ใบงานประวัติศาสตร์ ม.3

ชื่อ.......................................นามสกลุ ..................................ช้ัน..................เลขที่………
วชิ าประวตั ศิ าสตร์สมัยรัตนโkกสินทร์ ช้ันมธั ยมศึกษาปี ท่ี ๓

ใบงานที่ 5 (หน่วยท่ี 1 สาระที่ 4) เรื่อง การสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์
คาชี้แจง ใหน้ กั เรียนวาดแผนผงั แสดงอาณาเขตกรุงรัตนโกสินทร์(ดา้ นล่าง) แลว้ อธิบายถึงสาเหตขุ องการ
เลือกกรุงเทพมหานครเป็นราชธานี และปัจจยั ที่มีอิทธิพลตอ่ พฒั นาการดา้ นต่างๆ สมยั รตั นโกสินทร์ ใน
ช่องวา่ งท่กี าหนด

ภาพ แผนผงั แสดงแนวคลองและกาแพงกรุงรัตนโกสินทร์

สาเหตขุ องการเลือกกรุงเทพมหานครเป็ นราชธานี ปัจจยั ท่มี ีอิทธพิ ลต่อพฒั นาการด้านต่างๆ สมัยรัตนโกสินทร์
……………………………………………………... ……………………………………………………………...
……………………………………………………… ……………………………………………………………...
……………………………………………………... ……………………………………………………………...
……………………………………………………… ……………………………………………………………...
……………………………………………………... ……………………………………………………………...
……………………………………………………… ……………………………………………………………...
……………………………………………………... ……………………………………………………………...
……………………………………………………… ……………………………………………………………...
……………………………………………………... ……………………………………………………………...
……………………………………………………… ……………………………………………………………...

ชื่อ.......................................นามสกลุ ..................................ช้ัน..................เลขท่ี………

วชิ าประวัติศาสตร์สมัยรัตนโkกสินทร์ ช้ันมัธยมศึกษาปี ท่ี ๓
ใบงานที่ 6 (หน่วยท่ี 1 สาระที่ 4) เร่ือง การสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์

คาชี้แจง ใหน้ กั เรียนอธิบายถึงสาเหตขุ องการเลือกกรุงเทพมหานครเป็นราชธานี และปัจจยั ทม่ี ีอิทธิพลต่อ
พฒั นาการดา้ นต่างๆ สมยั รัตนโกสินทร์ ในช่องว่างทก่ี าหนด
1. การที่พระบาทสมเดจ็ พระพทุ ธยอดฟ้าจุฬาโลกทรงไม่ทรงเลือกกรุงธนบรุ ีเป็นราชธานี เนื่องจาก
…………………………………………………………………………………………………….…………
……………………………………………………………………………………………………….………
2. ก่อนทจี่ ะสร้างกรุงเทพมหานคร บริเวณดงั กล่าวมีลกั ษณะภมู ิประเทศเป็นแบบใด
………………………………………………………………………………………………………….……
3. กรุงเทพมหานครต้งั อยบู่ ริเวณ......................................................................................................................
4. การสรา้ งกรุงเทพมหานคร สรา้ งข้นึ โดยเลียนแบบราชธานีในสมยั ............................................................
5. ลกั ษณะของราชธานีใหม่ในสมยั รตั นโกสินทร์แบ่งเป็ น 3 ส่วน ไดแ้ ก่
………………………………………………………………………………………………………….……
………………………………………………………………………………………………………..………
………………………………………………………………………………………………………………..
6. ส่ิงก่อสรา้ งที่ใชใ้ นการป้องกนั ขา้ ศึก ซ่ึงต้งั อยโู่ ดยรอบกาแพงพระนคร คอื ……………………………...
7. ส่วนท่จี ดั เป็นเขตพระบรมมหาราชวงั ในกรุงเทพมหานครจะประกอบดว้ ยส่วนสาคญั คอื ………….…...
………………………………………………………………………………………………………….……
8. เมื่อสรา้ งกรุงเสร็จสมบูรณ์ รัชกาลท่ี 1 ไดพ้ ระราชทานนามวา่ …………………………………….……
………………………………………………………………………………………………………….……
………………………………………………………………………………………………………….……
………………………………………………………………………………………………………….……
9. วนั จกั รี คอื วนั ที.่ .....................................................มีความสาคญั .................................................................
………………………………………………………………………………………………………….……
สาเหตทุ ที่ างราชการตอ้ งกาหนดใหเ้ ป็ นวนั จกั รี เนื่องจาก…………………………………………….……...
………………………………………………………………………………………………………….……
………………………………………………………………………………………………………….……
10. นกั เรียนคิดวา่ สาเหตสุ าคญั ในการสร้างกรุงเทพมหานครข้ึนเป็ นราชธานีใหม่ของไทย ในสมยั
รัตนโกสินทร์น้นั คอื อะไร อธิบายเหตุผลประกอบ...........................................................................................
………………………………………………………………………………………………………….……
………………………………………………………………………………………………………….……
………………………………………………………………………………………………………….……

ชื่อ.......................................นามสกลุ ..................................ช้ัน..................เลขท่ี………

วชิ าประวัติศาสตร์สมัยรัตนโkกสินทร์ ช้ันมัธยมศึกษาปี ที่ 3

ใบงานท่ี 7 (หน่วยท่ี 1 สาระที่ 4) เรื่อง พระมหากษตั ริย์ในรัชวงศ์จักรี

ใบงานที่ 1.2 (หน่วยที่ 1 สาระท่ี 4)

คาชี้แจง นกั เรียนศกึ ษาคน้ ควา้ เกี่ยวเรก่ือบั งพฒั พนราะกมาหรทากาษงปัตรระิยว์ในตั รศิ าาชสวตงรศ์ไ์จทักยรสี มยั รตั นโกสินทร์ แลว้ เขียนพระ
นามพระมหากษตั ริยต์ ามลาดบั ทีป่ รากฎลงในตาราง ระยะเวลาท่ีครองราชย์ แลว้ ยกตวั อยา่ งเหตกุ ารณ์สาคญั

ในดา้ นตา่ ง ๆ ตามทเ่ี ห็นวา่ สาคญั ควรแก่การจดจา

รัชสมัย ระยะเวลาที่ ตัวอย่างเหตกุ ารณ์ทีส่ าคญั ในด้านต่างๆ
ครองราชย์

1. ………………………………………………………………...…….

………………………………………………………………...…….

………….. ………………………………………………………………...…….

………….. ………………………………………………………………...…….

………………………....… ………….. ………………………………………………………………...…….
………………………....… ………………………………………………………………...…….

2. ………………………………………………………………...…….

………………………………………………………………...…….

………….. ………………………………………………………………...…….

………….. ………………………………………………………………...…….

………………………....… ………….. ………………………………………………………………...…….

………………………....… ………………………………………………………………...…….

3. ………………………………………………………………...…….

………………………………………………………………...…….

………….. ………………………………………………………………...…….

………….. ………………………………………………………………...…….

………………………....… ………….. ………………………………………………………………...…….

………………………....… ………………………………………………………………...…….

4. ………………………………………………………………...…….

………………………………………………………………...…….

………….. ………………………………………………………………...…….

………….. ………………………………………………………………...…….

………………………....… ………….. ………………………………………………………………...…….

………………………....… ………………………………………………………………...…….

ชื่อ.......................................นามสกลุ ..................................ช้ัน..................เลขที่………

รัชสมยั ระยะเวลาที่ ตวั อย่างเหตุการณ์ท่สี าคญั ในด้านต่างๆ
5. ครองราชย์

………………………....… ………………………………………………………………...…….
………………………....…
6. ………………………………………………………………...…….

………………………....… ………….. ………………………………………………………………...…….
………………………....…
7. ………….. ………………………………………………………………...…….

………………………....… ………….. ………………………………………………………………...…….
………………………....…
8. ………………………………………………………………...…….

………………………....… ………………………………………………………………...…….
………………………....…
9. ………………………………………………………………...…….

………………………....… ………….. ………………………………………………………………...…….
………………………....…
………….. ………………………………………………………………...…….

………….. ………………………………………………………………...…….

………………………………………………………………...…….

………………………………………………………………...…….

………………………………………………………………...…….

………….. ………………………………………………………………...…….

………….. ………………………………………………………………...…….

………….. ………………………………………………………………...…….

………………………………………………………………...…….

………………………………………………………………...…….

………………………………………………………………...…….

………….. ………………………………………………………………...…….

………….. ………………………………………………………………...…….

………….. ………………………………………………………………...…….

………………………………………………………………...…….

………………………………………………………………...…….

………………………………………………………………...…….

………….. ………………………………………………………………...…….

………….. ………………………………………………………………...…….

………….. ………………………………………………………………...…….

………………………………………………………………...…….

