ใบงานที่ 2

1

โครงการวิจยั

1. ช่ือโครงการ
การพัฒนารูปแบบการดำเนินงานโครงการพัฒนาธุรกิจบริการดินและปุ๋ยเพื่อชุมชน (One Stop

Service) ของศูนยจ์ ดั การดินปุ๋ยชมุ ชนตำบลหนิ ตงั้ อำเภอบา้ นไผ่ จงั หวัดขอนแก่น

2. ผรู้ บั ผดิ ชอบโครงการ

(ชอ่ื - สกุล) (คณุ วฒุ ิ) (ตำแหนง่ ) (หนว่ ยงาน)
สำนกั งานเกษตรอำเภอ
นางสาวดวงกมล เริม่ ตระกลู วิทยาศาสตรบัณฑติ . นกั วชิ าการส่งเสรมิ บ้านไผ่ จังหวดั ขอนแก่น

(เทคโนโลยหี ลงั การเกบ็ เกยี่ ว) การเกษตรชำนาญการ

เกษตรศาสตรมหาบณั ฑิต
(สงเสริมและพัฒนาการเกษตร)

3. ความสำคญั และทีม่ าของปญ� หา
ด้วยคณะรัฐมนตรีได้มีมติเห็นชอบให้ดำเนินโครงการพัฒนาธุรกิจบริการดินและปุ๋ยเพื่อชุมชน

(One Stop Service) ภายใต้แผนฟ�นฟูเศรษฐกิจและสังคม ที่ได้รับผลกระทบจากการระบาดของโรคติด
เชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ผ่านศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชน (ศดปช.) ท่ีกรมส่งเสรมิ การเกษตรจัดต้ังขึ้น เพื่อเป�น
การช่วยเกษตรกรท่ีได้รับผลกระทบจากการระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ให้สามารถเพ่ิม
ประสิทธิภาพและลดต้นทุนการผลิต ด้วยการประยุกต์ใช้เทคโนโลยแี ละนวตั กรรมในการวิเคราะห์ดินและ
การใชป้ ุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดิน ซึ่งเป�นการใช้ปุ๋ยอย่างถูกต้องในปริมาณที่เหมาะสมกับปริมาณธาตุอาหารท่ี
มีอยู่ในดินและความต้องการของพืช เป�นการใช้ปุ๋ยแม่นยำเฉพาะพื้นท่ีไม่มากไม่น้อยเกินไป เกษตรกรจึง
สามารถลดการใช้ปุ๋ยเคมีลง นอกจากนี้ในช่วงต้ังแต่เดือนกุมภาพันธ์ 2564 พบว่า ราคาปุ๋ยเคมีใน
ท้องตลาดปรับตัวสูงข้ึน เนื่องจากผลกระทบของสถานการณ์โรคติดเชอื้ ไวรสั โคโรนา 2019 ทำให้ประเทศ
ผู้ผลิตปุ๋ยรายใหญ่ เช่น ประเทศจีน สหรัฐอเมริกา ใช้ปุ๋ยเคมีในประเทศมากข้ึน จึงส่งออกน้อยลง ส่งผล
กระทบทำให้ราคาปุ๋ยเคมีในท้องตลาดปรับตัวสูงข้ึนอย่างหลีกเล่ียงไม่ได้ ส่งผลกระทบต่อต้นทุนการผลิต
ของเกษตรกรโดยตรง ซ่ึงในสภาวการณ์เช่นนี้ โครงการพัฒนาธุรกิจบริการดินและปุ๋ยเพื่อชุมชน (One
Stop Service) จะช่วยเกษตรกรลดภาระตน้ ทนุ ปยุ๋ เคมีลงไดจ้ ากการใช้ปุ๋ยที่ถกู ต้องตามค่าวิเคราะห์ดิน

