หน่วยที่ 4 การพัฒนาเว็บด้วยภาษา PHP

หนว่ ยท่ี 4 การพฒั นาเวบ็ ดว้ ยภาษา PHP 68

หนว่ ยท่ี 4 การพัฒนาเวบ็ ดว้ ยภาษา PHP

สาระการเรยี นรู้
1. ความสำคัญของภาษา PHP
2. รูปแบบการเขียนภาษา PHP
3. ชนดิ ของขอ้ มูลและตัวดำเนนิ การ
4. ตวั แปรและฟงั ก์ชันพน้ื ฐาน

จุดประสงค์เชิงพฤตกิ รรม
1. รูแ้ ละเขา้ ใจความสำคัญของภาษา PHP ได้ (K)
2. รแู้ ละเข้าใจรูปแบบการเขยี นภาษา PHP ได้ (K)
3. รู้และเข้าใจการใชง้ านชนิดของข้อมูล และตัวดำเนนิ การได้ (K)
4. สามารถปฏิบตั ิการประกาศตวั แปรและการใชง้ านฟงั ก์ชนั พนื้ ฐานได้ (P)

สมรรถนะการเรียนรูป้ ระจำหน่วย
1. แสดงความรู้ความสำคัญของภาษา PHP
2. แสดงความรู้เกีย่ วกับรูปแบบการเขียนภาษา PHP
3. ปฏบิ ัตกิ ารประกาศตัวแปรให้เหมาะกบั ขอ้ มูลท่ีจัดเกบ็ และใชง้ านตัวดำเนินการ
4. ปฏบิ ัตกิ ารเขียนโปรแกรมการใชง้ านตวั แปรและฟงั กช์ ันพน้ื ฐาน

สาระสำคัญ

ปัจจุบันเทคโนโลยีเว็บได้มีการพัฒนารูปแบบท่ีหลายหลาย ภาษา PHP เป็นอีกภาษาหน่งึ ท่ี
รองรบั เทคโนโลยีเว็บในปัจจุบันและได้รับความนิยมสำหรบั นักพัฒนาเว็บเบอ้ื งตน้ จนถึงระดับสูง เพราะมี
ความสามารถในการเขยี นชดุ คำส่งั หรือสคริปต์ (Script) แทกรไว้ในเวบ็ เพจรว่ มกับคุส่ังในภาษา HTML ได้
ทำให้เว็บเพจนั้นสามารถตอบสนองความต้องการของผู้ใช้งานได้หลากหลายรูปแบบ และตรงกับความ
ต้องการมากขึ้นซึ่งการทำงานของภษาพีเอชพี มีการทำงานแบบเซิร์ฟเวอร์ไซต์สคริปต์ (Server-Side
Script) จึงต้องมีเครื่องบริการเซิร์ฟเวอร์ที่ทำหน้าที่บริการการแปลภาษา และส่งผลให้กับเครื่องผู้ใช้
(Client) ทร่ี อ้ งขอดว้ ยการสง่ คำรอ้ งเขา้ มายังเครื่องบรกิ าร โดยในบทน้จี ะอธิบายถงึ ความสำคัญของภาษา
PHP รูปแบบการเขียนภาษา PHP ชนิดของข้อมูล ตัวดำเนินการ ตวั แปร และฟงั กช์ นั พืน้ ฐาน

30204-2103 การพฒั นาเวบ็ ไซต์ทางธรุ กจิ

หน่วยท่ี 4 การพฒั นาเว็บดว้ ยภาษา PHP 69

ความสำคัญของภาษาพีเอชพี PHP

การพฒั นาเว็บเพจท่ีใข้ภาษา HTML เพยี งอยา่ งเดวี จะมคี วามยงุ่ ยากและไมส่ ะดวกต่อการใช้
งานของผู้ใช้งาน ซึ่งผู้ใช้งานจะเป็นรับสารเพียงอย่างเดีย หมายความว่าจะไม่สามาราถโต้ตอบหรือ
ตอบสนองกับเซ้บเพจได้ ซึ่งเหมือนกับการอ่านหนังสือ หรือดูทีวี เป็นต้น เราเรียกเว็บเพจลักษณะนี้ว่า
Static Webpage แต่ในปัจจุบันเทคโนโลยีเวบ็ ได้มีการพัฒนามาเปน็ เว็บ 2.0 ที่กำลังพัฒนาไปสูย่ ุค 3.0
โดยมีการชาษาท่ีหลากหลายที่มีความสามารถในการเขียนชุดคำสั่งหรือสคริปต์ (Script) แทรกไว้ในเวบ็
เพจร่วมกับคำสั่งในภาษา HTML เช่น ASP .NET, JSP และ PHP เป็นต้น โดยคำสั่งเหล่านั้นจะทำงานท่ี
ฝั่งเครื่องคอมพิวเตอร์แม่ข่าย (ฝั่งเซิร์ฟเวอร์) และสามารถให้ผลลัพธอ์ อกมาใช้รูปแบบของภาษา HTML
กล่าวคือ เนื้อหาหรือข้อมูลข่าวสารท่ีแสดงผ่านหน้าจอในรูปแบบเว็บเพจน้ันสามารถที่จะเปลี่ยนแปลง
ข้อมูลโดยผู้ใช้งาน โดยผู้ใช้งานนัน้ สามารถเข้าทำการเพิ่มเติม แก้ไข หรอื ลบขอ้ มลู ได้ผ่านทางโปรแกรมที่
ผพู้ ฒั นาเขยี นไวส้ ำหรบั การจัดการฐานขอ้ มูล เราจงึ เรียกเว็บเพจในลกั ษณะนี้ว่า Dynamic Webpage

