พรบการอุดมศึกษา

พระราชบญั ญัติ

การอดุ มศกึ ษา

รวบรวมผา่ นรปู แบบ e-book
ผศ.ดร.ธี มรม.

เลม่ ๑๓๖ ตอนท่ี ๕๗ ก ราชกิจจานเุ บกษา ๑ พฤษภาคม ๒๕๖๒

พระราชบญั ญัติ
การอุดมศกึ ษา

พ.ศ. ๒๕๖๒
สมเดจ็ พระเจ้าอยู่หัวมหาวชริ าลงกรณ บดนิ ทรเทพยวรางกรู

ใหไ้ ว้ ณ วนั ที่ ๒๖ เมษายน พ.ศ. ๒๕๖๒

เปน็ ปที ี่ ๔ ในรัชกาลปัจจบุ ัน
สมเด็จพระเจ้าอย่หู ัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร มีพระราชโองการโปรดเกลา้ ฯ

ใหป้ ระกาศว่า
โดยทเี่ ป็นการสมควรมีกฎหมายว่าดว้ ยการอุดมศึกษา
พระราชบญั ญตั นิ ม้ี ีบทบัญญัตบิ างประการเกี่ยวกบั การจ ากัดสิทธิและเสรีภาพของบุคคล

ซงึ่ มาตรา ๒๖ ประกอบกับมาตรา ๓๒ มาตรา ๓๓ มาตรา ๓๗ และมาตรา ๔๐ ของรฐั ธรรมนูญ
แหง่ ราชอาณาจกั รไทย บัญญัติให้กระท าได้โดยบทบัญญตั ิแหง่ กฎหมาย

เหตผุ ลและความจำเปน็ ในการจำกัดสิทธแิ ละเสรีภาพของบุคคลตามพระราชบัญญัติน้ี เพอ่ื ให้
การจดั การอุดมศกึ ษาของสถาบนั อุดมศกึ ษาเป็นไปเพ่อื ประโยชนแ์ กป่ ระชาชน ลดความเหล่อื มลำ้ และ
เพม่ิ โอกาสในการเข้าถงึ การศกึ ษาได้อย่างทว่ั ถงึ ซึง่ การตราพระราชบัญญัตนิ ีส้ อดคลอ้ งกับเงื่อนไขท่ีบญั ญตั ไิ ว้

ในมาตรา ๒๖ ของรฐั ธรรมนูญแหง่ ราชอาณาจกั รไทยแลว้
จงึ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ใหต้ ราพระราชบญั ญัติข้นึ ไว้โดยคำแนะนำและยินยอมของ

สภานิตบิ ัญญัติแห่งชาตทิ ำหน้าท่ีรฐั สภา ดงั ตอ่ ไปน้ี
มาตรา ๑ พระราชบญั ญัตนิ ้เี รยี กว่า“พระราชบัญญตั ิการอดุ มศกึ ษา พ.ศ. ๒๕๖๒”
มาตรา ๒ พระราชบัญญัตนิ ใี้ ห้ใช้บงั คับตง้ั แต่วันถดั จากวันประกาศในราชกจิ จานุเบกษา

เปน็ ต้นไป
มาตรา ๓ ในพระราชบัญญตั นิ ี้

“การอดุ มศกึ ษา” หมายความว่า การศกึ ษาในระดับทส่ี ูงกวา่ การศึกษาข้ันพนื้ ฐานตามกฎหมาย
วา่ ด้วยการศึกษาแห่งชาติ โดยมวี ัตถุประสงค์เพ่ือสร้างและเผยแพรอ่ งค์ความร้แู ละนวัตกรรม ผลิตและ
พัฒนากำลงั คนในดา้ นวชิ าการและวิชาชีพช้นั สงู

“สถาบนั อดุ มศึกษา” หมายความว่า สถาบนั ที่จัดการอุดมศกึ ษาระดบั ปรญิ ญาและระดบั ต่ำกวา่
ปริญญาทัง้ ที่เปน็ ของรฐั และของเอกชน

“สถาบนั อดุ มศึกษาของรฐั ” หมายความวา่ สถาบันอุดมศกึ ษาของรัฐในสังกดั ของกระทรวง
การอดุ มศกึ ษา วิทยาศาสตร์ วจิ ยั และนวตั กรรม และสถาบนั อดุ มศกึ ษาของรัฐทไ่ี ม่อยู่ในสังกัดของ
กระทรวงการอดุ มศกึ ษา วทิ ยาศาสตร์ วจิ ัยและนวัตกรรม

“สถาบันอดุ มศึกษาของรัฐในสงั กดั ของกระทรวง” หมายความวา่ สถาบันอดุ มศึกษาของรฐั
ทเี่ ปน็ สว่ นราชการทอี่ ยูใ่ นสังกดั ของกระทรวงการอดุ มศึกษา วทิ ยาศาสตร์ วจิ ยั และนวตั กรรม และ

สถาบนั อดุ มศึกษาของรัฐในก ากบั ของรัฐมนตรวี ่าการกระทรวงการอุดมศึกษา วทิ ยาศาสตร์ วจิ ยั และ
นวตั กรรม

“มาตรฐานการอดุ มศึกษา” หมายความว่า ขอ้ ก าหนดขั้นต่ำเก่ยี วกบั คณุ ลักษณะ คุณภาพ และ
เกณฑอ์ ืน่ ในการจดั การศึกษาระดับอุดมศกึ ษา ข้อก าหนดข้ันต่ำของหลกั สตู รการศึกษา และขอ้ กำหนด
ขั้นตำ่ ของเกณฑ์ในการขอตำแหนง่ ทางวชิ าการในสถาบนั อุดมศึกษา และมาตรฐานอืน่ ตามท่ีกำหนด

ในกฎกระทรวง เพ่ือใชเ้ ปน็ เกณฑใ์ นการส่งเสริม การกำกบั ดแู ล การตรวจสอบ ตดิ ตามและประเมินผล
และการประกันคณุ ภาพการศกึ ษาระดับอุดมศกึ ษา

“หน่วยงานของรัฐ” หมายความว่า กระทรวง ทบวง กรม สว่ นราชการทเี่ รียกช่ืออยา่ งอื่น
และมีฐานะเปน็ กรม ราชการสว่ นภูมภิ าค ราชการส่วนท้องถน่ิ รัฐวิสาหกจิ องค์การมหาชน และ
หน่วยงานอ่ืนของรัฐ ทง้ั น้ี ไม่ว่าจะอยใู่ นบงั คับบญั ชาหรือกำกบั ดแู ลของฝ่ายนติ บิ ญั ญัติ ฝ่ายบริหาร

ฝ่ายตุลาการ องค์กรอยั การ หรือองค์กรอิสระ
“สภานโยบาย” หมายความว่า สภานโยบายการอุดมศกึ ษา วิทยาศาสตร์ วิจยั และนวตั กรรม

แห่งชาติตามกฎหมายว่าด้วยสภานโยบายการอดุ มศึกษา วทิ ยาศาสตร์ วจิ ัยและนวัตกรรมแหง่ ชาติ
“คณะกรรมการการอดุ มศึกษา” หมายความวา่ คณะกรรมการการอุดมศึกษาตามกฎหมาย

ว่าด้วยระเบยี บบรหิ ารราชการกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม

“คณะกรรมการมาตรฐานการอุดมศึกษา” หมายความว่า คณะกรรมการมาตรฐานการอุดมศึกษา
ตามกฎหมายว่าด้วยระเบียบบริหารราชการกระทรวงการอดุ มศึกษา วทิ ยาศาสตร์ วจิ ยั และนวตั กรรม

“คณะกรรมการส่งเสริมวทิ ยาศาสตร์ วิจยั และนวัตกรรม” หมายความวา่ คณะกรรมการ
ส่งเสรมิ วทิ ยาศาสตร์ วิจัยและนวตั กรรมตามกฎหมายวา่ ด้วยสภานโยบายการอดุ มศกึ ษา วิทยาศาสตร์
วจิ ัยและนวัตกรรมแห่งชาติ

“สำนักงานปลดั กระทรวง” หมายความวา่ สำนกั งานปลดั กระทรวงการอุดมศกึ ษา วทิ ยาศาสตร์
วจิ ยั และนวตั กรรมตามกฎหมายวา่ ด้วยระเบียบบรหิ ารราชการกระทรวงการอุดมศกึ ษา วทิ ยาศาสตร์

วจิ ัยและนวัตกรรม
“สำนกั งานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจยั และนวตั กรรม” หมายความว่า สำนกั งาน

คณะกรรมการส่งเสรมิ วิทยาศาสตร์ วจิ ยั และนวัตกรรมตามกฎหมายว่าด้วยสภานโยบายการอดุ มศึกษา

วทิ ยาศาสตร์ วจิ ัยและนวตั กรรมแหง่ ชาติ
“กระทรวง” หมายความว่า กระทรวงการอดุ มศึกษา วทิ ยาศาสตร์ วิจยั และนวัตกรรม

“รัฐมนตร”ี หมายความวา่ รัฐมนตรีผรู้ ักษาการตามพระราชบัญญัติน้ี
มาตรา ๔ ใหร้ ฐั มนตรีว่าการกระทรวงการอดุ มศกึ ษา วทิ ยาศาสตร์ วิจัยและนวตั กรรม
รักษาการตามพระราชบญั ญตั นิ ้ี และใหม้ ีอ านาจออกกฎกระทรวง ระเบยี บ ประกาศ และแนวปฏบิ ัติ

เพอ่ื ปฏบิ ตั ติ ามพระราชบญั ญตั นิ ี้
กฎกระทรวง ระเบียบ ประกาศ และแนวปฏบิ ตั ิน้ัน เม่ือประกาศในราชกจิ จานเุ บกษาแลว้

ใหใ้ ช้บังคับได้

หมวด
๑

บททั่วไป
มาตรา

๕ การจดั การอุดมศกึ ษาต้องเป็นไปเพ่อื บรรลวุ ัตถุประสงค์ ดังต่อไปน้ี
(๑) พฒั นาทรัพยากรบุคคลใหม้ ีความเชย่ี วชาญตามสาขาวิชาการหรือวชิ าชีพทตี่ นถนดั สามารถ
ตอบสนองตอ่ ความตอ้ งการของประเทศและสร้างขีดความสามารถในการแขง่ ขนั ในระดับโลกได้

(๒) พัฒนาบคุ คลใหเ้ ปน็ มนุษย์ท่ีสมบรู ณท์ ้ังร่างกาย จิตใจ สติปัญญา ความรู้ และทกั ษะ
ทจ่ี าเปน็ เป็นคนดี มวี ินัย ภมู ใิ จในชาติ เข้าใจสังคมและวฒั นธรรมในการด ารงชีวติ สามารถปรับเปลยี่ น

ตนเองเพื่อรองรบั สังคมโลกทจี่ ะเปลีย่ นแปลงในอนาคต มคี วามรับผดิ ชอบต่อครอบครัว ชุมชน สงั คม
และประเทศชาติ รว่ มกนั แกป้ ัญหาสังคม และสามารถอยูร่ ่วมกบั ผอู้ ่ืนไดอ้ ยา่ งมคี วามสขุ

(๓) ตอบสนองยุทธศาสตรช์ าติ แผนแมบ่ ท แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสงั คมแห่งชาติ

แผนการศกึ ษาแหง่ ชาติ และแผนด้านการอดุ มศกึ ษา และตอ้ งเชอ่ื มโยงกบั การศึกษาในระดับทตี่ ่ ากว่า
เพ่อื เตรียมความพร้อมใหก้ ับทรัพยากรบคุ คลของประเทศในการเขา้ รบั การศึกษาในระดับอุดมศึกษา

รวมทั้งสง่ เสริมให้มกี ารศกึ ษาอบรมเพอื่ เสรมิ สรา้ งทกั ษะในการประกอบอาชพี ของบุคคลและการศกึ ษา
ตลอดชวี ติ

มาตรา ๖ ใหส้ ถาบนั อุดมศึกษาพัฒนาความรู้ จัดการเรยี นการสอน การวิจัยและการสรา้ ง

นวัตกรรม ตลอดจนการปฏิบตั หิ นา้ ท่อี น่ื ให้สอดคล้องกับมาตรา ๕
มาตรา ๗ รฐั พงึ จัดสรรงบประมาณและทรัพยากรทางการศกึ ษาให้เหมาะสมสอดคลอ้ งกบั

