24. ถอดบทเรียน โครงการเสริมสร้างและพัฒนาผู้นำการเปลี่ยนแปลง อ.แม่ทะ

ถอดบทเรยี น
โครงการเสรมิ สรา้ งและพัฒนาผู้นาการเปล่ียนแปลง ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2565
กิจกรรมท่ี 3 ประชุมเชงิ ปฏิบตั ิการการขับเคลื่อนศูนยผ์ ู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน ระดับจงั หวดั

ณ ศูนยเ์ รยี นรเู้ ศรษฐกิจพอเพียง รูปแบบโคก หนอง นา โมเดล
หมู่ที่ 4 ตาบลหัวเสือ อาเภอแม่ทะ จงั หวดั ลาปาง วนั ที่ 24 กุมภาพันธ์ 2565

……………………….
วา่ ที่ ร.ต.ชยั ณรงค์ บวั คา นักทรพั ยากรบุคคล
และทีมงานพัฒนาทรพั ยากรบุคคล

ยุทธศาสตรช์ าติ 20 ปี (พ.ศ. 2561 - 2580) มุ่งเน้นการพัฒนาเพื่อให้บรรลุวสิ ัยทัศน์ “ประเทศไทยมี
ความมั่นคง ม่ังคั่ง ยั่งยืน เป็นประเทศพัฒนาแล้วด้วยการพัฒนาตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง” โดยมี
ยุทธศาสตรด์ ้านการสรา้ งโอกาสและความเสมอภาคทางสังคม ที่มีเป้าหมายการพัฒนาให้ความสาคัญในการดึง
เอาพลังของภาคส่วนต่าง ๆ ทั้งภาคเอกชน ประชาสังคม ชุมชนท้องถ่ินและประชาชนมารว่ มขับเคล่ือนการ
เสรมิ สรา้ งความเข้มแข็งของชุมชนในการจัดการตนเอง และการเตรยี มความพรอ้ มของประชากรไทยทั้งในมิติ
สุขภาพ เศรษฐกิจ สังคม และสภาพแวดล้อมให้เปน็ ประชากรทมี่ ีคุณภาพ สามารถพึ่งตนเองและทาประโยชน์แก่
ครอบครวั ชุมชน และสังคม ซง่ึ สอดคล้องกับหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียงของพระบาทสมเด็จพระชนกาธิ
เบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร รว่ มกับแนวคิดการพัฒนาพ้ืนท่ีและการออกแบบเชงิ ภูมิ
สังคมไทยเพ่ือสรา้ งการพึ่งตนเองและรองรบั ภัยพิบัติ ในรูปแบบ “โคก หนอง นา โมเดล” สรา้ งการมีส่วนรว่ มของ
ประชาชน มีภูมิค้มุ กัน ให้ชุมชนสามารถพ่ึงตนเอง และการท่ีประชาชนปวารณาตนเองทางานด้วยความเต็มใจและ
เสียสละเพื่อส่วนรวม เพื่อเป็นการสนองแนวพระราชดารพิ ระบาทสมเด็จพระวชริ เกล้าเจา้ อยู่หัว เรอ่ ื งงานจติ อาสา
เราทาความดีด้วยหัวใจ โดยอาศัยรูปแบบของผู้นาจิตอาสาพัฒนาชุมชนท่ีมีจิตสานึกรบั ผิดชอบต่อชุมชนมี
บทบาทและมีส่วนรว่ มในการพัฒนาและการสรา้ งชุมชนที่เข้มแข็งอย่างยง่ั ยืน ในการสนับสนุนนโยบายรฐั บาล ที่
มุ่งสืบสาน รกั ษา ต่อยอด และพัฒนาประเทศ

