บรรยายสรุป071064

Dบoรwรยnาloยaสdรุป: hจtังtหp:ว//ัดwสwุโขwท.sัยuปkรhะoจth�ำ aปi.ี g2o5.6th4 25

ผผู้บู้บรริหหิ �ารรจจังังหหววดั ัดสสุโุโขขททัยยั

นายวริ ุฬ พรรณเทวี

ผวู้ ่าราชการจังหวัดสุโขทัย

นายสชุ าติ ทคี ะสขุ นางสาวพชั รอร วงศก์ ำาแหง นายชยชยั แสงอนิ ทร์
รองผู้วา่ ราชการจังหวัดสุโขทยั รองผู้วา่ ราชการจงั หวัดสโุ ขทยั รองผ้วู ่าราชการจงั หวดั สุโขทยั

นายดำารง มโนรถ
หัวหน้าสำานกั งานจังหวดั สโุ ขทยั

๖ บDoรรwยnาloยaสdรุป: จhtงั tหpว:/ัด/wสwโุ ขwท.sัยuปkรhะoจthาำ aปiี.g๒o๕.๖th๔ Dบoรwรยnาloยaสdรปุ: hจtงั tหp:ว//ัดwสwุโขwท.sัยuปkรhะoจthำ�aปi.ี g2o5.6th4 1

คำ�ขวญั ของจังหวัดสโุ ขทัย

มรดกโลกลำ้�เลิศ กำ�เนดิ ลายสือไทย
เลน่ ไฟลอยกระทง ด�ำ รงพุทธศาสนา
งามตาผ้าตนี จก สงั คโลก ทองโบราณ
สกั การแม่ยา่ พ่อขุน ร่งุ อรณุ แห่งความสุข

มรดกโลกลำ้�เลศิ กำ�เนดิ ลายสอื ไทย เล่นไฟลอยกระทง ดำ�รงพุทธศาสนา

งามตาผ้าตีนจก สังคโลก ทองโบราณ สกั การแมย่ า่ พอ่ ขนุ รงุ่ อรณุ แหง่ ความสขุ

ตราประจ�ำ จงั หวัดสุโขทยั

ภาพพระบรมรูปพอ่ ขนุ รามค�ำ แหงมหาราช

พระมหากษัตริยแ์ หง่ ราชวงศพ์ ระร่วง ประทบั บนพระแทน่
มนังคศลิ า ปกครองไพร่ฟา้ ข้าแผน่ ดินใหไ้ ด้รับความรม่ เย็น
เปน็ สขุ และทรงบรหิ ารราชอาณาจักรแห่งน้ี ให้เจรญิ รุ่งเรอื ง
ท่สี ดุ ในชว่ งปี พ.ศ. 1822 ถึง พ.ศ. 1842

ตราประจำ�จังหวัดสุโขทัย

เป็นรปู สี่เหล่ยี มผนื ผ้า มพี ืน้ สี 3 สี แถบแดงอยู่เบอ้ื งบน

แถบสีเหลอื งอย่ตู รงกลาง และแถบเขยี วอย่เู บ้อื งล่างพน้ื ธงมมุ บนดา้ นใกล้
คันธง มีภาพพอ่ ขุนรามคำ�แหงมหาราช พระมหากษัตรยิ แ์ หง่ ราชวงศพ์ ระร่วง
ประทบั บนพระแท่นมนงั คศิลาและมคี �ำ ว่าจงั หวดั สุโขทยั อยูเ่ บื้องล่างใต้ฐาน
ยอดคันธงชิดกบั มุมบนของธงดา้ นเสามแี ถบสแี ดงสเี หลืองและสีเขยี วห้อย
ชายมายังเบือ้ งล่างในลกั ษณะพองาม การใชส้ แี ดง สีเหลอื ง และสเี ขยี ว
เปน็ พ้นื ธง มีความหมายดงั น้ี

2 บDoรรwยnาloยaสdรปุ : จhงัttหpว:/ดั/wสwุโขwท.sัยuปkรhะoจth�ำ aปiี.g25o6.t4h

ประทับบนพระแท่นมนังคศิลาและมคี าวา่ จงั หวัดสุโขทยั อยเู่ บ้อื งลา่ งใตฐ้ านยอดคันธงชิดกับมุมบนของธงด้านเสา
มีแถบสแี ดงสีเหลืองและสีเขียวห้อยชายมายงั เบ้ืองล่างในลักษณะพองาม การใช้สีแดง สีเหลือง และสีเขียวเป็น
พืน้ ธง มคี วามหมายดงั นี้

สีแดง หมายถึง พอ่ ขนุ รามคาแหงมหาราชไดแ้ ผ่ขยายอาณาเขตออกไปได้อยา่ งกว้างขวาง ทิศเหนือได้
เมืองแพร่ เมืองนา่ น ทิศตะวนั ตกถงึ เมอื งหงสาวดี ทิศตะวันออกแผ่พระราชอาณาเขตออกไปจนถึงแม่น้าโขง ต่อ
แดนเวียงจันทน์ และเวียงคา ทิศใต้ได้ตลอดถึงแหลมมาลายู นับว่าดินแดนของประเทศไทยสมัยนั้นแผ่ขยาย
กวา้ งขวางย่งิ กวา่ สมยั ใด ท้ังสิ้น

สีเหลือง หมายถึง พระพุทธศาสนาในสมัยกรุงสุโขทัยเป็นราชธานีได้ฟ้ืนฟูพระพุทธศาสนา จน
เจรญิ รุง่ เรอื งและนมิ นตพ์ ระสังฆราชจากลังกามาปรับปรงุ กจิ การคณะสงฆ์ให้เป็นระเบียบเรียบร้อยต้องตามพุทธ
บัญญตั ิและเปน็ ครง้ั แรกท่ีพระมหากษตั ริยเ์ สด็จออกทรงผนวช

สเี ขยี ว หมายถงึ การเกษตร ซ่งึ เปน็ อาชพี หลกั ของคนไทยสมัยสโุ ขทัยเป็นราชธานี ประชาชน ดารงชีพ
ด้วยความสบาย ข้าวปลาอาหารบริบูรณ์ ใครใครป่ ระกอบอาชีพใดกต็ ามใจชอบ เจา้ เมืองไม่เก็บจังกอบ จึงอยู่กัน
ดว้ ยความเป็นสขุ สบาย ดงั ปรากฏตามศลิ าจารกึ พ่อขุนรามคาแหงมหาราชหลกั ท่ี 1 ดังน้ี
“…เมื่อชว่ั พอ่ ขุนรำมคำแหง เมืองสโุ ขทยั นดี ี ในนำมปี ลำ ในนำมีขำ้ ว เจ้ำเมืองบ่เอำจกอบในไพร่ลู่ทำงเพื่อน
จูงวัวไปคำ้ ขี่มำ้ ไปขำย ใครจกั ใคร่ค้ำช้ำง คำ้ ใครจกั ใครค่ ำ้ มำ้ คำ้ ใครจักใคร่คำ้ เงือนคำ้ ทอง ค้ำ ไพร่ฟ้ำหน้ำ
ใส…”

ดอกไม้ประจำจังหวดั “ดอกบัวหลวง”

ดอกไม้ประจ�ำ จงั หวดั “ดอกบวั หลวง”

ตน้ ไม้ประจำจังหวัด “ตำลโตนด” พันธุ์ไม้มงคลท่ีได้รับ
พระรำชทำน “มะค่ำโมง”

ต้นไม้ประจำ�จงั หวัด “ตาลโตนด” พนั ธไ์ุ ม้มงคลทไ่ี ด้รบั พระราชทาน
“มะค่าโมง”

Dบoรwรยnาloยaสdรุป: hจtังtหp:ว//ดั wสwโุ ขwท.sัยuปkรhะoจthำ�aปi.ี g2o5.6th4 3

ข้อมขูล้อมทูลั่วทไวั่ ปไปขขอองงจจังหังวหดั วสุโดั ขสทยัโุ ขทัย

ประวัตเิ มืองสโุ ขทยั

สุโขทัย เป็นที่ต้ังอาณาจักรแรกของชนชาติไทยเม่ือ 700 ปีที่แล้ว คาว่า “สุโขทัย” มาจากสองคา คือ
“สุขะ” และ “อุทัย” หมายความว่า “รุ่งอรุณแห่งความสุข” รอยอดีตแห่งความรุ่งเรืองเห็นได้จากอุทยาน
ประวัตศิ าสตร์สโุ ขทัยและศรีสชั นาลยั ซึง่ เปน็ ทรี่ ู้จักของชาวไทยและตา่ งประเทศ

ประวัติสุโขทัยเร่ิมในปี พ.ศ. 1800 เมื่อพระยาศรีนาวนาถม พระบิดาพ่อขุนผาเมืองได้ปกครองเมืองสุโขทัย
เรอ่ื ยมาจนสิ้นพระชนม์ ขอมสบาดโขลญลาพงข้าหลวงจากอาณาจกั รขอมไดเ้ ข้ายดึ ครองเมอื ง ขุนบางกลางหาวและพ่อ
ขุนผาเมืองเจ้าเมืองราดได้ยึดเมืองคืน และสร้างเมืองสุโขทัยขึ้นเป็นราชธานี มีขุนบางกลางหาวพระนามใหม่ว่า
“พ่อขนุ ศรีอินทรำทิตย์” เปน็ ปฐมกษัตริยป์ กครองเมืองสโุ ขทยั อาณาจกั รแหง่ แรกของประเทศไทยในสมัยพ่อขุน
รามคาแหงมหาราชโอรสของพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ ได้แผ่อาณาจักรออกไปกว้างขวางคลุมเขตประเทศไทยเกือบหมด
บา้ นเมืองเจริญทกุ ดา้ น ไมว่ า่ ด้านประวัติศาสตร์ ยทุ ธศาสตร์ กฎหมาย การปกครอง เศรษฐกิจ ศาสนา และวัฒนธรรม
ประเพณี โดยเฉพาะอย่างยงิ่ ทรงประดิษฐอ์ กั ษรไทยข้นึ เมื่อ พ.ศ. 1826 อักษรไทยที่ทรงประดิษฐน์ ไ้ี ดจ้ ารกึ ไว้ในแผ่นศิลา
มากมาย ศิลาจารึกเหล่านี้เป็นหลักฐานสาคัญให้รู้เรื่องเมืองสุโขทัยมากข้ึน ในศิลาจารึกบอกถึงความรุ่งเรืองของ
อาณาจักรสโุ ขทัยสมัยพอ่ ขนุ รามคาแหงมหาราช วา่ มอี าณาเขตกวา้ งมาก ทศิ เหนือจรดเมืองแพร่ นา่ น และหลวงพระ
บาง ทิศใต้จรดนครศรีธรรมราช ทิศตะวันออกจรดเมืองเวียงจันทร์ และทิศตะวันตกจรดเมืองหงสาวดี การปกครอง
บา้ นเมืองเปน็ ระบบ “พอ่ ปกครองลูก” ประชาชนมคี วามเป็นอยดู่ มี สี ิทธเิ สรภี าพดงั่ คาจารกึ ว่า

ไพร่ฟ้ำหน้ำใส ในนำมปี ลำ ในนำมขี ำ้ ว
เพอ่ื นจูงวัวไปค้ำ ข่มี ำ้ ไปขำย

ใครจักใคร่ค้ำชำ้ ง คำ้ ใครจกั ใคร่คำ้ ม้ำ คำ้

สมัยน้ันชาวสุโขทัย ทาเกษตรกรรมเป็นหลัก อาศัยน้าที่มีอยู่
บริบูรณ์ทานา ทาสวน ทาไร่ มีการสร้างเข่ือนเก็บกักน้าไว้ใช้หน้าแล้ง
เรยี กวา่ “ทำนบพระร่วง” ซง่ึ นักโบราณคดไี ดศ้ ึกษาพบถงึ 7 แหง่

สโุ ขทัยเป็นศูนย์กลางการค้าและการผลิตเครื่องถ้วยชาม ที่เรียกว่า
“สังคโลก” ส่งขายยังต่างประเทศ เช่น มาเลเซีย อินโดนิเซีย และ
บอร์เนียว นอกจากน้ันยังเป็นศูนย์การค้าสินค้าจากจีน เช่น ถ้วยชาม
และผา้ ไหม เพ่ือขายในประเทศและส่งต่อต่างประเทศด้วย หลกั ฐานที่สะท้อนให้เห็นความเจริญมั่งคั่งทางเศรษฐกิจของ
สุโขทัย ไดแ้ ก่ สมบัตทิ างวฒั นธรรมทไ่ี ด้รับการบูรณะขึ้นเปน็ อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทยั และมรดกโลกในปจั จบุ ัน

4 บDoรรwยnาloยaสdรปุ : จhังttหpว:/ัด/wสwุโขwท.sัยuปkรhะoจth�ำ aปiี.g25o6.t4h

ใน ปี พ.ศ. 1890 กรุงศรีอยุธยา มีอานาจมากข้ึนและเป็นศูนย์กลางแห่งอานาจแทนสุโขทัย แต่สุโขทัยก็
ยังมีพระมหากษตั ริย์ปกครองตดิ ตอ่ มาอีก 2 พระองค์ จึงส้ินราชวงศ์สุโขทัยและได้รวมเข้ากับราชอาณาจักรกรุง
ศรีอยุธยา เมื่อ พ.ศ. 2310 กรุงศรีอยุธยาเสียแก่เมืองพม่าคร้ังที่ 2 และ พ.ศ. 2324 สมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬา
โลกมหาราชแหง่ กรุงรัตนโกสนิ ทรโ์ ปรดเกล้าใหพ้ ระวิเชยี รบุรี ดารงตาแหน่งพญาสุโขทยั

เม่ือวันที่ 1 เมษายน พ.ศ.2482 กระทรวงมหาดไทยใน
ยุครัฐบาล จอมพล ป พิบูลสงครามเล็งเห็นว่าเมืองสุโขทัย
ในอดีตมีความเป็นมาทางประวัติศาสตร์ที่ชัดเจนกว่าเมือง
สวรรคโลกจงึ ออกพระราชกฤษฎกี าให้จัดตง้ั

จังหวัดสุโขทัย ขึ้นใหม่อีกครั้งหน่ึง และยุบจังหวัด
สวรรคโลกให้เหลือเพียงอาเภอสวรรคโลก โดยให้เป็นเขตการ
ปกครองทขี่ น้ึ กับ จังหวดั สโุ ขทัย ตราบจนถึงปัจจุบนั นี้
สุโขทยั จงึ เปน็ ดินแดนแหง่ ความทรงจาดินแดนแห่งความภาคภูมใิ จของคนไทยท้ังชาติในความสาคัญที่

 เปน็ ราชธานีแหง่ แรกของไทยและมีอาณาเขตกวา้ งใหญ่ไพศาลที่สดุ
 เป็นดนิ แดนของมหาราช องคแ์ รกของไทย
 กษัตริยไ์ ทยพระองคแ์ รกทรงผนวชในบวรพุทธศาสนา
 เป็นจดุ กาเนดิ ลำยสือไทย และวรรณคดเี ล่มแรกของไทย “ไตรภูมิพระร่วง”
 เปน็ ยคุ แรกที่ไทยไดม้ คี วามสมั พนั ธท์ างราชไมตรีกับต่างประเทศ
 เปน็ แหลง่ กาเนิดอตุ สาหกรรมชิน้ แรก “ชำมสังคโลก”