ความตอ้ งการและความจ าเปน็ ของสถาบนั อุดมศึกษา และสอดคลอ้ งกบั ยทุ ธศาสตรช์ าติ แผนแมบ่ ท
แผนการปฏิรปู ประเทศ แผนพฒั นาเศรษฐกิจและสงั คมแหง่ ชาติ แผนการศกึ ษาแหง่ ชาติ และ
แผนดา้ นการอดุ มศึกษา นอกจากงบประมาณและทรัพยากรทางการศึกษาตามวรรคหนง่ึ สถาบันอุดมศกึ ษาพงึ

จัดสรรงบประมาณเงินรายไดข้ องสถาบันอดุ มศึกษานน้ั เพื่อการบริหารงานสถาบนั อดุ มศึกษาอย่างมีประสิทธิภาพ
รวมถงึ การพัฒนาคณุ ภาพของการผลิตบัณฑิตและการวิจัยและนวตั กรรม

มาตรา ๘ คณะรัฐมนตรอี าจมีมติให้องคก์ รปกครองส่วนทอ้ งถ่ินหรอื หนว่ ยงานของรฐั ท่ีไม่ได้อยู่
ในบงั คบั บญั ชาหรอื กำกบั ดูแลของรัฐมนตรปี ฏบิ ตั ิใหเ้ ปน็ ไปตามท่ีกำหนดไว้ในพระราชบัญญัตนิ ้กี ไ็ ด้ เวน้ แต่
มาตรฐานการอุดมศกึ ษาใหเ้ ป็นไปตามท่กี าหนดไวใ้ นพระราชบญั ญัตนิ ้ี

หมวด
๒

หลักการของการจดั การอดุ มศกึ ษา
ส่วนท่ี ๑

หลกั การทวั่ ไปในการจัดการอดุ มศึกษา

มาตรา ๙ การจัดการอุดมศกึ ษาต้องเป็นไปตามหลักการ ดงั ต่อไปนี้
(๑) หลกั ความรับผิดชอบตอ่ สังคม

(๒) หลกั เสรีภาพทางวชิ าการ

(๓) หลักความเปน็ อสิ ระ
(๔) หลักความเสมอภาค
(๕) หลกั ธรรมาภิบาล
(๖) หลกั การอน่ื ตามทีก่ าหนดในพระราชกฤษฎีกา

มาตรา ๑๐ เพ่อื ใหก้ ารจัดการอดุ มศกึ ษาบรรลวุ ัตถปุ ระสงค์ตามมาตรา ๕ และเป็นไป
ตามหลกั การตามมาตรา ๙ ใหร้ ฐั มนตรโี ดยความเหน็ ชอบของคณะกรรมการการอดุ มศึกษาก าหนด
แนวปฏิบัติเพ่อื ใหเ้ ป็นไปตามหลกั การดังกล่าว แนวปฏบิ ัตนิ ัน้ เมอื่ ประกาศในราชกจิ จานเุ บกษาแล้ว
ให้ใช้บงั คับได้

ใหส้ ถาบันอดุ มศกึ ษาทุกแหง่ เปิดเผยผลการด าเนนิ การตามแนวปฏิบัติตามวรรคหนงึ่ ให้ประชาชนทราบ
ตามหลกั เกณฑแ์ ละวธิ กี ารที่รฐั มนตรีประกาศก าหนดโดยความเห็นชอบของคณะกรรมการการอดุ มศึกษา

ส่วนที่ ๒
หลักความรับผิดชอบต่อสงั คม
มาตรา ๑๑ สถาบันอุดมศกึ ษาต้องด าเนนิ การเพอ่ื ประโยชน์ของชมุ ชน สงั คม และประเทศ
ชมุ ชนและสังคมมีสิทธิตดิ ตามและตรวจสอบสถาบันอดุ มศึกษาตามหลักเกณฑแ์ ละวธิ กี ารท่รี ฐั มนตรี
ประกาศก าหนดโดยความเหน็ ชอบของคณะกรรมการการอดุ มศกึ ษา
มาตรา ๑๒ สถาบันอดุ มศึกษามีหน้าทพ่ี ฒั นาความรู้ให้ทนั สมยั จัดการศกึ ษาใหต้ อบสนอง
ต่อความตอ้ งการก าลังคนของประเทศ จดั ใหม้ กี ารวจิ ัย การสร้างสรรคแ์ ละพัฒนานวตั กรรม รวมทงั้
ใหบ้ ริการทางวิชาการอันเปน็ ประโยชน์ต่อการพัฒนาชุมชน สงั คม และประเทศโดยรวม และเผยแพร่
องคค์ วามร้ทู ่ีถูกต้องตามหลักวิชาการในเร่อื งต่าง ๆ ตอ่ สาธารณะ
สถาบันอุดมศกึ ษาตอ้ งจดั ใหม้ ีการศึกษาเพื่อใหผ้ ู้เรียน คณาจารย์ และบุคลากรได้เข้าถงึ และ
มสี ว่ นรว่ มในการพัฒนาชุมชน สงั คมชนบท และกลมุ่ ผดู้ อ้ ยโอกาสทางสังคม เพือ่ สร้างส านึกรับผดิ ชอบต่อ
ชุมชนและสงั คม
มาตรา ๑๓ สถาบนั อดุ มศึกษาพึงเปน็ แบบอย่างให้แก่สงั คมในการอนุรกั ษแ์ ละฟ้ืนฟู
ทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสิง่ แวดลอ้ ม การใชท้ รพั ยากรอย่างคุ้มค่าและมีประสิทธภิ าพ

สว่ นที่ ๓
หลกั เสรีภาพทางวิชาการ
มาตรา ๑๔ เสรภี าพทางวชิ าการในการศกึ ษาวิจยั ในการเรียนการสอน และการแสดง
ความคิดเห็นทางวิชาการตามหลกั วชิ า ยอ่ มไดร้ บั ความคมุ้ ครอง แต่การใช้เสรีภาพน้ันตอ้ งไม่ขัดต่อกฎหมาย
หน้าที่ของปวงชนชาวไทย และศีลธรรมอนั ดขี องประชาชน และต้องเคารพและไมป่ ิดกนั้ ความเห็นต่าง
ของบคุ คลอื่น
การปิดกั้น คุกคาม ครอบง า หรือจ ากัดการใช้เสรภี าพตามวรรคหนึง่ จะกระทำมิได้

ให้สถาบันอุดมศกึ ษาจดั ให้มกี ลไกทีเ่ หมาะสมในการประกัน การใหค้ วามช่วยเหลอื และ
ความคุม้ ครองแก่บคุ คลผู้ใช้เสรีภาพตามมาตรานี้

สว่ นท่ี ๔
หลักความเป็นอสิ ระ
มาตรา ๑๕ สถาบันอดุ มศึกษาย่อมมอี สิ ระในการจัดการเรียนการสอน การศึกษาวจิ ัย
การบริหารวิชาการ การบรหิ ารงานบคุ คล การเงิน งบประมาณ และทรพั ย์สนิ โดยมมี าตรการท่มี ี
ประสิทธภิ าพในการป้องกันและขจัดการขัดกนั แห่งผลประโยชน์ และการทจุ ริตและประพฤติมชิ อบ ท้ังน้ี
ตามกฎหมายวา่ ด้วยการจัดตัง้ สถาบนั อุดมศึกษาและกฎหมายอ่นื ทเ่ี กยี่ วกบั การอุดมศึกษา
การควบคุมและกำกบั ดูแลสถาบนั อุดมศึกษาจะกระทำได้เพียงเท่าทีจ่ ำเป็นเพ่อื รักษาประโยชน์
ของประชาชนหรือประเทศเป็นส่วนรวม และเท่าทก่ี ำหนดไวใ้ นพระราชบัญญัติน้ีหรอื กฎหมายอน่ื
มาตรา ๑๖ สภาวชิ าชีพจะออกข้อบังคับหรอื หลกั เกณฑ์เพ่ือจัดระเบยี บการประกอบอาชีพ
โดยมลี กั ษณะเป็นการเลอื กปฏิบัตหิ รอื ก้าวก่ายการจัดการศกึ ษาของสถาบันอุดมศกึ ษามิได้

ส่วนที่ ๕
หลักความเสมอภาค
มาตรา ๑๗ สถาบนั อดุ มศกึ ษาต้องจัดการศกึ ษาให้แก่ผ้เู รียนอยา่ งเตม็ ทแ่ี ละเทา่ เทียมกนั
ไมเ่ ลือกปฏิบัติโดยไมเ่ ป็นธรรมไมว่ ่าด้วยเหตุความแตกตา่ งเร่อื งถิ่นก าเนิด เชอื้ ชาติ ภาษา เพศ อายุ
ความพิการ สภาพทางกายหรอื สขุ ภาพ สถานะของบุคคล ฐานะทางเศรษฐกิจหรอื สงั คม ความเชอื่ ทาง
ศาสนา หรือความคิดเห็นทางการเมอื งอนั ไมข่ ัดตอ่ บทบัญญตั ิแห่งรัฐธรรมนูญ หรือเหตอุ ่นื ใด
มาตรการทส่ี ถาบนั อุดมศึกษาก าหนดข้ึนเพอ่ื ขจดั อปุ สรรค ส่งเสริม หรอื อ านวยความสะดวก
ใหผ้ ้เู รียนสามารถไดร้ บั การศึกษาเชน่ เดยี วกับผอู้ ืน่ ไมถ่ ือเปน็ การเลือกปฏิบัติโดยไมเ่ ปน็ ธรรมตามวรรคหนงึ่
มาตรา ๑๘ สถาบนั อุดมศึกษาตอ้ งจดั สรรงบประมาณหรอื รายได้ตามสมควรเพอื่ เปน็ ทนุ การศกึ ษา
ใหแ้ กผ่ ้เู รยี นเพ่ือลดความเหล่อื มล้ าทางการศึกษา ทั้งนี้ ให้เป็นไปตามที่สภาสถาบันอุดมศกึ ษาก าหนด
และประกาศให้ทราบเปน็ การท่วั ไป

ส่วนที่ ๖
หลกั ธรรมาภบิ าล
มาตรา ๑๙ สถาบันอดุ มศึกษาและบุคลากรต้องปฏบิ ัตหิ น้าทีต่ ามหลกั ธรรมาภิบาล
สถาบนั อดุ มศกึ ษาตอ้ งจัดใหม้ ีระบบควบคมุ ภายในและระบบการตรวจสอบท่มี ีประสิทธภิ าพ
เพอ่ื ประโยชน์ในการปอ้ งกันและขจดั การขัดกันแหง่ ผลประโยชน์ และการทจุ ริตและประพฤติมิชอบ
มาตรา ๒๐ สภาสถาบนั อุดมศกึ ษาตอ้ งจัดใหม้ ีประมวลจรยิ ธรรมของนายกสภาสถาบันอุดมศึกษา
กรรมการสภาสถาบนั อุดมศกึ ษา ผู้บรหิ ารและบุคลากรของสถาบันอดุ มศกึ ษา และผู้เรียน โดยมกี ลไก
ในการสง่ เสรมิ ตรวจสอบ และบังคบั ใช้ท่มี ปี ระสิทธภิ าพ

มาตรา ๒๑ นายกสภาสถาบนั อุดมศึกษาและกรรมการสภาสถาบันอุดมศกึ ษา ต้องเป็น
แบบอยา่ งในการปฏบิ ตั ิหนา้ ท่อี ย่างมธี รรมาภิบาล

ให้สภาสถาบันอุดมศกึ ษาแตง่ ตัง้ คณะกรรมการตรวจสอบ คณะกรรมการธรรมาภิบาลและ
จรยิ ธรรม และคณะกรรมการบริหารความเสี่ยง จากบุคคลซง่ึ เป็นกลางและได้รบั การยอมรับอย่างกวา้ งขวาง
เพื่อทำหน้าท่ตี ามท่ีกำหนดไวใ้ นขอ้ บงั คบั วา่ ดว้ ยธรรมาภิบาลของสถาบันอุดมศกึ ษา