กลไกการทำงานของเว็บเพจ
กำไกการทำงานของเว็บเพจแบบ Static Webpage มีกลำไกการทำงานเมื่อผู้ใช้เปิด

เว็บเบราวเซอร์ โปรแกรมเว็บเบราว์เซอร์จะร้องขอไฟล์ HTML ไปยังเวบ็ เซริ ์ฟเวอร์ เวบ็ เซิรฟ์ เวอร์ก็จะส่ง
ไฟล์เวบ็ เพจท่เี ป็น HTML กลบั มายงั หน้าแสดงผลยงั หน้าเว็บเบราว์เซอรข์ องผูใ้ ช้งาน

ทมี่ า : https://qph.fs.quoracdn.net/main-qimg-d58259a1fa66dc8796f747853812d667
กลไกการทำงนของเว็บเพจแบบ Dynamic Webpage แทรกไว้ในเว็บเพจร่วมกับคำส่ัง

ในภาษา HTML มกี ลไกการทำงานเมอ่ื เปิดเว็บเบราว์เซอรโ์ ปรแกรมเวบ็ เบราวเ์ ซอร์จะรอ้ งขอไฟล์ PHP ไป
ยังเว็บเซิร์ฟเวอร์ ซึ่งเว็บเซิร์ฟเวอร์ก็จะทำการเรียก PHP engine ขึ้นมาแปลไฟล์ PHP และติดต่อ
ฐานขอ้ มูล แลว้ จะสง่ ผลลพั ธท์ ไ่ี ดจ้ ากการแปลและประวมลผลเป็นภาษา HTML ท้งั หมด ส่งกลับไปยังเว็บ
เบราว์เซอรข์ อผูใ้ ช้งาน

30204-2103 การพฒั นาเว็บไซตท์ างธุรกิจ

หนว่ ยที่ 4 การพฒั นาเว็บด้วยภาษา PHP 70

ทีม่ า : https://static.javatpoint.com/servletpages/servletterminology/images/website-
static-vs-dynamic3.png

PHP คอื ภาษาโปรแกรม (Programming Language) ทท่ี ำงานอยู่ในเคร่อื งเซิร์ฟเวอร์
จะอ่านคำสั่งที่ผู้พัฒนาโปรแกรมฝั่งสคริปต์ PHP ไว้บนภาษา HTML โดยเว็บเซิร์ฟเวอร์จะทำการเรียก
PHP Engine ข้ึนมาแปล (Interpreter) และประมวลผลคำสัง่ ท่อี ยู่ในไฟล์ PHP เหล่านน้ โดยอาจจะมีการ
ดึงขอ้ มลู จากฐานข้อมูล หรือมีการเขียนข้อมูลลงไปยังฐานขอ้ มูล หลังจากน้ันผลลัพธ์จะออกมาในรูปแบบ
ของภาษา HTML และสครปิ ตท์ ่ที ำงานบนฝั่งเบราวเ์ วอรจ์ ะแสดงออกมายงั หน้าเว็บเพจนนั้ เช่น คำส่งั ของ
JavaScript ซึ่งผู้ใช้งานสามารถเรียกดูคำสั่งได้โดยการคลิกขวาที่หน้าเว็บเพจ และเลือกที่เมนู View
Source จากนั้นจะปรากฎ Source Code ของ ภาษา HTML และภาษา JavaScript ขึ้นมา ซึ่งผู้ใช้
สามารถทีค่ ดั ลอก Source Code ดังกลา่ ไปใชง้ านการพัฒนาเวบ็ เพจได้ แตภ่ ายใน Source Code นั้นจะ
ไม่ปรากฎสคริปต์ที่พัฒนาจากภาษา PHP กล่าวคือ นำภาษา PHP มาพัฒนาเว็บเพจนั้น จะสามารถ
ตอบสนองความต้องการของผู้ใช้งานได้หลากหลายรูปแบบ และมคี วามตรงกับความตอ้ งการมากขึน้ เช่น
สามารถเพิ่ม ลบ และแก้ไขข้อมูลได้เป็นต้น ซึ่งการพัฒนาเว็บในลักษณะนี้จะดีกว่าการใช้ภาษา HTML
และพัฒนาเว็บเพจเพียงอย่างเดียวเพราะ PHP เปน็ โอเพ่นซอรส์ ทำให้ดาวโหลดมาใช้งานได้ฟรี ใช้งานได้
กับทุกระบบปฏิบัตกิ าร ทกุ เว็บเบราวเ์ ซอร์ และยงั เป็นภาษาสคริปต์ที่เข้าใจง่าย และหากมีพ้ืนฐานภาษา
C หรอื ภาษา Perl มาก่อนกจ็ ะเขา้ ใจ PHP ไดอ้ ย่างรวดเร็ว

รปู แบบการเขยี นภาษา PHP

รปู แบบของการเขียนภาษา PHP มี 3 สว่ นหลกั ได้แก่ การกำหนดตัวแปร เงือ่ นไขในการนำ
ตัวแปรมาใช้ และชดุ คำสัง่ ซง่ึ ในไฟล์ PHP อยา่ งน้อยต้องประกอบด้วย 1 ส่วน