Dบoรwรยnาloยaสdรปุ: hจtังtหp:ว//ดั wสwุโขwท.sยั uปkรhะoจthำ�aปi.ี g2o5.6th4 5

แผนทีแ่ สดงท่ตี ้งั และอาณาเขต

6 บDoรรwยnาloยaสdรุป: จhงัttหpว:/ดั/wสwุโขwท.sัยuปkรhะoจthำ�aปiี.g25o6.t4h

สภาพภูมิศาสตร์สรก3ค2มมพสสว5,โุดิวงูวลิิลื้น0ขม.ท่ารเลล01ทปทรคทส่ีิเิ5เ่ีต็นคัยมมา่–ั้งุด,อ8โปรตจตลม33น้อคังรกรก9ขล6ปฤฤจลอียหกอืตร1ซกสจแตอรสก3ค2มมพสสฝ.นงัณุพีกัักดดลฝวล9ิดะวลศ5,0งึ่ังไาบัดิโุิดวงูวิิลลื้หนนภเ0าูรูษษฝะยรข.ัดนมา้วมหขเ.ท0หะรา่รศตเจลล01ดวอ้อหท่ภปะำทสณณนงอยปีสราคทีทวสี่7ภ.อปังเิิ5ดัเพงทนี่นอตเอพน็คุโยัมหาามา่–ดั.าัง้หี่ตุดกูมป่า,ศ2ะะขส1าบโื้นอรักเ8งโโปรตจลนอตไงั้ภภดวภภ5ับริเา็รนล9งทโุมะ33ศานม้อมทคฉังรกวจรซ1กสกร3ก3ซรส1สแจมมมตแอต2คอรสกสพ2คสพสขอสตุกะเเัด6รยเงทอมููมอหกัทนย-ท--9-ขปล6ฤฤจลมูีอซซยาซ้หา่ีะวะวกอืห55ลลง,,00ตังง่ึงึ่งัขทยาาุโบัวับดิดิิดโุูงดิววูงวิลิิร3ลลใล้ื้ืในนภภบาา00ิอปิฝ1จว.นงัยยณุ่ีขขรต่ีตีกพักกัดดลลกลลเฝมมนหมมห..เเวทศิดทลทท900ททะะวา่อา่รริดตู่รตเเี่ยัยจลจศเลลงไาม00110มททา,รสก3มมพสสภภห่นังซำาารเปปทะะำำทั้งาาูรภปูเเอษอษฝเละร2.รรดัคทนคทะชิตทีที่าววส่ี่ีสงาศิศิิศศิ้วหขออังงัตมิเงหรำิวิ55งศซซเเ1ซ5หกททือปะีบงโุวองูวี่ี่ลิิอตอต่งึลดแกว้ออห้ือน่หพพน็็นคคยัมยัาา3อรเ้งมมสณพณน่า––ว่า่งดัดังั้ถง้ัหหขย่ตีี่ตปสีดุุดากกรเใตตา่ล,,มเพี7ส.ียยีภ.ทปกียคยง่ารำรุาาวลณบบดัลแพอองลจเเ88ะนงงนก04โหโวตทปตรปรทพจปเจงุโะอหอตตล์ทกัง้ั้งาืน้ววภภภภบับั.ะะาวสรคทิมลลศสสงงสมูเส่ีป่าียน้ือมศัด2มละะลตขะส3333ศศิเาา1งันนอ้อ้ิ,กเ่คคลโ้นืาฤรกังัรงันก่ีกตศทออโรตุุตววริปดัดั3ลนวครรหยัมทททงออออไมอโุภภด่า–กก)ั้ง5าดดุรนนสงเิหา99-็-ปลททฤฤฤ----ข6ขจลล6ปฤจลเมููมอีรนาีอ9ทโุะงฤยยาาะหหากกิอืือารดหมมมทขตตยยอือันันฉร3รศอขา่หใใแวโปขปตดจกณบบาาภาาะภ่ีา6ฝยเงตตง..เูมมูรหโุนนงัังณุุณตตกัพีดีี่ตต่กัีกัพักดวดดสงักกทลลฝฝยลด์ววหูมดศิิศลดล99ทททททททซค้มาี่33ดิาิดขรูู่ร่ดนหลตไาขศงศอตเเงงคไไณขทมลงัร300ารกะาาจูลเาใหหมนอเเรเัดอิิป1้งังั้รูาาาาูรจทวููภภษว่ษษษฝฝลละะรรกี่..ัดเรัดูนนกะะฝหิตติลณ9.ปลฤฤจลเกีอนนาัยา่าดิศศิิศศิิศว้ิศ้วาหหังขขพดตทะอหหหรระำำกวตอกองืองศศค11่ยีัยาต0ขังามิดอ้ออดแแกวมกว้อสหน,่่ตหห่นังซำาารยออฝาเ้เ้สณสณณณ.ปนนอมงงนปนถถังุณจเยปยปีสสีาีพักกัดื2อดนาารารใเเตใตตตือชฝิจลลา่าย77ยังสสหิรภว.ภ.ะปลป98กกตมคคงติดลลดััดซศพงงพหฝกจือปจูะนงนีบงอเาหหง่ึววใแตตใพมเเหนศุโุโาะะเหหกวเ3ลลคีำ์ร์เงตี้าาูรวพาูษษว่นนฝ..าะาะะะูดขววเำ.ัดมูตมูลหว่า่าปปา่ยียีศศเ2า2อีพว้ขะะะะขตตขขะะสสสกกียภห11ยรงังังนศำรุวกกลณ่่โโนื้าน้ืาแกลรรักะนนปีอก4โโหทวมอ้อววววมหรรไตทิิปวปปนันลลั้งเนงวงงทตกกไไสณออณภน้ืภภภดพนดงดั55้ยาปรีสรเงงิเาาาิเสหห็็าญเเมิรนรนตศ99ททุโุโุสรเงดง้ืนขอดัลอะะภ.ลาะารรขหาหมมรมทท,ัดุณลแือือนังันันฤนัฉีฉาป้งเีขขนหหปิววศทขขรดดกกเอะะแี่ง36าาวมุ6เุโยเเหยงงหพทู่มูมมูมูหหารรรซ1กสจแอตอรสก3โุค2มมสพสฤานววาัสัดททสยคยศะ2อาทูม์์ปะศ2ภซซมตตะะ้ข้ามสมี่่ีจ1ริดดาหดหตตเ่มงงขอตอ็นโรขณณขททามลมลรกัล3ศ33าา่าอะะแจะจลลโวใใปภล5,ณ0ลนภภ่ีห่งึงัห1าับดัิอดิดัโุดิวงูิปิอวิปิษป1ิิลต1จจววลงษเอื้อ5ูภภ้ืุโดีรงรนี่ี่าภ5เรเรกีส่หระิงาลล็06เเรนอน่้นนงัทสุโะังังพพวหูตตยะทออขวกคกวอตตออ3อาข่ีย่ยียััยมะลาาไทขมขขงังักมหเเ.ฉาาทมม0ามมะรวา่ร,,ีมข้อูตตตเเา่่มเภจกกังงัลำซซำ6าา9ะน็าราหณอรวทาล6ยเเมาางภ01หูมมูทปปว่หนทภเเภศร22ูงอฝชัปชทย่าจิิจณ.าา่าปยยถะำทนภงงัยา่ดหหาริิระะอกกตดมตซมทะงงตตพาะรี่คทหรคีทซซงวหหกีส่อกปือือ0ะะีเทงงีบบนอลอเเอ0าาางั33่่ึงง่ึเิิอามูวสลิน5ใือทปี่เวนทเาเ33วรยรอิปิเงี่งี้้ีรอตววาพวพาาปอ่ว่วมนภดููดอีแขขจ่ีเนรพ็นคกืยัมออาโุาอืลาา่วว่าเนเพีอีพอัยมรสก3มมสพสา่–ขขัดกกียียกก8้ังกศหภภยันงยงงต่ีว.ุด1ำำรุวุวกงณีย่ณัย่ณจแแ,ุณลลาฝูะะงเิร่าีสกมคก44รล่ีรามเมดัมใแททใปปมา1ัั่กบเงเนนงซำาาาลรอเท8ทวกตตีคำกงอกบตว้นืน้ื่ีโเรปดัดันนปรนตเฉ5จาาศสสภมิโุวูงวศตตศชอิิลตสา่สล,ตเลเห้นืื้ขนอขอล้ังลดััดออ้ืสวอ1นธภภลลับตมสดัะางขขง,,มนลงลชัซลลฤฤกกสมอืปกม2ะีบงอปงงึ่ีอ3ท3ศศศทรราทมะะนอ้ไตออมกแว่แีี่อ3ว3วเเคง้ัหห.หพพสทททงัรรงกพก่าราุโุโอมพว่ตุอออลาลบ0้์ตตาดัดดลสมเสคครยญาาออททถท0กาุ่ะอะอรเดพีทภภกนอืกยีจจป110ะิดิไายงาดดนุโามม1-ทร-ำ-9-ขปล6ฤฤจลรุขขูมทอีณถุณแแลลียาศ33ศาปะ้ังา่ีเา่หปิออแแางกรถกคทือปปทูณปตง่สีภภภีภ่ภ่ีตงง11ยมุิษกิษ.าาเรตตขางงยี่เิ่กเเใหออโุุโลรีรีอลฤาาลิเนิ่ีสบ่ีสาตางลงสส660ศิมฝะศอ่ี2ังังงตสั-1เ.หูลื้นอหู3าบนังททมุณตตคลถคตี่ตคึพักีกัดาเา33ไยัมดขขดงลกละะลไฝเ่ไขข็กกมนลรฤงึ่า–วิศดลทท9้งัเทเทณรรัง้ดุศดิทีมมูีมูเรเูู่ราามมเรทภเศรอณณอเ2าวภางหเหหไเากุ่มละลพปหห0ททษ่วว่ิาื้อุโ5ลเูศศงรหานภภ4าออฝอหดเาณณ..กถถนทนภภน้่่าดดนิคยัยั่างั้สาโารูะาาะภูษกษปดตฝดะะทลทจะระะ.ดัแนิะาดคคติลมตขดาทออเ00าิศิศศิเศิเว้หเขาศริ่าิิาหสยัสรแำนนงปศล้ออร1โิเนนภกณงภ69น็มวทยววยยมยัมรรติษภ3าางปออปดแเอกวมออ้อมนนหภภนภจ่ททจหรนนืืลคออ่ีส1ูงออวาุโโาุงอืปือลตังรอ้เกยยัมยัสณณยนงูหะถ88กกาศศทิงยงมคปสีพ-าร่ขโลาลรเใตตลรไลฝฝ67ููสงงนกเภ.กสีีส0ป3ล่คเเรััดดใใาแแูมว9ใมใูปลฤฤจจเมปอีลมอือทป่ีัดาาาแพอบบงจวกณวกาเำตนคีีคำ.หอดอตนลหอี่ี่กหืเทเรราวว่ตนนนนนนาพาเศ่แีดศศตปภตภุโฝธะตหลณตตาลล์หหนัยา่ด2าทปิาสด,.ตสะะาะวนัสรก3ะมมสพส.มนน1ฝงงลลัชัชมู.่ณจป่ากกกกสียาศ2ังงัณุงิเะปะรปตขะมัีกพดอีสีอีเค4ดิทร่ีรทมม5ส1ังะะนมฝตไาไาตรงกย1วกวกงออ่้ังกนโ้นืาาวลรลกั9วยนนิกืพพกบาาดิพปพโออัง้มววนแีอรรศ9ิจฉศ้้าาปวลนเเืปอญญาือ5งไุโุุดิดี่,รรดดวไุโอวงูวภภดสลิิหห้อ1ธนือนนลอื35ะะศดดดัะาเื้รโุุโางาิเนรรหา็0เรนนน99เุณุณทรูุโเแเูงนฝ่ษีมีูนฝา2าปปง้ั้งังีเีะิปปิตางาง.ัดาสนงกลร่าใแอหะมใมขทมาลงงุม้วุมาือนันัขนฉเเวกสขขมีคำขหอ่่หหรตด.วปออศขทฤฤมน็นจดนัดนลกตาา่ดระบ0์สส5าม6ศศยะะเ2งย2ลงงถตััหลวอ้อวมูมู33หาา6ารบบหขมมตตต0ถถสเเวปไไ0ทไดดขังท3ย่เ่เน1ห็็ลถ้สอณนนร์รานูกงกรยงทซยปปีส้มาี่ีอะถาทดภหททภตตูางวอตรอืตงภภคทหหอัง้หหขณาาทกกมตลลล.า็นก.พืพปป่สี.3าอา่ียษษชกไะอ5ื้อู้5ลจลูลพลงรรใงเลลิ44ัด.เิดัิ้งหหิตเึนน0ญเดัอิปิ้น่นน้ินนิคค15สสะุะจว-1ลดอาา0ล่ีเรไตี่ถเรนะึกุโอ0หางใู่รลเดทคทเซนยัมาุณแเังึงเพีาปกตั้งาอาปิณนัยยัมกงั้วงตอา่–อ้อ้อออรั้งรุี่ยโโัยภรลกภ8ามูกุดป6ว่9น6็นว็นวรรศข2ก2ังหททุมมยััยมะมุ่ขิษภาภสิษละลมน1ภมนนิอ8,าภเภฤตรร่จไโงังูงูซำงววาารรปาสกัปาศาะ2ก9สรก3ค2มมพสอยยงึโยปนกเม้เตตพลนโพ2ลศ่ีแ่ีลลปลลชจรรลเ่จิร่าายด็าะเนงรภ.ปดนหนริกกพต0ะ5กง33ต่่มาางตมมูวูมวิเาับ็าจจรนยอือืท,ี่ที่ปภหาทาุโาซิเตลหกเือปหาณณหลศะอาเีบงยะอมเาวงัล0ลปอองึ่อมาาษม255,ูมีแงรแี3ุโดิววตตลนธธ1ิิล2ฉลยเ3ละาาตรเคง้น่้ืี้วยสนมะวพาขานเป่วปิังราาตตขูดกกาทิขนั0กนัเม.6-11ยเงโงงงงค)่จณจ่วณา่ทปูมาเรา1อพีห6งังัขเฤิิเิเรรอขคกกคียลหราภี่ร่ียงุันทลผยมมแศมกำ้อ1รุวปอณซกกภ.กาีแด6ทลล9แ็นลยว9ปลฤฤลจีอซมะตินนิา่ร.ดาภบบกเ40้ังง้ัมเลหศหศะทภาฉาฉงปลศ่ัดกือเนงูทปล0ป1ตตไุโไุโท3ิดดิด,ต,ตท้อืกิโีม่ืน้ลส2ส11ใ–หอ้หธ้อธตัดท7,ัดดัะะตาาพมาปสี่ทาิมอิซตษศารลสวนเนมมลืน้ขอ2ัดฝ2ลอว่นร่ีรา0ีางลื.รคท3ยมกสสง่งกลกลเีทับ4ามูังว5ะขออะ่ณุี่สเล,าพัีกักดรท0งนยดงาลฤฝาสสเิออือิวอ5วศทลมรมเ9ี่ยแีัยลรลภตตาา9ีแอ00์ทบบแ่ีิด์3มวเป่ีหยงยตฝีพาเถดิศมถทามวว่ีาโุสีลน็ค่ถัยมอป3ป00าซำศนะไไนัาาัดตภค.ด33สิคห111เนหห0งถอาถทมเ9งเ่า่–ณจเููะกรกราเปสยย้งังง่ภนานเุดเิเภูต1จ1คถูถษษ่ีริฝอาชด,มููา่า.1ตขตนังงนกลล..กกล3ศตมาาีย่่ียา่าง้วปอาอบอดรแมข่ปีปลลปลลิอ็นดััดตนจหซอิดัฉรมิณตก8ดตภปือภ่ีศ15ี00บงาษิเโาต55ึงึ่,-เ11ง-ลลปรตพลเไลงอจ6าโุสงขรีาม1ธจถถึึว้ออัดาหส่ีองตงขง่ใใูู่56รเอเงงั้า้องึอางึงว่มูห2ทณณซสณณ้ังั้งคานงลงค3าะขมสะรระลยปรสีไา่ขร2ือก2กีพากอน็ุม่่มุา33าโสลรน็ละละตกีเนื11.ภนภอ้อยองริชไิมตเ88.ีมเำูรุเากคเคมณจเจปลป.แบ0์อณาาังราามาก้ึนเะกกัดถกงึึงห.ทายทิษยกอศ่วนก0ปนรไศรภป0งรแแนงอวไฝ0เลล1ณ.ดีดถดากกานถโุเภเซัย่าดหาเูงะ9เดกทะาตน9ะขลป6ฤฤจลสบับังถอีมิศา,,คาูิเาสทเตงยกรอว่น้ืนอร0ลศศอเหเเหยรยมม(ก.าูมลงังักามอืป่ียศ2ิลมมสรรกะะลหนขาตสิลภงลลนิลไฤ11กต22งลาะล0ตวตยณโรงัย9ยมเารท-1ปรกัออมลนภขขเกาาิฝทิ้จมสกกมนโ็ว-ึ-ืฝลตหศออโโงุโาือ.ลนรปปนงั11ะ66ัยุณรโุงึปพกัีักดพออดก8กางหหศงลง้ัับภดภมฝทดร่ีิแศแศะมป5ปอาทอยรหเวีรีะลเิแแตลรา9็2ฝเูนาตตงุ่ม..ทดดโดิีสเล00ชลนิออเาอัดใดแโิิะ2าศมาเาใามข่่ศศไปปามบตมตตาศยฝกวีคำา่ะกอวตแขิโโิลนหี่22ฉเนรปาทตตกทนเนานน77,,เณทวภแมศขา(แาาภาา4กาูรลตล)ูละลษกตษงดลหาฝเ6โุเรสก3มมยสพะสเงรววรรอ.ฤิศงดังนงมเมสูมเีูมลเี44่สีาห55ุงนลลลผมนางรร00งยย้งลชัซน้ิิเขัทอทดกสยกูหยยเทอืรมคปศีอาขทมมซะแีลเีแรลภภา่อีไะไ9า9ตากรส3ค2มมสพมสกวึ้นอดปลนป้งับหงงเลเิดดิลงดวตออี่ห่ีรวววทเือ้6พกยม่ลา่ีมีสีูพเม3า33อ5าศเศินหะะต้วอัดัดมาลเ-ใโุณวูงวเาโ00ญสิลิณซณษ9ไ9ลเเนเงเุเทเเรศด่ว่่้ืลนนนิอปิยปสีเเ่ภภตานีตอืาวาอืะยดาทออฝับโุุาล่่ีรณงตวา7ปรคอนนกลัย่าดลณุมภา.ปแแ5,ลเีดาปกา้ังตะนีเขดปิโุดิวงูาาวงาือะดทดปปิลิลใัดออน็็นไตสจตจดพดะาังัามมมวื้ศ่หดณดนทนง55.ปุมย่ีนาทยัเตฝีเ่ขรสก3มมพสเเ0ิ่พา่พรสหาา66าขนออาืลฤมทอลุโนมนนหลนกขขาภคขสิยศ่เะา2เ0งซำปเ้้งอนอาารัปาอาองงท.มาน3สามบนา็ลมณภจอตงกต.ถ่าืเคคทีเะไออะ4มดามูตเืป่ทา่รเ่ศ2รงยฝอืนือเ็งออืนะะรชลขสาายาโาโน็่็นวืื..ลงู1ออปสออรชไชปไคทตตรม50ปี่1เตเมโแีน้ืทภรน..งนสีุ่รววักฝิลิภูปหึน้ลหเางกาลซเโื้ลพิเปกนือปี่ษิษปะษใอวศอศแ00ทิไบงืาออื้5ลูอใมรลนงรไไางมรเง่ึแ34จรรนนปศววาห)00กี่รคีำดไ0นดติปคเทซตภซ้น่ภินคดอา้สาเะเเเข5นา่ี่สเนนนรซกกงรตตมนิคาซนต็งยัมงานว่น9มสเิทุโทนต.ริหกก5ว่ทนนว่ลมทรรละกหหเรา่ร–น็เเ้ังา่าสรตเพีุดาามยัดมท่ีัลปตมหหศานา้ออียภรน็ภกล1จลคงงโดัไยปงภปกฉด6กงง9น็วำล0าา5รุทง็นคณัยมณรณัยวปทัั99แษิขภีอทเทากะานเเขะต้มภภ้กว6ร่า–ยลเงง้พลศศอดง้ังงูลทวทปลปุดมูมูรรียหง้กกะะโ้ออรรีภยาปพพปพ,ตรงูงจะงคทั้ทงัเับมมบัยพเเยี่ะ่ีภส่ลญยลยตกหหรุตตทลสลือดรซเเอิมศห7้นการี่า(็นใะอ0สาเิืะม3.ชชนน่8้ืนออออหอลชาเไูมวา22งลระรรกจลโเอืท่ีปขทุณปารตแมม่ีจขกตี3ฉยยาณปาึน้ตะั้ะะปิ3ลลลฤอใอเาตาานเา่นเ0คัยมเกทรไทฝแีแแคศสรทรห็นมุิอตปิยตตธ144รังเูจมว)กาดา่–วุโุโลซหง้ัปม่ีอดออฤิิ้อฤฤริุดปิกาเอเกตุลมลกอมนุุลนัโุร0เสง.นนทลลผร่ีผิศ13น3ะะ2มางงซซ้นิ้นิซน้เทท่จณรดด่วนยารยหังเเาทออืืคมกวตติเรอขเะครเรงั่ียี่รตยัเเลลก9ปลฤฤจงิโมอีอี่เะะาโิอ1ด็าดิกนสาไารดาลมมลลขลโมหฝริน้ือป6้ือ6,ตกวบืขม่ีลน่มีจ่้งัศ้ังภเ่าซาำมศาารป้หฉตแตตหมกลปหหา(ศาหัาานบซซษษสณปโุไลภดิปาดือ,ก9ข6ลฤฤรษจลดะลลีอเ5ูป่ส่2งรพต้อห1าธาีศาีายีภงอืงอืยยยเัดละชททาับับามธหุุ่า่่ฝงงตตาตากาือยงมห่น้ีส่.สนะตลนอมมังต32ุณกกตาางีพกัดนอืือดสงูงกหูลซทอฝะคะะหต่ีค่าอืปทยะมากททึ้นบงขงัรอวนบกเลเเล9ฝีีฝึ่ไยสอาิเาฝดิดมเรออาลลอ้ม.