พรบข้าราชการพลเรือน 2551

เลม ๑๒๕ ตอนที่ ๒๒ ก หนา ๑ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกิจจานเุ บกษา

พระราชบญั ญัติ

ระเบยี บขา ราชการพลเรือน
พ.ศ. ๒๕๕๑

ภมู ิพลอดุลยเดช ป.ร.

ใหไว ณ วนั ที่ ๒๓ มกราคม พ.ศ. ๒๕๕๑
เปนปท ี่ ๖๓ ในรชั กาลปจ จุบัน

พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มีพระบรมราชโองการโปรดเกลา ฯ
ใหป ระกาศวา

โดยที่เปน การสมควรปรับปรงุ กฎหมายวาดว ยระเบยี บขา ราชการพลเรอื น
พระราชบัญญัติน้ีมีบทบัญญัติบางประการเก่ียวกับการจํากัดสิทธิและเสรีภาพของบุคคล
ซง่ึ มาตรา ๒๙ ประกอบกบั มาตรา ๓๑ มาตรา ๓๓ มาตรา ๔๓ และมาตรา ๖๔ ของรัฐธรรมนูญ
แหงราชอาณาจักรไทย บญั ญตั ิใหก ระทาํ ไดโ ดยอาศัยอาํ นาจตามบทบญั ญัติแหง กฎหมาย
จึงทรงพระกรุณาโปรดเกลา ฯ ใหตราพระราชบัญญัติขึ้นไวโดยคําแนะนําและยินยอมของ
สภานติ ิบัญญัตแิ หงชาติ ดังตอไปน้ี
มาตรา ๑ พระราชบัญญัตนิ ี้เรียกวา “พระราชบัญญตั ริ ะเบยี บขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๕๑”
มาตรา ๒ พระราชบัญญัติน้ีใหใชบังคับต้ังแตวันถัดจากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษา
เปนตน ไป
มาตรา ๓ ใหยกเลิก

เลม ๑๒๕ ตอนท่ี ๒๒ ก หนา ๒ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกจิ จานุเบกษา

(๑) พระราชบัญญัตริ ะเบยี บขาราชการพลเรอื น พ.ศ. ๒๕๓๕
(๒) พระราชบัญญตั ิระเบียบขา ราชการพลเรือน (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๓๗
(๓) พระราชบญั ญัติระเบียบขา ราชการพลเรือน (ฉบบั ท่ี ๓) พ.ศ. ๒๕๓๘
(๔) พระราชบัญญตั ริ ะเบียบขาราชการพลเรือน (ฉบับท่ี ๔) พ.ศ. ๒๕๔๔
มิใหนาํ คําสงั่ หัวหนาคณะปฏิรูปการปกครองแผนดนิ ที่ ๓๘/๒๕๑๙ ลงวนั ที่ ๒๑ ตุลาคม ๒๕๑๙
มาใชบังคบั แกขา ราชการพลเรือน
มาตรา ๔ ในพระราชบญั ญัตนิ ี้
“ขาราชการพลเรือน” หมายความวา บุคคลซ่ึงไดรับบรรจุและแตงตั้งตามพระราชบัญญัติน้ี
ใหรบั ราชการโดยไดรบั เงนิ เดือนจากเงนิ งบประมาณในกระทรวง กรมฝา ยพลเรอื น
“ขาราชการฝายพลเรือน” หมายความวา ขาราชการพลเรือน และขาราชการอ่ืนในกระทรวง
กรมฝายพลเรอื น ตามกฎหมายวาดวยระเบยี บขาราชการประเภทนัน้
“กระทรวง” หมายความรวมถงึ สาํ นกั นายกรฐั มนตรีและทบวง
“รัฐมนตรีเจาสังกัด” หมายความวา รัฐมนตรีวาการกระทรวง รัฐมนตรีวาการทบวง และ
หมายความรวมถึงนายกรัฐมนตรีในฐานะเปนผูบังคับบัญชาสํานักนายกรัฐมนตรี และนายกรัฐมนตรี
หรอื รฐั มนตรใี นฐานะเปนผูบงั คับบัญชาสวนราชการที่มฐี านะเปน กรมและไมสังกดั กระทรวง
“ปลัดกระทรวง” หมายความรวมถึงปลัดสํานักนายกรัฐมนตรีและปลดั ทบวง
“กรม” หมายความรวมถงึ สวนราชการท่ีมฐี านะเปน กรม
“อธบิ ด”ี หมายความวา หัวหนาสว นราชการระดบั กรมหรอื เทยี บเทา กรม
“สว นราชการ” หมายความวา สวนราชการตามกฎหมายวา ดว ยการปรับปรุงกระทรวง ทบวง
กรม และสวนราชการท่ีจัดต้ังข้ึนตามกฎหมายวาดวยระเบียบบริหารราชการแผนดินและมีฐานะ
ไมต ่าํ กวากรม
มาตรา ๕ ใหนายกรฐั มนตรีรกั ษาการตามพระราชบัญญัตนิ ี้

ลกั ษณะ ๑
คณะกรรมการขา ราชการพลเรือน

มาตรา ๖ ใหมีคณะกรรมการขาราชการพลเรือนคณะหน่ึง เรียกโดยยอวา “ก.พ.”
ประกอบดวยนายกรัฐมนตรีหรือรองนายกรัฐมนตรีท่ีนายกรัฐมนตรีมอบหมาย เปนประธาน
ปลัดกระทรวงการคลัง ผูอํานวยการสํานักงบประมาณ และเลขาธิการคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจ

เลม ๑๒๕ ตอนท่ี ๒๒ ก หนา ๓ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกจิ จานุเบกษา

และสังคมแหงชาติ เปนกรรมการโดยตําแหนง และกรรมการซึ่งทรงพระกรุณาโปรดเกลา ฯ แตงตั้ง
จากผูทรงคุณวุฒิดานการบริหารทรัพยากรบุคคล ดานการบริหารและการจัดการ และดานกฎหมาย
ซง่ึ มีผลงานเปน ท่ีประจักษในความสามารถมาแลว และเปน ผูทไ่ี ดร บั การสรรหาตามหลักเกณฑ วิธีการ
และเงอ่ื นไขทก่ี าํ หนดในกฎ ก.พ. จํานวนไมนอ ยกวา หา คน แตไมเกินเจ็ดคน และใหเลขาธิการ ก.พ.
เปน กรรมการและเลขานุการ

กรรมการซ่ึงทรงพระกรุณาโปรดเกลา ฯ แตงต้ังตองไมเปนผูดํารงตําแหนงทางการเมือง
กรรมการหรือผดู าํ รงตาํ แหนงทร่ี บั ผดิ ชอบในการบริหารพรรคการเมืองหรือเจาหนาท่ีในพรรคการเมือง
และมไิ ดเ ปน กรรมการโดยตาํ แหนงอยแู ลว

มาตรา ๗ กรรมการซ่ึงทรงพระกรุณาโปรดเกลา ฯ แตงต้ังใหอยูในตําแหนงไดคราวละ
สามป ถา ตําแหนง กรรมการวา งลงกอ นกําหนดและยังมีกรรมการดงั กลาวเหลืออยูอีกไมนอ ยกวา สามคน
ใหกรรมการทีเ่ หลอื ปฏิบตั หิ นา ท่ีตอไปได

เมื่อตําแหนงกรรมการวางลงกอนกําหนดใหดําเนินการแตงตั้งกรรมการแทนภายในกําหนด
สามสิบวัน เวนแตวาระของกรรมการเหลือไมถึงหน่ึงรอยแปดสิบวันจะไมแตงต้ังกรรมการแทนก็ได
ผูซง่ึ ไดร ับแตง ตัง้ เปน กรรมการแทนน้นั ใหอ ยูในตาํ แหนงไดเ พยี งเทา กําหนดเวลาของผูซ ึ่งตนแทน

กรรมการซึ่งพนจากตาํ แหนง จะทรงพระกรุณาโปรดเกลา ฯ แตงต้ังใหเ ปนกรรมการอีกกไ็ ด
ในกรณีท่ีกรรมการพนจากตําแหนงตามวาระ แตยังมิไดทรงพระกรุณาโปรดเกลา ฯ แตงตั้ง
กรรมการใหม ใหกรรมการนั้นปฏิบัติหนาท่ีตอไปจนกวาจะไดทรงพระกรุณาโปรดเกลา ฯ แตงตั้ง
กรรมการใหม
มาตรา ๘ ก.พ. มอี ํานาจหนา ทด่ี งั ตอไปนี้
(๑) เสนอแนะและใหคาํ ปรึกษาแกคณะรัฐมนตรเี กี่ยวกับนโยบายและยุทธศาสตรการบริหาร
ทรัพยากรบุคคลภาครัฐในดานมาตรฐานคาตอบแทน การบริหารและการพัฒนาทรัพยากรบุคคล
รวมตลอดทง้ั การวางแผนกาํ ลังคนและดานอน่ื ๆ เพือ่ ใหสวนราชการใชเ ปนแนวทางในการดําเนินการ
(๒) รายงานคณะรฐั มนตรเี พ่อื พิจารณาปรบั ปรงุ เงินเดือน เงินประจําตําแหนง เงินเพ่ิมคาครองชีพ
สวัสดิการ หรอื ประโยชนเ ก้ือกูลอืน่ สําหรับขา ราชการฝายพลเรอื นใหเหมาะสม
(๓) กําหนดหลักเกณฑ วิธีการ และมาตรฐานการบริหารและพัฒนาทรัพยากรบุคคลของ
ขา ราชการพลเรอื น เพอื่ สวนราชการใชเ ปน แนวทางในการดาํ เนินการ
(๔) ใหความเหน็ ชอบกรอบอตั รากาํ ลงั ของสว นราชการ

เลม ๑๒๕ ตอนที่ ๒๒ ก หนา ๔ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกิจจานุเบกษา

(๕) ออกกฎ ก.พ. และระเบียบเกี่ยวกับการบริหารทรัพยากรบุคคลเพ่ือปฏิบัติการตาม
พระราชบัญญัติน้ี รวมตลอดท้งั การใหคําแนะนําหรือวางแนวทางในการปฏิบัติการตามพระราชบัญญัตินี้
กฎ ก.พ. เมือ่ ไดร บั อนุมตั ิจากคณะรฐั มนตรีและประกาศในราชกจิ จานุเบกษาแลว ใหใ ชบ ังคับได

(๖) ตีความและวนิ จิ ฉัยปญหาทเี่ กิดขึ้นเนอ่ื งจากการใชบงั คับพระราชบัญญตั นิ ้ี รวมตลอดทั้ง
กําหนดแนวทางปฏิบัติในกรณีท่ีเปนปญหา มติของ ก.พ. ตามขอน้ี เมื่อไดรับความเห็นชอบจาก
คณะรัฐมนตรีแลว ใหใชบงั คับไดต ามกฎหมาย

(๗) กํากับ ดูแล ติดตาม ตรวจสอบและประเมินผลการบริหารทรัพยากรบุคคลของ
ขาราชการพลเรือนในกระทรวงและกรม เพื่อรักษาความเปนธรรมและมาตรฐานดานการบริหาร
ทรพั ยากรบคุ คล รวมทัง้ ตรวจสอบและติดตามการปฏิบัติตามพระราชบัญญัติน้ี ในการนี้ ใหมีอํานาจ
เรียกเอกสารและหลักฐานจากสวนราชการ หรือใหผูแทนสวนราชการ ขาราชการหรือบุคคลใด ๆ
มาชี้แจงขอเท็จจริง และใหมีอํานาจออกระเบียบใหกระทรวง และกรมรายงานเก่ียวกับการบริหาร
ทรพั ยากรบคุ คลของขาราชการพลเรือนทอ่ี ยใู นอํานาจหนาทีไ่ ปยงั ก.พ.

(๘) กําหนดนโยบายและออกระเบียบเกี่ยวกับทุนเลาเรียนหลวงและทุนของรัฐบาล
ใหสอดคลองกับนโยบายการบริหารทรัพยากรบุคคลของขาราชการฝายพลเรือน ตลอดจนจัดสรร
ผรู บั ทุนท่สี ําเร็จการศึกษาแลว เขารบั ราชการในกระทรวงและกรมหรือหนว ยงานของรฐั

(๙) ออกขอบังคับหรือระเบียบเกี่ยวกับการจัดการการศึกษาและควบคุมดูแลและการให
ความชว ยเหลอื บุคลากรภาครัฐ นักเรียนทุนเลาเรียนหลวง นักเรียนทุนของรัฐบาล และนักเรียนทุนสวนตัว
ทอ่ี ยูในความดูแลของ ก.พ. ตลอดจนการเก็บเงนิ ชดเชยคา ใชจ า ยในการดแู ลจัดการการศกึ ษา ทงั้ นี้ ใหถ อื วา
เงนิ ชดเชยคาใชจ า ยในการดูแลจัดการการศึกษาเปนเงินรายรับของสวนราชการที่เปนสถานอํานวยบริการ
อันเปน สาธารณประโยชน ตามความหมายในกฎหมายวาดว ยวิธีการงบประมาณ

(๑๐) กําหนดหลกั เกณฑแ ละวธิ กี ารเพอ่ื รับรองคณุ วฒุ ขิ องผูไดรับปริญญา ประกาศนียบัตรวิชาชีพ
หรือคุณวุฒิอยางอื่น เพื่อประโยชนในการบรรจุและแตงต้ังเปนขาราชการพลเรือน และการกําหนด
อัตราเงินเดือนหรอื คาตอบแทน รวมทง้ั ระดบั ตําแหนงและประเภทตาํ แหนงสําหรบั คุณวฒุ ดิ งั กลาว

(๑๑) กําหนดอัตราคาธรรมเนียมในการปฏิบัติการเก่ียวกับการบริหารทรัพยากรบุคคลตาม
พระราชบัญญตั นิ ้ี

(๑๒) พิจารณาจัดระบบทะเบียนประวัติและแกไขทะเบียนประวัติเก่ียวกับวัน เดือน ปเกิด
และการควบคุมเกษียณอายุของขา ราชการพลเรอื น

(๑๓) ปฏบิ ตั ิหนา ทีอ่ นื่ ตามท่ีบัญญัติไวใ นพระราชบัญญัตนิ ้ีและกฎหมายอนื่

เลม ๑๒๕ ตอนท่ี ๒๒ ก หนา ๕ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกจิ จานเุ บกษา

การออกกฎ ก.พ. ตาม (๕) ในกรณที ่ีเห็นสมควรใหสํานักงาน ก.พ. หารือกระทรวงที่เกี่ยวของ
เพือ่ ประกอบการพิจารณาของ ก.พ. ดว ย

มาตรา ๙ ในกรณที ่ี ก.พ. มมี ติวา กระทรวง กรม หรือผูมีหนา ท่ปี ฏบิ ตั ิตามพระราชบัญญัตินี้
ไมปฏิบัติตามพระราชบัญญัติน้ี หรือปฏิบัติการโดยขัดหรือแยงกับแนวทางตามที่กําหนด
ในพระราชบัญญัตนิ ี้ ให ก.พ. แจงใหกระทรวง กรม หรือผูมีหนาท่ีปฏิบัติดังกลาวดําเนินการแกไข
ยกเลิก หรือยุติการดําเนินการดังกลาวภายในเวลาท่ีกําหนดในกรณีท่ีกระทรวง กรม หรือผูมีหนาที่
ปฏิบัติดังกลาวไมดําเนินการตามมติ ก.พ. ภายในเวลาที่กําหนดโดยไมมีเหตุอันสมควร ใหถือวา
ปลดั กระทรวง อธบิ ดี หรือผูมีหนา ทีป่ ฏบิ ตั ดิ ังกลาวแลวแตก รณี กระทาํ ผิดวินัย

การดําเนินการทางวินัยตามวรรคหน่ึงและการสั่งลงโทษใหเปนอํานาจหนาที่ของ ก.พ.
ตามหลกั เกณฑ วิธกี าร และเงอ่ื นไขทก่ี าํ หนดในกฎ ก.พ.

ในกรณีที่ผูไมป ฏบิ ตั ิการตามมติ ก.พ. ตามวรรคหนึง่ เปนรฐั มนตรเี จาสงั กัด ให ก.พ. รายงาน
นายกรัฐมนตรีเพ่อื พจิ ารณาส่ังการตามที่เห็นสมควรตอ ไป

มาตรา ๑๐ ในกรณีที่ ก.พ. เห็นวาการบริหารทรัพยากรบุคคลในเร่ืองใดที่ขาราชการ
ฝายพลเรือนทุกประเภทหรือบางประเภทควรมีมาตรฐานหรือหลักเกณฑเดียวกัน ให ก.พ. จัดใหมี
การประชุมเพ่ือหารือรวมกันระหวา งผูแทน ก.พ. ผูแทน ก.พ.ร. และผแู ทนองคกรกลางบริหารงานบุคคล
ของขาราชการฝายพลเรือนประเภทตาง ๆ ท่ีเกี่ยวของ เพื่อกําหนดมาตรฐานหรือหลักเกณฑกลาง
การบริหารทรพั ยากรบคุ คลในเรอื่ งน้ันเสนอตอ คณะรัฐมนตรี และเมือ่ คณะรัฐมนตรีใหความเห็นชอบแลว
ใหใ ชบ งั คบั มาตรฐานหรือหลักเกณฑกลางดังกลาวกับขาราชการฝายพลเรือนทุกประเภทหรือประเภทน้ัน ๆ
แลว แตก รณี

ความในวรรคหน่งึ ใหใชบงั คับกบั กรณที ่มี ีปญ หาเก่ียวกับวิธีการบริหารทรัพยากรบุคคลของรัฐ
ในเรอ่ื งใดเรอื่ งหนึ่งดวยโดยอนุโลม

มาตรา ๑๑ ใหนําบทบญั ญัตวิ าดวยคณะกรรมการทม่ี ีอํานาจดําเนินการพิจารณาทางปกครอง
ตามกฎหมายวา ดวยวธิ ปี ฏบิ ตั ิราชการทางปกครองมาใชบ งั คบั แกก ารประชุม ก.พ. โดยอนุโลม เวนแต
กรณตี ามมาตรา ๓๖ วรรคสอง

มาตรา ๑๒ ก.พ. มีอํานาจแตง ตงั้ คณะอนุกรรมการวสิ ามญั เรียกโดยยอ วา “อ.ก.พ. วิสามัญ”
เพ่อื ทําการใด ๆ แทนได

จํานวน คุณสมบัติ หลักเกณฑและวิธีการแตงตั้ง อ.ก.พ. วิสามัญ รวมตลอดทั้งวิธีการไดมา
วาระการดํารงตําแหนง และการพนจากตาํ แหนง ใหเปน ไปตามทกี่ ําหนดในกฎ ก.พ.

เลม ๑๒๕ ตอนท่ี ๒๒ ก หนา ๖ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกิจจานุเบกษา

มาตรา ๑๓ ใหมสี ํานักงานคณะกรรมการขาราชการพลเรือน เรยี กโดยยอวา “สํานักงาน ก.พ.”
โดยมีเลขาธกิ าร ก.พ. เปน ผูบงั คับบัญชาขาราชการและบรหิ ารราชการของสํานักงาน ก.พ. ข้ึนตรงตอ
นายกรัฐมนตรี

สํานกั งาน ก.พ. มีอาํ นาจหนา ทด่ี งั ตอไปน้ี
(๑) เปนเจาหนาท่ีเก่ียวกับการดําเนินงานในหนาที่ของ ก.พ. และ ก.พ.ค. และดําเนินการ
ตามท่ี ก.พ. หรือ ก.พ.ค. มอบหมาย
(๒) เสนอแนะและใหคาํ ปรึกษาแกกระทรวง กรม เกีย่ วกับหลักเกณฑ วิธีการ และแนวทาง
การบรหิ ารทรัพยากรบคุ คลภาครฐั
(๓) พฒั นา สง เสริม วเิ คราะห วจิ ยั เกย่ี วกบั นโยบาย ยุทธศาสตร ระบบ หลักเกณฑ วิธีการ
และมาตรฐานดานการบริหารทรพั ยากรบคุ คลของขา ราชการพลเรอื น
(๔) ติดตามและประเมนิ ผลการบริหารทรัพยากรบคุ คลของขา ราชการพลเรือน
(๕) ดาํ เนินการเกยี่ วกับแผนกําลังคนของขา ราชการพลเรือน
(๖) เปนศนู ยกลางขอ มลู ทรัพยากรบคุ คลภาครฐั
(๗) จัดทํายุทธศาสตร ประสานและดําเนินการเกี่ยวกับการพัฒนาทรัพยากรบุคคลของ
ขาราชการฝา ยพลเรอื น
(๘) สงเสรมิ ประสานงาน เผยแพร ใหค าํ ปรึกษาแนะนาํ และดาํ เนนิ การเก่ียวกับการจัดสวัสดิการ
และการเสริมสรางคณุ ภาพชีวิตสําหรบั ทรัพยากรบคุ คลภาครัฐ
(๙) ดําเนินการเกี่ยวกับทุนเลาเรียนหลวงและทุนของรัฐบาลตามนโยบายและระเบียบของ
ก.พ. ตามมาตรา ๘ (๘)
(๑๐) ดําเนนิ การเกี่ยวกบั การดแู ลบุคลากรภาครัฐและนกั เรียนทนุ ตามขอ บงั คับหรือระเบียบของ
ก.พ. ตามมาตรา ๘ (๙)
(๑๑) ดําเนินการเก่ียวกับการรับรองคุณวุฒิของผูไดรับปริญญา ประกาศนียบัตรวิชาชีพหรือ
คณุ วฒุ ิอยา งอืน่ เพอื่ ประโยชนในการบรรจแุ ละแตงตัง้ เปน ขาราชการพลเรือน และการกําหนดอัตราเงินเดือน
หรือคา ตอบแทน รวมท้ังระดบั ตาํ แหนงและประเภทตําแหนง สาํ หรับคณุ วุฒดิ ังกลาว
(๑๒) ดําเนินการเกยี่ วกับการรักษาทะเบยี นประวตั ิและการควบคมุ เกษยี ณอายขุ องขา ราชการพลเรอื น
(๑๓) จัดทํารายงานประจําปเกี่ยวกับการบริหารทรัพยากรบุคคลในราชการพลเรือนเสนอตอ
ก.พ. และคณะรฐั มนตรี
(๑๔) ปฏิบัติหนาที่อื่นตามที่บัญญัติไวในพระราชบัญญัตินี้ กฎหมายอื่น หรือตามท่ี
คณะรัฐมนตรี นายกรฐั มนตรี หรือ ก.พ. มอบหมาย

เลม ๑๒๕ ตอนที่ ๒๒ ก หนา ๗ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกิจจานเุ บกษา

มาตรา ๑๔ ใหม คี ณะอนุกรรมการสามัญ เรียกโดยยอวา “อ.ก.พ. สามัญ” เพ่ือเปนองคกร
บรหิ ารทรพั ยากรบุคคลในสว นราชการตา ง ๆ ดังนี้