กรมส่งเสริมการเกษตรได้มีนโยบายจัดต้ังศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชน (ศดปช.) ดำเนินการมาต้ังแต่
ป� 2558 ซึง่ อำเภอบ้านไผ่ จังหวัดขอนแก่น ไดม้ ีการจดั ต้ังศูนย์จดั การดินปุ๋ยชุมชนตำบลหนิ ตง้ั อำเภอบา้ น
ไผ่ จังหวัดขอนแก่น เพ่ือให้บริการตรวจวิเคราะห์ดินด้วยชุดตรวจสอบ N P K และ pH ในดิน พร้อมให้
คำแนะนำการจัดการดินและการใช้ปุ๋ยเบื้องต้น รวมท้ังให้บริการผสมปุ๋ย จัดหาปุ๋ยคุณภาพดีแก่เกษตรกร
ในชุมชน และในป� 2564 ศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชนตำบลหินต้ัง อำเภอบ้านไผ่ จังหวัดขอนแก่น ได้เข้าร่วม

2

โครงการพัฒนาธุรกิจบริการดินและปุ๋ยเพื่อชุมชน (One Stop Service) โดยได้รับสนับสนุนองค์ความรู้ ให้ข้อคดิ เห็น [ภศ(S1]: เพิ่มยอ่ หนา้ ท่ี 3 ใหส้ รุปวา่ ผวู้ ิจยั จะทาํ อะไร
ชุดตรวจวิเคราะห์ดิน แม่ปุ๋ย N P K และเครื่องผสมปุ๋ย เพื่อให้บริการตรวจวิเคราะห์ดิน คำแนะนำการ เพ่อื ใหเ้ กดิ ผลอะไร
จัดการดินและการใช้ปุ๋ยเบื้องต้น จัดหาปุ๋ยคุณภาพดีให้แก่สมาชิก ศดปช. กลุ่มเกษตรแปลงใหญ่ และ
เกษตรกรทั่วไป และบริการผสมปุ๋ยตามค่าวิเคราะห์ดิน แต่ในระยะท่ีผ่านมา พบว่า ศูนย์จัดการดินปุ๋ย ให้ข้อคดิ เห็น [ภศ(S2]: ในหวั ขอ้ ที่ 4 ใหป้ รบั การเขยี นใหม่ โดยใหเ้ ขยี น
ชุมชนยังคงมีการดำเนินกิจกรรมได้ไม่ต่อเนื่อง และยังขาดความรู้ในขั้นตอนและการพัฒนาบริหารธุรกิจ คาํ ถามวิจยั เป็นขอ้ ๆ เพอื่ จะไดน้ าํ คาํ ถามนี้ ไปตงั้ เป็นวตั ถปุ ระสงค์
ทำให้กลุ่มยังขาดศักยภาพในการให้บริการ การตรวจสอบคุณภาพของปุ๋ย และการสร้างรายได้ให้แก่กลุ่ม
รวมถงึ ไมส่ ามารถดำเนนิ งานไดต้ ามวตั ถุประสงค์ของโครงการฯ ให้ข้อคดิ เห็น [ภศ(S3]: ปรบั การเขยี นสมมติฐานว่ารูปแบบต่างๆท่ี
นาํ มาใชป้ รบั ปรุงการดาํ เนนิ งานพฒั นาธรุ กจิ บริการดนิ และป๋ ยุ เพื่อ
4. คาํ ถามวจิ ัย ชมุ ชนมีผลตอ่ การดาํ นินงานอย่างไร
ผูศึกษามีความสนใจท่ีจะศึกษาการพัฒนารูปแบบการดำเนินงานพัฒนาธุรกิจบริการดินและปุ๋ย

เพ่อื ชุมชน (One Stop Service) ของศูนย์จัดการดนิ ป๋ยุ ชมุ ชนตำบลหนิ ต้ัง อำเภอบ้านไผ่ จงั หวัดขอนแก่น
ท่เี หมาะสมควรเป�นอย่างไร เพื่อใหไดรปู แบบการพฒั นากระบวนการดำเนินงานของเกษตรกรสมาชิกศูนย
จัดการดินปุยชมุ ชนและเจาหนาที่ใหมีสว นรวมในการพฒั นาให้ ศดปช. สามารถทำธุรกิจบรกิ ารดินและปุ๋ย
เพื่อชุมชน มีรายได้หมุนเวียนจากการตรวจวิเคราะห์ดิน จำหน่ายปุ๋ย และบริการผสมปุ๋ย รวมทั้งสามารถ
ดำเนินธุรกิจไดอ้ ยา่ งยัง่ ยนื ซึ่งจะเปน� การลดการพ่ึงพาการอุดหนุนจากภาครฐั ไดใ้ นอนาคตด้วย