เนนราวศรภลกตนาทปนังเนนย6นน39ุณน็บ0วภค์ควภูรเิิมกีพักัดมณงเเมยเดเัพเงเภไ)ถงทสอนว่ลฝวกสสานนาาหลภณภณฤิออนาโวเท9ปลลปฤ0จลออ9่วงูเภีาไเุปน3่าลผิดกลเ1ดีพนหนคถซรูฝูมษดูหกรฝกียยยศงณกนืองสสไ.ดิัยา่ดดัพปปอานมำมิรรรุวทถี่ิท่ีี่ปโณดใตเะรไแนมสนะูาะาตงหณดว้หะนขดานมรกเเ40ก.าเ3ห่า่าร่ยีาไเไูมทวืือรปศีม่ออือลางมมงูราื้ลงทแแูิลมจษอจษัดิพาฝสฝิาะรตนกอา..ัด0กนนนิปปิซวษน้ืลองัออ้า5้าปาวา้ออุณน-1หลลยลกีพัักดอตาด่้วร็ีแสรก3ซมมซพสสีากขถเป่าาาอยมิฝึมศทนับสฉสงสู่่ใรตจเารารื้นวอตืดสลลเลศณลฝณุอ9นงาน็น็ลือึงรเเยรตติดรั้ยปงงูสีณาาปนัอือั้ง,.ะณามาม1ศยคดวค้ออลรฤปปหนปป่ณจน่ารปลก2ลทภ.รริเุ่มีฝศทละลรคนล1ฝทเหทเีร่ภูาาเนดงิา8สเณะณภภลวา31เวดันงหักจพพงนดดใงแปงลลนเล5ทาภคใย)นมปีสพิาูรอ่เียยีูนษษกกากเโุวฝงูวเบงางึิลิคลยกวส.าูงนกดัคีำงูเะะนาม7นรฉต้ืสมนภเุโเอี่ยย่ี.ปปแภาทหนพนขนแณา้ลทะ,ทขทดนารราาเกดัสห1((ธรพาะามงตามหิมาผัดศดานตปมดมขับะรนรัะรรกกน็ศส,ูมก1นะปคาิเศ2เ3กศขกมหมนแ2า่ศะะอเงะยวล้ออขโุแมสหเ.ังหออเเปงาาทกา่า่ไมะกณกาา่กรงภปฝฝามภี่ฝีอสสรโรจ็็ธทต.ลตาล1กัต2โชิสตสณงณลวลเนตง้ังลโุา้กโกยา้มมอมตดดีภ0ยมูปสีีป่าจออกขศข่ีส2ลกทาออลกนิซบ0ก์มัง้เะะพททิร่ี-่ีริาะมะตมโสเ1ถ้เเรูหภเป.ตท1ภาืา6ดญอ็นโคืน้ห75รอ3าุเใเรตลปข0กัหรเเนพไตติเลา็มัดิโไิงงขมแศร1งโคปทะคาาถโุภปสสปนีาฝแนรี่สลฉนะฝฝ์รตตณุ.วดลวขขูนแนณลเลาถเ0ทมีานาัยปิเั้งมาาไโุปิูอาาิภภตศงห่ดเมะม(บัหาห(าห5หเหััาปยฉตกบบะงัก.าตสสตรเูทลลาาอกาว่็ยียีกกวมุนร่ี9ิโขตย2ปลทุโน้อศศติลิทูงก7,ฝะิาาตะ6อณ.ย0เงูมฤา0คนตปรนัยมศา่ด2าานนมูมลกท-1อมสะทะอหร(รขดลตตสะะ2วรมะ(งาเขว่–มฉมึูงูงีเืน้ง้ั4คูมย5งโรุดรตลตก่าลนตว่า0มิโรรมข0งยใกั้ึนึน้งนนบบึกศเ่ซะหะิโล็6สเเายเนงง้ัเเนรอหลนอ้นามูมูีแาารวรวงภกมหนฝเ9ปนนงวรว2ย็ทกณปลตณภงุ่มน3อเไลไดิปัภอภทดมยน่ีือหหด5วาลินพจใเสีาาโรปืเิาอ็3กษปภตภนรศาาซาะือเ5จัดูธท้าลล่ีรุิดกงดิรกาอ่ีิอจะมค0ัยคา9ยวเหเมมะเตเ8ก่กนริท้น่อขเดิดิทรสภกะลเตมททแะ3อใรใลไไเเจลสสรฝนดี่ลหหูาณฉณใจยกงวลจมมรร4าว่าาฝทา่มขใแวิวิอาปิใดดขลมนมเกปือ1อืื3รี่ยจะืื้้วัยออ็นมมาออ6ตจาานยดิเเัมงาาปดกวกยกม่ีคีำห(า้อ5รยคกมูตูาายมภกหชัปป6น9็นนเทกลนเงัรนนมพื้มออน6าตตงัะ็็ขรร่ยภนกกัทา่โ่าซำหลาาาาขภตตตลลปหวตอะงรตตฝฝูงย่ีมซย่ี้อัปปออรารงสงัายยเเางููงปิดัปั,หมกอนงก-ัาคิมะชิงทโมลโมา่นนทม่ากพนนล,9มปลฤฤจือึ้นี่ีอทท3่นบปังดรซำาอีตมาโาาน็รบาลทลลมื.หใออเเชเเหไไตาตราว1ะ0ะหกป3อืเ้ังภ่ซ่วาน็ป.ปาีปกมูนอืปิอิปแเ))หีพบงพอ2ณต่ออ่วว้ึนทตกเจาดเู่ว่งึพชหลคคีษิ่าานศอร0ทหร้ารางรศเ่ไวมมกออลรเเญนปตนมวขขแแนหฉ0งุรทลทแีหดงแดคฝซณุกกว่เซ.วทะาหาเกอืปกั้ะตงัีงตตบงาย่ีณุนดอรยัดัังะณาัพีกศดศงึใดณุกยไ1ส1า่ะะแนั2ี.พีฝกหณา่วปนา1ัง้รเีมปทหงงริปงวมกยง่วณจม่าลยเี3ง94อวร่ากดงกำมรเิุซหำณดิาืิจาารพรงายคภมุอง่แง่รีไวโชิโงกชิเศะา่่1่าาณกป้ก้ลลี่กงั9ออปอคอวนฤลเตตีภีภพา่จนจแเรเพม็ศ้บสกเงัง้ั้งเ่าหศปนะวลา่ป2กียศตตเวเพยงณฉกร่ีำฝรืุวืะตมมอณรอตตอห7งห7ปูร2รแฤพรใูใ,มล3ษลงงูฝศผปะสบัา่ม่เสรซมิ1.ธกศดั4็0กน็นอืปุนยัดัดระหสกนาเีบงเคอเืน้ทอตเลลป่ฉเฉหนงึ่แตาตดูงว้ล่ลลตขางชนมอภงายัอ2ัยหกา2ร้ืนดัฝหศงหาะละับลับฤหหปรยยราตะตกกมงงังั)ปูเูเยษสะว่ัเมิื้อ5ูดศทาดัรปงรปปยมยรดหอ้สสาิอ้นเ็นินเวีอ้อจน้ือหดขดัหลทมวแ,ห00เล5งา่นุนน้น่าณ4ลีพสะด)กบ0ก์,รรมโุุ่โยีาตากขสณอยงลฤิถนฤขาของเำลรุดนภพณดทุจยมปัสีนลลทลแผงทาศ5ทิโิโศทป0ราก1ซภ้นิ้ะไเอะอทาดฝกย1กหหเลงา3ลเวือถกหภ.ิทอ้าณะปทดนออ้้ามภกกลเงขมมีอ69ะปปน็วุโอืถดอมสดัานกนภศสะาูอืน็ล่าตืงส.อืออืนแรรด้ดช6้ือไนาทภอนปีภ่มีกร.เะนสูรูงยีณภมิภหปตศเเธธลออสจึจ3ลาตุโรต้ืนาิาอซตุาษิลงหดตเม5ลขื00แลอาา7ออพร่ไราใาาีาี่ี่-1เวือ่สีนยง3ศลาทงน้ืับร่ามูจจุษรร่ลแงตฤี่นาี่ดึยาปยกซกใววหนหู0งมูาาณ3ปฉ่ทภกศภ่ีศ2กตทาารคมูวิินาอืดดมมะงึงรขขตสือรรท่ีุงลางโเอ้ไุะโงัุ้โปปยว่านยงทรหกยตโรเอสี่ัูเฝีัรุโงักนร9ทรทน25าา0ูาังงัเนีแุม่พอมาอยยอ้ล7โลิดกนโโูหรลไอคิงปาทนท0เเาภคปปลคนินะงง3าเเขเยแงทล่วขไาขงังัสเเขเกนาิลันัดัดาริณภ้ทอภ.ดดขอ1อมลิิตฝศ5อิิขทกะงทโโรรณ่รมจณมติเนารโ็ภูนัย่าดเแานระศาจมิเา่ทจปดดโุลพน4ดคอาาะรดลงีร่เปสเะเะเปรรรม1ณ9่ีปหวหื.ภก้ภยภทอห.ดวนลมตลตออทงาเนจบจวูู่่วฝิเเศหหลลิฉชะสอณ.รดกไืยนนแฉห้ืหมรอพัยี่สวา่ดะงามาขกกงนแนจเ1มหดทกฉะ1ฉาทธยะย,ะทะแ6แนะปิาหูยเลงุณณุสปคออา้้อท1ี่าธมรนาลคเตมูัดะาั้าจ0ั้หาขงทงยมืซั,ลอะณณะาาไาูไงัามืองสยิยาสิ)ัทมี่ยรมน2-ยลหกปปโนน็รอฤเจงติเรบตลูเอวอวยหซิะาุดดมนละผมารจิจิ1อาาปอคมิซ่วนเหปศปฝรดกยสูเเงจยลงห่่ปรือทวาารรทอ่วีัลคคาววแมทือนใแทเพพ3าลเใตมงมทมยัะดบ0์ฝภัลกมยวโใดอัปพายณปยด8กงลพนพถกวณณาหัยา่าดีคำศ่าหตยีกปิอด่ีมะตนนวปะ0มมงูฝะไิูเผผรงอเ1่ีี่ยิรภิททโาถกัน็็นซลษดััดดตใแมถหคคเเทีใเ2มปรสลหหแนแท่ดููดิดุงวสสา(างีะถาาาืองงมยนวทับคีำเตาูน่นะตวะรตมรงกาเดัฝฝัดลมีเ4ท่นนรรัยกก.วขกาอยี่ะ่งยปอปงมาวอีืงา่ีาลลอทมเามาอจรมรมิลตลา่ีหีปืิตขขอวตกฝา้ัอืสะร0็่วสาตาแีฉรเซำวีฝาา-1พลก่น่ปณุ--ตตาาพลมดล2ึอฤอกอปา่้ัก้อวงเงน์นเพนพจเจจมภคมา่ทณาัิญรีร่ิททอีชรเะ3มฝยทมุูภศุเภงชึงกงออเดไฝฝา่ตสน0ณา้ังกงั้ภกะใเแะ่เเศใเณณมา่ตเมนนตารงาดรงศโงิการหต2านพุณากวสแคีำม่าซะลทะาตปอือื้ั้งากือปีเฝิปอภอีิลบงัญนปนอนวเมขลดนัอง่ึุดนนรดานยดาปมุ,มปเห(าตกหั็นหงะะพจรบรุตุตณดัเสชดลดาารักกร5ไงแแสองวาาฤุณงามนแศมแเ่ี่ีจว่เววีงงนผาปื้นน้ืังู้มีเสาลูมลภขปิศทดะน2นาตงเ5กาใใา้นอคาอ่ตหอีกแมไเพีงตตทมุซอรรตูงกียวสง่งวิเ่เยั้ตา่ร็ฝมงพำมงนรุฤะน้ึรยกูณกมนุน็บสเแส้ีณตส99พมือศเพอะะ2นเนพพกาน็้หภีืกกเ.คลรลรรลอาขปูร1วปนทชญภเัไปปนนหลปวหตตนตาุเณาง3ดยมป19ยไแยแษท่เ่า55ึ้นูตากะ็ิางรรินมริททราข-าาารลโะะภ0นาเรรมุณตตรไิดกลษสแน้่ยี6กีคิมสภะจาจปศัง้ภ่จมจปิฝสา44เูงด้นือหลหซาิดลทปื9ป9อืนากอุใอษีดดไุมโอ้สุทแนอ้ื5ทูโงหณรรมต2เ.ดมระล(ฤาหชมชาอา่ว่ะะนอรฤ้ื5หนกกา00ว0าื้ื้ยน้่รอรรพศพ่ระกือะอสะืน้ทนน7รภลปมอศหห6ต9็นะาต2วคางากามะวะะรหภไ2าี่่ีปมบันทสหตตข,ทภอตขากางร็ฝโุสัเ,กั,เว็่าูงเ่งังัตตางปูมง็นต้ดรณนตลอ้ใฝศทงออภกรมะน6ิตีเิต9ยบร็น4บวกทูงห5ะพห4ปม่ีรปะร่ีิพรภงย1ะ1มงรงิ.่วหาห่วห..ด.นาเมันมกกงภขดหหปรกทนยวทวรร0หษูง3เ่5ศัตลปทลาศรมูวแีทเรา่ยกน9พงงแทาทแะทกกววออปอป1ู00า้น่ณ1หห)ทแสภพงพะ่ีหฝ่อหทว่ีเวภยขลนรตครย3งนะเาศีแรเเิรมนอม0าห(า0ไะเา3านทข9่แเรีส่าาเถทถทมูวงเเ่ก22นจหอืททีป่ทกจงุุาวงาตว)งงหูานัอ้าต.ทาา1ดภฤิคัมมอาเืเงศ6า9น็1ลอวขลก่1ณจะิททมววุลาศอลไรลผีแภ่ี่่เิงีราาดซงคงปี่ี่ชดลร่ีออภย็นจดัร้ืก1ูงะด่าันกมูปล5เน้ึยัหนววลบยเูาเวเวโิชะอันพ.พมะด1บ6าล้กขงอตภี่ฤณจ22ฤจทาว่ฉี่เเ์์ขนัวมี่ง้ั่าิเเรร่างรัรณคงตเรุ้่รีอุฝลนก,ากนณี06ป1ืา3สนส่อ1กซธัยษา่ด่ภภห7าาูมรว่่ลใะบดัลศศาาาหดางางาทะศศ่ตละบะาอืีือคอยวทับาามา็นทท่ฉ2ื.หอฉอวตชไััลงิัดดัเปแีดมดะัย,ใ.ิไปสสือนวหณส้อ,1,ึ้นธะิบัเเาหงตงยนตกัดะังสาหดเูชชดา่ห0ย--รไยปีฝืนั้อปน.อิล.อมมน1า2บ00์ภงมภจกจทท0ลด่ังงณจืค5งน5ซาชรอถนอปอะืนกาาภคิเริกกกทเไไเเน่รี็วเงงะกป0ข่ไสส10นาก1มลว่นถรลโิพพฝหมวสสลสสบบ0์หฝนลูงีูมดาปภงียี่ถนาอฉถ่อ้ารไรูรูในูรแมตงททภงาภปปยใมมว,33ปก0.9ะวนนาไ่ียลสกว1ธ5ือ15ัีคำเรดงลถา้ตัดวาเลิาฤานศาาิลรลนปนตไ)า่ธ0งรมษอษจถะจเุา2ก-ป1พลูตงหตงอมม้าึ่ะก.านสยางหาุุ่ีจ้อโุโ้อุรตลซโโี่เลานมมมยสกล2ว2กิลึงกสูาิเารตกี้อ55ัง้0ั2ิพ00ดด็นดลยยมััปออศอีดรบ0์ตห-7ร17ทก1ม–ลครตค2ปงังยตมยถวะนงงุม่ึคง้ัลปป19ัดงาบัับทนนเขขิขกเป0ขงัทกาไยพึงขโทา1ตตภาถณ)ท้ป้ังกเงง้ญอฤิภีรกุเนังนลเดรเถีย2กุัด44นลเผแมุ่อูิะลิตทงูตงโ.ซ.ลาหห..วดมิาารเก.ือสที่ยทณ7ดรสแใศทศาีาราปเ้ัง้ืิลกเะนปิแา00วแริ(าหดตมภิเูรลก01ภ1ต11รรทกทแแฉยอถทมต-ท13ือุ้มแจลู่วม่ีาหลมรรสะดาึเหตางกาลฤเไไซยษ2ฉลกตูเฝสสึงณแล็ศยหมะหต2ณุ่ปาีา่ิเ้อืองั้ิยาาทิบั้ัมงย่ม-ตร0าะณโาานุรก2ยโม้อุิม..ศโศลุ่มเ่ลรรรีิลปดะ็มรรนอืล1ขเิลลเัทอว5ตท0ดยกยอปมึทอจิเโิััาลงยยาัีัภยแยคกีฝางิเู00มต่ลงห-าดาหา2กควลปขพ้าษขาแนศ่6มป5วูภคขลนิงรลปเปดตาาพนเเงลลณน8สมีีห(ารดนปปปสสอ่้่่ทสีะนแมกผตธ.ตตะิเะน.็นาัด.ายคเมาาศ่ทหี่แทดูงปี่ปมรมมเศีเิ่ีปิ4ตองมมน.ปปแลรงยี่2ัดงฝยอ้กลทต1ร,เภก1ทา6ม9น็วทมไึน้ิมน----บามงาามมิภรรีแจรี-าาขโ9เจภยจปงััมคคารชเีชรูง4้าั5น่ีทวนว่หณรงตางซะะา3โอศสปนอพจมรพี0ทแ่ีเิเภ็นาีแศเตอรรลรด9รลนตฝีคีดปตภกีภีนมนอนา0ณิทศ3่คโนปีปาวมูมวยยัลตยัทยใ3ดาไะะสศะือทหาณาอัดั0เงปงว9วเอน็จเ่านนนดเังรร่ดน5แีอตืยีกอรวตุลลกีงูงาะาสแมขาีเ4ลปน่ีเวงรื้นอยฉมูงต็นัทะด.กอรนป่1าามม้าอใณุน็างููจ(ดัาเเ่ณจี้ด้ีา้ัฝ5งพพรีแริเรกะรณามคหหยรี่งูงปป6ากตตอืขััองะ1นนกกี่าน็นวเ1991ื.ลอข9ชได--3กนฝพศาาบเ้สอา็ขลขกตรลา0ปจาเฉน้ึเัเชเะ่ปนยแ),ตกอืรไงเอริทะงทส่ีนิ1ธาะ็นมนะื.พดัาาอารณลตชดไมซนเจ.จเ4ดกปมี2ผภ้ืนึ้ีิโ้ืน็งกนจน0000วาาวดั9ืงดอลลดอ50ะคว่ยนตตรัรหไฝหศถถแนกว1ขลนาาา0ชขะสสัสางดกงว้ืาซรพะฝมนห(นไศศหกลกาล้นบ0อ์กงาณณมะี่ศถเีว่น้ขระาา้หอลั,ีภศงัปา0ืองไอ..ร..มมอเัะั่1าา็นดตดาืตูป.ถพอเไชงไี้ติงบััททืมหนพทอย่ย7กก9ะรึึยใ1ถหนึ้หงนภว่บ้ึนตลเัูกฝู0000ู้ตนงหงงลวรศเ019ก.อรไฉนาร่ยีตาาเะงานทวกขลปวอณพิงดไิยะซหตะมหอ0ยกยตหาเเูนน-1ตลงลทาเลป้อคิึา่วรนร)อมหถง202ี่น่ีทฤิุ่ีงวเงึงทลเวยาใุ้ืไะนูมสนลผา00วไัง้มหณนขเซาลในเทดตรยวท่าริโ2่างามุ่่ีเรือล้)สเอละศิกดเงฤิกเรว้ลเะวปนปุพนปาลผพ่มีกง็พนซกา่ม2ดฤยกรดเ์ยตห่ารซฝตลษแุย..กเลัธยละดดูงาด่เปาิรอาีภาอืย่ศัทบทาะทง่นารยศกอื้ามี่ยจะจาเิทู00ตลี่งยกาอืเยัามซษดัทืดอปมลิ)ม่,ร)าีาเงเยีฝลทับชชดย่นฤลตารเื้ลลยมะมุนทนนนลผหภคาาิภิซทมอืเงด-โะ5เยงโกอาสนี่กทไเี่ดััศีฝงะักง1ดานอพิลงปิทโอสีมนสแบ่ีมภคิหปกตมเดดเงานรว่สรูทภเาาซษาศหว้3เปลอีภต่ไอ5าีาืนยงทมวทบั้ัเจลวา่าทตลาหปษหรมื่ีปา้อห7ฉรนใอืซุณงเสมเีุ้ั4งโรไอุ้โฉณาฝีามมตรย2ท็นจงยงวตล5ม0ยมา้อนค7ภคหปปิยตีแรเดวคูเงเซง่าปาส่ีปสนาทออ้เับขรี่ขว0็นนวร3ตตนศวียรกมป0คพเปณขปูงเปฤนเ่น4่านิโตมท.ุหาผกท.รเล(ลทางไม่คศาง้ามหแงยีมรจรกกปแดป็นงูะน1าดั1ะทดแ้าอืฝรท5ัดัดซรทกฝาสธสข็(ตาไรงามีขด็นรรกหต้อากกม่ะตาคภ่รีิทป่ีปะมางเยกะเินศมกลรฝือสเ็ิทอรดภตมรลา็ฝื.อชปไยัลยเันยสียกกัสฝทนทรี่ิวน้ึขะลนูงมโเาอู0ภมาห(ไเนท3นรลนกโิ(ีาปดมสรซ่อาิาิทรโกาฝมนตวะขงลนเวะดอมูาาน่วนรมาห(ใหเริกปฝลมุสก็่โป้อุตมโ้ึนรนศบวไลาง5เก0--กอาเอ่ีริานฉะวเมคงนพจ้ณเัคลุณศรชขา่ร้ัเมขงะ้นึนยบะะณปาพายงลิรเคปะยฝหารเวนนตลขลวนีดดจณภีาจนไาใไ.สมอาห(.หณเยืทกอะา่าศยลัะมคงแวืาอชปานรเพ1กณ้ื1ททะทนอปหนใไาส)มหณผะ็กา่ิฤา่น็เ่ามลน้ึคนุบนัฝลผหามงแัหืงอูซเเดูง้ีกยปพาฝปนนวบหหิณเศตละรั็กนดา่่วาล91ตีหาขวฝาม่ีัขยปัลย)คูงทป่วเตาซษนหนหลนพมใม่ไสนาีาอืลยหณภาทบัลฝ่าีากสา่ปณ)นืดท้ืัอนตงเาว00ศวอืะก1กลนะรตมงมปอถนนวาีฝ็ทนสกก่า่ปา่ีกอลรฝนดภคัณ้ิศอเว--ีภกูง1วเปงวาสืน้มูนเาจนนตัฤใชม..ก่าืัอดนล7รุใะกรัททย้กปปงึมอ่ภี)งกางานเฉู00ต้งัเงีภีนนตพนาเม
มิลลเิ มตร ฝนหนักมาก ปริมาณฝนต้ังแต่ 90.1 มิลลเิ มตร ขึ้นไป) (ท่มี า : สถานอี ตุ ุนยิ มวทิ ยาสุโขทัย)