(๑) คณะอนุกรรมการสามญั ประจํากระทรวง เรยี กโดยยอ วา “อ.ก.พ. กระทรวง” โดยออกนามกระทรวง
(๒) คณะอนุกรรมการสามัญประจาํ กรม เรียกโดยยอ วา “อ.ก.พ. กรม” โดยออกนามกรม
(๓) คณะอนุกรรมการสามญั ประจําจังหวัด เรียกโดยยอ วา “อ.ก.พ. จงั หวดั ” โดยออกนามจงั หวดั
(๔) คณะอนุกรรมการสามัญประจาํ สวนราชการอน่ื นอกจากสว นราชการตาม (๑) (๒) และ (๓)
การเรียกช่อื องคป ระกอบ และอํานาจหนาที่ของ อ.ก.พ. ตาม (๔) ใหเปนไปตามท่ีกําหนด
ในกฎ ก.พ.
มาตรา ๑๕ อ.ก.พ. กระทรวง ประกอบดว ยรัฐมนตรเี จาสงั กัด เปนประธาน ปลัดกระทรวง
เปนรองประธาน และผูแทน ก.พ. ซ่ึงต้ังจากขาราชการพลเรือนในสํานักงาน ก.พ. หน่ึงคน
เปนอนุกรรมการโดยตําแหนง และอนุกรรมการซง่ึ ประธาน อ.ก.พ. แตงต้ังจาก
(๑) ผูทรงคุณวุฒิดานการบริหารทรัพยากรบุคคล ดานการบริหารและการจัดการ และ
ดานกฎหมาย ซึ่งมีผลงานเปน ท่ปี ระจกั ษในความสามารถมาแลว และมิไดเปนขาราชการในกระทรวงนั้น
จาํ นวนไมเ กนิ สามคน
(๒) ขา ราชการพลเรือนผูดํารงตําแหนงประเภทบริหารระดับสูงในกระทรวงน้ัน ซึ่งไดรับเลือก
จากขาราชการพลเรอื นผดู าํ รงตาํ แหนง ดังกลาว จาํ นวนไมเ กินหาคน
ให อ.ก.พ. นตี้ ัง้ เลขานุการหนงึ่ คน
มาตรา ๑๖ อ.ก.พ. กระทรวง มีอาํ นาจหนา ทีด่ งั ตอ ไปนี้

(๑) พจิ ารณากําหนดนโยบาย ระบบ และระเบยี บวิธกี ารบริหารทรพั ยากรบุคคลในกระทรวง

ซง่ึ ตอ งสอดคลอ งกบั หลกั เกณฑ วธิ ีการ และมาตรฐานที่ ก.พ. กาํ หนดตามมาตรา ๘ (๓)

(๒) พิจารณาการเกลี่ยอตั รากาํ ลงั ระหวางสว นราชการตา ง ๆ ภายในกระทรวง

(๓) พิจารณาเกยี่ วกบั การดาํ เนนิ การทางวนิ ัยและการส่ังใหออกจากราชการตามที่บัญญตั ไิ วใน

พระราชบญั ญตั นิ ี้

(๔) ปฏิบัตกิ ารอื่นตามพระราชบญั ญตั ิน้แี ละชว ย ก.พ. ปฏบิ ัติการใหเ ปน ไปตามพระราชบัญญัตินี้

ตามที่ ก.พ. มอบหมาย

มาตรา ๑๗ อ.ก.พ. กรม ประกอบดวยอธิบดี เปนประธาน รองอธิบดีที่อธิบดีมอบหมาย

หน่งึ คน เปน รองประธาน และอนุกรรมการซงึ่ ประธาน อ.ก.พ. แตง ตัง้ จาก

เลม ๑๒๕ ตอนท่ี ๒๒ ก หนา ๘ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกิจจานุเบกษา

(๑) ผูทรงคุณวุฒิดานการบริหารทรัพยากรบุคคล ดานการบริหารและการจัดการและ
ดา นกฎหมาย ซ่ึงมีผลงานเปนที่ประจักษในความสามารถมาแลว และมิไดเปนขาราชการในกรมน้ัน
จาํ นวนไมเกินสามคน

(๒) ขาราชการพลเรือนซ่ึงดํารงตําแหนงประเภทบริหารหรือประเภทอํานวยการในกรมนั้น
ซง่ึ ไดร ับเลือกจากขา ราชการพลเรอื นผดู ํารงตําแหนง ดังกลา ว จํานวนไมเ กินหกคน

ให อ.ก.พ. นี้ต้งั เลขานุการหนึ่งคน
มาตรา ๑๘ อ.ก.พ. กรม มีอํานาจหนา ทดี่ งั ตอไปน้ี
(๑) พิจารณากําหนดนโยบาย ระบบ และระเบียบวิธีการบริหารทรัพยากรบุคคลในกรม
ซ่ึงตองสอดคลองกับหลักเกณฑ วิธีการ และมาตรฐานท่ี ก.พ. กําหนดตามมาตรา ๘ (๓) และ
นโยบายและระบบการบรหิ ารทรัพยากรบุคคลท่ี อ.ก.พ. กระทรวงกําหนดตามมาตรา ๑๖ (๑)
(๒) พจิ ารณาการเกล่ียอัตรากาํ ลังระหวางสวนราชการตาง ๆ ภายในกรม
(๓) พจิ ารณาเกี่ยวกบั การดําเนินการทางวินัยและการสัง่ ใหออกจากราชการตามทบ่ี ญั ญัตไิ วใน
พระราชบญั ญตั ิน้ี
(๔) ปฏิบตั ิการอ่นื ตามพระราชบัญญัตนิ ี้และชว ย ก.พ. ปฏบิ ตั กิ ารใหเ ปนไปตามพระราชบัญญัติน้ี
ตามที่ ก.พ. มอบหมาย
มาตรา ๑๙ อ.ก.พ. จังหวัด ประกอบดวยผูวาราชการจังหวัด เปนประธาน รองผูวาราชการจังหวัด
ท่ีผูวาราชการจังหวัดมอบหมายหนึ่งคน เปนรองประธาน และอนุกรรมการ ซึ่งประธาน อ.ก.พ.
แตง ตัง้ จาก
(๑) ผูทรงคุณวุฒิดานการบริหารทรัพยากรบุคคล ดานการบริหารและการจัดการ และ
ดานกฎหมาย ซ่ึงมีผลงานเปนที่ประจักษในความสามารถมาแลว และมิไดเปนขาราชการพลเรือน
ในจังหวดั น้นั จํานวนไมเกินสามคน
(๒) ขาราชการพลเรือนซึ่งดํารงตําแหนงประเภทบริหารหรือประเภทอํานวยการ ซ่ึงกระทรวง
หรือกรมแตงตั้งไปประจําจังหวัดนั้น และไดรับเลือกจากขาราชการพลเรือนผูดํารงตําแหนงดังกลาว
จาํ นวนไมเกินหกคน ซึ่งแตล ะคนตองไมส ังกัดกระทรวงเดียวกนั
ให อ.ก.พ. น้ตี ้ังเลขานกุ ารหนึง่ คน
มาตรา ๒๐ อ.ก.พ. จงั หวดั มีอาํ นาจหนา ที่ดงั ตอ ไปน้ี

เลม ๑๒๕ ตอนที่ ๒๒ ก หนา ๙ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกจิ จานเุ บกษา

(๑) พิจารณากําหนดแนวทางและวิธีการบริหารทรัพยากรบุคคล ซึ่งตองสอดคลองกับ
หลักเกณฑ วธิ กี าร และมาตรฐานที่ ก.พ. กาํ หนดตามมาตรา ๘ (๓)

(๒) พิจารณาเกย่ี วกับการดําเนินการทางวินยั และการสงั่ ใหอ อกจากราชการตามท่บี ัญญัตไิ วใน
พระราชบัญญตั นิ ี้

(๓) ปฏิบตั ติ ามท่ี อ.ก.พ. กระทรวง หรือ อ.ก.พ. กรม มอบหมาย
(๔) ปฏบิ ัตกิ ารอ่นื ตามพระราชบญั ญัตนิ แี้ ละชวย ก.พ. ปฏบิ ตั กิ ารใหเ ปนไปตามพระราชบัญญัตินี้
ตามที่ ก.พ. มอบหมาย
มาตรา ๒๑ หลักเกณฑและวิธีการสรรหาหรือการเลือกบุคคลเพ่ือแตงตั้งเปนอนุกรรมการ
ตามมาตรา ๑๕ (๑) และ (๒) มาตรา ๑๗ (๑) และ (๒) และมาตรา ๑๙ (๑) และ (๒) วาระการ
ดํารงตาํ แหนง และจํานวนขัน้ ตํ่าของอนุกรรมการดังกลาว ใหเปน ไปตามทกี่ ําหนดในกฎ ก.พ.
มาตรา ๒๒ ในกรณีท่ีกระทรวงใดมีเหตุพิเศษ ก.พ. จะอนุมัติใหมีแต อ.ก.พ. กระทรวง
เพอ่ื ทาํ หนาที่ อ.ก.พ. กรม ก็ได
ในกรณีสวนราชการท่ีมีฐานะเปนกรมและไมสังกัดกระทรวง แตอยูในบังคับบัญชาของ
นายกรฐั มนตรหี รือรฐั มนตรี หรือสวนราชการท่ีมีฐานะเปนกรมและมีหัวหนาสวนราชการรับผิดชอบ
ในการปฏิบตั ิราชการขนึ้ ตรงตอนายกรัฐมนตรีหรอื ตอ รฐั มนตรี ใหบ รรดาอํานาจหนาที่ของ อ.ก.พ. กระทรวง
เปนอํานาจหนาที่ของ อ.ก.พ. กรมดวย แตในการปฏิบัติหนาที่ดังกลาว ใหมีรัฐมนตรีเจาสังกัด
เปน ประธาน และอธิบดีเปนรองประธาน และผูแทน ก.พ. ซ่ึงตั้งจากขาราชการพลเรือนในสํานักงาน ก.พ.
หน่งึ คน เปนอนุกรรมการโดยตําแหนง
ในกรณีสํานักงานรัฐมนตรี ให อ.ก.พ. กรมของสํานักงานปลัดกระทรวงทําหนาที่ อ.ก.พ. กรม
ของสํานักงานรัฐมนตรี
มาตรา ๒๓ ใหน ํามาตรา ๑๑ มาใชบงั คับแกก ารประชมุ ของ อ.ก.พ. วสิ ามัญ และ อ.ก.พ. สามัญ
โดยอนโุ ลม

ลกั ษณะ ๒
คณะกรรมการพทิ กั ษร ะบบคณุ ธรรม

มาตรา ๒๔ ใหมีคณะกรรมการพิทักษระบบคุณธรรมคณะหนึ่ง เรียกโดยยอวา “ก.พ.ค.”
ประกอบดว ยกรรมการจาํ นวนเจด็ คนซงึ่ ทรงพระกรุณาโปรดเกลา ฯ แตง ต้ังตามมาตรา ๒๖

เลม ๑๒๕ ตอนที่ ๒๒ ก หนา ๑๐ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกจิ จานเุ บกษา

กรรมการ ก.พ.ค. ตอ งทํางานเตม็ เวลา
ใหเ ลขาธิการ ก.พ. เปนเลขานกุ ารของ ก.พ.ค.
มาตรา ๒๕ ผูจ ะไดร ับการแตงตงั้ เปนกรรมการ ก.พ.ค. ตองมคี ณุ สมบตั ิดงั ตอ ไปนี้
(๑) มสี ัญชาตไิ ทย
(๒) มอี ายุไมต า่ํ กวา ส่สี ิบหา ป
(๓) มีคณุ สมบัติอ่ืนอยา งหนง่ึ อยางใด ดังตอ ไปนี้

(ก) เปนหรือเคยเปนกรรมการผูทรงคุณวุฒิในคณะกรรมการขาราชการพลเรือน
คณะกรรมการขาราชการครู คณะกรรมการขาราชการครูและบุคลากรทางการศึกษา คณะกรรมการ
ขาราชการพลเรือนในมหาวิทยาลัย คณะกรรมการขาราชการพลเรือนในสถาบันอุดมศึกษา หรือ
คณะกรรมการขาราชการตํารวจ

(ข) เปนหรอื เคยเปนกรรมการกฤษฎกี า
(ค) รับราชการหรือเคยรับราชการในตําแหนงไมตํ่ากวาผูพิพากษาศาลอุทธรณหรือ
เทยี บเทา หรอื ตลุ าการหวั หนา คณะศาลปกครองชัน้ ตน
(ง) รับราชการหรือเคยรับราชการในตําแหนงไมต่ํากวาอัยการพิเศษประจําเขตหรือ
เทียบเทา
(จ) รับราชการหรือเคยรับราชการในตําแหนงประเภทบริหารระดับสูงหรือเทียบเทา
ตามท่ี ก.พ. กาํ หนด
(ฉ) เปนหรือเคยเปนผูสอนวิชาในสาขานิติศาสตร รัฐศาสตร รัฐประศาสนศาสตร
เศรษฐศาสตร สงั คมศาสตร หรือวิชาท่ีเกี่ยวกับการบริหารราชการแผนดินในสถาบันอุดมศึกษา และ
ดํารงตาํ แหนง หรอื เคยดาํ รงตาํ แหนง ไมต ่ํากวารองศาสตราจารย แตใ นกรณีทีด่ ํารงตาํ แหนง รองศาสตราจารย
ตองดาํ รงตาํ แหนงหรอื เคยดํารงตําแหนง มาแลว ไมน อ ยกวาหา ป
มาตรา ๒๖ ใหมีคณะกรรมการคัดเลือกกรรมการ ก.พ.ค. ประกอบดวยประธาน
ศาลปกครองสูงสดุ เปน ประธาน รองประธานศาลฎกี าท่ีไดรับมอบหมายจากประธานศาลฎีกาหน่ึงคน
กรรมการ ก.พ. ผทู รงคณุ วุฒิหนึ่งคนซึ่งไดรับเลือกโดย ก.พ. และใหเลขาธิการ ก.พ. เปนกรรมการ
และเลขานกุ าร
ใหคณะกรรมการคัดเลอื กมหี นาที่คดั เลือกบุคคลผมู คี ณุ สมบัติตามมาตรา ๒๕ จาํ นวนเจ็ดคน

เลม ๑๒๕ ตอนที่ ๒๒ ก หนา ๑๑ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกจิ จานเุ บกษา

ใหผูไดรับคัดเลือกตามวรรคสองประชุมและเลือกกันเองใหคนหน่ึงเปนประธานกรรมการ
ก.พ.ค. แลว ใหน ายกรฐั มนตรนี ําความกราบบงั คมทลู เพื่อทรงพระกรณุ าโปรดเกลา ฯ แตงตั้ง

หลักเกณฑและวิธีการคัดเลือกกรรมการ ก.พ.ค. ใหเปนไปตามที่คณะกรรมการคัดเลือก
กาํ หนด

มาตรา ๒๗ กรรมการ ก.พ.ค. ตองไมม ีลกั ษณะตอ งหาม ดังตอ ไปนี้
(๑) เปน ขา ราชการ
(๒) เปนพนักงานหรือลูกจางของหนว ยงานของรฐั หรือบุคคลใด
(๓) เปนผูดํารงตําแหนงทางการเมือง กรรมการหรือผูดํารงตําแหนงที่รับผิดชอบในการ
บริหารพรรคการเมอื ง สมาชิกพรรคการเมอื งหรอื เจาหนา ท่ีในพรรคการเมอื ง
(๔) เปนกรรมการในรฐั วิสาหกิจ
(๕) เปนกรรมการในองคกรกลางบริหารงานบคุ คลในหนว ยงานของรฐั
(๖) ประกอบอาชพี หรือวิชาชีพอยา งอน่ื หรือดํารงตําแหนงหรือประกอบการใด ๆ หรือเปน
กรรมการในหนวยงานของรฐั หรือเอกชน อันขดั ตอ การปฏบิ ัติหนา ท่ตี ามทก่ี ําหนดในพระราชกฤษฎกี า
มาตรา ๒๘ ผูไดรบั คัดเลอื กเปนกรรมการ ก.พ.ค. ผูใดมีลักษณะตองหามตามมาตรา ๒๗
ผูนั้นตองลาออกจากการเปนบุคคลซึ่งมีลักษณะตองหามหรือแสดงหลักฐานใหเปนท่ีเช่ือไดวา
ตนไดเลิกการประกอบอาชีพหรือวิชาชีพหรือการประกอบการอันมีลักษณะตองหามดังกลาวตอ
เลขานกุ าร ก.พ.ค. ภายในสบิ หา วันนบั แตวนั ทไ่ี ดร ับคัดเลือก
ในกรณีทีผ่ ไู ดรบั คัดเลือกเปนกรรมการ ก.พ.ค. มิไดลาออกหรือเลิกการประกอบอาชีพหรือ
วิชาชีพหรือการประกอบการดังกลาวภายในเวลาท่ีกําหนดตามวรรคหน่ึง ใหถือวาผูน้ันมิเคยไดรับ
คดั เลือกเปน กรรมการ ก.พ.ค. และใหด ําเนินการคดั เลอื กกรรมการ ก.พ.ค. ขึ้นใหม
มาตรา ๒๙ กรรมการ ก.พ.ค. มีวาระการดํารงตําแหนงหกปนับแตวันที่ทรงพระกรุณา
โปรดเกลา ฯ แตง ตั้ง และใหด าํ รงตําแหนง ไดเ พยี งวาระเดยี ว
ใหกรรมการ ก.พ.ค. ซ่ึงพนจากตําแหนงตามวาระ อยูในตําแหนงเพื่อปฏิบัติหนาท่ีตอไป
จนกวา จะไดทรงพระกรุณาโปรดเกลา ฯ แตงต้งั กรรมการ ก.พ.ค. ใหม
มาตรา ๓๐ นอกจากการพน จากตําแหนง ตามวาระ กรรมการ ก.พ.ค. พน จากตําแหนง เม่อื

เลม ๑๒๕ ตอนที่ ๒๒ ก หนา ๑๒ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกจิ จานุเบกษา

(๑) ตาย
(๒) ลาออก
(๓) มอี ายุครบเจด็ สิบปบริบรู ณ
(๔) ขาดคณุ สมบัตหิ รอื มลี กั ษณะตอ งหา มตามมาตรา ๒๕ หรอื มาตรา ๒๗
(๕) ตอ งคําพพิ ากษาถึงท่ีสดุ ใหจําคุก แมจะมีการรอการลงโทษ เวน แตเ ปนการรอการลงโทษ
ในความผิดอันไดก ระทําโดยประมาท ความผดิ ลหุโทษ หรอื ความผิดฐานหม่ินประมาท
(๖) ไมสามารถปฏบิ ตั งิ านไดเ ต็มเวลาอยา งสมํา่ เสมอตามระเบียบของ ก.พ.ค.
เมื่อมีกรณีตามวรรคหน่ึง ใหกรรมการ ก.พ.ค. เทาที่เหลืออยูปฏิบัติหนาที่ตอไปได และ
ใหถ อื วา ก.พ.ค. ประกอบดวยกรรมการ ก.พ.ค. เทาที่เหลืออยู เวนแตมีกรรมการ ก.พ.ค. เหลืออยู
ไมถ ึงหา คน
เม่อื มกี รณตี ามวรรคหนึ่งหรอื กรณีท่กี รรมการ ก.พ.ค. พนจากตําแหนงตามวาระ ใหคณะกรรมการ
คดั เลือกดําเนินการคัดเลือกกรรมการ ก.พ.ค. แทนกรรมการ ก.พ.ค. ซึง่ พน จากตําแหนงโดยเร็ว
มาตรา ๓๑ ก.พ.ค. มอี าํ นาจหนาทด่ี งั ตอ ไปน้ี
(๑) เสนอแนะตอ ก.พ. หรือองคกรกลางบริหารงานบุคคลอื่น เพื่อให ก.พ. หรือองคกรกลาง
บริหารงานบุคคลอ่ืน ดําเนินการจัดใหมีหรือปรับปรุงนโยบายการบริหารทรัพยากรบุคคลในสวนที่
เกยี่ วกบั การพทิ กั ษร ะบบคณุ ธรรม
(๒) พิจารณาวนิ ิจฉยั อุทธรณต ามมาตรา ๑๑๔
(๓) พิจารณาวินิจฉยั เร่ืองรองทุกขตามมาตรา ๑๒๓
(๔) พจิ ารณาเรือ่ งการคมุ ครองระบบคณุ ธรรมตามมาตรา ๑๒๖
(๕) ออกกฎ ก.พ.ค. ระเบียบ หลักเกณฑ และวิธีการเพื่อปฏิบัติการตามพระราชบัญญัติน้ี
กฎ ก.พ.ค. เม่ือประกาศในราชกจิ จานเุ บกษาแลว ใหใชบังคับได
(๖) แตงต้ังบุคคลซ่ึงมีคุณสมบัติและไมมีลักษณะตองหามตามท่ี ก.พ.ค. กําหนด เพื่อเปน
กรรมการวนิ จิ ฉัยอทุ ธรณหรือเปน กรรมการวินิจฉยั รอ งทกุ ข
มาตรา ๓๒ ใหกรรมการ ก.พ.ค. กรรมการวินิจฉัยอุทธรณ และกรรมการวินิจฉัยรองทุกข
ไดรบั เงินประจาํ ตาํ แหนงและประโยชนต อบแทนอยางอื่นตามที่กําหนดในพระราชกฤษฎีกา และใหมี
สิทธิไดรับคาใชจายในการเดินทางตามพระราชกฤษฎีกาวาดวยคาใชจายในการเดินทางไปราชการ
เชน เดียวกับผดู ํารงตาํ แหนงประเภทบริหารระดบั สงู

เลม ๑๒๕ ตอนท่ี ๒๒ ก หนา ๑๓ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกิจจานุเบกษา

มาตรา ๓๓ การประชุมของคณะกรรมการ ก.พ.ค. กรรมการวนิ จิ ฉัยอทุ ธรณ และกรรมการ
วนิ ิจฉัยรองทุกข ใหเ ปน ไปตามระเบยี บที่ ก.พ.ค. กําหนด

ลักษณะ ๓
บททั่วไป

มาตรา ๓๔ การจัดระเบียบขาราชการพลเรือนตองเปนไปเพ่ือผลสัมฤทธ์ิตอภารกิจของรัฐ
ความมีประสทิ ธภิ าพ และความคมุ คา โดยใหขาราชการปฏิบัติราชการอยางมีคุณภาพ คุณธรรม และ
มีคณุ ภาพชวี ติ ทดี่ ี

มาตรา ๓๕ ขาราชการพลเรือนมี ๒ ประเภท คือ
(๑) ขาราชการพลเรือนสามัญ ไดแก ขาราชการพลเรือนซึ่งรับราชการโดยไดรับบรรจุแตงต้ัง
ตามท่ีบญั ญตั ิไวใ นลกั ษณะ ๔ ขา ราชการพลเรอื นสามัญ
(๒) ขาราชการพลเรือนในพระองค ไดแก ขาราชการพลเรือนซ่ึงรับราชการโดยไดรับ
บรรจุแตงตง้ั ใหดาํ รงตําแหนงในพระองคพ ระมหากษัตรยิ ต ามทีก่ าํ หนดในพระราชกฤษฎกี า
มาตรา ๓๖ ผูที่จะเขารับราชการเปนขาราชการพลเรือนตองมีคุณสมบัติท่ัวไป และไมมี
ลกั ษณะตอ งหามดังตอ ไปน้ี
ก. คุณสมบัตทิ ั่วไป
(๑) มีสัญชาติไทย
(๒) มอี ายไุ มต ่ํากวาสิบแปดป
(๓) เปนผูเลือ่ มใสในการปกครองระบอบประชาธปิ ไตยอนั มพี ระมหากษตั ริยทรงเปนประมุข
ดว ยความบริสทุ ธิใ์ จ
ข. ลกั ษณะตอ งหาม
(๑) เปนผูดํารงตาํ แหนงทางการเมือง
(๒) เปนคนไรความสามารถ คนเสมือนไรความสามารถ คนวิกลจริตหรือจิตฟนเฟอน
ไมส มประกอบ หรือเปน โรคตามท่กี าํ หนดในกฎ ก.พ.