ทั้งน้ี กรมการพัฒนาชุมชน ได้ให้ความสาคัญในการเสรมิ สรา้ งผู้นาชุมชน โดยการพัฒนาศักยภาพผู้นา
ชุมชน เพื่อเสรมิ สรา้ งความเข้มแข็งของชุมชนในระดับต่าง ๆ ให้ผู้นาชุมชนมีความรู้ คู่คุณธรรม สามารถบรหิ าร
จัดการชุมชนของตนเองได้และเป็นกาลังหลักในการขับเคลื่อนการดาเนินงานพัฒนาชุมชนในพ้ืนท่ี ขับเคลื่อน
กิจกรรมการพัฒนาตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียงและส่งเสรมิ ความเข้มแข็งของชุมชนด้วยแนวคิดการ
สรา้ งการเรยี นรูเ้ ชิงรุกแบบรวมพลังของผู้นาการเปลี่ยนแปลง เพ่ือสรา้ งพลังการเปลี่ยนแปลงทางสังคม
(Professional learning Community) : PLC

ดังน้ัน เพื่อเพ่ิมขีดความสามารถของผู้นาชุมชนให้สามารถบูรณาการงานพัฒนาชุมชนเป็นแกนนาหลัก
ในการบรหิ ารจดั การชุมชน ให้เข้มแข็งพ่ึงตนเองได้อย่างย่ังยืน สานักงานพัฒนาชุมชนจงั หวัดลาปาง ได้จดั ทา
โครงการเสรมิ สรา้ งและพัฒนาผู้นาการเปลี่ยนแปลง ประจาปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 เพ่ือให้เป็นกลไกที่
สาคัญในการขับเคล่ือนศูนย์ผู้นาจิตอาสาพัฒนาชุมชน ในการพัฒนาคุณภาพชีวติ ประชาชน ในพ้ืนท่ีจังหวัด
ลาปาง

กิจกรรมที่ 3 ประชุมเชงิ ปฏิบัติการการขับเคลื่อนศูนย์ผู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน
เป็นการประชุมเชงิ ปฏิบัติการ เพ่ือสรา้ งพลังชุมชนของผู้นาการเปล่ียนแปลง ให้มีความรู้ ทักษะ และ
ทัศนคติ ในการขับเคลื่อน ศูนยผ์ ู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน กลุ่มเปา้ หมายเปน็ ผู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชนทีไ่ ด้รบั
การคัดเลือก จานวน 25 คน ดาเนินการประชุมเชงิ ปฏิบัติการ ณ ศูนย์เรยี นรูเ้ ศรษฐกิจพอเพียง รูปแบบโคก
หนอง นา โมเดล หมู่ท่ี 4 ตาบลหัวเสือ อาเภอแม่ทะ จงั หวดั ลาปาง ผ่านกระบวนการเรยี นรู้ ดังนี้

- บทบาทของผู้นาฯ ในการขับเคล่ือนศูนยผ์ ู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน”

- การวเิ คราะห์ศูนย์ผู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน “เหลียวหลัง แลหน้า ทา้ ทาย อนาคต”

- การวเิ คราะห์ศักยภาพในการรองรบั วกิ ฤตทางด้านอาหาร

- การประกาศเจตนารมณ์เราทาความดีด้วยหัวใจ

- กิจกรรมเอามื้อสามัคคี “การพัฒนาศูนย์ผู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน”

- เทคนิคการเปน็ วทิ ยากรกระบวนการ วทิ ยากรประจาศูนยฯ์

- การจดั ทาแผนการสรา้ งความมั่นคงทางด้านอาหาร และการแลกเปล่ียน/นาเสนอแผนการสรา้ ง

ความม่ันคงทางด้านอาหาร

สานักงานพัฒนาชุมชนจังหวัดลาปาง ได้ประสานขอความอนุเคราะห์วทิ ยากรจากศูนย์ศึกษาและ

พัฒนาชุมชนลาปาง บรรยายในหัวข้อ เทคนิคการเป็นวทิ ยากรกระบวนการ วทิ ยากรประจาศูนย์ฯ โดย