ช่ือ.......................................นามสกลุ ..................................ช้ัน..................เลขท่ี………

วิชาประวัตศิ าสตร์สมัยรัตนโkกสินทร์ ช้ันมัธยมศึกษาปี ท่ี 3
ใบงานท่ี 8 เร่ือง พฒั นาการด้านการเมือง การปกครองสมยั รัตนโกสินทร์

คาชี้แจง นกั เรียนเติมขอ้ ความในเรื่อง การเมืองการปกครองสมยั รัตนโกสินทร์ตอนตน้ ต่อไปน้ีใหถ้ ูกตอ้ ง
1. การปกครองสมยั รัตนโกสินทร์ตอนตน้ ใชก้ ารปกครองระบอบ…………………………………………

มีลกั ษณะคลา้ ยคลึงกบั การปกครองสมยั ………………………………และสมยั ……………..…………
ผมู้ ีอานาจสูงสุดในการปกครองประเทศคือ …………………………………………………..…………
2. ฐานะของพระมหากษตั ริยใ์ นสมยั รัตนโกสินทร์ตอนตน้ เปรียบเหมือน…………………………………
3. ตาแหน่งทรี่ ัชกาลที่ 1 ทรงแต่งต้งั ข้ึนมีอานาจรองจากพระมหากษตั ริย์ มีฐานะเทยี บเท่ากบั พระมหา
อุปราชคอื ตาแหน่ง…………………………………………………………………………….………….
ดารงพระยศเป็ น………………………………………………………………………………………….
4. ตาแหน่งอคั รมหาเสนาบดี มี 2 ตาแหน่ง ไดแ้ ก่ 1…………………………2………………….…………
5. สมุหพระกลาโหม มียศและราชทนิ นามวา่ ……………………………………….ตราประจาตาแหน่ง
คอื ………………………………………………………………………………….มีหนา้ ท…่ี …….……
……………………………….…………………………………………………………………..………
6. สมุหนายก มียศและราชทนิ นามวา่ ………………………………………..ตราประจาตาแหน่ง
คือ……………….……………….……มีหนา้ ท…ี่ …………………….………………………………..
7. หน่วยงานทีร่ บั ผดิ ชอบดูแลหวั เมืองชายทะเลตะวนั ออก คอื …………………………………………….
8. ตราประจาตาแหน่งและหนา้ ที่ เสนาบดีจตุสดมภส์ มยั รัตนโกสินทร์ตอนตน้ ไดแ้ ก่
8.1 กรมเวยี ง ใชต้ รา………………………….มีหนา้ ท่ี…………………………………………………
……………...………………………….…………………………………………………………………
……………...………………………….…………………………………………………………………
8.2 กรมวงั ใชต้ รา……………………………….มีหนา้ ที่……………………………...………………
……………...………………………….…………………………………………………………………
……………...………………………….…………………………………………………………………
8.3 กรมคลงั ใชต้ รา…………………………มีหนา้ ที่…………………………………..………………
……………...………………………….…………………………………………………………………
……………...………………………….…………………………………………………………………
8.4 กรมนา ใชต้ รา………………………….มีหนา้ ท่ี…………………………………...………………
……………...………………………….…………………………………………………………………
……………...………………………….…………………………………………………………………
9. การปกครองส่วนภูมิภาคสมยั รัตนโกสินทร์ตอนตน้ แบ่งเป็ น
1………………….……………...2…………………..…………..3……………………………………..

ช่ือ.......................................นามสกลุ ..................................ช้ัน..................เลขท่ี………

10. หวั เมืองช้นั ใน มีลกั ษณะ ……………………………………………เดิมเรียกวา่ ……………….………
หรือ……………ผปู้ กครองเรียกวา่ ………………………………ซ่ึงไม่มอี านาจอยา่ งเจา้ เมืองตอ้ งฟัง
คาสง่ั จาก…………………………………...………………………….………………………………….

11. หวั เมืองช้นั นอก เรียกอีกอยา่ งหน่ึงวา่ …………………………………………….แบ่งเป็ นหัวเมืองเอก
โท ตรี โดยยดึ ตาม………………………………………………………………………………………..

12. หวั เมืองเอกในสมยั รัตนโกสินทร์ตอนตน้ ไดแ้ ก่
1…………………….............……….2…………………………..………3…………………………….
4…………………………….5……………………………………….
เจา้ เมืองของหวั เมืองเอกจะไดร้ บั การแต่งต้งั จาก …………………………………………………...……

13. หวั เมืองเหนือและอีสาน อยใู่ นความดูแลของ
…………………………………………………….……..

14. หวั เมืองฝ่ายใต้ อยใู่ นความดูแลของ ………………………………………………………………….
15. หวั เมืองชายทะเลตะวนั ออก อยใู่ นความดูแลของ …………………………………….…………………
16. เมืองประเทศราชของไทยสมยั รตั นโกสินทร์ตอนตน้ ไดแ้ ก่ 1……………………….…….……………..

2……………………….……..…3…………………..……………….4…………………………………
17. หนา้ ท่ีของเมืองประเทศราชต่อไทยคอื ………………………………………..…………………………
………………………………….……………………………………………………….……………………
18. กฎหมายทร่ี ัชกาลท่ี 1 ทรงโปรดใหม้ ีการชาระและรวบรวมข้ึนใหม่ เรียกวา่ ……………………………

ใชม้ าจนถึงสมยั …………………………………ก่อนที่จะมกี ารปฏิรูปกฎหมายตามแบบสากล
19. ตราประทบั ของกฎหมายในขอ้ 10 มี 3 ตรา ไดแ้ ก่

1………………………..…..……..2……………..……………………3…………………………..……
20. วธิ ีการไต่สวนผตู้ อ้ งหาดว้ ยการขู่เขญ็ ทรมานผตู้ อ้ งหาดว้ ยวธิ ีการต่างๆในสมยั รตั นโกสินทร์ตอนตน้

เรียกวา่ ………………………………………ภายหลงั ถูกยกเลิกไปในสมยั ………………..……………
เพราะ………………………………………………….…………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………

ชื่อ.......................................นามสกลุ ..................................ช้ัน..................เลขท่ี………

วชิ าประวัติศาสตร์ ช้ัน ม.3 ใบkงานท่ี 9 (หน่วยท่ี 1 สาระท่ี 4)
เร่ือง พัฒนาการด้านการเมือง การปกครองสมยั รัตนโกสินทร์ สมยั ใหม่ (ร.4)

คาชี้แจง นกั เรียนเติมขอ้ ความในเรื่อง การเมืองการปกครองสมยั รตั นโกสินทร์ สมยั ใหม่ (ร.4) ตอ่ ไปน้ี

……………………………… ………………………………
……………………………… ………………………………
……………………………… ………………………………
……………………………… ………………………………
……………………………… ………………………………
./ ./

การปรับปรุงพืน้ ฐานบ้านเมืองในสมยั รัชกาลท่ี 4

……………………………… ……………………………… ………………………………
……………………………… ……………………………… ………………………………
……………………………… ……………………………… ………………………………
……………………………… ……………………………… ………………………………
……………………………… ……………………………… ………………………………
./ ./ ./

ชื่อ.......................................นามสกุล..................................ช้ัน..................เลขท่ี………

วชิ าประวตั ศิ าสตร์สมัยรัตนkโกสินทร์ ช้ันมัธยมศึกษาปี ที่ 3
สัปดาห์ที่ 15 ใบงานที่ 9 (หน่วยท่ี 3 สาระที่ 1) เร่ือง การปกครองสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น

คำชี้แจง ใหน้ กั เรียนอ่านขอ้ ความ การปกครองสมยั รัตนโกสินทร์ตอนตน้ แลว้ นาไปเขียนตอบคาถาม

การปกครองสมยั รัตนโกสินทร์ตอนตน้ ยงั คงยดึ ถือตามแบบอย่างการปกครองสมยั อยธุ ยา คือเป็ นการปกครอง
แบบสมบูรณาญาสิทธิราชยท์ ี่มีพระมหากษตั ริยท์ รงเป็ นประมุข ทรงมีอานาจสูงสุดและไดร้ ับการเคารพจากราษฎรประดุจ
สมมุติเทพ การปรับปรุงฟ้ื นฟปู ระเทศดา้ นการปกครอง การศาล และกฎหมายสมยั กรุงรัตนโกสินทร์ท่ีสาคญั โดยเฉพาะใน
การปกครองส่วนภมู ิภาค คือ

การปกครองส่วนภูมภิ าค แบ่งหวั เมืองออกเป็น 3 ลกั ษณะ คือ
1. หวั เมืองช้นั ใน ไดแ้ ก่หวั เมืองช้นั จตั วาที่รายรอบพระนคร มีผรู้ ้ังเป็ นผปู้ กครอง เดิมเรียกวา่ เมืองลกู หลวง หรือเมือง
หนา้ ด่าน
2. หวั เมืองช้นั นอก คือหวั เมืองช้นั เอก ช้นั โท ช้นั ตรี ที่อยหู่ ่างไกลพระนคร มีเจา้ เมืองเป็ นผปู้ กครอง มีอานาจสิทธ์ิขาด
แทนพระองคท์ ุกประการ หวั เมืองเหล่าน้ีอาจจะมเี มืองข้ึนอยใู่ นครอบครองดว้ ย