มาตรา ๒๒ สถาบนั อุดมศึกษาต้องก าหนดพนั ธกิจท่มี ีตอ่ ผู้เรยี น บคุ ลากร สังคม และ
ประเทศโดยรวมอยา่ งเปน็ รปู ธรรม และประกาศตอ่ สาธารณะเพ่ือให้รบั ทราบกันอยา่ งกว้างขวาง

สถาบนั อุดมศึกษาและบุคลากรต้องยดึ ถือและปฏิบัติตามพันธกจิ ท่ีประกาศตามวรรคหนงึ่
การกำหนดพันธกิจตามมาตรานี้ สถาบนั อุดมศกึ ษาต้องรับฟงั ความคดิ เหน็ ของผมู้ สี ่วนไดเ้ สยี
และปรบั ปรุงพันธกจิ ดงั กลา่ วใหส้ อดคล้องกับความตอ้ งการของสงั คมและประเทศเป็นระยะ ท้งั น้ี ตามที่ สภา
สถาบนั อุดมศึกษากำหนด

หมวด ๓
ประเภทและกลุ่มของสถาบนั อดุ มศึกษา
มาตรา ๒๓ เพ่อื ประโยชน์ในการควบคมุ ก ากับ รัฐมนตรจี ะประกาศก าหนดประเภทของ
สถาบนั อดุ มศกึ ษากไ็ ด้
มาตรา ๒๔ เพ่อื ประโยชน์ในการส่งเสริม สนบั สนุน ประเมนิ คุณภาพ กำกับดูแล และ
จดั สรรงบประมาณใหแ้ ก่สถาบนั อดุ มศึกษา รฐั มนตรจี ะประกาศกำหนดให้จดั สถาบันอุดมศกึ ษาเป็นกลมุ่ ได้
โดยคำนึงถงึ จุดม่งุ หมาย พันธกจิ ยทุ ธศาสตร์ ศกั ยภาพ และผลการดำเนินการทผี่ ่านมาของสถาบัน
อุดมศึกษาแต่ละกลุ่ม โดยตอ้ งกำหนดมาตรการสง่ เสรมิ สนบั สนนุ ประเมนิ คณุ ภาพ กำกับดแู ล และ
จดั สรรงบประมาณให้สอดคลอ้ งกับการจดั กลุ่มดงั กล่าวด้วย
ในกรณที ่รี ัฐมนตรปี ระกาศใหส้ ถาบันอุดมศึกษากลมุ่ ใดมพี ันธกจิ หลักในการให้การศกึ ษาอบรม
ทกั ษะอาชีวะชน้ั สูงเพื่อพัฒนาบุคลากรใหม้ ีความรู้และทกั ษะในการปฏบิ ตั งิ านที่สอดคลอ้ งกับยุทธศาสตร์ชาติ
แผนแมบ่ ท แผนการปฏิรปู ประเทศ และแผนพัฒนาเศรษฐกจิ และสงั คมแห่งชาติ สถาบันอุดมศึกษา
กลมุ่ นน้ั ย่อมได้รับความสนับสนุนเปน็ พเิ ศษจากรัฐตามทีค่ ณะรฐั มนตรกี าหนด
การจดั สถาบันอดุ มศกึ ษาเป็นกล่มุ และการก าหนดมาตรการตามวรรคหน่งึ รวมทัง้ การก าหนด
กลมุ่ สถาบนั อุดมศึกษาและการให้ความสนบั สนุนเป็นพเิ ศษตามวรรคสอง ให้เป็นไปตามหลกั เกณฑ์ วธิ กี าร
และเง่ือนไขท่ีกำหนดในกฎกระทรวง
ในกรณีท่ีเห็นสมควรรฐั มนตรโี ดยความเหน็ ชอบของคณะกรรมการการอดุ มศกึ ษาอาจประกาศ
กำหนดให้จดั กลุ่มสว่ นราชการหรือกลมุ่ สว่ นงานภายในของสถาบันอดุ มศกึ ษาใดสถาบันอดุ มศึกษาหน่ึง
เพือ่ ด าเนินการตามมาตรานีก้ ไ็ ด้
มาตรา ๒๕ การกำหนดมาตรฐานการอุดมศึกษาต้องกำหนดใหส้ อดคลอ้ งกบั ประเภทและ
กลมุ่ ของสถาบันอดุ มศกึ ษาตามหมวดนี้

หมวด ๔
หน้าทแี่ ละอำนาจของสถาบนั อดุ มศึกษา

ส่วนที่ ๑
หนา้ ทแ่ี ละอำนาจ
มาตรา ๒๖ สถาบันอุดมศึกษามหี นา้ ทแ่ี ละอ านาจ ดังต่อไปน้ี
(๑) การจดั การศึกษา
(๒) การวิจัยและการสร้างนวตั กรรม
(๓) การบรกิ ารวิชาการแกส่ ังคม
(๔) การทะนบุ ำรงุ ศลิ ปะและวัฒนธรรม
(๕) หน้าที่และอำนาจอืน่ ตามท่ีกฎหมายกำหนด

การดำเนินการตามวรรคหนงึ่ ตอ้ งสอดคล้องกับยุทธศาสตรช์ าติ แผนแมบ่ ท แผนการปฏิรปู
ประเทศ แผนพฒั นาเศรษฐกจิ และสงั คมแห่งชาติ แผนการศึกษาแหง่ ชาติ และแผนด้านการอุดมศกึ ษา
และสนองตอ่ ความจำเป็นและความตอ้ งการของประเทศในดา้ นตา่ ง ๆ การสง่ เสรมิ ให้เกิดผปู้ ระกอบการ
รายใหมใ่ ห้แกป่ ระเทศ การพัฒนาก าลงั คนของประเทศ และการจัดการศกึ ษาตลอดชวี ิต เพอ่ื ใหป้ ระเทศไทย
พฒั นาไปสูป่ ระเทศที่มีความกา้ วหนา้ ทางดา้ นเศรษฐกจิ สงั คม และมพี ลเมืองทม่ี ีคณุ ภาพ

การดำเนินการตาม (๒) โดยใชง้ บประมาณแผน่ ดินตอ้ งสอดคล้องกบั แนวทางที่สภานโยบาย
กำหนด

มาตรา ๒๗ สถาบันอดุ มศึกษาตอ้ งดำเนนิ การใหค้ ณาจารยแ์ ละบคุ ลากรอื่นมคี วามร้เู ท่าทนั
ความก้าวหนา้ ทางวิชาการในโลก พฒั นาการเรียนการสอน การวจิ ัยให้ทนั สมัยสอดคลอ้ งกบั ความเปลย่ี นแปลง
ทางวิชาการ ความเปล่ยี นแปลงของโลก สงั คม และเทคโนโลยี และสง่ เสรมิ และสนบั สนุนการผลิต
ผลงานทางวชิ าการในระดับชาติและระดบั นานาชาติ

มาตรา ๒๘ สถาบนั อุดมศกึ ษาพงึ สง่ เสรมิ และสนับสนนุ ใหผ้ ู้ประกอบการภาครฐั ภาคเอกชน
ภาคประชาสงั คม และชุมชน นำความรู้ ผลงานวิจัย หรอื นวตั กรรมของสถาบนั อดุ มศึกษาไปใชป้ ระโยชน์
อย่างกวา้ งขวาง

สถาบนั อุดมศึกษาตอ้ งสง่ เสรมิ และสนบั สนุนใหม้ ีการนำความรู้ ผลงานวิจยั และนวัตกรรมไปใช้
ในการสร้างผู้ประกอบการรายใหม่ให้กบั ประเทศ

สถาบันอุดมศึกษาอาจกำหนดมาตรการใด ๆ เพอื่ เปน็ การส่งเสรมิ และสนบั สนนุ การดำเนินการ
ตามวรรคหนงึ่ หรือวรรคสอง รวมถึงการสนบั สนุนทางด้านการเงนิ เพอ่ื การประกอบธุรกจิ ใหม่

ในการดำเนินการตามวรรคหน่ึงและวรรคสอง สถาบนั อุดมศกึ ษาจะให้บุคคลตามวรรคหนง่ึ หรือ
วรรคสอง นำความรู้ ผลการวจิ ัย หรือนวตั กรรมตามวรรคหน่ึงไปใชโ้ ดยมีหรือไมม่ ีประโยชนต์ อบแทนกไ็ ด้
หรอื จะร่วมดำเนินการกับผู้ประกอบการ หรอื เป็นผู้ดำเนนิ การ โดยได้รบั การสนับสนุนจากผู้ประกอบการ
กไ็ ด้

รายไดข้ องสถาบนั อดุ มศกึ ษาของรฐั ท่ีได้รับมาจากการดำเนนิ การตามมาตราน้ี ไม่ต้องน าสง่ คลัง
เปน็ รายได้แผน่ ดนิ

มาตรา ๒๙ สถาบนั อดุ มศกึ ษาตอ้ งสง่ เสริมและสนับสนนุ ผ้เู รียนของสถาบนั อดุ มศึกษา
ท่ีขาดแคลนทุนทรพั ย์อยา่ งแท้จริงใหม้ ีโอกาสเรียนจนสำเรจ็ ปริญญาตรี

สถาบันอดุ มศกึ ษาของรฐั จะปฏิเสธไม่รับผู้สมัครผู้ใดทีผ่ ่านการคัดเลอื กเข้าศึกษาไมส่ งู กว่าระดับปริญญาตรี
ในสถาบันอุดมศกึ ษาเพราะเหตุท่ไี ม่มีเงินช าระค่าธรรมเนยี มการศกึ ษา เนอ่ื งมาจาก
การขาดแคลนทุนทรพั ย์อยา่ งแท้จรงิ หรอื จะให้ผู้เรยี นยุติหรอื พ้นสภาพผ้เู รียนในสถาบนั อดุ มศึกษานน้ั
เพราะเหตดุ ังกลา่ วมิได้

