1. สรุป พ.ร.บ. ระเบียบบริหารราชการแผ่นดิน พ.ศ. 2534 และที่แก้ไขเพิ่มเติม

สรุปสาระสาคญั

พระราชบญั ญตั ริ ะเบยี บบริหารราชการแผ่นดนิ พ.ศ.2534 และทแ่ี ก้ไขเพ่ิมเติม

บงั คบั ใช้ วนั ที่ 5 กันยายน 2534
ผรู้ ักษาการตามพระราชบญั ญัตนิ ี้ คอื นายกรัฐมนตรี

หลักการจัดระเบยี บบริหารราชการแผน่ ดิน
(1) ระเบยี บบรหิ ารราชการส่วนกลาง (หลักการรวมอานาจ)
(2) ระเบยี บบรหิ ารราชการส่วนภูมิภาค (หลักการแบ่งอานาจ)
(3) ระเบียบบริหารราชการส่วนท้องถ่ิน (หลกั การกระจายอานาจ)

การจดั ระเบยี บบริหารราชการส่วนกลาง

สว่ นราชการท่อี ยูใ่ นภายใต้ระเบียบบริหารราชการส่วนกลาง ดงั นี้ มฐี านะเปน็
(1) สานกั นายกรัฐมนตรี (มฐี านะเปน็ กระทรวง) นิติบคุ คล
(2) กระทรวง หรือทบวง ซ่ึงมีฐานะเทียบเทา่ กระทรวง
(3) ทบวง ซ่งึ สังกัดสานักนายกรัฐมนตรีหรอื กระทรวง
(4) กรม หรอื ส่วนราชการที่เรยี กช่อื อย่างอ่ืนและมีฐานะเป็นกรม

กาหนดใหก้ ารจัดตง้ั การรวม หรือการโอน ใหต้ ราเป็นพระราชบัญญัติ
สานักนายกรฐั มนตรี กระทรวง ทบวง กรม ใหต้ ราเปน็ พระราชกฤษฎีกา
ให้ตราเปน็ พระราชกฤษฎกี า
การรวมหรือการโอน สานกั นายกรฐั มนตรี,
กระทรวง ทบวง กรม กรณีไม่มกี ารกาหนด
ตาแหน่งหรอื อัตราของขา้ ราชการหรือลูกจ้างเพม่ิ ขนึ้

การเปลย่ี นชอ่ื หรือการยุบ
สานกั นายกรัฐมนตรี กระทรวง ทบวง กรม

การแบ่งส่วนราชการภายในสานกั งานรัฐมนตรี กรม ให้ออกเป็นกฎกระทรวง
หรอื สว่ นราชการท่ีเรยี กชอื่ อยา่ งอื่นและมีฐานะเป็นกรม 1

สว่ นราชการในสานกั นายกรฐั มนตรที ง้ั หมด 13 สว่ น : มีฐานะเป็นกรม

ส่วนราชการทขี่ ึ้นตรงกับ สว่ นราชการท่ขี ้ึนตรงกบั

ปลัดสานกั นายกรัฐมนตรี นายกรฐั มนตรี

1. สานักงานปลดั สานกั นายกรฐั มนตรี 4. สานักเลขาธกิ ารนายกรฐั มนตรี

2. กรมประชาสัมพนั ธ์ 5. สานกั เลขาธกิ ารคณะรฐั มนตรี

3. สานักงานคณะกรรมการคุ้มครอง 6. สานกั ขา่ วกรองแหง่ ชาติ

ผบู้ รโิ ภค (สคบ.) 7. สานกั งบประมาณ

8. สานักงานสภาความม่นั คงแหง่ ชาติ

9. สานกั งานคณะกรรมการกฤษฎีกา

10. สานักงานคณะกรรมการขา้ ราชการ

พลเรือน

11. สานักงานคณะกรรมการพัฒนาการ

เศรษฐกิจและสงั คมแหง่ ชาติ

12. สานักงานคณะกรรมการพฒั นาระบบ

ราชการ

13. สานกั งานคณะกรรมการส่งเสรมิ การ

ลงทนุ (BOI)

สานักนายกรัฐมนตรี
มีนา ยก รัฐมนต รีเป็ นผู้ บังคั บบั ญชา ข้า ราชกา รแล ะรั บผิด ชอบใน กา ร
กาหนดนโยบาย เป้าหมาย และผลสัมฤทธ์ิของงานในสานักนายกรัฐมนตรีให้
สอดคล้องกับนโยบายที่คณะรัฐมนตรีแถลงไว้ต่อรัฐสภาหรือที่คณะรัฐมนตรี
กาหนดหรืออนุมัติ โดยจะให้มีรองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีประจาสานัก
นายกรัฐมนตรเี ปน็ ผชู้ ่วยสัง่ และปฏบิ ัติราชการ

สอบขา้ ราชการทอ้ งถ่นิ By Thurakan 2

การปฏบิ ตั หิ นา้ ทแ่ี ทนนายกรฐั มนตรี

ในระหว่างท่ีคณะรัฐมนตรีต้องอยู่ในตาแหน่งเพ่ือปฏิบัติหน้าที่ต่อไป
จนกว่าคณะรัฐมนตรีที่ตั้งขึ้นใหม่จะเข้ารับหน้าท่ีเพราะนายกรัฐมนตรีตาย ขาด
คุณสมบัติ ต้องคาพิพากษา ให้จาคุก สภาผู้แทนราษฎรมีมติไม่ไว้วางใจ ศาล
รัฐธรรมนูญวินจิ ฉัยวา่ ความเปน็ รัฐมนตรีของนายกรัฐมนตรีสิ้นสดุ ลง หรือวุฒิสภามีมติ
ให้ถอดถอนจากตาแหน่ง ให้คณะรัฐมนตรีมอบหมายให้รองนายกรัฐมนตรีคนใดคน
หนึง่ เป็นผู้ปฏิบัติหน้าที่แทนนายกรัฐมนตรี ถ้าไม่มีผู้ดารงตาแหน่งรองนายกรัฐมนตรี
หรอื มแี ตไ่ ม่อาจปฏิบตั ริ าชการได้ ให้คณะรัฐมนตรีมอบหมายให้รัฐมนตรีคนใดคนหน่ึง
เปน็ ผู้ปฏบิ ตั ิหนา้ ท่แี ทน