5. สมมติฐานการวจิ ัย
หลังจากการทดลองใช้รปู แบบการพัฒนาการดำเนินงานพัฒนาธุรกิจบริการดินและปุ๋ยเพ่ือชุมชน

(One Stop Service) ที่สมาชิกทุกคนมีส่วนร่วมในการสร้างรูปแบบข้ึนแล้ว การดำเนินงานของศูนย์จัดการ
ดนิ ปุ๋ยชุมชนตำบลหินตั้ง อำเภอบา้ นไผ่ จงั หวดั ขอนแก่น มีผลการดำเนนิ งานดขี ้นึ

6. วัตถุประสงค์
6.1 เพ่ือพัฒนารูปแบบการดำเนินงานโครงการพัฒนาธุรกิจบริการดินและปุ๋ยเพื่อชุมชน (One

Stop Service) ของศูนยจ์ ดั การดนิ ปยุ๋ ชุมชนตำบลหินตงั้ อำเภอบา้ นไผ่ จังหวัดขอนแกน่
6.2 เพ่ือให้ได้แนวทางการดำเนินงานพัฒนาธุรกิจบริการดินและปุ๋ยเพ่ือชุมชน (One Stop

Service) ที่มีประสทิ ธภิ าพ สรา้ งความเข็มเขม็ พึ่งพาตนเองและเกิดความย่งั ยืน

7. ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ
7.1 สามารถนำผลท่ีได้จากการศึกษาไปใช้เป�นแนวทางในการวางแผน พัฒนา ปรับปรุงและ

แก้ไขป�ญหาอุปสรรคต่างๆ ในการดำเนินงานโครงการพัฒนาธุรกิจบริการดินและปุ๋ยเพ่ือชุมชน (One
Stop Service)

3

7.2 เจ้าหน้าที่ส่งเสริมการเกษตรสามารถนำข้อมูลการดำเนินงานโครงการพัฒนาธุรกิจบริการ ให้ข้อคิดเห็น [ภศ(S4]: เพมิ่ รายละเอยี ดขอ้ 8.1-8.4ลงไปและนาํ
ดินและปุ๋ยเพื่อชุมชน (One Stop Service) ไปใช้ในการกำหนดแนวทางในการพัฒนาศูนย์จัดการดินปุ๋ย งานวจิ ยั ท่เี ก่ียวขอ้ งของคนอ่ืนมาใส่เพ่ิมเติม
ชุมชนใหม้ ีประสิทธภิ าพมากยงิ่ ขนึ้

7.3 หน่วยงานท่ีเก่ียวข้อง ได้แก่ สำนักงานเกษตรจังหวัด สำนักงานเกษตรอำเภอ และ
หน่วยงานในกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ สามารถนำผลงานวิจัยไปปรับปรุง และพัฒนารูปแบบการ
ส่งเสรมิ การดำเนินงานของศูนยจ์ ดั การดนิ ปยุ๋ ชมุ ชนให้เหมาะสมกบั พ้ืนทีร่ บั ผิดชอบ

8. การตรวจเอกสารและผลงานวิจยั ที่เกย่ี วข้อง
8.1 แนวคดิ เกยี่ วกบั รปู แบบและหลกั การในการพฒั นารูปแบบ
8.2 ศนู ย์จัดการดนิ ป๋ยุ ชุมชน
8.3 สถานการณ์ศนู ย์จัดการดินปุ๋ยชมุ ชนในอำเภอบ้านไผ่ จงั หวัดขอนแก่น
8.4 โครงการพัฒนาธุรกจิ บริการดนิ และปยุ๋ เพ่อื ชุมชน (One Stop Service)
8.5 งานวจิ ยั ทเี่ กย่ี วข้อง

9. นยิ ามศัพท์
9.1 การพัฒนารูปแบบการดำเนินงาน หมายถึง การเปลี่ยนแปลงวิธีการ กิจกรรม โครงการ

หรือแนวทางการดำเนินงานจากสภาพเดิมไปสู่สภาพใหม่ที่ก้าวหน้า หรือเป�นไปได้ในเชิงบวก โดยวิธีการ
หรอื กระบวนการทจ่ี ะทำใหเ้ กิดการเปลย่ี นแปลงตามวัตถุประสงค์ทก่ี ำหนดเอาไว้