การกำหนดสว่ นตัวแปร (Expression) คอื การกำหนดค่าให้กับตัวแปรหนึ่ง ๆ เช่น $age=35

30204-2103 การพัฒนาเว็บไซตท์ างธรุ กจิ

หนว่ ยที่ 4 การพฒั นาเวบ็ ด้วยภาษา PHP 71
เงื่อนไขในการนำตัวแปรมมาใช้ (Statement) คือ การนำเงื่อนไขจากการกำหนดตัวแปรมา
ใชง้ าน ซึง่ อาจมหี ลากหลายรปู แบบในการควบคุมการทำงานของโปรแกรม
คำส่งหรือชุดคำสัง่ (Function) คอื คำสัง่ ทใี่ ช้ในโปรแกรม อาจเป็นฟงั กช์ นั สำเรจ็ รูปในภาษา
PHP หรอื เปน็ ฟังก์ชนั ที่พฒั นาขนึ้ เอง

1. รูปแบบการเขียนเปรียบเทียบระหว่าง HTML และ PHP ทำการสร้างไฟล์ PHP ใหม่
โดยคลิกที่เมนู File > New… เลือกรูปแบบไฟล์ PHP และคลิกที่ปุ่ม Create แล้วทำการบันทึกไฟล์เปน็
นามสกลุ .php พมิ พ์คำส่งั และทำการทดสอบโปรแกรมดงั ภาพ

หมายเลข 1 รูปแบบการเขยี นด้วยภาษา HTML
หมายเลข 2 รปู แบบการเขียนด้วยภาษา PHP

แสดงผลลพั ธ์ รูปแบบการแสดงผล HTML และ PHP

30204-2103 การพฒั นาเวบ็ ไซตท์ างธรุ กิจ

หน่วยท่ี 4 การพัฒนาเว็บด้วยภาษา PHP 72

2. การประกาศ Tag ในภาษา PHP

เน่อื งจากพเี อชพี เปน็ ภาษาแบบ Server – Side Script (ภาษาท่ีประมวลผลฝั่ง

Server แลว้ สง่ ผลไปฝ่งั Client ผ่าน Web Browser) ซงึ่ มรี ปู แบบทจี่ ะใช้ในการเขยี นพีเอชพไี ด้ดงั น้ี

รปู แบบ ตัวอยา่ ง ผลท่ีไดจ้ ากการแปลคำสงั่

แบบมาตรฐาน

<?php….?> <?php echo “This is

PHP”

แบบส้ัน

<? ….. ?> <? Echo “This is PHP” ?>

แบบ Script This is PHP

<script language= “PHP” <script language= “PHP”

…… Echo “This is PHP”;

</script> </script>

แบบ ASP Tag

<% …. %> <%echo “This is PHP %>

3. การแสดงข้อความทางจอภาพ
รูปแบบคำส่ัง echo
echo เป็นคำส่งั ท่ใี หพ้ มิ พห์ รอื แสดงผลออกทางหนา้ จอ ซ่ึงมีรูปแบบคำสั่ง คือ

echo “ข้อความ”; เชน่ <?php echo “this is PHP”;?>
รูปแบบคำสัง่ print
print เป็นคำสง่ั ให้พิมพ์หรอื แสดงผลออกทงหนา้ จอ ซง่ึ มีรปู แบบคำสั่ง คอื

print “ขอ้ ความ”; เชน่ <?print “this is PHP”; ?> ตวั อย่างเช่น

30204-2103 การพฒั นาเว็บไซตท์ างธุรกจิ

หนว่ ยที่ 4 การพฒั นาเว็บดว้ ยภาษา PHP 73

แสดงผลลพั ธไ์ ด้ดงั น้ี

ชนดิ ของข้อมลู และตัวดำเนินการ

1.ชนิดของขอ้ มลู ในภาษา PHP มีข้อมูลอยู่หลายชนิด แต่ชนิดที่เราควรรู้จักในเบ้ืองต้นมี 3
รูปแบบ คือ ขอ้ มูลชนิดตัวเลข สตรงิ และบูลีน เพื่อเป็นพ้นื ฐานในการนำไปใชร้ ่วมกับการกำหนดตัวแปร
ในหัวขอ้ ตอ่ ๆ ไป ดงั นี้

1.1 ข้อมลู ชนิดตวั เลข (Number) อาจเป็นไดท้ ง้ั จำนวนเตม็ (Integer) เชน่ 10, 0, -5 เป็น
ตน้ หรือจำวนทศนยิ ม (Float) เช่น -10.5, 1.23, 0.09 เปน็ ต้น

1.2 ข้อมลู ชนิดสตรงิ (String) คือข้อมูลท่ีเปน็ อักขระซง่ึ จะเปน็ ภาษาองั กฤษไทย หรืออื่น
ๆ ก็ได้ แต่เนื่องจากสตริงอาจมีความยาวเท่าไรก็ได้ และเราไม่จำเป็นต้องเขียนอักขระทกุ ตัวติดกนั ไปจน
จบสตริงเหมือนกับการเขยี นตวั เลข จึงทำให้โปรแกรมไม่สามารถตัดสนิ ใจไดว้ ่า สตรงิ นี้นเริม่ ตน้ และส้ินสุด
ที่ใด ดังนี้การกำหนดข้อมลู ท่ีเปน็ สติง เราต้องกำหนดจดุ เริ่มต้นและส้ินสุดของมันเสมอ ด้วยเครือ่ งหมาย
Double Quotes (“…”) หรือไม่ก็ Single Quotes (‘…’) เช่น “Hello, World” หรือ ‘Welcome to
PHP’ เปน็ ต้น

30204-2103 การพัฒนาเว็บไซตท์ างธรุ กจิ

หนว่ ยที่ 4 การพฒั นาเวบ็ ดว้ ยภาษา PHP 74

1.3 ขอ้ มูลชนดิ บูลนี (Boolean) จะใชใ้ นการเปรียบเทยี บทางตรรกะ ซงึ่ จะมีค่าได้เพยี ง 2

