รุกขมรดก รวมเล่ม 24กพ64

รุกขมรดก จงั หวดั สงิ หบ รุ ี
สาํ นกั งานทรัพยากรธรรมชาตแิ ละส่งิ แวดลอ มจงั หวัดสิงหบรุ ี

รุกขมรดก จังหวดั สิงหบุรี

ช่อื วทิ ยาศาสตร : Mammea siamensis T. Anderson
ช่ือวงศ : CALOPHYLLACEAE
ชื่อพนื้ เมือง : ทรพี (จันทบุรี) สรอ ยพี (ใต) สารภีแนน (เชียงใหม,เหนือ)
ลักษณะทางพฤกษศาสตร : ไมยืนตน ขนาดกลางถึงขนาดใหญ มีความ
สูงประมาณ 12-20 เมตร เปนไมไมผลัดใบ ลําตนตรง ขรุขระเล็กนอย
เปลือกเปนสะเก็ดเล็กๆ ผิวเปลือกมีสีนํ้าตาล แตกกิ่งแนน ปลายกิ่งมักหอย
ลงลําตนและก่ิงมียางสีเหลืองหรือขาว ใบรูปไขปลายมนกวาง บางที
ปลายใบเวาลงเล็กนอย ใบแตกออกเปนคูตรงขามกันท่ีบริเวณกิ่ง โคนใบ
สอบเรยี วแหลมถึงกานใบ เนื้อใบหนาเกล้ียงสีเขียว ขนาดความกวางของ
ใบประมาณ 5-8 เซนติเมตร ยาวประมาณ 9-12 เซนติเมตร ออกดอกเปนชอเดี่ยว ตามก่ิง มีกลีบดอก 5 กลีบ มี
สีขาวกลิ่นหอม ตรงกลางดอกมีเกสรตัวผูเสนเล็กๆ เปนวง มีสีเหลือง ขนาดดอกกวางประมาณ 2 เซนติเมตร ผล
กลมเปนรูปกระปุกเล็ก ผิวเรียบสีเขียว เมื่อสุกมีสีเหลือง เน้ือในมีรสหวาน ขนาดผลยาวประมาณ 2-3
เซนติเมตร

ดอก รสหอมเย็น จัดอยูในเกสรทั้งหา ใช
บํารุงกําลัง แกออนเพลีย ทําใหเจริญอาหาร แกไขพิษรอน ใช
ผสมในยาหอมแกลม วิงเวียนศีรษะ หนามืดตาลาย แกรอน
ใน ชกู าํ ลัง บํารงุ หัวใจและประสาท บํารุงปอด แกโลหิตพิการ
ขับลม ฝาดสมาน รักษาธาตุไมเปนปกติ เกสร รสหอมเย็น
เปนยาแกไข บํารุงครรภรักษา ทําใหชื่นใจ ผลสุก รสหวาน
รบั ประทานได เปน ยาบํารงุ หัวใจ ขยายหลอดโลหติ

จงั หวัดสงิ หบุรี
จากการบอกเลา ของเจาอาวาสวดั นอ ยนางหงษ เลา วา ชาวบา นเกาแกที่อยูบริเวณใกลเคียงวัด
เลา ตอ ๆ กนั มาวา ตน สารภตี น นี้มมี านานแลว กอนท่จี ะกอตงั้ วดั เมอื่ ประมาณป พ.ศ. 2384 เสียอีก ไมมีหลักฐานวา
ใครเปน ผูปลกู สันนษิ ฐานวา นา จะเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ บนตนจะมีรังของคางคาวซ่ึงอาศัยเปนรังหลับนอน
บริเวณใตตน จะมีการปูผาสแลนไวสําหรับ เก็บดอกขาย ราคาดอกสารภีตากแหงประมาณกิโลกรัมละ 260
บาท ซง่ึ ตนสารภีตนน้ีจะออกดอกเกือบทุกป
ขนาด : เสนรอบวง 296 เซนติเมตร ความสงู 20 เมตร (โดยประมาณ)
อายุ : (อางองิ ที่มา) อายมุ ากกวา 200 กวา ป
สถานที่ : วดั นอยนางหงษ เลขที่ 35 หมูที่ 2 ตําบลสงิ ห อาํ เภอบางระจนั จงั หวัดสิงหบรุ ี
คาพกิ ัด : 643154 E 1644708 N

สํานกั งานทรพั ยากรธรรมชาติและสงิ่ แวดลอ มจังหวดั สงิ หบ ุรี

รุกขมรดก จงั หวดั สงิ หบ รุ ี
สาํ นกั งานทรัพยากรธรรมชาตแิ ละส่งิ แวดลอ มจงั หวัดสิงหบรุ ี