9.2 ศูนยจ์ ัดการดินปุ๋ยชุมชน (ศดปช.) หมายถึง เครือข่ายสนับสนนุ การทำงานของกรมส่งเสริม
การเกษตร โดยเป�นศนู ย์เครือขา่ ยของศูนยเ์ รียนรู้การเพ่ิมประสิทธิภาพการผลิตสินค้าเกษตร (ศพก.) ด้าน
ดินและปุ๋ย ท่ีบริหารจัดการโดยเกษตรกร เป�นแหล่งเรียนรู้ด้านการจัดการดินและการใช้ปุ๋ยเพื่อลดต้นทุน
การผลติ และเพิ่มผลผลิต มีการให้บริการตรวจวิเคราะห์ดินและให้คำแนะนำการจัดการดิน และการใช้ปุ๋ย
เบอ้ื งต้น พร้อมทงั้ บริการรวบรวมความต้องการจดั หาแม่ป๋ยุ เพื่อใหเ้ กษตรกรได้ใชต้ ามคำแนะนำ

9.3 โครงการพัฒนาธุรกิจบริการดินและปุ๋ยเพื่อชุมชน (One Stop Service) หมายถึง โครงการท่ี
คณะรัฐมนตรีได้มีมติเห็นชอบให้ดำเนินการ ภายใต้แผนฟ�นฟูเศรษฐกิจและสังคม ท่ีได้รับผลกระทบจาก
การระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ผ่านศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชน (ศดปช.) ที่กรมส่งเสริม
การเกษตรจัดต้ังข้ึน เพ่ือเป�นการช่วยเกษตรกรที่ได้รับผลกระทบจากการระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโร
นา 2019 ให้สามารถเพ่ิมประสิทธิภาพและลดต้นทุนการผลิต ด้วยการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีและ
นวตั กรรมในการวเิ คราะห์ดนิ และการใช้ปุย๋ ตามคา่ วเิ คราะห์ดนิ ซง่ึ จะชว่ ยพฒั นาเพ่มิ ประสิทธภิ าพการผลิต
ของสมาชิกศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชน (ศดปช.) กลุ่มเกษตรแปลงใหญ่ รวมถึงเกษตรกรท่ัวไปให้สามารถลด
ต้นทุนการใช้ปุ๋ยเคมีและได้ผลผลิตเพ่ิมขึ้น และพัฒนาต่อยอดให้ศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชน (ศดปช.)
สามารถทำธุรกิจบริการดินและปุ๋ยเพื่อชุมชน มีรายได้หมุนเวียนจากการตรวจวิเคราะห์ดิน จำหน่ายปุ๋ย

4

และบริการผสมปุ๋ย รวมทงั้ สามารถดำเนินธุรกิจได้อย่างย่งั ยืน ซึ่งจะเป�นการลดการพ่ึงพาการอุดหนุนจาก
ภาครฐั ได้ในอนาคต

9.4 การตรวจวิเคราะห์ดิน หมายถึง การเก็บตัวอย่างดินในพื้นที่เพาะปลูก นำมาวิเคราะห์
ปริมาณธาตุอาหารพืชในดิน โดยส่วนใหญ่วิเคราะห์ปริมาณธาตุอาหารหลัก (N P และ K) เพื่อทราบ
คำแนะนำการจัดการดนิ และการใชป้ ยุ๋ ทถี่ ูกต้องเฉพาะพ้นื ท่ี

9.5 การจัดการดินและปุ๋ย หมายถึง การจัดการดินและปุ๋ยให้สามารถลดต้นทุนการผลิต และ
เพิ่มผลผลิตให้มีคุณภาพ สอดคล้องกับความต้องการของผู้บริโภค และเป�นการรักษาทรัพยากรดิน ให้
สามารถผลติ พชื ผลไดอ้ ย่างยง่ั ยนื ต่อไป

