บุคคลสำคัญ (ท่านผู้หญิงแผ้วสนิทวงศ์เสนี)

แผ้ว สนิทวงศ์เสนี

เกิด 25 ธันวาคม พ.ศ. 2446 จังหวัดฉะเชิงเทรา
อาณาจักรสยาม

ชื่ออื่น หม่อมแผ้ว นครราชสีมา
คู่สมรส สมเด็จพระเชษฐาธิราช เจ้าฟ้าอัษฎางค์เดชา

วุธ กรมหลวงนครราชสีมา (2459–2467)
หม่อมสนิทวงศ์เสนี (หม่อมราชวงศ์ตัน
สนิทวงศ์)
บุตร หม่อมหลวงแต้ว สนิทวงศ์
ท่านผู้หญิงนวลผ่อง เสนาณรงค์
หม่อมหลวงเติม สนิทวงศ์
หม่อมหลวงตวง สนิทวงศ์

ประวัติ

ท่านผู้หญิงแผ้วเกิดที่จังหวัดฉะเชิงเทรา เป็นบุตร
คนที่สองจากทั้งหมดสามคนของเฮงและสุทธิ สุ
ทธิบูรณ์ มีพี่สาวชื่อทับทิม คลี่สุวรรณ และน้อง
ชายชื่อสหัส สุทธิบูรณ์ ส่วนย่าเคยมีตำแหน่งเป็น
พนักงานฝ่ายในในพระบาทสมเด็จพระ
จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และเธอเคยอยู่ในพระบรม
มหาราชวังกับย่า แต่หลังพระบาทสมเด็จพระ
จุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จสวรรคตจึงกลับบ้าน
เดิมที่จังหวัดฉะเชิงเทรา

ประวัติ (ต่อ)

ขณะอายุได้แปดปี บิดามารดาหมายจะให้เธอไปเรียนหนังสือ
กับเอ็ดนา ซาราห์ โคล หรือแหม่มโคล เพราะในยุคสมัยนั้นผู้
หญิงไม่ใคร่มีโอกาสได้ร่ำเรียนดั่งบุรุษเพศ ต่อมามีคนจากวัง
สวนกุหลาบมาบอกกล่าว ว่าสมเด็จพระเชษฐาธิราช เจ้าฟ้า
อัษฎางค์เดชาวุธ กรมหลวงนครราชสีมาทรงก่อตั้งคณะละคร
เด็กเล็กในวัง โดยให้เรียนหนังสือและเรียนรำละครด้วย ด้วย
เหตุนี้ท่านผู้หญิงแผ้วจึงถวายตัวเข้าพระตำหนักวังสวน
กุหลาบ โดยมีท้าวนารีวรคณารักษ์ (แจ่ม ไกรฤกษ์) เป็นผู้
ปกครอง เมื่ออยู่ที่นั่นเธอได้เล่าเรียนจนอ่านออกเขียนได้ ทั้ง
ยังแตกฉานสามารถแต่งกลอนได้ดี กอปรกับเป็นหญิงที่มีด
วงหน้าสะสวย เพรียบพร้อมด้วยจรรยามารยาท จึงได้รับการ
สนับสนุนด้านการศึกษาอย่างเต็มที่