รกุ ขมรดก จังหวดั สิงหบุรี

ช่ือวิทยาศาสตร : Couroupita guianensis Aubl.
ช่อื วงศ : LECYTHIDACEAE
ชอ่ื พ้ืนเมือง : ลกู ปนใหญ(ชลบรุ )ี
ลักษณะทางพฤกษศาสตร : ไมตนขนาดกลางถึงขนาดใหญ สูง
15-25 เมตร ไมผลัดใบ เปลือกตนสีน้ําตาลหรือนํ้าตาลแกมเทา
แตกเปนรองและเปนสะเก็ด เรือนยอดทรงกลมหรือรูปไขหนาทึบ
ใบเด่ียว เรียงเวียนสลับเปนกระจุกท่ีปลายกิ่ง รูปขอบขนานหรือรูป
ใบหอกแกมรูปไข กวาง 5-8 ซม. ยาว 12-25 ซม. ปลายใบแหลม
โคนใบสอบหรือมน ขอบใบจักตื้น ดอกสีชมพูอมเหลืองหรือแดง
กลีบดอกหนา 4-6 กลีบ ดานในสีมวงออนอมชมพู เกสรเพศผูที่
กลางดอก โคนติดกัน ปลายแยกเปนเสนโคงจํานวนมาก สีชมพู
แกมเหลืองออกดอกเปนชอขนาดใหญตามลําตน ชอดอกยาว ปลายชอดอกโนมลง กานดอกมักหักคาที่ลําตนดู
คลายหนาม ดอกจะทยอยบานจากโคนชอไปหาปลายชอ เสนผาศูนยกลางดอก 5-10 ซม. ดอกบานนานเปน
เดือนและมีกลิ่นหอมแรง ผลทรงกลมเสนผาศูนยกลาง 10-20 ซม. เปลือกแข็ง สีน้ําตาล เมล็ด เมล็ดจํานวน
มาก

ตน สาละลังกาถือวาเปนตนไมมงคลในพระพุทธศาสนา
เนื่องจากชาวลังกาเห็นวาดอกมีลักษณะสวยและมีกล่ินหอมจึงนําไป
ถวายพระ อีกท้ังนิยมปลูกภายในวัดมากกวาตามอาคารบานเรือน
เปนไมเน้ือแข็งท่ีมีประโยชนมาก ชาวอินเดียมักนํามาสรางบานเรือน
ตอ เรอื ทาํ เกวียน ทาํ ไมหมอนรถไฟ ทําสะพาน รวมถึงทําเฟอรนิเจอร
เครื่องใชตางๆ เชน โตะ เกาอี้ เปนตน สวนเมล็ดนํามาใชเปนอาหาร
สัตว และนาํ้ มันท่ีไดจ ากเมล็ดนาํ มาทําอาหาร เชน ทําเนย และใชเปน
น้ํามันตะเกียง รวมท้ังใชทําสบูดวย นอกจากน้ี ยังมีสรรพคุณดานพืช
สมุนไพรดวย คือ ยางใชเปนยาสมานแผล ยาหามเลือด ใชแกโรคผิวหนัง

ตุม พพุ อง โรคซิฟลิส โกโนเรีย วัณโรค โรคทองรวง
บิด โรคหูอักเสบ เปนตน, ผลใชแกโรคทองเสีย
ทอ งรวง เปน ตน

สาํ นักงานทรพั ยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอมจงั หวัดสิงหบ รุ ี

รกุ ขมรดก จงั หวัดสงิ หบ รุ ี

ตน สาละลงั กา เปน ตนไมท่สี มเดจ็ พระกนษิ ฐาธิราชเจา กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา
สยามบรมราชกมุ ารีฯ ทรงปลกู
ปลกู เมอ่ื : วนั ที่ 10 พฤศจิกายน 2534
สถานท่ีปลูก : วัดพระนอนจักรสีหวรวิหาร ตําบลจักรสีห อําเภอเมืองสิงหบุรี จังหวัดสิงหบุรี
ความสงู : 8 เมตร ความโต : 88 เซนติเมตร
คา พกิ ัด : 0649433 E 1642292 N

สํานักงานทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอมจังหวดั สงิ หบุรี

รุกขมรดก จงั หวัดสงิ หบ รุ ี

ตนสาละลังกา เปนตนไมท่ีสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจา กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา
สยามบรมราชกุมารฯี ทรงปลกู
ปลกู เมือ่ : วนั ท่ี 3 เมษายน 2539
สถานทป่ี ลกู : วดั สาลโคดม หมทู ี่ 7 ตาํ บลทับยา อาํ เภออนิ ทรบุรี จังหวดั สิงหบรุ ี
ความสูง : 11 เมตร ความโต : 155 เซนตเิ มตร
คา พิกัด : 0645422 E 1653350 N

