความหมายของหลักอาศรม 4 ก. ขั้นตอนของชีวิตในการปฏิบัติตนตามวัยให้มีชีวิตดีขั้น แบ่งเป็น 4 ระยะ ข. ขั้นตอนของชีวิตในการปฏิบัติตนตามวัยให้มีชีวิตดีขั้น เป็นระยะเวลา 4 ปี ค. ขั้นตอนของชีวิตในการปฏิบัติตนตามวัยให้มีชีวิตดีขั้น เป็นระยะเวลา 4 เดือน ง. ขั้นตอนของชีวิตในการปฏิบัติตนตามวัยให้มีชีวิตดีขั้น แบ่งเป็น 4 ช่วงเวลาต่อวัน 2. ข้อใดคือองค์ประกอบของหลักอาศรม 4 ก. อรรถ กาม ธรรม โมกษะ ข. ธฤติ กษมา ทมะ เศาจะ ค. อินทรียนิครหะ วิทยา สัตยา อโกธะ ง. พรหมจารี คฤหัสถ์ วานปรัสถ์ สันยาสี 3. ข้อใดคือจุดมุ่งหมายของหลักอาศรม 4 ก. เพื่อหลุดพ้นจากสังสารวัฏ ข. เพื่อการปฏิบัติตนตามสภาวะธรรม ค. เพื่อความสามัคคีในการอยู่ร่วมกัน ง. เพื่อความสะดวกในการใช้ชีวิตของมนุษย์ 4. วัยแห่งการศึกษาเล่าเรียน ตรงกับหลักอาศรม 4 ข้อใด ก. พรหมจารี ข. คฤหัสถ์ ค. วานปรัสถ์ ง. สันยาสี

๒ 5. การสะละชีวิตคฤหัสถ์เพื่อออกบวชบำเพ็ญเพียรตามหลักของศาสนา ตรงกับหลักอาศรม 4 ข้อใด ก. พรหมจารี ข. คฤหัสถ์ ค. วานปรัสถ์ ง. สันยาสี 6. เป็นวัยแห่งการครองเรือน ตรงกับหลักอาศรม 4 ข้อใด ก. พรหมจารี ข. คฤหัสถ์ ค. วานปรัสถ์ ง. สันยาสี 7. เป็นช่วงเวลาในการทำประโยชน์ต่อสังคมและประเทศชาติ คือการออกบวชเข้าสู่ป่า เพื่อฝึกจิตให้บริสุทธิ์ตรงกับหลักอาศรม 4 ข้อใด ก. พรหมจารี ข. คฤหัสถ์ ค. วานปรัสถ์ ง. สันยาสี 8. ข้อใดคือช่วงเวลาของพรหมจารี ก. ช่วงอายุระหว่าง 1 – 25 ปี ข. ช่วงอายุระหว่าง 25 – 50 ปี ค. ช่วงอายุระหว่าง 50 – 75 ปี ง. ช่วงอายุตั้งแต่ 75 ปีเป็นต้นไป

๓ 9. “หลังจากสำเร็จการศึกษาแล้ว อาณัฐได้แต่งงานกับธิดา และมีบุตร 1 คน” จาก ข้อความดังกล่าว แสดงให้เห็นว่าอาณัฐปฏิบัติตนตรงกับหลักอาศรม 4 ข้อใด ก. พรหมจารี ข. คฤหัสถ์ ค. วานปรัสถ์ ง. สันยาสี 10.ผู้ที่ออกบวชบำเพ็ญตบะไปอยู่ที่อาศรมในป่า เป็นฤาษี โยคี ดาบส นั้น ปฏิบัติตนตรงกับ หลักอาศรม 4 ข้อใด ก. พรหมจารี ข. คฤหัสถ์ ค. วานปรัสถ์ ง. สันยาสี