หลังการถวายตัวเข้าวัง ท่านผู้หญิงแผ้วได้รับการฝึกฝนนาฏศิลป์จาก
ท้าววรจันทร์ (เจ้าจอมมารดาวาด ในรัชกาลที่ 4) เจ้าจอมมารดาเขียน
ในรัชกาลที่ 4 เจ้าจอมมารดาทับทิม ในรัชกาลที่ 5 หม่อมแย้มใน
สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) หม่อมอึ่งใน
สมเด็จพระบัณฑูรฯ และหม่อมแก้วในเจ้าพระยาสุรวงษ์ฯ ซึ่งล้วนเป็น
นางละครผู้มีชื่อ นอกจากวังสวนกุหลาบแล้ว เธอยังมีโอกาสไปฝึกฝน
การแสดงที่วังแพร่งนราของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิป
ประพันธ์พงศ์สามารถรับบทเป็นตัวเอกทั้งฝ่ายชายและฝ่ายหญิง เช่น
แสดงเป็น อิเหนาและดรสาจากเรื่อง อิเหนา หรือ สีดา พระพิราพ และ
ทศกัณฐ์ จากเรื่อง รามเกียรติ์ จนทำให้เธอกลายเป็นนางละครที่มีชื่อ
เสียงยิ่งในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว จนถึงรัช
สมัยพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว โดยเธอเคยออกแสดง
ถวายหน้าพระพักตร์พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวมาแล้ว
หลายครั้ง

ประวัติ (ต่อ)

ประวัติ (ต่อ)

ท่านผู้หญิงแผ้วสำเร็จการศึกษาวิชาสามัญจาก
โรงเรียนในวังสวนกุหลาบ และสำเร็จการศึกษาระดับ
มัธยมศึกษาปีที่ 3 (ม.ศ. 3) จากโรงเรียนประชา
พิทยากร[4] นอกจากนี้เธอยังมีความรู้ด้านภาษา
ฝรั่งเศสจากภคินีที่โรงเรียนพระหฤทัยคอนแวนต์
และศึกษาภาษาอังกฤษจากคุณหญิงดอรีส ราชานุ
ประพันธ์ ทั้งมีความรู้ด้านมารยาททางสังคมและการ
ปฏิบัติตน

การทำงาน

ด้วยความที่เป็นผู้เชี่ยวชาญด้านนาฏศิลป์ไทย นายธนิต อยู่โพธิ์

หัวหน้ากองการสังคีต กรมศิลปากร ได้เรียนเชิญให้ท่านผู้หญิง

ช่วยปรับปรุงฟื้ นฟู และวางรากฐานด้านการละคร การรำ ให้กับ

กรมศิลปากร ท่านเป็นผู้ออกแบบท่ารำ เป็นผู้ฝึกสอน และ

อำนวยการฝึกซ้อมการแสดงโขน ละครฟ้อนรำ ต่างๆ เป็น

จำนวนมาก

ท่านผู้หญิงแผ้ว สนิทวงศ์เสนี ได้รับการยกย่องเชิดชูเกียรติให้
เป็นศิลปินแห่งชาติ ประจำปี พ.ศ. 2528 และ บุคคลดีเด่นของ

ชาติ สาขาศิลปะ ด้านนาฏศิลป์ ประจำปี พ.ศ. 2529

การสร้างสรรค์ผลงาน

เป็นผู้รอบรู้ในศิลปวิทยาการด้านนาฏศิลป์ เสมือนศูนย์
รวมศิลปวัฒนธรรมไทย ผู้เชี่ยวชาญในตำราฟ้อนรำ
สืบมาแต่สมัยโบราณ และมีความเชี่ยวชาญพิเศษใน
การคิดค้นประดิษฐ์ลีลาท่ารำ ให้เหมาะสมกับยุคสมัย
และดำเนินไปโดยถูกต้องตามระเบียบแบบแผน อันมีมา
แต่โบราณ ไม่ว่าจะเป็นท่วงท่า ท้าวพญามหากษัตริย์
ขุนนาง และบุคคลสำคัญ ตลอดจนท่าทางของสัตว์
ต่างๆ โดยสามารถคิดลีลาท่ารำได้อย่างงดงาม และ
เหมาะสมกับบทบาท นอกจากนี้ยังมีผลงาน การ
ประพันธ์บทสำหรับแสดง ทั้งโขนและละคร

จัดทำโดย

นายชนาธิป ชื่นชมน้อย ม.5/9 เลขที่ 18

อ้างอิง
th.m.Wikipedia.org
saranukromthai.or.th
seresolution.com