อานาจหน้าที่ของนายกรัฐมนตรี

นายกรัฐมนตรีในฐานะหวั หน้ารฐั บาลมอี านาจหน้าที่ดงั นี้
1. กากับโดยทั่วไปซ่ึงการบริหารราชการแผ่นดิน เพื่อการนี้จะสั่งให้ราชการ
ส่วนกลาง ราชการส่วนภูมิภาค และส่วนราชการซึ่งมีหน้าที่ควบคุมราชการส่วน
ท้องถ่ิน ช้ีแจง แสดงความคิดเห็น ทารายงานเก่ียวกับการปฏิบัติราชการ ในกรณี
จาเป็นจะยับย้ังการปฏิบัติราชการใด ๆ ที่ขัดต่อนโยบายหรือมติของคณะรัฐมนตรีก็ได้
และมีอานาจสั่งสอบสวนข้อเท็จจริงเก่ียวกับการปฏิบัติราชการของราชการส่วนกลาง
ราชการส่วนภูมิภาค และราชการสว่ นท้องถ่นิ
2. มอบหมายใหร้ องนายรัฐมนตรกี ากบั การบรหิ ารราชการของกระทรวง หรือ
ทบวงหนึ่งหรือหลายกระทรวงหรอื ทบวง
3. บังคับบัญชาข้าราชการฝ่ายบริหารทุกตาแหน่งซ่ึงสังกัดกระทรวง ทบวง
กรม และสว่ นราชการที่เรยี กช่ืออย่างอนื่ ท่มี ฐี านะเป็นกรม
4. ส่ังให้ข้าราชการซ่ึงสังกัดกระทรวง ทบวง กรมหน่ึงมาปฏิบัติราชการ
สานักนายกรัฐมนตรี โดยจะให้ขาดจากอัตราเงินเดือนทางสังกัดเดิมหรือไม่ก็ได้ ใน
กรณีท่ีให้ ขาดจากอัตราเงินเดือนทางสังกัดเดิม ให้ได้รับเงินเดือนในสานัก
นายกรัฐมนตรีในระดับ และ ขน้ั ทีไ่ มส่ ูงกว่าเดมิ

สอบขา้ ราชการทอ้ งถ่นิ By Thurakan 3

5. แต่งตั้งข้าราชการซ่ึงสังกัดกระทรวง ทบวง กรมหนึ่งไปดารง ตาแหน่ง
ของอีกกระทรวง ทบวง กรมหนึ่งโดยให้ได้รับเงินเดือนจากกระทรวง ทบวง กรม
เดิม ในกรณีเช่นว่าน้ีให้ข้าราชการซึ่งได้รับแต่งต้ังมีฐานะเสมือนเป็นข้าราชการสังกัด
กระทรวง ทบวง กรม ซ่ึงตนมาดารงตาแหน่งน้ันทุกประการ แต่ถ้าเป็นการแต่งตั้ง
ข้าราชการต้ังแต่ตาแหน่งอธิบดี (ระดับ 10) หรือเทียบเท่าขึ้นไป ต้องได้รับอนุมัติ
จากคณะรฐั มนตรี

6. แตง่ ตง้ั ผู้ทรงคุณวุฒเิ ป็นประธานทีป่ รกึ ษา ที่ปรึกษา หรอื คณะท่ีปรกึ ษา
ของนายกรัฐมนตรี หรือเปน็ คณะกรรมการเพอื่ ปฏบิ ัตริ าชการใด ๆ และกาหนดอตั รา
เบี้ยประชมุ หรอื ค่าตอบแทนใหแ้ กผ่ ซู้ ง่ึ ได้รบั แต่งตัง้

7. แตง่ ต้งั ข้าราชการการเมอื งให้ปฏบิ ัตริ าชการในสานักนายกรัฐมนตรี
8. วางระเบยี บปฏิบตั ริ าชการ เพื่อให้การบรหิ ารราชการแผน่ ดนิ เป็นไปโดย
รวดเร็วและมีประสิทธภิ าพเท่าท่ีไมข่ ดั หรือแย้งกับพระราชบัญญตั นิ ี้หรอื กฎหมายอ่นื
9. ดาเนินการอนื่ ๆ ในการปฏิบตั ิตามนโยบาย

การปฏบิ ตั ริ าชการแทนนายกรฐั มนตรี

ในกรณที ีน่ ายกรัฐมนตรเี ป็นผบู้ ังคับบญั ชาส่วนราชการท่ีเรียกชื่ออย่างอื่นและ
มีฐานะเป็นกรม แตม่ ิได้สังกัดสานักนายกรัฐมนตรีหรือทบวง นายกรัฐมนตรีจะมอบ
อานาจให้รองนายกรัฐมนตรี หรอื รัฐมนตรีประจาสานักนายกรัฐมนตรีปฏิบัติราชการ
แทนก็ได้

สอบขา้ ราชการทอ้ งถ่นิ By Thurakan 4

สานักเลขาธกิ ารนายกรฐั มนตรี

สานกั เลขาธกิ ารนายกรฐั มนตรี มอี านาจหนา้ ท่เี กี่ยวกับราชการทางการเมอื งมี
เลขาธกิ ารนายกรัฐมนตรีเปน็ ผู้บงั คบั บญั ชาข้าราชการ และรบั ผดิ ชอบในการปฏบิ ัติ
ราชการขึน้ ตรงต่อนายกรฐั มนตรี