๔ หลักธรรมของศาสนาพราหมณ์ - ฮินดู หลักธรรมคำสอนของศาสนาพราหมณ์ - ฮินดู มีรากฐานจากคติศรัทธา ความเชื่อที่ หลากหลาย และพัฒนาการที่ยาวนานหลายพันปี กล่าวได้ดังนี้ 1. ยอมรับนับถือคัมภีร์พระเวท และคัมภีร์อื่นตามความเชื่อของตน 2. ภักดีต่อเทพเจ้าสูงสุด ได้แก่ พระพรหม พระวิษณุ พระศิวะ และสรรเสริญบูชา เทพเจ้านั้น ๆ 3. เชื่อถือเรื่องกรรม และการเวียนว่ายตายเกิดบนพื้นฐานของการมีตัวตนที่เรียกว่า อาตมัน 4. ปฏิบัติระเบียบประเพณีพิธีกรรม ทั้งที่จำเพาะแก่วรรณะของตน และที่สาธารณะ แก่ฮินดูชนทั้งปวง เช่น พิธีศารท (สังเวยด้วยก้อนข้าว) ภาพที่ 1.1 แสดงภาพเทพเจ้าของศาสนาพราหมณ์ – ฮินดู ที่มา https://www.sanook.com/horoscope/20056

๕ หลักอาศรม 4 ความหมายของหลักอาศรม 4 มนทิรา สุวรรณไตรย์ (2562) กล่าวว่า อาศรม 4 คือขั้นตอนในการดำเนินชีวิต เพื่อยกระดับชีวิตของตนให้สูงขึ้น โดยมีเป้าหมายสูงสุด คือ การบรรลุสู่โมกษะ แบ่งเป็น 4 ช่วงวัย สว่าง วงศ์ฟ้าเลื่อน (2563) กล่าวว่า หลักอาศรม 4 ประการ คือเป็นหลักการดำเนิน ชีวิตของคนแต่ละวัย สุชาดา วราหพันธ์ (2562) กล่าวว่า อาศรม 4 โดยทั่วไปหมายถึง ที่อยู่ของนักพรต ในที่นี้หมายถึง ขั้นตอนของชีวิตในการปฏิบัติตนตามวัย เพื่อให้ชีวิตดีขึ้น แบ่งเป็น 4 ระยะ หรือ 4 อาศรม ศุภลักษณ์ แสนยาพันธุ์ (2562) กล่าวว่า หลักอาศรม 4 คือ ขั้นตอนการดำเนิน ชีวิตของผู้ที่นับถือศาสนาพราหมณ์ - ฮินดู เพื่อยกระดับชีวิตให้สูงขึ้น จนบรรลุจุดมุ่งหมาย สูงสุดของชีวิต คือ หลุดพ้นจากสังสารวัฏ (การเวียนว่ายตายเกิด) แบ่งออกเป็น 4 ขั้นตอน ได้แก่ พรหมจารีคฤหัสถ์ วานปรัสถ์ และสันยาสี จากความหมายของหลักอาศรม 4 ที่กล่าวมาสรุปได้ว่า หลักอาศรม 4 คือ ขั้นตอน ในการดำเนินชีวิตของผู้ที่นับถือศาสนาพราหมณ์ - ฮินดูในแต่ละช่วงวัย เพื่อยกระดับชีวิต ของตนให้สูงขึ้น แบ่งเป็น 4 ระยะ หรือ 4 อาศรม ประกอบด้วย พรหมจารี คฤหัสถ์ วานปรัสถ์ และสันยาสี

๖ องค์ประกอบของหลักอาศรม 4 รูปภาพที่ 1.2 แสดงองค์ประกอบของหลักอาศรม 4 ที่มา https://www.facebook.com/photo/?fbid=551513929539342&set =pcb.551514156205986