เลม ๑๒๕ ตอนที่ ๒๒ ก หนา ๑๔ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกิจจานเุ บกษา

(๓) เปน ผอู ยใู นระหวางถูกส่ังพักราชการหรือถูกส่ังใหออกจากราชการไวกอนตามพระราชบัญญัติ
นี้หรอื ตามกฎหมายอืน่

(๔) เปน ผูบกพรอ งในศลี ธรรมอนั ดีจนเปนที่รังเกียจของสังคม
(๕) เปนกรรมการหรือผูดาํ รงตําแหนง ท่ีรับผิดชอบในการบริหารพรรคการเมือง หรือเจาหนาที่
ในพรรคการเมอื ง
(๖) เปนบคุ คลลม ละลาย
(๗) เปน ผเู คยตองรับโทษจาํ คุกโดยคําพพิ ากษาถึงท่ีสุดใหจําคุกเพราะกระทําความผิดทางอาญา
เวน แตเปนโทษสําหรบั ความผดิ ท่ไี ดกระทาํ โดยประมาทหรอื ความผิดลหโุ ทษ
(๘) เปนผูเคยถูกลงโทษใหออก ปลดออก หรือไลออกจากรัฐวิสาหกิจ หรือหนวยงานอ่ืน
ของรฐั
(๙) เปนผูเคยถูกลงโทษใหออก หรือปลดออก เพราะกระทําผิดวินัยตามพระราชบัญญัติน้ี
หรือตามกฎหมายอ่ืน
(๑๐) เปนผูเคยถูกลงโทษไลออก เพราะกระทําผิดวินัยตามพระราชบัญญัตินี้ หรือตาม
กฎหมายอืน่
(๑๑) เปน ผเู คยกระทาํ การทจุ ริตในการสอบเขารบั ราชการ หรอื เขา ปฏบิ ตั ิงานในหนวยงานของรัฐ
ผูทีจ่ ะเขารบั ราชการเปนขาราชการพลเรือนซง่ึ มลี ักษณะตองหา มตาม ข. (๔) (๖) (๗) (๘) (๙)
(๑๐) หรือ (๑๑) ก.พ. อาจพจิ ารณายกเวน ใหเขารับราชการได แตถาเปนกรณีมีลักษณะตองหามตาม (๘)
หรอื (๙) ผูน ัน้ ตองออกจากงานหรอื ออกจากราชการไปเกินสองปแลว และในกรณีมีลักษณะตองหาม
ตาม (๑๐) ผูนัน้ ตอ งออกจากงานหรอื ออกจากราชการไปเกินสามปแ ลว และตองมิใชเปน กรณีออกจากงาน
หรือออกจากราชการเพราะทุจริตตอหนาท่ี มติของ ก.พ. ในการยกเวนดังกลาวตองไดคะแนนเสียง
ไมน อ ยกวา สี่ในหา ของจาํ นวนกรรมการท่ีมาประชุม การลงมติใหก ระทาํ โดยลบั
การขอยกเวน ตามวรรคสอง ใหเ ปน ไปตามระเบียบที่ ก.พ. กาํ หนด
ในกรณีตามวรรคสอง ก.พ. จะยกเวนใหเปนการเฉพาะราย หรือจะประกาศยกเวนใหเปน
การทั่วไปก็ได
มาตรา ๓๗ การจายเงินเดือนและเงินประจําตําแหนงใหขาราชการพลเรือนใหเปนไปตาม
ระเบยี บที่ ก.พ. กําหนดโดยความเหน็ ชอบของกระทรวงการคลัง

เลม ๑๒๕ ตอนท่ี ๒๒ ก หนา ๑๕ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกิจจานุเบกษา

มาตรา ๓๘ ขา ราชการพลเรือนอาจไดรบั เงนิ เพ่มิ สาํ หรับตําแหนงท่ีประจําอยูในตางประเทศ
ตําแหนงในบางทอ งที่ ตาํ แหนง ในบางสายงาน หรือตาํ แหนงท่ีมีเหตุพเิ ศษตามระเบยี บท่ี ก.พ. กําหนด
โดยความเหน็ ชอบของกระทรวงการคลงั

ขาราชการพลเรือนอาจไดรับเงินเพ่ิมคาครองชีพช่ัวคราวตามภาวะเศรษฐกิจตามหลักเกณฑ
และวธิ ีการทคี่ ณะรฐั มนตรีกําหนด

ในการเสนอแนะตอคณะรัฐมนตรีเพ่ือดําเนินการตามวรรคสอง ให ก.พ. เสนอแนะ
สําหรบั ขาราชการประเภทอนื่ ในคราวเดยี วกนั ดวย

มาตรา ๓๙ วันเวลาทํางาน วันหยุดราชการตามประเพณี วันหยุดราชการประจําป และ
การลาหยดุ ราชการของขาราชการพลเรือน ใหเ ปน ไปตามทีค่ ณะรฐั มนตรกี าํ หนด

มาตรา ๔๐ เคร่ืองแบบของขาราชการพลเรือนและระเบียบการแตงเคร่ืองแบบใหเปนไป
ตามกฎหมายหรอื ระเบยี บวา ดวยการน้นั

มาตรา ๔๑ บําเหนจ็ บาํ นาญขา ราชการพลเรือนใหเ ปน ไปตามกฎหมายวา ดวยการนั้น

ลักษณะ ๔
ขา ราชการพลเรอื นสามัญ

หมวด ๑
การจดั ระเบียบขา ราชการพลเรอื นสามัญ

มาตรา ๔๒ การจัดระเบียบขาราชการพลเรือนสามัญตามพระราชบัญญัติน้ี ใหคํานึงถึง
ระบบคณุ ธรรมดังตอไปน้ี

(๑) การรับบุคคลเพื่อบรรจุเขารับราชการและแตงต้ังใหดํารงตําแหนงตองคํานึงถึง
ความรคู วามสามารถของบุคคล ความเสมอภาค ความเปนธรรม และประโยชนของทางราชการ

(๒) การบริหารทรัพยากรบุคคล ตองคํานึงถึงผลสัมฤทธ์ิและประสิทธิภาพขององคกรและ
ลกั ษณะของงาน โดยไมเลือกปฏบิ ตั ิอยางไมเปนธรรม

เลม ๑๒๕ ตอนท่ี ๒๒ ก หนา ๑๖ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกิจจานเุ บกษา

(๓) การพิจารณาความดีความชอบ การเลื่อนตําแหนง และการใหประโยชนอ่ืนแกข าราชการ
ตองเปนไปอยางเปนธรรมโดยพิจารณาจากผลงาน ศักยภาพ และความประพฤติ และจะนําความคิดเห็น
ทางการเมืองหรอื สงั กัดพรรคการเมอื งมาประกอบการพิจารณามไิ ด

(๔) การดาํ เนนิ การทางวนิ ยั ตองเปนไปดว ยความยุติธรรมและโดยปราศจากอคติ
(๕) การบริหารทรพั ยากรบคุ คลตอ งมีความเปนกลางทางการเมอื ง
มาตรา ๔๓ ขาราชการพลเรือนสามัญมีเสรีภาพในการรวมกลุมตามท่ีบัญญัติไวใน
รัฐธรรมนูญ แตทั้งน้ีตองไมกระทบประสิทธิภาพในการบริหารราชการแผนดินและความตอเนื่อง
ในการจดั ทําบริการสาธารณะ และตอ งไมม ีวตั ถุประสงคท างการเมอื ง
หลักเกณฑ วิธีการ และเงื่อนไขในการรวมกลุมตามวรรคหนึ่ง ใหเปนไปตามท่ีกําหนดใน
พระราชกฤษฎกี า

หมวด ๒
การกาํ หนดตําแหนง และการใหไดรับเงินเดือนและเงินประจาํ ตําแหนง

มาตรา ๔๔ นอกจากตาํ แหนง ทีก่ าํ หนดในกฎหมายวาดวยระเบียบบริหารราชการแผนดินแลว
อ.ก.พ. กระทรวงอาจกําหนดตําแหนงที่มชี ่อื อยา งอน่ื เพอื่ ประโยชนในการบรหิ ารงาน และแจงให ก.พ.
ทราบดว ย

มาตรา ๔๕ ตําแหนง ขาราชการพลเรือนสามัญมี ๔ ประเภท ดังตอ ไปนี้
(๑) ตําแหนง ประเภทบริหาร ไดแ ก ตําแหนง หวั หนา สว นราชการและรองหัวหนาสวนราชการ
ระดบั กระทรวง กรม และตําแหนงอ่นื ที่ ก.พ. กําหนดเปน ตําแหนง ประเภทบรหิ าร
(๒) ตําแหนงประเภทอํานวยการ ไดแก ตําแหนงหัวหนาสวนราชการท่ีต่ํากวาระดับกรม
และตาํ แหนง อื่นท่ี ก.พ. กําหนดเปนตําแหนงประเภทอาํ นวยการ
(๓) ตาํ แหนง ประเภทวชิ าการ ไดแ ก ตําแหนง ท่จี าํ เปน ตองใชผ สู าํ เรจ็ การศกึ ษาระดับปริญญา
ตามที่ ก.พ. กําหนดเพ่ือปฏิบตั งิ านในหนาท่ีของตําแหนง นน้ั
(๔) ตําแหนงประเภททั่วไป ไดแก ตําแหนงท่ีไมใชตําแหนงประเภทบริหาร ตําแหนง
ประเภทอาํ นวยการ และตาํ แหนงประเภทวิชาการ ทั้งนี้ ตามที่ ก.พ. กาํ หนด

เลม ๑๒๕ ตอนที่ ๒๒ ก หนา ๑๗ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกจิ จานุเบกษา

มาตรา ๔๖ ระดับตาํ แหนง ขา ราชการพลเรือนสามญั มดี ังตอ ไปนี้
(๑) ตําแหนงประเภทบริหาร มีระดบั ดังตอไปน้ี

(ก) ระดับตน
(ข) ระดับสงู
(๒) ตาํ แหนงประเภทอํานวยการ มรี ะดับดังตอไปน้ี
(ก) ระดบั ตน
(ข) ระดบั สงู
(๓) ตําแหนง ประเภทวิชาการ มรี ะดับดงั ตอไปนี้
(ก) ระดับปฏิบัติการ
(ข) ระดบั ชาํ นาญการ
(ค) ระดับชํานาญการพิเศษ
(ง) ระดบั เช่ียวชาญ
(จ) ระดับทรงคณุ วุฒิ
(๔) ตําแหนงประเภทท่วั ไป มรี ะดับดงั ตอ ไปนี้
(ก) ระดบั ปฏบิ ตั ิงาน
(ข) ระดับชาํ นาญงาน
(ค) ระดับอาวุโส
(ง) ระดบั ทกั ษะพเิ ศษ
การจัดประเภทตาํ แหนงและระดบั ตําแหนง ใหเปน ไปตามหลักเกณฑท ก่ี ําหนดในกฎ ก.พ.
มาตรา ๔๗ ตําแหนงขาราชการพลเรือนสามัญจะมีในสวนราชการใด จํานวนเทาใด และ
เปนตําแหนงประเภทใด สายงานใด ระดับใด ใหเปนไปตามท่ี อ.ก.พ. กระทรวงกําหนด โดยตอง
คํานึงถึงประสิทธิภาพ ประสิทธิผล ความไมซํ้าซอนและประหยัดเปนหลัก ท้ังนี้ ตามหลักเกณฑ
และเงอ่ื นไขที่ ก.พ. กําหนด และตองเปน ไปตามมาตรฐานกําหนดตาํ แหนงตามมาตรา ๔๘
มาตรา ๔๘ ให ก.พ. จัดทํามาตรฐานกําหนดตําแหนง โดยจําแนกตําแหนงเปนประเภท
และสายงานตามลักษณะงาน และจัดตําแหนงในประเภทเดียวกันและสายงานเดียวกันท่ีคุณภาพของ

เลม ๑๒๕ ตอนที่ ๒๒ ก หนา ๑๘ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกจิ จานุเบกษา

งานเทากันโดยประมาณเปนระดับเดียวกัน ทั้งนี้ โดยคํานึงถึงลักษณะหนาที่ความรับผิดชอบและ
คุณภาพของงาน

ในมาตรฐานกําหนดตําแหนง ใหระบชุ อื่ ตาํ แหนงในสายงาน หนาท่ีความรับผิดชอบหลักและ
คณุ สมบัติเฉพาะสําหรับตําแหนง ไวดว ย

มาตรา ๔๙ ภายใตบ ังคับกฎหมายวา ดวยระเบยี บบรหิ ารราชการแผนดินตําแหนงใดบังคับบัญชา
ขาราชการพลเรือนในสวนราชการหรือหนวยงานใด ในฐานะใดใหเปนไปตามท่ีผูบังคับบัญชา
ซ่ึงมีอํานาจสง่ั บรรจตุ ามมาตรา ๕๗ กาํ หนด โดยทําเปนหนังสือตามหลกั เกณฑที่ ก.พ. กาํ หนด

มาตรา ๕๐ ใหข าราชการพลเรอื นสามัญไดรับเงนิ เดอื นตามตําแหนงในแตละประเภทตามที่
กําหนดไวใ นบญั ชเี งนิ เดอื นข้ันต่ําขั้นสงู ของขา ราชการพลเรอื นสามัญทา ยพระราชบัญญตั นิ ี้

ผูดํารงตําแหนง ประเภทใด สายงานใด ระดับใด จะไดรับเงินเดือนเทาใดตามบัญชีเงินเดือน
ขัน้ ต่าํ ข้ันสงู ของขาราชการพลเรอื นสามัญ ใหเ ปน ไปตามที่กําหนดในกฎ ก.พ.

ขาราชการพลเรอื นสามญั อาจไดรับเงนิ ประจําตําแหนงตามบัญชีอัตราเงินประจําตําแหนงของ
ขาราชการพลเรือนสามัญทายพระราชบัญญตั นิ ้ีตามหลักเกณฑและเงือ่ นไขท่ี ก.พ. กาํ หนด

ผดู ํารงตําแหนงประเภทใด สายงานใด ระดับใด จะไดรับเงินประจําตําแหนงตามบัญชีอัตรา
เงินประจําตําแหนงของขาราชการพลเรือนสามัญทายพระราชบัญญัติน้ีในอัตราใด ใหเปนไปตามท่ี
กําหนดในกฎ ก.พ.

เงนิ ประจําตาํ แหนง ตามมาตราน้ี ไมถอื เปนเงินเดอื นเพอ่ื เปนเกณฑในการคํานวณบําเหน็จบาํ นาญ
ตามกฎหมายวาดวยบําเหน็จบํานาญขาราชการ

มาตรา ๕๑ คณะรัฐมนตรจี ะพิจารณาปรับเงินเดอื นขนั้ ต่ําขน้ั สงู หรือเงินประจําตําแหนงของ
ขาราชการพลเรือนสามัญใหเหมาะสมยิ่งข้ึนตามความจําเปนก็ได โดยหากเปนการปรับเงินเดือน
ข้ันต่ําข้ันสูง หรือเงินประจําตําแหนงเพ่ิมไมเกินรอยละสิบของเงินเดือน หรือเงินประจําตําแหนง
ท่ีใชบังคับอยู ใหกระทําไดโดยตราเปนพระราชกฤษฎีกา และใหถือวาเงินเดือนขั้นต่ําข้ันสูง และ
เงินประจําตําแหนงทายพระราชกฤษฎีกาดังกลาว เปนเงินเดือนข้ันต่ําขั้นสูง และเงินประจําตําแหนง
ทา ยพระราชบัญญตั นิ ้ี

เลม ๑๒๕ ตอนท่ี ๒๒ ก หนา ๑๙ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกจิ จานเุ บกษา

เม่ือมีการปรับเงินเดือนหรือเงินประจําตําแหนงตามวรรคหนึ่ง การปรับเงินเดือนหรือ
เงินประจําตาํ แหนง ของขา ราชการพลเรือนสามญั ทีไ่ ดร ับอยูเดิมเขาสูอัตราในบัญชีที่ไดรับการปรับใหม
ใหเ ปน ไปตามหลักเกณฑแ ละวธิ ีการท่คี ณะรฐั มนตรกี าํ หนด

หมวด ๓
การสรรหา การบรรจุ และการแตงต้ัง

มาตรา ๕๒ การสรรหาเพอื่ ใหไ ดบคุ คลมาบรรจุเขา รับราชการเปนขาราชการพลเรือนสามัญ
และแตงตั้งใหดํารงตําแหนง ตองเปนไปตามระบบคุณธรรมและคํานึงถึงพฤติกรรมทางจริยธรรม
ของบุคคลดงั กลา ว ตลอดจนประโยชนของทางราชการ ทัง้ น้ี ตามทก่ี าํ หนดในหมวดน้ี

มาตรา ๕๓ การบรรจุบุคคลเขารับราชการเปนขาราชการพลเรือนสามัญเพื่อแตงตั้งให
ดํารงตําแหนงใด ใหบรรจุและแตงต้ังจากผูสอบแขงขันไดในตําแหนงนั้น โดยบรรจุและแตงตั้ง
ตามลําดบั ทใี่ นบัญชผี ูสอบแขงขันได

การสอบแขงขัน การขึ้นบัญชีผูสอบแขงขันได และรายละเอียดเกี่ยวกับการสอบแขงขัน
ใหเปน ไปตามหลักเกณฑ วิธีการ และเงื่อนไขที่ ก.พ. กาํ หนด

ความในวรรคหนึ่งไมใชบ งั คบั กับการบรรจุบุคคลเขารับราชการตามมาตรา ๕๕ มาตรา ๕๖
มาตรา ๖๓ มาตรา ๖๔ และมาตรา ๖๕

มาตรา ๕๔ ผูสมัครสอบแขงขันในตําแหนงใด ตองมีคุณสมบัติทั่วไปและไมมีลักษณะ
ตอ งหา ม หรอื ไดร ับการยกเวน ในกรณีท่มี ีลักษณะตอ งหามตามมาตรา ๓๖ และตองมีคุณสมบัติเฉพาะ
สําหรบั ตําแหนงหรือไดร ับอนุมตั จิ าก ก.พ. ตามมาตรา ๖๒ ดวย

สําหรบั ผูมลี กั ษณะตองหา มตามมาตรา ๓๖ ข. (๑) ใหมีสิทธิสมัครสอบแขงขันไดแตจะมีสิทธิ
ไดรับบรรจุเปนขาราชการพลเรือนสามัญท่ีสอบแขงขันไดตอเมื่อพนจากการเปนผูดํารงตําแหนง
ทางการเมืองแลว

มาตรา ๕๕ ในกรณีที่มีเหตุพิเศษ ผูบังคับบัญชาซ่ึงมีอํานาจสั่งบรรจุตามมาตรา ๕๗
อาจคดั เลือกบรรจุบุคคลเขารับราชการและแตงต้ังใหดํารงตําแหนงโดยไมตองดําเนินการสอบแขงขัน
ตามมาตรา ๕๓ กไ็ ด ทง้ั น้ี ตามหลกั เกณฑ วธิ กี าร และเงื่อนไขที่ ก.พ. กาํ หนด

เลม ๑๒๕ ตอนท่ี ๒๒ ก หนา ๒๐ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกจิ จานเุ บกษา

มาตรา ๕๖ กระทรวงหรือกรมใดมีเหตุผลและความจําเปนอยางยิ่ง จะบรรจุบุคคลที่มีความรู
ความสามารถ และความชํานาญงานสูง เขารับราชการและแตงต้ังใหดํารงตําแหนงประเภทวิชาการ
ระดับชาํ นาญการ ชํานาญการพเิ ศษ เช่ียวชาญ หรือทรงคณุ วฒุ ิ หรือตาํ แหนง ประเภททวั่ ไประดับทักษะพิเศษ
กไ็ ด ท้ังนี้ ตามหลักเกณฑ วธิ ีการ และเง่อื นไขที่ ก.พ. กาํ หนด

มาตรา ๕๗ การบรรจุบุคคลเขารับราชการเปนขาราชการพลเรือนสามัญ และการแตงตั้ง
ใหดํารงตําแหนงตามมาตรา ๕๓ มาตรา ๕๕ มาตรา ๕๖ มาตรา ๖๓ มาตรา ๖๔ มาตรา ๖๕
และมาตรา ๖๖ ใหผูม ีอํานาจดังตอไปนี้ เปน ผสู ่งั บรรจแุ ละแตง ตัง้

(๑) การบรรจุและแตงต้งั ใหดาํ รงตาํ แหนง ประเภทบริหารระดับสูงตาํ แหนง หวั หนาสวนราชการ
ระดบั กระทรวง หัวหนาสวนราชการระดับกรมท่ีอยูในบังคับบัญชาหรือรับผิดชอบการปฏิบัติราชการ
ข้ึนตรงตอนายกรัฐมนตรีหรือตอรัฐมนตรี แลวแตกรณี ใหรัฐมนตรีเจาสังกัดนําเสนอคณะรัฐมนตรี
เพอื่ พจิ ารณาอนุมัติ เม่ือไดรับอนุมัติจากคณะรัฐมนตรีแลว ใหรัฐมนตรีเจาสังกัดเปนผูสั่งบรรจุ และ
ใหนายกรฐั มนตรีนาํ ความกราบบังคมทูลเพือ่ ทรงพระกรณุ าโปรดเกลา ฯ แตง ตงั้

(๒) การบรรจุและแตงตั้งใหดํารงตําแหนงประเภทบริหารระดับสูงตําแหนงรองหัวหนา
สวนราชการระดับกระทรวง หัวหนาสวนราชการระดับกรม รองหัวหนาสวนราชการระดับกรม
ที่อยูในบังคับบัญชาหรือรับผิดชอบการปฏิบัติราชการข้ึนตรงตอนายกรัฐมนตรีหรือตอรัฐมนตรี
แลว แตกรณี หรอื ตําแหนง อ่ืนที่ ก.พ. กําหนดเปนตําแหนงประเภทบริหารระดับสูง ใหปลัดกระทรวง
ผบู ังคับบัญชา หรอื หัวหนาสว นราชการระดับกรมที่อยูในบังคับบัญชาหรือรับผิดชอบการปฏิบัติราชการ
ขน้ึ ตรงตอ นายกรฐั มนตรหี รอื ตอรัฐมนตรี แลว แตกรณี เสนอรัฐมนตรีเจา สงั กดั เพื่อนําเสนอคณะรัฐมนตรี
พิจารณาอนุมัติ เม่ือไดรับอนุมัติจากคณะรัฐมนตรีแลว ใหปลัดกระทรวงผูบังคับบัญชา หรือหัวหนา
สวนราชการระดับกรมดังกลาวเปนผูส่ังบรรจุ และใหนายกรัฐมนตรีนําความกราบบังคมทูลเพื่อ
ทรงพระกรุณาโปรดเกลา ฯ แตงตง้ั