อยา่ งระหวา่ ง true (จรงิ ) และ false (เทจ็ ) ซ่ึงทง้ั สองคำนถ้ี ือเปน็ Reserved Word ของ PHP จึงสามารถ

เขียนลงไปได้โดยตรง โดยไม่ต้องใช้เครื่องหมาย Double Quotes (“…”) หรือ Single Quotes (‘…’)

คร่อม ทั้งนี้ชนิดของข้อมูลบูลีนจะนำไปใช้ในการเปรียบเทียบเพื่อตดั สินใจดำเนินการขั้นต่อไป เช่น หาก

ผลลัพธอ์ อกเป็น true ก็จะทำงานตอ่ ตอ่ ถา้ ออกมาเปน็ false กจ็ ะหยดุ ทำงาน เปน็ ตน้

2. ตวั ดำเนนิ การ (Operator)

ตัวดำเนินการ หมายถงึ เครื่องหมายทีน่ ำมาเช่ือมระหวา่ งนิพจน์ คา่ คงท่ีหรอื ตัวแปรต้ังแต่

2 ตัวขน้ึ ไป

2.1 โอเปอเรเตอร์เชิงคณิตศาสตร์ (Arithmetic Operators) เป็นตัวดำเนินการที่ใช้

ดำเนนิ การกบั ตัวเลข ดงั น้ี

เครื่องหมาย ชอ่ื โอเปอเรเตอร์ รูปแบบ ความหาย

+ บวก $c=$a+$b หาผลรวมระหวา่ ง $a กับ $b

- ลบ $c=$a-$b หาผลตา่ งระหวา่ ง $a กบั $b

* คณู $c=$a*$b หาผลคูณระหวา่ ง $a กับ $b

/ หาร $c=$a/$b หาผลหารระหวา่ ง $a กบั $b

% หารเอาเศษ $c=$a%$b หารเพ่อื หาเอาเศษระหวา่ ง $a กบั $b

2.2 โอเปอเรเตอรก์ ำหนดคา่ (Assignment Operators) เป็นตวั ดำเนนิ การท่ใี ชก้ ำหนดค่า

ของตัวแปรให้ตวั กแปรคา่ หนึง่ ไปเทา่ กบั ค่าของตวั แปรอกี คา่ หน่งึ ดงั น้ี

เคร่อื งหมาย ชอ่ื โอเปอเรเตอร์ รปู แบบ ความหาย

= กำหนดค่า $a=1 กำหนดค่าให้ $a มีคา่ เทา่ กับ 1

+= เพ่ิมคา่ $a+=1 กำหนดคา่ ให้ $a มีค่าเท่ากับ $a+1

-= ลบค่า $a-=1 กำหนดคา่ ให้ $a มีคา่ เท่ากับ $a-1

*= คูณค่า $a*=1 กำหนดคา่ ให้ $a มคี า่ เท่ากับ $a-1

/= หารค่า $a/=1 กำหนดคา่ ให้ $a มีคา่ เทา่ กับ $a/1

30204-2103 การพัฒนาเว็บไซต์ทางธรุ กิจ

หนว่ ยท่ี 4 การพัฒนาเว็บด้วยภาษา PHP 75

2.3 โอเปอเรเตอร์เชิงเปรียบเทียบ (Comparison Operators) เป็นตัวดำเนินการที่ใช้

สำหรับการเปรยี บเทียบตวั แปรหนึ่ง ๆ กบั คา่ คงทีใ่ ด ๆ โดยค่าท่ไี ดจ้ ากการเปรยี บเทียบจะมีชนิดขอ้ มูลเป็น

ตรรกะ คือจริง (True) หรอื เท็ (False) ดังน้ี

เครือ่ งหมาย ชอ่ื โอเปอเรเตอร์ รปู แบบ ความหาย

== เทา่ กับ $a==$b เป็นจริงเม่อื $a มคี ่าเท่ากับ $b

!= ไม่เทา่ กบั $a!=$b เปน็ จริงเมอื่ $a มีค่าไมเ่ ท่ากบั $b

< นอ้ ยกว่า $a<$b เป็นจริงเมื่อ $a มคี า่ นอ้ ยกวา่ $b

> มากกว่า $a>$b เปน็ จริงเมื่อ $a มคี า่ มากวา่ $b

<= นอ้ ยกว่าเท่ากบั $a<=$b เป็นจรงิ เมื่อ $a มีค่าน้อยกวา่ หรือเท่ากับ $b

>= มากกว่าเทา่ กับ $a>=$b เป็นจริงเม่ือ $a มคี า่ มากกว่าหรอื เทา่ กบั $b

2.4 โอเปเรเตอร์เพิ่มค่า ลดค่า (Incrementing/Decrementing Operators) เป็นตัว

ดำเนินการท่ใี ชเพิม่ หรอื ลดค่าลง 1 คา่ และมีการใช้งานแตกตา่ งกนั ตามตำแหน่งของตัวแปรวา่ อยดู่ ้านหน้า