ส่วนที่ ๒
การจดั การศึกษา
มาตรา ๓๐ การจัดตั้งสถาบนั อดุ มศกึ ษาขน้ึ ใหม่ต้องคำนึงถงึ เหตุผล ความคุม้ ค่า และ
ความจำเปน็ ของประเทศ รวมทง้ั การขยายโอกาสทางการศกึ ษา
การจดั ตัง้ สถาบนั อุดมศกึ ษาขึ้นใหม่ตามวรรคหนึ่งต้องไมเ่ ปน็ ไปเพือ่ การพาณิชยใ์ นการแสวงหา
กำไรจากการจัดการเรียนการสอน
หา้ มมใิ ห้นำกิจการการอดุ มศึกษาของผู้รบั ใบอนญุ าตจดั ต้ังสถาบันอดุ มศกึ ษาเอกชนหรอื
ของสถาบันอดุ มศึกษาเอกชนไปดำเนินการออกหลักทรพั ยเ์ พอ่ื เสนอขายต่อประชาชนเพอ่ื การระดมทุน
หรอื น าหุ้นหรือหลักทรพั ยอ์ นื่ ของสถาบันอุดมศกึ ษาไปจดทะเบียนหรือซอ้ื ขายในตลาดหลกั ทรพั ย์หรือ
ศนู ย์ซื้อขายหลักทรัพย์ ทั้งน้ี ไมว่ ่าในหรอื นอกราชอาณาจกั ร
มาตรา ๓๑ หลกั สตู รการศึกษาท่ีสภาสถาบนั อดุ มศึกษาจะอนมุ ัตเิ พ่ือใหเ้ ปิดสอนได้ตอ้ งมี
มาตรฐานไมต่ ่ำกวา่ ขอ้ ก าหนดข้ันต่ำดา้ นคุณภาพท่คี ณะกรรมการมาตรฐานการอดุ มศึกษาก าหนด และ
ต้องม่งุ เนน้ การพัฒนาคุณภาพของผ้เู รยี น พัฒนาวชิ าชีพหรือทกั ษะอาชวี ะชัน้ สูง หรอื การคน้ คว้าวิจัย
เพือ่ พฒั นาองค์ความร้แู ละเพื่อพัฒนาสงั คม
สถาบนั อดุ มศึกษาพงึ จดั ใหม้ ีหลกั สตู รการศกึ ษาหรอื การเรียนการสอนในรปู แบบทห่ี ลากหลาย
จนถึงระดับปริญญา ซงึ่ อาจเป็นการศึกษาแบบชดุ การเรียนรู้ การศกึ ษาตลอดชีวติ การศกึ ษานอกเวลางาน
เพือ่ พัฒนาศกั ยภาพและทกั ษะการท างานของบุคคลในทุกชว่ งวยั
การจดั การศกึ ษาท่ีมุ่งเน้นการหาก าไรให้แก่สถาบันอุดมศกึ ษาเปน็ หลักจะกระทำมไิ ด้ ในกรณี
ท่คี ณะกรรมการมาตรฐานการอุดมศึกษาเหน็ วา่ การจดั การศึกษาในหลกั สตู รการศกึ ษาใดมีลกั ษณะดงั กล่าว
ให้สงั่ สถาบนั อุดมศึกษาให้แกไ้ ขหรอื ยุติการกระทำดังกลา่ ว
มาตรา ๓๒ สถาบนั อุดมศึกษาตอ้ งให้การศกึ ษาอย่างเต็มทกี่ ับผู้เรียน โดยมุ่งพฒั นาให้
ผเู้ รยี นมีความเปน็ เลิศท้งั ในด้านวชิ าการหรือวชิ าชีพ และเปน็ คนดีของสงั คม
สถาบันอุดมศึกษาต้องสร้างเสริมผู้เรยี นให้เปน็ ผู้มีคุณธรรม จริยธรรม และมคี วามรับผิดชอบ
ต่อตนเอง ครอบครัว ชุมชน สงั คม และประเทศ
ใหส้ ถาบันอดุ มศึกษาจดั ใหม้ ีระบบการประกันคุณภาพการศึกษาเพอื่ พฒั นาคณุ ภาพและมาตรฐาน
การศกึ ษาของสถาบันอุดมศกึ ษา
มาตรา ๓๓ เพื่อเป็นการสนับสนุนการจดั การเรียนการสอนของสถาบนั อุดมศกึ ษา ให้รฐั
สนับสนุนระบบสารสนเทศทางการศกึ ษาข้นั พื้นฐานให้แก่สถาบนั อุดมศกึ ษาทุกแหง่ ทง้ั ท่ีเปน็ ของรฐั และ

เอกชน เพ่อื ความเท่าเทียมในการเข้าถงึ สารสนเทศทางการศกึ ษาของสถาบนั อุดมศึกษา
มาตรา ๓๔ สถาบนั อุดมศกึ ษาท้ังของรัฐและของเอกชนอาจร่วมมือกนั ในการจดั การศึกษา

การวจิ ยั และการสรา้ งนวัตกรรม และในด้านอ่ืน ๆ เพ่ือใหเ้ กดิ ประโยชนส์ ูงสุดในการพัฒนาทรัพยากรบุคคล
ของประเทศ

ความร่วมมอื ตามวรรคหนง่ึ หมายความรวมถึงการใช้บุคลากรร่วมกนั การร่วมกันออกคา่ ใช้จา่ ย
การใชท้ รพั ยากรรว่ มกัน หรอื ความรว่ มมืออย่างอนื่ ทั้งน้ี ตามหลกั เกณฑ์ วิธีการ และเงอ่ื นไขท่ีก าหนด
ในกฎกระทรวง

มาตรา ๓๕ สถาบนั อดุ มศึกษาพงึ สรา้ งความรว่ มมอื กบั หนว่ ยงานภาครฐั ภาคเอกชน และ
ภาคอตุ สาหกรรมเพอ่ื สนับสนุนการจัดการเรียนการสอนของสถาบันอดุ มศกึ ษา เพอ่ื ใหผ้ ู้เรยี นไดเ้ รยี นรู้
โดยการปฏิบตั งิ านจริง และเพอื่ พัฒนาผู้เรยี นให้มีความรู้ ทกั ษะ สมรรถนะ และคณุ ลกั ษณะอนื่
ใหส้ อดคล้องกับความต้องการของประเทศ

สถาบนั อุดมศึกษาอาจจดั ทำขอ้ ตกลงรว่ มกับหน่วยงานตามวรรคหนึง่ ในการจดั หลักสูตรการศึกษา
การเรียนการสอน การวดั และการประเมินผล โดยผ้เู รียนใช้เวลาสว่ นหน่งึ ในสถาบนั อุดมศกึ ษาและ
อกี ส่วนหนง่ึ ในสถานประกอบการของหนว่ ยงานดงั กลา่ ว

ในการดำเนินการตามวรรคหนง่ึ และวรรคสอง สถาบันอุดมศกึ ษาอาจอนญุ าตใหบ้ คุ ลากรและ
ผ้เู รียนไปปฏิบตั ิงานในหนว่ ยงานดงั กลา่ วได้ ตามระเบยี บท่ีสภาสถาบนั อุดมศึกษาก าหนด

มาตรา ๓๖ หน่วยงานของรัฐหรอื หนว่ ยงานภาคเอกชนท่ใี หค้ วามร่วมมือในการด าเนนิ การ
ตามมาตรา ๓๕ อาจได้รบั สิทธปิ ระโยชน์ ดงั ต่อไปน้ี
(๑) การสนับสนนุ ดา้ นวชิ าการและทรัพยากรตามสมควรแกก่ รณี
(๒) ได้รับการเชดิ ชเู กยี รติ
(๓) สทิ ธิประโยชนท์ างภาษีอากรตามประมวลรัษฎากร
(๔) สทิ ธิประโยชน์อื่นตามที่รฐั มนตรกี าหนดโดยความเหน็ ชอบของคณะกรรมการการอุดมศึกษา

ส่วนที่ ๓
การวจิ ัยและการสร้างนวัตกรรม
มาตรา ๓๗ การวิจยั และการสรา้ งนวัตกรรมจะต้องสอดคลอ้ งกับความต้องการและความจ าเปน็
ของประเทศ เพ่ือน าไปใช้ในการพัฒนาและแกป้ ญั หาของประเทศไดอ้ ยา่ งเปน็ รปู ธรรมและเพื่อความเจรญิ
งอกงามทางวิชาการ และต้องสอดคล้องกบั แนวทางทส่ี ภานโยบายและคณะกรรมการสง่ เสรมิ วิทยาศาสตร์
วิจยั และนวัตกรรมก าหนด
รัฐมหี น้าทีใ่ นการสง่ เสรมิ การศกึ ษาวจิ ัยตามวรรคหนงึ่ ให้เปน็ ไปเพือ่ การสรา้ งความรู้และนวตั กรรม
เพื่อใชใ้ นการพฒั นาชุมชน สังคม และประเทศ
มาตรา ๓๘ ให้สถาบนั อดุ มศกึ ษาให้ความร่วมมือในการจัดท าฐานข้อมลู ด้านวิทยาศาสตร์
วจิ ยั และนวตั กรรมของประเทศ
มาตรา ๓๙ เพ่ือส่งเสรมิ ใหม้ ีการน าผลการวจิ ยั และนวตั กรรมของสถาบันอุดมศึกษา
ไปใช้ประโยชน์ สถาบันอุดมศกึ ษาพึงสนบั สนุนการพฒั นาบคุ ลากรในด้านการวจิ ยั และการสรา้ งนวัตกรรม

การบรหิ ารการวจิ ัย การแลกเปลี่ยนบคุ ลากร การจดั ตั้งกลุม่ วิจยั รว่ ม การแปลงผลงานวิจยั ให้เป็นรปู ธรรม
ระหวา่ งสถาบนั อดุ มศกึ ษากบั องค์กรปกครองส่วนทอ้ งถน่ิ หนว่ ยงานอน่ื ของรฐั ภาคเอกชน ภาคประชาสงั คม
ท้ังในประเทศและตา่ งประเทศ

สถาบันอดุ มศึกษาอาจจดั ตั้งนติ บิ ุคคลหรือรว่ มลงทุนกับหน่วยงานของรฐั หรือเอกชน โดยมี
วตั ถปุ ระสงค์เพ่อื น าผลการวิจยั และนวัตกรรมของสถาบันอุดมศึกษาไปใช้ประโยชนก์ ็ได้

สว่ นที่ ๔
การบริการวิชาการแกส่ ังคม

มาตรา ๔๐ สถาบันอดุ มศกึ ษามหี น้าที่ในการใหบ้ ริการทางวิชาการ ให้ค าปรึกษาทางวชิ าการ
และถ่ายทอดองค์ความรู้ท่ีเกิดขึ้นจากการจดั การเรยี นการสอน การวจิ ยั และการสรา้ งนวัตกรรมแกภ่ าครัฐ
ภาคเอกชน ชุมชน และสงั คม เพ่ือน าความรไู้ ปใช้ประโยชน์และส่งเสรมิ การเรียนรูต้ ลอดชีวติ

สถาบนั อดุ มศึกษาในฐานะทีเ่ ป็นท่ีพ่ึงทางวิชาการของชุมชนและสงั คม ตอ้ งร่วมเป็นสว่ นหนง่ึ
ของชุมชนในการพฒั นาพน้ื ที่ทใ่ี กล้เคยี งกับท่ีต้งั ของสถาบนั อดุ มศกึ ษานน้ั หรือพ้นื ที่อน่ื ตามทสี่ ถาบนั อุดมศึกษา
เห็นสมควร

สถาบนั อุดมศกึ ษาต้องสง่ เสริมให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมในการท ากิจกรรมตา่ ง ๆ กับสังคมเพอื่ สร้างเสรมิ
จิตสาธารณะในการน าความร้แู ละประสบการณม์ าใชเ้ พื่อสร้างประโยชน์แก่ส่วนรวม

ส่วนที่ ๕
การทะนุบำรุงศิลปะและวฒั นธรรม

มาตรา ๔๑ สถาบันอดุ มศึกษามีหน้าท่ีในการทะนบุ ำรงุ ศลิ ปะและวัฒนธรรม โดยการอนุรกั ษ์
ฟน้ื ฟู สืบสาน และเผยแพรภ่ มู ิปัญญาท้องถิ่นและของชาติ รวมทั้งสง่ เสริมใหม้ กี ารวเิ คราะห์ สงั เคราะห์
และบูรณาการการทะนุบำรุงศลิ ปะและวฒั นธรรมกับการเรียนการสอนและกิจกรรมของผ้เู รยี น

หมวด ๕
ขอ้ มลู การอุดมศึกษา

มาตรา ๔๒ สถาบันอุดมศกึ ษาต้องเปดิ เผยข้อมูลท่ีเกี่ยวกับการดำเนินงานของสถาบันอุดมศกึ ษาน้ัน
แกส่ าธารณะ ตามหลักเกณฑ์ วิธีการ และระยะเวลาทกี่ าหนดในกฎกระทรวง

เพือ่ ประโยชนใ์ นการจัดท าแผนดา้ นการอดุ มศกึ ษาและการพัฒนาคุณภาพการอดุ มศึกษา
การวิจัยและนวตั กรรม ตลอดจนการมสี ่วนร่วมของสาธารณชน ในการตรวจสอบสถาบนั อดุ มศึกษา
ใหส้ ถาบันอุดมศึกษามีหน้าท่ีส่งข้อมลู เกี่ยวกับการจดั การศึกษาและมาตรฐานการศกึ ษา การวจิ ยั และ
นวตั กรรม การใหบ้ รกิ ารทางวิชาการ และข้อมูลอ่ืนท่เี กย่ี วขอ้ งให้แก่กระทรวง ทัง้ นี้ ตามหลกั เกณฑ์
วธิ กี าร และระยะเวลาท่ีก าหนดในกฎกระทรวง

มาตรา ๔๓ ให้หนว่ ยงานของรฐั ทุกหน่วยงานและหนว่ ยงานภาคเอกชนตามลักษณะที่
สภานโยบายประกาศก าหนด ส่งข้อมลู เกย่ี วกับการอุดมศกึ ษาและการอ่นื ทีเ่ กย่ี วข้องให้แกก่ ระทรวง
ตามทไี่ ด้รบั การร้องขอ ท้ังนี้ ตามหลกั เกณฑ์ วธิ กี าร และระยะเวลาท่กี าหนดในกฎกระทรวง