3. การปกครองประเทศราช ดาเนินตามแบบสมยั กรุงศรีอยธุ ยา คือให้อิสระในการปกครอง แต่ตอ้ งส่งเครื่องราช
บรรณาการ ตน้ ไมท้ อง ตน้ ไมเ้ งิน ซ่ึงฝ่ ายไทยจะเป็ นผูก้ าหนด หัวเมืองประเทศราชในสมยั กรุงรัตนโกสินทร์ตอนตน้ ที่
สาคญั คือ ลานนาไทย ลาว เขมรและหวั เมืองมลายู

การปรับปรุงด้านการศาลและกฎหมาย
กฎหมายที่พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้ าจุฬาโลกมหาราชโปรดเกล้าฯให้ชาระข้ึนในปี พ.ศ.2347

น้นั เรียกวา่ กฎหมายตราสามดวง ที่เรียกเช่นน้นั เพระเม่ือรวบรวมและชาระเรียบร้อยแลว้ พระบาทสมเด็จพระเจา้ อยหู่ ัว
โปรดเกลา้ ฯให้อาลกั ษณ์คดั ลอกไวเ้ ป็ น 3 ฉบบั ทุกฉบบั ประทบั ตราคชสีห์ ราชสีห์ และตราบวั แกว้ ซ่ึงเป็ นตราประจา
ตาแหน่งสมหุ กลาโหม สมหุ นายก และพระยาพระคลงั ซ่ึงเป็ นเสนาบดีที่มีอานาจหนา้ ที่ในการปกครองดูแลหวั เมืองทว่ั พระ
ราชอาณาจกั ร กล่าวคือสมุหกลาโหมปกครองดูแลหัวเมืองภาคใต้ สมุหนายกปกครองดูแลหัวเมืองทางภาคเหนือและภาค
อีสาน พระยาพระคลงั ปกครองดูแลหวั เมืองชายทะเลภาคตะวนั ออก

ส่วนระบบการศาลของไทยในสมยั กรุงรัตนโกสินทร์ตอนตน้ มีลกั ษณะเช่นเดียวกบั สมยั กรุงศรีอยธุ ยา คือกระจายอยู่
ตามกรมตา่ งๆจานวนมากมายท้งั เมืองหลวงและหวั เมือง ศาลจึงมีจานวนมากมาย เช่นศาลหลวงศาลอาญา ศาลนครบาล ศาล
กรมวงั ศาลกรมนา ฯลฯ เม่ือเกิดคดีฟ้ องร้องในเรื่องท่ีเก่ียวกบั กรมใด กใ็ หศ้ าลกรมน้นั พิจารณาตดั สินคดี ส่วนการลงโทษคง
ใชร้ ะบบจารีตนครบาล ไดแ้ ก่การเฆ่ียน ตอกเลบ็ บีบขมบั การพิสูจน์ คดียงั คงใชว้ ธิ ีการดาน้าพิสูจน์ ลุยไฟพิสูจน์ และถา้ ไม่
พอใจคาตดั สินสามารถฎีกาไดโ้ ดยไปตีกลองวนิ ิจฉัยเภรีซ่ึงผรู้ ้องทุกขต์ อ้ งถูกเฆ่ียน 30 ที เพื่อพิสูจน์วา่ เรื่องที่ฎีกาน้ีเป็ นจริง
ตอ่ มาในสมยั รัชกาลที่ 4 จึงโปรดฯใหเ้ ลิกประเพณีเฆ่ียนแลว้ ใหร้ ้องทุกขโ์ ดยตรงตอ่ พระองคเ์ อง

จารีตนครบาล
ราษฎรท่ีถูกทางราชการฟ้ องวา่ กระทาความผดิ ต่อพระเจา้ แผน่ ดิน หรือต่อบา้ นเมืองมกั ไม่ไดร้ ับความเป็ นธรรม เพราะ
กฎหมายถือวา่ จาเลยเป็ นผผู้ ิดต้งั แตก่ ่อนที่ศาลจะพพิ ากษาเสียแลว้ ตรงกนั ขา้ มกบั หลกั ฐาน กฎหมายไทยในปัจจุบนั น้ี ซ่ึงถือ
วา่ ทุกคนท่ีมาศาลเป็ นผบู้ ริสุทธ์ิจนกวา่ ศาลจะตดั สินวา่ เขาเป็ นผกู้ ระทาผดิ เมื่อถือแตช่ ้นั แรกวา่ ผถู้ กู กลา่ วหาเป็ นผผู้ ิด ทางการ
จึงมีความประสงคใ์ หจ้ าเลยรับสารภาพแตโ่ ดยดี ถา้ จาเลยไม่สารภาพก็ยอมใหศ้ าลนครบาล หรือศาลอ่ืนที่มีอานาจพิจารณา
คดีใช้จารีตนครบาลได้ จารีตนครบาล คือการลงทัณฑ์เพ่ือผดุงความยุติธรรม ในระหว่างการพิจารณาของตระลาการ
ตระลาการมีอานาจลงทัณฑ์เฆ่ียน ตี ตอกเล็บ บีบขมบั หรือทรมานจาเลยดว้ ยวิธีต่าง ๆ จนกว่าจาเลยจะรับสารภาพ ถา้
ตระลาการเชื่อวา่ จาเลยยงั สารภาพไม่หมดเปลือกหรือเชื่อวา่ จาเลยไม่ยอมซดั ทอดผูร้ ่วมกระทาผิด ก็มีอานาจที่จะลงโทษลง

ชื่อ.......................................นามสกลุ ..................................ช้ัน..................เลขท่ี………

ทณั ฑจ์ าเลยตอ่ ไปอีก แมว้ า่ จาเลยจะรับสารภาพวา่ ตนเป็ นผูก้ ระทาผิดแลว้ จารีตนครบาลมีท้งั ผลดีและผลเสีย ท่ีวา่ เป็ นผลดี
เพราะผูร้ ้ายมกั จะยอมสารภาพความผิดและซัดทอดพรรคพวกที่ร่วมกระทาผิด และทาให้ราษฎรกลวั เกรงกฎหมายของ
บา้ นเมือง

ผดิ กบั กฎหมายสมยั ปัจจุบนั ท่ียอมใหผ้ รู้ ้ายปฏิเสธความผิดไดอ้ ยา่ งลอยนวล ผรู้ ้ายจะโกหกศาลหรือไมใ่ หก้ ารต่อศาลก็
ได้ ไมม่ ีโทษภยั แตอ่ ยา่ งใดท้งั สิ้น ขอ้ น้ีเป็ นเหตใุ หผ้ รู้ ้ายไดใ้ จ ไมก่ ลวั การข้ึนศาลเหมือนแต่ก่อน แตจ่ ารีตนครบาลมีผลเสียใน
ขอ้ ท่ีอาจพลาดได้ จาเลยบางคนอาจเป็นผบู้ ริสุทธ์ิ แต่ทนการทรมานไม่ได้ กต็ อ้ งสารภาพเลยถูกจาคุกจนตายหรือถกู ประหาร
ชีวติ ไปกม็ ี นอกจากน้ียงั เป็นช่องทางใหพ้ วกเจา้ หนา้ ที่ศาล ทาการทุจริตรีดไถจาเลยอีกดว้ ย

................................................................................................

คาสงั่ ใหน้ กั เรียนตอบคาถามตอ่ ไปน้ีหลงั จากอ่านขอ้ ความแลว้
๑.การปกครองสมยั รัตนโกสินทร์ตอนตน้ ถือแบบอยา่ งมาจาก............................................................................
๒.การปกครองสมยั รัตนโกสินทร์ตอนตน้ กฎหมายท่ีพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้ าจุฬาโลก
มหาราชโปรดเกลา้ ฯใหช้ าระข้ึนในปี พ.ศ.2347 น้นั เรียกวา่ ................................................................................
เรียกเช่นน้นั เพราะ .......................................................................................................................................................................

............................................................................................................................. ................................................................ ............
............................................................................................................................. ............................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................

๓.จารีตนครบาล คืออะไร .....................................................................................................................................................

............................................................................................................................. ............................................................................
................................................................................................................................... ......................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................

๔.สมยั รัชกาลท่ี ๔ มีการปรับปรุงจารีตนครบาลอยา่ งไร ........................................................................................

........................................................................................................................................... ..............................................................
.........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................................

๕.กฎหมายจารีตนครบาล ต่างจากกฎหมายปัจจุบนั ในเรื่องใด ..........................................................................

.........................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................................
............................................................................................................................. ............................................................................
............................................................................................................................. ............................................................................