ในสานกั เลขาธกิ ารนายกรัฐมนตรจี ะมีขา้ ราชการ ดงั นี้
1. เลขาธิการนายกรัฐมนตรีและรองเลขาธิการนายกรฐั มนตรฝี า่ ยการเมอื ง เปน็
ขา้ ราชการการเมอื ง
2. รองเลขาธกิ ารนายกรฐั มนตรฝี า่ ยบริหาร และผชู้ ่วยเลขาธกิ ารนายกรฐั มนตรี
เปน็ ข้าราชการพลเรอื นสามญั

สานักเลขาธกิ ารคณะรฐั มนตรี

สานักเลขาธิการคณะรัฐมนตรีมีอานาจหน้าที่เกี่ยวกับราชการของคณะรัฐมนตรี
รัฐสภาและราชการในพระองค์ มีเลขาธิการคณะรัฐมนตรีเป็นผู้บังคับบัญชาข้าราชการ
และรับผิดชอบในการปฏิบัติราชการขึ้นตรงต่อนายกรัฐมนตรี และมีรองเลขาธิการ
คณะรัฐมนตรเี ป็นผูช้ ว่ ยสงั่ และปฏบิ ัตริ าชการ และจะมีผู้ช่วยเลขาธิการคณะรัฐมนตรีเป็น
ผชู้ ว่ ยสั่งและปฏิบตั ริ าชการดว้ ยกไ็ ด้

**ให้เลขาธกิ ารคณะรัฐมนตรี รองเลขาธกิ ารคณะรัฐมนตรี และผูช้ ่วยเลขาธกิ าร
คณะรัฐมนตรีเป็นขา้ ราชการพลเรือนสามญั

สานกั งานปลัดสานักนายกรัฐมนตรี มอี านาจหนา้ ท่ี ดงั นี้

1. ราชการประจาทวั่ ไปของสานกั นายกรัฐมนตรี

2. ราชการทคี่ ณะรฐั มนตรมี ิได้กาหนดให้เปน็ หนา้ ทีข่ องกรมใดกรมหนึ่งในสังกัด

สานักนายกรฐั มนตรี

3. กากับและเร่งรัดการปฏิบัติราชการของส่วนราชการในสานักนายกรัฐมนตรี

ให้เป็นไปตามนโยบายแนวทาง และแผนการปฏิบัติราชการของสานักนายกรัฐมนตรี

ยกเว้นราชการของส่วนราชการซึ่งกฎหมายกาหนดให้หัวหน้าส่วนราชการข้ึนตรงต่อ

นายกรัฐมนตรี 5

การจัดระเบยี บราชการในกระทรวง

มกี ารจัดระเบยี บสว่ นราชการในกระทรวง ดังนี้
1. สานักงานรัฐมนตรี (มีฐานะเป็นกรม)
2. สานักงานปลัดกระทรวง (มีฐานะเปน็ กรม)
3. กรม หรือสว่ นราชการที่เรียกช่ืออย่างอื่น เว้นแตบ่ างกระทรวง เหน็
ว่าไม่มคี วามจาเป็นจะไมแ่ ยกสว่ นราชการตง้ั ขึ้นเป็นกรมก็ได้

รัฐมนตรวี ่าการกระทรวง

ในกระทรวงหน่ึง มีรัฐมนตรีว่าการกระทรวงคนหน่ึงเป็น
ผู้บังคับบัญชาข้าราชการ และรับผิดชอบในการกาหนดนโยบาย เป้าหมาย
และผลสัมฤทธ์ิของงานในกระทรวงให้สอดคล้องกับนโยบายที่คณะรัฐมนตรี
แถลงไวต้ อ่ รัฐสภาหรอื ทค่ี ณะรัฐมนตรกี าหนดหรอื อนุมัติ โดยจะให้มีรัฐมนตรี
ชว่ ยว่าการกระทรวงเป็นผชู้ ่วยสงั่ และปฏบิ ัตริ าชการ

ปลัดกระทรวง

ในกระทรวงหนึง่ มปี ลดั กระทรวงคนหนึ่ง มีอานาจหนา้ ที่ ดังน้ี
1. รับผิดชอบควบคุมราชการประจาในกระทรวง แปลงนโยบายเปน็
แนวทางและแผนการปฏบิ ัติราชการ
2. เปน็ ผู้บังคับบัญชาขา้ ราการของสว่ นราชการในกระทรวงรองจาก
รฐั มนตรี
3. เป็นผู้บังคับบัญชาข้าราชการในสานักงานปลัดกระทรวง และ
รับผดิ ชอบใน การปฏบิ ตั ริ าชการของสานักงานปลัดกระทรวง และจะมีรอง
ปลัดกระทรวง คนหน่ึงเป็นผู้ช่วยส่ังและปฏิบัติราชการตามท่ีปลัดกระทรวง
มอบหมายกไ็ ด้

สอบขา้ ราชการทอ้ งถ่นิ By Thurakan 6

กฎกระทรวงรวมกลมุ่ ภารกิจ

กระทรวงอาจออกกฎกระทรวง กาหนดให้ส่วนราชการระดับกรมตั้งแต่ 2
สว่ นราชการขึ้นไปอยู่ภายใต้กลุ่มภารกจิ เดียวกันก็ได้

โดยให้แต่ละกลุ่มภารกิจมีผู้ดารงตาแหน่งไม่ต่ากว่าอธิบดีคนหนึ่งเป็นหัวหน้า
กลุ่มภารกิจรับผิดชอบราชการและบังคับบัญชาข้าราชการของส่วนราชการในกลุ่ม
ภารกิจ

การจัดระเบยี บราชการในกรม

การจัดระเบียบราชการในกรมซ่ึงสังกัดหรือไม่สังกัดสานักนายกรัฐมนตรี
กระทรวงหรอื ทบวง แบ่งสว่ นราชการดงั นี้