(๓) การบรรจุและแตงตั้งใหดํารงตําแหนงประเภทบริหารระดับตน ใหปลัดกระทรวง
ผูบังคับบัญชา หรอื หวั หนา สว นราชการระดับกรมที่อยูในบังคับบัญชาหรือรับผิดชอบการปฏิบัติราชการ
ข้นึ ตรงตอนายกรฐั มนตรีหรอื ตอ รฐั มนตรี แลวแตกรณี เปนผมู ีอาํ นาจสัง่ บรรจุและแตง ต้งั

เลม ๑๒๕ ตอนท่ี ๒๒ ก หนา ๒๑ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกจิ จานเุ บกษา

(๔) การบรรจแุ ละแตงตั้งใหดํารงตําแหนงประเภทอํานวยการ ประเภทวิชาการ ระดับปฏิบัติการ
ชํานาญการ ชํานาญการพิเศษ และเช่ียวชาญ และประเภททั่วไปในสํานักงานรัฐมนตรี ใหรัฐมนตรี
เจาสงั กดั เปน ผูมอี ํานาจสง่ั บรรจุและแตง ต้ัง

(๕) การบรรจุและแตงต้ังใหดํารงตําแหนงประเภทอํานวยการระดับสูง ใหปลัดกระทรวง
ผูบังคับบัญชา หรอื หัวหนา สวนราชการระดับกรมที่อยูในบังคับบัญชาหรือรับผิดชอบการปฏิบัติราชการ
ข้ึนตรงตอ นายกรัฐมนตรหี รอื ตอ รฐั มนตรี แลว แตก รณี เปนผมู อี าํ นาจสัง่ บรรจุและแตง ต้ัง

(๖) การบรรจุและแตงตั้งใหดํารงตําแหนงประเภทอํานวยการระดับตน ใหอธิบดีผูบังคับบัญชา
เปน ผูมอี าํ นาจสงั่ บรรจุและแตง ตั้งเม่อื ไดรับความเห็นชอบจากปลัดกระทรวง สวนการบรรจุและแตงตั้ง
ใหดํารงตําแหนงประเภทอํานวยการระดับตนในสวนราชการระดับกรมท่ีหัวหนาสวนราชการอยูใน
บงั คบั บัญชาหรือรบั ผิดชอบการปฏิบัติราชการข้นึ ตรงตอนายกรัฐมนตรี หรือตอรัฐมนตรี แลวแตกรณี
ใหอ ธบิ ดีผบู งั คับบญั ชา เปน ผูม ีอํานาจส่ังบรรจแุ ละแตง ต้งั

(๗) การบรรจุและแตงตั้งใหดํารงตําแหนงประเภทวิชาการระดับทรงคุณวุฒิ ใหรัฐมนตรี
เจาสงั กัดนาํ เสนอคณะรัฐมนตรีเพื่อพิจารณาอนมุ ัติ เมือ่ ไดร ับอนมุ ัตจิ ากคณะรัฐมนตรีแลว ใหรัฐมนตรี
เจา สังกัดเปน ผสู ่ังบรรจุ และใหนายกรัฐมนตรีนําความกราบบังคมทูลเพื่อทรงพระกรุณาโปรดเกลา ฯ
แตงตง้ั

(๘) การบรรจแุ ละแตงตงั้ ใหดํารงตําแหนงประเภทวชิ าการระดับเชี่ยวชาญ ใหปลัดกระทรวง
หรือหัวหนาสวนราชการระดับกรมท่ีอยูในบังคับบัญชาหรือรับผิดชอบการปฏิบัติราชการขึ้นตรงตอ
นายกรัฐมนตรีหรอื ตอรฐั มนตรี แลวแตกรณี เปน ผมู ีอาํ นาจส่งั บรรจุและแตงต้ัง

(๙) การบรรจุและแตงตั้งใหดํารงตําแหนงประเภทวิชาการระดับชํานาญการพิเศษ และ
ตําแหนง ประเภทท่ัวไประดับทักษะพิเศษ ใหอธิบดีผูบังคับบัญชา เปนผูมีอํานาจส่ังบรรจุและแตงตั้ง
เม่อื ไดรบั ความเห็นชอบจากปลดั กระทรวง สว นการบรรจแุ ละแตงตั้งใหดํารงตําแหนงประเภทวิชาการ
ระดับชํานาญการพิเศษ และตําแหนงประเภททั่วไประดับทักษะพิเศษในสวนราชการระดับกรม
ที่หัวหนาสวนราชการอยูในบังคับบัญชาหรือรับผิดชอบการปฏิบัติราชการขึ้นตรงตอนายกรัฐมนตรี
หรอื ตอ รฐั มนตรี แลวแตก รณี ใหอธิบดีผูบ งั คับบญั ชา เปนผมู อี าํ นาจสง่ั บรรจุและแตง ตง้ั

เลม ๑๒๕ ตอนท่ี ๒๒ ก หนา ๒๒ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกิจจานุเบกษา

(๑๐) การบรรจุและแตงต้ังใหดํารงตําแหนงประเภทวิชาการ ระดับปฏิบัติการ ชํานาญการ
ตําแหนงประเภททั่วไประดับปฏิบัติงาน ชํานาญงาน และอาวุโส ใหอธิบดีผูบังคับบัญชา หรือผูซ่ึง
ไดรับมอบหมายจากอธิบดผี บู งั คบั บญั ชา เปน ผูมอี ํานาจสั่งบรรจแุ ละแตงต้งั

(๑๑) การบรรจุและแตงต้ังตามมาตรา ๕๓ และการยายตามมาตรา ๖๓ ใหดํารงตําแหนง
ตาม (๙) ซ่ึงไมใชตําแหนงประเภทท่ัวไประดับทักษะพิเศษ และตําแหนงตาม (๑๐) ในราชการ
บรหิ ารสวนภูมภิ าค ใหผ ูวาราชการจงั หวัดผบู งั คบั บัญชา เปน ผูม ีอํานาจส่งั บรรจแุ ละแตง ตง้ั

ในการเสนอเพ่ือแตงตั้งขาราชการพลเรือนสามัญใหดํารงตําแหนง ใหรายงานความสมควร
พรอ มท้ังเหตผุ ล ตามหลักเกณฑและวิธกี ารที่ ก.พ. กําหนดไปดว ย

มาตรา ๕๘ ขาราชการพลเรือนสามัญผูดํารงตําแหนงประเภทบริหารผูใดปฏิบัติหนาที่
เดยี วติดตอกนั เปน เวลาครบสีป่  ใหผ ูบังคับบัญชาซึ่งมีอํานาจส่ังบรรจุตามมาตรา ๕๗ ดําเนินการใหมี
การสับเปล่ียนหนาที่ ยาย หรือโอนไปปฏิบัติหนาท่ีอื่น เวนแตมีความจําเปนเพ่ือประโยชนของ
ทางราชการจะขออนุมัติคณะรัฐมนตรีใหคงอยูปฏิบัติหนาท่ีเดิมตอไปเปนเวลาไมเกินสองปก็ได ทั้งนี้
ตามหลักเกณฑและวิธีการที่ ก.พ. กาํ หนด

ความในวรรคหน่ึงไมใหใชบังคับแกผูดํารงตําแหนงที่ ก.พ. กําหนดวาเปนตําแหนงท่ีมี
ลักษณะงานเฉพาะอยา ง

มาตรา ๕๙ ผูไดรับบรรจุและแตงต้ังตามมาตรา ๕๓ วรรคหน่ึง หรือมาตรา ๕๕ ใหทดลอง
ปฏิบัตหิ นาทรี่ าชการและใหไ ดร บั การพฒั นาเพอ่ื ใหร รู ะเบียบแบบแผนของทางราชการและเปนขาราชการที่ดี
ตามทีก่ ําหนดในกฎ ก.พ.

ผูทดลองปฏบิ ตั ิหนาทร่ี าชการตามวรรคหนง่ึ ผูใ ดมีผลการประเมนิ ทดลองปฏิบัติหนาท่ีราชการ
ตามท่ีกําหนดในกฎ ก.พ. ไมต่ํากวามาตรฐานที่กําหนด ใหผูบังคับบัญชาซ่ึงมีอํานาจส่ังบรรจุ
ตามมาตรา ๕๗ สั่งใหผูนั้นรับราชการตอไป ถาผูน้ันมีผลการประเมินทดลองปฏิบัติหนาท่ีราชการ
ตํ่ากวามาตรฐานท่ีกําหนด ก็ใหสั่งใหผูน้ันออกจากราชการไดไมวาจะครบกําหนดเวลาทดลอง
ปฏิบตั ิหนา ทีร่ าชการแลว หรือไมก ็ตาม

ผใู ดถกู สง่ั ใหออกจากราชการตามวรรคสอง ใหถือเสมือนวาผูน้ันไมเคยเปนขาราชการพลเรือน
สามัญ แตท้งั นไี้ มกระทบกระเทอื นถงึ การใดท่ีผูนั้นไดปฏิบัติหนาท่ีราชการ หรือการรับเงินเดือนหรือ

เลม ๑๒๕ ตอนที่ ๒๒ ก หนา ๒๓ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกิจจานุเบกษา

ผลประโยชนอื่นใดทไ่ี ดร บั หรอื มสี ทิ ธิจะไดรับจากทางราชการในระหวางผนู ้นั อยูระหวางทดลองปฏิบัติ
หนา ที่ราชการ

ผอู ยูใ นระหวา งทดลองปฏบิ ตั หิ นาที่ราชการผใู ดมีกรณอี นั มีมูลที่ควรกลาวหาวากระทําผิดวินัย
ใหผ บู งั คบั บัญชาดาํ เนินการทางวินยั ตามทีบ่ ัญญัติไวในหมวด ๗ การดําเนินการทางวินัย และถาผูน้ัน
มกี รณีทีจ่ ะตองออกจากราชการตามวรรคสอง ก็ใหผ ูบงั คบั บญั ชาดาํ เนินการตามวรรคสองไปกอ น

ความในวรรคหนึ่ง วรรคสอง และวรรคสามใหใชบ งั คับกบั ขาราชการหรอื พนกั งานสวนทองถิ่น
ซึง่ โอนมาตามมาตรา ๖๔ ในระหวา งท่ยี งั ทดลองปฏบิ ตั ิหนาทีร่ าชการดวยโดยอนุโลม

มาตรา ๖๐ ขาราชการพลเรือนสามัญซึ่งอยูในระหวางทดลองปฏิบัติหนาท่ีราชการผูใด
ถูกสั่งใหออกจากราชการตามมาตรา ๑๑๑ และตอมาปรากฏวาผูนั้นมีกรณีที่จะตองถูกส่ังใหออก
จากราชการตามมาตรา ๕๙ หรือตามมาตราอนื่ กใ็ หผบู งั คบั บญั ชาซ่ึงมีอํานาจสงั่ บรรจุตามมาตรา ๕๗
หรือผูมีอํานาจตามมาตราอื่นนั้น แลวแตกรณี มีอํานาจเปล่ียนแปลงคําสั่ง เปนใหออกจากราชการ
ตามมาตรา ๕๙ หรือตามมาตราอ่ืนนนั้ ได

มาตรา ๖๑ การแตงตัง้ ขา ราชการพลเรอื นสามัญใหดํารงตําแหนงในสายงานท่ีไมมีกําหนดไว
ในมาตรฐานกาํ หนดตําแหนง จะกระทาํ มิได

มาตรา ๖๒ ผไู ดร ับแตง ต้ังใหดํารงตาํ แหนง ขา ราชการพลเรอื นสามญั ตําแหนง ใดตองมีคุณสมบัติ
ตรงตามคณุ สมบัตเิ ฉพาะสาํ หรบั ตาํ แหนง นนั้ ตามมาตรฐานกําหนดตาํ แหนง

ในกรณีท่ีมีเหตุผลและความจําเปน ก.พ. อาจอนุมัติใหแตงตั้งขาราชการพลเรือนสามัญ
ที่มคี ุณสมบัติตางไปจากคณุ สมบัตเิ ฉพาะสาํ หรับตาํ แหนง ตามมาตรฐานกําหนดตําแหนง ก็ได

ในกรณีที่ ก.พ. กําหนดใหปริญญา ประกาศนียบัตรวิชาชีพหรือคุณวุฒิใดเปนคุณสมบัติเฉพาะ
สําหรบั ตําแหนง ใหห มายถงึ ปริญญา ประกาศนยี บัตรวชิ าชีพหรอื คณุ วุฒิท่ี ก.พ. รบั รอง

มาตรา ๖๓ การยา ย การโอน หรอื การเลอื่ นขา ราชการพลเรอื นสามัญไปแตงต้ังใหดํารงตําแหนง
ขา ราชการพลเรอื นสามัญในหรือตางกระทรวงหรือกรม แลวแตกรณี ใหเปนไปตามทก่ี ําหนดในกฎ ก.พ.

การโอนขาราชการพลเรือนสามัญจากกระทรวงหรือกรมหนึ่ง ไปแตงต้ังใหดํารงตําแหนง
ขา ราชการพลเรอื นสามัญในตางประเทศสังกัดอีกกระทรวงหรือกรมหน่ึง เปนการช่ัวคราวตามระยะเวลา
ท่กี ําหนด ใหก ระทาํ ไดต ามหลักเกณฑและวธิ กี ารที่ ก.พ. กําหนด

เลม ๑๒๕ ตอนท่ี ๒๒ ก หนา ๒๔ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกจิ จานเุ บกษา

การยายหรอื การโอนขาราชการพลเรือนสามญั ไปแตง ต้ังใหดํารงตําแหนงในระดับท่ีต่ํากวาเดิม
จะกระทาํ มิได เวน แตจ ะไดร บั ความยนิ ยอมจากขาราชการพลเรอื นสามัญผนู ้นั

การบรรจุขา ราชการพลเรือนสามญั ที่ไดออกจากราชการไปเนื่องจากถูกสั่งใหออกจากราชการ
เพื่อไปรับราชการทหารตามกฎหมายวาดวยการรับราชการทหาร หรือไดรับอนุมัติจากคณะรัฐมนตรี
ใหไ ปปฏิบัติงานใด ๆ ซึ่งใหนับเวลาระหวางน้ันสําหรับการคํานวณบําเหน็จบํานาญเหมือนเต็มเวลาราชการ
หรือออกจากราชการไปที่มิใชเปนการออกจากราชการในระหวางทดลองปฏิบัติหนาที่ราชการ
กลบั เขา รับราชการในกระทรวงหรือกรม ตลอดจนจะสั่งบรรจุและแตงตั้งใหดํารงตําแหนงประเภทใด
สายงานใด ระดับใด และใหไดรับเงินเดือนเทาใด ใหกระทําไดตามหลักเกณฑและวิธีการท่ี ก.พ.
กําหนด

เพ่ือประโยชนในการนับเวลาราชการตามพระราชบัญญัติน้ีและตามกฎหมายวาดวย
บําเหน็จบํานาญขาราชการ ขาราชการพลเรือนสามัญท่ีไดออกจากราชการไป เนื่องจากถูกส่ังให
ออกจากราชการเพือ่ ไปรับราชการทหารตามกฎหมายวาดวยการรับราชการทหาร หรือไดรับอนุมัติจาก
คณะรัฐมนตรีใหไปปฏิบัติงานใด ๆ ซ่ึงใหนับเวลาระหวางน้ันสําหรับการคํานวณบําเหน็จบํานาญ
เหมือนเต็มเวลาราชการ เม่ือไดรับบรรจุกลับเขารับราชการใหมีสิทธินับวันรับราชการกอนถูกส่ัง
ใหอ อกจากราชการรวมกับวันรับราชการทหารตามกฎหมายวาดวยการรับราชการทหาร หรือวันที่ได
ปฏบิ ตั ิงานใด ๆ ตามท่ีไดร บั อนุมัติจากคณะรัฐมนตรี แลวแตกรณี และวันรับราชการเมื่อไดรับบรรจุ
กลับเขารับราชการเปนเวลาราชการติดตอกันเสมือนวาผูนั้นมิไดเคยถูกสั่งใหออกจากราชการ
สาํ หรับผซู งึ่ ออกจากราชการไปท่ีมิใชเปนการออกจากราชการในระหวางทดลองปฏิบัติหนาที่ราชการ
ซึ่งไดรับบรรจุกลับเขารับราชการตามวรรคส่ี ใหมีสิทธินับเวลาราชการกอนออกจากราชการ
เพือ่ ประโยชนในการนบั เวลาราชการตามพระราชบญั ญตั นิ ี้

มาตรา ๖๔ การโอนพนักงานสวนทองถ่ิน การโอนขาราชการท่ีไมใชขาราชการพลเรือนสามัญ
ตามพระราชบัญญัตินี้และไมใชขาราชการการเมือง และการโอนเจาหนาท่ีของหนวยงานอื่นของรัฐ
ท่ี ก.พ. กาํ หนด มาบรรจุเปนขา ราชการพลเรือนสามัญ ตลอดจนจะแตงตง้ั ใหด ํารงตําแหนง ประเภทใด
สายงานใด ระดับใด และใหไดรับเงินเดือนเทาใด ใหกระทําไดตามหลักเกณฑและวิธีการท่ี ก.พ.
กาํ หนด

เลม ๑๒๕ ตอนท่ี ๒๒ ก หนา ๒๕ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกิจจานเุ บกษา

เพอ่ื ประโยชนใ นการนบั เวลาราชการ ใหถือเวลาราชการหรือเวลาทํางานของผทู โี่ อนมารบั ราชการ
ตามวรรคหนง่ึ เปน เวลาราชการของขาราชการพลเรอื นสามัญตามพระราชบญั ญัตินี้ดว ย

มาตรา ๖๕ พนักงานสวนทองถิ่นซ่ึงไมใชออกจากงานในระหวางทดลองปฏิบัติงานหรือ
ขาราชการท่ีไมใชขาราชการพลเรือนสามัญตามพระราชบัญญัติน้ี และไมใชขาราชการการเมือง
ขาราชการวิสามัญ หรือขาราชการซึ่งออกจากราชการในระหวางทดลองปฏิบัติหนาที่ราชการ ผูใด
ออกจากงานหรือออกจากราชการไปแลว ถาสมัครเขารับราชการเปนขาราชการพลเรือนสามัญและ
ทางราชการตองการจะรับผูนั้นเขารับราชการใหผูบังคับบัญชาซึ่งมีอํานาจส่ังบรรจุตามมาตรา ๕๗
พิจารณาโดยคํานึงถึงประโยชนท่ีทางราชการจะไดรับ ท้ังนี้ จะบรรจุและแตงต้ังใหดํารงตําแหนง
ประเภทใด สายงานใด ระดับใด และใหไดรับเงินเดือนเทาใดใหเปนไปตามหลักเกณฑและวิธีการ
ท่ี ก.พ. กําหนด

เพ่ือประโยชนใ นการนับเวลาราชการ ใหถือเวลาราชการหรือเวลาทํางานของผูเขารับราชการ
ตามวรรคหนึ่งในขณะท่ีเปนขาราชการ หรือพนักงานสวนทองถิ่นน้ันเปนเวลาราชการของขาราชการ
พลเรอื นสามัญตามพระราชบญั ญตั ินีด้ ว ย

มาตรา ๖๖ ขาราชการพลเรือนสามัญผูใดไดรับแตงตั้งใหดํารงตําแหนงตามมาตรา ๖๒ แลว
ห า ก ภ า ย ห ลั ง ป ร า ก ฏ ว า เ ป น ผู มี คุ ณ ส ม บั ติ ไ ม ต ร ง ต า ม คุ ณ ส ม บั ติ เ ฉ พ า ะ สํ า ห รั บ ตํ า แ ห น ง น้ั น
ใหผบู ังคบั บญั ชาซงึ่ มอี ํานาจส่ังบรรจตุ ามมาตรา ๕๗ แตง ต้ังผนู น้ั ใหก ลับไปดาํ รงตําแหนงตามเดิมหรือ
ตําแหนงอ่ืนในประเภทเดียวกันและระดับเดียวกันโดยพลัน แตท้ังนี้ ไมกระทบกระเทือนถึงการใด
ท่ีผูน้ันไดปฏิบัติไปตามอํานาจและหนาที่ และการรับเงินเดือนหรือผลประโยชนอ่ืนใดที่ไดรับหรือ
มสี ิทธิจะไดร ับอยูกอ นไดร บั คาํ สง่ั ใหกลับไปดํารงตําแหนง ตามเดิมหรือตําแหนงอ่ืนในประเภทเดียวกัน
และระดับเดียวกัน

การรับเงินเดือน สิทธิและประโยชนของผูที่ไดรับแตง ตัง้ ใหกลับไปดาํ รงตาํ แหนง ตามเดิมหรือ
ตาํ แหนงอ่นื ในประเภทเดียวกันและระดับเดียวกันตามวรรคหนึ่ง ใหเปนไปตามหลักเกณฑและวิธีการ
ท่ี ก.พ. กาํ หนด

ในกรณที ไ่ี มส ามารถแตงตัง้ ใหก ลับไปดาํ รงตําแหนง ตามเดิมหรอื ตําแหนงอ่ืนในประเภทเดียวกัน
และระดบั เดยี วกนั ตามวรรคหน่ึงได ไมวาดวยเหตุใดให ก.พ. พจิ ารณาเปน การเฉพาะราย

เลม ๑๒๕ ตอนท่ี ๒๒ ก หนา ๒๖ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกิจจานเุ บกษา

มาตรา ๖๗ ผูไดรับบรรจุเขารับราชการเปนขาราชการพลเรือนสามัญและแตงตั้งให
ดํารงตําแหนงใดตามมาตรา ๕๓ วรรคหน่ึง มาตรา ๕๕ มาตรา ๕๖ มาตรา ๖๓ มาตรา ๖๔
และมาตรา ๖๕ หากภายหลังปรากฏวาขาดคุณสมบัติท่ัวไปหรือมีลักษณะตองหามโดยไมไดรับการยกเวน
ตามมาตรา ๓๖ หรือขาดคุณสมบัติเฉพาะสําหรับตําแหนงน้ันโดยไมไดรับอนุมัติจาก ก.พ.
ตามมาตรา ๖๒ อยูกอนก็ดี มีกรณีตองหาอยูกอนและภายหลังเปนผูขาดคุณสมบัติเนื่องจาก
กรณีตองหาน้ันก็ดี ใหผูบังคับบัญชาซ่ึงมีอํานาจสั่งบรรจุตามมาตรา ๕๗ ส่ังใหผูน้ันออกจากราชการ
โดยพลัน แตท้ังนี้ไมกระทบกระเทือนถึงการใดท่ีผูน้ันไดปฏิบัติไปตามอํานาจและหนาท่ี และการรับ
เงินเดือนหรือผลประโยชนอ่ืนใดที่ไดรับหรือมีสิทธิจะไดรับจากทางราชการกอนมีคําส่ังใหออกน้ัน
และถาการเขารับราชการเปนไปโดยสุจริตแลวใหถือวาเปนการส่ังใหออกเพ่ือรับบําเหน็จบํานาญ
เหตุทดแทนตามกฎหมายวาดว ยบําเหน็จบาํ นาญขา ราชการ

มาตรา ๖๘ ในกรณีที่ตําแหนงขาราชการพลเรือนสามัญวางลง หรือผูดํารงตําแหนง
ไมสามารถปฏิบัติหนาที่ราชการได และเปนกรณีที่มิไดบัญญัติไวในกฎหมายวาดวยระเบียบบริหาร
ราชการแผนดิน ใหผูบังคับบัญชาซึ่งมีอํานาจสั่งบรรจุตามมาตรา ๕๗ มีอํานาจส่ังใหขาราชการพลเรือน
ทเ่ี หน็ สมควรรกั ษาการในตาํ แหนง น้นั ได

ผูรักษาการในตําแหนง ตามวรรคหน่งึ ใหม ีอํานาจหนาทต่ี ามตาํ แหนง ทร่ี กั ษาการนัน้ ในกรณที ่ี
มีกฎหมายอนื่ กฎ ระเบียบ ขอบงั คับ มตขิ องคณะรฐั มนตรี มติคณะกรรมการตามกฎหมายหรือคําส่ัง
ผูบังคับบัญชา แตงตั้งใหผูดํารงตําแหนงนั้น ๆ เปนกรรมการ หรือใหมีอํานาจหนาท่ีอยางใด ก็ให
ผรู ักษาการในตําแหนงทาํ หนาทก่ี รรมการ หรือมีอํานาจหนาที่อยางนั้นในระหวางท่ีรักษาการในตําแหนง
แลว แตก รณี

มาตรา ๖๙ ในกรณีที่มีเหตุผลความจําเปน ผูบังคับบัญชาซ่ึงมีอํานาจสั่งบรรจุตามมาตรา ๕๗
มีอํานาจส่ังขาราชการพลเรือนสามัญใหประจําสวนราชการเปนการช่ัวคราวโดยใหพนจากตําแหนง
หนา ทีเ่ ดิมไดต ามที่กําหนดในกฎ ก.พ.