ชื่อ.......................................นามสกลุ ..................................ช้ัน..................เลขท่ี………

วชิ าประวตั ศิ าสตร์สมยั รัตนkโกสินทร์ ช้ันมธั ยมศึกษาปี ที่ 3
สัปดาห์ท่ี 16 ใบงานที่ 10 (หน่วยท่ี 3 สาระที่ 1) เรื่อง การปกครองสมยั รัตนโกสินทร์สมัย ร.๕

คำชี้แจง ใหน้ กั เรียนอา่ นขอ้ ความ การปกครองสมยั รัตนโกสินทร์สมยั ร.๕ แลว้ นาไปเขียนตอบคาถาม

การที่รัชกาลท่ี 5 ทรงปฏิรูปการปกครองไปจากเดิมเป็ นอยา่ งมาก เพราะทรงเห็นวา่ เป็ นหนทางหน่ึงท่ีจะรักษาเอก

ราชของบา้ นเมืองไวไ้ ด้ ในช่วงการขยายลทั ธิจกั รวรรดินิยมของชาติตะวนั ตกเพราะในขณะน้นั ประเทศเพ่ือนบา้ นขา้ งเคียง

ลว้ นแตต่ กเป็ นเมืองข้ึนของชาติตะวนั ตกท้งั สิ้น การปรับปรุงการปกครองให้ทนั สมยั ทาใหช้ าวต่างชาติเห็นวา่ ประเทศไทย

เป็ นประเทศท่ีเจริญแลว้ สามารถปกครองดูแลพฒั นาบา้ นเมืองเองได้ นอกจากน้ี ยงั ทาให้เศรษฐกิจดีข้ึน ประชาชนมีความ

เป็ นอยดู่ ีข้ึน ประเทศชาติมีรายไดใ้ นการทานุบารุงบา้ นเมืองมากข้ึน ทาใหส้ ายตาของชาวต่างชาติมองประเทศไทยต่างจาก

ประเทศเพ่ือนบา้ นอ่ืนๆ และดว้ ยการวางวเิ ทโศบายทางการทูตกบั ชาติตะวนั ตกต่างๆ อยา่ งเหมาะสม

การปฏริ ูปการปกครองสมยั สมเดจ็ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว

การปรับปรุงการบริหารราชการในส่วนกลาง พระบาทสมเด็จพระเจา้ อยู่หัวทรงยกเลิก ตาแหน่ง อคั รเสนาบดี 2

ตาแหน่ง คือ สมุหกลาโหม และสมุหนายก รวมท้งั จตุสดมถ์ โดยการแบ่งการบริหารราชการออกเป็ นกระทรวงตามแบบ

อารยะประเทศ และใหม้ ีเสนาบดีเป็ นผวู้ า่ การแตล่ ะกระทรวง กระทรวงที่ต้งั ข้ึนท้งั หมดเม่ือ พ.ศ. 2435 มี 12 กระทรวง คือ

1. มหาดไทย บงั คบั บญั ชาหวั เมืองฝ่ ายเหนือและเมืองลาว

2. กลาโหม บงั คบั บญั ชาหวั เมืองฝ่ ายใต้ หวั เมืองฝ่ ายตะวนั ออกตะวนั ตก และเมืองมลายู

3. ตา่ งประเทศ จดั การเรื่องเกี่ยวกบั การต่างประเทศ

4. วงั กิจการในพระราชวงั

5. เมืองหรือนครบาล จดั การเก่ียวกบั เร่ืองตารวจและราชฑณั ฑ์

6. เกษตราธิการ วา่ การเก่ียวกบั การเพาะปลูก เหมืองแร่ ป่ าไม้

7. คลงั วา่ การภาษีอากรและงบประมาณแผน่ ดิน

8. ยตุ ิธรรม จดั การเร่ืองชาระคดีและการศาล

9. ยทุ ธนาธิการ จดั การเก่ียวกบั เรื่องการทหาร

10. ธรรมการ วา่ การเร่ืองการศึกษา การสาธารณสุขและสงฆ์

11. โยธาธิการ วา่ การเร่ืองการก่อสร้าง ถนน คลอง การช่างไปรษณียโ์ ทรเลข และรถไฟ

12. มุรธาธิการ เกี่ยวกบั การรักษาตราแผน่ ดินและงานระเบียบสารบรรณ

ภายหลงั ไดย้ ุบกระทรวงยุทธนาธิการไปรวมกับกระทรวงกลาโหม และยุบกระทรวงมุรธาธิการ ไปรวมกบั

กระทรวงวงั คงเหลือเพยี ง 10 กระทรวง เสนาบดีทุกกระทรวงมีฐานะเท่าเทียมกนั และประชุมร่วมกนั เป็ น เสนาบดีสภา ทา

หนา้ ท่ีปรึกษาและช่วยบริหารราชการแผ่นดินตามที่พระมหากษตั ริยท์ รงมอบหมาย เพราะอานาจสูงสุดเด็ดขาดเป็ นของ

พระมหากษตั ริยต์ ามระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ และพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลา้ เจา้ อยู่หัวยงั ทรงแต่งต้งั สภาที่

ปรึกษา ในพระองค์ ซ่ึงต่อมาไดเ้ ปลี่ยนเป็ น รัฐมนตรีสภา ประกอบดว้ ยเสนาบดี หรือผูแ้ ทนกบั ผูท้ ่ีโปรดเกลา้ ฯ แต่งต้งั

รวมกนั ไม่นอ้ ยกวา่ 12 คน จุดประสงคเ์ พื่อเป็ นท่ีปรึกษาและคอยทดั ทานอานาจพระมหากษตั ริย์ แต่การปฏิบตั ิหนา้ ท่ีของ

สภาดงั กลา่ วหาไดบ้ รรลจุ ุดประสงคท์ ี่ทรงหวงั ไวเ้ พราะสมาชิกส่วนใหญไ่ ม่กลา้ ท่ีจะโตแ้ ยง้ พระราชดาริส่วนใหญ่มกั พอใจ

ที่จะปฏิบตั ิตามมากกวา่ ท่ีจะแสดงความคิดเห็น

นอกจากน้ี พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ ัว ยงั ทรงแต่งต้งั องคมนตรีสภาข้ึนอีก ประกอบข้ึนดว้ ยสมาชิก

เมื่อแรกต้งั ถึง 49 คน มีท้งั สามญั ชน ต้งั แต่ชนช้นั หลวงถึงเจา้ พระยาและพระราชวงศ์ องคมนตรีสภาน้ีอยใู่ นฐานะรองจาก

ชื่อ.......................................นามสกลุ ..................................ช้ัน..................เลขท่ี………

รัฐมนตรีสภา เพราะขอ้ ความท่ีปรึกษา และตกลงกนั ในองคมนตรีสภาแลว้ จะตอ้ งนาเขา้ ท่ีประชุมรัฐมนตรีสภาแลว้ จึงจะ
เสนาเสนาบดีกระทรวงตา่ งๆ

แมว้ า่ การปกครองในสมยั รัตนโกสินทร์จะเป็ นแบบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ แต่พระราชกรณียกิจบางประการของ
พระมหากษตั ริยก์ ็ถือไดว้ ่าเป็ นการปูพ้ืนฐานการปกครองแบบประชาธิปไตย โดยเฉพาะในสมยั พระบาทสมเด็จพระ
จุลจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั ไดท้ รงดาเนินการดงั ต่อไปน้ี

1. การเลิกทาส พระบาสมเด็จพระจุลจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ ัว ทรงประกาศเลิกทาสเมื่อ 18 ตุลาคม พ.ศ. 2417 นโยบาย
การเลิกทาสของพระองคน์ ้นั เพ่ือใหป้ ระชาชนมีสิทธิเสรีภาพ และความเสมอภาคทดั เทียมกนั อนั เป็ นหลกั การสาคญั ของ
ระบอบประชาธิปไตย

2. สนบั สนุนการศึกษา ทรงจดั ต้งั โรงเรียนเพื่อสนบั สนุนให้คนไทยไดม้ ีโอกาสเล่าเรียนศึกษา หาความรู้ ต้งั ทุน
พระราชทาน ส่งผมู้ ีความสามารถไปศึกษาต่อต่างประเทศ จากการสนับสนุนการศึกษาอยา่ งกวา้ งขวางน้ี นับไดว้ ่าเป็ น
รากฐานของการเปล่ียนแปลงแนวความคิดในการปกครองประเทศสู่ระบอบประชาธิปไตย

................................................................................................

คาส่ัง ๑.ใหน้ กั เรียนตอบคาถามต่อไปน้ีหลงั จากอ่านขอ้ ความแลว้
๑.รัชกาลที่ ๕ มีพระนามเตม็ วา่ อะไร .........................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................................

๒.รัชกาลที่ ๕ ใหช้ าวตะวนั ตกยอมรับไทยโดยทรงวางวเิ ทโศบายทางการทูตอยา่ งไร

.............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................................
............................................................................................................................. ............................................................................

๓.พระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั ยงั ทรงแต่งต้งั องคมนตรีสภาข้ึนเพอ่ื อะไร

............................................................................................................................. ............................................................................
............................................................................................................................. ............................................................................
................................................................................................................................................................. ........................................
.........................................................................................................................................................................................................

