อาหารพื้นเมืองในอำเภอดอยเต่า

ในอำ เภอดอยเต่า อาหารพื้นเมือง ภาษาไทย ภาษาเหนือ ภาษากะเหรี่ยง จัดทำ โดย 1.นายเฉลิมชัย เยาะแก้ว เลขที่ 1 ชั้น 6|6 2. เปมิกา ชัยวงค์ เลขที่ 11 ชั้น 6|6 3.นางสาวผลิลดา ปีมะสาร เลขที่ 12 ชั้น 6|6 4.นางสาว รัตนาภรณ์ จักร์พรม เลขที่ 13 ชั้น 6|6 5.นางสาว วาสินี คำ จันทร์ เลขที่ 14 ชั้น 6|6 6.นางสาว ศศิกานต์ จินาต๊ะ เลขที่ 15 ชั้น 6|6 7.นางสาว ศศิธร ปู่นเดือน เลขที่ 16 ชั้น ชั้น 6|6 8.นางสาว กุลปริยา สุจินดา เลขที่ 17 ชั้น 6|6 เสนอ คุณครู ว่าที่ร้อยตรีหญิง เอื้อมพร หาญสนามยุทธ

คำ นำ อำ เภอดอยเต่า จังหวัดเชียงใหม่ เป็นพื้นที่ที่มี ทรัพยากรธรรมชาติอุดมสมบูรณ์ วิถีชีวิตของผู้คนในชุมชนส่วน ใหญ่ยังคงผูกพันกับการเกษตรและการประมง อาหารพื้นถิ่นของ ดอยเต่าจึงสะท้อนถึงวัฒนธรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่นที่สืบทอด กันมาอย่างยาวนาน อาหารของชาวดอยเต่ามีเอกลักษณ์เฉพาะตัว โดยใช้วัตถุดิบสด ใหม่จากธรรมชาติ เช่น ปลาแม่น้ำ ผักพื้นบ้าน และเครื่องปรุงแบบ พื้นเมือง เมนูเด่นที่ขึ้นชื่อ ได้แก่ แกงฮังเล น้ำ พริกปลาร้า และปลา ย่างสมุนไพร ซึ่งแสดงให้เห็นถึงรสชาติที่เข้มข้นและกลมกล่อมตาม แบบฉบับล้านนา คำ นำ นี้จัดทำ ขึ้นเพื่อให้ผู้อ่านได้รู้จักและเข้าใจอาหารพื้นถิ่นของ ดอยเต่ามากขึ้น ตลอดจนเห็นถึงความสำ คัญของการอนุรักษ์ วัฒนธรรมการกินของชุมชน ซึ่งเป็นมรดกอันล้ำ ค่าที่ควรสืบสาน ต่อไป

ค่านิยม อาหารพื้นถิ่นของอำ เภอดอยเต่า จังหวัดเชียงใหม่ เป็นเสน่ห์ที่สะท้อนถึง วิถีชีวิต วัฒนธรรม และภูมิปัญญาของชุมชนได้เป็นอย่างดี ด้วยวัตถุดิบที่ สดใหม่จากธรรมชาติ ผสมผสานกับกรรมวิธีการปรุงที่เป็นเอกลักษณ์ ทำ ให้อาหารแต่ละจานมีรสชาติที่กลมกล่อมและหอมกรุ่นไปด้วยเสน่ห์ของ ล้านนา อาหารของดอยเต่าไม่เพียงแต่มีรสชาติอร่อย แต่ยังแฝงไปด้วยคุณค่าทาง โภชนาการและความตั้งใจของผู้ปรุง ที่ต้องการรักษาเอกลักษณ์ของอาหารท้อง ถิ่นให้คงอยู่ ไม่ว่าจะเป็นเมนูขึ้นชื่ออย่างปลาแม่น้ำ ย่างสมุนไพร น้ำ พริกปลาร้า หรือแกงฮังเล ทุกเมนูล้วนสะท้อนถึงความผูกพันระหว่างผู้คนกับธรรมชาติอัน อุดมสมบูรณ์ของดอยเต่า ข้าพเจ้าขอชื่นชมและสนับสนุนการเผยแพร่อาหารพื้นถิ่นของดอยเต่าให้เป็นที่ รู้จักอย่างกว้างขวาง เพราะนอกจากจะเป็นการอนุรักษ์วัฒนธรรมการกินของชุมชนแล้ว ยังช่วยส่งเสริมเศรษฐกิจและการท่องเที่ยวในท้องถิ่นได้อีกด้วย หวังเป็นอย่างยิ่งว่า อาหารพื้นถิ่นของดอยเต่าจะคงอยู่และถ่ายทอดสู่คนรุ่น ต่อไป เพื่อให้มรดกทางวัฒนธรรมนี้คงอยู่คู่ชุมชนอย่างยั่งยืน