ทีมงานพัฒนาทรพั ยากรบุคคล ศูนย์ศึกษาและพัฒนาชุมชนลาปาง ได้ประชุมวางแผนเตรยี มการบรรยาย

หัวข้อ “เทคนิคการเปน็ วทิ ยากรกระบวนการ วทิ ยากรประจาศูนย์ฯ” ซงึ่ มีรายละเอียดดังน้ี

เวลา ข้ันตอน/กระบวนการ ผู้รบั ผิดชอบ หมายเหตุ

13.30 น. - ทมี วทิ ยากร ศพช.ลาปาง แนะนาตัว ทมี ศพช.ลาปาง จดั ห้องอบรมเปน็ รปู ตัว U

- - เปดิ คลปิ แนะนา ศพช.ลาปาง คลิปวดี ีโอแนะนา ศพช.

13.45 น.

13.45 น. - ทาความรูจ้ กั กันหนอ่ ยผ่านกิจกรรมเลือกเกิด อ.อัญชลี การด์ รูปภาพสัตวต์ ่าง ๆ
- (สรา้ งความคุ้นเคย สรา้ งบรรยายกาศการเรยี นรู้ ) กระดาน
กระดาษฟลปิ ชารท์
14.30 น. กระดาษกาว

- แบง่ กลุม่ จานวน 5 กลุ่มๆ ละ 5 คน อ.อัญชลี คนทถี่ ือปากกาเทา่ นั้น

ให้ทุกคนในกลมุ่ เปลีย่ นกันเลา่ ประสบการณ์ใน วทิ ยากรกลุ่มยอ่ ย คอื คนทพ่ี ดู ได้ในกลุ่ม

14.30 น. การทางานทป่ี ระทับใจ ทาได้ดี ภาคภมู ใิ จ 1. อ.กรรณิการ์

- (คนละ 5 นาท)ี (เล่าและฟัง อย่างตั้งใจ) 2. อ.ณัฐกฤตา

15.00 น. 3. อ.ชาญณรงค์

4. อ.ชยั ณรงค์

5. อ.ศรญั ยา

- สรปุ กิจกรรม “บทเรยี นจากการเล่าเรอ่ ื ง” ทมี ศพช.ลาปาง กระดาน

บันทกึ mind map ลงกระดาษฟลิปชารท์ กระดาษฟลปิ ชารท์

15.00 น. ประเด็น กระดาษกาว
- 1. การพูดเล่าเรอ่ ื งทด่ี ี มีอะไรบา้ ง ปากกาเมจกิ หลากสี
2. การฟังทาอยา่ งไร
15.10 น. 3. การเกบ็ ประเด็น

4. วธิ กี ารสรา้ งบรรยากาศ

5. ปัญหาอปุ สรรคทเ่ี กิดขึน้ ฯลฯ

15.10 น. - บรรยาย อ.อัญชลี + ทมี PPT.

- ทกั ษะการเป็นวทิ ยากรกระบวนการ ศพช.ลาปาง

15.30 น. การนาไปใชป้ ระโยน์

แนวทางการขับเคล่ือนศูนยผ์ นู้ าจติ อาสา

เติมเต็ม/การเตรยี มวัสดุอปุ กรณ์

เทคนิคการนาเสนอ...

1.จุดเรม่ ิ ต้น

2.การขับเคลือ่ น

3.สรปุ จบเกดิ อะไร(คาขวัญ สโลแกน จบจบั ใจ)

ผลการดาเนินการ

การบรรยายหัวข้อเทคนิคการเปน็ วทิ ยากรกระบวนการ วทิ ยากรประจาศูนย์ฯ

1. การแนะนาตัวทีมวทิ ยากรงานพัฒนาทรพั ยากรบุคคลจานวน 6 คน และแนะนาพื้นที่ศพช.ลาปาง