1. สานกั งานเลขานกุ ารกรม

มีอานาจหน้าทีเ่ ก่ียวกับราชการทัว่ ไปของกรมและราชการทม่ี ไิ ด้แยกใหเ้ ปน็ หน้าท่ี
ของกองหรอื ส่วนราชการใดโดยเฉพาะ มีเลขานุการกรมเป็นผู้บังคับบัญชาข้าราชการ
และรบั ผิดชอบในการปฏิบัตริ าชการของสานักงานเลขานุการกรม

2. กองหรอื สว่ นราชการท่ีมีฐานะเทียบกอง เว้นแต่บางกรมเห็นว่า ไม่มีความ
จาเป็นจะไม่แยกส่วนราชการตง้ั ขึน้ เปน็ กองก็ได้

การแบง่ ทอ้ งทอี่ อกเปน็ เขตเพือ่ ปฏิบตั งิ านทางวิชาการ

กระทวง ทบวง กรม จะแบ่งท้องที่ออกเป็นเขตเพอื่ ปฏิบตั ิงานทาง
วิชาการ ใหต้ ราเปน็ พระราชกฤษฎีกา

สอบขา้ ราชการทอ้ งถ่นิ By Thurakan 7

การปฏบิ ัตริ าชการแทน (เป็นการมอบอานาจให้)

อานาจในการสัง่ การอนญุ าต การอนมุ ตั ิ การปฏิบตั ิราชการ หรือ
การดาเนินการอื่น ที่ผู้ดารงตาแหน่งใดจะพึงปฏิบัติหรือดาเนินการตามกฎหมาย
ระเบียบ ข้อบังคับ หรือคาส่ังใด หรือมติของคณะรัฐมนตรีในเรื่องใดถ้ากฎหมาย
ระเบียบ ข้อบังคับ หรือ คาส่ังนั้น หรือมติของคณะรัฐมนตรีในเรื่องน้ันมิได้
กาหนดเร่ืองการมอบอานาจไว้เป็นอย่างอ่ืน หรือมีได้ห้ามเร่ืองการมอบอานาจไว้
ผดู้ ารงตาแหน่งน้ันอาจมอบอานาจให้ผู้ดารงตาแหน่งอื่นปฏิบัติราชการแทนได้ตาม
หลักเกณฑท์ ่ีกาหนดในพระราชกฤษฎีกา

ข้อพิจารณาในการมอบอานาจ
ในการมอบอานาจ ใหผ้ มู้ อบอานาจพิจารณา ดงั น้ี
1. การอานวยความสะดวกแกป่ ระชาชน
2. ความรวดเร็วในการปฏบิ ัตริ าชการ
3. การกระจายความรบั ผดิ ชอบตามสภาพของตาแหน่งของผ้รู ับมอบอานาจ
4. ผู้รับมอบอานาจต้องปฏบิ ตั หิ นา้ ที่ท่ีได้รับมอบอานาจตามวัตถุประสงค์ของ
การมอบอานาจดงั กล่าว

การรกั ษาราชการแทน (ใช้กรณีไมม่ ผี ูด้ ารงตาแหน่งหรือมีแต่
ไม่อาจปฏิบัตริ าชการได้)

1. ในกรณที ี่นายกรัฐมนตรีไม่อาจปฏบิ ัติราชการได้ ให้รองนายกรัฐมนตรี
เป็นผู้รักษาราชการแทน ถ้ามีรองนายกรัฐมนตรีหลายคน ให้คณะรัฐมนตรีมอบหมายให้รอง

นายกรัฐมนตรีคนใดคนหนึ่งเป็นผู้รักษาราชการแทน ถ้าไม่มีผู้ดารงตาแหน่งรองนายกรัฐมนตรี
หรือมีแต่ไมอ่ าจปฏิบตั ิราชการได้ ให้คณะรัฐมนตรีมอบหมายให้รัฐมนตรีคนใดคนหนึ่งเป็นผู้รักษา
ราชการแทน

2. ในกรณที ่ีไม่มีผูด้ ารงตาแหน่งรฐั มนตรวี า่ การกระทรวง หรอื มแี ต่ไม่อาจ
ปฏิบตั ริ าชการได้ ให้รัฐมนตรชี ่วยว่าการกระทรวงเป็นผู้รักษาราชการแทน ถา้ มรี ฐั มนตรี

ชว่ ยว่าการกระทรวงหลายคน ใหค้ ณะรฐั มนตรีมอบหมายให้รฐั มนตรชี ่วยวา่ การกระทรวง คนใด
คนหนงึ่ เปน็ ผรู้ ักษาราชการแทน ถา้ ไมม่ ีผดู้ ารงตาแหนง่ ชว่ ยวา่ การกระทรวง หรือมแี ต่ไมอ่ าจปฏิบัติ
ราชการได้ ให้คณะรัฐมนตรีมอบหมายให้รัฐมนตรีคนใดคนหนึง่ เปน็ ผรู้ ักษาราชการแทน 8

การจัดระเบียบบรหิ ารราชการส่วนภูมิภาค

การจัดระเบียบบรหิ ารราชการสว่ นภูมภิ าค มดี งั นี้
1. จงั หวัด การตง้ั ยบุ และเปล่ียนแปลงเขตจังหวดั ใหต้ ราเปน็ พระราชบัญญตั ิ
2. อาเภอ การตงั้ ยบุ และเปลี่ยนเขตอาเภอ ให้ตราเป็นพระราชกฤษฎกี า