๗ พรหมจารี มนทิรา สุวรรณไตรย์ (2562) กล่าวว่า พรหมจรรย์ หรือ พรหมจารี คือ วัยเล่าเรียน ช่วงอายุตั้งแต่แรกเกิดถึง 25 ปี มีหน้าที่รักษาพรหมจรรย์และศึกษาเล่าเรียน สว่าง วงศ์ฟ้าเลื่อน (2563) กล่าวว่า พรหมจารี เป็นหลักการดำเนินชีวิตของมนุษย์ ที่มีอายุระหว่าง 1 – 25 ปี ในช่วงชีวิตนี้มนุษย์ทำหน้าที่ศึกษาหาความรู้ในอันที่จะประกอบ อาชีพและความรู้เกี่ยวกับศาสนา เป็นการเตรียมความพร้อมสำหรับการดำเนินชีวิตใน ช่วงเวลาต่อไป สุชาดา วราหพันธ์ (2562) กล่าวว่า พรหมจารี เป็นช่วงเวลา 25 ปีแรกของชีวิต เป็นไปเพื่อศึกษาเล่าเรียนวิชาตามวรรณะของตนจนจบการศึกษา โดยไม่ยุ่งเกี่ยวคบหาเพศ ตรงข้าม เด็กชายในตระกูลพราหมณ์ทุกคนจะได้รับการคล้องด้ายศักดิ์สิทธิ์ที่เรียกว่า สายธุรำ หรือยัชโญปวีต จากอาจารย์ และประพฤติพรหมจรรย์ ศุภลักษณ์ แสนยาพันธุ์ (2562) กล่าวว่า พรหมจารี เป็นวัยที่ต้องศึกษาเล่าเรียน เด็กชายทุกคนในวรรณะพราหมณ์ กษัตริย์ แพศย์ เมื่ออายุครบ 5 ปี 8 ปี และ 16 ปี ตามลำดับ จะต้องเข้าพิธีมอบตนเป็นศิษย์เพื่อศึกษาพระเวทกับอาจารย์

๘ จากความหมายของพรหมจารี ที่กล่าวมาสรุปได้ว่า พรหมจารีเป็นหลักการ ดำเนินชีวิตของมนุษย์ที่มีอายุระหว่าง 1 – 25 ปี ในช่วงชีวิตนี้มนุษย์ทำหน้าที่ศึกษาเล่า เรียน หาความรู้เพื่อเป็นการเตรียมความพร้อมสำหรับการดำเนินชีวิตในช่วงเวลาต่อไป รูปภาพที่ 1.3 แสดงภาพพรหมจารี https://www.facebook.com/photo/?fbid=1551267498400214&set=a.15512680 11733496

๙ คฤหัสถ์ มนทิรา สุวรรณไตรย์ (2562) กล่าวว่า คฤหัสถ์ คือ วัยครองเรือน ช่วงอายุ 25 – 50 ปี มีหน้าที่ประกอบอาชีพ มีครอบครัว สว่าง วงศ์ฟ้าเลื่อน (2563) กล่าวว่า คฤหัสถ์ เป็นหลักการดำเนินชีวิตของมนุษย์ที่มี อายุระหว่าง 25 – 50 ปี เป็นช่วงที่มนุษย์ต้องดำเนินชีวิตอยู่ในสังคม ประกอบอาชีพตาม ความรู้ที่ได้ศึกษาเล่าเรียนและที่ได้รับอบรมมาเพื่อสร้างฐานะ และครอบครัวให้เป็นปึกแผ่น สุชาดา วราหพันธ์ (2562) กล่าวว่า คฤหัสถ์ เป็นช่วง 25 ปีหลัง จากการสำเร็จ การศึกษา จนถึงอายุ 50 ปี เป็นระยะการครองเรือน ช่วยบิดามารดาประกอบอาชีพและ ปฏิบัติพิธีกรรมตามหน้าที่ของตน ศุภลักษณ์ แสนยาพันธุ์ (2562) กล่าวว่า คฤหัสถ์ เป็นวัยแห่งการครองเรือน เมื่อสำเร็จการศึกษา พราหมณ์เหล่านี้ก็จะกลับคืนสู่บ้านเรือน เพื่อแต่งงานและมีบุตรสืบ สกุล พร้อมกับทำหน้าที่ผู้ครองเรือนในฐานะหัวหน้าครอบครัว

๑๐ จากความหมายของคฤหัสถ์ ที่กล่าวมาสรุปได้ว่า คฤหัสถ์เป็นหลักการดำเนิน ชีวิตของมนุษย์ที่มีอายุระหว่าง 25 - 50 ปี เป็นช่วงวัยแห่งการครองเรือน ประกอบอาชีพ และปฏิบัติพิธีกรรมตามหน้าที่ของตน รูปภาพที่ 1.3 แสดงภาพคฤหัสถ์ https://www.facebook.com/photo/?fbid=1551267498400214&set=a.15512680 11733496