9.6 การใช้ปุ๋ยเพื่อลดต้นทุนการผลิต หมายถึง เทคโนโลยีท่ีช่วยให้เกษตรกรใช้ปุ๋ยถูกสูตรและ
ถูกอัตราตามความอุดมสมบูรณ์ของดินและความต้องการธาตุอาหารของพืช เป�นการใช้ปุ๋ยท่ีมีความ
แม่นยำเฉพาะพ้ืนท่ี โดยต้องมีการตรวจวิเคราะห์ดินก่อนการปลูกหรือก่อนการใช้ปุ๋ย เพื่อทราบว่าดินมี
ปรมิ าณธาตุอาหาร โดยเฉพาะธาตุอาหารหลัก N P K มากหรอื น้อยเพียงใด เพื่อจะได้ใสป่ ุ๋ยได้อยา่ งถูกต้อง
เป�นการใช้ปุ๋ยท่ีพอดีกับความต้องการไม่มากหรือไม่น้อยเกินไป ส่งผลให้ต้นทุนค่าปุ๋ยเคมีของเกษตรกร
ลดลงหรือบางกรณีอาจเพ่ิมข้ึนเน่ืองจากในดินมีธาตุอาหารอยู่น้อยต้องใส่ปุ๋ยมากขึ้น เป�นการเพ่ิมต้นทุน
จากการที่เกษตรกรเคยใช้ แต่จะทำให้ผลผลิตเพ่ิมมากขึ้น เป�นการลดต้นทุนต่อหน่วยการผลิต ซ่ึง
เทคโนโลยีทน่ี ำมาใช้ ไดแ้ ก่

9.6.1 การใช้ปุ๋ยสั่งตัด หมายถึง การนำข้อมูลชุดดินของพื้นที่เพาะปลูกโดยตรวจสอบจาก
แผนท่ีชุดดินระดับตำบล มาพิจารณาประกอบร่วมกับผลวิเคราะห์ธาตุอาหาร เอ็น-พี-เค (N-P-K) ในดินท่ี
เป�นป�จจุบัน เพื่อได้รับคำแนะนำการใช้ปุ๋ยท่ีมีความแม่นยำเฉพาะพ้ืนท่ี เน่ืองจากคำแนะนำได้จาก
โปรแกรมการคำนวณทางคณิตศาสตร์ ที่นำป�จจัยหลักท่ีเก่ียวข้องกับการเจริญเติบโตและการให้ผลผลิต
ของพืช ได้แก่ พันธพุ์ ชื แสงแดด อณุ หภูมิความชน้ื ปรมิ าณนำ้ ฝน มารว่ มกำหนดคำแนะนำการใชป้ ยุ๋ ดว้ ย

9.6.2 การใช้ปุ๋ยเคมีตามค่าวิเคราะห์ดิน หมายถึง เป�นการนำเฉพาะผลวิเคราะห์ N-P-K
ในดินทเี่ ปน� ป�จจุบนั มาตรวจสอบหาคำแนะนำการใชป้ ๋ยุ ที่สอดคลอ้ งกบั ผลวิเคราะหด์ ิน

นอกจากน้ี การใช้ปุ๋ยเพื่อลดต้นทุนการผลิตยังรวมถึงเทคโนโลยีหรือนวัตกรรมอ่ืนที่ใช้
ร่วมกับปุ๋ยเคมีช่วยเสริมประสิทธิภาพการใช้ปุ๋ยเคมี ได้แก่ การไถกลบตอซัง การใช้ปุ๋ยอินทรีย์ การใช้ปุ๋ย
ชวี ภาพการใช้สารปรับปรุงดินทมี่ ีประสิทธภิ าพ

9.7 การผสมปุ๋ยเคมีใช้เอง หรือการผสมปุ๋ยใช้เอง หมายถึง การนำแม่เป�นสูตรต่างๆ ซ่ึงที่นิยม
ใช้ได้แก่ แม่ปุ๋ยสูตร 46-0-0 ให้ธาตุไนโตรเจน (N) แม่ปุ๋ยสูตร 18-46-0 ให้ธาตุฟอสฟอรัส (P) และมีธาตุ N
ติดมาด้วย และแม่ปุ๋ยสูตร 0-0-60 ให้ธาตุโพแทสเซียม (K) ในอัตราตามคำแนะนำมาผสมคลุกเคล้าให้ทั่ว
กันโดยไม่จำเป�นต้องเติมสารตัวเติม ซ่ึงจะเป�นการลดต้นทุนการใช้ปุ๋ยเคมีจากการซ้ือปุ๋ยสำเร็จรูปมาใช้