ประชำกร 7

ประชากรในจังหวัดสุโขทัย สว่ นใหญ่สืบเชื้อสายมาจากชาวไทยดงั้ เดมิ ทอ่ี าศัยอยู่ในดินแดนนี้นานมาแล้ว โดย
มีวัฒนธรรม ขนบธรรมเนียม ประเพณี ตลอดจนสาเนียงภาษาพูดเป็นเอกลักษณ์ของตนเอง จะมีคนอพยพมาจาก
อทยอ้ ู่งในถด่ินินอแืน่ ดบน้างแไถมบม่ นา้ีมกนานักานนอแกลจ้วากแนล้ยี ะงั อมีกี สช่วนนกหลมุ่นนึ่งอ้อพยยเพปม็นาชจาาวกเขจาังเหผDบว่าัดoกรใรwรกะยnลเหาl้เoครยa่ียียสdงงรมุป:เ้งhชจ่tนเังtยหp้า:จว/แั/งัดwลหสะวwลุโัดขwีซลทอ.าsัยปซuาปึ่งkงสรh่วะนoนจ่าthหนำ�aนปi่ึง.ีพgอ2ะoา5เศย.6tัยาh4

เซลเซยี ส อากาศหนาว อณุ หภูมิระหว่าง 8.0 – 15.9 องศาเซลเซยี ส อากาศเยน็ อุณห(ภทูม่ีมิราะ:หสวถ่าางนอี1ตุ6ุน.0ิยม–ว2ิท2ย.า9สโุอขงทศัยา)
เซลเซียส)
(ท่มี า : สถานีอุตนุ ิยมวิทยาสุโขทัย)
ประชำกร
ประชำกปรระชากรในจังหวดั สุโขทยั สว่ นใหญ่สบื เช้อื สายมาจากชาวไทยดง้ั เดมิ ที่อาศัยอย่ใู นดินแดนน้ีนานมาแล้ว โดย
เเออททมมชชยย้ออ้ีีววีียยูั่ัู่งงใใฒฒงงนนถถรรนนดด่ินิน่ าาธธิินนออยยรรแแน่ื่นื ปรรดดแแบบมมรนนพพาา้้ะชงงแแรรขขไไ่่าถถมมนนตตกบบม่่มบบาารนนาากกใธธน้ี้ีมมกกรรจนนาแาแรรนนังลลมมัักกหาาะะเเนนเเนนวนนพพีีัดยยออแแชชสมมกกลลรรุโจจ้้ววขบบาาปปทููรรกกรรณณยัแแนนะะลลเเีียย้้์์สพพะะปปังังว่ออณณมมััจจนีีกกีีจจีีใสสชชหุุบบตต่่ววนนญัันนลลนนกกชชออส่หหลลาาดดบื่่มมุุนนววจจเนน่ึ่ึงงเเชนนขขออ้้อออ้ื สสาาพพยยสเเาายยหหาเเเเยพพนนลลปปมีี่่ยยาามม็็นนานนงงาาชชจภภี้้ีออจจาาาาาาาาาววกษษศศกกเเชขขััยยจจาาาาาพพััององวเเหหยยููดดผผไทววูู่่ใใเเ่่าาปปนนยััดดกก็็นนเเดใใรรขขกกเเ้ังะะตตออลลเเเหหดตตกก้้เเิมคครราาลล่ีี่ยยีีบยบยัักกทงงงงลลษษอี่ บบณณมมา้้าาเเศ้้งง์์ขขชชนนยั ่่ออนนเเแแอยยงงกกย้้าาตต่่งงจจู่ในนนแแัังงแแเเดลลหหออลลินะะววงงะะลลแััดดตตีีซซดลลจจาาออนาาบบะะมมปปนลลซซีีคคาาี้นแแึ่ึ่งงงงนนมมาสสนออ่่สส่่ววนนพพมิินนนน่่าาายยหหนนแแแพพนนลมมึ่่ึมมงงพพ้ว่่สสออาาาาะะาาจจโเเศศดยยาาใใัันนยกกยยาา
อาเภอศรีสชั นาลยั
222211,,006644 มมคคีจีจรราาัวัวนนเเรรววืออื นนนนปปรรคคะะววชชาาาามมกกหหรรนนททาา้ัง้ังแแสสนน้นิิน้ นน่่ ขข55ออ88งง66ปป,,88รร33ะะชช00าากกคครรนน88แแ88ยย..99กก66เเปปคคน็็นนนชชาาตตยยอ่อ่ ตต22าา88รร44าา,,งง33กก11ิโิโ00ลลเเมมคคตตนนรรแแลละะหหญญิงงิ 330022,,552200 จจาานนววนนคครรววัั เเรรอืือนน
ชำยจจำำนนววนนปปปปรรรรหะะะะชชญชชำำำำิงกกกกรรรรขขอองงจจงงัั หหรวววมััดดสสุโโุ ขขททััยย
ท่ี อำเภอ 48ช,ำ7ย88 5ห3ญ,76ิง7 10ร2ว,5ม55 ครัวเรือน ปรคคะววชำำำมมกหหรนน(ำำตแแ่อนนตน่น่ รขข.ออกงงม.)
ประชำก1ร7(6ต.3อ่ 7ตร.กม.)
ที่ อำเภอ ครวั เรอื น

1 อาเภอเมืองสโุ ขทัย 41,316

12 ออาาเเภภออสเมวอื รงรสคโุโขลทกยั 3489,,178118 4532,,476977 18012,6,50585 3421,,396126 117396..2371

32 ออาาเเภภออกสวงไรกรรคลโลาศก 3309,,811819 3422,,459971 8631,,640808 3222,,956082 113269..2351

34 ออาาเเภภออกศรงีสไการโลรงาศ 3302,,888892 3352,,588919 6638,,748710 2225,,950648 112216..5365
45 ออาาเเภภออทศรุง่ ีสเสาลโร่ียงม 3242,,181821 2355,,088499 6498,,176710 2175,,976644 18261.2.556

6 อาเภอศรนี คร 12,441 13,208 25,649 9,861 128.33

75 ออาาเเภภออศทรงุ่ ีสเสชั ลน่ียามลัย 4244,,154118 4265,,094209 9491,,416680 3167,,726240 8464..6250
68 ออาาเเภภออคศีรรนีมี าคศร 2172,,644411 1283,,260318 2556,,624729 198,8,36410 112087..8332

79 อาเภอบศรา้ ีสนชัดนา่ นาลยัานหอย 4243,584998 2463,96208 4917,84687 136,12290 447.6010

8 อาเภอคีรมี ราวศม 22874,6,34110 32082,6,53210 55866,2,87320 21281,3,04604 18087.9.862

ทร9ัพยำอกาเรภธอบรา้รนมดชา่ นำลตาิ นหอย 23,899 ที่มำ : ท23่ที ,า9ก6า8รปกครอง4จ7งั ,8ห6ว7ัดสโุ ขทยั (1ข6อ้ ,1ม2ลู 9ทะเบียนราษฎร ณ47.เ0ม1ษายน 2564)
ทรัพยำจกงั รหธวรดั รสมรุโวขชมทำยั ตเปิ ็นจังหวัดห2น8่ึง4ท,3ี่อ1ุด0มสมบูร3ณ02์ไ,ป52ด0้วยทรัพ5ย8า6ก,8ร3ธ0รรมชาต2ิ 2ป1ร,0ะ6ก4อบด้วยป่าไม้ม8ีค8่า.9ม6ีพื้นที่ดินท่ี
เหมาะสมแจกัง่กหาวรดั เสพุโาขะทปยั ลเูกป็นจมังีแหร่ธวาัดตหุทนี่ส่ึงาทค่ีอัญุดมสมมีแบหูรลณ่งน์ไป้าดธ้วรรยมทชราัพตยิแาลกะรทธรรัพรมยาชกาตรกิ ปารทะก่อองบเทดี่ย้ววยปท่าั้งไมแ้มหีคล่างธมรีพรมื้นชทาี่ดตินิทท่ี ี่
งเดหงมาามะเสหมแากะแ่กกา่กราเพรทาะ่อปงเลทูก่ียวมตีแลร่อธาดตจุทน่ีสวัฒาคนัญธรรมมีแปหรละเ่งพนณ้าธอี รันรเมปช็นาเอตกิแลักะทษรณัพ์เยฉาพการะกขาอรงทช่อาวงสเทโุ ข่ียทวัย ท้ังแหล่งธรรมชาติที่
งดงามเหมาะแกก่ ารท่องเท่ียว ตลอดจนวฒั นธรทรี่มมำปร:ะทเพีท่ ณากีอาันรปเปก็นครเออกงจลังกั หษวณัดส์เฉุโขพทาัยะข(ขออ้ งทชะาเวบสยี นุโขรทาษยั ฎร
ทรพั ยำกรปำ่ ไม้ ณ เมษายน 2564)

จทังรหพั วยัดำสกุโขรปทำ่ัยไมม้ ีพ้ืนท่ีประมาณ 6,596.092 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 4,122,557 ไร่ ลักษณะภูมิประเทศ
พน้ื ท่สี ว่ นใหจญังห่เวปัดน็ สทุโรี่ ขาทบัยล่มุ มีโพด้ืนยทตี่ปอนระเหมนาณือเป6็น,5ท9ร่ี 6า.บ0ส9ูง2มตีภาูเขรางเปก็นิโลพเืดมยตารวหมราือทปางระทมิศาตณะวั4น,ต1ก2พ2,้ืน5ท57่ีตอไนร่กลลักาษงณเปะ็นภทูมี่ริปาบระแเลทะศ
ตพอื้นนทใตีส่ ้เ่วปน็นใหทญี่ราเ่บปส็นูงทมรี่ ีแามบล่น่มุ้าไหโดลยผต่าอนนจเาหกนเอืหเนปือ็นลทงี่รใาตบ้ สโดงู มยภีผเู่าขนาพเปื้น็นทพ่ีอดื ายเภาวอมศารทีสาัชงนาลัย, อาเภอสวรรคโลก,อาเภอศรีสาโรง,
อาเภอเมอื งทสศิ ุโตขะทวยั ันตแกลพะอนื้ าทเภี่ตอกนงกไลการงลเาปศ็นทเปร่ี ็นารบะแยละะทตาองนปใรตะเ้มปาน็ ณท่ีร7า0บสกงู ิโลมเีแมมต่นร้าไมหภี ลูเผขา่ ทน่ีสจาูงกสเดุ หคนอื ือเขลางหใตล้ วโดงยแผหา่ ลนง่ พน้ืน้าที่สาคัญ
ของจงั หวัดอสาโุเขภทอัยศรไีดส้แัชกนแ่ามลน่ัยา้,ยอมาเทภรอพั สยวารกรรคธโรลรกม,ชอาตเภิทอสี่ ศารคีสญั าคโรอื งป,อ่าาไมเภ้ มอทีเมัง้ ือปงา่ สเบุโขญทจัยพรแรลณะอปาเ่าภเอตก็งรงังไกแรละาปศ่าเดปิบ็นแรละ้งยะโทดายง
อปยรทู่ ะามงาดณา้ น7ท0ศิ กตโิะลวเนั มตกรขมอภีงพูเขน้ื าท่ีสกูงรสะดุจคายอื อเขยาู่ใหนลเขวตงพแ้ืนหทลอ่ี ่งนรุ า้ ักทษี่สป์าา่คไญั ม้ปขรอะงเจภงัทหตว่าดังสๆุโขปทจั ยั จบุไดันแ้ มกีกแ่ ามร่นบาุ้กยรมุกททารลัพายยาพกื้นรธทร่ีปร่ามเชพาื่อติ
เปทลี่สย่ีาคนัญแปคลืองปเป่าน็ไมพ้ ้นื มทีทท่ี ้ังาปก่าาเบรเญกษจตพรแรลณะทปี่อ่ายเตู่อ็งารศังยแมลีกะาปร่านดาิบพแ้ืนลท้งี่ปโ่าดไยปอใชย้ปู่ทราะงโดย้าชนนท์อิศยต่าะงวไมัน่คตุ้มกคข่าองไพม้ืน่มทีก่ีากรประลจูกาปย่าอทยดู่ในแทเขนต
สพง่ น้ืผทลใ่อี หนเ้ ุรนักือ้ ษท์ปี่ปา่ า่ ไมปี้ ริมะเาภณทลตดา่ ลงๆงกปวัจา่ ใจนุบอนั ดมตี ีกมาารกบุกรุกทาลายพื้นที่ป่าเพื่อเปลี่ยนแปลงเป็นพื้นท่ีทาการเกษตรและท่ีอยู่อาศัย
8 มมมบDีเนีกีเoรนาอื้ รwอื้รทยทนnปี่ ีป่าาl่าพo่ายจจไจมไaน้ืาังสมา้จกหdทจ้กราขวี่ปาขุปน:อ้ัดา่นอ้ วมจไhสวมปนูลุโังtนลูใขtกหช1pกทา1้ป,าว:2รัย,/ร2รแ3ดั/มะแ3ปw4โสีพป4ย,ล3,wลื้นโุช3ภ3ขภน3ทwา3า3ท์อพี่ป.0พ..ย0s่ถายั8ถา่8ตuา่ป่างไยาkรไยไรมดรมh่ดะ่(าก่คo1(าวจ1ฎมุ้,วt9เ,h�ำหท9เค7ทaป7มียา่4ีย4iมา.ี.9ไม.gย2ม9ข3ข35oอม่ อโตง6.ดกี ตงtสา4ยาhสารารอราานปาอนงกัลงกกกั กจกู โิตจดัลิโปาัดลกเา่มกมเาทมกาตรดตรฎรทแรท)กี่ด)ทีด่หรินนหินะรปรทปอื สา่ือรคา่ ไ่งควมไิดผมิดง้เล้ปเกปกใกร็นหร็นมาเ้มหรนปรป้อน่าอ้ื้อา่ยไทดยมไลมเ่ปีล้ปะ้พ่าะ็พนม2บ2ปบ9ีปว9.ว่าร6า่.ส6า่ิมใ1นใ1งานวปณปนี ีลพแพด.หศ.ลศ่ง.ง2.ช2ก5า5ว6ต6่า2ิ2ใจนจาจอังนังดหวหีตวนวมัดัดาส1กสุโ2ุโขขทปทัย่าัย

ที่สาคัญคือป่าไม้ มีทั้งป่าเบญจพรรณ ป่าเต็งรัง และป่าดิบแล้ง โดยอยู่ทางด้านทิศตะวันตกของพื้นท่ี กระจายอยู่ในเขต
พื้นทีอ่ นุรกั ษ์ป่าไม้ประเภทตา่ งๆ ปัจจุบันมกี ารบุกรุกทาลายพน้ื ที่ป่าเพื่อเปลี่ยนแปลงเป็นพื้นท่ีทาการเกษตรและที่อยู่อาศัย
มกี ารนาพ้นื ท่ปี า่ ไปใช้ประโยชน์อย่างไม่คุ้มคา่ ไมม่ กี ารปลกู ปา่ ทดแทน สง่ ผลใหเ้ น้ือที่ป่ามีปริมาณลดลงกวา่ ในอดีตมาก