๔.พระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั ทรงเลิกทาสเพราะอะไร..............................................................

.........................................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................... ..............

๕.พระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั ทรงสนบั สนุนใหก้ ารศึกษาเจริญไดอ้ ยา่ งไร

............................................................................................................................................................... ..........................................
.........................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................................

คาสั่ง ๒.ใหน้ กั เรียนสร้างผงั มโนทศั น์ ๑๒ กระทรวงในสมยั ของ ร.๕

.........................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................................

ช่ือ.......................................นามสกุล..................................ช้ัน..................เลขที่………

วชิ าประวตั ิศาสตร์สมัยรัตนkโกสินทร์ ช้ันมัธยมศึกษาปี ที่ 3
สัปดาห์ที่ 17 ใบงานที่ 10 (หน่วยที่ 3 สาระท่ี 1) เรื่อง การปกครองสมัยรัตนโกสินทร์ตอนปลาย

คำชี้แจง ใหน้ กั เรียนอ่านขอ้ ความ การปกครองสมัยรัตนโกสินทร์ตอนปลาย แลว้ นาไปเขียนตอบคาถาม

กรุงรัตนโกสินทร์ ต้งั แต่สมยั รัชกาลที่ 4 จนถึงก่อนการเปล่ียนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 หวั เล้ียวหวั ต่อของ
ประวตั ิศาสตร์ไทยตอนน้ี อยทู่ ่ีการทา สนธิสัญญาเบาริง ในสมยั รัชการท่ี 4 ท่ีมาและสาระสาคญั ของการทาสนธิสญั ญาเบา
ริง สนธิสัญญาดังกล่าวอนุญาตให้ชาวต่างชาติเขา้ มาทาการคา้ เสรีในกรุงเทพมหานคร เนื่องจากในอดีตการค้าของ
ชาวตะวนั ตกไดร้ ับการจดั เก็บภาษีอยา่ งหนกั สนธิสญั ญาดงั กลา่ วยงั อนุญาตใหจ้ ดั ต้งั กงสุลองั กฤษในกรุงเทพมหานครและ
รับประกนั สิทธิสภาพนอกอาณาเขต ตลอดจนอนุญาตใหช้ าวองั กฤษสามารถถือครองท่ีดินในสยามได้

จุดเร่ิมของการเปล่ียนแปลงนโยบายต่างประเทศ คือ การทาสนธิสญั ญาเบาริง กบั องั กฤษ ใน พ.ศ. 2398 โดยพระ
นางเจา้ วกิ ตอเรีย ไดแ้ ต่งต้งั ให้ เซอร์ จอห์น เบาริง เป็ นราชทูตเขา้ มาเจรจา

สาระสาคญั ของสนธิสญั ญาเบาริง มีดงั น้ี
-องั กฤษขอต้งั สถานกงสุลในประเทศไทย
-คนองั กฤษมีสิทธิเช่าท่ีดินในประเทศไทยได้
- คนองั กฤษสามารถสร้างวดั และเผยแพร่คริสตศ์ าสนาได้
- เก็บภาษีขาเขา้ ไดไ้ มเ่ กินร้อยละ 3
-พอ่ คา้ องั กฤษและพอ่ คา้ ไทยมีสิทธิคา้ ขายกนั ไดโ้ ดยเสรี
-สินคา้ ตอ้ งหา้ ม ไดแ้ ก่ขา้ ว ปลา เกลือ
-ถา้ ไทยทาสนธิสญั ญากบั ประเทศอ่ืน ๆ ที่มีผลประโยชนเ์ หนือประเทศ องั กฤษ จะตอ้ งทาใหอ้ งั กฤษดว้ ย

สนธิสญั ญาน้ี จะแกไ้ ขเปลี่ยนแปลงไม่ได้ จนกวา่ จะใชแ้ ลว้ 10 ปี และในการแกไ้ ข ตอ้ งยนิ ยอมดว้ ยกนั ท้งั สองฝ่ าย
และตอ้ งบอกล่วงหนา้ 1 ปี

ผลของสนธิสญั ญาเบาริง
ผลดี
-รอดพน้ จากการเป็ นเมืองข้ึนขององั กฤษ
- การคา้ ขยายตวั มากข้ึน เปล่ียนแปลงการคา้ เป็ นแบบเสรี
-อารยธรรมตะวนั ตก เขา้ มาแพร่หลาย สามารถนามาปรับปรุงบา้ นเมือง ใหเ้ จริญกา้ วหนา้ มาข้ึน
ผลเสีย
-ไทยเสียสิทธิทางการศาลใหอ้ งั กฤษ และคนในบงั คบั องั กฤษ
-องั กฤษ เป็ นชาติที่ไดร้ บั สิทธิพิเศษหลายอยา่ ง
- องั กฤษ เป็นฝ่ ายไดเ้ ปรียบ จึงไมย่ อมทาการแกไ้ ข
ด้านเศรษฐกจิ
ภายหลงั การทาสนธิสัญญาเบาริงแลว้ การคา้ ของไทยเจริญก้าวหน้าข้ึน มาก ทาให้มีการปรับปรุงดา้ น

เศรษฐกิจ เช่น ในรัชกาลที่ 4 ทรงเปล่ียนการใชเ้ งินพดดว้ งมาเป็ นเงินเหรียญ และขดุ คลอง ตดั ถนนเพิ่มข้ึนหลายสาย ใน
สมยั รัชกาลที่ 5 เปล่ียนมาตราเงินไทยมาใชร้ ะบบทศนิยม ใชท้ องคาเป็ นมาตรฐานเงินตราแทนเงิน ให้ใชเ้ หรียญ
บาท สลึง และเหรียญสตางคแ์ ทนเงินแบบเดิม มีการจดั ต้งั ธนาคารของเอกชนข้ึนเป็ นคร้ังแรก คือ แบางก์สยามกมั มาจล
(ปัจจุบนั คือ ธนาคารไทยพาณิชย)์ ในสมยั รัชกาลท่ี 6 โปรดใหต้ ้งั คลงั ออมสินข้ึน (ปัจจุบนั คือ ธนาคารออสนิ)

ช่ือ.......................................นามสกุล..................................ช้ัน..................เลขที่………

ด้านการศึกษา
ผมู้ ีบทบาทสาคญั เก่ียวกบั การศึกษาของไทย ตามแบบสมยั ใหม่ คือ คณะมิชชนั นารีอเมริกนั ซ่ึงเขา้ มาในสมยั
รัชกาลที่ 3 และตอ่ มาในสมยั รัชกาลท่ี 4 ก็ไดต้ ้งั โรงเรียนชายข้ึนท่ีตาบลสาเหร่ ซ่ึงปัจจุบนั คือ โรงเรียนกรุงเทพคริสเตียน
วทิ ยาลยั ส่วนโรงเรียนสตรีแห่งแรกในไทย คือ โรงเรียนกลุ สตรีวงั หลงั (ปัจจุบนั คือ โรงเรียนวฒั นาวทิ ยา) ในสมยั รัชกาล
ที่ 5 ไดม้ ีการปฏิรูปการศึกษาคร้ังสาคญั ข้ึน เพือ่ สร้างคนที่มีความรู้ใหเ้ ขา้ รับราชการ เพ่ือพฒั นาประเทศ ท้งั น้ีไดม้ ีโรงเรียน
ประเภทตา่ ง ๆ เกิดข้ึน คือ โรงเรียนนายทหารมหาดเลก็ โรงเรียนพระตาหนกั สวนกหุ ลาบ และโรงเรียนวดั มหรรณพาราม
(โรงเรียนสาหรับราษฎรแห่งแรก) นอกจากน้ี ยงั ไดโ้ ปรดใหจ้ ดั ทาแบบเรียนข้ึน ซ่ึงเรียบเรียงโดย พระยาศรีสุนทรโวหาร
(นอ้ ย อาจารยางกรู )

ด้านศาสนา
รัชกาลท่ี 4 ทรงประกาศใชพ้ ระราชบญั ญตั ิ ลกั ษณะการปกครองสงฆเ์ ป็ นฉบบั แรก โดยมีสมเด็จพระสงั ฆราช
เป็ นผปู้ กครองบงั คบั บญั ชาสูงสุด มีมหาเถรสมาคมใหค้ าปรึกษา โปรดใหส้ ร้างวดั ข้ึนหลายแห่ง เช่น วดั โสมนสั วหิ าร วดั
ราชประดิษฐ์ วดั ปทุมวนาราม ในสมยั รัชกาลที่ 5 ทรงมีพระกรณียกิจที่สาคญั คือ โปรดให้จดั ต้งั สถานศึกษาสาหรับ
พระสงฆข์ ้ึน 2 แห่ง (ซ่ึงต่อมา เป็ นมหาวทิ ยาลยั ของสงฆ์ หรือมหาวิทยาลยั พระพุทธศาสนา มีการศึกษาถึงระดบั ปริญญา
เอก) คือมหาจุฬาลงกรณราชวทิ ยา อยทู่ ่ีวดั มหาธาตุฯ เป็ นสถานศึกษาของพระสงฆฝ์ ่ ายมหานิกาย (ปัจจุบนั คือ มหาวิทยาลยั
มหาจุฬาลงการณราชวิทยาลยั ศึกษาไดท้ ุกนิกาย ท้งั พระสงฆ์ และฆราวาส ทวั่ โลก มหามกฏุ ราชวิทยาลยั อยทู่ ่ีวดั บวร
นิเวศวิหาร เป็ นสถานศึกษาของพระสงฆฝ์ ่ ายธรรมยตุ ิกนิกาย (ปัจจุบนั คือ มหาวิทยาลยั มหามกฏุ ราชวทิ ยาลยั ใหบ้ ริการ
ดา้ นการศึกษา เช่นเดียวมหาวทิ ยาลยั มหาจุฬาลงกรณราชวทิ ยาลยั )

................................................................................................

