เล่าเรื่อ รื่ ง แม่ศ ม่ รีว รี รรณทอง
ความเชื่อ ชื่ จากตำ นาน “แม่ศม่รีวรีรรณทอง” เป็น ป็ เรื่อ รื่ งราวความรักรัระหว่าว่ง จระเข้ยัข้กยัษ์ งูยังูกยัษ์ และหญิงญิสาวที่ง ที่ ดงาม ถึง ถึ แม้ตำม้ตำนานเกี่ย กี่ วกับกัจระเข้ใข้นประเทศไทยมีอมียู่มยู่ ากมายหลายเรื่อ รื่ งราว แต่น้ต่อน้ยนักนัที่จ ที่ ะเล่าล่เชื่อ ชื่ มโยงถึง ถึ ประวัติวัศติาสตร์ บุคบุคลสำ คัญคัที่มี ที่ คมีาถาอาคม สามารถแปลงกายแล้วล้ ไปสร้าร้งตำ นานไว้ใว้นที่ต่ ที่ าต่ง ๆ ได้ ในที่นี้ ที่ จ นี้ ะกล่าล่วถึง ถึ “พญาท่า ท่ ข้า ข้ ม” ซึ่ง ซึ่ เป็น ป็ นายทหารผู้หผู้ นึ่ง นึ่ สมัยมั ปลายกรุงรุศรีอรียุธยุยา ได้มด้าตั้งตั้หลักลัการรบอยู่ที่ยู่ บ ที่ ริเริวณเนินนิสูงสูของบ้าบ้นท่าท่ข้าข้ม จังจัหวัดวัสุรสุาษฎร์ธร์านี ซึ่ง ซึ่ ขุนศึก ศึ ท่าท่นนี้มี นี้ ตำมีตำแหน่งน่เป็น ป็ พระยา จึง จึ ถูกถูเรียรีกว่าว่พญาท่าท่ข้าข้ม มีวิมีชวิาอาคมแก่กก่ล้าล้สามารถ กลายร่าร่งเป็น ป็ เสือสืหรือรืจระเข้ก็ข้ ไก็ ด้ ด้วด้ยเหตุที่ตุว่ ที่ าว่เมื่อ มื่ ครั้งรั้ออกรบท่าท่นต้อต้งพลัดลัพราก จากภรรยา จึง จึ มีคมีวามคิดคิอยากกลายร่าร่งเป็น ป็ จระเข้ลข้งสู่แสู่ม่น้ำม่น้ำตาปี ว่าว่ยน้ำ ท่อท่งเที่ย ที่ วไปตามสายน้ำ มีคมีวามประสงค์ที่ค์อ ที่ ยากจะได้หด้ญิงญิงามมาเป็น ป็ คู่ใคู่ จ และแล้วล้ก็สก็ มใจพระยาผู้นี้ผู้ นี้ เพราะเมื่อ มื่ ผ่าผ่นไปที่ใที่ ดก็ไก็ ด้หด้ญิงญิงามตามเส้นส้ทาง ที่ผ่ ที่ าผ่นมาครอบครองเสมอ
โดยภรรยาท่าท่นแรกคือคืแม่ยม่ายถินถิต่อต่มาคือคืแม่ยม่ายเกาะหนอ และมีต่มีอต่มาอีกอีเรื่อ รื่ ย ๆ ภรรยาส่วส่นใหญ่ขญ่องพระยาผู้นี้ผู้ จ นี้ ะได้รัด้บรัความศรัทรัธาอย่าย่งแรงกล้าล้ ชาวบ้าบ้นต่าต่งบนบานศาลกล่าล่วแล้วล้ ได้ผด้ลสำ เร็จ ร็ สมดั่งดั่ ใจหวังวั จึง จึ มีกมีารสร้าร้งศาลเพื่อ พื่ เป็น ป็ ที่เ ที่ คารพสักสัการะจนมาถึง ถึ หญิงญิงามที่เ ที่ กิดกิเป็น ป็ ตำ นานอันอั โด่งด่ดังดั มีนมีามว่าว่ “แม่ย ม่ ายปากปันปั ” หรือรืที่ช ที่ าวบ้าบ้นเรียรีกว่าว่ “เจ้าแม่ศม่ รีว รี รรณทอง” หรือรื “แม่ศม่ รีข รี วัญวั ” นางเป็น ป็ พญาจระเข้ ซึ่ง ซึ่ มีคมีวามงดงามมาก ผิวผิหนังนัสวยงาม เหลือลืงอร่าร่มเหมือมืนอย่าย่งทองคำ ชาวบ้าบ้นในสมัยมั โบราณต่าต่งเล่าล่ขานกันกัมาว่าว่ เจ้าจ้แม่ศม่รีวรีรรณทองไม่เม่คยทำ ร้าร้ยหรือรืทำ อันอัตรายผู้คผู้ นในหมู่บ้มู่ าบ้นเลย