จากขอ้ มลู การแปลภาพถ่ายดาวเทยี มของสานกั จัดการท่ีดินปา่ ไม้ กรมปา่ ไม้ พบว่าในปี พ.ศ.2562 จังหวัดสุโขทัย
มีเนอื้ ทป่ี ่าไมจ้ านวน 1,234,333.08 ไร่ (1,974.93 ตารางกโิ ลเมตร) หรือคิดเปน็ ร้อยละ 29.61

จังหวัดสุโขทัยมีพ้ืนท่ีป่าตามกฎหมาย โดยออกตามกฎกระทรวง กาหนดเป็นป่าสงวนแห่งชาติ จานวน 12 ป่า
ได้แก่

1. ปา่ แกง่ สัก ทอ้ งทีต่ าบลท่าชยั อาเภอศรีสัชนาลัย จงั หวัดสุโขทยั
2. ป่าสวนสักทา่ ไชย ท้องท่ตี าบลทา่ ชัย อาเภอศรีสัชนาลัย ตาบลนครเดฐิ อาเภอสวรรคโลก จังหวัดสโุ ขทัย
3. ป่านครเดิฐ ทอ้ งท่ีตาบลนครเดิฐ อาเภอสวรรคโลก จังหวัดสุโขทยั
4. ปา่ แม่สิน-ปา่ แมส่ าน และป่าแมส่ งู ฝั่งซ้าย ท้องท่ีตาบลแมส่ ิน ตาบลแม่สา และตาบลบ้านแก่ง อาเภอศรีสัชนา
ลัย จงั หวัดสุโขทยั
5. ป่าหนองตมู ทอ้ งทต่ึ าบลทา่ ฉนวน อาเภอกงไกรลาศ และตาบลสามพวง อาเภอคีรีมาศ จังหวัดสุโขทัย
6. ปา่ แม่พนั ลาและป่าแมม่ อก ทอ้ งทต่ี าบลกลางดง ตาบลทุง่ เสลี่ยม อาเภอทุ่งเสลี่ยม ตาบลนาขุนไกร อาเภอศรี
สาโรง และตาบลตลิ่งชนั ตาบลลานหอย อาเภอบา้ นด่านลานหอย จังหวัดสุโขทยั
7. ป่าแม่ทา่ แพ ทอ้ งที่ตาบลแม่สา ตาบลป่าง้วิ ตาบลหาดเสยี้ ว ตาบลหนองออ้ ตาบลบ้านแก่ง ตาบลศรีสัชนาลัย
อาเภอศรีสชั นาลัย และตาบลกลางดง ตาบลไทยชนะศึก อาเภอทุง่ เสล่ียม จังหวัดสโุ ขทัย
8. ป่าเขาหลวง ทอ้ งที่ตาบลบ้านด่าน ตาบลลานหอย ตาบลวังตะคร้อ อาเภอบ้านด่านลานหอย ตาบลเมืองเก่า
อาเภอเมืองสโุ ขทยั และตาบลนาเชิงคีรี ตาบลศรคี ีรีมาศ ตาบลบา้ นน้าพุ ตาบลหนองจิก อาเภอคีรมี าศ จงั หวดั สุโขทยั
9. ป่าห้วยทรวง ป่าแมส่ า ปา่ บา้ นตกึ และปา่ หว้ ยไคร้ ทอ้ งทีต่ าบลแมส่ ิน ตาบลแมส่ า ตาบลบ้านตกึ และตาบลป่า
ง้ิว อาเภอศรีสัชนาลยั จงั หวดั สโุ ขทัย
10.ปา่ สุเม่น ทอ้ งท่ีตาบลแม่สนิ อาเภอศรสี ชั นาลยั จังหวดั สุโขทยั
11.ปา่ นาขนุ ไกร ทอ้ งทต่ี าบลนาขุนไกร อาเภอศรีสาโรง จังหวัดสโุ ขทยั
12.ป่าดงข่า ท้องที่ตาบลนาทุ่ง ตาบลเมืองบางขลัง อาเภอสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย รวมป่าสงวนแห่ งชาติ
จานวน 12 ป่า เนือ้ ท่ี 1,730,974.75 ไร่
จังหวดั สุโขทัย มีอทุ ยานแหง่ ชาติ จานวน 2 แห่ง คอื
1. อุทยานแห่งชาติศรีสชั นาลัย เนอ้ื ที่ 133,250 ไร่
2. อทุ ยานแหง่ ชาตริ ามคาแหง เนือ้ ท่ี 213,125 ไร่

เขตรกั ษาพันธส์ุ ัตว์ปา่ ถ้าเจ้าราม เนอื้ ท่ี 213,171 ไร่ มีวนอุทยาน จานวน 1 แหง่ คอื วนอทุ ยานถา้ ลม-
ถา้ วงั เนื้อที่ 7,341 ไร่

มสี วนรุกขชาติ จานวน 1 แห่ง คือ สวนรกุ ขชาตเิ ขาดินไพรวัน เนอื้ ท่ี 140 ไร่

ป่ำอุทยำน เนอื ที่ (ตร.กม.) เนือท่ี (ไร)่ พนื ท่ีจังหวัด
1. อุทยำนแห่งชำตริ ำมคำแหง 341.00 213,125.00 สโุ ขทัย
2. อทุ ยำนแห่งชำติศรีสัชนำลัย 213.20 133,250.00 สโุ ขทัย
3. วนอุทยำนถำลม-ถำวงั 12.80 8,000.00 สุโขทัย
4. เขตรกั ษำพันธุ์สัตว์ป่ำถำเจ้ำรำม 341.07 213,171.00
5. เขตหำ้ มลำ่ สัตวป์ ่ำถำเจ้ำรำม 25.40 15,875.00 สโุ ขทยั ลาปาง
6. สวนรกุ ขชำตเิ ขำดนิ ไพรวนั 0.30 สโุ ขทัย
933.77 190.00 สุโขทัย
รวม 583,611.00

ทรพั ยำกรนำ 9
จงั หวัดสโุ แขมท่ัยนมำยีแหมลเง่กนิด้าจธารกรสมนัชเาขตาเิ ผปปี็นันนนา้ ผา้ วิ อดานิ เแภลอะปนง้าใจตัง้ดหนิ วัDด(บนพoร้าะwบรเยายnดาาlาoยไลaหส)dลรทผุป:ส่ี ่าาhจนคtงัจtัญหpังดห:ว/งัว/ัดนwัดสี้ แwโุพขwรท่.sแัยลuปะkจรhังะoหจtวhำ�ัดaปสi.ีุโg2ขo5ท.6ัยth4
จากทางเหนือสู่ทางใต้ ผา่ นพน้ื ที่อาเภอศรีสัชนาลัย อาเภอสวรรคโลก อาเภอศรีสาโรง อาเภอเมืองสุโขทัย อาเภอกงไกร

รวม 933.77 583,611.00

ทรพั ยำกรนำ
จงั หวัดสุโขทยั มีแหลง่ น้าธรรมชาตเิ ปน็ นา้ ผวิ ดนิ และน้าใตด้ ิน (น้าบาดาล) ท่ีสาคัญดงั น้ี

แม่นำยม เกิดจากสันเขาผีปันนา้ อาเภอปง จังหวัดพะเยา ไหลผ่านจังหวัดแพร่ และจังหวัดสุโขทัย
จากทางเหนือสทู่ างใต้ ผ่านพ้ืนท่ีอาเภอศรสี ัชนาลัย อาเภอสวรรคโลก อาเภอศรีสาโรง อาเภอเมืองสุโขทัย อาเภอกงไกร
ลาศ เปน็ ระยะทางประมาณ 170 กิโลเมตร ไปบรรจบแม่น้านา่ นทีอ่ าเภอชมุ แสง จงั หวัดนครสวรรค์ แมน่ า้ ยมเป็นแหลง่ น้า
ทสี่ าคญั ที่สุดของจงั หวดั สุโขทัย เปรียบเสมอื นเสน้ เลือดใหญ่ของจงั หวดั ราษฎรส่วนใหญ่ได้อาศัยน้าจากแม่น้ายมในการ
ทาการเกษตรและการอุปโภค บริโภคแม่น้ายมเป็นแม่น้าที่มีความลาดเทสูงโดยเฉพาะช่วงต้นน้า ดังน้ันจึงเป็นปัญหาใน
เรื่องการเปลย่ี นแปลงของระดับน้าในแม่น้า คือในฤดูฝนจะมีน้ามากเกินความต้องการ และไหลลงสู่ทางใต้อย่างรวดเร็ว
ทาใหเ้ กดิ น้าทว่ มบรเิ วณทร่ี าบลมุ่ จนเปน็ เหตุให้พื้นทีก่ ารเกษตรไดร้ ับความเสียหาย สว่ นในฤดูแลง้ น้าจะมปี ริมาณน้อย ลา
นา้ จะแห้งขอดเปน็ ตอนๆ ราษฎรจึงไมม่ นี ้าใช้ในการเกษตรเพียงพอ ปจั จุบนั ได้มกี ารสร้างแหลง่ เก็บนา้ ถาวรเปน็ ชว่ งๆ

ห้วยแม่มอก เกดิ จากเทือกเขาในเขตจงั หวดั ลาปาง ไหลจากทิศตะวันตกไปตะวันออกผ่านอาเภอทุ่ง
เสลยี่ มอาเภอสวรรคโลก อาเภอศรีสาโรง และเขา้ ส่อู าเภอเมืองสุโขทัย จะถูกกลืนไปกับลักษณะพ้ืนที่ราบลุ่มขนาดใหญ่
เปน็ ระยะทางประมาณ 90 กโิ ลเมตร

ห้วยแม่ลำพัน เกิดจากเทือกเขาในเขตอาเภอเถิน จังหวัดลาปาง ไหลจากทางทิศตะวันตกไป
ตะวนั ออก ผา่ นอาเภอบ้านด่านลานหอย แล้วมาบรรจบกับแม่น้ายมที่อาเภอเมืองสุโขทัย เป็นระยะทางประมาณ 100
กิโลเมตร

หห้ว้วยยแแมม่ท่ท่ำ่ำแแพพ เเกกิดิดจจาากกเเททือือกกเเขขาาใในนเเขขตตออาาเเภภออศศรรีสีสัชัชนนาาลลัยัย ไไหหลลลลงงมมาาททาางงททิศิศใใตต้ ้ ผผ่า่านนพพื้นื้นทที่อี่อาาเเภภออ
สสววรรรรคคโโลลกกไไปปบบรรรรจจบบกกับับหหว้ ้วยยแแมม่มม่ ออกกทที่อีอ่ าาเเภภออศศรรสี สี าาโโรรงง เเปปน็ น็ รระะยยะะททาางงปปรระะมมาาณณ 7700 กกโิ ิโลลเเมมตตรร

ททรรพั ัพยยำำกกรรแแรร่ธ่ธำำตตุ ุ
แแรร่ธ่ธาาตตุทุที่ส่ีสาาคคัญัญทที่พ่ีพบบใในนจจังังหหววัดัดสสุโุโขขททัยัยมมีอีอยยู่หู่หลลาายยชชนนิดิด ไไดด้แ้แกก่ ่ หหินินออ่อ่อนน หหินินปปูนูน พพลลววงง ดดินินขขาาวว แแมมงงกกาานนิสิส
ฟฟลลอู อู ออไไรรดด์ ์ แแลละะแแรรร่ ่รตั ตั นนชชาาตติ ิ นนออกกจจาากกนนี้ย้ียงั งั มมแี แี รร่ธ่ธาาตตทุ ทุ มี่ ม่ี ีกกี าารรขขดุ ดุ พพบบแแตตย่ ่ยังังไไมมน่ น่ าามมาาใใชชป้ ป้ รระะโโยยชชนน์ ์ คคือือ ททอองงแแดดงงแแลละะเเหหลล็ก็ก แแหหลล่ง่ง
แแรร่ท่ท่ีสี่สาาคคัญัญขขอองงจจังังหหววัดัดสสุโุโขขททัยัยมมีอีอยยู่แู่แถถบบภภูเูเขขาาททาางงดด้า้านนตตะะววันันออออกกเเฉฉียียงงเเหหนนือือ บบรริเิเววณณออาาเเภภออศศรรีสีสชั ชั นนาาลลยั ัยแแลละะออาาเเภภออททุ่งุ่ง
เเสสลลีย่ ย่ี มม

การกกเำำมรรเเือมมืออื งงงกกกำำารรปปรกกปคครรกอองงครอง

กกำำรรปปกกคครรอองง

จจังงั หหววดั ดั สสุโโุขขททัยยั แแบบง่ ง่ เเขขตตกกาารรปปกกคครรอองงออออกกเเปป็น็น 99 ออาาเเภภออ 8866 ตตาาบบลล 884433 หหมมู่บู่บ้า้านน มมีอีองงคค์ก์กรรปปกกคครรอองงสส่ว่วนนทท้อ้องงถถิ่น่ิน
ใในนพพน้ื นื้ ทที่ ี่ จจาานนววนน 9911 แแหห่ง่ง ปปรระะกกออบบดด้ว้วยย อองงคค์ก์กาารรบบรริหิหาารรสส่ว่วนนจจังังหหววัดัด 11 แแหห่ง่ง เเททศศบบาาลลเเมมือืองง 33 แแหห่ง่ง เเททศศบบาาลลตตาาบบลล 1188
แแหห่ง่ง แแลละะอองงคค์ก์กาารรบบรรหิ ิหาารรสสว่ ว่ นนตตาาบบลล 6699 แแหหง่ ่ง

((ทท่มี ่มี าา สสาานนกั กั งงาานนสสง่ ่งเเสสรรมิ ิมกกาารรปปกกคครรอองงททอ้ อ้ งงถถิน่ ิน่ จจังงั หหววดั ดั สสุโุโขขททยั ัย เเดดอื อื นนกกรรกกฎฎาาคคมม 22556633))

เศรษฐกิจ

ผผลลิติตภภณั ัณฑฑ์มม์ ววลลรรววมมจจงั ังหหววัดัด ((GGrroossss PPrroovviinncciiaall PPrroodduucctt :: GGPPPP))

10 บDoรรwยnาloยaสdรปุ : จhงัttหpว:/ดั/wสwุโขwท.sัยuปkรhะoจth�ำ aปiี.g25o6.t4h

(ที่มา สานักงานสง่ เสรมิ การปกครองทอ้ งถ่นิ จังหวดั สโุ ขทัย เดอื นกรกฎาคม 2563)

เศเศรรษฐฐกกิจจิ

ผลิตภณั ฑ์มวลรวมจังหวัด (Gross Provincial Product : GPP)

(ทีม่ า : สานักงานคลงั จงั หวดั สุโขทัย)

กำรเกษตรกรรม

พ้ืนทีก่ ารเกษตรกรรรม มีประมาณ 1,676,982 ล้านไร่ คิดเป็นร้อยละ 40.68 ของพ้นื ท่ีจังหวัดสุโขทัย พชื
เศรษฐกจิ ทีส่ าคัญของจังหวัด ได้แก่ ข้าว ออ้ ยโรงงาน มนั สาปะหลงั ขา้ วโพดเลยี้ งสตั ว์ ยางพารา ปาล์มนา้ มนั พน้ื ท่ี
ปลูกพชื เศรษฐกิจท่สี าคญั ได้แก่ ขา้ วนาปมี ีพนื้ ทีป่ ลกู 1,111,621 ล้านไร่ ผลผลติ ประมาณ 729,734 แสนตัน มัน

ผสาลปผะลหิตลปังรมะีพมานื้ ณที่ป2ล,ูก9081,5057,305ล8้านแตสนั นไขร่า้ วผโลพผดลเลติ ยี้ปงรสะมตั วาณม์ พี ้ืน1ท9่ีป3ล,6ูก9Dบ7o6ร.47wร1,ย5n8าloล5ยaา้ สนหdรตมปุ:ัน่ืนhจไรtังอt่ หpอ้ผย:วล/ม/ัดผwีพลสwนื้ิตุโทรขwวป่ีท.มลsัยปูกuปรkะรhม3ะo0าจ9tณh,ำ�4aป14i.5ี0g2,o95แ4.6tส1h4น.0ไ9ร1่ 1

หมื่นตนั ยางพารามีพ้นื ทป่ี ลกู 32,554 หมน่ื ไร่ ผลผลติ ประมาณ 4,665 พันตนั และปาล์มน้ามันมีพ้ืนท่ีปลูก 12,238 พนั

(ท่มี า : สานกั งานคลงั จงั หวัดสุโขทยั )

กำรเกษตรกรรม

พน้ื ที่การเกษตรกรรรม มปี ระมาณ 1,676,982 ล้านไร่ คิดเปน็ ร้อยละ 40.68 ของพนื้ ที่จังหวดั สุโขทัย พชื
เศรษฐกิจท่สี าคญั ของจังหวัด ไดแ้ ก่ ข้าว อ้อยโรงงาน มันสาปะหลัง ขา้ วโพดเลี้ยงสตั ว์ ยางพารา ปาลม์ น้ามัน พื้นที่
ปลกู พืชเศรษฐกิจที่สาคญั ไดแ้ ก่ ข้าวนาปมี พี ้ืนทปี่ ลกู 1,111,621 ล้านไร่ ผลผลติ ประมาณ 729,734 แสนตัน มัน
สาปะหลังมพี ื้นทปี่ ลูก 155,058 แสนไร่ ผลผลติ ประมาณ 193,697.41 ลา้ นตัน ออ้ ยมีพืน้ ท่ีปลูก 309,415 แสนไร่
ผลผลิตประมาณ 2,908,073 ลา้ นตนั ขา้ วโพดเล้ยี งสตั วม์ พี ้นื ท่ีปลกู 67,585 หมน่ื ไร่ ผลผลติ รวมประมาณ 40,941.09
หม่ืนตัน ยางพารามพี นื้ ท่ปี ลูก 32,554 หม่นื ไร่ ผลผลติ ประมาณ 4,665 พนั ตัน และปาลม์ น้ามันมพี น้ื ท่ีปลกู 12,238 พัน
ไร่ ผลผลติ ประมาณ 4,926 พันตนั
พชื เศรษฐกจิ ท่ีสำคญั ของจังหวัดสุโขทยั
พืช พืนทปี่ ลกู (ไร)่ ปรมิ ำณผลผลิต (ตนั )
ข้าวนาปี
1,111,621 729,734

มันสาปะหลงั 155,058 193,697.41
อ้อยโรงงาน 309,415 2,908,073
ขา้ วโพดเลย้ี งสตั ว์ 67,585 40,941.09
ยางพารา 32,554
ปาล์มนา้ มนั 12,238 4,665
4,926

ทมี่ ำ : สานักงานเกษตรจงั หวดั สโุ ขทยั (ข้อมูล ณ มนี าคม 2564)

กำรคมนำคม

ทำงรถยนต์ จังหวัดสุโขทัยมีทางหลวงแผ่นดิน หมายเลข 12 และ 101 ทางหลวงจังหวัด และถนน
ต่างๆ รวมระยะทางท้ังหมด 2,303.298 กิโลเมตร สามารถติดต่อกับจังหวัดใกล้เคียงได้อย่างสะดวก ได้แก่
พษิ ณุโลก ตาก อุตรดติ ถ์ กาแพงเพชร ลาปาง แพร่
โครงขำ่ ยถนนของกรมทำงหลวง