5

และลดป�ญหาปุ๋ยปลอม ปุ๋ยด้อยคุณภาพ เนื่องจากแม่ปุ๋ยเป�นปุ๋ยที่มีคุณภาพ ปลอมยาก และมีปริมาณ
ความเขม้ ข้นของธาตุอาหารสูง และมีแมป่ ๋ยุ เพยี ง 3 ชนิดกส็ ามารถผสมเป�นปุ๋ยสตู รใดกไ็ ด้ตามตอ้ งการ

9.8 การใช้ปุ๋ยแบบผสมผสาน หมายถึง การใช้ปุ๋ยเคมีร่วมกับปุ๋ยอินทรีย์ และ/หรือปุ๋ยชีวภาพ
อยา่ งเหมาะสม สอดคลอ้ งกับความตอ้ งการของดนิ และพืชจะทำให้เกิดประสิทธิภาพต่อพชื สูงสุด

10. ระเบียบวธิ กี ารวิจัย
การวิจัยเรื่อง การพัฒนารูปแบบการดำเนินงานพัฒนาธุรกิจบริการดินและปุ๋ยเพ่ือชุมชน (One

Stop Service) ของศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชนตำบลหินตั้ง อำเภอบ้านไผ่ จังหวัดขอนแก่น ได้ดำเนินการ
ตามขั้นตอนของระเบียบวิธีการวจิ ยั ไดแ้ ก่ ประชากร เคร่ืองมือทใี่ ช้ในการวิจัย การเก็บรวบรวมขอ้ มูล การ
วเิ คราะห์ขอ้ มลู รายละเอยี ดมดี ังนี้

10.1 ประชากร
ประชากรท่ีใช้ในการศึกษา คือ คณะกรรมการและสมาชิกศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชนตำบล

หนิ ตง้ั อำเภอบา้ นไผ่ จงั หวดั ขอนแก่น จำนวน 30 ราย เกษตรกรผู้มาใชบ้ ริการ และเจ้าหนา้ ท่ีเกษตร
10.2 เครื่องมือทใี่ ช้ในการวิจัย
การวิจัย เร่ือง การพัฒนารูปแบบการดำเนินงานพัฒนาธุรกิจบริการดินและปุ๋ยเพ่ือชุมชน

(One Stop Service) ของศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชนตำบลหินตั้ง อำเภอบ้านไผ่ จังหวัดขอนแก่น เพื่อให้
เกิดความเข้าใจ และสามารถหาแนวทางในการพัฒนางานให้เกิดประสิทธิภาพ จึงได้เน้นหนักไปท่ีการ
สนทนากลุ่ม (Focus Group) และแบบสอบถามบุคคลท่ีเก่ียวข้อง โดยแบบสอบถาม (Questionnaire) มี
ทั้งแบบปลายป�ดและปลายเป�ด เพื่อให้ได้ข้อมูลในลักษณะท่ีเป�นมุมมองเฉพาะของกลุ่มตัวอย่างผู้ถูก
สอบถาม ซ่ึงข้อมลู ดังกลา่ วเปน� การเสริมประเดน็ ยืนยัน และหรือเพ่ิมรายละเอียดใหก้ ับขอ้ มูลทไ่ี ด้จากการ
สนทนากลมุ่
เครอ่ื งมอื ที่ใช้ในการวจิ ัยครงั้ นี้ ประกอบด้วย

10.2.1 การสนทนากลุ่ม (Focus Group) ซ่ึงได้กำหนดประเด็นนำถามการสนทนากลุ่ม
ครอบคลุมขอบเขตการวิจัย และเป�นคำถามลักษณะปลายเป�ด เพ่ือให้ผูใ้ ห้ข้อมูลมีโอกาสพูดคุยเล่าเร่ืองได้
อย่างเต็มที่ และเกิดความเป�นกันเอง สร้างความยืดหยุ่นในประเด็นของคำถามตามสถานการณ์ในการ
สนทนากลุ่ม เพื่อสร้างรูปแบบการพัฒนาธุรกิจบริการดินและปุ๋ยเพื่อชุมชน (One Stop Service)
ตลอดจนให้มีข้อเสนอแนะหรือคำแนะนำ สำหรับการใช้เป�นแนวทางในการดำเนินงานพัฒนาธุรกิจบริการ
ดินและปุ๋ยเพอื่ ชมุ ชน (One Stop Service) ท่มี ีประสทิ ธิภาพในอนาคตดว้ ย ดังนี้