๑๑ วานปรัสถ์ มนทิรา สุวรรณไตรย์ (2562) กล่าวว่า วานปรัสถ์ คือ วัยแก่ มุ่งหาความ สงบ มีช่วงอายุ 50 – 75 ปี มีหน้าที่ศึกษาธรรม ละทิ้งบ้านเรือนเพื่อไปปฏิบัติธรรมในป่า สว่าง วงศ์ฟ้าเลื่อน (2563) กล่าวว่า วานปรัสถ์ เป็นหลักการดำเนินชีวิตของมนุษย์ ที่มีอายุระหว่าง 50 – 75 ปี เป็นช่วงที่มนุษย์ต้องการแสวงหาความสุขให้กับชีวิต หลังจาก ได้รับความสุขทางร่างกายมาพอแล้ว จำเป็นต้องฝึกฝนและแสวงหาความสุขทางใจบ้าง โดยการออกไปแสวงหาความสุขตามป่าเขา หรือสถานที่วิเวกแห่งใดแห่งหนึ่งเป็นระยะ ๆ ตามแต่ความเหมาะสมของแต่ละบุคคล สุชาดา วราหพันธ์ (2562) กล่าวว่า วานปรัสถ์ เป็นช่วง 25 ปีต่อจากอายุ 50 ปีถึง อายุ 75 ปี ละชีวิตผู้ครองเรือน ออกบำเพ็ญตบะไปอยู่ที่อาศรมในป่า เป็นฤาษี โยคี ดาบส ชฏิล นักพรต มุนี สิทธา ตามแต่ลักษณะการประพฤติปฏิบัติ แสวงหาความสงบตามลำพัง และฝึกฝนจิตให้บริสุทธิ์ส่วนผู้ที่ไม่ต้องการทิ้งชีวิตครองเรือนก็ต้องบำเพ็ญประโยชน์ เพื่อส่วนรวม มีชีวิตเพื่อผู้อื่น ศุภลักษณ์ แสนยาพันธุ์ (2562) กล่าวว่า วานปรัสถ์ เป็นช่วงเวลาในการทำ ประโยชน์ต่อสังคมและประเทศชาติ คือ การออกบวชเข้าสู่ป่า เพื่อฝึกฝนจิตให้บริสุทธิ์ การเข้าป่าเพื่อหาความสงบนี้อาจทำเป็นครั้งคราวแล้วกลับสู่เรือนอีกก็ได้

๑๒ จากความหมายของวานปรัสถ์ ที่กล่าวมาสรุปได้ว่า วานปรัสถ์เป็นหลักการดำเนิน ชีวิตของมนุษย์ที่มีอายุระหว่าง 50 - 75 ปี เป็นช่วงที่มนุษย์ต้องการแสวงหาความสุขให้กับ ชีวิต คือ การออกบวชเข้าสู่ป่า เพื่อฝึกฝนจิตให้บริสุทธิ์ รูปภาพที่ 1.3 แสดงภาพวานปรัสถ์ https://www.facebook.com/photo/?fbid=1551267498400214&set=a.15512680 11733496