จังหวัดสุโขทัยมีถนนโครงข่ายหลักของกรมทางหลวง ซ่ึงอยู่ในความรับผิดชอบของแขวงทางหลวง
สุโขทัย รวมระยะทาง 765.41 กม. เชื่อมโยงอาเภอต่างๆในจังหวัด โดยมีทางหลวงหมายเลข 12 และ ทาง
หลวงหมายเลข125(AH16), ทางหลวงหมายเลข 101 เป็นถนนสายหลกั และมที างหลวงสายรองเช่ือมต่อไปยัง
จงั หวัดท่มี ีพ้ืนทต่ี ดิ ตอ่ และอาเภอต่าง ๆ ครอบคลุมทุกอาเภอ

12 บDoรรwยnาloยaสdรุป: จhงัttหpว:/ัด/wสwุโขwท.sยั uปkรhะoจth�ำ aปiี.g25o6.t4h

กำรคมนำคม

ทำงรถยนต์ จังหวัดสุโขทัยมีทางหลวงแผ่นดิน หมายเลข 12 และ 101 ทางหลวงจังหวัด และถนน
ต่างๆ รวมระยะทางทั้งหมด 2,303.298 กิโลเมตร สามารถติดต่อกับจังหวัดใกล้เคียงได้อย่างสะดวก ได้แก่
พิษณุโลก ตาก อตุ รดติ ถ์ กาแพงเพชร ลาปาง แพร่
โครงข่ำยถนนของกรมทำงหลวง

จังหวัดสุโขทัยมีถนนโครงข่ายหลักของกรมทางหลวง ซึ่งอยู่ในความรับผิดชอบของแขวงทางหลวง
สุโขทัย รวมระยะทาง 765.41 กม. เชื่อมโยงอาเภอต่างๆในจังหวัด โดยมีทางหลวงหมายเลข 12 และ ทาง
หลวงหมายเลข125(AH16), ทางหลวงหมายเลข 101 เปน็ ถนนสายหลกั และมที างหลวงสายรองเช่ือมต่อไปยัง
จงั หวัดทม่ี ีพน้ื ทตี่ ิดตอ่ และอาเภอตา่ ง ๆ ครอบคลุมทกุ อาเภอ

โครงข่ำยจถังนหนวขัดอสงุโกขรทมัยทมำีถงนหนลโวคงรชงนขบ่าทยหลักของกรมทางหลวDบงoชรwรนยnบาloทยaสdซร่ึงปุ: อhจยtงั tหpู่ใน:ว//คัดwสวwุโาขwมท.รsัยับuปkผรhิดะoชจthอ�ำ aปบi.ีขg2oอ5.6งth4แขว1ง3ทาง

โครงข่ำยถนนของกรมทำงหลวงชนบท
จังหวัดสุโขทัยมีถนนโครงข่ายหลักของกรมทางหลวงชนบท ซ่ึงอยู่ในความรับผิดชอบของแขวงทาง

หลวงชนบทสุโขทัย หมวดบารุงทางหลวงชนบทสวรรคโลก และหมวดบารุงทางหลวงชนบทสุโขทัย รวม
ระยะทาง 452.320 กม. เชื่องโยงจากทางหลวงสายหลักของกรมทางหลวงต่อไปยังตาบล และหมู่บ้านต่างๆ
แยกเป็นถนนลาดยางระยะทางรวม 441.772 กม. (ร้อยละ 97.67) ถนนคอนกรีตเสริมเหล็ก ระยะทางรวม
10.548 กม. (ร้อยละ 2.33)

ยอ่ ย แยกรยทถมอ่ ำไยาฟงจสแราปยถกินกไสทฟมเตำถาองจาจรรานังถ์ กรีรหไสะฟถวหถไัดวาฟจนส่างัชงีรหุโมุกขถวรทไทัดฟุงาสัยเชทงโุมมุขบพีสทท-า้ าถัสยนงวมาดบรีสนา้ารถีรนคราถดโานลไากีรฟ(รจถาไังไ2ปฟ(หจ-กแังว2ลหหัดบัแว่งอหัดุตว่งคอันรุตือคลดรือะิตดสิถต2สถถ์)ถาเ์)ทานเดี่ยนเีรดวินีรถินถทไทไฟาฟางงสสตตววิดิดรรตรตรค่อค่อโรโลระละกหกหวแว่าลแง่าะลสงสุโะสขถสุโทาขถนัยทาีร-นัยพถีรไิษ-ฟพถณศไิษุฟโรลณีนศกคุโรรลแีนลกเคปะรม็นแีขสลเบปถะวาม็นนนีขสี บถวานนี
รถไฟสปินเตอร์ ระหว่างกรุงเทพ-สวรรคโลก ไป-กลับ วนั ละ 2 เท่ียว

14 สเวทDบายำมoร์)งารwทรอยถnอ่ี ำาบlากoทยเรภaำิกำสอdงศารสอรปุ :นวำจรจกกัhังรทำงัtหคtศ่อหpโวงลว:ัดจเ/กทัด/ังสหwย่ีหสุโ่าวขวwโุงไขัดทดจwสท้เัยาฉ.ุโกsยัมขลตuทีปสย่ี ัวkัยปนรจhมลีะาังoีสะจหมtนhว�ำ1บาัด0aปินม0iี.บป,g20ดินร5o0าะ06.มเดt4นhาคาณินเนนกินน2ากอ7รากกกรจ่อกิโาล่อสกเสนรมร้า้ีต้างรกงโาโเดดรรยเย่ิมดเนิปบบทิดรราิษดิษงัาทัททเนากงกินาอากราบรากบรินามกินศารสกตุงาร้ังเมทุงแาพเตรท่เถดพจใือชานกส้ จันดาเามก(มบษัดบาานิงย(ทกบนอจี่าังก2งห5แกว3ออดั9รก์ แอร์

ทำงอำกำศ จังหวัดสุโขทัยมีสนามบิน ดาเนินการก่อสร้างโดย บริษัท การบินกรุงเทพ จากัด (บางกอกแอร์
เวย์) ทีอ่ าเภอสวรรคโลกห่างจากตัวจังหวัด ประมาณ 27 กิโลเมตร เริ่มเปิดดาเนินการมาต้ังแต่เดือน เมษายน 2539
สามารถบริการนักท่องเทย่ี วได้เฉลีย่ ปลี ะ 100,000 คน นอกจากน้ี การเดินทางทางอากาศสามารถใชส้ นามบินทจ่ี งั หวดั
พษิ ณุโลก ซ่ึงมรี ะยะหา่ งจากจงั หวดั สุโขทัย 60 กิโลเมตร

กกำำรรศศึึกกษษำำ สสภภสสำาพภภพทำำทพพำางททสงำำงังงสคสสังมงังั คคคมม

15ทก4จ23ตต.....างัำม่ี ำมหรสสสสสำรอำท1จ425ต34จ3ต152ทตตวพพพาาศง........ัธ..าา:ัังงำำนัด่มี่ีมนปมปทมมึกยหหรรสสสสสสสสสสสกัำำัก...ออำำา1่ี ววพาพพพพาพษุโาาง32ง1ศเเเงงข.ธธัั::นนัดดันนาาขขข..ปมมปปปำททยัยยสนนสสักกัััตตตกกจสส......าา11ีี่่ ัย44าสุุโโคงง3223งงำาา11ศศเเเเเเขข....น312าาาาขขขขขข่....งนณนนัยัยมททสสสสนนนน8กัเตตตตตตจจเสสสสวักักสเีัยัยาาะาาขสสงคคำำาาาาขนงงนนรกนน332121าต่่งงนนณณนนนนตาาิมนมมรกักัน88ัักกเเพเเนนววกัักักักพสสกรเีเีงงกัะะขขเงงขขืนนนคเงงงงมขาารรกกาื้นเาาตตขนนตตาาาาิิรมมรทณนนรตกรรนนทตพพศนนนนสสียพพวกกรรพาีก่กัักเเ่ีพะนืืนึกคเคเมมง่ง่ขขมราานนืื้้ ำเเ้ืนขขกาเเ้นืษรรกรรททณณรรตตกก/รสสททรตตทรศศยียีบววาทาศพพาา่ก่ีกี รรศี่กีก่พพะะีก่ึึกกนรมมนนรรคุี่กิิมมึกำำน้้ืนืึกกกาาาอืื้น้นษษกกอ//กกรรลาษรรททษรรราบบกาททาาศศราาศศำราศำี่กี่กาชนนรรรรรศคุคุก่ีีก่ึึกกมมกึึกรึกศศะาาออวีออึกลลาากจษษรกกบษษรรษึกกึศาากกรรษทำำาาาาศศบำำาาชชษษกึรราศศกกนรารรำแึกึกะะวีวีปาาษึกกึอมกกจจรรงวบบลนนษษศศรษษาาททกาาาาัธนบบะออะึกึกาาชกนนรราายำำำแแถกกปปษษออวีมมางง3รววลลมรรมรรราาศาาศกกธัธันนะะะะศะะศศเชชบบกกกึยยกึำำถถขกึ กึึกววีีบบาา33รรษมมษตมมษษษรรศศศศแแาศศำศศศศาเเลลาาึึกกกึึกปขขรกึกึ สกึึกึึกกสะะพษษษษะรตตษษกกโุษษษษโุ ด.ะจขาาำำขาาศาาาาาากปปับำทรรรรสสท.สสพพอศศนะะรรปยั โุุโัย2ุุโโดด..บะะจจึกึกขขวขขรศศ5กกับับษษเำำดททนะเทท11..ข6ออ2ขนนถาาปปว้ยััย26โ91ัยยั4ต224ตตตบบรววยมรร2855าางเเดดนนะะเเ1111ศ3ขข661มม22ขขเสถถว้้ว2662โโ19198ึกร44ตตออ44ตตรรพยยมม8282แียษธััธงงพปศศล33น11ยยำเเสส..88ะกึึกรร/าาศพพเแแียียมเศศษษข.พพขปปลลนนัธัยยัำำต2ต....ะะยจจ//ศศ5เเมมเเ2ังังขขม..16ขขหหัธัธตตกศ422,ตตพเยยวว111ข55ำกึส51.22ดััดมม989ร1166ศตษพ,,สส69,ศ,,กกศศ44,,.พ656พพเเำป21ุโุโ111111ขขกึำำกึกึสส2543ขข1155ืน...19899989รรศศตตษษษ5547ททพพ,,,,ท9966,,ศศ,,,,เ..พพ6666655ำำัยยัำขปป2112่ี ึกึก422553443ืืนนต..9119ษษ55554477ททพพเเ662ำำขขี่ี่ ..44ตตศศแ..ล2222ะ55จแแส66ำลลพ44นะะจจวม111สสำำน.11,,,เพพนน332ขโ19ร511ววมมต86111111ง005นน..1111,,,,,,เเเ3323323ขขโโ9191รรร5511118ตต8866ียงง000055นเเ33รร88ียียนน
ศศำำสสนน4.ำำสานกั งานสง่ เสริมการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัยจังหวดั สุโขทัย พ.ศ. 2564
ศรอ้ำยสรรลนอ้อ้ะำยย0ลล.กจ1ะะงัำ00หรแ..นกจจกว11ลงังับำำดั ะหหรรสถนแแนนววโุือลลบัขบับัดััดศะะถทสสถถนนำอืัยโุโุอือืสับบัขขศมศศนถถททาีปำำำอือืสยัยั รสสศศนมมะนนาาชาีปีปำำสสอารรกนนสิะะชชราาลสาออาากกว่สิิสมนรรลลสสรใาาหอ้่ว่วมมญนนยรรลใใ่นหห้ออ้ะบัญญยย0ถลล่่นน.ือ5ะะบัับน00ถถบั ..อือื55ถนศอื าบั ศสถานือสาศนพาาทุสพนธทุ าธคพิดคุทเิดธปเ็นปครน็ดิ อ้ รเยป้อล็นยะ((รลทท้อะ9ีม่ี่มย99าาล9นะ::ับนสส9ถับาา9ือนนถนศกัักอื าับงงศสาาถานนนอืสาววศนคฒััฒาารสคนนสิ นรธธตสิารร์ คตรรร์มมสิ จจตังงั ์หหววดััดสสโุโุ ขขททยััย))
(ทม่ี า : สานกั งานวัฒนธรรมจังหวัดสโุ ขทัย)

Dบoรwรยnาloยaสdรปุ: hจtังtหp:ว//ดั wสwโุ ขwท.sัยuปkรhะoจthำ�aปi.ี g2o5.6th4 15

กำรสำธำรณสขุ

จงั หวัดสโุ ขทัย จังหวัดสุโขทัยมพี นื้ ที่ 6,596.09 ตารางกิโลเมตร มีประชากรที่อาศัยในพ้ืนท่ีท้ังหมด 586,830
คน มหี ลงั คาเรือน 221,064 หลงั คาเรือน ประชากรคิดเป็น 90.4 คนต่อตารางกิโลเมตร และคิดเป็นอัตราส่วนระหว่าง
ประชากรต่อหลังคาเรือนเท่ากับ 2.75 ต่อ 1 และมีอัตราเกิด 4.82 ต่อพันประชากร และมีอัตราตาย 8.18 ต่อพัน
ประชากร และมอี ัตราตายมารดา คดิ เป็น 62.05 ต่อแสนการเกดิ มีชีพ และมีอัตราตายของเด็กอายุต่ากว่า 1 ปี คิดเป็น
4.87 ต่อพนั ประชากรเกิดทง้ั หมด และมีอัตราตายของเด็กอายุต่ากว่า 5 ปี คิดเป็น 0.56 ต่อพันของเด็กอายุ 0 – 5 ปี
และมโี รงพยาบาลทง้ั หมด 9 แหง่ เป็นโรงพยาบาลทั่วไประดบั (S) จานวน 1 แหง่ และเป็นโรงพยาบาลท่ัวไประดับ (M1)
จานวน 1 แหง่ และเปน็ โรงพยาบาลชุมชนระดบั (M2) จานวน 1 แหง่ และเปน็ โรงพยาบาลชุมชนระดบั (F1) จานวน 1
แหง่ และเปน็ โรงพยาบาลชมุ ชนระดบั (F2) จานวน 1 แหง่ และเปน็ โรงพยาบาลชุมชนระดับ (F3) จานวน 5 แห่ง และมี
โรงพยาบาลสง่ เสรมิ สุขภาพตาบล ทั้งหมด 118 แห่ง และมีโรงพยาบาลเอกชน จานวน 3 แห่ง และมีร้านขายยาแผน
ปจั จบุ ัน จานวน 69 แหง่ และมีร้านขายยาแผนปัจจุบันบรรจุเสร็จ จานวน 16 แห่ง และมีสถานปีผลิตยาแผนโบราณ
จานวน 5 แหง่ และมรี ้านขายยาแผนโบราณ จานวน 8 แห่ง และมรี า้ นขายยาบรรจเุ สรจ็ สาหรับสตั ว์ จานวน 10 แห่ง
บคุ ลากรสาธารณสุขจงั หวดั สุโขทยั มีท้ังหมด 3,390 คน เป็นบุคลากรสาธารณสุขสายงานวิชาชีพ จานวน 2,090 คน
และเปน็ บุคลากรสาธารณสขุ สายงานอนื่ ๆ จานวน 1,300 คน และในสายงานวิชาชีพท่ีมีจานวนบุคลากรมากท่ีสุด คือ
พยาบาลวชิ าชีพ จานวน 1,062 คน และรองลงมานกั วิชาการสาธารณสุข จานวน 336 คน และรองลงมา คือ แพทย์
จานวน 212 คน
จานวนสถานบรกิ ารสาธารณสุขของรัฐและเอกชน จงั หวัดสุโขทัย จาแนกเป็นรายอาเภอ ดังนี้
จำนวนสถำนบรกิ ำร
อำเภอ รพ.รฐั บำล(แหง่ ) รพ.ส่งเสรมิ สขุ ภำพ คลนิ กิ ทุกประเภท
ตำบล (แห่ง) (แห่ง)
เมอื งสุโขทัย 1 14 81
กงไกรลาศ 1 15 29
ครี มี าศ 1 12 9
บ้านดา่ นลานหอย 1 8 12
ศรีสาโรง 1 19 34
สวรรคโลก 1 16 32
ท่งุ เสลย่ี ม 1 9 19
ศรสี ชั นาลยั 1 20 28
ศรนี คร 1 5 9
รวม 9 118 253

ทม่ี ำ : กล่มุ งานคุม้ ครองผ้บู ริโภค สานักงานสาธารณสุขจงั หวัดสุโขทัย (พฤษภาคม 2564)

16 บDoรรwยnาloยaสdรปุ : จhงัttหpว:/ัด/wสwุโขwท.sัยuปkรhะoจthำ�aปiี.g25o6.t4h

จจำำนนววนนบบุคคุ ลลำำกกรรสสำำธธำำรรณณสสขุขุ จจาานนววนนบบุคคุ ลลจจาาำกำกนนรร11วสว1ส1,,59950น0า5นา502027ธ70ธ04(า4(าคครรนณนณ))สสขุขุ แแลละะจจาานนวอวอนตันตั เรเรตตำำยี1ีย1สส1111ง1ง่ว1่ว::ผผ::::นน1:1ู้ป:ปู้6336::115่ว5,,่ว,,94,ป94,5ปย59ย978785ร5ร226262ะ:ะ8:8ชชปปำำรรชชะะนนชชาากกรร
พแทเเพทแภภพันพยนัยสสทตาทตาชัชับยแบยแกกาพ์าพ์ รรลลททววยยชิชิ์์ าาชชพีีพ บบคุ คุ ลลำกกรรสสำำธธำำรรณณสสขุขุ
ททีม่ม่ี าา :: กกลลุ่มุ่มงงาานนบบรรหิิหาารรททรรัพัพยยาากกรรบบคุุคคคลล สสาานนกัักงงาานนสสาาธธาารรณณสสุขุขจจังงั หหววัดัดสสุโุโขขททัยยั ((ขขอ้้อมมลููล ณณ 3300 กกนัันยยาายยนน 22556633))