หรือด้านหลังตัวดำเนนิ การทำให้มีผลตา่ งกนั ดังนี้

เครอ่ื งหมาย ชอื่ โอเปอเรเตอร์ รูปแบบ ความหาย

++$a เพิม่ คา่ กอ่ น ++$a เพ่มิ คา่ ทลี ะ 1 ก่อนแลว้ ค่อยให้ค่ากับตัแปร

$a++ เพิ่มค่าทหี ลัง $a++ ใหค้ า่ กับตัวแปรกอ่ นแล้วค่อยเพมิ่ คา่ ที่ละ 1

--$a ลดคา่ กอ่ น --$a ลดคา่ ทีละ 1 กอ่ นแลว้ ค่อยให้ค่ากบั ตัแปร

$a-- ลดค่าทีหลัง $a-- ให้ค่ากับตวั แปรก่อนแล้วคอ่ ยลดค่าท่ีละ 1

2.5 โอเปอเรเตอร์เชิงตรรกศาสตร์ (Logical Operators) เป็นตัวดำเนินการที่ใช้

เปรียบเทียบกันในแนวทางของตรรกศาสตร์ใหผ้ ลลพั ธ์ออกมาเปน็ ค่าจริง (True) หรอื คา่ เทจ็ (False) ดังน้ี

เคร่อื งหมาย การเปรียบเทยี บ ผลลพั ธ์

! และ not !(true) false
!(false) true

true && true true

30204-2103 การพัฒนาเว็บไซต์ทางธุรกิจ

หนว่ ยที่ 4 การพัฒนาเว็บดว้ ยภาษา PHP 76

&& หรอื true && false false
and false && false false
true || true true
|| หรอื or true || false true
false || false false
^ หรือ xor true ^ true false
true ^ false true
false ^ false false

2.6 โอเปอเรเตอร์เชิงข้อความ (String Operator) เป็นตัวดำเนินการเป็นสัญลักษณ์ทาง

คณิตศาสตร์ที่นำมาใชก้ บั ข้อความมี 1 ตวั ดังน้ี

ตัวดำเนินการ หน้าที่ ตัวอย่าง

. เช่อื มตอ่ ขอ้ ความสองขอ้ ความเปน็ ข้อความเดยี ว $a.$b

3. ลำดับความสำคัญของโอเปอเรเตอร์

ลำดับความสำคัญของโปเปอเรเตอร์ก็คือ ลำดับในการประมวลผลก่อนหลัง ซึ่งเป็นสิ่งท่ี

สำคัญมาก หากเราวางตำแหน่ง หรือจัดกลุ่มไม่ถูกต้อง ผลลัพธ์ที่ได้อาจไม่ตรงตามที่ต้องการก็ได้ โดย

ลำดับความสำคัญของโอเปอเรเตอร์มดี งั นี้

ลำดับ โอเปอเรเตอร์ ลำดบั โอเปอเรเตอร์

1 () 6 &&

2 ++, -- (วางไว้หนา้ ตัวแปร) 7 ||

3 *, /, % 8 =, +=, -=, /=, %=

4 +, - 9 ++, -- (วางไว้หลังตัวแปร)

5 ==, !=

30204-2103 การพัฒนาเว็บไซต์ทางธุรกิจ

หนว่ ยที่ 4 การพัฒนาเว็บด้วยภาษา PHP 77

ตวั แปรและฟังก์ชนั พ้นื ฐาน

1. การประกาศตัวแปร
ตัวแปร (Variable) คือ ชอ่ื ที่ใชแ้ ทนสิง่ ทีใ่ ช้เก็บข้อมูล เป็นสิง่ ทสี่ ำคญั ท่ีจะถูกนำมาใช้งาน

ตลอดเวลา โดยการกำหนดช่อื ตัวแปรท่นี ำมาเก็บข้อมลู น้นั จะมีเงอื่ นไขดังนี้
 ตัวแปรใน PHP ไม่จำเป็นต้องระบุชนิดของข้อมูล เนื่องจากตัวแปรแต่ละตัว

สามารถเกบ็ ข้อมูลชนดิ ใดก็ได้
 ตัวแปรใน PHP จะตอ้ งขนึ้ ด้วยสญั ลักษณ์ $ เสมอ เช่น $name, $value
 ตามข้อกำหนดดั้งเดิมนั้น ตัวแปรต้อง ขึ้นต้น ด้วยอักษร a-z หรือ A-Z หรือ

เครื่องหมาย _ เทา่ นัน้ หา้ มขนึ้ ตน้ ด้วยตวั เลข 0-9 หรอื อกั ขระอน่ื ๆ นอกเหนือจากน้ี ตวั อย่างการกำหนด
ตวั แปรท่ถี กู ต้อง เช่น $name, $_price, $value1, $num2string

ผลลัพธ์หลังจากการทดสอบโปรแกรม

จากตัวอย่างในเร่อื งของชื่อตวั แปรตัวอกั ษรพิมพ์เลก็ กับอกั ษรพิมพ์ใหญ่มีความสำคัญจะ
เหน็ ไดว้ ่าชื่อตัวแปรท่ตี ้ังมชี ื่อเดยี วกัน แตอ่ ตัวอักษรพมิ พเ์ ล็กและตัวอกั ษรพิมพใ์ หญต่ ่างกันเมือ่ เรียกใชง้ าน
PHP จะมองตวั แปรเปน็ คนละตวั

30204-2103 การพฒั นาเว็บไซต์ทางธรุ กจิ

หน่วยที่ 4 การพฒั นาเว็บด้วยภาษา PHP 78

2. ตวั แปรชนิดอาร์เรย์ (Array)
อาร์เรย์คือชุดของตัวแปรที่ใช้ในการเก็บข้อมูลอย่างใดอย่างหนึ่ง ซึ่งมีการเรียงลำดับท่ี