สภานโยบายโดยข้อเสนอของกระทรวงอาจขอใหค้ ณะรฐั มนตรีมมี ติใหเ้ ชื่อมโยงระบบขอ้ มูลสารสนเทศ
ของหน่วยงานของรฐั กบั ฐานข้อมลู การอุดมศึกษาเพ่อื ประโยชนใ์ นการด าเนนิ การตามวรรคหน่ึงได้

มาตรา ๔๔ ใหก้ ระทรวงมีหน้าทีจ่ ดั ท าฐานขอ้ มลู การอุดมศกึ ษาของประเทศ โดยรวบรวม
วิเคราะห์ สังเคราะห์ และเผยแพร่ข้อมูลที่เก่ียวกบั การอุดมศกึ ษา สถาบนั อดุ มศกึ ษา และการอ่นื ทเ่ี กี่ยวขอ้ ง
เพื่อประโยชน์ในการด าเนนิ การให้บรรลวุ ัตถปุ ระสงค์ตามมาตรา ๔๒ วรรคสอง ทัง้ นี้ ตามหลักเกณฑ์
วธิ กี าร และเง่ือนไขทีส่ ภานโยบายกำหนด

การเปิดเผยขอ้ มลู ตามความในส่วนน้ยี ่อมไดร้ ับความคมุ้ ครองและจะน าไปเป็นเหตุในการฟ้องร้อง
ดำเนินคดีใด ๆ มไิ ด้

หมวด ๖
ทรพั ยากรอดุ มศกึ ษา

สว่ นที่ ๑
การจัดสรรทรพั ยากรในการจัดการอุดมศึกษา

มาตรา ๔๕ การทำคำขอและการจดั สรรงบประมาณสำหรับการอุดมศึกษา ให้ดำเนนิ การ
ดงั ต่อไปนี้

(๑) งบบุคลากรซ่ึงเปน็ เงินเดือน ค่าจา้ ง และสิทธปิ ระโยชน์ของบุคลากรในสถาบนั อดุ มศกึ ษา
ของรฐั ในสังกดั ของกระทรวง ใหส้ ถาบนั อดุ มศึกษาดงั กล่าวทำคำขอเสนอต่อสำนกั งบประมาณโดยตรง
และใหส้ านักงบประมาณจัดสรรงบประมาณให้เต็มตามกรอบอตั ราก าลงั บคุ ลากรของสถาบนั อุดมศกึ ษา
ของรัฐในสังกัดของกระทรวงแตล่ ะแหง่

(๒) งบดำเนนิ งานและงบรายจ่ายอ่ืนซง่ึ เป็นงบประจำ รวมทัง้ งบลงทนุ อน่ื ท่ีไม่ใช่งบลงทุนตาม (๓)
ให้สถาบนั อุดมศกึ ษาของรัฐในสงั กัดของกระทรวงทำคำขอเสนอต่อส านกั งบประมาณโดยตรง และ
ใหส้ ำนักงบประมาณจัดสรรในลกั ษณะเงนิ อุดหนนุ ท่วั ไปหรอื งบลงทุน แล้วแตก่ รณี ให้สถาบนั อดุ มศึกษา
ของรัฐในสังกดั ของกระทรวง เพอื่ ใหม้ อี ิสระในการบรหิ ารงบประมาณและทรัพยากรทางการศกึ ษา
โดยต้องคำนงึ ถงึ คณุ ภาพและความเสมอภาคในโอกาสทางการศกึ ษา

(๓) งบลงทุนและงบเงนิ อุดหนนุ เพอื่ น ามาใช้ในการพฒั นาความเป็นเลศิ ของสถาบันอดุ มศึกษา
และการผลิตก าลังคนระดบั สงู เฉพาะทางตามความตอ้ งการของประเทศ และเงนิ อดุ หนุนจากกองทนุ
สง่ เสรมิ วิทยาศาสตร์ วิจยั และนวตั กรรมตามกฎหมายว่าด้วยสภานโยบายการอดุ มศกึ ษา วิทยาศาสตร์
วจิ ัยและนวตั กรรมแห่งชาติ เพื่อใช้ในการพฒั นาวทิ ยาศาสตร์ การวิจยั และการสร้างนวัตกรรม

(๔) การจดั สรรเงนิ เขา้ กองทนุ ใหก้ ูย้ ืมดอกเบ้ยี ต่ำใหแ้ ก่สถาบันอุดมศึกษาเอกชน เพ่อื พัฒนา
การจัดการศกึ ษาใหม้ คี ุณภาพยิง่ ขนึ้
การจดั สรรงบประมาณตาม (๓) ต้องทำข้อตกลงการพฒั นาการอุดมศึกษากับสำนักงาน

ปลัดกระทรวง หรอื ขอ้ ตกลงการวจิ ยั และนวัตกรรมกบั ส านักงานคณะกรรมการส่งเสริมวทิ ยาศาสตร์
วิจยั และนวตั กรรม แล้วแตก่ รณี

การจัดสรรงบประมาณตาม (๑) (๒) และ (๓) ต้องด าเนินการให้สอดคลอ้ งกับมาตรา ๒๔ ด้วย
มาตรา ๔๖ ใหค้ ณะรฐั มนตรพี ิจารณาสนับสนนุ งบประมาณเพมิ่ เตมิ และความสนับสนนุ
เป็นพิเศษอน่ื ใหแ้ กส่ ถาบนั อุดมศกึ ษาของรฐั ตามมาตรา ๒๔ วรรคสอง และสถาบันอุดมศกึ ษาของรฐั
ทีส่ ามารถดำเนินงานได้เกินกว่าเปา้ หมายทค่ี ณะรัฐมนตรกี าหนด โดยข้อเสนอของสภานโยบาย
หลกั เกณฑ์ วธิ ีการ และเง่ือนไขในการสนบั สนุนเงนิ งบประมาณเพ่ิมเตมิ และความสนบั สนุน
เป็นพเิ ศษอ่ืนตามวรรคหนง่ึ ใหเ้ ป็นไปตามท่ีคณะรฐั มนตรีประกาศก าหนดโดยข้อเสนอของสภานโยบาย
มาตรา ๔๗ ในกรณที ี่เหน็ สมควร คณะรฐั มนตรีโดยขอ้ เสนอร่วมกนั ของกระทรวงและ
กระทรวงการคลงั อาจมีมตใิ หจ้ ดั ตงั้ กองทนุ เพ่อื พฒั นาการอดุ มศึกษาขน้ึ เพอ่ื พฒั นาความเปน็ เลิศของ
สถาบันอดุ มศึกษาและสง่ เสริมการผลิตก าลงั คนระดบั สงู เฉพาะทางตามความต้องการของประเทศ
มาตรา ๔๘ คณะรัฐมนตรีอาจก าหนดมาตรการทางการเงนิ การคลงั และมาตรการอน่ื
เพอื่ การระดมทรพั ยากรมาพฒั นาการอุดมศกึ ษาได้
การกำหนดมาตรการตามวรรคหนง่ึ ใหเ้ ป็นไปตามกฎหมายว่าด้วยการนัน้
มาตรา ๔๙ เงนิ รายไดข้ องสถาบันอุดมศึกษาของรฐั ไมต่ อ้ งนำสง่ คลงั เป็นรายไดแ้ ผ่นดนิ

ส่วนท่ี ๒
การจดั การทรัพยากรของสถาบนั อดุ มศึกษาของรัฐ

มาตรา ๕๐ ใหส้ ถาบันอดุ มศึกษาของรฐั มีอำนาจในการปกครอง ดูแล บำรุงรกั ษา ใช้ และจัดหา
ผลประโยชน์จากทรัพยส์ นิ ของสถาบันอดุ มศึกษาน้นั ทงั้ ทเี่ ป็นทร่ี าชพัสดุตามกฎหมายว่าดว้ ย
ที่ราชพสั ดุ และท่เี ป็นทรัพย์สนิ อืน่ รวมทัง้ จดั หารายไดจ้ ากบริการของสถาบันอดุ มศึกษา และเกบ็
คา่ ธรรมเนยี มการศกึ ษาท่ไี มข่ ดั หรือแยง้ กับนโยบาย วตั ถปุ ระสงค์ และภารกจิ หลกั ของสถาบันอุดมศึกษา

บรรดาอสังหาริมทรัพยท์ ส่ี ถาบันอดุ มศกึ ษาของรัฐได้มาโดยมผี ู้อุทิศให้ หรือโดยการซอ้ื
หรอื แลกเปลี่ยนจากรายได้ของสถาบันอุดมศกึ ษา ไมถ่ อื เป็นทรี่ าชพัสดุ และให้เป็นกรรมสทิ ธข์ิ อง
สถาบันอดุ มศึกษาน้ัน

บรรดารายได้และผลประโยชน์ของสถาบนั อุดมศกึ ษาของรัฐ รวมท้งั ผลประโยชน์ท่เี กดิ จาก
ทีร่ าชพัสดุ เบ้ียปรับท่ีเกิดจากการผิดสญั ญาลาศึกษา และเบยี้ ปรบั ท่ีเกดิ จากการผิดสญั ญาการซอ้ื ทรัพยส์ ิน
หรือจ้างท าของท่ีด าเนินการโดยใช้เงินงบประมาณ รายได้จากทรพั ย์สินทางปัญญาทเ่ี กดิ ขึน้ จากการวิจัย
ไมว่ ่าจะมาจากแหล่งทุนใด ไม่ต้องน าส่งคลังเปน็ รายไดแ้ ผน่ ดนิ

หมวด ๗
การควบคุมและก ากับดูแลสถาบนั อุดมศกึ ษา
มาตรา ๕๑ รัฐมนตรมี หี น้าท่ีและอ านาจในการก ากับดูแลโดยทว่ั ไปซงึ่ กจิ การของสถาบนั อุดมศึกษา
ของรัฐในสงั กดั ของกระทรวงให้เปน็ ไปตามวัตถปุ ระสงคข์ องสถาบันอดุ มศึกษา และให้สอดคลอ้ งกบั กฎหมาย

นโยบาย ยทุ ธศาสตร์ และแผนด้านการอดุ มศกึ ษา และแผนด้านวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมของ
ประเทศที่สภานโยบายก าหนด ตามกฎหมายว่าด้วยสภานโยบายการอดุ มศึกษา วทิ ยาศาสตร์ วิจัยและ

นวตั กรรมแหง่ ชาติ ตลอดจนนโยบายของรฐั บาลและมติคณะรัฐมนตรที ่เี กี่ยวกับสถาบนั อุดมศกึ ษาของรัฐ
ในสังกัดของกระทรวงเป็นการเฉพาะ หลกั การของการจัดการอุดมศกึ ษาตามมาตรา ๙ รวมถึงการควบคุม

มาตรฐานการศกึ ษาและการประกนั คณุ ภาพการศึกษาของสถาบนั อดุ มศึกษาน้นั ๆ
ในกรณที ่มี ปี ัญหาในการดำเนนิ กิจการของสถาบนั อุดมศึกษาของรัฐในสังกดั ของกระทรวงทข่ี ดั ตอ่

กฎหมาย ความสงบเรียบร้อยหรอื ศีลธรรมอนั ดีของประชาชน หรือการไม่ปฏิบัตติ ามหลกั ธรรมาภิบาล

อย่างร้ายแรง หรือไม่เปน็ ไปตามมาตรฐานการอุดมศกึ ษาอยา่ งรา้ ยแรง หรอื อาจกอ่ ให้เกิดความเสยี หาย
อยา่ งร้ายแรงตอ่ สว่ นรวม ให้รฐั มนตรโี ดยข้อเสนอแนะของคณะกรรมการการอุดมศกึ ษาหรือคณะกรรมการ

มาตรฐานการอดุ มศึกษา แล้วแตก่ รณี แจง้ สภาสถาบนั อดุ มศกึ ษาใหด้ าเนินการแก้ไขปญั หาดังกลา่ วข้างตน้
ในกรณีทีส่ ภาสถาบนั อดุ มศึกษาไม่ด าเนนิ การ ด าเนินการลา่ ชา้ เกนิ สมควร หรือไม่สามารถแกไ้ ขปัญหา
ดังกล่าวได้ ใหร้ ัฐมนตรโี ดยขอ้ เสนอแนะและความเห็นชอบของคณะกรรมการการอุดมศกึ ษาหรือ