สารบัญ คำ นิยม ก คำ นำ ข ภาษาเหนือ 1 ภาษากลาง 2 ภาษากะเหรี่ยง 3 วัตถุดิบ 4

ภาษาเหนือ ต๋ำ บะหนุน ภาษากลาง ตำ ขนุน วัตถุดิบ ขนุนอ่อน หมูติดมันสับหยาบ กระเทียมตำ ใบมะกรูดซอย ต้นหอม,ผักชีซอย ตาม ชอบ มะเขือเทศ กากหมูรึแคปหมู ตาม ชอบ ผักสด ตามชอบ ต๋ำ บะหนุน อางถั่ยอางโหนยแซ ภาษากะเหรี่ยง พริกจินดาแห้ง ข่าซอย หอมแดง ถั่วเน่า น้ำ ปลาร้าเข้มข้น ผงปรุงรส เกลือป่น น้ำ มันพืช

ภาษาเหนือ จอผักกาด ภาษากลาง ผักกาดจอ วัตถุดิบ หอมแดง กระเทียม กะปิ ผักกาด หมูเนื้อแดง น้ำ มะขามเปียก ถั่วเน่าแข็บ คนอร์ซุปก้อนรสหมู น้ำ เปล่า น้ำ มันพืช กระเทียมสับ พริกขี้หนูแห้ง ต้นหอมผักชี จอผักกาด ภาษากะเหรี่ยง ซ่าจอผักกาด

ภาษาเหนือ แก๋งบะฟักใส่ไก่ ภาษากลาง แกงฟักเขียว วัตถุดิบ ฟักเขียว น่องไก่ ตะไคร้ ใบมะกรูด ข่า พริกแห้งเม็ดใหญ่ พริกแห้งเม็ดเล็ก ขมิ้น แก๋งบะฟักใส่ไก่ ซ่าถิ่ง ภาษากะเหรี่ยง มะแขว่น (เครื่องเทศภาค เหนือ) ลูกผักชี กระเทียม หอมแดง กะปิ เกลือ น้ำ ปลาร้า น้ำ มันพืช ต้นหอมผักชี

ภาษาเหนือ ยำ บะแปบ ภาษากลาง ยำ ถั่วแปป วัตถุดิบ ถั่วแปบ กระเทียม พริกแห้ง ข่าซอย หอมแดง ตะไคร้ซอย กะปิ น้ำ ปลาร้า ยำ บะแปป ภาษากะเหรี่ยง ยำ บะแปบ

ภาษาเหนือ แก๋งหยวกใส่ไก่ ภาษากลาง แกงหยวกใส่ไก่ วัตถุดิบ ภาษากะเหรี่ยง ซ่าอย่าลองชุ่ยช้าง หยวกกล้วย วุ้นเส้นแช่น้ำ เนื้อไก่บ้าน ใบมะกรูดฉีก ต้นหอมซอย ผักชีซอย น้ำ มันพืช ผงปรุงรส น้ำ ปลา น้ำ เปล่า พริกแห้ง กระเทียม หอมแดง กะปิ เกลือ เม็ดผักชี ตะไคร้ซอย แก๋งหยวกใส่ไก่

ภาษาเหนือ แก๋งแคกบ ภาษากลาง แกงแคกบ วัตถุดิบ ภาษากะเหรี่ยง แก๋งแคกบ กบย่างหรือปิ้งสุกแล้ว ใบชะพลู พริกแห้ง ข่า ตะไคร้ มะแขว่น กระเทียม หอมแดง กะปิ เกลือ แก๋งแคกบ