แน่นอน โดยลำดบั ของอารเ์ รยป์ กติจะเร่มิ จากศูนย์ และเปน็ ลำดับตอ่ เน้อื งไปจนถึงตัวสุดท้าย ซงึ่ ข้อมูลแต่
ละตัวในอาร์เรย์เรียกว่า “สมาชิกหรืออิลิเมนต์” โดยสมาชิกเหล่านี้มักจะมีความสัมพันธ์กันลักษณะใด
ลักษณะหนึ่ง สำหรับใน PHP ข้อมูลที่เก็บในอาร์เรย์ไม่จำเป็นต้องเป็นข้อมูลชนิดเดียวกัน นอกจากนี้
รูปแบบการจดั เกบ็ ขอ้ มูลบางกรณีอาจต่างไปจากภาษาคอมพิวเตอร์อนื่ ๆ

2.1 อาร์เรย์หน่ึงมิติ (Single Dimension Arrays) เป็นการเก็บขอ้ มลู เป็น 1 แถวในตาราง
ซง่ึ มีคอลัมน์เทา่ กับจำนวนข้อมูล และสามารถสรา้ งกำหนดคา่ ใหก้ บั สมาชกิ แตล่ ะตวั ของอารเ์ รย์โดยตรง

รูปแบบการประกาศตัวแปรอาร์เรย์
$ชื่ออาร์เรย์ = array(“ค่าของตัวแปรลำดับที่ 0”, “ค่าของตัวแปรลำดับที่ 1”, “ค่า
ของตัวแปรลำดบั ท่ี 2”, “ค่าของตัวแปรลำดบั ที่ n…”)
รูปแบบการเรียกใชอ้ าร์เรย์
$ชอื่ อารเ์ รย์[อินเดก็ ซ์]

ผลลัพธก์ ารทำงานหลงั ทดสอบโปรแกรม

30204-2103 การพฒั นาเว็บไซต์ทางธุรกจิ

หน่วยที่ 4 การพฒั นาเว็บด้วยภาษา PHP 79

2.2 อาร์เรย์หลายมิติ (Multi-Dimension Arrays) เป็นตัวแปรอาร์เรย์ที่เก็บข้อมูลได้
มากกว่าหนึ่งชั้น ในกรณีที่อาร์เรย์เก็บข้อมูลได้ 2 ชั้นเรียกว่าอาร์เรย์ 2 มิติ หรือถ้าเก็บข้อมูลได้ 3 ชั้น
เรียกวา่ อาร์เรย์ 3 มิติ ซึ่งในภาษา PHP ไมไ่ ด้มกี ารจำกดั ในการใชง้ านกำหนดขนาดของมติ แิ ต่สว่ นมากจะ
นยิ มใชเ้ พยี งแค่อารเ์ รย์ 2 มติ ิ

ผลลพั ธก์ ารทำงานหลังทดสอบโปรแกรม

3. ฟังก์ชัน
ฟังก์ชัน คือ กลุ่มของคำสั่งทีทำหน้าที่หนึ่งตามที่เราต้องการ ซึ่งจุดประสงค์ของการใช้

ฟังก์ชันนั้นก็คือ เพื่อช่วยให้การทำงานมีประสิทธิภาพสูงมากขึ้น มีการใช้งานที่เป็นลักษณะเดียวกัน
บอ่ ยครงั้ จงึ นำมาสร้างเป็นฟงั กช์ นั ฟังก์ชนั สามารถแบ่งได้เป็น 2 ประเภท ไดแ้ ก่ ฟังก์ชนั สำเรจ็ รปู ใน PHP
(Library Function) และฟังก์ชนั ท่นี ักโปรแกรมเขยี นขึ้นเอง (User-Defined Functions)

3.1 ฟังก์ชันสำเร็จรูปใน PHP (Library Function) สำหรับบทนี้ผู้เขียนขอแนะนำ 3
ฟงั กช์ ันหลัก ๆ ได้แก่ ฟงั ก์ชนั จัดการกบั ข้อความ ฟงั ก์ชนั จัดการกบั ตัวเลข และ ฟงั กช์ ันท่ีจัดการกับวันที่/
เวลา

30204-2103 การพัฒนาเว็บไซต์ทางธรุ กจิ

หน่วยท่ี 4 การพฒั นาเวบ็ ด้วยภาษา PHP 80
3.1.1 ฟังก์ชันสำหรับจัดการข้อความ เช่น การแสดงข้อความ ออกที่หน้าจอ การ
แยกตัวอักษรแต่ละตัวออกจากกัน การนับตัวอักษรภายในข้อความ และการตัดข้อความเฉพาะในส่วนที่
เราตอ้ งการ เป็นตน้
echo หรือ print คอื ฟงั กช์ นั สำหรบั โชว์ขอ้ ความ หรือคา่ ของตวั แปรน้นั ๆ ออกมาท่ี
หนา้ จอ

ผลลพั ธก์ ารทำงานหลังทดสอบโปรแกรม

strlen() คอื ฟงั ชันสำหรับนบั จำนวนตวั อักษรท้ังหมดในข้อความว่ามกี ่ตี วั

30204-2103 การพัฒนาเว็บไซต์ทางธุรกิจ

หนว่ ยที่ 4 การพัฒนาเว็บด้วยภาษา PHP 81

ผลลพั ธ์การทำงานหลงั ทดสอบโปรแกรม

str_replace() คอื ฟังกช์ นั สำหรบั แทนข้อความท่เี รากำหนดดว้ ย ขอ้ ความที่เรา
ต้องการ หรอื ถ้าเราต้องการกรองคำหยาบด้วย xxx ในเว็บบอรด์ ของเราก็สามารถใชฟ้ ังก์ชันนไี้ ด้เช่นกนั
รปู แบบดงั นี้

str_replace(คำคน้ หา, คำแทนท,่ี ข้อความหรอื ตัวแปรทต่ี อ้ งการกรอง)