๑๓ สันยาสี มนทิรา สุวรรณไตรย์ (2562) กล่าวว่า สันยาสี คือ วัยแก่มาก อายุ 75 ปี ขึ้นไป มีหน้าที่สละชีวิตทางโลก และออกบวชเป็นพราหมณ์ เตรียมตัวบรรลุสู่โมกษะ สว่าง วงศ์ฟ้าเลื่อน (2563) กล่าวว่า สันยาสี เป็นหลักการดำเนินชีวิตของมนุษย์ที่มี อายุตั้งแต่ 75 ปีขึ้นไป การใช้ชีวิตช่วงนี้ของมนุษย์เป็นการสละความสุขทางโลกอย่างสิ้นเชิง ประพฤติตนเป็นนักบวช เป็นฤาษีออกแสวงหาความสุขตามป่าเขา ประพฤติปฏิบัติเพื่อให้ บรรลุจุดมุ่งหมายทางศาสนา สุชาดา วราหพันธ์ (2562) กล่าวว่า สันยาสี คือ ระยะ 25 ปีสุดท้ายของชีวิต สำหรับผู้แสวงหาโมกษะความหลุดพ้นจากสังสารวัฏ เพื่อให้อาตมันของตนรวมเป็นหนึ่งกับ ปรมาตมันหรือพรหมัน จะสละโลกภายนอกโดยสิ้นเชิง เลี้ยงชีพด้วยภิกขาจาร บำเพ็ญโยคะ ต่าง ๆ ต่อไป ศุภลักษณ์ แสนยาพันธุ์ (2562) กล่าวว่า สันยาสี เป็นขั้นสุดท้ายของชีวิต โดยสละ ชีวิตคฤหัสถ์เพื่อออกบวชบำเพ็ญเพียรตามหลักของศาสนา เพื่อให้ตนเองหลุดพ้นจาก สังสารวัฏ เพื่อบรรลุจุดมุ่งหมายของชีวิต คือ โมกษะ

๑๔ จากความหมายของสันยาสี ที่กล่าวมาสรุปได้ว่า สันยาสีเป็นหลักการดำเนิน ชีวิตของมนุษย์ที่มีอายุตั้งแต่ 75 ปีขึ้นไป ชีวิตช่วงนี้ของมนุษย์เป็นการสละความสุขทางโลก อย่างสิ้นเชิง เพื่อบรรลุจุดมุ่งหมายของชีวิต คือ โมกษะ รูปภาพที่ 1.3 แสดงภาพสันยาสี https://www.facebook.com/photo/?fbid=1551267498400214&set=a.15512680 11733496

๑๕ ใบงานที่ 1.1 เรื่อง หลักอาศรม 4 คำชี้แจง ให้นักเรียนอธิบายความหมายของหลักอาศรม 4 ตามหัวข้อที่กำหนดให้ หลักอาศรม 4 หมายถึง ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................. พรหมจารี หมายถึง ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................................. คฤหัสถ์ หมายถึง ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................................. วานปรัสถ์ หมายถึง ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................................. สันยาสี หมายถึง ................................................................................................. ................................................................................................. ................................................................................................. .................................................................................................

๑๖ ใบงานที่ 1.2 เรื่อง หลักอาศรม 4 กับการดำเนินชีวิต คำชี้แจง ให้นักเรียนนำหลักอาศรม 4 ที่กำหนดให้เติมลงในช่องว่างที่ตรงกับ ข้อความที่กำหนดให้ 1. ........................................ ไอยเรศมีอายุล่วงเข้าสู่วัยชรา มีความปรารถนาจะ บรรลุโมกษะ จึงสละการครองเรือนแล้วออกบวช 2. ....................................... อรชุนเรียนจบการศึกษาเมื่ออายุ 25 ปี บิดาให้แต่งงาน แล้วส่งไปคุมโรงงานชาที่ศรีลังกา 10 ปี 3. ...................................... ปรีชาเป็นเด็กอายุ 18 ปี กำลังศึกษาอยู่ในโรงเรียนแห่ง หนึ่งของจังหวัด 4. ..................................... ขั้นตอนในการดำเนินชีวิต เพื่อยกระดับชีวิตให้สูงขึ้น 5. ………………………………. อารัญต้องการละชีวิตของการครองเรือน เพื่อออกไป บำเพ็ญตบะที่อาศรมในป่า พรหมจารี , คฤหัสถ์ , วานปรัสถ์ , สันยาสี , หลักอาศรม 4 , โมกษะ , ปรมาตมัน