คาสั่ง ใหน้ กั เรียนตอบคาถามตอ่ ไปน้ีหลงั จากอ่านขอ้ ความแลว้
๑.สนธิสัญญาเบาริง คืออะไร ................................................................................................................................................

............................................................................................................................. ............................................................................

๒.จงบอกถึงขอ้ ดีและขอ้ เสียของสนธิสัญญาเบาริง ......................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................................
............................................................................................................................. ............................................................................
............................................................................................................................. ............................................................................
......................................................................................................................................................................... ................................
.........................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................................
............................................................................................................................. .................................................................. ..........

๓.ธนาคารของไทยเกิดข้ึนไดอ้ ยา่ งไร ..............................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................................

๔.จงบอกถึงความสาคญั ของการศึกษา โดยเฉพาะการสร้างโรงเรียนตา่ ง ๆ ในสมยั ร.๕

.........................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................................
............................................................................................................................. ............................................................................
............................................................................................................................. ............................................................................
......................................................................................................................................................................... ................................
.........................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................................

ชื่อ.......................................นามสกลุ ..................................ช้ัน..................เลขท่ี………

๕.จงบอกถึงความกา้ วหนา้ ดา้ นศาสนา โดยเฉพาะการสร้างมหาวทิ ยาลยั สงฆ์ ๒ แห่ง ของร.๕

.........................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................................
............................................................................................................................. ............................................................................
............................................................................................................................. ............................................................................
......................................................................................................................................................................... ................................
.........................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................................

ชื่อ.......................................นามสกลุ ..................................ช้ัน..................เลขที่………

วชิ าประวตั ิศาสตร์สมยั รัตนkโกสินทร์ ช้ันมัธยมศึกษาปี ท่ี 3
สัปดาห์ที่ 18 ใบงานท่ี 11 (หน่วยที่ 3 สาระที่ 1) เร่ือง การปกครองสมัยรัตนโกสินทร์ตอนปลาย

คำชี้แจง ใหน้ กั เรียนอ่านขอ้ ความ การปกครองสมัยรัตนโกสินทร์ตอนปลาย แลว้ นาไปเขียนตอบคาถาม

ดา้ นขนบธรรมเนียมประเพณี
ในสมยั รัชกาลท่ี 4 ทรงประกาศให้ขา้ ราชการสวมเส้ือเวลาเขา้ เฝ้ า ทรงให้เสรีภาพประชาชน ในการนบั ถือศาสนา
และประกอบอาชีพ โปรดใหส้ ตรีไดย้ กฐานให้สูงข้ึน ในสมยั รัชกาลที่ 5 โปรดเกลา้ ฯ ให้ขา้ ราชการสวมเส้ือราชปะแตก
และสวมหมวกอยา่ งยโุ รป ใหข้ า้ ราชการทหารแต่งเครื่องแบบ ตามแบบตะวนั ตก โปรดใหผ้ ชู้ ายในราชสานกั ไวผ้ มทรง
มหาดไทย เปลี่ยนมาไวผ้ มตดั ยาวท้งั ศีรษะแบบฝรั่ง โปรดให้ผหู้ ญิงเลิกไวผ้ มปี ก ให้ไวผ้ มตดั ยาว ที่เรียกวา่ “ทรงดอก
กระทุ่ม” ทรงแกไ้ ขประเพณีการสืบสันตติวงศ์ โดยยกเลิกตาแหน่งกรมพระราชวงั บวรสถานมงคล แลว้ โปรดเกลา้ ฯ ให้
แต่งต้งั ตาแหน่งสมเดจ็ พระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฏราชกุมาร ข้ึน ทรงเลิกประเพณีหมอบคลานเขา้ เฝ้ า และใหย้ นื เขา้
เฝ้ าแทน ยกเลิกการโกนผม เม่ือพระมหากษตั ริยส์ วรรคต ยกเลิกการไต่สวนคดีแบบจารีตนครบาล และท่ีสาคญั ที่สุด ท่ี
พระองคท์ รงไดพ้ ระราชสมญั ญานาม วา่ “พระปิ ยมหาราช” ซ่ึงแปลวา่ มหาราชท่ีทรงเป็ นท่ีรักของประชาชน คือการยกเลิก
ระบบไพร่ และระบบทาส ในสมยั รัชกาลที่ 6 ทรงประกาศใชพ้ ระราชบญั ญตั ินามกสุล โปรดใหใ้ ชพ้ ทุ ธศกั ราช (พ.ศ.) เป็ น
ศกั ราชทางราชการ แทนรัตนโกสินทร์ศก (ร.ศ.) เปล่ียนแปลงการนบั เวลาทางราชการ ให้สอดคลอ้ งกบั สากลนิยม โปรด
ให้กาหนดคานาหน้าช่ือเด็กหญิง เด็กชาย นางสาว และนาง เปลียนแปลงธงประจาชาติ จากธงรูปชา้ งเผือก มาเป็ นธง
ไตรรงค์ ตรากฎมณเฑียรบาลวา่ ดว้ ยการสืบสนั ตติวงศ์ ตามแบบประเทศยโุ รป
ดา้ นศิลปกรรม

ในสมยั รัชกาลท่ี 4 เริ่มมีการก่อสร้างแบบ ตะวนั ตก เช่น พระราชวงั สราญรมย์ พระนครคีรีท่ีเพชรบุรี ดา้ น
จิตรกรรม ไดแ้ ก่ ภาพเขียนฝาผนงั ในพระอุโบสถ และวหิ ารวดั บวรนิเวศวิหาร จิตรกรเอกในสมยั น้ี ไดแ้ ก่ ขรัวอิน
โขง่ ซ่ึงเริ่มเขียนภาพแบบสามมิติตามแบบตะวนั ตก เป็ นบุคคลแรก ในสมยั รัชกาลที่ 5 สถาปัตยกรรม ไดร้ ับอิทธิพล แบบ
ตะวนั ตกมากข้ึน ประติมากรรม ไดแ้ ก่ พระพุทธชินจาลอง วดั เบญจมบพิตร พระบรมรูปหล่อพระมหากษตั ริย์ 4
รัชกาล พระราชนิพนธ์ท่ีสาคญั ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั ไดแ้ ก่ พระราชพิธีสิบสองเดือน พระราช
นิพนธ์ไกลบ้าน เงาะป่ า ในสมัยรัชกาลที่ 6 มีการก่อสร้างตามแบบไทย ได้แก่ หอประชุมโรงเรี ยนวชิราวุธ
วิทยาลยั อนุสาวรียท์ หารอาสา การก่อสร้างแบบตะวนั ตก เช่น พระราชวงั สนามจนั ทร์ พระราชวงั พญาไท ดา้ น
จิตรกรรม ไดแ้ ก่ ภาพเขียนที่ฝาผนงั วหิ ารทิศ ท่ีนครปฐม การก่อสร้างพระพุทธรูป เช่น พระแกว้ มรกตนอ้ ย แม่พระธรณี
บีบมวยผม ฯลฯ ดา้ นดนตรี และการแสดงละคร มีความรุ่งเรืองมาก มีการแสดงละครเพมิ่ ข้ึน หลายประเภท เช่น ละครร้อย
ละครพดู ดา้ นวรรณคดี ไดม้ ีพระราชนิพนหลายเรื่อง เช่น เวนิสวานิช พระพุทธเจา้ ตรัสรู้อะไร ฯลฯ ในรัชสมยั น้ี ไดม้ ี
การก่อต้งั วรรณคดีสโมสรข้ึนดว้ ย

................................................................................................

คาสั่ง ใหน้ กั เรียนตอบคาถามต่อไปน้ีหลงั จากอา่ นขอ้ ความแลว้
๑.การใชน้ ามสกุล และคานาหนา้ ช่ือ เกิดข้ึนเพราะเหตุใด และมีผลดีผลเสียอยา่ งไรในปัจจุบนั

.........................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................................
............................................................................................................................. ............................................................................
.........................................................................................................................................................................................................