ภาษาเหนือ ยำ ดอกดิน ภาษากลาง ยำ ดอกดิน ภาษากะเหรี่ยง ยำ ดอกดิน วัตถุดิบ ดอกดินที่ล้างสะอาดแล้วลวก ให้สุก เนื้อปลาย่าง พริกชี้ฟ้าย่าง กระเทียมหมก น้ำ ปลาร้าต้ม หอมแดง มะเขือแจ้ หรือมะเขือขื่นหั่น ใบปูเลย หรือใบไพล หอมแดง หั่นแว่น งาดำ งาขาว คั่วหอม ถั่วลิสงป่น ยำ ดอกดิน

ภาษาเหนือ ต่ำ บะเขือ ภาษากลาง ตำ มะเขือ วัตถุดิบ มะเขือยาว พริกหนุ่ม กระเทียม หอมแดง กะปิ ต้นหอม-ผักชี ใบสะระแหน่ อางถั่ยอางอย่างแซ ภาษากะเหรี่ยง ตำ บะเขือ

ภาษาเหนือ ยำ ผักเฮือด ภาษากกลาง ยำ ผักเลียบ ภาษากะเหรี่ยง ผักเฮือด วัตถุดิบ ผักเฮือดนึ่งสุก หมูสับ พริกแกงส้ม ข่าโขลกละเอียด ปลาร้าแห้งโขลกละอียด** หรือน้ำ ปลาร้า ผักชีต้นหอมซอย มะเขือเทศลูกเล็ก กระเทียมเจียว หอมแดงเจียว น้ำ มันพืช ยำ ผักเฮือด

ภาษาเหนือ คั่วไข่ปลา ภาษากลาง คั่วไข่ปลา ภาษากะเหรี่ยง ซ่ายะพู วัตถุดิบ ไข่ปลาดุก กะทิ พริกแกง ใบชะพลู ใบยี่หร่า เกลือป่นสำ หรับล้างไข่ปลา ดุก น้ำ มันพืช น้ำ ปลา ผงปรุงรส คั่วไข่ปลา

ภาษาเหนือ ส้าบะเขือแจ้ ภาษากลาง ส้ามะเขือขื่น ภาษากะเหรี่ยง เกียร์อ่างยางแซ วัตถุดิบ มะเขือแจ้ (มะเขือขื่น) น้ำ ปูปลายช้อนโต๊ะ น้ำ ปลาร้าต้มสุก ตะไคร้ซอย หอมแดงซอย กระเทียมสับ ใบมะกรูดหั่นฝอย ใบชะพลูหั่นฝอย ผักชีฝรั่งหั่นฝอย พริกขี้หนูป่น เกลือป่น ส้าบะเขือแจ้

ภาษาเหนือ น้ำ พริกหนุ่ม ภาษากลาง นน้ำ พริกหนุ่ม ภาษากะเหรี่ยง อ่างทะเกย วัตถุดิบ พริกหนุ่ม หอมแดง กระเทียมไทยกลีบเล็ก น้ำ ปู๋ เล็กน้อย น้ำ ปลา น้ำ มะนาว น้ำ ตาลทราย น้ำ พริกหนุ่ม

ภาษาเหนือ น้ำ พริกอ่อง ภาษากลาง น้ำ พริกอ่อง ภาษากะเหรี่ยง อ้างน้ำ พริกอ่อง วัตถุดิบ มะเขือเทศเชอร์รี หมูสับติดมัน พริกแห้ง กระเทียม กระเทียม หอมแดง กะปิ เกลือ น้ำ ตาล น้ำ มัน ต้นหอม น้ำ เปล่า น้ำ พริกอ่อง