ซึ่ง ซึ่ เจ้าจ้แม่ศม่รีวรีรรณทองมีคู่มีรัคู่ กรัอยู่แยู่ ล้วล้ชื่อ ชื่ ว่าว่พญายอดน้ำ ท่าท่นเป็น ป็ ผู้มีผู้ อมีาคมแก่กก่ล้าล้ เช่นช่เดียดีวกับกัพญาท่าท่ข้าข้ม เดิมดิทีพทีญายอดน้ำ อาศัยศัอยู่บยู่ นยอดเขาพนมเบญจา จังจัหวัดวักระบี่ แต่ไต่ด้มีด้กมีารเดินดิทางมาที่จั ที่ งจัหวัดวัสุรสุาษฎร์ธร์านี เพื่อ พื่ มาสู่ขสู่อ และแต่งต่งานกับกัแม่ศม่รีวรีรรณทอง จึง จึ ได้มด้าเจอกับกัพญาท่าท่ข้าข้มที่ม ที่ าตกหลุมลุรักรัเจ้าจ้แม่ศม่รีวรีรรณทองเช่นช่เดียดีวกันกัทำ ให้เห้กิดกิ ศึก ศึ ชิงชินางระหว่าว่ง พญาท่าท่ข้าข้มในร่าร่งจระเข้ยัข้กยัษ์ และพญายอดน้ำ ในร่าร่งงูยังูกยัษ์ ต่อต่สู้กัสู้นกั เป็น ป็ เวลาหลายวันวัหลายคืนคืทำ ให้บห้าดเจ็บ จ็ ทั้งทั้สองฝ่าฝ่ย เลือลืดของทั้งทั้คู่แคู่ ดงฉานไปทั่วทั่แม่น้ำม่น้ำตาปี แต่ใต่นที่สุ ที่ ดสุพญายอดน้ำ ก็อ่ ก็ ออ่นแรง จนต้อต้งล่าล่ถอยกลับลั ไป แล้วล้สายโลหิตหิอันอัแดงฉาน ที่ปที่ กคลุมลุแม่น้ำม่น้ำตาปี ก็ทำ ก็ ทำให้ดิห้นดิที่อ ที่ ยู่บยู่ ริเริวณโดยรอบเปลี่ย ลี่ นเป็น ป็ สีแสีดงไปด้วด้ย ชาวบ้าบ้นจึง จึ ขนานนามบริเริวณนั้นนั้ว่าว่บ้า บ้ นย่า ย่ นดินดิแดง หรือรือำ เภอพระแสงในปัจปัจุบัจุนบั
ด้วด้ยความศรัทรัธาพญาท่าท่ข้าข้มจึง จึ มีกมีารก่อก่ตั้งตั้ศาลถึง ถึ ๒ แห่งห่ด้วด้ยกันกั ได้แด้ก่ ทางฝั่งฝั่ขวาของแม่น้ำม่น้ำตาปี บริเริวณริมริทางรถไฟ ส่วส่นอีกอีแห่งห่หนึ่ง นึ่ ตั้งตั้อยู่ใยู่ นบริเริวณวัดวัท่าท่ข้าข้ม ติดติกับกัแม่น้ำม่น้ำตาปี ซึ่ง ซึ่ หลังลัจากมีกมีารสร้าร้งสะพานข้าข้มแม่น้ำม่น้ำตาปี เชื่อ ชื่ ว่าว่พญาท่าท่ข้าข้ม ท่าท่นจำ ต้อต้งอยู่ใยู่ นเขตที่ตั้ ที่ งตั้วังวัของท่าท่นในถ้ำ ใต้น้ำต้น้ำ ซึ่ง ซึ่ อยู่บยู่ ริเริวณศาลริมริทางรถไฟ ด้วด้ยเหตุเตุพราะวิชวิาอาคมของท่าท่นทำ ให้ไห้ม่สม่ามารถลอดใต้สต้ะพานข้าข้มแม่น้ำม่น้ำได้
เรื่อ รื่ งราวที่เ ที่ ล่าล่ขานกันกัมาอย่าย่งต่อต่เนื่อ นื่ ง อย่าย่งตำ นานแม่ศม่รีวรีรรณทอง ได้สด้ะท้อ ท้ นค่า ค่ นิยนิม แนวคิดคิความเชื่อ ชื่ และพิธีพิก ธี รรม อันอั ส่ง ส่ ผลต่อ ต่ พฤติกติรรมและวิถีวิชี ถี วิ ชี ตวิของคนในชุม ชุ ชน ตำ นานของบุคบุคลสำ คัญคัทั้งทั้๓ ท่าท่น มีคมีวามเชื่อ ชื่ มโยงสัมสัพันพัธ์กัธ์นกัสร้าร้งความเชื่อ ชื่ ความศรัทรัธา ในสิ่งสิ่ที่ต ที่ นเองเคารพบูชบูา เกิดกิพิธีพิบ ธี นบานต่อ ต่ ศาล พญาท่าท่ข้าข้ม