คณะกรรมการมาตรฐานการอดุ มศึกษา แลว้ แตก่ รณี วนิ จิ ฉัยช้ีขาด สัง่ ใหก้ ระท าการ ยับย้ัง หรอื ยุติ
การดำเนินการของสถาบนั อุดมศกึ ษาดงั กลา่ วได้

ในกรณีท่สี ภาสถาบันอุดมศึกษาของรฐั ในสังกัดของกระทรวง เห็นวา่ การวนิ จิ ฉยั ชขี้ าดหรอื
การสั่งให้กระท าการ ยบั ยงั้ หรอื ยตุ กิ ารด าเนนิ การตามวรรคสองมิชอบ ให้สามารถอทุ ธรณ์ต่อคณะรฐั มนตรไี ด้
การอุทธรณไ์ มเ่ ป็นเหตใุ ห้ทุเลาการด าเนินการตามค าวนิ ิจฉยั หรือค าสัง่ นัน้ เมือ่ คณะรฐั มนตรวี นิ จิ ฉยั เปน็

ประการใดแล้ว ให้ผทู้ ่เี ก่ยี วขอ้ งมีหนา้ ที่ตอ้ งปฏบิ ตั ิตามค าวินิจฉัยของคณะรฐั มนตรี ในการด าเนินการ
ตามวรรคนี้ คณะรัฐมนตรอี าจแตง่ ตง้ั คณะกรรมการข้นึ เพอื่ พจิ ารณาท าความเหน็ เสนอต่อคณะรัฐมนตรีก็ได้

การก ากบั ดแู ลตามวรรคหนง่ึ และวรรคสองต้องท าเพียงเท่าทจี่ าเปน็ เพอื่ รักษาประโยชน์ส่วนรวม
โดยค านึงถงึ ความเหมาะสม ความเป็นอิสระ และความแตกตา่ งของสถาบนั อดุ มศกึ ษาแตล่ ะประเภท
และกลุม่ ดว้ ย

มาตรา ๕๒ การกำกบั ดูแลสถาบันอุดมศึกษาเอกชนให้เป็นไปตามกฎหมายวา่ ด้วยสถาบนั
อดุ มศกึ ษาเอกชน

มาตรา ๕๓ ให้คณะกรรมการมาตรฐานการอุดมศึกษาก ากบั ดูแลให้สถาบันอดุ มศึกษา
จดั การศึกษาใหเ้ ป็นไปตามมาตรฐานการอดุ มศกึ ษา รวมทง้ั สง่ เสริมและสนบั สนนุ สถาบนั อดุ มศกึ ษา
ใหส้ ามารถยกระดบั คณุ ภาพการศึกษาให้สงู กวา่ มาตรฐานการอดุ มศกึ ษาทกี่ าหนด

หากปรากฏวา่ สถาบันอดุ มศึกษาใดไมด่ าเนนิ การตามวรรคหน่งึ ใหค้ ณะกรรมการมาตรฐาน
การอุดมศกึ ษาแจง้ ให้สถาบันอุดมศึกษาน้นั แก้ไขปรบั ปรงุ ภายในระยะเวลาที่ก าหนด หากสถาบนั อุดมศึกษา

ไม่ดำเนินการภายในระยะเวลาทกี่ าหนดโดยไม่มีเหตอุ ันสมควร ให้คณะกรรมการมาตรฐานการอุดมศกึ ษา
เสนอเร่อื งตอ่ รฐั มนตรี เพื่อพิจารณาสั่งการให้สถาบันอุดมศึกษาแกไ้ ขการด าเนนิ การ หยุดการด าเนนิ การ
หรือดำเนนิ การอน่ื ใดอนั จ าเปน็ ตอ่ ไป

มาตรา ๕๔ หลกั สูตรการศกึ ษาทสี่ ภาสถาบันอดุ มศกึ ษาจะอนุมัตเิ พอื่ ให้สถาบันอุดมศกึ ษา
เปิดสอนได้ จะต้องเป็นหลักสตู รการศึกษาทมี่ มี าตรฐานไมต่ ่ำกวา่ มาตรฐานการอดุ มศึกษาทร่ี ฐั มนตรี

ก าหนดโดยข้อเสนอแนะและความเหน็ ชอบของคณะกรรมการมาตรฐานการอุดมศกึ ษา

มาตรา ๕๕ เม่ือสภาสถาบนั อดุ มศึกษาอนมุ ตั ิหลักสตู รการศกึ ษาตามมาตรา ๕๔ และ
ไดแ้ จ้งหลักสูตรการศกึ ษาดงั กลา่ วต่อส านักงานปลดั กระทรวงแลว้ จึงจะเปิดสอนตามหลักสูตรการศกึ ษา

ดงั กลา่ วได้
ใหเ้ ปน็ หนา้ ทข่ี องคณะกรรมการมาตรฐานการอดุ มศกึ ษาที่จะต้องตรวจสอบหลักสูตรการศึกษา

ท่ไี ด้รับแจง้ ตามวรรคหน่งึ ว่าเปน็ ไปตามมาตรฐานตามมาตรา ๕๔ หรือไม่ ในกรณีทีเ่ หน็ วา่ ไมเ่ ป็นไป
ตามมาตรฐาน ใหค้ ณะกรรมการมาตรฐานการอดุ มศึกษาส่ังให้สถาบันอุดมศึกษาแก้ไขปรบั ปรงุ
หลกั สตู รการศกึ ษาใหเ้ ป็นไปตามมาตรฐานภายในระยะเวลาทก่ี าหนด และในกรณีจ าเป็นเพื่อปอ้ งกนั

ความเสียหาย คณะกรรมการมาตรฐานการอดุ มศึกษาจะส่งั ให้สถาบันอุดมศึกษาระงับการด าเนนิ การ
ตามหลกั สตู รการศกึ ษานน้ั ไวก้ ่อนก็ได้

มาตรา ๕๖ ในการตรวจสอบหรอื พจิ ารณาหลกั สูตรของคณะกรรมการมาตรฐานการอุดมศกึ ษา
ตามมาตรา ๕๕ ให้คณะกรรมการมาตรฐานการอุดมศกึ ษาหรอื บคุ คลซ่ึงไดร้ บั แต่งต้ังหรอื มอบหมายจาก
คณะกรรมการมาตรฐานการอดุ มศกึ ษา มีหน้าทีต่ รวจสอบการด าเนนิ การจัดการศึกษาของสถาบนั อดุ มศึกษา

ในกรณีทปี่ รากฏว่าสถาบนั อุดมศกึ ษาไม่จัดการศึกษาตามหลักสตู รการศกึ ษาทไ่ี ด้แจ้งตามมาตรา ๕๕
ใหค้ ณะกรรมการมาตรฐานการอดุ มศกึ ษาแจ้งให้สถาบันอดุ มศึกษาแก้ไขภายในระยะเวลาทกี่ าหนด

หากสถาบนั อดุ มศกึ ษาไม่ด าเนินการภายในระยะเวลาที่ก าหนดโดยไม่มีเหตุอันสมควร ให้คณะกรรมการ
มาตรฐานการอุดมศกึ ษาเสนอเรอื่ งต่อรฐั มนตรเี พอ่ื พิจารณาส่ังการให้สถาบันอุดมศกึ ษาหยดุ การดำเนนิ การหรือ
ดำเนนิ การอืน่ ใดอันจำเปน็ ตอ่ ไป ในกรณที เ่ี ห็นสมควรจะส่ังไมร่ บั รองมาตรฐานการอุดมศกึ ษาของ

หลักสตู รการศึกษาก็ได้ แตก่ ารไมร่ บั รองมาตรฐานดังกลา่ วไม่กระทบผสู้ ำเร็จการศกึ ษาไปกอ่ นแล้ว
การไม่รับรองมาตรฐานการอุดมศึกษาตามวรรคสอง ใหป้ ระกาศให้ประชาชนทราบเป็นการทั่วไป

หลักเกณฑ์ วิธกี าร และเงื่อนไขในการแตง่ ตั้งหรือมอบหมายผ้ตู รวจสอบ และการตรวจสอบ
การดำเนนิ การจัดการศกึ ษาของสถาบนั อุดมศึกษาตามวรรคหนงึ่ ให้เปน็ ไปตามท่ีคณะกรรมการมาตรฐาน
การอุดมศึกษาประกาศกำหนด

มาตรา ๕๗ ในการตรวจสอบการดำเนนิ การจัดการศกึ ษาตามมาตรา ๕๖ ให้คณะกรรมการ
มาตรฐานการอดุ มศึกษาหรอื บุคคลซ่ึงได้รบั แตง่ ต้ังหรือมอบหมายจากคณะกรรมการมาตรฐานการอุดมศึกษา

มีหน้าทแ่ี ละอำนาจ ดงั ต่อไปน้ี
(๑) เขา้ ไปในสถาบนั อุดมศกึ ษาหรือสถานทใี่ ดซ่ึงมีการจัดการศกึ ษาในระดับอุดมศกึ ษาใน

ระหว่างเวลาพระอาทิตย์ขึ้นถงึ พระอาทิตยต์ ก หรือในระหวา่ งเวลาท าการ

(๒) ส่ังให้บุคคลใด ๆ มาใหถ้ อ้ ยค า หรอื ให้ส่งเอกสารหรือหลกั ฐานใด ๆ มาเพอ่ื ประกอบ
การพิจารณา

ในการปฏบิ ัติหน้าที่ของคณะกรรมการมาตรฐานการอดุ มศกึ ษาหรอื บุคคลซงึ่ ได้รับแต่งตงั้ หรอื
มอบหมายจากคณะกรรมการมาตรฐานการอดุ มศึกษาตามวรรคหนึง่ ให้บคุ คลดงั กล่าวแสดงบัตรประจ าตวั
เจ้าหน้าท่ีของรฐั และหนงั สอื แต่งตัง้ หรือมอบหมายตามวรรคหน่งึ ด้วย และให้บคุ คลท่ีเกยี่ วข้องอ านวย

ความสะดวกตามสมควร
ใหบ้ คุ คลซึ่งได้รับการแต่งต้ังหรือมอบหมายตามวรรคหนึง่ เป็นเจา้ พนกั งานตามประมวล

กฎหมายอาญา

มาตรา ๕๘ ภายใตบ้ งั คับมาตรา ๓๔ และมาตรา ๓๕ สถาบันอดุ มศึกษาอาจจัดให้มี
การเรียนการสอนนอกสถานท่ีตงั้ ของสถาบันอดุ มศกึ ษาได้ตามหลักเกณฑ์ วธิ กี าร และเง่อื นไขทค่ี ณะกรรมการ

การอุดมศึกษาประกาศก าหนด
การจัดให้มีสถานท่ตี ้ังของสถาบนั อดุ มศึกษามากกวา่ หนึง่ แหง่ ให้เปน็ ไปตามหลกั เกณฑ์และเงือ่ นไข

ทคี่ ณะกรรมการการอุดมศึกษาประกาศก าหนด และแจ้งใหส้ านักงานปลดั กระทรวงทราบ
การจัดการเรียนการสอนนอกสถานทตี่ ั้งตามวรรคหน่ึงใหห้ มายความรวมถงึ การจัดตง้ั ศูนย์บริการ

ในการเรยี นการสอนหรือการด าเนินการอย่างหนงึ่ อยา่ งใดที่เปน็ การจัดให้มกี ารเรยี นการสอนนอกสถานท่ีตั้ง

ของสถาบนั อุดมศกึ ษาดว้ ย
มาตรา ๕๙ สถาบันอดุ มศึกษาอาจจัดการศึกษาโดยผา่ นระบบเทคโนโลยีสารสนเทศหรอื

โดยวิธอี น่ื ได้ ตามหลกั เกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขทีร่ ฐั มนตรีก าหนดโดยข้อเสนอแนะและความเห็นชอบ
ของคณะกรรมการมาตรฐานการอุดมศึกษา