ช่ือ.......................................นามสกลุ ..................................ช้ัน..................เลขที่………

๒.จารีตประเพณีใดบา้ งท่ีถูกยกเลิก ใหน้ กั เรียนบอกถึงผลดีและผลเสียของการยกเลิกสิ่งน้นั

............................................................................................................................. ............................................................................
................................................................................................................................................. ........................................................
.........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................................
............................................................................................................................. ............................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................... ..................

๓.ธงประจาชาติไทยมีลกั ษณะอยา่ งไร มีการเปลี่ยนแปลงเพราะอะไร

............................................................................................................................. .................................................................... ........
............................................................................................................................. ............................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................................

๔.ศิลปกรรมท่ีสาคญั ในสมยั น้ี คือ ...................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................................
............................................................................................................................. ............................................................................
............................................................................................................................. ............................................................................
....................................................................................................................................................... ..................................................

๕.จิตรกรรมที่สาคญั ในสมยั น้ี คือ ...................................................................................................................................

............................................................................................................................. ............................................................................
............................................................................................................................. ............................................................................

๖.ประติมากรรมที่สาคญั ในสมยั น้ี คือ ............................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................. ............................................................................

๗.พระราชนิพนธ์ท่ีสาคญั ในสมยั น้ี คือ ..........................................................................................................................

.........................................................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................................................

๘.ดา้ นการแสดงท่ีสาคญั ในสมยั น้ี คือ ............................................................................................................................

............................................................................................................................. ............................................................................
.........................................................................................................................................................................................................

ชื่อ.......................................นามสกุล..................................ช้ัน..................เลขท่ี………

วชิ าประวตั ิศาสตร์สมัยกรุงรkัตนโกสินทร์ ช้ันมธั ยมศึกษาปี ท่ี 3
สัปดาห์ท่ี 19 ข้อทดสอบก่อนสอบปลายภาคเรียน 1/64 (หน่วยที่ 1-3 )

คำชี้แจง ใหน้ กั เรียนอ่านคาถามใหเ้ ขา้ ใจแลว้ นาไปเขียนตอบคาถาม

๑.ชาวตะวนั ตกชาติใดที่เขา้ มามีบทบาทตอ่ ไทยในสมยั รัตนโกสินทร์ตอนตน้

ก.องั กฤษ สเปน ฝรั่งเศส ข.องั กฤษ ฝรั่งเศส ฮอลนั ดา

ค.โปรตเุ กส ฮอลนั ดา ฝร่ังเศส ง.โปรตเุ กส องั กฤษ สหรัฐอเมริกา

คาตอบของนกั เรียน คือ ........................................................................................................................................................................

๒.ขอ้ ใดกลา่ วถึงสนธิสญั ญาเบอร์น่ี ผิดจากความเป็ นจริง

ก. เป็นสนธิสญั ญาระหวา่ งไทยกบั องั กฤษ ข.เป็นสนธิสญั ญาที่ทาข้ีนสมยั รัชกาลที่ 1

ค. เป็ นสนธิสญั ญาฉบบั แรกท่ีไทยทากบั ตะวนั ตก ง.เป็นสนธิสญั ญาท่ีไทยตอ้ งเสียสิทธิสภาพนอกอาณาเขต

คาตอบของนกั เรียน คือ ........................................................................................................................................................................

๓.ความขดั แยง้ ระหวา่ งไทยกบั ชาวตะวนั ตกท่ีเกิดข้ึนในช่วงปลายรชั กาลท่ี 3 มีสาเหตมุ าจากอะไร

ก.ชาวตะวนั ตกละเมิดสญั ญาที่ทาไวก้ บั ไทย ข.ไทยไม่ยอมแกไ้ ขสนธิสญั ญาที่ทากบั ตะวนั ตก

ค.ไทยไม่พอใจท่ีชาวตะวนั ตกรุกล้าดินแดนเมืองข้นึ ของไทย

ง.ชาวตะวนั ตกถูกกีดกนั เรื่องการเผยแผศ่ าสนาคริสต์

คาตอบของนกั เรียน คือ ........................................................................................................................................................................

๔.การบริหารราชการแผน่ ดินในสมยั รัตนโกสินทร์ตอนตน้ นาแบบอยา่ งมาจากสมยั ใด

ก.พอ่ ขนุ รามคาแหง ข.พระบรมไตรโลกนาถ ค.พระนเรศวรมหาราช ง.พระเจา้ อยหู่ วั บรมโกศ

๕.ขอ้ ใดกลา่ วถึงตาแหน่งวงั หนา้ ในสมยั รัตนโกสินทร์ตอนตน้ ไดถ้ ูกตอ้ งท่ีสุด

ก.เป็ นตาแหน่งเทียบเท่าอปุ ราช ข.พระยศของกรมพระราชวงั บวรสถานภิมขุ

ค.ตาแหน่งท่ีมีอานาจเทียบเท่ากษตั ริย์ ง. ตาแหน่งท่ีกษตั ริยแ์ ต่งต้งั ใหเ้ ฉพาะพระโอรส

คาตอบของนกั เรียน คือ ........................................................................................................................................................................

๖.หวั เมืองฝ่ ายใตท้ ้งั หมดในสมยั รัตนโกสินทร์ตอนตน้ ข้ึนตรงกบั ตาแหน่งใด

ก.สมุหนายก ข. สมหุ กลาโหม ค.เสนาบดีกรมวงั ง. เสนาบดีกรมคลงั

คาตอบของนกั เรียน คือ ........................................................................................................................................................................

๗.ขอ้ ใดกลา่ วเกี่ยวกบั ลกั ษณะการเมืองการปกครองในสมยั รัตนโกสินทร์ตอนตน้ ผดิ จากความเป็นจริง

ก.มีการแต่งต้งั วงั หนา้ และวงั หลงั ข.นาแบบอยา่ งการปกครองจากอยธุ ยา

ค.หวั เมืองชายทะเลดา้ นตะวนั ออกข้ึนกบั ตาแหน่งสมหุ นายก ง.พระมหากษตั ริยม์ ีอานาจสูงสุดในการปกครอง

คาตอบของนกั เรียน คือ ........................................................................................................................................................................

๘.หวั เมืองใดเป็ นหวั เมืองนอกทางภาคเหนือของไทยสมยั รัตนโกสินทร์ตอนตน้

ก.สุโขทยั ข. เชียงราย ค.พิษณุโลก ง.เชียงใหม่

คาตอบของนกั เรียน คือ ........................................................................................................................................................................

๙.ขอ้ ใดเป็นมลู เหตทุ ี่ทาใหก้ ารตรากฏหมายตราสามดวงเกิดข้ึนในสมยั รัชกาลที่ 1

ก.เพือ่ มิใหฝ้ ่ ายหญงิ ฟ้ องร้องฝ่ ายชายได้ ข. เพอื่ มิใหช้ าวตะวนั ตกดหุ มิ่นกฎหมายไทย

ค. เพอิ่ ปรับปรุงบทลงโทษแบบโบราณใหท้ นั สมยั ช้ึน ง. เพอ่ื ปรับปรุงกฏหมายเดิมใหถ้ กู ตอ้ งและยตุ ิธรรมข้ึน

คาตอบของนกั เรียน คือ ........................................................................................................................................................................

ช่ือ.......................................นามสกุล..................................ช้ัน..................เลขที่………

๑๐. ขอ้ ใดไมใ่ ช่ ตราประทบั ในกฎหมายตราสามดวง

ก.คราครุฑ ข.ตราราชสีห์ ค.ตราคชสีห์ ง.ตราบวั แกว้

คาตอบของนกั เรียน คือ ........................................................................................................................................................................

๑๑.สถานที่ใดเป็ นท่ีรวบรวมกฎหมายตราสามดวง

ก.วงั หลวง วงั หนา้ วงั หลงั ข.กรมเวยี ง กรมวงั กรมคลงั

ค.วงั หลวง ศาลหลวง ง.หอหลวงหอ้ งเคร่ือง หอหลอง ศาลหลวง

คาตอบของนกั เรียน คือ ........................................................................................................................................................................

๑๒.การท่ีกฏหมายตราสามดวงถกู ยกเลิกในสมยั รัชกาลที่ 5 เน่ืองจากสาเหตุใด

ก. ถูกชาวตะวนั ตกบีบบงั คบั ใหย้ กเลิก ข. มีการปฏิรูปกฎหมายไทยใหมแ่ บบตะวนั ตก

ค.เป็นกฏหมายที่ประชาชนส่วนใหญไ่ มเ่ ห็นดว้ ย ง. เป็ นกฏหมายท่ีเก่าแก่และใชม้ าเป็ นเวลานาน

คาตอบของนกั เรียน คือ ........................................................................................................................................................................

๑๓.พระคลงั สินคา้ ที่มีความสามารถในสมยั รัตนโกสินทร์ตอนตน้ จนถกู ขนานนามวา่ เจา้ สวั คือใคร

ก.กรมหม่ืนเทพพพิ ธิ ข.กรมหม่ืนเจษฏาบดินทร์

ค.กรมหลวงสงขลานครินทร์ ง.กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธ์ิ

คาตอบของนกั เรียน คือ ........................................................................................................................................................................