สิ่งสสสิง่ำ�่ิงสสคำำัญคคัญญั คคค่บูู่บู่บำ้ำ้า้ นนนคค่เูคูเ่ มม่เูอืือมงงอื ง

รยพพรยอ้้อ่า่ารรนเนเะะปปเแเแร็นรน็ มอ่ืมอ่ืปปงย่ง่ยรรออำ่ะ่ำะะจะจไไาารรจจกกงััง็จจ็ หหะะวไวไปปดัดั ขขจจออะะพกพศนพหสคจกศพสพพนหคจลกัออ้าวัดรรรักลอ้อาวัดรรรยะะะงาดายยงะะะงาดายงแบกขงแกบมไาข์ิงมๆไา์ิๆปมปอจรานม้าอจราชนา้ชบทงย่ริังบทงย่ิรังว่มว่ม((ิยแห“้าถิย่าแกห“า้ถ่ายกงยงอพบงาอเพบวงางึเาวึงกาเปกเปงบหบงบยรไัดหบยรไัดุฎเฎุ็นลคเน็ลคะถมละศอสถมลศอสเแ)เเ์ปแ)์เทปปดือลิือุ่โทปทดือิลอื่โุทมขมูทขชูรทชมจวน็ปรมจว็นปวว่ยท่ยงทนข่ีงัดานขี่งะแัดารงะแรา่ยยัา่ยอ้กัยกกียขปูอ้กกบกียขปูบ””นืนืพพาุฎนพสพาฎุบนสบผผรตสเรตสสรรเาถสชรราถชปคู้นปู้คนรละะดรละงูะดาฎงูาฎน็นหงแนน็งุ่หงแักงุ่ขกันขนาาผมท4งตัผทมง4ตัดอดอแททแททา9า้าย่ผ่ี9ถา้ผ่ี่ย้วถง้วขงข่ีรสนส่ีรสนส่่าา์แเยา่่า์แเยนนงนนงทาปตทนาปตลนหลสหทส้ิวเคทว้ิวเครรวไรระลไะลนิูงินปูัง้งัะีสญรป้งััขะีสญรข่าศ่าจศชสปูจชมสมปู้อมม้อกฉกฉขลิานขลิอานรอายัรพาัยพนันัปลอาวปลอางวจวงวจสสรจวรงีขอวจขมนงขีอขะมนะะุโะุโ่าาส่าแอาา้งสขแแอ้างบขแบมหมหงุวพโเงงททุวพโเงททาาปขปักขแลจะกัแลจะรน่ัยทร่นัยททน็เนจ็นทกัเงันจะกังัขะหเขหเัยรหะบบปไัเรยหะบบไปเ้า้นิมาปไูปนิมปไปูวพ็นาวพ็นาดไดไท่แ็นตส่ทแ็นปตสดัทปดัทกรด้กรด้ผรศผ้ังตรศั้ซงตเะปซเาะปงัางังค่นองคลิว่นรอึง่ลิวรไทงึ่ลไทลเเาลีวยรเาลาจวียสรเจาสขี่าด่ีขาดรกยัแรวกู่รัะยวแู่อ้ืระย้ืออยียพอียพจทาิมสงจาิทมสงหหงงวยดัสกวย่งาัดฝสกา่งเฝรอเรอกพขเวกัพกลวเขั่ังกลอื่ังอืดนทดนทันึ้นัรนซกมน้ึรสซกมสยีมยีรมารทาช้าาทช้ไาายไวงยวะเีงบะีเพยว่บรี่พคย่วรค่ีคนคฉกอนฉกอะงขะรงงขรรงร่งุันดะ่งุทบนัดะทเบะเออื่อะอื่ออผนดผศนดตศรูพชตรูพชงยงงยง้าือ้นั้างิือลลั้นงิลาลัปกาแัปู่กแปู่นปพจนพอาอจอาอสมรตสมรตลลกงึสากดยึงสาะดยูงะ่นรูง่นรอ่มห่อุมด่มหวไมุดู่่ตวทไ์รู่ตท์ร้ามย้ามีผยุรับภนผีุรบัูภปนล้ัูงปลยั้งย่มชัดมู่้ไชัดอา้ไูทอหาไอทหไปอมปามรีขพาีรยขพยี่เดม(่ีเดแม(ยอแยอห่กห่า่กัน่าันเบดกเยไบดกพยไพงาวนงาวนธหธห้บรตบ้รสไตรลสไืรอ์ขล5ือ์ขวลิ5เวลินเ่อะนต่อะวตาอมว1าเอม1ตเโตทโปรทปณรงอณงงอปง้นปน้ีโใ่ีศนีโน็ใศี่ทน็นกทษบกษคบัจแคหัจแหา้ิวาเุิ้กวุเฎุกฐรุฎรจขรฐชรขจลนชลนปามแป์าแบุนมแ์แิงนบุวิพง้วาพ้าณีณตยีทีตชยนัีท)ัดชนัศ)ัดศรรก้มุกั้กน้มุผกศ้ันจทาะผศจทาะบยขบแทยู้ลสขาาแอทู้ลสาาอิ่นิ้์มมมลกิ่นิ้์ั้มมูมงางลกง้ัูงางง่ี่ี
พพ่อ่อขขนุุนศศรรอีอี นินิ ททรรำำททติติ ยย์์
ลกพ“ทพกต“กตพลกพทรร้า้งัลี่เลิ่ษงั้้าลีเ่อล่ิษอาขาขนแ่านแำา่ณขำชขณยีชยีตวนตวงนงุวนุนวนน่วุโ่วาหุโหางพงลศพข่าลศข่าำศำศลเ.้นึกลรเ.้ึนกรศวปพ์ศวปพพ์พา้ีอใ้าีอใ.น็.นร็นนนรโรนิรโนิทนทด1ะช1ดะะชชชะชชรทร7รนรทย7นน้ันยนา้้ันา้ว่ง่ว8งร8าเงรเหาเงเหงเงผป2เาผป2มาปมป”ล”ล(่า็ท(นา่็นทเล็นเแลงั็นแังไตไปติตปเิทาเตนตทาตนปชป็มชร็มวรยวบ่ไั้นบยไ่น้ัฐื้อะฐื้อมะ)ม์)เา้์วา้เกวมสกมสจ่ป่ปบนแจบนแัตัตำาว้ำราาวลร้า้โลาา้โิทิทมยาคงมยเาคงงะงเะมี่มกม่ีศรกนหไกศมรหนไกทาทืฏเาอ์รฏเล์ืนรลอนตขยตจขยาหจงาห่าึ่่างง่ึงงอพงังอชพังชวสลวลขสของหองหวววุววกัวโักอุพอโัพญวันญขง่าวนง่าฐขฐงง่อัดพศ่อัดพศทาศไาปศปโขกโ์ขพก่อน์ทพัอ่นดยดรู่เรูุ่นเาุนาขจกขรไยีจกอรไยีอแบแดบนุะดุ้นาาะข้าาิขนพินพรา้รราตบ้ลตรบา้ล้าท่งวงทส่งวงสั้มาาง้ัมงาากเงกรเวงรงววพรงแรวพแลแบลรแบกรกาดจาดชจชาหราดหรลดชลนชารนาคงรคง่งินา่งินากวมวกหมตหตองซองซททงางาาหาหหาึ่งหาึง่ตจตรศวศรจวรมณารมณา้ำาน้ย์ำ์นายือขขวือีเวเีกททกชงัาวชังสาวมออสมทิไตจอื้ทิไตงจื้อ้นิงาิ้นงมงามาัยสกศาัยสกจศสจตตม่ส่มงงา์์รขาา์์รขาุดนขีุนดฝขีฝยพสยกพสอกอก้อก่ังขอ้ขั่งสุโเรสุโเงรงาลยมาลขึ้ยมึ้นขนะืบะเบืเรรุตาอืทจุตนาือทจนซมซมคควิวง้ิัางยา้ัาึ่ยาา่ึงงหารหหรนหนเมเมจรจอรมอลมลรคครคคเู้าู้จเาจงงืักืออดืืักอรอดรกรรกัรกักรฐไลิงมฐไลอิงมอพาพทาทกกนา้านา้างชงชรยรยันพนันนน้พนรอ้รอะสะสใใบาชเ่บตอายนชตเ่อยนมมจจชา้าช่า้อาข่ใจอขใจบ้าบา้งหสงงหสงัุงมนชัุงมนัตชอัตอมญหมญหัยาบบัิยปยาบบิปยบวบววศ่้วาำใา่ศีใ้่าำใา่ีใััตนดดั่ัตนดดงงาิงร่งงาิงริิิิ
เชียงแสนท่ีพาครอบครัวหนีลงมาถึงเขตเมืองเชลียง แล้วลงมาสร้างเมืองไตรตรึงษ์ที่กาแพงเพชร แต่จากการสืบสาย

Dบoรwรยnาloยaสdรุป: hจtงั tหp:ว//ดั wสwุโขwท.sัยuปkรhะoจth�ำ aปi.ี g2o5.6th4 17

ญาตวิ งศท์ ป่ี รากฏเรอื่ งราวในสมัยต่อมา ทกี่ ลา่ ววา่ กษตั รยิ ์ในราชวงศ์พระร่วงเปน็ ญาติกับเจ้าเมอื งน่าน เป็นญาติกับเจ้า
เมืองนครศรีธรรมราช (ศรีธรรมาโศกราช) และเจ้าเมืองนครศรีธรรมราชก็สืบสายมาจากเจ้าเมืองดงแม่นางเมือง
นครสวรรคท์ อ่ี พยพหนีไขห้ า่ แลว้ ลอ่ งเรือไปสรา้ งบา้ นเมืองใหม่ท่นี ครศรธี รรมราชนนั้ ทาใหส้ ันนิษฐานไดใ้ นอกี แนวทางหนง่ึ
วา่ ในคราวที่เกิดไขห้ า่ ระบาดการอพยพของเชือ้ สายของเจ้าเมอื งดงแม่นางเมือง แบ่งเป็นสองสาย สายหน่ึงหนีลงใต้อีก
สายหนึ่งหนขี ึ้นเหนอื สายทข่ี ้ึนเหนอื น่าจะมาอยู่แถบเมืองกาแพงเพชร และตงั้ เมอื งขน้ึ ใหมไ่ ดเ้ ปน็ เจา้ ปกครองเมอื งแถบน้ี
และอาจเป็นเมอื งที่รวมอยูใ่ นเขตนครรัฐศรสี ชั ชนาไลสโุ ขไทมาตัง้ แตค่ ร้งั นัน้ ตานานเร่อื งพระรว่ งที่มอี ภินหิ ารต่างๆ นานา
ท่ีทาให้พระร่วงถูกตามล่าโดยทหารเขมรที่เรียกเก็บภาษี “ส่วยน้า” ในเมืองต่างๆ ให้ภาพของพ่อขุนบางกลางหาว
รับรองแนวคดิ ท้งั สองแนวท่เี ข้ากนั ได้ทีท่ างหนง่ึ ว่ามาจากทางเหนือ และอกี ทางวา่ มาจากทางใตข้ องเมืองสุโขไทกล่าวคือ
บางตานานกล่าววา่ พระร่วงเป็นโอรสของกษตั ริยห์ ริภุญไชย สอดคล้องกับพงศาวดารโยนกว่าพระเจ้าชัยศิริเชียงแสนมา
จากเมืองเหนือ คือ หริภุญไชย แลว้ อพยพลงมาทางใต้ บางตานานวา่ พระรว่ งหนีการถูกเก็บส่วยน้า จากเมืองของตนที่
อยู่ทางใต้ สอดคลองกับที่ว่าอยู่นครสวรรค์หรือกาแพงเพชร อันมีเมืองท่ีพระเจ้าชัยศิริเชียงแสนมาสร้างไว้ ดังน้ันพระ
รว่ งหรือพ่อขุนศรอี ินทราทติ ย์ ปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์อาจเป็นเชื้อสายของพระเจ้าชัยศิริเชียงแสน ท่ีอพยพครอบครัว
จากเหนอื ลงสู่ใต้ ตามพงศาวดารโยนก ไมม่ ีหลกั ฐานบอกเลา่ เรื่องราวในรชั สมัยของพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ ให้ทราบมาก
นัก แตท่ ราบวา่ พระองคม์ ีพระมเหสนี ามวา่ “นางเสือง” เป็นมารดาของโอรส 3 พระองค์ และธิดา 2 องค์ โอรสองค์โต
เสยี ชีวติ ตัง้ แต่เยาวว์ ัยและเม่ือโอรสองค์เล็กอายุได้ 19 ปี เกิดเหตุการณ์สาคัญ เรื่องหน่ึง คือการเข้ามารุกล้าเขตแดน
โดยขนุ สามชนเจ้าเมืองฉอดยกทัพเข้ามายึดเมืองตาก ซ่ึงเป็นเมืองในอาณัติของนครรัฐสุโขไท ศรีสัชชนาไล พ่อขุนศรี
อินทราทิตยพ์ าโอรสนาทพั ชา้ ง ไพรพ่ ลออกศกึ ตอ่ สบู้ นหลังช้างกบั ขุนสามชนและเกอื บจะเพลี่ยงพล้า โอรสองค์เล็กจึงไส
ช้างเขา้ กนั และเป็นตอ่ ในการรบทาใหท้ ัพของขนุ สามชนถอยล่าไป เมืองตากกลับมาอยู่ในเขตปกครองของนครรัฐสุโขไท
ศรีสชั ชนาลัยตอ่ ไป และโอรสองค์เล็กได้รบั บาเหน็จความชอบ โดยพระบดิ าตงั้ นามให้เรียกขานวา่ “พระรามคาแหง” ซง่ึ มี
ความหมายว่า “เจ้าชายรามผู้กล้าหาญ” เมื่อพ่อขุนศรีอินทราทิตย์สิ้นชีพลง พ่อขุนบางเมืองโอรสองค์รองได้ขึ้น
ปกครองเป็นเจ้านครรัฐสุโขไทศรีสชั ชนาไลสืบต่อมา ซงึ่ นักวิชาการสนั นิษฐานวา่ นา่ จะครองราชย์มาจนถงึ ปี พ.ศ.1822
พระบรมรำชำนสุ ำวรียพ์ อ่ ขนุ รำมคำแหงมหำรำช

พ่อขุนรามคาแหงมหาราชเสด็จขึ้นครองราชสมบัติเป็นรัชกาลที่ 3
แห่งราชวงศ์พระร่วง ในราวปี พ.ศ.1822 รัชสมัยของพระองค์บ้านเมืองมี
ความเจรญิ รุ่งเรอื งยง่ิ กว่ารัชกาลใดๆ ในราชวงศ์พระร่วง ราชอาณาเขต แผ่
ขยายไปอยา่ งกวา้ งขวาง ประชาชนไดร้ บั ความร่มเย็นเป็นสขุ ทวั่ หน้า ที่เรียก
กันว่า ไพร่ฟ้ำหน้ำใส การพาณิชย์เจริญก้าวหน้า ทรงทานุบารุงศิลป
วิทยาการให้เจริญรุ่งเรืองหลายประการ พระราชกรณียกิจและพระเกียรติ
คุณของพระองค์แผ่ไพศาล ได้ทรงทานุบารุงสร้างสรรค์ความรุ่งเรืองแก่
อาณาจักรไทย อาทิ ทางการปกครองบ้านเมืองร่มเย็นเป็นสุขประดุจบิดา
ปกครองบุตร ทรงพระกฤดาภินิหารปราบปรามหัวเมืองน้อยใหญ่ราบคาบ
ขยายพระราชอาณาเขตอย่างกว้างขวาง ที่สาคัญอย่างย่ิงคือทรงอัจฉริยะ
ทางด้านอักษรศาสตร์ ทรงประดษิ ฐ์อกั ษรไทยขน้ึ ใชเ้ ปน็ อักษรประจาชาติ ซ่ึง
ได้รับการยกย่องว่าทรงเป็นผู้ให้กาเนิดลายสือไทย ชาวจังหวัดสุโขทัยต่างยกย่องเทิดทูนพระเกียรติคุณแพร่หลาย
กว้างขวาง

18 บDoรรwยnาloยaสdรุป: จhงัttหpว:/ัด/wสwโุ ขwท.sยั uปkรhะoจthำ�aปiี.g25o6.t4h

สถานทสที่ ถำ่อนทง่ีทเ่อทงเ่ียท่ียววททำางวงฒั วนฒัธรรนม ธรรม

อุทยำนประวตั ศิ ำสตรส์ โุ ขทัย (เมืองเก่ำสุโขทยั )
ตั้งอยู่ตาบลเมืองเก่า อาเภอเมืองสุโขทัย อยู่ห่างจากตัวจังหวัดสุโขทัยไปทางจังหวัดตากบนทางหลวง

หมายเลข 12 (ถนนจรดวิถถี ่อง) ประมาณ 12 กิโลเมตร เป็นแหล่ง ท่องเที่ยวท่ีสาคัญทางด้านการศึกษาประวัติศาสตร์
โบราณคดี ศลิ ปวฒั นธรรมสมยั สโุ ขทัย และได้รับการข้ึนทะเบียนเป็นมรดกโลกจากองค์การยูเนสโก (UNESCO) เม่ือปี
พ.ศ.2534 มสี ถานที่ทอ่ งเท่ียวทสี่ าคญั หลายแห่ง ดังน้ี

o พระบรมรำชำนสุ ำวรีย์พ่อขนุ รำมคำแหงมหำรำช
o พิพธิ ภัณฑสถำนแห่งชำตริ ำมคำแหง
o วดั มหำธำตุ
o เนนิ ปรำสำท
o วดั ศรสี วำย
o วดั ตระพังเงนิ
o วัดสระศรี
o วดั ชนะสงครำม
o ศำลตำผำแดง
o โบรำณสถำนนอกเขตกำแพงเมือง
o โบรำณสถำนสำคญั นอกเขตกำแพงเมืองด้ำนทศิ เหนอื
o วัดพระพำยหลวง
o วัดศรชี มุ
o เตำเผำเคร่อื งสงั คโลก
o โบรำณสถำนสำคญั นอกเขตกำแพงเมอื งดำ้ นทิศใต้ (ประตูนะโม)
o วดั เชตพุ น
o วัดเจดยี ส์ ห่ี ้อง
o วดั ศรีพจิ ติ รกริ ตกิ ลั ยำรำม
o โบรำณสถำนดำ้ นตะวันออก

โบรำณสถำนในดำ้ นตะวันออกท่ีปรำกฏอยู่ และมีควำมสำคัญ (วัดช้ำงล้อม,วัดตระพังทองหลำง
,ผนงั ด้ำนเหนือ,ผนงั ด้ำนใต้,ผนังดำ้ นตะวันตก,โบรำณสถำนนอกเขตกำแพงเมอื งด้ำนทิศตะวันตก)

โบรำณสถำนท่ีสำคญั นอกเขตกำแพงเมืองดำ้ นตะวันตก (วัดสะพำนหิน,วดั เขำพระบำทน้อย,วัดป่ำ
มะม่วง,เทวำลยั มหำเกษตร,วัดมังกร,วัดเขำพระบำทใหญ่,สรีดภงส์)

กำรเปิดอุทยำนประวัติศำสตรส์ ุโขทยั
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หวั ฯ ทรงพระกรณุ าโปรดเกล้าฯให้สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรม

ราชกุมารี เสดจ็ พระราชดาเนินแทนพระองค์มาทรงประกอบพิธีเปิดอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย เมื่อวันอาทิตย์ ท่ี 20
พฤศจกิ ายน พ.ศ.2531 ซึง่ รฐั บาลและประชาชนชาวไทยร่วมเฉลมิ ฉลองเนื่องในมหามงคลสมัยเฉลิมพระชนมพรรษา 5
รอบ และพระราชพิธีรัชมังคลาภิเษก ทง้ั เพื่อธารงรกั ษามรดกวฒั นธรรมแห่งบรรพชนไทยให้คงอยู่ย่ังยืนเป็นหลกั ฐานของ
อารยธรรมของประเทศไทยสบื ไป