ผลลัพธก์ ารทำงานหลังทดสอบโปรแกรม

30204-2103 การพฒั นาเว็บไซต์ทางธรุ กจิ

หน่วยที่ 4 การพฒั นาเวบ็ ด้วยภาษา PHP 82
substr() คือ ฟังก์ชันสำหรับตัดบางสว่ นของขอ้ ความท่ตี อ้ งการ ในฟังกช์ ันน้เี ราจะตอ้ ง
ระบุจดุ เรม่ิ ต้นและจำนวนตวั อักษรทตี่ อ้ งการตัด รปู แบบดังนี้
substr(ขอ้ ความหรือตวั แปรท่ีต้องการตดั ,ตำแหน่งเรม่ิ ตน้ ,จำนวนตวั อักษรท่ตี อ้ งการ)

ผลลพั ธ์การทำงานหลังทดสอบโปรแกรม

strtolower() คือ ฟงั กช์ ันสำหรับเปลี่ยนตวั อกั ษรให้เป็นตวั พมิ พเ์ ลก็ ท้ังหมด

30204-2103 การพฒั นาเวบ็ ไซตท์ างธุรกิจ

หน่วยที่ 4 การพัฒนาเว็บดว้ ยภาษา PHP 83

ผลลพั ธ์การทำงานหลงั ทดสอบโปรแกรม

strtoupper() คอื ฟังก์ชันสำหรบั เปลี่ยนตัวอักษรให้เปน็ ตวั พมิ พใ์ หญท่ ้งั หมด

ผลลัพธ์การทำงานหลงั ทดสอบโปรแกรม

3.1.2 ฟงั ก์ชันจัดการกบั ตวั เลข ซ่งึ ใน PHP จะมีฟังก์ชนั ใชง้ านเกี่ยวกบั คณิตศาสตรอ์ ยู่
มากมาย เชน่ การปัดเศษทศนยิ ม มี 3 ฟังก์ชนั คอื floor, ceil และ round ซ่งึ มรี ปู แบบใช้งานทแ่ี รก
ตา่ งกันออกไปดงั นี้

30204-2103 การพฒั นาเว็บไซตท์ างธรุ กิจ

หนว่ ยที่ 4 การพฒั นาเว็บด้วยภาษา PHP 84

ฟังกช์ นั floor คอื ฟังก์ชนั ท่ีใชป้ ดิ เศษทศนยิ มลง ซง่ึ มีรูปแบบการใชง้ านคือ floor(เลข

ทศนยิ ม)

ฟงั กช์ ัน ceil คือ ฟงั ก์ชันท่ใี ช้ปัดเศษทศนยิ มขน้ึ ซ่ึงมรี ูปแบบการใช้งานคือ ceil(เลข

ทศนิยม)

ฟังก์ชนั round คือ ฟังกช์ นั ทีใ่ ช้ปัดทศนยิ มตามหลักคณิตศาสตร์ ซึง่ มรี ูปแบบการใช้
งานคอื round(เลขทศนิยม,ตำแหน่งที่ต้องการปัดเศษทศนยิ ม);

30204-2103 การพฒั นาเว็บไซต์ทางธุรกจิ

หนว่ ยที่ 4 การพัฒนาเวบ็ ดว้ ยภาษา PHP 85

ใบงาน 4.1 การพฒั นาเวบ็ ดว้ ยภาษา PHP

คำสั่ง : จงตอบคำถามต่อไปนีใ้ หไ้ ดใ้ จความทส่ี มบูรณ์

1. จงอธิบายความสำคัญของภาษาพเี อชพี PHP มาพอสงั เขป
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................
2. จงบอกรปู แบบของการเขยี นโปรแกรมภาษา PHP ประกอบดว้ ยก่สี ่วนอะไรบา้ ง
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
3. จงบอกชนิดของขอ้ มลู ในภาษา PHP ประกอบไปด้วยอะไรบ้าง
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
4. จงบอกเงอื่ นไขการประกาศตวั แปร มาพอสงั เขป
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
5. จงยกตวั อย่างฟังกช์ ันในการจัดการขอ้ ความ อยา่ งนอ้ ย 3 ตัวอยา่ ง
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................

30204-2103 การพัฒนาเวบ็ ไซต์ทางธุรกิจ

หน่วยท่ี 4 การพฒั นาเวบ็ ด้วยภาษา PHP 86

ใบงาน 4.2 เขยี นโปรแกรมคำนวณและแสดงผล

คำส่ัง : ให้ศึกษาเนอื้ หา หนว่ ยท่ี 4 การพฒั นาเว็บไซต์ดว้ ยภาษา PHP และเขยี นโปรแกรม
ตามที่กำหนดให้

1. จงเขยี นโปรแกรมหาผลรวม โดยกำหนดตวั แปร 2 ตัวแปรและกำหนดค่าใหก้ บั ตัวแปร
ตวั แปรท่ี 1 มีค่าเทา่ กบั 30 ตวั แปรที่ 2 มีค่าเท่ากับ 50 บันทกึ ไฟลช์ ือ่ job4-3-1.php และแสดง
ผลลพั ธด์ ังน้ี

2. จงเขียนโปรแกรมเปลยี่ นตวั อักษรจาก khon kaen industrial and community
education college ใหเ้ ปน็ ตวั พิมพใ์ หญท่ ้งั หมด บนั ทกึ ไฟลช์ ่อื job4-3-2.php ผลลัพธ์ดงั น้ี