สาํ นักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิง่ แวดลอ มจงั หวดั สงิ หบรุ ี

รกุ ขมรดก จงั หวัดสิงหบุรี

ตน สาละลังกา เปน ตนไมท ่ีสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจา กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา
สยามบรมราชกุมารีฯ ทรงปลกู
ปลูกเม่ือ : วนั ท่ี 18 พฤศจกิ ายน 2545
สถานท่ีปลูก : วัดกฤษณเวฬุพุทธาราม (วัดไผดํา) หมูท่ี 14 ตําบลทองเอน อําเภออินทรบุรี
จงั หวดั สิงหบ รุ ี
ความสูง : 7 เมตร ความโต : 90 เซนติเมตร
คา พกิ ัด : 0647864 E 1660988 N

สาํ นักงานทรพั ยากรธรรมชาติและสงิ่ แวดลอมจังหวัดสงิ หบรุ ี

รุกขมรดก จงั หวัดสงิ หบ รุ ี

ตนสาละลังกา เปนตนไมท่ีพระเจาวรวงศเธอ พระองคเจาโสมสวลี กรมหม่ืนสุทธ-
นารนี าถ ทรงปลกู
ปลกู เม่อื : วนั ท่ี 10 สงิ หาคม 2547
สถานทีป่ ลูก : วัดสาลโคดม หมทู ่ี 7 ตาํ บลทับยา อําเภออินทรบ รุ ี จงั หวัดสงิ หบ ุรี
ความสูง : 9 เมตร ความโต : 85 เซนตเิ มตร
คาพิกดั : 0645432 E 1653346 N

สาํ นักงานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอ มจังหวดั สงิ หบ ุรี

รกุ ขมรดก จงั หวดั สงิ หบ รุ ี

บรรณานุกรม

เจาอาวาสวัดพระปรางคมุนี. สมั ภาษณ. (ตุลาคม 2563)
นางบุญชวย ฉาํ่ เจรญิ . สัมภาษณ. (ตลุ าคม 2563)
นายบุญชยั บัวงาม. พนักงานดแู ลสถานที่พิพธิ ภณั ฑเตาเผาแมนาํ้ นอ ย. สัมภาษณ. (ตลุ าคม 2563)
นายมั่น เพลิงสงเคราะห. สมั ภาษณ. (ตุลาคม 2563)
นายสมทพ พมุ พวง. พนกั งานราชการสวนรกุ ขชาติคเู มืองสิงหบ รุ ี. สัมภาษณ. (ตลุ าคม 2563)
พระครกู ลั ยาณจรยิ วตั ร กลยฺ าณรโต. เจาอาวาสวัดโคปนู . สัมภาษณ. (ตลุ าคม 2563)
พระครถู าวรธรรมภรณ. เจา อาวาสวดั เสาธงทอง. สัมภาษณ. (ตลุ าคม 2563)
พระครูสงิ หพฒั นาธร. เจา อาวาสวัดกระดงั งาบุปผาราม. สัมภาษณ. (ตุลาคม 2563)
พระครสู งิ หวราภรณ. เจา อาวาสวัดหัววาว. สมั ภาษณ. (ตลุ าคม 2563)
พระปลดั เดโช สคุ นฺโธ. เจา อาวาสวัดประสทิ ธ์ิคุณากร. สัมภาษณ. (ตลุ าคม 2563)
พระมหากติ ติ์ธเนศ อานนโฺ ท. เจา อาวาสวดั นอ ยนางหงส. สัมภาษณ. (ตลุ าคม 2563)
มิวเซียมไทยแลนด. (2559). โบสถว ัดไทร. คน เมอ่ื ตุลาคม 2563 จาก

https://www.museumthailand.com
สํานักงานหอพรรณไม. (2562). สารานกุ รมพืชในประเทศไทย (ฉบบั ยอ ). คนเมื่อ ตุลาคม 2563 จาก

https://www.dnp.go.th/botany/index.html
สํานักพมิ พบา นและสวน. (2559). PLANT LIBRARY รวบรวมขอมูลพรรณไม-ตนไม ตา งๆ ท่ีปลกู เลี้ยงใน

ประเทศไทย. คนเมอ่ื ตุลาคม 2563 จาก https://www.baanlaesuan.com/plants

สาํ นักงานทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละส่ิงแวดลอ มจงั หวดั สงิ หบ รุ ี