มาตรา ๖๐ ในกรณีที่ผลการตรวจสอบตามมาตรา ๕๖ ปรากฏวา่ การจัดการศกึ ษาใน

หลักสตู รการศึกษาใดในสถาบนั อุดมศกึ ษาเปน็ ไปตามทไี่ ดแ้ จง้ ไวต้ ามมาตรา ๕๕ ให้คณะกรรมการ
มาตรฐานการอดุ มศกึ ษาประกาศรับรองมาตรฐานการอุดมศึกษาในหลักสตู รการศกึ ษาดังกลา่ ว ซ่ึงตอ้ ง

ด าเนินการใหแ้ ล้วเสร็จกอ่ นท่ผี ู้เรียนรนุ่ แรกจะสำเรจ็ การศกึ ษาในหลักสูตรการศึกษานัน้
มาตรา ๖๑ เม่อื คณะกรรมการมาตรฐานการอดุ มศึกษาไดใ้ หก้ ารรบั รองมาตรฐานการอดุ มศกึ ษา

ตามมาตรา ๖๐ แล้ว ให้แจ้งเรอื่ งดงั กล่าวตอ่ องคก์ รกลางบรหิ ารงานบคุ คลและสภาวิชาชพี ที่เกี่ยวข้อง

เพือ่ ทราบ
มาตรา ๖๒ ให้สถาบันอดุ มศึกษาจดั ใหม้ ีระบบการประกันคณุ ภาพการศกึ ษาเพ่อื พฒั นาคณุ ภาพ

และมาตรฐานการอุดมศกึ ษาของสถาบนั อดุ มศึกษา
การประกนั คุณภาพของสถาบนั อดุ มศกึ ษาในส่วนที่เกี่ยวกบั การประเมนิ คณุ ภาพภายใน การติดตาม
ตรวจสอบคุณภาพการศึกษา และการพฒั นาคณุ ภาพการศึกษาของสถาบนั อดุ มศกึ ษา ให้เปน็ ไป

ตามหลกั เกณฑ์ท่ีคณะกรรมการมาตรฐานการอดุ มศึกษาประกาศกำหนด
มาตรา ๖๓ เม่อื สถาบันอดุ มศึกษาด าเนนิ การประเมนิ คณุ ภาพภายในตามมาตรา ๖๒

เสรจ็ ส้ินแลว้ ใหร้ ายงานผลการประเมินตอ่ สภาสถาบันอุดมศึกษา และใหส้ ภาสถาบนั อดุ มศกึ ษาน า
ผลการประเมินดงั กล่าวไปพิจารณาเพื่อก าหนดแนวทางในการปรบั ปรุงและพฒั นาคุณภาพการศึกษา
และใหแ้ จ้งให้สำนักงานปลดั กระทรวงทราบเพ่ือเปน็ ข้อมลู สำหรบั การประเมนิ คุณภาพภายนอก

ในกรณีท่สี ถาบนั อดุ มศกึ ษาเหน็ วา่ ไม่อาจด าเนินการปรบั ปรุงและพัฒนาคณุ ภาพการศกึ ษา
ตามวรรคหนึง่ ได้ เพราะการขาดแคลนงบประมาณหรือกำลงั คน ให้สถาบนั อุดมศึกษาโดยความเห็นชอบ

ของสภาสถาบนั อุดมศกึ ษารายงานเหตุดงั กลา่ วตอ่ คณะกรรมการมาตรฐานการอดุ มศกึ ษาเพื่อเสนอแนะ
ต่อรัฐมนตรเี พอ่ื พิจารณาด าเนนิ การตอ่ ไป

มาตรา ๖๔ การประเมนิ คณุ ภาพภายนอกอาจประเมนิ โดยหน่วยงานตา่ งประเทศที่ไดร้ ับ

การยอมรบั อยา่ งกวา้ งขวาง หรอื อาจประเมนิ โดยหนว่ ยงานของรฐั หน่วยงานภาคเอกชน หรือหน่วยงาน
ในต่างประเทศท่ีคณะกรรมการมาตรฐานการอดุ มศึกษาประกาศก าหนดก็ได้

สถาบนั อดุ มศกึ ษาอาจเสนอให้คณะกรรมการมาตรฐานการอุดมศกึ ษา ใหค้ วามเห็นชอบ
ให้หน่วยงานอื่นนอกจากท่ีก าหนดไวต้ ามวรรคหนงึ่ ท าหนา้ ทปี่ ระเมนิ คณุ ภาพภายนอกกไ็ ด้

มาตรา ๖๕ เมอื่ หน่วยงานตามมาตรา ๖๔ ด าเนินการประเมนิ คณุ ภาพภายนอกเสรจ็ สิ้นแล้ว
ให้แจง้ ผลการประเมินต่อสถาบนั อุดมศึกษาและส านกั งานปลดั กระทรวงเพอ่ื ทราบ ในกรณที หี่ นว่ ยงาน

ตา่ งประเทศเป็นผู้ประเมนิ ใหส้ ถาบนั อุดมศกึ ษาแจ้งผลการประเมนิ ต่อสำนกั งานปลดั กระทรวงเพอื่ ทราบ
ในกรณีที่สถาบันอุดมศึกษาเห็นว่าผลการประเมนิ ทไ่ี ดร้ บั แจง้ ตามวรรคหน่งึ คลาดเคลอ่ื นหรือ

ไม่ตรงต่อความเป็นจรงิ สถาบนั อดุ มศกึ ษาอาจทักท้วงไปยังหนว่ ยงานผู้ประเมนิ ได้ และใหแ้ จ้งส านักงาน

ปลัดกระทรวงทราบดว้ ย
ให้ถอื วา่ การประเมนิ คุณภาพภายนอกตามพระราชบญั ญตั นิ ้ีเปน็ การประเมินตามกฎหมายวา่ ด้วย

การศกึ ษาแห่งชาติ
มาตรา ๖๖ ถ้าผลการประเมนิ ตามมาตรา ๖๕ ปรากฏว่าสถาบันอดุ มศึกษาใดมีการจัด

การศกึ ษาไม่เป็นไปตามมาตรฐานการอุดมศกึ ษา ให้คณะกรรมการมาตรฐานการอุดมศึกษาแจ้งให้

สถาบนั อุดมศึกษานัน้ ด าเนินการแกไ้ ขปรับปรุงและพัฒนาคณุ ภาพการศึกษาใหเ้ ปน็ ไปตามมาตรฐาน
การอดุ มศึกษาใหแ้ ลว้ เสร็จภายในระยะเวลาทค่ี ณะกรรมการมาตรฐานการอดุ มศึกษาก าหนด และให้น าความ

ในมาตรา ๕๖ วรรคสอง มาใช้บังคับโดยอนโุ ลม
มาตรา ๖๗ ใหม้ คี ณะกรรมการพจิ ารณาอุทธรณ์ซ่ึงรฐั มนตรีแต่งตงั้ โดยความเห็นชอบของ

ทปี่ ระชุมร่วมคณะกรรมการการอุดมศึกษาและคณะกรรมการมาตรฐานการอดุ มศึกษา ท าหนา้ ท่ีพิจารณา

อุทธรณต์ ามมาตรา ๖๘
จำนวน องค์ประกอบ หลกั เกณฑ์ และวิธกี ารไดม้ า คุณสมบัติและลักษณะต้องห้าม วาระ

การด ารงตำแหนง่ และการพน้ จากตำแหนง่ ของคณะกรรมการพจิ ารณาอุทธรณ์ ให้เป็นไปตามท่ีก าหนด
ในกฎกระทรวง

มาตรา ๖๘ สถาบนั อดุ มศกึ ษาอาจอุทธรณ์ค าส่ังของคณะกรรมการมาตรฐานการอดุ มศึกษา

ตามมาตรา ๕๓ วรรคสอง มาตรา ๕๕ วรรคสอง มาตรา ๕๖ วรรคสอง หรือมาตรา ๖๖
ตอ่ คณะกรรมการพิจารณาอุทธรณ์ภายในสามสิบวันนับแต่วนั ท่ไี ดร้ ับแจง้ คำส่ัง การอทุ ธรณ์ไม่เปน็ เหตุให้

ทเุ ลาการบังคับตามค าสงั่ ของคณะกรรมการมาตรฐานการอุดมศึกษา เว้นแต่คณะกรรมการพจิ ารณา
อทุ ธรณจ์ ะใหท้ เุ ลาการบงั คับตามค าสั่งนั้นไวก้ ่อน

ให้คณะกรรมการพจิ ารณาอุทธรณ์วินิจฉยั อทุ ธรณ์ตามวรรคหน่งึ ให้แลว้ เสร็จภายในหกสิบวัน

นบั แตท่ ่ไี ด้รับอุทธรณ์
คำวินจิ ฉัยของคณะกรรมการพจิ ารณาอทุ ธรณ์ให้เปน็ ท่สี ุด

มาตรา ๖๙ เพอ่ื ประโยชน์ในการสร้างนวตั กรรมการอุดมศกึ ษา รฐั มนตรีอาจเสนอ
สภานโยบายเพอื่ เสนอต่อคณะรัฐมนตรีให้มมี ติให้สถาบันอุดมศึกษาหรือสว่ นงานในสถาบนั อุดมศกึ ษา
จดั การศึกษาทีแ่ ตกต่างไปจากมาตรฐานการอดุ มศึกษาได้ ตามหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงือ่ นไขท่ี

สภานโยบายกำหนดซ่งึ อยา่ งน้อยตอ้ งกำหนดเรอ่ื ง ดังต่อไปนี้
(๑) ระยะเวลาดำเนนิ การ

(๒) ผลสมั ฤทธทิ์ ีต่ อ้ งการใหเ้ กดิ ขน้ึ แก่ผ้เู รียน

(๓) การสำรวจความพงึ พอใจของผู้ใช้บณั ฑติ
(๔) กลไกและมาตรการในการก ากบั และการประกนั คุณภาพการศึกษา
(๕) การตรวจสอบและติดตามประเมินผลโดยคณะผู้ประเมินผลอิสระ
(๖) การด าเนินการในส่วนที่เกีย่ วข้องเม่อื ครบระยะเวลาตาม (๑) แล้ว
ในระหวา่ งทส่ี ถาบนั อดุ มศกึ ษาหรือสว่ นงานในสถาบันอดุ มศกึ ษาจัดการศึกษาตามวรรคหนง่ึ
มใิ หน้ ำมาตรฐานการอุดมศกึ ษามาใชบ้ งั คับแก่การจดั การศึกษาดงั กล่าว และให้ถือวา่ การจัดการศกึ ษานั้น
เป็นไปตามมาตรฐานการอุดมศึกษาทเ่ี กี่ยวขอ้ งแล้ว
ในกรณที ่สี ภานโยบายเหน็ วา่ การจดั การศกึ ษาตามวรรคหนึ่งประสบความสำเรจ็ ให้แจ้งให้
คณะกรรมการมาตรฐานการอุดมศึกษาปรับปรุงแกไ้ ขมาตรฐานการอุดมศึกษาในสว่ นท่ีเก่ียวขอ้ งตอ่ ไป
มาตรา ๗๐ เพือ่ ประโยชนใ์ นการรกั ษามาตรฐานการอุดมศกึ ษา หลักธรรมาภิบาล และ
ความซอื่ สตั ย์สุจริตทางวชิ าการ หา้ มมิใหผ้ ู้ใด จ้าง วาน ใชใ้ ห้ผูอ้ ืน่ ท าผลงานทางวิชาการเพือ่ ไปใช้
ในการเสนอเป็นสว่ นหนึ่งของการศกึ ษาในหลกั สตู รการศกึ ษาระดบั อดุ มศกึ ษาหรือเพือ่ ไปใช้ในการท าผลงาน
ซ่งึ เปน็ สว่ นหนง่ึ ของการขอตำแหน่งทางวิชาการ หรอื เสนอขอปรับปรงุ การก าหนดตำแหน่ง การเล่ือน
ตำแหน่ง การเลือ่ นวิทยฐานะหรือการใหไ้ ดร้ ับเงินเดือนหรอื เงินอ่นื ในระดับที่สูงขึ้น ท้งั นี้ ไมว่ ่าจะมี
ประโยชนต์ อบแทนหรือไม่ก็ตาม
ห้ามมิใหผ้ ู้ใดรับจ้างหรอื รับด าเนนิ การตามวรรคหนง่ึ เพอื่ ใหผ้ อู้ ื่นน าผลงานนน้ั ไปใชป้ ระโยชนใ์ น
การด าเนินการตามวรรคหนง่ึ เวน้ แต่เป็นการช่วยเหลอื โดยสุจรติ ตามสมควร