การใหไ ดร บั เงินเดือน การแตงตั้ง การเล่ือนเงินเดือน การดําเนินการทางวินัย และการออก
จากราชการของขาราชการพลเรือนสามัญตามวรรคหนง่ึ ใหเปนไปตามทีก่ าํ หนดในกฎ ก.พ.

มาตรา ๗๐ ในกรณีท่มี เี หตผุ ลความจําเปน ผบู งั คบั บญั ชาซง่ึ มอี าํ นาจส่ังบรรจุตามมาตรา ๕๗
มีอาํ นาจสงั่ ใหขา ราชการพลเรอื นสามญั พนจากตําแหนงหนาท่ีและขาดจากอัตราเงินเดือนในตําแหนงเดิม

เลม ๑๒๕ ตอนที่ ๒๒ ก หนา ๒๗ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกจิ จานเุ บกษา

โดยใหร บั เงินเดือนในอัตรากาํ ลังทดแทนโดยมรี ะยะเวลาตามที่ ก.พ. กําหนดได ทั้งนี้ ใหเปนไปตาม
หลกั เกณฑและวธิ กี ารท่กี าํ หนดในกฎ ก.พ.

การใหพน จากตําแหนง การใหไดร บั เงินเดือน การแตง ตง้ั การเลื่อนเงินเดือน การดําเนินการ
ทางวนิ ยั และการออกจากราชการของขา ราชการพลเรือนสามญั ตามวรรคหน่งึ ใหเปนไปตามท่ีกําหนด
ในกฎ ก.พ.

ในกรณีที่หมดความจําเปน หรือครบกาํ หนดระยะเวลาการใหร ับเงินเดอื นในอัตรากําลังทดแทน
ใหผูบังคับบัญชาซ่ึงมีอํานาจส่ังบรรจุตามมาตรา ๕๗ สั่งใหขาราชการพลเรือนสามัญผูนั้นพนจาก
การรับเงนิ เดอื นในอัตรากาํ ลังทดแทนและแตง ต้ังใหด าํ รงตําแหนงตามเดิมหรอื ตาํ แหนงอนื่ ในประเภทเดียวกัน
และระดับเดยี วกนั

มาตรา ๗๑ ในกรณีท่ีศาลปกครองมีคําพิพากษาถึงท่ีสุดสั่งใหเพิกถอนคําส่ังแตงต้ัง
ขาราชการพลเรือนสามญั ใหเ ปนหนาทขี่ อง ก.พ. โดยความเห็นชอบของคณะรัฐมนตรีในการสั่งการ
ตามสมควรเพอ่ื เยยี วยาและแกไ ขหรอื ดาํ เนนิ การตามทเี่ ห็นสมควรได

หมวด ๔
การเพ่ิมพูนประสิทธภิ าพและ
เสริมสรา งแรงจูงใจในการปฏิบัตริ าชการ

มาตรา ๗๒ ใหส ว นราชการมหี นาท่ีดาํ เนินการใหมกี ารเพิ่มพูนประสิทธิภาพและเสริมสราง
แรงจงู ใจแกข าราชการพลเรือนสามัญ เพื่อใหข าราชการพลเรือนสามัญมีคุณภาพ คุณธรรม จริยธรรม
คุณภาพชีวิต มีขวัญและกําลังใจในการปฏิบัติราชการใหเกิดผลสัมฤทธ์ิตอภารกิจของรัฐ ทั้งนี้
ตามหลกั เกณฑและวิธกี ารท่ี ก.พ. กําหนด

ในกรณีท่ีเห็นสมควร และเพ่ือการประหยัด สํานักงาน ก.พ. จะจัดใหมีการเพิ่มพูน
ประสิทธิภาพและเสรมิ สรางแรงจูงใจแทนสว นราชการตามวรรคหนึง่ ก็ได

มาตรา ๗๓ ผูบังคับบัญชาตองปฏิบัติตนตอผูอยูใตบังคับบัญชาอยางมีคุณธรรมและ
เทยี่ งธรรมและเสรมิ สรา งแรงจูงใจใหผ ูอ ยใู ตบ งั คบั บญั ชาดาํ รงตนเปนขา ราชการท่ีดี

เลม ๑๒๕ ตอนท่ี ๒๒ ก หนา ๒๘ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกจิ จานุเบกษา

มาตรา ๗๔ ขาราชการพลเรือนสามัญผูใดประพฤติตนอยูในจรรยาและระเบียบวินัย
และปฏบิ ัตริ าชการอยา งมปี ระสิทธิภาพและเกิดผลสัมฤทธ์ิตอภารกิจของรัฐ ใหผูบังคับบัญชาพิจารณา
เล่ือนเงินเดือนใหตามควรแกกรณีตามที่กําหนดในกฎ ก.พ. และจะใหบําเหน็จความชอบอยางอื่น
ซ่งึ อาจเปน คาํ ชมเชย เคร่ืองเชดิ ชูเกยี รติ หรือรางวัลดวยก็ได

มาตรา ๗๕ การใหขาราชการพลเรือนสามัญไปศึกษาเพ่ิมเติม ฝกอบรม ดูงาน หรือ
ปฏิบัตกิ ารวจิ ยั ในประเทศหรือตา งประเทศ ใหเปนไปตามหลักเกณฑ วิธกี าร และเงอื่ นไขที่ ก.พ. กําหนด

มาตรา ๗๖ ใหผ บู ังคบั บญั ชามีหนา ที่ประเมนิ ผลการปฏิบัติราชการของผูอยูใตบังคับบัญชา
เพื่อใชป ระกอบการพจิ ารณาแตงต้งั และเลอื่ นเงนิ เดือน ทงั้ นี้ ตามหลักเกณฑและวธิ กี ารที่ ก.พ. กาํ หนด

ผลการประเมินตามวรรคหน่ึงใหนําไปใชเพื่อประโยชนในการพัฒนาและเพิ่มพูนประสิทธิภาพ
การปฏบิ ตั ิราชการดวย

มาตรา ๗๗ ขาราชการพลเรือนสามญั ผใู ดถึงแกความตายเนื่องจากการปฏิบัติหนาที่ราชการ
ใหผูบงั คบั บัญชาพจิ ารณาเล่ือนเงินเดือนใหผูน ้นั เปนกรณพี เิ ศษเพื่อประโยชนใ นการคํานวณบาํ เหนจ็ บาํ นาญ
หรอื ใหไ ดร ับสิทธิประโยชนอ ืน่ ตามระเบยี บทีค่ ณะรัฐมนตรีกาํ หนด

หมวด ๕
การรกั ษาจรรยาขาราชการ

มาตรา ๗๘ ขาราชการพลเรอื นสามญั ตอ งรักษาจรรยาขาราชการตามท่ีสวนราชการกําหนดไว
โดยมุงประสงคใหเปนขาราชการที่ดี มีเกียรติและศักดิ์ศรีความเปนขาราชการ โดยเฉพาะในเรื่อง
ดังตอไปนี้

(๑) การยดึ มน่ั และยืนหยดั ทาํ ในสง่ิ ทถ่ี กู ตอ ง
(๒) ความซือ่ สัตยส ุจริตและความรับผดิ ชอบ
(๓) การปฏิบตั ิหนา ทดี่ ว ยความโปรงใสและสามารถตรวจสอบได
(๔) การปฏิบตั ิหนา ท่ีโดยไมเลอื กปฏิบัติอยา งไมเ ปนธรรม
(๕) การมงุ ผลสัมฤทธิ์ของงาน

เลม ๑๒๕ ตอนที่ ๒๒ ก หนา ๒๙ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกิจจานุเบกษา

ใหส ว นราชการกําหนดขอบงั คบั วาดวยจรรยาขาราชการเพ่ือใหสอดคลองกับลักษณะของงาน
ในสว นราชการน้ันตามหลกั วิชาและจรรยาวชิ าชีพ

ในการกําหนดขอบงั คบั วาดวยจรรยาขา ราชการตามวรรคสอง ใหจัดใหมีการรับฟงความคิดเห็น
ของขาราชการและประกาศใหป ระชาชนทราบดวย

มาตรา ๗๙ ขาราชการพลเรือนสามัญผูใดไมปฏิบัติตามจรรยาขาราชการอันมิใชเปน
ความผิดวนิ ยั ใหผ บู งั คบั บัญชาตกั เตือน นําไปประกอบการพิจารณาแตงต้ังเล่ือนเงินเดือน หรือสั่งให
ขา ราชการผูน น้ั ไดรับการพฒั นา

หมวด ๖
วนิ ยั และการรักษาวินัย

มาตรา ๘๐ ขาราชการพลเรือนสามญั ตอ งรักษาวนิ ยั โดยกระทําการหรือไมกระทําการตามท่ี
บญั ญตั ิไวในหมวดน้ีโดยเครงครดั อยเู สมอ

ขา ราชการพลเรอื นสามญั ผูปฏิบตั ิราชการในตางประเทศนอกจากตองรักษาวินัยตามที่บัญญัติไว
ในหมวดน้แี ลว ตอ งรกั ษาวนิ ยั โดยกระทาํ การหรอื ไมกระทําการตามทก่ี าํ หนดในกฎ ก.พ. ดวย

มาตรา ๘๑ ขาราชการพลเรือนสามัญตองสนับสนุนการปกครองระบอบประชาธิปไตย
อันมีพระมหากษตั ริยท รงเปน ประมุขดว ยความบรสิ ทุ ธใ์ิ จ

มาตรา ๘๒ ขาราชการพลเรอื นสามัญตอ งกระทําการอันเปน ขอ ปฏิบัตดิ งั ตอไปนี้
(๑) ตองปฏบิ ตั หิ นาทีร่ าชการดว ยความซอ่ื สตั ย สุจริต และเทีย่ งธรรม
(๒) ตองปฏิบตั หิ นาทร่ี าชการใหเ ปน ไปตามกฎหมาย กฎ ระเบียบของทางราชการ มติของ
คณะรฐั มนตรี นโยบายของรฐั บาล และปฏิบัติตามระเบียบแบบแผนของทางราชการ
(๓) ตองปฏิบัติหนาท่ีราชการใหเกิดผลดีหรือความกาวหนาแกราชการดวยความตั้งใจ
อตุ สาหะ เอาใจใส และรกั ษาประโยชนของทางราชการ
(๔) ตอ งปฏิบัตติ ามคาํ ส่ังของผูบ ังคับบญั ชาซ่ึงสงั่ ในหนาทีร่ าชการโดยชอบดวยกฎหมายและ
ระเบียบของทางราชการ โดยไมขัดขืนหรือหลีกเล่ียง แตถาเห็นวาการปฏิบัติตามคําส่ังน้ันจะทําใหเสียหาย
แกร าชการ หรอื จะเปน การไมรกั ษาประโยชนของทางราชการจะตองเสนอความเห็นเปนหนังสือทันที

เลม ๑๒๕ ตอนที่ ๒๒ ก หนา ๓๐ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกิจจานเุ บกษา

เพือ่ ใหผ บู ังคับบัญชาทบทวนคําส่งั นนั้ และเมื่อไดเสนอความเหน็ แลว ถาผบู ังคับบญั ชายืนยันใหปฏิบัติ
ตามคําส่ังเดิม ผูอยูใ ตบงั คบั บัญชาตองปฏิบตั ิตาม

(๕) ตองอุทศิ เวลาของตนใหแกร าชการ จะละท้งิ หรือทอดทงิ้ หนา ที่ราชการมไิ ด
(๖) ตอ งรกั ษาความลบั ของทางราชการ
(๗) ตองสุภาพเรียบรอย รักษาความสามัคคีและตองชวยเหลือกันในการปฏิบัติราชการ
ระหวางขา ราชการดวยกนั และผรู วมปฏบิ ตั ิราชการ
(๘) ตองตอนรับ ใหความสะดวก ใหความเปนธรรม และใหการสงเคราะหแกประชาชน
ผตู ดิ ตอ ราชการเก่ียวกับหนาท่ีของตน
(๙) ตองวางตนเปนกลางทางการเมืองในการปฏิบัติหนาที่ราชการและในการปฏิบัติการอ่ืน
ท่ีเก่ียวของกับประชาชน กับจะตองปฏิบัติตามระเบียบของทางราชการวาดวยมารยาททางการเมือง
ของขา ราชการดวย
(๑๐) ตอ งรกั ษาช่อื เสียงของตน และรักษาเกียรติศักด์ิของตําแหนงหนาท่ีราชการของตนมิให
เสือ่ มเสีย
(๑๑) กระทาํ การอื่นใดตามทก่ี าํ หนดในกฎ ก.พ.
มาตรา ๘๓ ขาราชการพลเรอื นสามญั ตอ งไมก ระทําการใดอนั เปน ขอหาม ดังตอ ไปนี้
(๑) ตองไมรายงานเท็จตอผูบังคับบัญชา การรายงานโดยปกปดขอความซ่ึงควรตองแจง
ถอื วาเปนการรายงานเทจ็ ดว ย
(๒) ตองไมปฏิบัติราชการอันเปนการกระทําการขามผูบังคับบัญชาเหนือตน เวนแต
ผบู ังคบั บัญชาเหนือตนข้นึ ไปเปนผสู ่งั ใหก ระทาํ หรอื ไดรบั อนุญาตเปน พเิ ศษชั่วคร้ังคราว
(๓) ตองไมอาศัยหรือยอมใหผูอ่ืนอาศัยตําแหนงหนาท่ีราชการของตนหาประโยชนใหแก
ตนเองหรอื ผอู ื่น
(๔) ตอ งไมประมาทเลนิ เลอ ในหนาท่รี าชการ
(๕) ตองไมกระทําการหรอื ยอมใหผอู ่นื กระทาํ การหาผลประโยชนอ ันอาจทาํ ใหเ สียความเทย่ี งธรรม
หรือเสอื่ มเสยี เกียรติศกั ดิข์ องตาํ แหนง หนาท่ีราชการของตน
(๖) ตองไมเปนกรรมการผูจัดการ หรือผูจัดการ หรือดํารงตําแหนงอ่ืนใดที่มีลักษณะงาน
คลายคลึงกันน้ันในหา งหนุ สว นหรือบรษิ ัท

เลม ๑๒๕ ตอนที่ ๒๒ ก หนา ๓๑ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกจิ จานเุ บกษา

(๗) ตองไมก ระทําการอยา งใดทเ่ี ปน การกล่ันแกลง กดข่ี หรอื ขม เหงกนั ในการปฏิบตั ริ าชการ
(๘) ตองไมก ระทําการอนั เปน การลวงละเมดิ หรอื คกุ คามทางเพศตามทกี่ ําหนดในกฎ ก.พ.
(๙) ตอ งไมด หู มนิ่ เหยียดหยาม กดข่ี หรอื ขมเหงประชาชนผตู ดิ ตอราชการ
(๑๐) ไมก ระทาํ การอน่ื ใดตามท่กี าํ หนดในกฎ ก.พ.
มาตรา ๘๔ ขาราชการพลเรือนสามัญผูใดไมปฏิบัติตามขอปฏิบัติตามมาตรา ๘๑ และ
มาตรา ๘๒ หรอื ฝา ฝนขอ หามตามมาตรา ๘๓ ผูน ั้นเปน ผูกระทําผดิ วินยั
มาตรา ๘๕ การกระทาํ ผิดวินยั ในลกั ษณะดังตอไปนี้ เปนความผดิ วนิ ัยอยา งรายแรง
(๑) ปฏิบัติหรือละเวนการปฏิบัติหนาที่ราชการโดยมิชอบเพ่ือใหเกิดความเสียหายอยางรายแรง
แกผ หู นึ่งผูใด หรอื ปฏิบตั หิ รอื ละเวน การปฏิบัติหนา ท่ีราชการโดยทจุ ริต
(๒) ละทิ้งหรอื ทอดทิ้งหนา ทีร่ าชการโดยไมมีเหตุผลอนั สมควรเปนเหตุใหเสียหายแกราชการ
อยางรายแรง
(๓) ละท้งิ หนา ทร่ี าชการติดตอในคราวเดียวกนั เปน เวลาเกินสิบหาวันโดยไมมีเหตุอันสมควร
หรือโดยมพี ฤติการณอันแสดงถึงความจงใจไมป ฏิบัติตามระเบียบของทางราชการ
(๔) กระทาํ การอนั ไดชือ่ วาเปน ผูประพฤติช่ัวอยา งรายแรง
(๕) ดูหมิน่ เหยียดหยาม กดข่ี ขม เหง หรือทํารายประชาชนผตู ิดตอราชการอยา งรา ยแรง
(๖) กระทาํ ความผิดอาญาจนไดรับโทษจําคุกหรือโทษที่หนักกวาโทษจําคุกโดยคําพิพากษา
ถึงท่ีสุดใหจําคุกหรือใหรับโทษท่ีหนักกวาโทษจําคุก เวนแตเปนโทษสําหรับความผิดที่ไดกระทํา
โดยประมาทหรือความผดิ ลหุโทษ
(๗) ละเวนการกระทาํ หรอื กระทาํ การใด ๆ อนั เปนการไมปฏบิ ัตติ ามมาตรา ๘๒ หรือฝาฝน
ขอ หามตามมาตรา ๘๓ อนั เปนเหตุใหเสียหายแกราชการอยา งรายแรง
(๘) ละเวน การกระทําหรือกระทาํ การใด ๆ อันเปนการไมปฏิบัติตามมาตรา ๘๐ วรรคสอง
และมาตรา ๘๒ (๑๑) หรือฝาฝนขอหามตามมาตรา ๘๓ (๑๐) ท่ีมีกฎ ก.พ. กําหนดใหเปนความผิดวินัย
อยา งรา ยแรง
มาตรา ๘๖ กฎ ก.พ. ตามมาตรา ๘๐ วรรคสอง มาตรา ๘๒ (๑๑) มาตรา ๘๓ (๘)
และ (๑๐) และมาตรา ๘๕ (๘) ใหใชสําหรับการกระทําท่ีเกิดข้ึนภายหลังจากท่ีกฎ ก.พ. ดังกลาว
ใชบ ังคบั

เลม ๑๒๕ ตอนท่ี ๒๒ ก หนา ๓๒ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกิจจานุเบกษา

มาตรา ๘๗ ใหผูบังคับบัญชามีหนาท่ีเสริมสรางและพัฒนาใหผูอยูใตบังคับบัญชามีวินัย
และปองกนั มิใหผูอ ยใู ตบ ังคบั บัญชากระทาํ ผิดวินัย ทง้ั นี้ ตามหลักเกณฑและวธิ กี ารท่ี ก.พ. กําหนด

มาตรา ๘๘ ขา ราชการพลเรือนสามญั ผใู ดกระทาํ ผิดวินัย จะตอ งไดรับโทษทางวินัย เวนแต
มีเหตุอนั ควรงดโทษตามที่บัญญตั ไิ วใ นหมวด ๗ การดาํ เนนิ การทางวินยั

โทษทางวินยั มี ๕ สถาน ดังตอ ไปน้ี
(๑) ภาคทณั ฑ
(๒) ตัดเงนิ เดอื น
(๓) ลดเงินเดือน
(๔) ปลดออก
(๕) ไลอ อก
มาตรา ๘๙ การลงโทษขา ราชการพลเรอื นสามัญใหท าํ เปน คําส่งั ผสู ่ังลงโทษตองสั่งลงโทษ
ใหเหมาะสมกบั ความผดิ และตอ งเปนไปดว ยความยตุ ิธรรมและโดยปราศจากอคติ โดยในคําสั่งลงโทษ
ใหแ สดงวาผูถกู ลงโทษกระทาํ ผดิ วินัยในกรณใี ดและตามมาตราใด

หมวด ๗
การดําเนินการทางวนิ ยั

มาตรา ๙๐ เม่ือมีการกลาวหาหรือมีกรณีเปนท่ีสงสัยวาขาราชการพลเรือนสามัญผูใด
กระทําผิดวินัย ใหผูบังคับบัญชามีหนาท่ีตองรายงานใหผูบังคับบัญชาซึ่งมีอํานาจสั่งบรรจุตามมาตรา ๕๗
ทราบโดยเรว็ และใหผ บู งั คบั บัญชาซง่ึ มอี าํ นาจสงั่ บรรจุตามมาตรา ๕๗ ดําเนินการตามพระราชบัญญัติน้ี
โดยเรว็ ดว ยความยุตธิ รรมและโดยปราศจากอคติ

ผบู ังคับบัญชาหรือผบู ังคับบัญชาซ่งึ มีอาํ นาจส่ังบรรจตุ ามมาตรา ๕๗ ผใู ดละเลยไมปฏิบัติหนาท่ี
ตามวรรคหนงึ่ หรอื ปฏิบตั หิ นา ที่โดยไมสุจริตใหถ ือวาผนู น้ั กระทาํ ผิดวนิ ยั

อํานาจหนาท่ีของผูบังคับบัญชาซ่ึงมีอํานาจสั่งบรรจุตามมาตรา ๕๗ ตามหมวดน้ี ผูบังคับบัญชา
ซึ่งมีอํานาจส่ังบรรจุตามมาตรา ๕๗ จะมอบหมายใหผูบังคับบัญชาระดับตํ่าลงไปปฏิบัติแทนตาม
หลกั เกณฑที่ ก.พ. กําหนดกไ็ ด

เลม ๑๒๕ ตอนท่ี ๒๒ ก หนา ๓๓ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกจิ จานุเบกษา