ณ ตลาดท่าท่ข้าข้ม และวัดวัท่าท่ข้าข้ม อำ เภอพุนพินพิ ในปัจปัจุบัจุนบัรวมถึง ถึ ศาลแม่ศม่รีวรีรรณทอง ณ บริเริวณริมริคลองอิปัอินปัอำ เภอพระแสง จังจัหวัดวัสุรสุาษฎร์ธร์านี และนอกจากนี้ยั นี้ งยั ปรากฏคุณ คุ ค่า ค่ ด้า ด้ นภูมิ ภู ปัมิญปัญาเกี่ย กี่ วกับกัการเตือ ตื นภัยภั จากสัตสัว์ร้ว์า ร้ ยที่อ ที่ าศัยศัอยู่ใยู่ ต้น้ำ ต้ น้ำ เนื่อ นื่ งจากการสัญสัจรในอดีตดี ใช้เช้ส้นส้ทางน้ำ เป็น ป็ หลักลัเส้นส้ทาง ลำ น้ำ ตรงปากน้ำ คลองอิปัอินปั ในอำ เภอพระแสงเดิมดิเป็น ป็ วังวัน้ำ ลึก ลึ อุดอุมสมบูรบูณ์ด้ณ์วด้ยสัตสัว์น้ำว์น้ำนานา ชนิดนิจึง จึ มีจมีระเข้ชุข้กชุชุมชุชาวบ้าบ้นที่สั ที่ ญสัจรผ่าผ่นไปมาได้รัด้บรัอันอัตรายจากจระเข้อข้ยู่เยู่ สมอ ดังดันั้นนั้เพื่อ พื่ เป็น ป็ สัญสัญาณเตือตืนภัยภั ให้ผู้ห้ที่ผู้ เ ที่ ดินดิทางระมัดมัระวังวัตัวตั จึง จึ มีกมีารสร้าร้งศาลแม่ศม่รีวรีรรณทองไว้ เพื่อ พื่ เป็น ป็ สัญสัลักลัษณ์ว่ณ์าว่ลำ น้ำ บริเริวณนี้มี นี้ จมีระเข้ชุข้กชุชุมชุ
นอกจากนี้ตำ นี้ ตำนานของบุคบุคลทั้งทั้๓ ยังยัทรงไว้ซึ่ ว้ ง ซึ่ อิทอิธิฤธิทธิ์ด้ธิ์า ด้ นความเชื่อ ชื่ เกี่ย กี่ วกับกัสิ่งสิ่ศักศัดิ์สิดิ์ทสิธิ์ ที่เ ที่ ล่า ล่ สืบ สื ต่อ ต่ กันกัมาเป็น ป็ เวลาช้า ช้ นาน มีอิ มี ทอิธิพธิลต่อ ต่ พฤติกติรรมของคนในชุมชุชน กล่า ล่ วคือ คื ชาวบ้า บ้ นไม่ก ม่ ล้า ล้ เข้า ข้ไปตัดตั ไม้ทำ ม้ ทำลายป่า ป่ และสิ่งสิ่แวดล้อ ล้ มที่อ ที่ ยู่บยู่ ริเริวณ ณ ที่ตั้ ที่ งตั้ศาล บริเริวณดังดักล่า ล่ วจึง จึ ยังยัคงสภาพเดิมดิมาจนถึง ถึ ทุกทุวันวันี้ ตำ นานแม่ศ ม่ รีว รี รรณทอง เป็น ป็ เรื่อ รื่ งราวที่ไที่ ด้ก ด้ ารันรัตีแ ตี ล้ว ล้ ว่า ว่ ชาวอำ เภอพระแสง มีเ มี ส้น ส้ ทางในการสัญสัจรหลักลั คือ คื เส้น ส้ ทางน้ำ ดังดันั้นนั้บ้า บ้ นหลังลั ใดไม่มี ม่ เ มี รือ รื เดินดิทางไปไหนมาไหนก็จ ก็ ะลำ บาก ถึง ถึ แม้จ ม้ ะมีเ มี รือ รื อย่า ย่ งทั่วทั่ถึง ถึ ทุกทุหลังลัคาเรือ รื นแต่ก ต่ ารเดินดิทางจะใช้เ ช้ วลามาก จุดเริ่มริ่ต้น ต้ ในการพัฒ พั นาบุก บุ เบิกบิเส้น ส้ ทางคมนาคม นำ ความเจริญริมาสู่อำ สู่ อำเภอพระแสง คือ คื การได้รั ด้ บ รั พระราชทานรถแทรกเตอร์ บุล บุ โดเซอร์ ดี 4 คัน คั สีเ สี หลือ ลื ง ที่ปัที่ จ ปั จุบัน บั ถูก ถู จัดวางบนแท่น ท่ สูง สู บริเริวณอนุส นุ รณ์สณ์ ถานแทรกเตอร์พ ร์ ระราชทาน