การจัดบรหิ ารราชการส่วนภูมิภาค

ส่วนภูมิภาค จัดตง้ั โดย นติ ิบุคคล หัวหนา้ ปกครอง อานาจหน้าที่

บริหารราชการ
ตามท่ี

จังหวดั พระราชบัญญตั ิ เปน็ ผ้วู า่ ราชการจังหวดั คณะรัฐมนตรี/

นายกรฐั มนตรี
สั่งการ

บริหารราชการ

ตามคาแนะนา

อาเภอ พระราช ไม่เป็น ของผู้ว่าฯ
กฤษฎกี า นายอาเภอ ควบคุมดแู ล

ส่วนทอ้ งถิน่ ใน

อาเภอ

สอบขา้ ราชการทอ้ งถ่นิ By Thurakan 9

อานาจของจังหวัด

จงั หวดั มอี านาจภายในเขตจังหวัด ดงั ตอ่ ไปน้ี
1. นาภารกิจองรฐั และนโยบายของรฐั บาลไปปฏิบัติให้เกิดผลสับฤทธ์ิ
2. ดูแลให้มีการปฏิบัติและบังคับการให้เป็นไปตามกฎหมาย เพื่อให้เกิดความ
สงบเรียบร้อยและเปน็ ธรรมในสังคม
3. จัดใหม้ ีการคุ้มครอง ป้องกัน ส่งเสริม และช่วยเหลือประชาชนและชุมชน
ท่ีด้อยโอภาส เพอ่ื ให้ไดร้ บั ความเปน็ ธรรมท้งั ดา้ นเศรษฐกิจและสังคมในการดารงชีวิต
อยา่ งพอเพยี ง
4. จัดให้มีการบริการภาครัฐเพื่อให้ประชาชนสามารถเข้าถึงได้อย่างเสมอหน้า
ราดเรว็ และมีคุณภาพ
5. จดั ให้มีการสง่ เสรมิ อุดหนุน และสนบั สนุนองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น
เพอื่ ให้สามารถดาเนินการตามอานาจและหน้าท่ขี ององค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน และ
ให้มีขีดความสามารถพร้อมท่ีจะดาเนินการตามภารกิจที่ได้รับการถ่ายโอนจาก
กระทรวง ทบวง กรม
6. ปฏิบัติหน้าท่ีอื่นตามท่ีคณะรัฐมนตรี กระทรวง ทบวง กรม หรือ
หน่วยงานอน่ื ของรัฐ มอบหมายหรือที่มกี ฎหมายกาหนด

คณะกรมการจงั หวัด

ในจงั หวดั หนงึ่ ใหม้ ีคณะกรมการจงั หวดั ทาหนา้ ท่ีเปน็ ทีป่ รกึ ษา
ของผวู้ า่ ราชการจงั หวัดในการบริหารราชการแผ่นดนิ ในจังหวัดนัน้ กบั
ปฏิบตั หิ นา้ ที่อ่นื ตามทกี่ ฎหมายหรอื มตขิ องคณะรัฐมนตรีกาหนด

สอบขา้ ราชการทอ้ งถ่นิ By Thurakan 10

คณะกรมการจังหวัดประกอบด้วย

1. ผวู้ ่าราชการจังหวดั เป็นประธาน
2. รองผวู้ ่าราชการจังหวัดหน่งึ คน (ตามท่ีผวู้ า่ ราชการจงั หวดั มอบหมาย)
3. ปลัดจังหวดั
4. อัยการจังหวัด
5. ผู้กากับการตารวจภธู รจังหวัด
6. หัวหน้าส่วนราชการประจาจังหวัดจากกระทรวงและทบวงละ 1 คน
(เว้นแตก่ ระทรวงมหาดไทย)
7. หัวหน้าสานกั งานจังหวดั เปน็ กรมการจังหวดั และเลขานกุ าร

แผนพฒั นาจงั หวดั

ใหจ้ ังหวัดจดั ทาแผนพฒั นาจงั หวัดใหส้ อดคลอ้ งกับ
1. แนวทางการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมในระดบั ขาติ
2. ความตอ้ งการของประชาชนในท้องถิน่ ในจงั หวดั

ในการจัดทาแผนพัฒนาจังหวัด ให้ผู้ว่าราชการจังหวัดจัดให้มีการ

ประชุมปรึกษาหารือร่วมกันระหว่างหัวหน้าส่วนราการที่มีสถานท่ีต้ังทาการอยู่

ในจงั หวดั (ราชการบรหิ ารส่วนภูมิภาคราชการบริหารส่วนกลางและผู้บริหาร

องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินทั้งหมดในจังหวัด) รวมท้ังผู้แทนภาคประชา

สงั คม และผแู้ ทนภาคธรุ กจิ เอกชน

จานวนและวิธีการสรรหาผู้แทนภาคประชาสังคมและผู้แทนภาคธุรกิจ

เอกชน ใหเ้ ปน็ ไปตามหลักเกณฑแ์ ละวิธีการที่กาหนดในพระราชกฤษฎกี า

เมือ่ ประกาศใช้แผนพฒั นาจังหวดั แลว้ การจดั ทาแผนพัฒนาท้องถ่ินของ

องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ินและการดาเนินกิจการของส่วนราชการและ

ห น่ ว ย ง า น อื่ นข อง รั ฐ ทั้ ง ป ว ง ที่ กร ะ ท า ใน พื้ นที่ จั ง ห วั ด ต้ อ ง สอ ด ค ล้ อง กั บ

แผนพัฒนาจังหวดั 11

สอบขา้ ราชการทอ้ งถ่นิ By Thurakan

ผ้วู า่ ราชการจังหวดั

ผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นผู้รับนโยบายและคาส่ังจากนายกรัฐมนตรีใน
ฐานะหัวหน้ารัฐบาล คณะรัฐมนตรี กระทรวง ทบวง กรม มาปฏิบัติการให้
เหมาะสมกบั ทอ้ งทแี่ ละประชาชน และเป็นหัวหน้าบังคับบัญชาบรรดาข้าราชการฝ่าย
บริหาร ซ่ึงปฏิบัติหน้าท่ีในราชการส่วนภูมิภาคในเขตจังหวัด และรับผิดชอบใน
ราชการจังหวัดและอาเภอและจะมีรองผู้ว่าราชการจังหวัด หรือผู้ช่วยผู้ว่าราชการ
จงั หวดั เป็นผชู้ ว่ ยส่ังและปฏบิ ตั ริ าชการแทนผู้วา่ ราชการจงั หวัดกไ็ ด้