3. นายขยนั เรยี นดี มรี ายได้เดอื นละ 25,000 บาท มีรายจา่ ยตลอดเดอื นคือ ภาษี 3%
หกั จากรายได้ คา่ ไฟฟา้ 600 บาท คา่ น้ำ 300 บาท จงเขยี นโปรแกรมคำนวณหารายได้สุทธิ
บันทึกไฟลช์ ื่อ job4-3-3.php ผลลัพธ์ดงั น้ี

30204-2103 การพฒั นาเวบ็ ไซตท์ างธุรกจิ

หน่วยที่ 4 การพัฒนาเวบ็ ดว้ ยภาษา PHP 87

แบบทดสอบหลงั เรยี น
การพัฒนาเว็บด้วยภาษา PHP

คำสั่งช้ีแจง : 1. แบบทดสอบฉบบั บน้เี ป็นแบบปรนัยชนิดเลือกตอบ 4 ตวั เลอื ก จำนวน 10 ขอ้
ข้อละ 1 คะแนน
2. ใหเ้ ลอื กคำตอบทถ่ี กู ต้องที่สดุ เพยี งข้อเดียว แล้วทำเคร่ืองหมายกากบาท (X) ลงใน
กระดาษคำตอบ
3. เวลาท่ีใช้ในการทำแบบทดสอบ 10 นาที

1. ภาษา PHP เปิดปิด Tag ท่เี ป็นมาตรฐานสากลคอื ขอ้ ใด
ก. <?php … ?>
ข. <? … ?>
ค. <script language= “PHP”> … </script>
ง. <% … %>

2. เวบ็ เพจท่ีสามารถ เพ่ิม แก้ไข ลบ ขอ้ มูลได้ เรยี กเวบ็ ลักษณะน้ตี ามข้อใด
ก. Static Webpage
ข. Dynamic Webpage
ค. Hypertext Webpage
ง. Hybrid Webpage

3. รปู แบบของการเขยี นโปรแกรมภาษา PHP ประกอบดว้ ยส่วนหลกั ก่สี ว่ น
ก. 1 ส่วน
ข. 2 ส่วน
ค. 3 สว่ น
ง. 4 ส่วน

30204-2103 การพฒั นาเว็บไซตท์ างธุรกิจ

หน่วยท่ี 4 การพัฒนาเว็บด้วยภาษา PHP 88

4. “1,000” เปน็ ชนดิ ข้อมูลใด
ก. สตรงิ
ข. ตัวเลขจำนวนเต็ม
ค. ตวั เลขทศนยิ ม
ง. บลลู ีน

5. เครือ่ หมาย && จัดอยู่ในโอเปอเรเตอรใ์ ด
ก. โอเปอเรเตอร์เชงิ คณิตศาสตร์
ข. โอเปอเรเตอรเ์ ปรยี บเทียบ
ค. โอเปอเรเตอร์เพ่ิม-ลดคา่
ง. โอเปอเรเตอร์เชิงตรรกศาสตร์

6. เครื่อหมาย + จดั อยู่ในโอเปอเรเตอร์ใด
ก. โอเปอเรเตอรเ์ ชิงคณิตศาสตร์
ข. โอเปอเรเตอรเ์ ปรยี บเทียบ
ค. โอเปอเรเตอรเ์ พม่ิ -ลดค่า
ง. โอเปอเรเตอรเ์ ชิงตรรกศาสตร์

7. ขอ้ ใดประกาศตวั แปรไดถ้ กู ตอ้ งตามเงือ่ นไข
ก. $1str
ข. $2_str
ค. $str1
ง. str

30204-2103 การพฒั นาเวบ็ ไซต์ทางธุรกจิ

หน่วยท่ี 4 การพฒั นาเวบ็ ด้วยภาษา PHP 89

8. ขอ้ ใดคือฟงั ก์ชันสำหรับเปล่ียนตวั ษรใหเ้ ป็นพิมพ์ใหญ่
ก. strtolower()
ข. strouper()
ค. trim()
ง. strlen()

9. ข้อใดคอื ฟงั ก์ชันท่ใี ชป้ ัดทศนิยมตามหลกั คณติ ศาสตร์
ก. round()
ข. ceil()
ค. floor()
ง. sqrt()

10. ขอ้ ใดคือรูปแบบอาร์เรย์ 2 มิติ
ก. ชนิดขอ้ มลู ช่อื ตวั แปร;
ข. ชนิดขอ้ มูล ชือ่ ตวั แปร[ ];
ค. ชนดิ ขอ้ มูล ชอ่ื ตวั แปร [ ] [ ];
ง. ชนดิ ข้อมลู ชอ่ื ตัวแปร [ ] [ ] [ ];

30204-2103 การพัฒนาเว็บไซต์ทางธรุ กจิ

หนว่ ยท่ี 4 การพัฒนาเว็บด้วยภาษา PHP 90

ใบกระดาษคำตอบ
การพฒั นาเวบ็ ด้วยภาษา PHP

ช่อื ........................................นามสกลุ ....................................ระดบั ชัน้ .............กล่มุ .........เลขที.่ ..........

ข้อ ก ข ค ง ผล
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

คะแนนที่ทำได้

เกณฑ์การประเมิน 70 เปอร์เซน็ ต์ ลงชือ่ ..........................................ผู้ตรวจ
ทำได้ 7-10 คะแนน ผา่ นเกณฑ์ (.........................................)
สรุปผล  ผา่ นเกณฑ์ ........../................/..........

 ไม่ผ่านเกณฑ์

30204-2103 การพัฒนาเวบ็ ไซต์ทางธุรกจิ

หนว่ ยท่ี 4 การพัฒนาเว็บดว้ ยภาษา PHP 91

30204-2103 การพัฒนาเว็บไซต์ทางธุรกจิ