ภาษาเหนือ แก๋งโฮะ ภาษากลาง ผัดโฮะ ภาษากะเหรี่ยง ซ่าโฮะ วัตถุดิบ เนื้อหมู ใบกระเพรา ใบมะกรูด มะเขือ มะเขือพวง ตะไคร้ กระเทียม หน่อไม้ดองสำ เร็จรูป ผงกะหรี่ วุ้นเส้น แกงเขียวหวาว แกงเผ็ด แกงฮังเล น้ำ ปลา ซีอิ๊วขาว ผงชูรส ถั่วฝักยาว น้ำ มันพืช แก๋งโฮะ

ภาษาเหนือ แก๋งบะค้อนก้อม ภาษากลาง แกงมะรุม ภาษากะเหรี่ยง ซ่าบะค้อนก้อม วัตถุดิบ มะรุม ปลากระป๋อง เครื่องแกงพริกแกงส้ม พริก แห้งแช่น้ำ ให้นิ่ม กระชาย ตะไคร้ หอมแดงไทย ผิวมะกรูด น้ำ ตาลปี๊บ น้ำ ปลา เกลือ น้ำ มะขามเปียก แก๋งบะค้อนก้อม

ภาษาเหนือ แอ็บอ่องออ ภาษากลาง แอ็บสมองหมู ภาษากะเหรี่ยง ซ่าแอ็บอ่องออ วัตถุดิบ 1.สมองหมู 2.หมูบดติดมัน 3.ไข่ไก่ 4.ใบมะกรูดหั่นฝอย 5.ใบขมิ้นอ่อน 6.ใบตอง 7.เครื่องปรุง 8.ตะไคร้ 9.พริกจินดาแห้ง 10.กระเทียมไทย 11.หอมแดง 12.ผิวมะกรูด 13.ขมิ้น หั่นแว่นๆ 14.กะปิ 15.เกลือ แอ็บอ่องออ

ภาษาเหนือ แก๋งผักหละใส่ปลาแห้ง ภาษากลาง แกงชะอมใส่ปลาแห้ง ภาษากะเหรี่ยง ซ่าผักหละชุ้ยยะพู่ วัตถุดิบ ชะอม ปลาแห้ง หน่อข่า หรือข่าอ่อนซอย เห็ดหูหนู หรือเห็ดนางฟ้า พริกหนุ่มย่าง คนอร์อร่อยชัวร์รสไก่ น้ำ เปล่า ส่วนผสมเครื่องแกง พริกขี้หนูแห้งแช่น้ำ กระเทียม หอมแดง กะปิ ข่าหั่นแว่น เกลือ แก๋งผักหละใส่ปลาแห้ง

ภาษาเหนือ ยำ ไก่บ้าน ภาษากลาง ยำ ไก่บ้าน ภาษากะเหรี่ยง เงยอ่างช้าง วัตถุดิบ ไก่บ้าน พริกลาบ (ภาคเหนือ) น้ำ ปลา ผักชี ต้นหอม ผักแพ้ว ตะไคร้ น้ำ สะอาด ใบมะกรูด ยำ ไก่บ้าน

ภาษาเหนือ ส้าจิ้น ภาษากลาง ส้าเนื้อ ภาษากะเหรี่ยง ส้าจิ้น วัตถุดิบ เนื้อวัว หรือเนื้อหมู พริกลาบ(เหนือ) ตระไคร้ หอมแดง ผักแพ้ว ต้นหอม ผักชี ผ้าขี้ริ้ว(สีขาว) ใบสะระแหน่ เกลือ ส้าจิ้น

ภาษาเหนือ น้ำ พริกน้ำ ปู๋ ภาษากลาง น้ำ พริกน้ำ ปู ภาษากะเหรี่ยง อ่างถ้าเกยกับชุย วัตถุดิบ เนื้อวัว หรือเนื้อหมู พริกลาบ(เหนือ) ตระไคร้ หอมแดง ผักแพ้ว ต้นหอม ผักชี ผ้าขี้ริ้ว(สีขาว) ใบสะระแหน่ เกลือ น้ำ พริกปู