มาตรา ๙๑ เมื่อไดรับรายงานตามมาตรา ๙๐ หรือความดังกลาวปรากฏตอผูบังคับบัญชา
ซึง่ มอี ํานาจสงั่ บรรจุตามมาตรา ๕๗ ใหผบู ังคบั บญั ชาซึ่งมีอํานาจส่ังบรรจุตามมาตรา ๕๗ รีบดําเนินการ
หรือสงั่ ใหดาํ เนินการสืบสวนหรือพจิ ารณาในเบ้ืองตนวากรณีมีมูลที่ควรกลาวหาวาผูน้ันกระทําผิดวินัย
หรอื ไม ถาเหน็ วากรณไี มมมี ลู ทีค่ วรกลา วหาวากระทาํ ผดิ วินัยกใ็ หย ุติเรื่องได

ในกรณีท่ีเห็นวามีมูลที่ควรกลาวหาวาขาราชการพลเรือนสามัญผูใดกระทําผิดวินัยโดยมี
พยานหลกั ฐานในเบอ้ื งตน อยูแลว ใหดําเนินการตอ ไปตามมาตรา ๙๒ หรือมาตรา ๙๓ แลวแตก รณี

มาตรา ๙๒ ในกรณีท่ีผลการสืบสวนหรือพิจารณาตามมาตรา ๙๑ ปรากฏวากรณีมีมูล
ถาความผิดน้ันมิใชเปนความผิดวินัยอยางรายแรง และไดแจงขอกลาวหาและสรุปพยานหลักฐาน
ใหผูถ ูกกลาวหาทราบ พรอมท้ังรับฟงคําชี้แจงของผูถูกกลาวหาแลวผูบังคับบัญชาซึ่งมีอํานาจส่ังบรรจุ
ตามมาตรา ๕๗ เห็นวาผถู ูกกลาวหาไดกระทําผิดตามขอกลาวหา ใหผูบังคับบัญชาส่ังลงโทษตามควร
แกกรณีโดยไมตั้งคณะกรรมการสอบสวนก็ได

ในกรณีตามวรรคหนึ่ง ถาผูบ งั คบั บญั ชาซ่ึงมีอาํ นาจสง่ั บรรจตุ ามมาตรา ๕๗ เหน็ วา ผูถูกกลาวหา
ไมไดกระทําผดิ ตามขอ กลาวหา ใหผูบงั คบั บัญชาดังกลาวสงั่ ยตุ เิ รอ่ื ง

มาตรา ๙๓ ในกรณีที่ผลการสืบสวนหรือพิจารณาตามมาตรา ๙๑ ปรากฏวากรณีมีมูล
อันเปนความผิดวินัยอยางรายแรง ใหผูบังคับบัญชาซึ่งมีอํานาจส่ังบรรจุตามมาตรา ๕๗ แตงต้ัง
คณะกรรมการสอบสวน ในการสอบสวนตองแจงขอ กลา วหาและสรุปพยานหลกั ฐานใหผ ถู กู กลาวหาทราบ
พรอ มทั้งรับฟงคําช้ีแจงของผูถูกกลาวหา เม่ือคณะกรรมการสอบสวนดําเนินการเสร็จ ใหรายงานผล
การสอบสวนและความเหน็ ตอผบู งั คบั บญั ชาซึ่งมอี าํ นาจสง่ั บรรจตุ ามมาตรา ๕๗

ถาผูบังคับบัญชาซ่ึงมีอํานาจสั่งบรรจุตามมาตรา ๕๗ เห็นวาผูถูกกลาวหาไมไดกระทําผิด
ตามขอกลาวหา ใหส่ังยุติเรื่อง แตถาเห็นวาผูถูกกลาวหาไดกระทําผิดตามขอกลาวหา ใหดําเนินการ
ตอ ไปตามมาตรา ๙๖ หรือมาตรา ๙๗ แลว แตก รณี

มาตรา ๙๔ การแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนสําหรับกรณีที่ขาราชการพลเรือนสามัญ
ตําแหนงตางกัน หรือตางกรมหรือตางกระทรวงกันถูกกลาวหาวากระทําผิดวินัยรวมกันใหดําเนินการ
ดังตอไปน้ี

เลม ๑๒๕ ตอนท่ี ๒๒ ก หนา ๓๔ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกจิ จานุเบกษา

(๑) สาํ หรบั ขา ราชการพลเรือนสามญั ในกรมเดียวกัน ท่อี ธิบดหี รือปลัดกระทรวงถูกกลาวหา
วา กระทาํ ผิดวินยั รวมกบั ผอู ยูใตบงั คับบัญชา ใหป ลดั กระทรวงหรือรฐั มนตรีวาการกระทรวง แลวแตกรณี
เปนผสู ่ังแตงตัง้ คณะกรรมการสอบสวน

(๒) สําหรับขาราชการพลเรือนสามัญตางกรมในกระทรวงเดียวกันถูกกลาวหาวากระทํา
ผิดวินัยรวมกัน ใหปลัดกระทรวงเปนผูสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวน เวนแตเปนกรณีท่ี
ปลัดกระทรวงถูกกลา วหารว มดวย ใหรัฐมนตรวี าการกระทรวงเปนผูส ัง่ แตง ต้งั คณะกรรมการสอบสวน

(๓) สําหรับขาราชการพลเรือนสามัญตางกระทรวงกันถูกกลาวหาวากระทําผิดวินัยรวมกัน
ใหผบู ังคับบัญชาซ่งึ มีอํานาจสั่งบรรจุตามมาตรา ๕๗ รวมกันแตงต้ังคณะกรรมการสอบสวน เวนแต
เปนกรณที ีม่ ผี ถู ูกกลา วหาดาํ รงตําแหนง ประเภทบรหิ ารระดบั สูงรวมดวย ใหนายกรัฐมนตรีเปนผูสั่งแตงตั้ง
คณะกรรมการสอบสวน

(๔) สาํ หรับกรณอี ่ืน ใหเ ปน ไปตามทกี่ ําหนดในกฎ ก.พ.
มาตรา ๙๕ หลักเกณฑ วิธีการ และระยะเวลาเก่ียวกับการดําเนินการทางวินัยใหเปนไป
ตามทกี่ าํ หนดในกฎ ก.พ.
ในกรณีท่ีเปนความผิดที่ปรากฏชัดแจงตามที่กําหนดในกฎ ก.พ. จะดําเนินการทางวินัย
โดยไมต อ งสอบสวนก็ได
มาตรา ๙๖ ขาราชการพลเรือนสามัญผูใดกระทําผิดวินัยอยางไมรายแรง ใหผูบังคับบัญชา
ซง่ึ มอี าํ นาจสัง่ บรรจตุ ามมาตรา ๕๗ สง่ั ลงโทษภาคทัณฑ ตดั เงนิ เดอื นหรอื ลดเงนิ เดอื นตามควรแกกรณี
ใหเหมาะสมกับความผิด
ในกรณีมีเหตุอันควรลดหยอน จะนํามาประกอบการพิจารณาลดโทษก็ได แตสําหรับ
การลงโทษภาคทัณฑใ หใ ชเ ฉพาะกรณกี ระทาํ ผิดวินยั เล็กนอย
ในกรณีกระทําผิดวินัยเล็กนอยและมีเหตุอันควรงดโทษ จะงดโทษใหโดยใหทําทัณฑบน
เปน หนงั สือหรือวากลา วตกั เตอื นกไ็ ด
การลงโทษตามมาตราน้ี ผูบังคับบัญชาซ่ึงมีอํานาจสั่งบรรจุตามมาตรา ๕๗ จะมีอํานาจ
สัง่ ลงโทษผูอยใู ตบ ังคบั บัญชาในสถานโทษและอัตราโทษใดไดเพียงใด ใหเ ปนไปตามทก่ี ําหนดในกฎ ก.พ.

เลม ๑๒๕ ตอนที่ ๒๒ ก หนา ๓๕ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกจิ จานุเบกษา

มาตรา ๙๗ ภายใตบงั คับวรรคสอง ขาราชการพลเรือนสามัญผูใดกระทําผิดวินัยอยางรายแรง
ใหลงโทษปลดออกหรือไลออกตามความรายแรงแหงกรณี ถามีเหตุอันควรลดหยอนจะนํามา
ประกอบการพิจารณาลดโทษกไ็ ด แตห า มมิใหล ดโทษลงต่ํากวา ปลดออก

ในกรณีท่ีคณะกรรมการสอบสวนหรือผูสั่งแตงตั้งคณะกรรมการสอบสวนตามมาตรา ๙๓
วรรคหน่ึง หรอื ผูม อี าํ นาจตามมาตรา ๙๔ เห็นวา ขาราชการพลเรือนสามัญผูใดกระทําผิดวินัยอยางรายแรง
ใหผบู ังคบั บญั ชาซึ่งมอี ํานาจส่ังบรรจุตามมาตรา ๕๗ สงเร่ืองให อ.ก.พ. จังหวัด อ.ก.พ. กรม หรือ
อ.ก.พ. กระทรวง ซง่ึ ผถู ูกกลาวหาสังกดั อยู แลวแตก รณี พิจารณา เมื่อ อ.ก.พ. ดังกลาวมีมติเปนประการใด
ใหผ ูบงั คับบญั ชาซึง่ มีอํานาจสง่ั บรรจตุ ามมาตรา ๕๗ ส่งั หรือปฏบิ ตั ิใหเ ปน ไปตามน้ัน ทง้ั นี้ ตามหลักเกณฑ
และวธิ กี ารท่กี ําหนดในกฎ ก.พ.

ในกรณีท่ีผูบังคับบัญชาซ่ึงมีอํานาจส่ังบรรจุตามมาตรา ๕๗ ไมใชอํานาจตามมาตรา ๙๓
วรรคหน่ึง มาตรา ๙๔ หรือมาตราน้ี ใหผูบังคับบัญชาตามมาตรา ๕๗ ระดับเหนือขึ้นไปมีอํานาจ
ดําเนินการตามมาตรา ๙๓ วรรคหนง่ึ มาตรา ๙๔ หรอื มาตรานไี้ ด

ผูใดถูกลงโทษปลดออก ใหม สี ิทธิไดร บั บาํ เหน็จบํานาญเสมือนวา ผนู น้ั ลาออกจากราชการ
มาตรา ๙๘ ขา ราชการพลเรือนสามัญผูใดใหข อ มูลตอผูบงั คบั บัญชาหรอื ใหถ อยคาํ ในฐานะพยาน
ตอ ผูมหี นาที่สืบสวนสอบสวนหรอื ตรวจสอบตามกฎหมายหรือระเบียบของทางราชการ อันเปนประโยชน
และเปน ผลดียง่ิ ตอ ทางราชการ ผูบังคับบัญชาอาจพจิ ารณาใหบําเหนจ็ ความชอบเปน กรณพี ิเศษได
ขาราชการพลเรือนสามัญผูใดอยูในฐานะที่อาจจะถูกกลาวหาวารวมกระทําผิดวินัยกับ
ขาราชการอื่น ใหขอ มลู ตอ ผูบงั คบั บญั ชา หรอื ใหถอยคําตอบุคคลหรือคณะบุคคลตามความในวรรคหนึ่ง
เกี่ยวกับการกระทําผิดวินัยที่ไดกระทํามา จนเปนเหตุใหมีการสอบสวนพิจารณาทางวินัยแก
ผูเปน ตนเหตแุ หง การกระทาํ ผดิ ผบู ังคับบญั ชาอาจใชด ลุ พินิจกันผูน ้ันไวเ ปนพยานหรือพิจารณาลดโทษ
ทางวินยั ตามควรแกก รณีได
ขา ราชการพลเรอื นสามญั ผูใ ดใหขอมูลหรอื ใหถอยคําในฐานะพยานตามวรรคหนึ่งหรือวรรคสอง
อันเปน เทจ็ ใหถ อื วา ผูน ้นั กระทาํ ผิดวินัย
หลกั เกณฑแ ละวิธีการการใหบําเหน็จความชอบ การกันเปนพยาน การลดโทษ และการให
ความคมุ ครองพยาน ใหเ ปนไปตามทกี่ ําหนดในกฎ ก.พ.

เลม ๑๒๕ ตอนท่ี ๒๒ ก หนา ๓๖ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกิจจานุเบกษา

กฎ ก.พ. วาดวยการคุมครองพยานตามวรรคสี่ จะกาํ หนดหลักเกณฑแ ละวิธกี ารทีส่ ํานกั งาน ก.พ.
หรอื ผบู ังคบั บัญชาซง่ึ มีอํานาจสั่งบรรจุตามมาตรา ๕๗ จะดําเนินการยาย โอน หรือดําเนินการอ่ืนใด
โดยไมตองไดรับความยินยอมหรือเห็นชอบจากผูบังคับบัญชาของขาราชการผูนั้น และไมตองปฏิบัติ
ตามข้นั ตอนหรือกระบวนการตามท่บี ัญญัติไวในพระราชบัญญตั ินกี้ ไ็ ด

มาตรา ๙๙ ใหกรรมการสอบสวนตามมาตรา ๙๓ วรรคหนึ่ง เปนเจาพนักงานตาม
ประมวลกฎหมายอาญาและใหมีอํานาจเชน เดยี วกับพนกั งานสอบสวนตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา
ความอาญาเพียงเทาที่เกี่ยวกับอํานาจและหนาที่ของกรรมการสอบสวนและโดยเฉพาะใหมีอํานาจ
ดงั ตอไปนด้ี ว ยคอื

(๑) เรยี กใหก ระทรวง กรม สว นราชการ รัฐวิสาหกิจ หนวยงานอ่ืนของรัฐ หรือหางหุนสวน
บรษิ ทั ชแ้ี จงขอเทจ็ จรงิ สง เอกสารและหลกั ฐานที่เกย่ี วของ สงผูแ ทนหรอื บคุ คลในสังกัดมาช้ีแจงหรือ
ใหถอยคาํ เกยี่ วกบั เรอ่ื งทส่ี อบสวน

(๒) เรียกผูถูกกลาวหาหรือบุคคลใด ๆ มาชี้แจงหรือใหถอยคํา หรือใหสงเอกสารและ
หลกั ฐานเก่ยี วกับเร่ืองทส่ี อบสวน

มาตรา ๑๐๐ ขาราชการพลเรือนสามัญผูใดมีกรณีถูกกลาวหาเปนหนังสือวากระทําหรือ
ละเวนกระทําการใดที่เปนความผิดวินัยอยางรายแรง ถาเปนการกลาวหาตอผูบังคับบัญชาของผูน้ัน
หรือตอผูมีหนาท่ีสืบสวนสอบสวนหรือตรวจสอบตามกฎหมายหรือระเบียบของทางราชการ หรือ
เปน การกลาวหาโดยผูบ ังคบั บัญชาของผูน้ัน หรือมีกรณีถูกฟอ งคดีอาญาหรือตอ งหาวา กระทําความผดิ อาญา
อันมิใชเปนความผิดที่ไดกระทําโดยประมาทที่ไมเก่ียวกับราชการหรือความผิดลหุโทษ แมภายหลัง
ผูนั้นจะออกจากราชการไปแลว โดยมิใชเพราะเหตุตาย ผูมีอํานาจดําเนินการทางวินัยมีอํานาจ
ดําเนนิ การสบื สวนหรอื พิจารณา และดาํ เนนิ การทางวินัยตามที่บัญญัติไวในหมวดน้ีตอไปไดเสมือนวา
ผูน ัน้ ยงั มิไดอ อกจากราชการ แตท้ังนี้ผบู งั คับบัญชาซ่งึ มอี ํานาจสง่ั บรรจุตามมาตรา ๕๗ ตองดําเนินการ
สอบสวนตามมาตรา ๙๓ วรรคหน่ึง ภายในหนึง่ รอยแปดสิบวันนับแตวันทผี่ นู น้ั พนจากราชการ

ในกรณีตามวรรคหน่ึงถาผลการสอบสวนพิจารณาปรากฏวาผูนั้นกระทําผิดวินัยอยางไมรายแรง
ก็ใหงดโทษ

มาตรา ๑๐๑ ขา ราชการพลเรือนสามัญผูใดมีกรณีถูกกลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางรายแรง
จนถูกตั้งกรรมการสอบสวน หรือถูกฟองคดีอาญา หรือตองหาวากระทําความผิดอาญา เวนแต

เลม ๑๒๕ ตอนท่ี ๒๒ ก หนา ๓๗ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกิจจานุเบกษา

เปนความผิดท่ีไดกระทําโดยประมาทหรือความผิดลหุโทษ ผูบังคับบัญชาซ่ึงมีอํานาจส่ังบรรจุ
ตามมาตรา ๕๗ มีอํานาจสั่งพักราชการหรือสั่งใหออกจากราชการไวกอนเพื่อรอฟงผลการสอบสวน
หรอื พิจารณา หรอื ผลแหงคดีได

ถา ภายหลังปรากฏผลการสอบสวนหรือพิจารณาวาผูนั้นมิไดก ระทําผิดหรือกระทําผิดไมถึงกับ
จะถกู ลงโทษปลดออกหรอื ไลออก และไมมีกรณีท่ีจะตองออกจากราชการดวยเหตุอ่ืน ก็ใหผูมีอํานาจ
ดงั กลาวสั่งใหผนู ้นั กลับเขาปฏิบัติราชการหรือกลับเขารับราชการในตําแหนงตามเดิมหรือตําแหนงอ่ืน
ในประเภทเดียวกนั และระดับเดยี วกนั หรือในตําแหนงประเภทและระดับที่ ก.พ. กําหนด ทั้งน้ี ผูนั้น
ตองมีคุณสมบัตติ รงตามคุณสมบัติเฉพาะสาํ หรับตาํ แหนง นน้ั

เม่ือไดมีการส่ังใหขาราชการพลเรือนสามัญผูใดพักราชการหรือออกจากราชการไวกอนแลว
ภายหลังปรากฏวาผูน้ันมีกรณีถูกกลาวหาวากระทําผิดวินัยอยางรายแรงในกรณีอ่ืนอีก ผูบังคับบัญชา
ซ่ึงมีอํานาจสั่งบรรจุตามมาตรา ๕๗ มีอํานาจดําเนินการสืบสวนหรือพิจารณา และแตงตั้ง
คณะกรรมการสอบสวนตามมาตรา ๙๓ ตลอดจนดําเนนิ การทางวนิ ัยตามท่บี ัญญตั ไิ วในหมวดน้ตี อไปได

ในกรณีที่ส่ังใหผูถูกสั่งใหออกจากราชการไวกอนกลับเขารับราชการ หรือส่ังใหผูถูกสั่งให
ออกจากราชการไวกอนออกจากราชการดวยเหตุอื่นที่มิใชเปนการลงโทษเพราะกระทําผิดวินัยอยางรายแรง
ก็ใหผนู ้นั มสี ถานภาพเปน ขาราชการพลเรือนสามัญตลอดระยะเวลาระหวางท่ีถูกส่ังใหออกจากราชการ
ไวก อ นเสมอื นวา ผนู ั้นเปนผถู กู สั่งพกั ราชการ

เงินเดือน เงินอืน่ ทีจ่ ายเปนรายเดือน และเงินชวยเหลืออยางอ่ืน และการจายเงินดังกลาวของ
ผูถูกสั่งพักราชการ และผูถูกสั่งใหออกจากราชการไวกอน ใหเปนไปตามกฎหมายหรือระเบียบ
วาดวยการนั้น

การส่ังพักราชการใหสั่งพักตลอดเวลาที่สอบสวนหรือพิจารณา เวนแตผูถูกส่ังพักราชการ
ผใู ดไดร อ งทุกขตามมาตรา ๑๒๒ และผมู อี าํ นาจพิจารณาคํารองทุกขเห็นวาสมควรสั่งใหผูนั้นกลับเขา
ปฏิบตั ิหนาทรี่ าชการกอ นการสอบสวนหรอื พจิ ารณาเสร็จสิน้ เนื่องจากพฤติการณข องผูถูกสั่งพักราชการ
ไมเปนอุปสรรคตอการสอบสวนหรือพิจารณา และไมกอใหเกิดความไมสงบเรียบรอยตอไป หรือ
เน่ืองจากการดําเนินการทางวินัยไดลวงพนหนึ่งปนับแตวันพักราชการแลวยังไมแลวเสร็จและผูถูกส่ัง
พกั ราชการไมม พี ฤติกรรมดงั กลา ว ใหผูมีอํานาจส่ังพักราชการสั่งใหผูนั้นกลับเขาปฏิบัติหนาที่ราชการ
กอนการสอบสวนหรือพิจารณาเสร็จสิ้น

เลม ๑๒๕ ตอนท่ี ๒๒ ก หนา ๓๘ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกจิ จานเุ บกษา

ใหน าํ ความในวรรคหกมาใชบ งั คับกับกรณีถกู ส่ังใหอ อกจากราชการไวก อนดวย
หลักเกณฑและวิธีการเกี่ยวกับการส่ังพักราชการ การส่ังใหออกจากราชการไวกอน
ระยะเวลาใหพกั ราชการและใหอ อกจากราชการไวกอ น การใหกลับเขาปฏิบัติราชการหรือกลับเขารับราชการ
และการดาํ เนินการเพ่อื ใหเ ปน ไปตามผลการสอบสวนหรอื พิจารณาใหเ ปนไปตามทก่ี าํ หนดในกฎ ก.พ.
มาตรา ๑๐๒ การลงโทษขาราชการพลเรือนสามัญในสวนราชการที่มีกฎหมายวาดวย
วินัยขาราชการโดยเฉพาะ ในกรณีเปนความผิดวินัยอยางไมรายแรงตามพระราชบัญญัติน้ีจะลงโทษ
ตามพระราชบัญญตั ิน้หี รือลงทณั ฑหรอื ลงโทษตามกฎหมายวาดวยวินัยขาราชการนั้นอยางใดอยางหนึ่ง
ตามควรแกกรณีและพฤติการณก็ได แตถาเปนกรณีกระทําผิดวินัยอยางรายแรงตามพระราชบัญญัตินี้
ไมว า จะไดล งทณั ฑหรอื ลงโทษตามกฎหมายดงั กลาวแลวหรือไม ใหผูบังคับบัญชาพิจารณาดําเนินการ
ตามทก่ี าํ หนดไวในพระราชบญั ญัตนิ ี้
มาตรา ๑๐๓ เม่ือผูบ ังคบั บัญชาไดส่ังลงโทษตามพระราชบญั ญตั นิ หี้ รือลงทัณฑตามกฎหมาย
วาดวยวินัยขาราชการโดยเฉพาะ หรือสั่งยุติเร่ือง หรืองดโทษแลว ใหรายงาน อ.ก.พ. กระทรวง
ซึ่งผูถูกดําเนินการทางวินัยสังกัดอยูเพ่ือพิจารณา เวนแตเปนกรณีดําเนินการทางวินัยกับขาราชการ
ตางกระทรวงกัน หรือกรณีดําเนินการทางวินัยตามมติ อ.ก.พ. กระทรวง ตามมาตรา ๙๗ วรรคสอง
ใหรายงาน ก.พ. ทงั้ น้ี ตามระเบียบที่ ก.พ. กําหนด
ในกรณีท่ี อ.ก.พ. กระทรวงหรือ ก.พ. เห็นวาการดําเนินการทางวินัยเปนการไมถูกตอง
หรือไมเหมาะสม หากมมี ติเปน ประการใด ใหผบู งั คบั บญั ชาสัง่ หรอื ปฏบิ ัติใหเ ปนไปตามที่ อ.ก.พ. กระทรวง
หรอื ก.พ. มมี ติ
ในกรณีตามวรรคสองและในการดําเนินการตามมาตรา ๑๐๔ ให ก.พ. มีอํานาจสอบสวนใหม
หรอื สอบสวนเพมิ่ เตมิ ไดต ามหลกั เกณฑและวิธกี ารท่ี ก.พ. กาํ หนดตามมาตรา ๙๕
มาตรา ๑๐๔ ในการดําเนินการของ อ.ก.พ. กระทรวงตามมาตรา ๙๗ วรรคสอง หรือ
มาตรา ๑๐๓ วรรคสอง หากผูแทน ก.พ. ซึ่งเปนกรรมการใน อ.ก.พ. กระทรวงดังกลาวเห็นวา
การดําเนินการของผูบังคับบัญชาหรือมติ อ.ก.พ. กระทรวง เปนการไมปฏิบัติตามพระราชบัญญัติน้ี
หรอื ปฏิบตั ไิ มเ หมาะสม ใหรายงาน ก.พ. เพือ่ พิจารณาดาํ เนนิ การตามควรแกกรณตี อ ไป และเมื่อ ก.พ.
มมี ตเิ ปนประการใด ใหผ ูบงั คับบัญชาส่ังหรือปฏบิ ัติใหเ ปนไปตามที่ ก.พ. มมี ติ ทัง้ นี้ เวนแตผูถูกลงโทษ

เลม ๑๒๕ ตอนที่ ๒๒ ก หนา ๓๙ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกจิ จานเุ บกษา

ไดอุทธรณคําส่ังลงโทษของผูบังคับบัญชาตอ ก.พ.ค. ในกรณีเชนนี้ให ก.พ. แจงมติตอ ก.พ.ค.
เพื่อประกอบการพิจารณาวนิ ิจฉัยอุทธรณ

มาตรา ๑๐๕ เมื่อมีกรณีเพิ่มโทษ ลดโทษ งดโทษ หรือยกโทษ ใหผูส่ังมีคําสั่งใหม และ
ในคําสั่งดังกลาวใหสั่งยกเลิกคําส่ังลงโทษเดิม พรอมท้ังระบุวิธีการดําเนินการเก่ียวกับโทษที่ไดรับ
ไปแลว ทัง้ น้ี ตามที่กาํ หนดในกฎ ก.พ.