ผู้วา่ ราชการจังหวดั รองผวู้ า่ ราชการจังหวัด และผูช้ ่วยผู้วา่ ราชการจังหวัด
สังกัดกระทรวงมหาดไทย (อยใู่ ตก้ ารบงั คบั บญั ชาของปลดั กระทรวงมหาดไทย)

อานาจและหนา้ ทขี่ องผู้ว่าราชการจงั หวัด มีดังน้ี

1. บริหารราชการตามกฎหมายและระเบียบแบบแผนของทางราชการ
2. บริหารราชการตามท่ีคณะรัฐมนตรี กระทรวง ทบวง กรม
มอบหมายหรอื ตามทีน่ ายกรฐั มนตรสี ่ังการในฐานะหัวหนา้ รัฐบาล
3. บริหารราชการตามคาแนะนาและคาชี้แจงของผู้ตรวจราชการกระทรวง
ในเม่ือไม่ขัดต่อกฎหมาย ระเบียบ ข้อบังคับ หรือคาส่ังของกระทรวง ทบวง
กรม มตขิ อง คณะรัฐมนตรีหรือการสัง่ การของนายกรฐั มนตรี
4. กากับดูแลการปฏิบัติราชการอันมิใช่ราชการส่วนภูมิภาคของข้าราชการ
ซึ่งประจาอยู่ในจังหวัดนั้น ยกเว้น ข้าราชการทหาร ข้าราชการฝ่ายตุลาการ
ข้าราชการฝา่ ยอัยการ ข้าราชการพลเรอื นในมหาวิทยาลัย ข้าราชการในสานักงาน
ตรวจเงินแผ่นดินและข้าราชการครู ให้ปฏิบัติราชการให้เป็นไปตามกฎหมาย
ระเบียบ ข้อบังคับหรือคาสั่งของกระทรวง ทบวง กรม หรือมติของ
คณะรัฐมนตรี หรือการส่ังการของนายกรัฐมนตรี หรือยับย้ังการกระทาใด ๆ
ของข้าราชการในจังหวัดที่ขัดต่อกฎหมาย ระเบียบ ข้อบังคับ หรือคาสั่งของ
กระทรวง ทบวง กรม มติของคณะรฐั มนตรี หรอื การสั่งการของนายกรัฐมนตรี
ไว้ชว่ั คราวแล้วรายงานกระทรวง ทบวง กรม ทเี่ ก่ียวขอ้ ง

สอบขา้ ราชการทอ้ งถ่นิ By Thurakan 12

5. ประสานงานและร่วมมือกับข้าราชการทหาร ข้าราชการฝ่ายตุลาการ
ข้าราชการฝ่ายอัยการ ข้าราชการพลเรือนในมหาวิทยาลัย ข้าราชการในสานักงาน
ตรวจเงินแผ่นดิน และข้าราชการครู ผู้ตรวจราชการและหัวหน้าส่วนราชการใน
ระดบั เขตหรือภาค ในการพัฒนาจงั หวัดหรือปอ้ งปดั ภัยพบิ ัตสิ าธารณะ

6. เสนองบประมาณต่อกระทรวงท่ีเก่ียวข้องตามโครงการหรือแผนพัฒนา
จังหวดั และรายงานใหก้ ระทรวงมหาดไทยทราบ

7. กากับดูแลการบริหารราชการส่วนทอ้ งถน่ิ ตามกฎหมาย
8. กากับการปฏิบัติหน้าที่ของพนักงานองค์การของรัฐบาลหรือรัฐวิสาหกิจ
ในการน้ีให้มีอานาจทารายงานหรือแสดงความคิดเห็นเก่ียวกับการดาเนินงานของ
องค์การของรัฐบาลหรือรัฐวิสาหกิจต่อรัฐมนตรีเจ้าสังกัดองค์การของรัฐบาลหรือ
รัฐวสิ าหกิจ
9. บรรจุ แตง่ ตัง้ ใหบ้ าเหน็จ และลงโทษข้าราชการสว่ นภมู ภิ าคในจังหวดั
ตามกฎหมาย และตามทปี่ ลดั กระทรวง ปลดั ทบวง หรืออธิบดมี อบหมาย

อาเภอ

ในจังหวดั หนงึ่ ใหม้ ีหน่วยราชการบริหารรองจากจงั หวัดเรยี กว่า อาเภอ
อานาจของอาเภอ
1. มอี านาจหน้าท่เี หมือนจงั หวัด 6 ข้อ
2. ส่งเสริม สนับสนุน และจัดให้มีการบริการร่วมกันของหน่วยงานของ
รฐั ในลักษณะศูนย์บริการรว่ ม
3. ประสานงานกบั องคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถนิ่ เพ่ือรว่ มมือกับชุมชนในการ
ดาเนินการให้มีแผนชุมชน เพื่อรองรับการสนับสนุนงบประมาณจากองค์กร
ปกครองส่วนท้องถ่นิ จงั หวัด และกระทรวง ทบวง กรม
4. ไกลเกล่ียหรือจดั ใหม้ กี ารไกล่เกลี่ยประนอมขอ้ พพิ าทเพ่อื ให้เกดิ ความ
สงบเรียบรอ้ ยในสังคม

สอบขา้ ราชการทอ้ งถ่นิ By Thurakan 13

การไกลเกล่ยี

ทางแพ่ง อาเภอจะไกลเกล่ยี ในเรอ่ื งท่ีพพิ าททางแพ่งเก่ียวกับทด่ี ินมรดกและ
ขอ้ พพิ าททางแพ่งอ่ืนท่มี ีทุนทรัพยไ์ มเ่ กนิ 200,000 บาท