ภาษาเหนือ แก๋งแคหอย ภาษากลาง แกงแคหอย ภาษากะเหรี่ยง วัตถุดิบ 1.หอยขม 2.พริกแห้ง 3.กระเทียม 4.หอมแดง 5.เกลือเม็ด 6.กะปิ 7.ข่า 8.ตะไคร้ 9.ชะอม 10.ใบชะพลู 11.ถั่วฝักยาว 12.ถั่วพลู 13.มะเขือเปราะ 14.ข้าวคั่ว 15.น้ำ ปลา แก๋งแคหอย

ภาษาเหนือ แก๋งยอดบะฟัก ภาษากลาง แกงยอดฟักทอง ภาษากะเหรี่ยง แก๋งยอดบะฟัก วัตถุดิบ 1.หอยขม 2.พริกแห้ง 3.กระเทียม 4.หอมแดง 5.เกลือเม็ด 6.กะปิ 7.ข่า 8.ตะไคร้ 9.ชะอม 10.ใบชะพลู 11.ถั่วฝักยาว 12.ถั่วพลู 13.มะเขือเปราะ 14.ข้าวคั่ว 15.น้ำ ปลา แก๋งยอดบะฟัก

ภาษาเหนือ ป๋าจ่อม ภาษากลาง ปลาจ่อม ภาษากะเหรี่ยง ป๋าจ่อม วัตถุดิบ ปลาจ่อม พริกหนุ่ม (พริกสด) ตะไคร้ ผักชี ขข้าวคั่ว มะเขือ ชูรส ปลาจ่อม

ภาษาเหนือ คั่วหน่อ ภาษากลาง ผัดหน่อ ภาษากะเหรี่ยง อางวิบาง 1. หน่อไม้ 2. หมูสับ 3. พริกขี้หนูแดงเม็ดใหญ่ 4. กระเทียม 5. ใบโหระพา 1 กำ มือ 6. น้ำ ตาลทราย 7. น้ำ ปลา 8. น้ำ มันหอย 9. ซีอิ๊วขาว วัตถุดิบ คั่วหน่อ

ภาษาเหนือ หมี่ปลาทู ภาษากลาง หมี่ปลาทู ภาษากะเหรี่ยง หมี่แป้ทู่ วัตถุดิบ หมี่ขาว ปลาทูนึ่ง ถั่วฝักยาว หอมแขกซอย น้ำ ปลา น้ำ ปลาร้า น้ำ ตาลปี๊บ น้ำ มะนาว พริกขี้หนูตำ ไข่ต้ม หมี่ป๋าทู

ภาษาเหนือ ยำ ผักหวาน ภาษากลาง ยำ ผักหวาน ภาษากะเหรี่ยง ยำ ผะหว้าง วัตถุดิบ ผักหวาน น้ำ ปลาร้า ต้มสุก หอมแดงซอย พริกแห้งย่าง กระเทียม ข่าแก่ ตะไคร้ กะปิแกง ผงชูรส น้ำ ปลาปรุงรส ยำ ผักหวาน

ภาษาเหนือ ยำ ยอดบะม่วง ภาษากลาง ยำ ยอดมะม่วง ภาษากะเหรี่ยง ยำ ขูแสยุ วัตถุดิบ 1ใบมะม่วงอ่อน 2. ปลานิลสด 3. พริกแห้ง 4. ข่าเหลืองหั่นแว่น 5. กระเทียม 6. เกลือ 7. น้ำ ปลาร้าต้มสุก 8. ต้นหอมผักชี ยำ ยอดบะม่วง

ภาษาเหนือ คั่วหมี่ใส่ไข่ ภาษากลาง ผัดหมี่ใส่ไข่ ภาษากะเหรี่ยง คั่วหมี่ใส่ไข่ วัตถุดิบ เส้นหมี่ ไข่ไก่ ต้นหอม น้ำ มันหอย ซอสปรุงรส น้ำ ตาล ผงปรุงรส น้ำ ต้มสุก คั่วหมี่ใส่ไข่

ภาษาเหนือ ยำ ฮกงัว ภาษากลาง ยำ รกวัว ภาษากะเหรี่ยง ยำ ฮกงัว วัตถุดิบ 1.ฮกวัว 2.พริกลาบ 3.เกลือ 4.รสดี 5.ใบมะกรูด 6.ต้นหอมผักชีซอย ยำ ฮกงัว