มาตรา ๑๐๖ ขา ราชการพลเรอื นสามัญซ่ึงโอนมาตามมาตรา ๖๔ ผูใดมีกรณีกระทําผิดวินัย
อยูกอนวันโอนมาบรรจุ ใหผูบังคับบัญชาของขาราชการพลเรือนสามัญผูนั้นดําเนินการทางวินัย
ตามหมวดน้ีโดยอนุโลม แตถาเปนเร่ืองท่ีอยูในระหวางการสืบสวนหรือพิจารณา หรือสอบสวนของ
ผูบังคับบญั ชาเดมิ กอนวันโอนก็ใหสบื สวนหรือพิจารณา หรือสอบสวนตอไปจนเสร็จ แลวสงเรื่องให
ผูบังคับบัญชาของขาราชการพลเรือนสามัญผูน้ันพิจารณาดําเนินการตอไปตามหมวดน้ีโดยอนุโลม
แตทั้งน้ีในการสั่งลงโทษทางวินัยใหพิจารณาตามความผิดและลงโทษตามกฎหมายวาดวยระเบียบ
บรหิ ารงานบุคคลสว นทองถน่ิ หรอื กฎหมายวา ดว ยระเบียบขาราชการทโ่ี อนมาน้นั แลว แตก รณี

หมวด ๘
การออกจากราชการ

มาตรา ๑๐๗ ขาราชการพลเรอื นสามัญออกจากราชการเมอื่
(๑) ตาย
(๒) พนจากราชการตามกฎหมายวาดว ยบาํ เหน็จบํานาญขา ราชการ
(๓) ลาออกจากราชการและไดร บั อนุญาตใหล าออกหรือการลาออกมผี ลตามมาตรา ๑๐๙
(๔) ถกู ส่ังใหออกตามมาตรา ๕๙ มาตรา ๖๗ มาตรา ๑๐๑ มาตรา ๑๑๐ หรอื มาตรา ๑๑๑ หรือ
(๕) ถกู ส่ังลงโทษปลดออก หรอื ไลอ อก
วนั ออกจากราชการตาม (๔) และ (๕) ใหเ ปนไปตามระเบยี บที่ ก.พ. กาํ หนด
มาตรา ๑๐๘ ขา ราชการพลเรือนสามญั ผใู ดเม่อื อายุครบหกสบิ ปบ ริบูรณในส้ินปงบประมาณ
และทางราชการมีความจําเปนท่ีจะใหรับราชการตอไปเพ่ือปฏิบัติหนาที่ในทางวิชาการหรือหนาท่ี

เลม ๑๒๕ ตอนท่ี ๒๒ ก หนา ๔๐ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกิจจานเุ บกษา

ทตี่ อ งใชความสามารถเฉพาะตวั ในตาํ แหนงตามมาตรา ๔๖ (๓) (ง) หรือ (จ) หรือ (๔) (ค) หรือ (ง)
จะใหรับราชการตอไปอีกไมเกนิ สิบปก ็ไดตามทีก่ าํ หนดในกฎ ก.พ.

มาตรา ๑๐๙ ขาราชการพลเรือนสามัญผูใดประสงคจะลาออกจากราชการใหยื่นหนังสือ
ขอลาออกตอ ผบู งั คับบัญชาเหนอื ข้ึนไปชัน้ หนึ่งโดยย่ืนลวงหนากอนวนั ขอลาออกไมนอยกวา สามสิบวัน
เพอ่ื ใหผบู ังคบั บญั ชาซึ่งมีอํานาจสั่งบรรจุตามมาตรา ๕๗ เปน ผพู จิ ารณากอ นวนั ขอลาออก

ในกรณีท่ีผูประสงคจะลาออกย่ืนหนังสือขอลาออกลวงหนานอยกวาสามสิบวัน และ
ผบู ังคบั บัญชาซ่งึ มีอาํ นาจสัง่ บรรจุตามมาตรา ๕๗ เห็นวามีเหตผุ ลและความจําเปนจะอนุญาตใหลาออก
ตามวนั ท่ีขอลาออกกไ็ ด

ในกรณีที่ผูบังคับบัญชาซ่ึงมีอํานาจส่ังบรรจุตามมาตรา ๕๗ เห็นวาจําเปนเพื่อประโยชน
แกราชการ จะยับย้ังการลาออกไวเปนเวลาไมเกินเกาสิบวันนับแตวันขอลาออกก็ได ในกรณีเชนน้ัน
ถาผขู อลาออกมไิ ดถ อนใบลาออกกอนครบกําหนดระยะเวลาการยับยั้งใหถือวาการลาออกน้ันมีผลเม่ือ
ครบกาํ หนดเวลาตามท่ไี ดย บั ยั้งไว

ในกรณีท่ีผูบังคับบัญชาซ่ึงมีอํานาจส่ังบรรจุตามมาตรา ๕๗ มิไดยับยั้งตามวรรคสาม
ใหการลาออกนั้นมีผลต้ังแตวันขอลาออก

ในกรณีที่ขาราชการพลเรือนสามัญผูใดประสงคจะลาออกจากราชการเพ่ือดํารงตําแหนง
ในองคกรอิสระตามรัฐธรรมนูญ ตําแหนงทางการเมือง หรือตําแหนงอ่ืนท่ี ก.พ. กําหนด หรือ
เพื่อสมัครรับเลือกตั้งเปนสมาชิกรัฐสภา สมาชิกสภาทองถิ่นหรือผูบริหารทองถิ่น ใหย่ืนหนังสือ
ขอลาออกตอผบู งั คบั บญั ชาตามวรรคหน่ึง และใหก ารลาออกมผี ลนับต้ังแตว นั ทผี่ นู ั้นขอลาออก

หลักเกณฑและวิธีการเก่ียวกับการลาออก การพิจารณาอนุญาตใหลาออกและการยับย้ัง
การลาออกจากราชการ ใหเปน ไปตามระเบยี บท่ี ก.พ. กาํ หนด

มาตรา ๑๑๐ ผูบังคับบัญชาซึ่งมีอํานาจสั่งบรรจุตามมาตรา ๕๗ มีอํานาจสั่งใหขาราชการ
พลเรือนสามญั ออกจากราชการเพื่อรับบําเหน็จบํานาญเหตุทดแทนตามกฎหมายวาดวยบําเหน็จบํานาญ
ขา ราชการไดในกรณดี งั ตอไปน้ี

(๑) เม่ือขาราชการพลเรือนสามัญผใู ดเจ็บปวยไมอ าจปฏบิ ตั หิ นา ที่ราชการของตนไดโ ดยสมํ่าเสมอ
(๒) เมอื่ ขาราชการพลเรอื นสามญั ผูใ ดสมัครไปปฏิบตั งิ านใด ๆ ตามความประสงคของทางราชการ

เลม ๑๒๕ ตอนท่ี ๒๒ ก หนา ๔๑ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกิจจานุเบกษา

(๓) เมื่อขา ราชการพลเรือนสามญั ผูใ ดขาดคณุ สมบัตทิ ่วั ไปตามมาตรา ๓๖ ก. (๑) หรือ (๓)
หรือมลี กั ษณะตอ งหา มตามมาตรา ๓๖ ข. (๑) (๓) (๖) หรือ (๗)

(๔) เมื่อทางราชการเลิกหรือยุบหนวยงานหรือตําแหนงท่ีขาราชการพลเรือนสามัญ
ปฏิบัติหนาท่ีหรือดํารงอยู สําหรับผูท่ีออกจากราชการในกรณีน้ีใหไดรับเงินชดเชยตามหลักเกณฑ
วธิ ีการ และเงอื่ นไขทก่ี ระทรวงการคลังกาํ หนดดวย

(๕) เมื่อขาราชการพลเรือนสามัญผูใดไมสามารถปฏิบัติราชการใหมีประสิทธิภาพและ
เกดิ ประสิทธิผลในระดบั อนั เปนท่ีพอใจของทางราชการ

(๖) เม่ือขาราชการพลเรือนสามัญผูใดหยอนความสามารถในอันที่จะปฏิบัติหนาท่ีราชการ
บกพรองในหนาที่ราชการ หรือประพฤติตนไมเหมาะสมกับตําแหนงหนาท่ีราชการ ถาใหผูน้ัน
รบั ราชการตอ ไปจะเปน การเสียหายแกราชการ

(๗) เมื่อขาราชการพลเรือนสามัญผูใดมีกรณีถูกสอบสวนวากระทําผิดวินัยอยางรายแรง
ตามมาตรา ๙๓ และผลการสอบสวนไมไดความแนชัดพอท่ีจะฟงลงโทษตามมาตรา ๙๗ วรรคหน่ึง
แตมมี ลทนิ หรือมวั หมองในกรณที ีถ่ ูกสอบสวน ถา ใหรับราชการตอไปจะเปน การเสียหายแกร าชการ

(๘) เม่ือขาราชการพลเรือนสามัญผูใดตองรับโทษจําคุกโดยคําพิพากษาถึงที่สุดใหจําคุก
ในความผิดที่ไดกระทําโดยประมาทหรือความผิดลหุโทษหรือตองรับโทษจําคุกโดยคําสั่งของศาล
ซึ่งยังไมถ ึงกบั จะตอ งถูกลงโทษปลดออกหรอื ไลอ อก

การส่งั ใหอ อกจากราชการตามวรรคหน่ึงใหเ ปนไปตามทีก่ ําหนดในกฎ ก.พ. ท้งั นี้ ใหนํามาตรา ๙๗
วรรคสอง มาใชบังคับกับการส่ังใหออกจากราชการตามกรณี (๓) เฉพาะมาตรา ๓๖ ก. (๓) กรณี (๖)
และกรณี (๗) โดยอนโุ ลม

เมื่อผูบังคับบัญชาซึ่งมีอํานาจส่ังบรรจุตามมาตรา ๕๗ สั่งใหขาราชการพลเรือนสามัญผูใด
ออกจากราชการตามมาตรานี้แลว ใหรายงาน อ.ก.พ. กระทรวง หรือ ก.พ. แลวแตกรณี และใหนํา
มาตรา ๑๐๓ มาใชบงั คับโดยอนโุ ลม

มาตรา ๑๑๑ เมื่อขาราชการพลเรือนสามัญผูใดไปรับราชการทหารตามกฎหมายวาดวย
การรับราชการทหาร ใหผ บู ังคับบญั ชาซ่ึงมอี ํานาจส่งั บรรจตุ ามมาตรา ๕๗ ส่งั ใหผนู ้นั ออกจากราชการ

ผูใดถูกสั่งใหออกจากราชการตามวรรคหน่ึง และตอมาปรากฏวาผูน้ันมีกรณีท่ีจะตองถูกส่ัง
ใหออกจากราชการตามมาตราอ่ืนอยูกอนไปรับราชการทหาร ก็ใหผูบังคับบัญชาซ่ึงมีอํานาจส่ังบรรจุ

เลม ๑๒๕ ตอนท่ี ๒๒ ก หนา ๔๒ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกิจจานุเบกษา

ตามมาตรา ๕๗ มีอํานาจเปล่ียนแปลงคําสั่งใหออกตามวรรคหน่ึงเปนใหออกจากราชการตาม
มาตราอืน่ นั้นได

มาตรา ๑๑๒ ในกรณีที่ผูบังคับบัญชาซึ่งมีอํานาจส่ังบรรจุตามมาตรา ๕๗ ไมใชอํานาจ
ตามมาตรา ๑๑๐ โดยไมมีเหตุอันสมควร ใหผูบังคับบัญชาซ่ึงมีอํานาจส่ังบรรจุตามมาตรา ๕๗
ระดบั เหนอื ขึน้ ไปมอี าํ นาจดาํ เนินการตามมาตรา ๑๑๐ ได

มาตรา ๑๑๓ การออกจากราชการของขาราชการพลเรอื นสามัญผูดาํ รงตําแหนงทท่ี รงพระกรุณา
โปรดเกลา ฯ แตงต้ัง ใหนําความกราบบังคมทูลเพื่อมีพระบรมราชโองการใหพนจากตําแหนงนับแต
วันออกจากราชการ เวน แตออกจากราชการเพราะความตายใหน าํ ความกราบบังคมทูลเพือ่ ทรงทราบ

หมวด ๙
การอุทธรณ

มาตรา ๑๑๔ ผูใดถูกสั่งลงโทษตามพระราชบัญญัตินี้หรือถูกสั่งใหออกจากราชการ
ตามมาตรา ๑๑๐ (๑) (๓) (๕) (๖) (๗) และ (๘) ผูนน้ั มีสิทธิอุทธรณตอ ก.พ.ค. ภายในสามสิบวัน
นบั แตวันทราบหรอื ถอื วา ทราบคําส่งั

การอุทธรณและการพิจารณาวินิจฉัยอุทธรณตามวรรคหน่ึง ใหเปนไปตามที่กําหนด
ในกฎ ก.พ.ค.

มาตรา ๑๑๕ ในการพิจารณาวินิจฉัยอุทธรณ ก.พ.ค. จะพิจารณาวินิจฉัยเองหรือจะตั้ง
คณะกรรมการวินิจฉัยอุทธรณ เพ่อื ทําหนาท่ีเปนผูพิจารณาวินิจฉัยอุทธรณก็ได ท้ังน้ี ใหเปนไปตามท่ี
กาํ หนดในกฎ ก.พ.ค.

มาตรา ๑๑๖ เมื่อ ก.พ.ค. พิจารณาวินิจฉัยอุทธรณแลว ใหผูบังคับบัญชาซ่ึงมีอํานาจ
สงั่ บรรจุตามมาตรา ๕๗ ดําเนนิ การใหเปนไปตามคําวินิจฉัยน้ันภายในสามสิบวันนับแตวันท่ี ก.พ.ค.
มีคําวนิ จิ ฉยั

ในกรณที ผี่ ูอทุ ธรณไ มเ ห็นดว ยกบั คําวนิ ิจฉยั อทุ ธรณของ ก.พ.ค. ใหฟองคดตี อ ศาลปกครองสงู สดุ
ภายในเกา สิบวนั นับแตว ันทที่ ราบหรือถือวา ทราบคําวินิจฉัยของ ก.พ.ค.

เลม ๑๒๕ ตอนที่ ๒๒ ก หนา ๔๓ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกิจจานุเบกษา

ผูบังคับบัญชาผูใดไมปฏิบัติตามวรรคหนึ่ง ใหถือวาเปนการจงใจละเวนการปฏิบัติหนาที่
โดยมิชอบเพอ่ื ใหเ กดิ ความเสยี หายแกบ คุ คลอน่ื

มาตรา ๑๑๗ ในการปฏบิ ตั หิ นา ท่ตี ามพระราชบัญญตั นิ ี้ ใหก รรมการ ก.พ.ค. และกรรมการ
วนิ ิจฉัยอทุ ธรณ เปนเจา พนกั งานตามประมวลกฎหมายอาญา และใหมีอาํ นาจดงั ตอ ไปนี้

(๑) สั่งใหผ ูบังคับบญั ชาซึ่งสั่งลงโทษหรือสัง่ ใหออกจากราชการอันเปนเหตุใหมีการอุทธรณ
สงสาํ นวนการสอบสวนและการลงโทษให ก.พ.ค. ภายในเวลาท่ีกาํ หนด

(๒) สั่งใหก ระทรวง กรม สว นราชการ รัฐวสิ าหกิจ และหนวยงานอ่ืนของรัฐรวมตลอดทั้ง
องคกรปกครองสวนทองถิ่นที่เก่ียวของสอบสวนใหมหรือสอบสวนเพิ่มเติมหรือสงตัวขาราชการ
หรอื เจา หนา ท่ใี นสังกดั มาใหถอยคํา ในการน้ีจะกําหนดระยะเวลาในการสอบสวนใหมหรือสอบสวน
เพ่มิ เตมิ ไวด ว ยกไ็ ด

(๓) มีคาํ สั่งใหขา ราชการ พนกั งาน หรือลูกจางของกระทรวง กรม สวนราชการ รัฐวิสาหกิจ
และหนว ยงานอื่นของรัฐ หรือองคกรปกครองสว นทองถ่นิ หรอื บุคคลใดทีเ่ กี่ยวของ มาใหถอยคําหรือ
ใหสงเอกสารหรือหลักฐานทเี่ กีย่ วขอ ง

(๔) เขาไปในอาคาร หรือสถานท่ีใด ๆ ที่เก่ียวของกับการปฏิบัติหนาท่ีของ ก.พ.ค.
ทงั้ น้ี ในระหวา งพระอาทิตยขนึ้ ถึงพระอาทติ ยตก หรอื ในเวลาทาํ การของสถานทีน่ นั้

(๕) สอบสวนใหมหรอื สอบสวนเพิ่มเติม
มาตรา ๑๑๘ การพิจารณาวินิจฉัยอุทธรณตามมาตรา ๑๑๔ ใหดําเนินการใหแลวเสร็จ
ภายในหนง่ึ รอ ยย่ีสบิ วันนับแตวันที่ไดรับอทุ ธรณ เวนแตมีเหตุขัดของที่ทําใหการพิจารณาไมแลวเสร็จ
ภายในระยะเวลาดังกลาว ก็ใหขยายระยะเวลาไดอีกซ่ึงไมเกินสองคร้ัง โดยแตละคร้ังจะตองไมเกิน
หกสิบวัน และใหบนั ทกึ เหตขุ ัดขอ งใหป รากฏไวดว ย
มาตรา ๑๑๙ ขาราชการพลเรือนสามญั ซง่ึ โอนมาตามมาตรา ๖๔ ผูใดถูกสั่งลงโทษทางวินัย
อยูกอนวันโอนมาบรรจุ และผูน้ันมีสิทธิอุทธรณไดตามกฎหมายวาดวยระเบียบบริหารงานบุคคล
สวนทองถ่ินหรือกฎหมายวาดวยระเบียบขาราชการที่โอนมาแตยังไมไดใชสิทธิอุทธรณตามกฎหมาย
ดังกลาว ก็ใหผูนั้นมีสิทธิอุทธรณตามมาตรา ๑๑๔ ได แตถาผูนั้นไดใชสิทธิอุทธรณตามกฎหมาย
วาดวยระเบียบบริหารงานบุคคลสวนทองถ่ินหรือกฎหมายวาดวยระเบียบขาราชการที่โอนมาไวแลว

เลม ๑๒๕ ตอนท่ี ๒๒ ก หนา ๔๔ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกจิ จานเุ บกษา

และในวันทีผ่ ูนน้ั ไดโ อนมาบรรจุเปน ขา ราชการพลเรอื นสามัญ การพิจารณาวนิ ิจฉัยอทุ ธรณยังไมแลวเสร็จ
ก็ใหสงเรอื่ งให ก.พ.ค. เปนผพู ิจารณาอทุ ธรณ

มาตรา ๑๒๐ ในการพจิ ารณาวินจิ ฉยั อุทธรณใ ห ก.พ.ค. มีอํานาจไมรับอุทธรณ ยกอุทธรณ
หรือมีคําวินิจฉัยใหแกไขหรือยกเลิกคําส่ังลงโทษ และใหเยียวยาความเสียหายใหผูอุทธรณ หรือ
ใหดําเนินการอ่นื ใดเพื่อประโยชนแ หงความยตุ ธิ รรม ตามระเบยี บที่ ก.พ.ค. กาํ หนด

การวนิ จิ ฉยั ใหแ กไ ขหรือใหด ําเนนิ การอืน่ ตามวรรคหนึง่ ก.พ.ค. จะใหเพิ่มโทษไมได เวนแต
เปนกรณไี ดรับแจงจาก ก.พ. ตามมาตรา ๑๐๔ วาสมควรเพ่ิมโทษ ในกรณีเชนนั้น ก.พ.ค. มีอํานาจ
วนิ ิจฉยั ใหเ พมิ่ โทษได

มาตรา ๑๒๑ เมื่อมีกรณีดงั ตอไปน้ี กรรมการวนิ จิ ฉัยอุทธรณอาจถูกคดั คานได
(๑) รูเ ห็นเหตุการณใ นการกระทําผิดวินัยทีผ่ อู ุทธรณถูกลงโทษหรือการถกู ส่งั ใหออกจากราชการ
(๒) มสี ว นไดเสียในการกระทาํ ผิดวนิ ัยทผี่ อู ุทธรณถูกลงโทษหรอื การถกู ส่ังใหออกจากราชการ
(๓) มสี าเหตุโกรธเคอื งกบั ผูอุทธรณ
(๔) เปนผกู ลาวหา หรือเปน หรือเคยเปน ผบู งั คบั บัญชาผสู ่ังลงโทษหรอื สง่ั ใหออกจากราชการ
(๕) เปนผูมีสวนเกี่ยวของกับการดําเนินการทางวินัยหรือการสั่งใหออกจากราชการ
ทผ่ี ูอุทธรณถูกลงโทษหรอื ถกู ส่งั ใหอ อกจากราชการ
(๖) มีความเกยี่ วพันทางเครือญาตหิ รอื ทางการสมรสกับบุคคลตาม (๑) (๒) (๓) หรือ (๔)
อันอาจกอ ใหเกิดความไมเปน ธรรมแกผ อู ทุ ธรณ
กรรมการวินิจฉัยอุทธรณซ่ึงมีกรณีตามวรรคหนึ่ง ใหแจงตอประธาน ก.พ.ค. และถอนตัว
จากการพิจารณาวินจิ ฉยั อุทธรณ
การย่นื คาํ คัดคาน และการพิจารณาคําคัดคา น ใหเปนไปตามที่กําหนดในกฎ ก.พ.ค.