ทางอาญา อาเภอจะไกลเกลี่ยในเรื่องความผิดท่ียอมความกันได้ และไม่ใช่
ความผดิ ที่เก่ยี วกบั เพศ

นายอาเภอ

ในอาเภอหนึ่ง มีนายอาเภอคนหนึ่งเป็นหัวหน้าปกครองบังคับบัญชาบรรดา
ขา้ ราชการในอาเภอ และรับผิดชอบงานบริหารราชการของอาเภอ

นายอาเภอสงั กัดกระทรวงมหาดไทย (ไดร้ บั เงนิ เดือนจากกรมการปกครอง)

อานาจและหน้าทีข่ องนายอาเภอ มดี งั น้ี
1. บริหารราชการตามกฎหมายและระเบียบแบบแผนของทางราชการ ถ้า
กฎหมายใดมิได้บัญญัติว่าการปฏิบัติตามกฎหมายน้ันเป็นหน้าท่ีของผู้ใดโดยเพาะ ให้
เป็นหนา้ ท่ขี องนายอาเภอท่ีจะตอ้ งรกั ษาการใหเ้ ป็นไปตามกฎหมายนั้นด้วย
2. บริหารราชการตามท่ีคณะรัฐมนตรี กระทรวง ทบวง กรม มอบหมาย
หรอื ตามท่ีนายกรฐั มนตรีสง่ั การในฐานะหวั หนา้ รฐั บาล
3 บริหารราชการตามคาแนะนาและคาช้ีแจงของผู้ว่าราชการจังหวัดและผู้มี
หน้าที่ตรวจการอ่ืนซึ่งคณะรัฐมนตรี นายกรัฐมนตรี กระทรวง ทบวง กรม และ
ผู้ว่าราชการจงั หวัดมอบหมาย ในเม่ือไม่ขัดต่อกฎหมาย ข้อบังคับ หรือคาสั่งของกระ
ทวง ทบวง กรม มติของคณะรฐั มนตรี หรือการสัง่ การของนายกรัฐมนตรี
4. ควบคุมดแู ลการบรหิ ารราชการส่วนทอ้ งถิ่นในอาเภอตามกฎหมาย

สอบขา้ ราชการทอ้ งถ่นิ By Thurakan 14

ส่วนราชการในอาเภอ

ให้แบง่ ส่วนราชการของอาเภอดังน้ี
1. สานักงานอาเภอ มีหน้าท่ีเก่ียวกับราชการทั่วไปของอาเภอน้ัน ๆ มี
นายอาเภอเป็นผ้ปู กครองบังคบั บัญชาข้าราชการและรบั ผดิ ชอบ
2. ส่วนตา่ ง ๆ ซ่งึ กระทรวง ทบวง กรม ได้ต้ังขน้ึ ในอาเภอน้ัน มีหน้าท่ี
เกี่ยวกับราชการของกระทรวง ทบวง กรมนั้น ๆ มีหัวหน้าส่วนราชการประจา
อาเภอน้นั ๆ เป็นผ้ปู กครองบงั คบั บัญชารบั ผดิ ชอบ

การจัดระเบียบบริหารราชการส่วนท้องถิน่

ท้องถ่ินใดท่ีเห็นสมควรจัดให้ราษฎรมีส่วนในการปกครองท้องถิ่นให้จัด
ระเบยี บการปกครองเปน็ ราชการสว่ นทอ้ งถน่ิ

โดยใหจ้ ัดระเบียบบรหิ ารราชการสว่ นทอ้ งถิ่น ดงั น้ี
1. องคก์ ารบริหารสว่ นจงั หวดั (อบจ.)
2. เทศบาล
3. สุขาภิบาล (ปัจจุบนั นี้ สขุ าภบิ าลได้เปลี่ยนแปลงยกฐานะเป็นเทศบาล)
4. ราชการส่วนทอ้ งถนิ่ อื่นตามท่มี กี ฎหมายกาหนด

(กรงุ เทพมหานคร เมืองพัทยา)
** ปัจจุบนั นีม้ ี องคก์ ารบรหิ ารสว่ นตาบล (อบต.)

สอบขา้ ราชการทอ้ งถ่นิ By Thurakan 15

คณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.)

คณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ เรียกย่อ ว่า "ก.พ.ร."
ประกอบด้วย

1. นายกรัฐมนตรี หรือรองนายกรัฐมนตรีท่ีนายกรัฐมนตรีมอบหมาย
เปน็ ประธาน 1 คน

2. รัฐมนตรีหนึ่งคนที่นายกรฐั มนตรีกาหนดเป็นรองประธาน 1 คน
3. ผู้ซึ่งคณะกรรมการการกระจายอานาจให้แก่องค์กรปกครองส่วน
ท้องถิน่ มอบหมาย 1 คน
4. กรรมการผทู้ รงคุณวฒุ ไิ มเ่ กนิ 10 คน ซ่ึงคณะรัฐมนตรแี ต่งต้ังจากผู้
มีความรู้ความเชี่ยวชาญในทางด้านนิติศาสตร์ เศรษฐศาสตร์ รัฐศาสตร์ การ
บริหารรัฐกิจ การบริหารธุรกิจ การเงินการคลัง จิตวิทยา องค์การ และ
สงั คมวทิ ยา อย่างนอ้ ยดา้ นละ 1 คน
5. เลขาธกิ าร ก.พ.ร. เป็นกรรมการและเลขานุการโดยตาแหน่ง (เป็น
ข้าราชการพลเรือน)

การดารงตาแหนง่ และการพน้ ตาแหน่งของ ก.พ.ร.

กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิมีวาระการดารงตาแหน่งคราวละ 4 ปี ผู้ซึ่งพ้น
จากตาแหน่งแลว้ อาจไดร้ ับแตง่ ตัง้ อกี ไดแ้ ตไ่ มเ่ กินสองวาระติดต่อกัน

นอกจากการพ้นจากตาแหน่งตามวาระ กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิ พ้นจาก
ตาแหนง่ เมอ่ื

1. ตาย หรือลาออก
2. ขาดคุณสมบัติหรือมลี ักษณะต้องห้าม
3. คณะรัฐมนตรใี หอ้ อก เพราะบกพรอ่ งต่อหน้าท่ี มีความประพฤติเส่ือม
เสีย หรอื หย่อนความสามารถ

สอบขา้ ราชการทอ้ งถ่นิ By Thurakan 16

การประชุม ก.พ.ร. สานกั งาน ก.พ.ร.

ต้องมีกรรมการมาประชุมไม่ ให้มีสานักงานคณะกรรมการพัฒนา
น้อยกว่าก่ึงหน่ึงของจานวน ระบบราชการ เป็นส่วนราชการในสานัก
ก ร ร ม ก า ร ทั้ ง ห ม ด เ ท่ า ที่ มี อ ยู่ นายกรัฐมนตรี ทาหน้าที่รับผิดชอบงาน
จึงจะเปน็ องคป์ ระชุม ธุรการของ ก.พ.ร. และหน้าท่ีอื่นตามที่
กฎหมายหรือ ก.พ.ร. กาหนด

โดยมีเลขาธิการ ก.พ.ร. ซึ่งเป็น
ข้าราชการพลเรือนสามัญเป็นผู้บังคับบัญชา
ข้ า ร า ช ก า ร แ ล ะ ลู ก จ้ า ง ข อ ง ส า นั ก ง า น
คณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ และ
รั บ ผิ ด ช อ บ ก า ร ป ฏิ บั ติ ร า ช ก า ร ขึ้ น ต ร ง ต่ อ
นายกรัฐมนตรี

อานาจหน้าที่ ก.พ.ร.

ก.พ.ร. มีอานาจหน้าที่ ดงั ต่อไปนี้

1. เสนอแนะและให้คาปรึกษาแก่คณะรัฐมนตรีเกี่ยวกับการพัฒนาระบบ

ราชการและงานของรัฐอย่างอ่ืน ซ่ึงรวมถึงโครงสร้างระบบราชการ ระบบ

งบประมาณ ระบบบุคลากร มาตรฐานทางคุณธรรมและจริยธรรม ค่าตอบแทน

และวิธีปฏิบัติราชการอ่ืน โดยจะเสนอแนะให้มีการกาหนดเป้าหมาย ยุทธศาสตร์

และมาตรการกไ็ ด้

2. เสนอแนะและใหค้ าปรึกษาแกห่ นว่ ยงานอื่นของรฐั

3. รายงานต่อคณะรัฐมนตรใี นกรณีที่มกี ารดาเนินการขัดหรือไม่สอดคล้อง

กับหลกั เกณฑท์ ่ีกาหนด

4. เสนอตอ่ คณะรฐั มนตรเี พ่อื กาหนดหลักเกณฑ์และมาตรฐานในการจัดต้ัง

การรวม การโอน การยุบเลิก การกาหนดช่ือ การเปล่ียนช่ือ การกาหนด
อานาจหน้าท่ี และการแบ่งส่วนราชการภายในของส่วนราชการท่ีเป็นกระทรวง

ทบวง กรม หรอื สว่ นราชการอืน่ 17

สอบขา้ ราชการทอ้ งถ่นิ By Thurakan

5. เสนอความเห็นต่อคณะรัฐมนตรีในการตราพระราชกฤษฎีกา และกฎท่ี
ออกตามพระราชบัญญตั นิ ี้

6. ดาเนินการให้มีการช้ีแจงทาความเข้าใจแก่ส่วนราชการและเจ้าหน้าท่ีที่
เก่ยี วขอ้ งและประชาชนทวั่ ไปรวมตลอดทัง้ การฝกึ อบรม

7. ตดิ ตาม ประเมินผล และแนะนาเพื่อใหม้ กี ารปฏิบัติตามพระราชบัญญัติน้ี
และรายงานตอ่ คณะรฐั มนตรีพรอ้ มท้ังข้อเสนอแนะ

8. ตีความและวินิจฉัยปัญหาท่ีเกิดข้ึนจากการใช้บังคับพระราชบัญญัตินี้
หรือ กฎหมายว่าด้วยการปรับปรุงกระทรวง ทบวง กรม รวมตลอดท้ังกาหนด
แนวทางปฏิบัติ ในกรณีที่เป็นปัญหา มติของคณะกรรมการตามข้อน้ี เม่ือได้รับ
ความเหน็ ชอบจากคณะรัฐมนตรแี ล้ว ให้ใช้บังคบั ได้ตามกฎหมาย

9. เรียกให้เจ้าหน้าที่หรือบุคคลอ่ืนใดมาช้ีแจงหรือแสดงความเห็น
ประกอบการพจิ ารณา

10. จัดทารายงานประจาเก่ียวกับการพัฒนาและจัดระบบราชการและงาน
ของรัฐอย่างอน่ื เสนอต่อคณะรฐั มนตรี เพือ่ สนองต่อสภาผู้แทนราษฎรและวุฒสิ ภา

11. แต่งตั้งคณะกรรมการ คณะอนุกรรมการ หรือคณะทางานเพ่ือปฏิบัติ
หนา้ ทต่ี ่าง ๆ ตามทมี่ อบหมาย และจะกาหนดอัตราเบ้ียประชุมหรือค่าตอบแทนอ่ืน
ด้วยก็ได้

12. ปฏิบัติหน้าท่ีอ่ืนตามท่ีกาหนดในพระราชบัญญัติน้ีหรือตามท่ี
คณะรัฐมนตรีมอบหมาย

สอบขา้ ราชการทอ้ งถ่นิ By Thurakan 18