Dบoรwรยnาloยaสdรปุ: hจtงั tหp:ว//ัดwสwโุ ขwท.sยั uปkรhะoจthำ�aปi.ี g2o5.6th4 19

กำรประกำศใหส้ โุ ขทัยเปน็ มรดกโลก
คณะกรรมการมรดกโลกแห่งอนุสัญญาว่าด้วยการคุ้มครองมรดกโลกทางวัฒนธรรมและทางธรรมชาติ ได้
ประกาศในการประชุม ณ กรุงคาร์เธจ ประเทศตูนีเซีย ให้อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย ศรีสัชนาลัย และกาแพงเพชร
เป็นมรดกโลก เม่ือวนั ที่ 12 ธนั วาคม พ.ศ.2534 นับเปน็ มรดกโลกตามบัญชใี นลาดบั ที่ 574
จากหลักฐานท่ีปรากฏ ณ เมืองโบราณสุโขทัย และเมืองบริวาร แสดงให้เห็นถึงผลงานอันล้าเลิศทาง
สถาปัตยกรรมไทยยคุ แรก ความงดงามอลังการของศิลปกรรม และสถาปัตยกรรมแห่งอาณาจักรสุโขทัยเป็นประจักษ์
พยาน
อุทยำนประวตั ิศำสตรศ์ รีสัชนำลยั
อยู่หา่ งจากรงุ เทพมหานครไปทางทิศเหนือ 550 กิโลเมตร และห่างจากตัวจังหวัด 52 กิโลเมตร ต้ังอยู่ตาบล
ศรีสัชนาลัย อาเภอศรีสัชนาลัย บริเวณท่ีเรียกว่า “แก่งหลวง” ครอบคลุมพื้นที่เขตตาบลศรีสัชนาลัย ตาบลสารจิตร
ตาบลหนองอ้อ ตาบลท่าชัย เมืองศรีสัชนาลัยเป็นเมืองลูกหลวงท่ีสาคัญที่สุดของอาณาจักรสุโขทัย ซึ่งเป็นประเพณี
ปฏิบตั ิทว่ี า่ รชั ทายาทผทู้ จ่ี ะไปปกครองกรงุ สุโขทัย จะตอ้ งมาปกครองเมืองศรีสัชนาลัยก่อน ตัวเมืองเก่าศรีสัชนาลัยจะ
อย่ฝู ัง่ ซ้ายของแมน่ า้ ยมห่างจากตัวอาเภอศรีสัชนาลัยลงมาทางอาเภอสวรรคโลกประมาณ 11 กิโลเมตร ได้รับการข้ึน
ทะเบียนเป็นมรดกโลกจากองคก์ ารยเู นสโก (UNESSCO) เช่นเดยี วกบั อทุ ยานประวตั ิศาสตร์สุโขทยั

o วดั ช้ำงลอ้ ม
o วดั เจดีย์เจด็ แถว
o วดั นำงพญำ
o วดั เขำพนมเพลงิ
o วดั เขำสุวรรณคีรี
o วัดพระศรีรตั นมหำธำตุ
o ศูนย์ศึกษำและอนุรักษ์เตำสังคโลก
o พิพธิ ภณั ฑสถำนแหง่ ชำติ สวรรควรนำยก
o พิพธิ ภัณฑส์ ังคโลก

20 Dบoรรwยnาloยaสdรุป: จhงัttหpว:/ดั/wสwโุ ขwท.sัยuปkรhะoจth�ำ aปiี.g25o6.t4h

กลกยลุทยธทุ /์ ธแ์/นแวนทวำทงำกงำกรำพรพัฒฒั นนำำ: :
Dบoรwรยnาloยaสdรปุ: hจtังtหp:ว//ดั wสwุโขwท.sัยuปkรhะoจth�ำ aปi.ี g2o5.6th4 21

แผนพัฒนำจังหวดั สุโขทัย (พ.ศ.2566-2570 ประจำปีงบประมำณ 2566)
3.1 เป้าหมายการพฒั นาจังหวัด และตวั ชว้ี ัดความสาเรจ็ ตามเปา้ หมายการพฒั นาจงั หวดั
3.1.1 เปา้ หมายการพัฒนาจังหวัด
ตาแหน่งจุดยืนยทุ ธศาสตร์ “รุ่งอรุณแห่งความสุข เมืองมรดกโลกและอารยธรรม
เมืองเศรษฐกิจสร้างสรรค์และนวตั กรรม”

วัตถุประสงค์
1. พัฒนาระบบเศรษฐกจิ ของจงั หวัดใหม้ คี วามสมดุลและขยายตวั อยา่ งต่อเนื่อง
2. ประชาชนในจงั หวัดมคี ุณภาพชีวิตทด่ี ีและสุโขทัยเปน็ เมอื งสงั คมนา่ อยูแ่ ละมคี วามสขุ อยา่ งยั่งยนื
3. ทรัพยากรธรรมชาติและสงิ่ แวดลอ้ มมกี ารบริหารจดั การอยา่ งเปน็ ระบบและยัง่ ยืน
4. ประชาชนมีความม่นั คงปลอดภัยมคี วามพรอ้ มรับภัยพิบัตแิ ละสถาปนาความสัมพันธก์ บั เมืองประเทศทม่ี ี

ศักยภาพ
5. พฒั นาระบบการบริหารจัดการภาครฐั ทท่ี ันสมัย/จังหวัด 4.0 และเป็นไปตามหลักธรรมาภบิ าล
3.1.2 ประเด็นการพัฒนาจงั หวดั

ประเดน็ การพัฒนาจังหวดั สุโขทัย ประกอบไปด้วย 6 ประเดน็ ดงั น้ี
ประเดน็ กำรพฒั นำท่ี 1 พัฒนาเศรษฐกจิ การท่องเท่ยี วให้มมี าตรฐาน ยกระดบั คุณภาพและการบริการและผลติ ภัณฑ์
สร้างสรรคม์ ูลค่าสงู
ประเด็นกำรพฒั นำท่ี 2 พัฒนาเพิ่มมูลคา่ ยกระดับเกษตรปลอดภัยเกษตรอัจฉรยิ ะ อาหารแปรรปู และอตุ สาหกรรม
สร้างสรรค์ พชื เศรษฐกจิ ใหม่ และสตั ว์นา้ เศรษฐกจิ ใหม่
ประเดน็ กำรพฒั นำท่ี 3 น้อมนาศาสตร์พระราชา พฒั นาคนทกุ ช่วงวยั ยกระดับคณุ ภาพชีวิต การศึกษา การสาธารณสขุ
ทีม่ ีมาตรฐาน สสู่ งั คมเปน็ สุขอย่างยั่งยืน
ประเด็นกำรพัฒนำท่ี 4 พฒั นาระบบการบรหิ ารจดั การนา้ การพน้ื ฟทู รพั ยากรธรรมชาติและสง่ิ แวดล้อม
ประเดน็ กำรพฒั นำท่ี 5 พัฒนาและเสรมิ สรา้ งความมั่นคงปลอดภยั ในชวี ติ ทรัพยส์ นิ และระบบเตรียมความพร้อมเผชญิ
สภาวะวกิ ฤต และขยายความรว่ มมอื ความสมั พันธก์ ับต่างประเทศ อย่างมดี ลุ ยภาพ
ประเด็นกำรพัฒนำที่ 6 พัฒนานวตั กรรมระบบบรหิ ารจัดการภาครัฐ เพิม่ ประสทิ ธิภาพการใหบ้ รกิ าร
อย่างมีธรรมาภิบาล

โดยในแตล่ ะประเดน็ การพัฒนา ประกอบไปดว้ ยเปา้ หมาย ตวั ชว้ี ดั และแนวทางการพัฒนา ดังน้ี
ประเด็นกำรพฒั นำที่ 1 พฒั นาเศรษฐกิจการทอ่ งเที่ยวให้มีมาตรฐาน ยกระดับคุณภาพและการบริการและผลิตภณั ฑ์
สร้างสรรคม์ ูลคา่ สงู
เป้ำหมำยและตวั ชีวัด

1) รายไดต้ อ่ หัวของประชาชนในจงั หวดั สโุ ขทัย (GPP) ขยายตัวเพ่มิ ขน้ึ รอ้ ยละ 5 ต่อปี
2) รายไดก้ ารทอ่ งเท่ียวและบริการเพิ่มข้ึน
3) รอ้ ยละของรายได้ทเี่ พ่มิ ข้นึ จากภาคการผลติ สนิ คา้ และการบรกิ าร
4) ร้อยละของรายได้จากการจาหนา่ ยสนิ คา้ OTOP ที่เพ่มิ ข้ึน
5) ร้อยละของแหลง่ ท่องเที่ยวท่ีได้รบั มาตรฐานระดับประเทศและมาตรฐานสากล เชน่ UNESCO
PATAGSTC TOP100
แนวทำงกำรพัฒนำ
1) จานวนคนจนลดลงและมีการกระจายรายได้ท่ีเหมาะสม

22 บDoรรwยnาloยaสdรปุ : จhังttหpว:/ดั/wสwโุ ขwท.sัยuปkรhะoจthำ�aปiี.g25o6.t4h

2) พฒั นากลุม่ ทอ่ งเทีย่ วเชิงมรดกโลกเชงิ วัฒนธรรม
3) พฒั นาเศรษฐกิจให้มีความเติบโตอยา่ งยง่ั ยืนและสรา้ งสรรค์
4) พัฒนากลมุ่ ทอ่ งเท่ียวเชงิ ธรรมชาติ
5) เพอื่ พัฒนายกระดับมาตรฐานและบริการใหม้ มี าตรฐานสากล
ประเด็นกำรพฒั นำที่ 2 พฒั นาเพิ่มมูลคา่ ยกระดับเกษตรปลอดภัยเกษตรอัจฉริยะ อาหารแปรรูปและอุตสาหกรรม
สร้างสรรค์ พชื เศรษฐกจิ ใหม่ และสตั วน์ า้ เศรษฐกิจใหม่
เป้ำหมำยและตัวชวี ดั
1) รอ้ ยละที่เพ่ิมข้นึ ของพ้ืนทเี่ กษตรปลอดภัย เกษตร/อนิ ทรยี /์ ประณตี ทผ่ี ่านการรับรอง GAP
2) ร้อยละท่ีเพ่ิมขึ้นของการทาเกษตรแปลงใหญ่
3) ร้อยละของรายได้ท่เี พิ่มขน้ึ จากภาคอุตสาหกรรมเกษตร
4) ร้อยละของรายไดท้ ีเ่ พิ่มข้ึน จากการเพาะเลี้ยงสตั วน์ า้ เศรษฐกจิ
แนวทำงกำรพฒั นำ
1) พฒั นาเกษตรปลอดภยั เกษตรอนิ ทรยี ์ โดยลดการใชส้ ารเคมี ใชเ้ ทคโนโลยสี มัยใหมเ่ ป็นมิตรกบั สิง่ แวดล้อม
2) ยกระดับอตุ สาหกรรมแปรรปู โดยนานวตั กรรมและเทคโนโลยีมาใช้ตลอดสายการผลติ สร้างผลติ ภัณฑใ์ หม่
ตอบสนองต่อตลาด
ประเด็นกำรพัฒนำท่ี 3 น้อมนาศาสตร์พระราชา พัฒนาคนทุกช่วงวยั ยกระดับคุณภาพชีวติ การศกึ ษา การสาธารณสขุ
ทม่ี มี าตรฐาน สสู่ ังคมเป็นสุขอย่างย่งั ยนื
เป้ำหมำยและตวั ชวี ดั
1) ร้อยละท่ีเพ่มิ ข้นึ ของคะแนน ONET
2) รอ้ ยละท่ีเพม่ิ ขนึ้ ของศนู ยเ์ ด็กเล็กคุณภาพ
3) รอ้ ยละของอัตราการวา่ งงานทลี่ ดลง
4) รอ้ ยละของตาบลทีม่ ี Long term care ผ่านเกณฑ์
5) ร้อยละของ รพ.สต. ที่ผ่านเกณฑก์ ารพัฒนาคณุ ภาพ รพ.สต. ติดดาว
6) ร้อยละท่เี พ่ิมขึ้น ไม่นอ้ ยกว่า 35 ของประสทิ ธิภาพการผลติ ในปัจจยั ดา้ นแรงงาน
7) ร้อยละของครัวเรือนเปราะบางทไ่ี ด้รบั การพัฒนาคุณภาพชีวติ เพ่มิ ข้นึ
แนวทำงกำรพัฒนำ
1) พัฒนาระบบการเรียนร้ตู ลอดชีวติ
2) สง่ เสรมิ วฒั นธรรมและภมู ปิ ัญญาท้องถน่ิ
3) สง่ เสรมิ ให้ประชาชนตระหนกั ในจริยธรรมจติ สาธารณะ
4) การเตรียมความพรอ้ มในการเขา้ สู่สงั คมผสู้ ูงอายุ
5) พฒั นาคณุ ภาพการศกึ ษา สาธารณสขุ
ประเด็นกำรพัฒนำท่ี 4 พัฒนาระบบการบริหารจัดการน้าการพืน้ ฟูทรัพยากรธรรมชาติและสงิ่ แวดลอ้ ม
เปำ้ หมำยและตัวชีวัด
1) การเพมิ่ ขนึ้ ของจานวนพน้ื ท่ปี ่าไม้
2) สดั สว่ นเพ่ิมขนึ้ ของพืน้ ทช่ี ลประทาน/พื้นทรี่ ับประโยชน์
3) รอ้ ยละของขยะมูลฝอยท่ไี ดร้ บั การจดั การอยา่ งถูกตอ้ ง
4) ร้อยละความสาเรจ็ ของการพัฒนาระบบบรหิ ารจัดการนา้ แบบบรู ณาการ
5) รอ้ ยละท่เี พ่ิมขึน้ ของการใชพ้ ลงั งานทดแทน

Dบoรwรยnาloยaสdรปุ: hจtังtหp:ว//ัดwสwุโขwท.sัยuปkรhะoจthำ�aปi.ี g2o5.6th4 23

6) ร้อยละปรมิ าณการใชพ้ ลังงานทล่ี ดลง
7) ร้อยละของขยะจากมนุษยแ์ ละขยะจากธรรมชาติ ทไี่ ดร้ ับการจัดการอย่างถกู ต้อง
8) ร้อยละการเพ่มิ ขึน้ ของจานวนสัตวน์ า้ จากแหลง่ นา้ โดยธรรมชาติ
แนวทำงกำรพฒั นำ
1) ฟ้นื ฟูทรพั ยากรธรรมชาติและสง่ิ แวดลอ้ ม ให้คนื ความอดุ มสมบูรณ์ สรา้ งความสมดุลแกร่ ะบบนิเวศ เพอ่ื
รองรับการเปล่ยี นแปลงสภาพภมู ิอากาศ
2) พฒั นาระบบการจัดการน้าเพ่ือแกป้ ัญหาน้าทว่ ม/ภัยแล้ง
3) สง่ เสรมิ และพฒั นาเทคโนโลยกี ารอนรุ ักษแ์ ละพลงั งานทดแทน
4) การกากบั ดแู ลโรงงานเกี่ยวกบั การปล่อยของเสยี ทสี ง่ ผลกระทบตอ่ สิง่ แวดล้อม ทาให้เกดิ PM2.5
ประเด็นกำรพฒั นำที่ 5 พฒั นาและเสรมิ สรา้ งความมั่นคงปลอดภัยในชีวิตทรพั ยส์ นิ และระบบเตรียมความพรอ้ มเผชิญ
สภาวะวิกฤต และขยายความรว่ มมอื ความสัมพนั ธก์ บั ตา่ งประเทศ อยา่ งมีดลุ ยภาพ
เปำ้ หมำยและตวั ชวี ัด
1) รอ้ ยละของคดแี ละอาชญากรรมท่ีลดลง
2) ร้อยละของคดียาเสพติดลดลง
3) รอ้ ยละของผเู้ สยี ชีวติ จากและการบาดเจบ็ ทางถนนลดลง
4) รอ้ ยละความสาเร็จในการพัฒนาระบบบรหิ ารจัดการ อบุ ัติภยั ภัยพิบัติ และสาธารณภัย
5) ระดับความสาเร็จของการสถาปนาและกระชบั ความสมั พันธ์กบั จังหวดั เมือง มณฑล ในประเทศศักยภาพ
แนวทำงกำรพฒั นำ
1) ประชาชนมีความปลอดภัยในชวี ิต ทรัพยส์ ิน และมกี ารพฒั นาระบบการอานวยความเป็นธรรม
2) สถาปนาหรือกระชบั ความสมั พันธ์กับเมอื ง จังหวดั มณฑล ในประเทศศกั ยภาพ
3) ขยายความรว่ มมอื ความสมั พันธก์ บั ต่างประเทศ เมืองสมาชิก UNESCO (เมอื งสร้างสรรค์ มรดกโลก
ความทรงจาของโลก เมืองเรยี นร้ขู องโลก)
4) พัฒนาระบบเตรียมความพรอ้ มในภาวะวิกฤต การบรหิ ารจัดการภัยพิบัติ สาธารณภัยและโรคอบุ ตั ใิ หม่โรค
อบุ ัติซา้
ประเด็นกำรพัฒนำท่ี 6 พฒั นานวตั กรรมระบบบรหิ ารจัดการภาครฐั เพ่ิมประสิทธิภาพการใหบ้ รกิ ารอยา่ งมธี รรมาภบิ าล
เป้ำหมำยและตวั ชวี ดั
1) จานวนนวตั กรรมสาหรับการบรหิ ารจดั การภาครฐั /เพิม่ ประสิทธิภาพการใหบ้ ริการของสว่ นราชการท่ีได้รับ
การพัฒนา
2) ร้อยละของจานวนเรื่องร้องเรียน/รอ้ งทุกข์ ทลี่ ดลง
3) รอ้ ยละความสาเรจ็ และจานวนกระบวนงานของสว่ นราชการที่ไดร้ บั การพัฒนา
4) รอ้ ยละความสาเรจ็ ในการจดั ทาและดาเนนิ โครงการของจังหวัดตามแผนยทุ ธศาสตรช์ าติ 20 ปี
แนวทำงกำรพัฒนำ
1) ภาครัฐมีการบรหิ ารจดั การอยา่ งมีธรรมาภิบาล เพอื่ ลดความเหล่ือมลา้ ของประชาชนในการเขา้ ถงึ บรกิ าร
ของภาครฐั
2) พัฒนาระบบการบริหารจัดการภาครัฐทที่ ันสมัย ท้ังการพัฒนาคน (เจา้ หนา้ ท่ีรฐั เครอื่ งมอื เทคโนโลยี และ
ระบบฐานขอ้ มลู กลาง (Big data)

24 บDoรรwยnาloยaสdรุป: จhังttหpว:/ัด/wสwโุ ขwท.sยั uปkรhะoจth�ำ aปiี.g25o6.t4h

26 Dบoรรwยnาloยaสdรุป: จhังttหpว:/ัด/wสwโุ ขwท.sัยuปkรhะoจthำ�aปiี.g25o6.t4h