ภาษาเหนือ ยำ ป๋ากระป๋อง ภาษากลาง ยำ ปลากระป๋อง ภาษากะเหรี่ยง ยำ ป๋ากระป๋อง วัตถุดิบ ปลากระป๋อง ตะไคร้ซอย หอมแดงซอย พริกขี้หนู น้ำ ตาลทราย น้ำ มะนาว น้ำ ปลา ผักชี ใบโหระพา ยำ ป๋ากระป๋อง

ประโยชน์ที่ได้รับ 1. เรียนรู้วัฒนธรรมและภูมิปัญญาท้องถิ่นในอำ เภอดอยเต่า – เข้าใจวิถีชีวิตและ ภูมิปัญญาของชาวล้านนาในการเลือกใช้วัตถุดิบและวิธีปรุงอาหาร 2. ส่งเสริมสุขภาพและโภชนาการ – ค้นพบอาหารที่มีประโยชน์จากสมุนไพรและ วัตถุดิบท้องถิ่น เช่น ขมิ้น ตะไคร้ และพริก 3. ส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงอาหาร (Gastronomy Tourism) – ช่วยกระตุ้น เศรษฐกิจผ่านการท่องเที่ยวและการบริโภคอาหารพื้นเมือง 4. อนุรักษ์อาหารพื้นบ้าน – รักษาเอกลักษณ์ของอาหารเหนือ ไม่ให้สูญหายไปตาม กาลเวลา 5. สนับสนุนเกษตรกรและผู้ผลิตในท้องถิ่น – ช่วยเพิ่มรายได้ให้กับเกษตรกรที่ ปลูกพืชสมุนไพรและเลี้ยงสัตว์เพื่อเป็นวัตถุดิบ 6. พัฒนาเมนูใหม่ ๆ – สามารถนำ อาหารเหนือมาปรับปรุงให้ทันสมัยและ สร้างสรรค์เมนูใหม่ที่ดึงดูดคนรุ่นใหม่ 7. เพิ่มโอกาสทางธุรกิจ – นำ องค์ความรู้ไปต่อยอดในการทำ ธุรกิจอาหารเหนือ เช่น ร้านอาหาร สินค้าแปรรูป หรืออาหารเพื่อสุขภาพ 8. เสริมสร้างความสัมพันธ์ในชุมชน – ได้รับความร่วมมือจากคนในพื้นที่ในการ สำ รวจอาหารและเรียนรู้วิธีการทำ อาหารร่วมกัน 9. สร้างแรงบันดาลใจในการทำ อาหาร – ผู้ที่ชื่นชอบการทำ อาหารสามารถนำ สูตร และเทคนิคจากภาคเหนือมาประยุกต์ใช้ 10. กระตุ้นให้เกิดความตระหนักรู้เรื่องสิ่งแวดล้อม – เข้าใจถึงความสำ คัญของ การใช้วัตถุดิบตามฤดูกาลและแนวคิดอาหารแบบยั่งยืน

สมาชิก 1.นายเฉลิมชัย เยาะแก้ว 2.นางสาว เปมิกา ชัยวงค์ 3.นางสาว ผณิลดา ปีมะสาร 4.นางสาว รัตนภรณ์ จักร์พรม 5.นางสาววาสินี คำ จันทร์ หน้าที่ : จัดหาวัตถุดิบ หน้าที่ : วางแผนงานและถ่ายรูปประกอบหน้าที่ : วางแผนงานและถ่ายรูปประกอบหน้าที่ : ตรวจสอบและแก้ไขข้อมูล หน้าที่ .จัดหาข้อมูล

6.นางสาว ศศิกานต์ จินาต๊ะ เลขที่15 หน้าที่ : ตรวจสอบและแก้ไขข้อมูล 7.นางสาว ศศิธร ปู่เดือน เลขที่ 16 หน้าที่ : แบ่งแผนงานและสรุปข้อมูล 8.นางสาว กุลปริยา สุจินดา เลขที่ 17 หน้าที่ : นำ ข้อมูลที่รวบรวมมาจัดใส่ในCanva