ผ่านคลิปวดี ีโอ แนะนาศพช.ลาปาง เพื่อเป็นการสรา้ งบรรยากาศ สรา้ งความค้นุ เคยกับวทิ ยากร

2. เรม่ ิ ให้ผู้เข้ารบั การอบรมเล่นกิจกรรม “เลือกเกิด” โดยให้ผู้เข้ารบั การอบรมเลือกภาพสัตว์มาคนร

ละ 1 ชนิด แล้วบอกให้กับเพ่ือนอบรมว่า สัตว์ที่เลือกได้ คือตัวอะไร รูส้ ึกอย่างไรที่เลือกได้ภาพน้ี และ สัตว์

ชนิดนี้มีประโยชน์อย่างไร ดีอย่างไร เพื่อสรา้ งความค้นุ เคย สรา้ งบรรยายกาศการเรยี นรู้

3. วทิ ยากรแบ่งกลุ่มย่อย จานวน 5 กลุ่มๆละ 5 คน โดยมอบโจทย์ให้ทุกคนในกลุ่มเปล่ียนกันเล่า

ประสบการณ์ ในการทางานที่ประทบั ใจ ทท่ี าได้ดี ภาคภูมิใจ เล่าคนละ 5 นาที โดยทุกคนในกลุ่มต้อง เล่าและ

ฟังอย่างต้ังใจ วทิ ยากรประจากลุ่มย่อย แนะนาเทคนิค “ฟังด้วยหัวใจ” เล่าและฟังอย่างต้ังใจเรอ่ ื งคุณค่าของ

งาน เพ่ือสะทอ้ นความเป็นตัวตนของตนเองกับงานท่ีทา

4. วทิ ยากรหลักเรยี กกลับเข้าสู่กลุ่มใหญ่ ดาเนินการสรปุ การเรยี นรู้ “บทเรยี นจากเรอ่ ื งเล่า” โดยทมี

วทิ ยากรสรุป Mind Map ออกมาให้เห็นภาพชดั เจน ประเด็น

- การพูดเล่าเรอ่ ื งทีด่ ี มีอะไรบา้ ง - การฟังทาอย่างไร

- การเก็บประเด็น - วธิ กี ารสรา้ งบรรยากาศ

- ปญั หาอุปสรรคทีเ่ กิดข้ึน

5. วทิ ยากรหลัก ดาเนินการบรรยายให้ความรกู้ ับผู้เข้ารบั การอบรม โดยเชอื่ มโยงกับกิจกรรมที่ได้ทา

ในชว่ งการแบง่ กลุ่มยอ่ ย เพื่อให้เห็นภาพทกั ษะการเป็นวทิ ยากรกกระบวนการทช่ี ดั เจนมากย่งิ ขึ้น มีหัวข้อดังน้ี

- ทักษะการเป็นวทิ ยากรกระบวนการ - การนาไปใชป้ ระโยน์

- แนวทางการขับเคลื่อนศูนย์ผู้นาจติ อาสา

รวมท้งั เติมเต็มในเรอ่ ื งการเตรยี มวัสดุอุปกรณ์ และเทคนิคการนาเสนอ (1.จุดเรม่ ิ ต้น,2.การขับเคล่ือน,3.สรุป

จบเกิดอะไร (คาขวญั สโลแกน จบจบั ใจ)

6. ผู้อานวยการศูนย์ศึกษาและพัฒนาชุมชนลาปาง ได้บรรยายสรุป “บทบาทผู้นาจิตอาสาในการ

ขับเคล่ือนศูนย์ผู้นาจิตอาสาพัฒนาชุมชน” เพ่ือเป็นการตอกย้าการเสรมิ สรา้ งผู้นาชุมชน โดยการพัฒนา

ศักยภาพผู้นาชุมชน เพ่ือเสรมิ สรา้ งความเข้มแข็งของชุมชนในระดับต่าง ๆ ให้ผู้นาชุมชนมีความรู้ คู่คุณธรรม