๑๗ แบบทดสอบหลังเรียน เรื่อง หลักอาศรม 4 คำชี้แจง จงทำเครื่องหมายกากบาท ( x ) คำตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงคำตอบเดียว 1. ข้อใดคือจุดมุ่งหมายของหลักอาศรม 4 ก. เพื่อความสามัคคีในการอยู่ร่วมกัน ข. เพื่อการปฏิบัติตนตามสภาวะธรรม ค. เพื่อหลุดพ้นจากสังสารวัฏ ง. เพื่อความสะดวกในการใช้ชีวิตของมนุษย์ 2. การสะละชีวิตคฤหัสถ์เพื่อออกบวชบำเพ็ญเพียรตามหลักของศาสนา ตรงกับหลักอาศรม 4 ข้อใด ก. พรหมจารี ข. สันยาสี ค. คฤหัสถ์ ง. วานปรัสถ์ 3. ข้อใดคือความหมายของหลักอาศรม 4 ก. ขั้นตอนของชีวิตในการปฏิบัติตนตามวัยให้มีชีวิตดีขั้น เป็นระยะเวลา 4 เดือน ข. ขั้นตอนของชีวิตในการปฏิบัติตนตามวัยให้มีชีวิตดีขั้น แบ่งเป็น 4 ระยะ ค. ขั้นตอนของชีวิตในการปฏิบัติตนตามวัยให้มีชีวิตดีขั้น เป็นระยะเวลา 4 ปี ง. ขั้นตอนของชีวิตในการปฏิบัติตนตามวัยให้มีชีวิตดีขั้น แบ่งเป็น 4 ช่วงเวลาต่อวัน 4. เป็นวัยแห่งการครองเรือน ตรงกับหลักอาศรม 4 ข้อใด ก. วานปรัสถ์ ข. สันยาสี ค. คฤหัสถ์ ง. พรหมจารี

๑๘ 5. ข้อใดคือองค์ประกอบของหลักอาศรม 4 ก. ธฤติ กษมา ทมะ เศาจะ ข. พรหมจารี คฤหัสถ์ วานปรัสถ์ สันยาสี ค. อรรถ กาม ธรรม โมกษะ ง. อินทรียนิครหะ วิทยา สัตยา อโกธะ 6. ข้อใดคือช่วงเวลาของพรหมจารี ก. ช่วงอายุระหว่าง 1 – 25 ปี ข. ช่วงอายุระหว่าง 25 – 50 ปี ค. ช่วงอายุระหว่าง 50 – 75 ปี ง. ช่วงอายุตั้งแต่ 75 ปีเป็นต้นไป 7. วัยแห่งการศึกษาเล่าเรียน ตรงกับหลักอาศรม 4 ข้อใด ก. สันยาสี ข. พรหมจารี ค. วานปรัสถ์ ง. คฤหัสถ์ 8.ผู้ที่ออกบวชบำเพ็ญตบะไปอยู่ที่อาศรมในป่า เป็นฤาษี โยคี ดาบส นั้น ปฏิบัติตนตรงกับ หลักอาศรม 4 ข้อใด ก. สันยาสี ข. คฤหัสถ์ ค. พรหมจารี ง. วานปรัสถ์ 9. เป็นช่วงเวลาในการทำประโยชน์ต่อสังคมและประเทศชาติ คือการออกบวชเข้าสู่ป่า เพื่อฝึกจิตให้บริสุทธิ์ตรงกับหลักอาศรม 4 ข้อใด ก. วานปรัสถ์ ข. สันยาสี ค. คฤหัสถ์ ง. พรหมจารี

๑๙ 10. “หลังจากสำเร็จการศึกษาแล้ว อาณัฐได้แต่งงานกับธิดา และมีบุตร 1 คน” จาก ข้อความดังกล่าว แสดงให้เห็นว่าอาณัฐปฏิบัติตนตรงกับหลักอาศรม 4 ข้อใด ก. วานปรัสถ์ ข. สันยาสี ค. คฤหัสถ์ ง. พรหมจารี

๒๐ บรรณานุกรม มนทิรา สุวรรณไตรย์. (2562). หน้าที่พลเมืองและศีลธรรม. พิมพ์ครั้งที่ (1). นนทบุรี : ศูนย์หนังสือเมืองไทย. ศุภลักษณ์ แสนยาพันธุ์. (2562). หน้าที่พลเมืองและศีลธรรม. พิมพ์ครั้งที่ (1). นนทบุรี : ศูนย์หนังสือเมืองไทย. สว่าง วงศ์ฟ้าเลื่อน (2563). ชีวิตกับสังคมไทย. พิมพ์ครั้งที่ (1). นนทบุรี : เอมพันธ์. สุชาดา วราหพันธ์. (2563). หน้าที่พลเมืองและศีลธรรม. พิมพ์ครั้งที่ (1). นนทบุรี : เอมพันธ์.