๑๔.การคา้ ขายกบั ต่างประเทศในสมยั รัตนโกสินทร์ตอนตน้ มีลกั ษณะอยา่ งไร

ก.ไทยจะใชร้ ะบบการคา้ แบบเสรีกบั ชาวตะวนั ตก ข. ผมู้ ีอานาจควบคุมการคา้ กบั ตา่ งประเทศคือสมหุ นายก

ค.ไทยจะคา้ ขายกบั จีนเป็นส่วนใหญ่ โดยใชเ้ รือสาเภา ง.ภาษีที่เกบ็ จากเรือสินคา้ ตา่ งประเทศเรียกวา่ จงั กอบ

คาตอบของนกั เรียน คือ ........................................................................................................................................................................

๑๕.สนธิสญั ญาเบอร์นี่ท่ีไทยทากบั องั กฤษ มีผลตอ่ การคา้ กบั ตา่ งประเทศอยา่ งไร

ก.หา้ มนาฝิ่ นเขา้ มาขายในประเทศไทย ข.ไทยตอ้ งยกเลิกตาแหน่งพระคลงั สินคา้

ค.ไทยตอ้ งยกเลิกการผกู ขาดสินคา้ โดยสิ้นเชิง ง. เรือสินคา้ องั กฤษท่ีเขา้ มาคา้ ขายในไทยไมต่ อ้ งเสียภาษี

คาตอบของนกั เรียน คือ ........................................................................................................................................................................

๑๖. ด่านขนอน หมายถึงสถานที่ใด

ก.ที่ต้งั เก็บภาษีจงั กอบ ข.ท่ีต้งั เก็บภาษีปากเรือ

ค.สถานท่ีเกบ็ ภาษจี ากชาวนาในรูปขา้ วเปลือก ง.บริเวณท่ีเรือสินคา้ ตา่ งประเทศผา่ นเขา้ ออก

คาตอบของนกั เรียน คือ ........................................................................................................................................................................

๑๗.สมเด็จเจา้ ฟ้ ามงกฏุ ไดจ้ ดั ต้งั คณะสงฆข์ ้ึนใหม่ในประเทศไทยคือนิกายใด

ก.หินยาน ข.มหายาน ค. ธรรมยตุ ิ ง.เถรวาท

คาตอบของนกั เรียน คือ ........................................................................................................................................................................

๑๘.ใครสร้างวดั ถือเป็ นคนโปรด เป็ นคากลา่ วท่ีเกิดข้นึ ในสมยั ใด

ก.รัชกาลที่ 1 ข.รัชกาลที่ 2 ค.รัชกาลที่ 3 ง.ง รัชกาลท่ี 4

คาตอบของนกั เรียน คือ ........................................................................................................................................................................

๑๙.วดั ประจารัชกาลที่ 1 คือวดั ใด

ก.วดั สุวรรณดาราม ข.วดั สุทศั นเทพวราราม

ค.วดั พระศรีรัตนศาสดาราม ง.วดั พระเชตพุ นวมิ ลมงั คลาราม

คาตอบของนกั เรียน คือ ........................................................................................................................................................................

ชื่อ.......................................นามสกุล..................................ช้ัน..................เลขที่………

๒๐.พระราชพิธีอาพาธพินาศท่ีกระทาข้ึนในสมยั รัชกาลท่ี 2 เก่ียวขอ้ งกบั เหตุการณ์ใด

ก.เกิดความขดั แยง้ ในหมพู่ ระสงฆ์ ข. เกิดอหิวาห์ตกโรคระบาดในพระนคร

ค.เกิดน้าท่วมคร้ังใหญใ่ นกรุงเทพมหานคร ง.เกิดความแตกแยกของพระสงฆฝ์ ่ ายมหายาน

คาตอบของนกั เรียน คือ ........................................................................................................................................................................

๒๑.พธิ ีใดที่ไดร้ ับการฟ้ื นฟใู นสมยั รัตนโกสินทร์ตอนตน้ แต่ถูกยกเลิกในปัจจุบนั

ก.พธิ ีโลช้ ิงชา้ ข.พิธีวางศิลาฤกษ์ ค.พิธีพชื มงคล ง.พธิ ีฉตั รมงคล

คาตอบของนกั เรียน คือ ........................................................................................................................................................................

๒๒.รัชกาลใดท่ีชื่อวา่ เป็ นยคุ ทองของการฟ้ื นฟดู า้ นวรรณกรรม

ก.สมเดจ็ พระนง่ั เกลา้ เจา้ อยหู่ วั ข.สมเด็จพระพทุ ธเลิศหลา้ นภาลยั

ค. สมเดจ็ พระจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั ง. สมเดจ็ พระพทุ ธยอดฟ้ าจุฬาโลก

คาตอบของนกั เรียน คือ ........................................................................................................................................................................

๒๓.ผลงานดา้ นจิตกรรมในสมยั รัตนโกสินทร์ตอนตน้ มกั เป็ นศิลปกรรมรูปแบบใด

ก.จิตรกรรมฝาผนงั ข.จิตรกรรมผนื ผา้ ค.จิตรกรรมสามมิติ ง.จิตรกรรมบนบานประตู

คาตอบของนกั เรียน คือ ........................................................................................................................................................................

๒๔.ขอ้ ใดเป็ นผลงานของช่างฝี มอื ในสมยั รัชกาลที่ 3 ในการสร้างพระนอนองคใ์ หญท่ ่ีสุดในโลกในพระนคร

ก.พระพทุ ธไสยาสน์ ข.พระพทุ ธสมั พรรณี ค.พระพทุ ธตรีโลกเชษฐ์ ง.พระพทุ ธไตรรัตนายก

คาตอบของนกั เรียน คือ ........................................................................................................................................................................

๒๕.ขอ้ ใดกลา่ วถึงลกั ษณะการศึกษาของไทยในสมยั รัตนโกสินทร์ตอนตน้ ผดิ จากความเป็ นจริง

ก.ผหู้ ญิงขาดโอกาสในการศึกษาเล่าเรียน ข.ศูนยก์ ลางทางการศึกษาของไทยอยทู่ ่ีวดั และวงั

ค.มีการก่อต้งั โรงเรียนแห่งแรกข้นึ ในประเทศไทย ง.วดั ที่เปรียบเสมือนวทิ ยาลยั แห่งแรกของไทยคือวดั โพธ์ิ

คาตอบของนกั เรียน คือ ........................................................................................................................................................................

๒๖.รัชกาลใดท่ีชื่อวา่ มีการปฏิรูปสงั คมในทุกดา้ น

ก.สมเดจ็ พระนงั่ เกลา้ เจา้ อยหู่ วั ข.สมเดจ็ พระพทุ ธเลิศหลา้ นภาลยั

ค. สมเดจ็ พระจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั ง. สมเดจ็ พระจุลจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั

คาตอบของนกั เรียน คือ ........................................................................................................................................................................

๒๗.พระบาทสมเดจ็ พระจุลจอมเกลา้ เจา้ อยหู่ วั ดาเนินการใหเ้ กิดผลตอ่ คนส่วนใหญ่ของประเทศ ตามขอ้ ใด

ก.การเลิกทาส ข.การเลิกไพร่ ค.การเลิกอากรบ่อนเบ้ีย ง.การต้งั โรงเรียนในวดั

คาตอบของนกั เรียน คือ ........................................................................................................................................................................

๒๘. การปฏิรูปเศรษฐกิจท่ีมีผลตอ่ การมนั่ คงในแก่สถาบนั กษตั ริยใ์ นตน้ รัชกาลที่ ๕ คือขอ้ ใด

ก.การเริ่มทางบประมาณแผน่ ดิน ข.การยกเลิกระบบนายภาษีอากร

ค. การจ่ายเงินใหแ้ ก่ขา้ ราชการ ง. การจดั ต้งั หอรัษฎากรพพิ ฒั น์

คาตอบของนกั เรียน คือ ........................................................................................................................................................................

๒๙.การปฏิรูปการปกครองในรัชกาลท่ี 5 เกิดจากสาเหตใุ ดนอ้ ยท่ีสุด

ก. การคุกคามจกั รวรรดินิยมตะวนั ตก ข. โครงสร้างการปกครองเดิมลา้ สมยั

ค. เหตกุ ารณ์วนุ่ วายภายในประเทศ ง. ความเสื่อมของระบบไพร่

คาตอบของนกั เรียน คือ ........................................................................................................................................................................

๓๐.ขอ้ ใดไมส่ มั พนั ธ์กนั

ก.รัชกาลที่ ๒ – สังขท์ อง ข.รัชกาลที่ ๑-ฤาษีดดั ตน ค.รัชกาลท่ี ๔-เทศนาเสือป่ า ง.รัชกาลท่ี ๕-ประเพณีสิบสองเดือน

คาตอบของนกั เรียน คือ ........................................................................................................................................................................