สามารถบรหิ ารจัดการชุมชนของตนเองได้และเป็นกาลังหลักในการขับเคล่ือนการดาเนินงานพัฒนาชุมชนใน

พ้ืนที่ ขับเคลื่อนกิจกรรมการพัฒนาตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียงและส่งเสรมิ ความเข้มแข็งของชุมชน

ด้วยแนวคิดการสรา้ งการเรยี นรูเ้ ชงิ รุกแบบรวมพลังของผู้นาการเปลี่ยนแปลง เพื่อสรา้ งพลังการเปลี่ยนแปลง

ทางสังคม (Professional learning Community) : PLC ต่อไป

ปัจจยั ท่ีทาให้กิจกรรมสาเรจ็

ปจั จยั ท่ที าให้การอบรมครงั้ น้ีสาเรจ็ ได้ด้วยดีน้ัน เกิดจาก

1. มีการประชุมการเตรยี มความพรอ้ ม กาหนดเน้ือหา และกิจกรรมในการดาเนินการฝกึ อบรมและมี

การวางสคลิปการทางานอย่างชดั เจน

2. มีการประสานงานกับสานักงานพัฒนาชุมชนจงั หวัดลาปางอย่างต่อเนื่อง

3. ทีมวทิ ยากรของศูนย์ศึกษาและพัฒนาชุมชนลาปางมีความพรอ้ มและมีความต้ังใจอย่างเต็มที่ใน

การดาเนินการฝึกอบรม

4. ผู้เข้ารบั การฝึกอบรมมีความต้ังใจ ในการเรยี นรแู้ ละให้ความรว่ มมือในการทากิจกรรมเป็นอยา่ งดี

ปัญหาอุปสรรค
1. สถานการณ์โควดิ -19 ในพ้ืนที่ดาเนินการค่อนข้างรุนแรง มีการระบาดอย่างต่อเน่ืองทาให้การ

ดาเนินกิจกรรมต้องมีความระมัดระวังเปน็ อย่างมาก
2. กลุ่มเปา้ หมายอยู่ต่างพื้นท่ี ทาให้การเดินทาง การประสานงาน การขับเคล่ือนงานไม่ต่อเน่ือง

ข้อเสนอแนะ
1. เพ่ิมเติมกิจกรรมการเรยี นรูเ้ รอ่ ื งทักษะการเป็นวทิ ยากรกระบวนการ เชน่ ทักษะการจับประเด็น

ทกั ษะการจดบันทึก
2. ควรมีระยะเวลาให้ผู้เข้าอบรมมีการเตรยี มความพรอ้ มและวางแผนในการฝึกทักษะต่าง ๆ เช่น

ทกั ษะการเล่าเรอ่ ื ง
3. ควรจะมีการหาความคาดหวงั ก่อนการเข้าสู่เน้ือหาวชิ า
4. สรา้ งกิจกรรมทจ่ี ะเสรมิ ทกั ษะให้ผู้เข้ารบั การอบรม เพ่ือเชอื่ มโยงกับเนื้อหาการบรรยาย
5. ควรมีการประเมินผลการเรยี นรู้ สะท้อนกลับทช่ี ดั เจนมากขึ้น

ประมวลภาพกิจกรรม
เตรยี มความพรอ้ มประชุมเชงิ ปฏิบัติการการขับเคลื่อนศูนยผ์ ู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน ระดับจงั หวดั

ประมวลภาพประกอบกิจกรรม
ประชุมเชงิ ปฏิบัติการการขับเคลื่อนศูนยผ์ ู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน ระดับจงั หวัด

ณ ศูนยเ์ รยี นรเู้ ศรษฐกิจพอเพียง รปู แบบโคก หนอง นา โมเดล
หมู่ท่ี 4 ตาบลหัวเสือ อาเภอแม่ทะ จงั หวัดลาปาง วนั ท่ี 24 กุมภาพันธ์ 2565