หมวด ๘
การคมุ้ ครองผู้เรียน

มาตรา ๗๑ ในกรณที ่มี ีการวินจิ ฉยั ช้ขี าดหรอื สง่ั การตามมาตรา ๕๑ วรรคสอง หรอื มีการสั่ง
ให้สถาบนั อดุ มศกึ ษาระงับการด าเนินการตามมาตรา ๕๕ วรรคสอง หรอื มีการไมร่ ับรองมาตรฐาน
การอดุ มศกึ ษาของหลักสูตรการศึกษาตามมาตรา ๕๖ อันมผี ลกระทบต่อการเรียนการสอนหรือการสำเรจ็
การศึกษาของผู้เรียน ให้คณะกรรมการมาตรฐานการอุดมศึกษาก าหนดมาตรการเพื่อใหส้ ถาบนั อุดมศึกษานัน้
หรือสถาบันอดุ มศึกษาอ่ืนด าเนินการเพือ่ แก้ไขและเยยี วยาผ้เู รยี นทไี่ ดร้ ับผลกระทบด้วย

การดำเนนิ การตามมาตรการทีก่ ำหนดตามวรรคหนง่ึ ไมม่ ีผลใหส้ ภาสถาบนั อดุ มศึกษาหรอื
อธกิ ารบดซี ึ่งเปน็ ผอู้ นมุ ัติหรือรบั ผดิ ชอบในการดำเนินการอันเป็นเหตุใหเ้ กิดผลตามวรรคหนึ่งพน้ จาก
ความรับผิดในความเสียหายท่ีเกดิ ข้ึน

มาตรา ๗๒ หา้ มมิใหน้ ายกสภาสถาบันอุดมศึกษา กรรมการสภาสถาบนั อุดมศกึ ษา ผูบ้ ริหาร
อาจารย์ ผู้ปฏิบัติงานในสถาบันอุดมศึกษา ใช้ตำแหน่งหน้าทโ่ี ดยทจุ รติ ครอบงำให้ผ้เู รียนกระทำหรือ
ไมก่ ระทำการใด

หมวด ๙
บทกำหนดโทษ

สว่ นท่ี ๑
โทษทางปกครอง

มาตรา ๗๓ ผ้รู บั ใบอนญุ าตผู้ใดฝ่าฝืนมาตรา ๓๐ วรรคสาม ให้เพกิ ถอนใบอนญุ าตจดั ตงั้
สถาบนั อุดมศึกษาเอกชนตามกฎหมายวา่ ดว้ ยสถาบันอุดมศึกษาเอกชน

มาตรา ๗๔ หน่วยงานของรัฐหรือหนว่ ยงานภาคเอกชนใดไม่ปฏิบัตติ ามหรอื ปฏิบตั ไิ มถ่ กู ต้อง
ตามมาตรา ๔๓ โดยไมม่ เี หตอุ นั สมควร ให้กระทรวงมหี นงั สือเตือนไปยงั หัวหน้าหนว่ ยงานนัน้ ใหด้ าเนนิ การ
ใหถ้ ูกต้องภายในเวลาทก่ี าหนด

หนว่ ยงานของรัฐหรือหนว่ ยงานภาคเอกชนที่ไม่ปฏบิ ัตติ ามหนังสือเตอื นตามวรรคหนง่ึ ภายใน
เวลาทก่ี ำหนด ให้ไดร้ ับสภาพบงั คับท่ีเป็นผลร้ายตามทีส่ ภานโยบายประกาศกำหนด โดยข้อเสนอของ
กระทรวง

หัวหน้าหน่วยงานของรัฐหรอื เจา้ หน้าท่ขี องหนว่ ยงานของรฐั ผ้ใู ดปฏิบัตหิ รอื ละเวน้ การปฏิบตั ิหน้าท่ี
ตามหนงั สอื เตือนตามวรรคหนึ่งโดยมชิ อบ เพือ่ ให้เกดิ ความเสียหายแกผ่ ู้หน่ึงผูใ้ ด ต้องระวางโทษปรบั
ทางปกครองไมเ่ กินหา้ แสนบาท และตอ้ งระวางโทษปรับเปน็ รายวันอีกวนั ละห้าพนั บาทจนกวา่ จะปฏิบตั ติ ามที่
กระทรวงร้องขอ

สว่ นท่ี ๒
โทษทางอาญา

มาตรา ๗๕ ผู้ใดฝ่าฝืนหรอื ไม่ปฏิบัติตามคำวินจิ ฉัยช้ขี าดหรือคำสั่งตามมาตรา ๕๑ วรรคสอง
ตอ้ งระวางโทษจำคกุ ไม่เกนิ หนึง่ ปี หรือปรับไมเ่ กนิ สองหมืน่ บาท หรอื ท้ังจำท้ังปรบั

มาตรา ๗๖ ผู้บริหารสถาบันอุดมศกึ ษาผใู้ ดฝ่าฝืนหรอื ไม่ปฏิบัติตามค าสง่ั ตามมาตรา ๕๕
วรรคสอง อนั เป็นทส่ี ุด ตอ้ งระวางโทษจ าคุกไมเ่ กินหน่ึงปี หรอื ปรับไม่เกินสองหมน่ื บาท หรือทัง้ จ าทงั้ ปรับ

มาตรา ๗๗ ผู้ใดฝ่าฝืนมาตรา ๗๐ ต้องระวางโทษจ าคุกไม่เกินสามปี หรอื ปรับไมเ่ กิน
หกหมนื่ บาท หรอื ทง้ั จ าทัง้ ปรบั

มาตรา ๗๘ นายกสภาสถาบนั อดุ มศึกษา กรรมการสภาสถาบันอุดมศึกษา ผ้บู รหิ าร อาจารย์
ผปู้ ฏิบตั งิ านในสถาบันอดุ มศึกษาผู้ใดฝ่าฝนื มาตรา ๗๒ ต้องระวางโทษจ าคกุ ไมเ่ กินสามปี หรอื ปรับไมเ่ กิน
หกหมืน่ บาท หรอื ท้งั จำทั้งปรบั

ในกรณีที่การฝ่าฝนื มาตรา ๗๒ เปน็ การใชต้ ำแหนง่ หน้าท่คี รอบงำใหผ้ ู้เรยี นกระทำการในทางเพศ
ผกู้ ระท าตอ้ งระวางโทษหนักเปน็ สองเท่าของโทษที่บญั ญตั ิไว้ในวรรคหนงึ่

บทเฉพาะกาล
มาตรา ๗๙ บรรดากฎ ระเบียบ ข้อบังคบั ประกาศ และค าส่ังเกยี่ วกบั การอุดมศึกษา ไมว่ ่า
จะออกตามกฎหมายว่าดว้ ยการศกึ ษาแห่งชาติ กฎหมายว่าด้วยระเบยี บบรหิ ารราชการกระทรวงศึกษาธิการ
กฎหมายว่าดว้ ยระเบียบข้าราชการพลเรือนในสถาบันอดุ มศึกษา กฎหมายว่าดว้ ยการบริหารสว่ นงานภายใน
ของสถาบนั อุดมศกึ ษา และกฎหมายวา่ ดว้ ยสถาบันอุดมศกึ ษาเอกชน ที่ใชบ้ งั คบั อยู่ในวันกอ่ นวนั ท่ี
พระราชบัญญัตนิ ้ีใช้บังคบั ให้ยงั คงใช้บังคับไดต้ อ่ ไปเทา่ ทไ่ี มข่ ัดหรอื แยง้ กบั พระราชบญั ญตั นิ ี้ จนกวา่
จะไดม้ ีการด าเนินการปรับปรุงแกไ้ ขตามบทบญั ญตั แิ หง่ พระราชบัญญตั นิ ้ี แต่ต้องไมเ่ กินสองปนี บั แต่วนั ท่ี
พระราชบญั ญตั ิน้ีใชบ้ งั คบั
มาตรา ๘๐ มาตรฐานการอดุ มศึกษาซึ่งก าหนดข้ึนตามกฎหมายว่าด้วยการศึกษาแห่งชาติ
ท่ีใช้บังคับอยู่ในวันก่อนวนั ที่พระราชบญั ญัตนิ ใ้ี ช้บังคับ ใหถ้ อื ว่าเป็นมาตรฐานการอุดมศึกษา
ตามพระราชบัญญตั นิ ี้ จนกว่าจะมีการก าหนดมาตรฐานการอุดมศึกษาขึ้นใหมต่ ามพระราชบัญญตั นิ ้ี
หลกั สูตรการศกึ ษาใดทจ่ี ดั การศึกษาตามมาตรฐานการอุดมศกึ ษาตามวรรคหน่ึง ให้ถือวา่ เปน็
หลักสูตรการศกึ ษาทีไ่ ด้รับการรับรองมาตรฐานการอุดมศกึ ษาตามพระราชบัญญัตนิ ีแ้ ล้ว
ผ้รู บั สนองพระราชโองการ

พลเอก ประยุทธ์ จนั ทรโ์ อชา
นายกรฐั มนตรี

หมายเหตุ :- เหตุผลในการประกาศใชพ้ ระราชบญั ญตั ิฉบับน้ี คือ โดยที่สถาบนั อุดมศกึ ษามีบทบาทส าคญั
ในการเสรมิ สร้างพืน้ ฐานของการพัฒนาก าลงั คนของประเทศและการขับเคลอ่ื นประเทศไทยให้มีความ
เจริญก้าวหน้าตามนโยบายของรฐั บาล ประกอบกับปจั จบุ ันมีการจัดต้ังสถาบันอุดมศึกษาเพม่ิ ขน้ึ เป็นจ านวนมาก
รวมท้งั มีการจดั การดา้ นการอดุ มศกึ ษาทหี่ ลากหลาย เพื่อให้การจัดการอุดมศึกษาและการพัฒนาบคุ ลากรของ
ประเทศเปน็ ไปอยา่ งมีคณุ ภาพและมาตรฐานทัดเทยี มนานาอารยประเทศ สมควรส่งเสริมให้สถาบันอดุ มศกึ ษามี
ระบบบริหารจดั การทีม่ ปี ระสทิ ธิภาพ มีความเปน็ อสิ ระทางวชิ าการ สามารถพฒั นาผเู้ รยี นให้มคี วามคดิ รเิ รมิ่
สรา้ งสรรค์มอี งค์ความรู้ทางวิชาการในแขนงต่าง ๆ ทันต่อการเปล่ยี นแปลงของโลก มกี ารวิจัยและการสร้าง
นวัตกรรมใหแ้ ก่กลุ่มอตุ สาหกรรมเปา้ หมาย ตลอดจนสามารถถ่ายทอดเทคโนโลยไี ปส่ภู าคสว่ นต่าง ๆ อย่าง
เหมาะสมเพอื่ สรา้ งความเป็นเลิศในทางวชิ าการและมีทักษะขัน้ สูงในการประกอบวชิ าชพี สามารถตอบสนองความ
ต้องการของภาครฐั และภาคเอกชนได้อย่างแท้จริง และสง่ เสริมให้ผู้เรียนสามารถพฒั นาตนเองให้เปน็ มนุษย์ท่ี
สมบรู ณท์ ง้ั ร่างกาย จิตใจ สตปิ ญั ญา มีคณุ ธรรม จรยิ ธรรม และจิตส านึกรบั ผิดชอบต่อสังคม เพื่อลดความเหล่ือม
ลำ้ และแกป้ ญั หาให้แกส่ ังคมส่วนรวมได้ อนั จะน าไปสู่ความเจริญก้าวหนา้ ทางเศรษฐกจิ และสังคม จึงจ าเป็นต้อง
ตราพระราชบญั ญตั ินี้