1. ขอ้ มูลทวั่ ไป ข้อมลู พ้นื ฐาน
2. ความคิดเห็นต่อศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชน และการดำเนินงานโครงการพัฒนา
ธุรกิจบรกิ ารดนิ และป๋ยุ เพอ่ื ชุมชน (One Stop Service)

6

3. ความต้องการด้านการพัฒนาเทคนิค การบรหิ ารครภุ ณั ฑ์ และการบริหารธุรกิจ
4. ความคาดหวังตอ่ การดำเนนิ งานธุรกิจบริการดนิ และปุ๋ยเพ่ือชุมชน (One Stop
Service)
5. ขน้ั ตอนการดำเนินงานธรุ กจิ บรกิ ารดนิ และปุ๋ยเพอื่ ชมุ ชน (One Stop Service)
6. วิธีการแก้ป�ญหาข้อบกพร่องของการดำเนินงานธุรกิจบริการดินและปุ๋ยเพ่ือ
ชุมชน (One Stop Service)

6.1 แบบสอบถาม ใช้แบบสอบถามแบบมีโครงสร้าง ซ่ึงคำถามประกอบด้วย
2 ลักษณะ คือ คำถามแบบปลายป�ด และคำถามแบบปลายเป�ด มีประเด็นสอบถามเช่นเดียวกับประเด็น
นำถามการสนทนากลุ่ม ทง้ั นี้ เพ่ือเป�นการนำข้อมูลท่ไี ด้มาเสริมประเด็น ยืนยนั และ/หรอื เพ่ิมรายละเอียด
ให้กับขอ้ มลู ทีไ่ ด้จากการสนทนากลมุ่

6.2 กล้องถ่ายภาพ เคร่ืองบันทึกเสียง รวบรวมข้อมูลตามประเด็น นำมา
วิเคราะห์และเขยี นรายงานผลการวิจัยฉบับสมบรู ณ์

10.3 การเก็บรวบรวมข้อมูล
ดำเนินการเก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้วิธีการสนทนากลุ่ม (Fogus Group) สำหรับสมาชิก

ศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชน และใช้แบบสอบถามสำหรับเกษตรกรผู้มาใช้บริการ และเจ้าหน้าที่เกษตรประจำ
ตำบลและผู้ท่ีรับผิดชอบงานศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชนระดับอำเภอ โดยมีข้ันตอนการเก็บรวบรวมข้อมูล
ดังน้ี

10.3.1 สร้างแบบเก็บประเด็นการเก็บข้อมูลจากการสนทนากลุ่ม (Fogus Group) และ
แบบสอบถาม แล้วนำเสนอใหท้ ่ปี รึกษาหรือผู้เชีย่ วชาญตรวจสอบและสามารถนำไปใชไ้ ด้

10.3.2 วางแผนการออกเก็บรวบรวมข้อมูล พร้อมทั้งจัดเตรียมแบบสอบถามเพ่ือใช้เก็บ
รวบรวมขอ้ มลู

10.3.3 ประชุมช้ีแจงวัตถุประสงค์ของการวิจัย วิธีการเก็บรวบรวมข้อมูล เนื้อหาใน
แบบสอบถามและการบันทกึ คำตอบ เพอ่ื ใหเ้ กดิ ความเขา้ ใจในแบบสอบถามตรงกัน