๒๑ ภาคผนวก

๒๒ เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน เรื่อง หลักอาศรม 4 ข้อที่ คำตอบ 1 ก 2 ง 3 ก 4 ก 5 ง 6 ข 7 ค 8 ก 9 ข 10 ค

๒๓ เฉลยแบบทดสอบหลังเรียน เรื่อง หลักอาศรม 4 ข้อที่ คำตอบ 1 ค 2 ข 3 ข 4 ค 5 ข 6 ก 7 ข 8 ง 9 ก 10 ค

๒๔ เฉลยใบงานที่ 1.1 เรื่อง หลักอาศรม 4 คำชี้แจง ให้นักเรียนอธิบายความหมายของหลักอาศรม 4 ตามหัวข้อที่กำหนดให้ หลักอาศรม 4 หมายถึง ขั้นตอนในการดำเนินชีวิตของผู้ที่นับถือศาสนาพราหมณ์ - ฮินดูในแต่ละช่วงวัย เพื่อยกระดับชีวิตของตนให้สูงขึ้น แบ่งเป็น 4 ระยะ หรือ 4 อาศรม ประกอบด้วย พรหมจารี คฤหัสถ์ วานปรัสถ์ และสันยาสี พรหมจารี หมายถึง เป็นหลักการดำเนินชีวิตของมนุษย์ที่มีอายุระหว่าง 1 – 25 ปี ในช่วงชีวิตนี้มนุษย์ทำหน้าที่ศึกษาเล่า เรียน หาความรู้ คฤหัสถ์ หมายถึง เป็นหลักการดำเนินชีวิตของมนุษย์ที่มีอายุระหว่าง 25 - 50 ปี เป็นช่วงวัยแห่งการครองเรือน วานปรัสถ์ หมายถึง เป็นหลักการดำเนินชีวิตของมนุษย์ที่มีอายุระหว่าง 50 - 75 ปี เป็นช่วงที่มนุษย์ต้องการแสวงหา ความสุขให้กับชีวิต คือ การออกบวชเข้าสู่ป่า สันยาสี หมายถึง เป็นหลักการดำเนินชีวิตของมนุษย์ที่มีอายุตั้งแต่ 75 ปีขึ้นไป ชีวิตช่วงนี้ของมนุษย์เป็นการสละ ความสุขทางโลกอย่างสิ้นเชิง เพื่อบรรลุ จุดมุ่งหมายของชีวิต คือ โมกษะ

๒๕ เฉลยใบงานที่ 1.2 เรื่อง หลักอาศรม 4 กับการดำเนินชีวิต คำชี้แจง ให้นักเรียนนำหลักอาศรม 4 ที่กำหนดให้เติมลงในช่องว่างที่ตรงกับ ข้อความที่กำหนดให้ 1. ............สันยาสี................ ไอยเรศมีอายุล่วงเข้าสู่วัยชรา มีความปรารถนาจะ บรรลุโมกษะ จึงสละการครองเรือนแล้วออกบวช 2. .............คฤหัสถ์................ อรชุนเรียนจบการศึกษาเมื่ออายุ 25 ปี บิดาให้ แต่งงานแล้วส่งไปคุมโรงงานชาที่ศรีลังกา 10 ปี 3. ............พรหมจารี.............. ปรีชาเป็นเด็กอายุ 18 ปี กำลังศึกษาอยู่ในโรงเรียน แห่งหนึ่งของจังหวัด 4. ............หลักอาศรม 4........ ขั้นตอนในการดำเนินชีวิต เพื่อยกระดับชีวิตให้สูงขึ้น 5. …………วานปรัสถ์…………… อารัญต้องการละชีวิตของการครองเรือน เพื่อออกไป บำเพ็ญตบะที่อาศรมในป่า พรหมจารี , คฤหัสถ์ , วานปรัสถ์ , สันยาสี , หลักอาศรม 4 , โมกษะ , อาตมัน

๑

๒

๓