หมวด ๑๐
การรอ งทกุ ข

มาตรา ๑๒๒ ขาราชการพลเรือนสามัญผูใดมีความคับของใจอันเกิดจากการปฏิบัติหรือ
ไมปฏบิ ัติตอ ตนของผบู งั คบั บัญชา และเปน กรณีท่ีไมอ าจอุทธรณตามหมวด ๙ การอุทธรณ ได ผูน้ัน
มสี ทิ ธิรองทกุ ขไดต ามหลกั เกณฑแ ละวธิ ีการท่กี ําหนดไวในหมวดนี้

เลม ๑๒๕ ตอนที่ ๒๒ ก หนา ๔๕ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกจิ จานเุ บกษา

มาตรา ๑๒๓ การรองทุกขท่ีเหตุเกิดจากผูบังคับบัญชา ใหรองทุกขตอผูบังคับบัญชา
ช้ันเหนือขึ้นไป ตามลาํ ดบั

การรองทุกขท ่ีเหตเุ กดิ จากหัวหนาสวนราชการระดับกรมท่ีอยูในบังคับบัญชาหรือรับผิดชอบ
การปฏิบัติราชการขึ้นตรงตอนายกรัฐมนตรีหรือตอรัฐมนตรี ปลัดกระทรวงรัฐมนตรีเจาสังกัด หรือ
นายกรัฐมนตรี ใหร องทกุ ขต อ ก.พ.ค.

เมื่อ ก.พ.ค. ไดพ จิ ารณาวนิ ิจฉยั เรอ่ื งรอ งทกุ ขประการใดแลว ใหหัวหนาสวนราชการระดับกรม
ที่อยูในบังคับบัญชาหรือรับผิดชอบการปฏิบัติราชการขึ้นตรงตอนายกรัฐมนตรีหรือตอรัฐมนตรี
ปลดั กระทรวง รฐั มนตรเี จา สังกัด หรอื นายกรฐั มนตรี แลวแตก รณี ดาํ เนนิ การใหเปนไปตามคาํ วนิ จิ ฉัย
ของ ก.พ.ค.

การรองทุกขและการพิจารณาวินิจฉัยเร่ืองรองทุกขตามวรรคหนึ่งและวรรคสอง ใหเปนไป
ตามท่กี ําหนดในกฎ ก.พ.ค.

มาตรา ๑๒๔ ในการพจิ ารณาวินิจฉัยเร่ืองรองทุกขให ก.พ.ค. มีอํานาจไมรับเร่ืองรองทุกข
ยกคํารองทุกข หรือมีคําวินิจฉัยใหแกไขหรือยกเลิกคําส่ัง และใหเยียวยาความเสียหายใหผูรองทุกข
หรือใหดําเนินการอน่ื ใดเพื่อประโยชนแหง ความยตุ ธิ รรมตามระเบยี บท่ี ก.พ.ค. กาํ หนด

ในการพิจารณาวินิจฉัยเร่ืองรองทุกข ก.พ.ค. จะพิจารณาวินิจฉัยเอง หรือจะต้ังกรรมการ
ก.พ.ค. คนหน่ึง หรือจะต้ังคณะกรรมการวินิจฉัยรองทุกข เพ่ือทําหนาที่เปนผูพิจารณาวินิจฉัย
เรื่องรองทุกขก็ได ทั้งนี้ ใหเปนไปตามที่กําหนดในกฎ ก.พ.ค. และในการปฏิบัติหนาที่ตาม
พระราชบัญญัตินี้ ใหกรรมการวินิจฉัยรองทุกขเปนเจาพนักงานตามประมวลกฎหมายอาญา และใหมี
อํานาจตามมาตรา ๑๑๗ โดยอนุโลม

มาตรา ๑๒๕ เมือ่ มกี รณีดงั ตอไปนี้ กรรมการวินิจฉัยรอ งทุกขอ าจถกู คัดคา นได
(๑) เปนผูบังคับบัญชาผูเปนเหตุใหเกิดความคับของใจ หรือเปนผูอยูใตบังคับบัญชาของ
ผบู งั คบั บญั ชาดงั กลาว
(๒) มีสว นไดเสียในเรือ่ งที่รอ งทุกข
(๓) มีสาเหตุโกรธเคืองกบั ผูรองทกุ ข
(๔) มีความเก่ียวพันทางเครือญาติหรือทางการสมรสกับบุคคลตาม (๑) (๒) หรือ (๓)
อนั อาจกอใหเกิดความไมเ ปนธรรมแกผ รู อ งทกุ ข

เลม ๑๒๕ ตอนที่ ๒๒ ก หนา ๔๖ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกจิ จานุเบกษา

กรรมการวินิจฉัยรองทุกขซ่ึงมีกรณีตามวรรคหนึ่ง ใหแจงตอประธาน ก.พ.ค. และถอนตัว
จากการพจิ ารณาวินิจฉัยเร่ืองรอ งทุกข

การยน่ื คําคดั คาน และการพจิ ารณาคาํ คัดคาน ใหเปนไปตามทก่ี ําหนดในกฎ ก.พ.ค.

หมวด ๑๑
การคมุ ครองระบบคณุ ธรรม

มาตรา ๑๒๖ ในกรณีท่ี ก.พ.ค. เหน็ วากฎ ระเบยี บ หรือคําส่ังใดที่ออกตามพระราชบัญญัติน้ี
และมุงหมายใหใชบังคับเปนการทั่วไป ไมสอดคลองกับระบบคุณธรรมตามมาตรา ๔๒ ให ก.พ.ค.
แจงใหหนวยงานหรือผูออกกฎ ระเบียบ หรือคําสั่งดังกลาวทราบ เพ่ือดําเนินการแกไข หรือยกเลิก
ตามควรแกก รณี

ลกั ษณะ ๕
ขา ราชการพลเรอื นในพระองค

มาตรา ๑๒๗ การแตงต้ังและการใหขาราชการพลเรือนในพระองคพนจากตําแหนง
ใหเ ปนไปตามพระราชอัธยาศัย

เพ่ือประโยชนในการบริหารงานบุคคลจะตราพระราชกฤษฎีกากําหนดหลักเกณฑ วิธีการ
เกี่ยวกับการกําหนดตําแหนง การใหไดรับเงินเดือนและเงินประจําตําแหนง การบรรจุ การแตงตั้ง
การเพิ่มพนู ประสทิ ธภิ าพและเสรมิ สรา งแรงจงู ใจในการปฏบิ ตั ิราชการ การรักษาจรรยา การรักษาวินัย
การออกจากราชการ การอุทธรณ การรองทุกข และการอื่นตามท่ีจําเปนของขาราชการพลเรือน
ในพระองคก ไ็ ด แตทัง้ น้ีตองไมกระทบตอพระราชอํานาจตามวรรคหน่งึ

พระราชกฤษฎีกาตามวรรคสองจะกําหนดใหนําบทบัญญัติแหงพระราชบัญญัตินี้ทั้งหมด
หรอื บางสว น มาใชบ งั คับหรือจะกําหนดใหแ ตกตางจากท่บี ญั ญตั ิในพระราชบญั ญตั ินี้ก็ได

บทเฉพาะกาล

มาตรา ๑๒๘ ให ก.พ. อ.ก.พ. วิสามัญ และ อ.ก.พ. สามัญ ซ่ึงปฏิบัติหนาท่ีอยูในวัน
กอนวันท่ีพระราชบัญญัตินี้ใชบังคับ ปฏิบัติหนาท่ีตอไปจนกวาจะไดทรงพระกรุณาโปรดเกลา ฯ

เลม ๑๒๕ ตอนที่ ๒๒ ก หนา ๔๗ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกิจจานุเบกษา

แตงตง้ั ก.พ. หรอื จนกวา จะไดแตง ตงั้ อ.ก.พ. วสิ ามญั หรืออนุกรรมการใน อ.ก.พ. สามัญ แลวแตกรณี
ตามพระราชบัญญัตนิ ้ี

การดําเนินการแตงตั้ง ก.พ. ใหกระทําใหแลวเสร็จภายในหนึ่งรอยย่ีสิบวันนับแตวันที่
พระราชบญั ญัตนิ ี้ใชบ ังคบั

มาตรา ๑๒๙ ในระหวางท่ียังมิไดดําเนินการใหมี ก.พ.ค. ให ก.พ. ทําหนาที่ ก.พ.ค.
ตามพระราชบัญญัตินี้ไปพลางกอนจนกวาจะไดทรงพระกรุณาโปรดเกลา ฯ แตงตั้ง ก.พ.ค.
ตามพระราชบัญญตั นิ ี้

การดาํ เนนิ การแตงตั้ง ก.พ.ค. ใหกระทําใหแลวเสร็จภายในหน่ึงรอยแปดสิบวันนับแตวันท่ี
พระราชบัญญัตินใี้ ชบังคับ

มาตรา ๑๓๐ ผูใดเปนขาราชการพลเรือนสามัญ หรือขาราชการพลเรือนในพระองค
ตามพระราชบัญญัติระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ อยูในวันกอนวันท่ีพระราชบัญญัตินี้
ใชบังคับ ใหผูนั้นเปนขาราชการพลเรือนสามัญ หรือขาราชการพลเรือนในพระองคตามพระราชบัญญัติน้ี
แลว แตกรณี ตอไป

มาตรา ๑๓๑ ในระหวางท่ี ก.พ. ยังมิไดจัดทํามาตรฐานกําหนดตําแหนงตามมาตรา ๔๘
บทบัญญัตใิ นลักษณะ ๔ ขาราชการพลเรือนสามัญ และลักษณะ ๕ ขาราชการพลเรือนในพระองค
ยังไมใชบังคับ โดยใหนําบทบัญญัติในลักษณะ ๓ ขาราชการพลเรือนสามัญ และลักษณะ ๔
ขาราชการพลเรือนในพระองค แหงพระราชบัญญัติระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ และ
ที่แกไขเพ่ิมเติม ตลอดจนบัญชีอัตราเงินเดือนขาราชการพลเรือนและบัญชีอัตราเงินประจําตําแหนง
ขาราชการพลเรือนทา ยพระราชบัญญัติเงินเดือนและเงินประจําตําแหนง พ.ศ. ๒๕๓๘ และท่ีแกไขเพิ่มเติม
มาใชบังคบั แกข า ราชการพลเรือนสามัญและขาราชการพลเรือนในพระองคไปพลางกอนจนกวา ก.พ.
จะจดั ทาํ มาตรฐานกําหนดตําแหนงเสรจ็ และจัดตําแหนง ขาราชการพลเรือนสามัญของทุกสวนราชการ
เขา ประเภทตาํ แหนง สายงาน และระดบั ตาํ แหนง ตามมาตรฐานกําหนดตําแหนง และประกาศใหทราบ
จึงใหนําบทบัญญัติในลักษณะ ๔ ขาราชการพลเรือนสามัญ และลักษณะ ๕ ขาราชการพลเรือน
ในพระองค แหงพระราชบัญญัติน้ีมาใชบังคับต้ังแตวันท่ี ก.พ. ประกาศเปนตนไป และใหผูบังคับบัญชา
ส่งั แตง ตง้ั ขา ราชการใหดํารงตําแหนง ใหมภ ายในสามสบิ วันนบั แตวันท่ี ก.พ. ประกาศ

เลม ๑๒๕ ตอนที่ ๒๒ ก หนา ๔๘ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกจิ จานเุ บกษา

ในการจัดตาํ แหนง และการแตงต้ังขาราชการพลเรือนสามัญตามวรรคหน่ึง หากมีเหตุผลและ
ความจําเปน ก.พ. อาจอนุมัติใหแตงตั้งขาราชการพลเรือนสามัญผูมีคุณสมบัติตางไปจากคุณสมบัติเฉพาะ
สาํ หรับตาํ แหนง ตามท่ีกฎหมายกําหนดไวเปนการเฉพาะตวั ได

ให ก.พ. ดําเนนิ การประกาศตามวรรคหน่ึงใหแลวเสร็จภายในหน่ึงปนับแตวันท่ีพระราชบัญญัติน้ี
ใชบงั คบั

มาตรา ๑๓๒ ในระหวา งทยี่ ังมิไดต ราพระราชกฤษฎีกา หรือออกกฎ ก.พ. ขอบังคับ หรือ
ระเบียบหรือกําหนดกรณีใด เพื่อปฏิบัติการตามพระราชบัญญัตินี้ ใหนําพระราชกฤษฎีกา กฎ ก.พ.
ขอบังคับ หรือระเบียบหรือกรณีท่ีกําหนดไวแลวซึ่งใชอยูเดิมมาใชบังคับเทาที่ไมขัดหรือแยงกับ
พระราชบญั ญตั ินี้

ในกรณีที่ไมอาจนําพระราชกฤษฎกี า กฎ ก.พ. ขอบังคับ หรือระเบียบหรือกรณีที่กําหนดไว
แลว มาใชบ งั คบั ไดตามวรรคหนึ่ง การจะดําเนินการประการใดใหเ ปน ไปตามท่ี ก.พ. กาํ หนด

มาตรา ๑๓๓ ขาราชการพลเรือนผูใดมีกรณีกระทําผิดวินัยหรือกรณีท่ีสมควรใหออก
จากราชการอยูกอนวันที่บทบัญญัติในลักษณะ ๔ ขาราชการพลเรือนสามัญ และลักษณะ ๕
ขาราชการพลเรอื นในพระองค แหง พระราชบัญญัตนิ ใ้ี ชบ งั คับ ใหผูบังคับบัญชาตามพระราชบัญญัตินี้
มอี าํ นาจสง่ั ลงโทษผูนนั้ หรอื สั่งใหผนู น้ั ออกจากราชการตามกฎหมายวาดวยระเบียบขาราชการพลเรือน
ท่ีใชอยูในขณะนั้น สวนการสอบสวน การพิจารณา และการดําเนินการเพ่ือลงโทษหรือใหออก
จากราชการ ใหดําเนินการตามพระราชบัญญัตนิ ้ี เวน แต

(๑) กรณีทีผ่ ูบ ังคับบัญชาไดสงั่ ใหสอบสวนโดยถูกตองตามกฎหมายท่ีใชอยูในขณะน้ันไปแลว
กอนวันท่ีบทบัญญัติในลักษณะ ๔ ขาราชการพลเรือนสามัญ และลักษณะ ๕ ขาราชการพลเรือน
ในพระองค แหงพระราชบัญญัติน้ีใชบังคับ และยังสอบสวนไมเสร็จก็ใหสอบสวนตามกฎหมายนั้น
ตอไปจนกวาจะแลวเสร็จ

(๒) ในกรณีท่ีไดมีการสอบสวนหรือพิจารณาโดยถูกตองตามกฎหมายท่ีใชอยูในขณะนั้น
เสร็จไปแลวกอนวันที่บทบัญญัติในลักษณะ ๔ ขาราชการพลเรือนสามัญ และลักษณะ ๕
ขาราชการพลเรือนในพระองค แหงพระราชบัญญัตินี้ใชบังคับ ใหการสอบสวนหรือพิจารณา แลวแตกรณี
นัน้ เปน อันใชไ ด

เลม ๑๒๕ ตอนท่ี ๒๒ ก หนา ๔๙ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกิจจานเุ บกษา

(๓) กรณีที่ไดมีการรายงานหรือสงเร่ือง หรือนําสํานวนเสนอ หรือสงให อ.ก.พ. สามัญใด
พิจารณาโดยถูกตองตามกฎหมายที่ใชอยูในขณะนั้น และ อ.ก.พ. สามัญพิจารณาเร่ืองนั้นยังไมเสร็จ
ก็ให อ.ก.พ. สามัญ พจิ ารณาตามกฎหมายน้นั ตอ ไปจนกวา จะแลวเสร็จ

มาตรา ๑๓๔ ขา ราชการพลเรอื นซึง่ โอนมาจากพนกั งานสว นทองถ่นิ หรือขาราชการประเภทอื่น
กอนวันท่ีบทบัญญัติในลักษณะ ๔ ขาราชการพลเรือนสามัญ และลักษณะ ๕ ขาราชการพลเรือน
ในพระองค แหงพระราชบัญญัติน้ีใชบังคับ ผูใดมีกรณีกระทําผิดวินัยหรือกรณีที่สมควรใหออกจากงาน
หรือใหออกจากราชการตามกฎหมายวา ดวยระเบียบบริหารงานบุคคลสวนทองถิ่นหรือกฎหมายวาดวย
ระเบยี บขา ราชการนั้นอยกู อ นวันทีบ่ ทบญั ญตั ใิ นลกั ษณะ ๔ ขาราชการพลเรอื นสามัญ และลักษณะ ๕
ขาราชการพลเรอื นในพระองค แหง พระราชบัญญัตนิ ้ใี ชบังคับ ใหผูบังคับบัญชาตามพระราชบัญญัตินี้
มีอาํ นาจดาํ เนินการทางวนิ ัยแกผ ูนั้น หรือดําเนินการสั่งใหผูน้ันออกจากราชการได ทั้งน้ี ใหนํามาตรา ๑๐๖
มาใชบังคับโดยอนโุ ลม

มาตรา ๑๓๕ ผูใดถูกสั่งลงโทษหรือถูกสั่งใหออกจากราชการตามพระราชบัญญัติระเบียบ
ขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ ถายังมิไดยื่นอุทธรณหรือรองทุกขตามพระราชบัญญัติดังกลาว
และยงั ไมพ น กาํ หนดเวลาอทุ ธรณหรือรอ งทุกขใ นวนั ทบ่ี ทบญั ญตั ิในลักษณะ ๔ ขาราชการพลเรือนสามัญ
และลักษณะ ๕ ขาราชการพลเรือนในพระองค แหง พระราชบัญญัตินใ้ี ชบังคับ ใหมีสิทธิอุทธรณหรือ
รองทุกขตามพระราชบัญญัติน้ีไดภายในสามสิบวันนับแตวันที่บทบัญญัติในลักษณะ ๔ ขาราชการ
พลเรือนสามญั และลกั ษณะ ๕ ขา ราชการพลเรือนในพระองค แหง พระราชบัญญัตินีใ้ ชบ ังคบั

มาตรา ๑๓๖ เรอ่ื งอุทธรณและเรื่องรอ งทกุ ขตามพระราชบัญญัติระเบียบขาราชการพลเรือน
พ.ศ. ๒๕๓๕ ที่ไดย่นื ไวก อ นวันทีบ่ ทบญั ญตั ใิ นลกั ษณะ ๔ ขา ราชการพลเรือนสามญั และลกั ษณะ ๕
ขาราชการพลเรือนในพระองค แหงพระราชบัญญัติน้ีใชบังคับและอยูในอํานาจการพิจารณาของ
อ.ก.พ. สามัญ หรอื ก.พ. ให อ.ก.พ. สามัญ หรือ ก.พ. แลว แตก รณี พจิ ารณาตอไปจนกวา จะแลวเสร็จ

เรือ่ งอทุ ธรณแ ละเร่ืองรองทุกขต ามพระราชบัญญัติระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕
ท่ีไดยื่นตอ อ.ก.พ. สามัญ หรือ ก.พ. ในวันหรือหลังวันท่ีบทบัญญัติในลักษณะ ๔ ขาราชการ
พลเรือนสามัญ และลักษณะ ๕ ขาราชการพลเรือนในพระองค แหงพระราชบัญญัติน้ีใชบังคับและ
เปนกรณีท่ีมีการลงโทษหรือสั่งการไวกอนวันที่บทบัญญัติในลักษณะ ๔ ขาราชการพลเรือนสามัญ

เลม ๑๒๕ ตอนที่ ๒๒ ก หนา ๕๐ ๒๕ มกราคม ๒๕๕๑
ราชกจิ จานเุ บกษา

และลกั ษณะ ๕ ขา ราชการพลเรือนในพระองค แหงพระราชบัญญัติน้ีใชบังคับ ให ก.พ.ค. เปนผูพิจารณา
ดาํ เนินการตอ ไป

มาตรา ๑๓๗ การใดท่ีอยูระหวางดําเนินการหรือเคยดําเนินการไดตามพระราชบัญญัติ
ระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ และมิไดบัญญัติไวในพระราชบัญญัตินี้หรือมีกรณีที่
ไมอ าจดาํ เนินการตามพระราชบัญญัติน้ี การดําเนินการตอไปในเร่ืองนั้นจะสมควรดําเนินการประการใด
ใหเ ปนไปตามท่ี ก.พ. กาํ หนด

มาตรา ๑๓๘ การปรับเงินเดือนและเงินประจําตําแหนงของขาราชการพลเรือนสามัญ
เขาตามบัญชที า ยพระราชบัญญตั ิน้ี ใหเ ปน ไปตามหลักเกณฑและวิธีการทค่ี ณะรฐั มนตรีกาํ หนด

เพ่ือประโยชนในการดําเนินการตามวรรคหนึ่ง ขาราชการพลเรือนสามัญท่ีไดรับเงินเดือน
ยังไมถึงข้ันต่ําของระดับตามบัญชีทายพระราชบัญญัติน้ีใหไดรับเงินเดือนไมต่ํากวาขั้นตํ่าชั่วคราว
ตามบัญชีทายตามพระราชบัญญัตินี้ และใหไดรับการปรับเงินเดือนจนไดรับเงินเดือนในข้ันตํ่าของ
ระดบั ตามบญั ชีทา ยพระราชบัญญัตินี้ ตามหลักเกณฑและวธิ กี ารท่คี ณะรฐั มนตรีกําหนด

มาตรา ๑๓๙ ในกรณีท่ีกฎหมายวาดวยระเบียบขาราชการประเภทตาง ๆ กําหนดใหนํา
กฎหมายวาดว ยระเบียบขาราชการพลเรือนในสวนท่ีเกี่ยวของกับขาราชการพลเรือนสามัญมาใชบังคับ
หรอื ใชบังคับโดยอนุโลม ใหยังคงนําพระราชบัญญัติระเบียบขาราชการพลเรือน พ.ศ. ๒๕๓๕ และ
ทแ่ี กไ ขเพ่มิ เติม มาใชบ ังคับหรือใชบ ังคบั โดยอนโุ ลมตอไป การใหน าํ พระราชบัญญัตินี้ไปใชบังคับกับ
ขา ราชการประเภทดังกลาวทั้งหมดหรือบางสว น ใหกระทาํ ไดโดยมติขององคกรกลางบริหารงานบุคคล
หรอื องคก รท่ีทําหนาทอ่ี งคกรกลางบริหารงานบุคคลของขาราชการประเภทน้ัน ๆ โดยความเห็นชอบ
ของคณะรฐั มนตรี

ผรู บั สนองพระบรมราชโองการ
พลเอก สุรยุทธ จลุ านนท
นายกรัฐมนตรี