10.3.4 ดำเนนิ การสนทนากลุ่ม (Fogus Group) แจกและเก็บรวบรวมแบบสอบถาม
10.3.5 ทดลองใช้รูปแบบการพัฒนาธุรกิจบริการดินและปุ๋ยเพื่อชุมชน (One Stop
Service)
10.4 การวเิ คราะหข์ ้อมลู
การวิจัย เร่ือง การพัฒนารูปแบบการดำเนินงานพัฒนาธุรกิจบริการดินและปุ๋ยเพื่อชุมชน
(One Stop Service) ของศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชนตำบลหินต้ัง อำเภอบ้านไผ่ จังหวัดขอนแก่น ใช้การ
วิเคราะหข์ อ้ มลู เชิงคุณภาพ ซึ่งวเิ คราะห์ขอ้ มูลเชิงพรรณนา แล้วนำข้อมลู ไปเขียนบรรยายตามประเดน็ ทไี่ ด้
ทำการศกึ ษา และจดั ทำเปน� รายงานตามวตั ถุประสงคข์ องการศกึ ษาวิจัยต่อไป

7

11. ขอบเขตการวิจัย
การวิจัย เรื่อง การพัฒนารูปแบบการดำเนินงานพัฒนาธุรกิจบริการดินและปุ๋ยเพื่อชุมชน (One

Stop Service) ของศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชนตำบลหินตั้ง อำเภอบ้านไผ่ จังหวัดขอนแก่น มีขอบเขตการ
วิจัย ดังนี้

11.1 ขอบเขตดา้ นเนื้อหา การวิจัยคร้ังนี้ศึกษาข้อมูลของศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชน ข้อมูลพนื้ ฐาน
ของสมาชิกศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชน ความคิดเห็นต่อศนู ยจ์ ัดการดนิ ปุ๋ยชมุ ชน และการดำเนนิ งานโครงการ
พัฒนาธรุ กิจบริการดินและปุ๋ยเพื่อชุมชน (One Stop Service) ความต้องการด้านการพัฒนาเทคนิค การ

บริหารครุภัณฑ์ การบริหารธุรกิจ ความคาดหวังต่อการดำเนินงาน ป�ญหาและข้อเสนอแนะต่อการ

ดำเนินงานธุรกิจบริการดนิ และปุ๋ยเพื่อชุมชน (One Stop Service)
11.2 ขอบเขตด้านประชากร คณะกรรมการบริหารศูนย์จัดการดินปุ๋ยชุมชน จำนวน 30 ราย

เกษตรกรผู้มาใชบ้ ริการ และเจา้ หนา้ ท่ีเกษตร
11.3 ขอบเขตดา้ นพืน้ ที่ ศูนยจ์ ดั การดนิ ปุ๋ยชุมชนตำบลหินตง้ั อำเภอบ้านไผ่ จังหวัดขอนแกน่

12. ระยะเวลาการวิจยั
เดือนกุมภาพนั ธ์ - มิถนุ ายน 2565

13. งบประมาณ -

14. แผนการดําเนินงาน กุมภาพนั ธ์ 2565
วางแผนการวจิ ยั มนี าคม 2565
สร้างเคร่อื งมอื มีนาคม 2565
ทดสอบและปรบั ปรุงเครื่องมือ เมษายน 2565
เกบ็ และรวบรวมข้อมลู พฤษภาคม 2565
วเิ คราะห์ข้อมลู มิถุนายน 2565
สรุปผลการวิจยั มถิ นุ ายน 2565
จัดทำรายงานการวจิ ยั

15. เอกสารอา้ งอิง
กองสง่ เสริมการอารักขาพชื และจดั การดินปยุ๋ กรมส่งเสริมการเกษตร. 2561. ค่มู ือศูนย์จัดการดินปยุ๋

ชุมชน (ศดปช.). กรงุ เทพฯ : โรงพิมพช์ มุ นมุ สหกรณก์ ารเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด.

8

กรมส่งเสรมิ การเกษตร. 2559. การจัดการดินและปุย๋ อยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ. กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พช์ ุมนมุ ให้ข้อคดิ เหน็ [ภศ(S5]: เพม่ิ เอกสารอา้ งอิงจากการตรวจเอกสารและ
สหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกดั . ผลงานวจิ ยั ทเี่ ก่ยี วข้อง โดยดูการเขยี นอ้างองิ จากเลม่ สชี มพู
ในสว่ นที่ 2 และเรียงตามลาํ ดบั อกั ษร ก-ฮ หรทอ A-Z

(ลงช่ือ)…………….............…………………ผู้รับผดิ ชอบโครงการ
(นางสาวดวงกมล เรม่ิ ตระกูล)