แนวปฏิบัติสำหรับบุคลากรสาธารณสุขในการส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคตามวิถีชีวิตใหม่

แนวปฏิบตั ิ
การสง่ เสรมิ สุขภาพและป้องกนั โรค

กล่มุ วัยทำ� งาน

แนวปฏบิ ัตสิ ำ� หรบั บคุ ลากรสาธารณสขุ ในการสง่ เสริมสุขภาพและปอ้ งกันโรคตามวถิ ชี วี ิตใหม่ 45

46 แนวปฏิบตั สิ ำ� หรบั บุคลากรสาธารณสขุ ในการสง่ เสรมิ สุขภาพและป้องกนั โรคตามวถิ ชี ีวติ ใหม่

การใหบ้ รกิ ารคลนิ กิ DPAC

1. การเตรียมสถานท่แี ละอปุ กรณป์ อ้ งกันโรค

(1) ลงทะเบยี น และยนื ยนั การปฏบิ ตั ติ ามมาตรการการปอ้ งกนั โรคผา่ นแอปพลเิ คชนั
ท่ที างราชการกำ� หนด “ไทยชนะ”
(2) จดั ใหม้ รี ะบบลงทะเบยี นกอ่ นเขา้ และออกจากสถานท่ี โดยใชแ้ อปพลเิ คชนั ทท่ี าง
ราชการกำ� หนด “ไทยชนะ” พรอ้ มทง้ั ชแี้ จงพนกั งานและใหค้ ำ� แนะนำ� กบั ผใู้ ชบ้ รกิ ารสามารถลงทะเบยี น
กอ่ นเขา้ และออกจากสถานทไี่ ด้ หรอื ใชม้ าตรการควบคมุ ดว้ ยการบนั ทกึ ขอ้ มลู และรายงานทดแทนเชน่
แบบลงทะเบยี นกอ่ นเขา้ และออกจากสถานทก่ี รณผี ใู้ ชบ้ รกิ ารไมม่ สี มารท์ โฟน เพอื่ ประโยชนต์ อ่ การตดิ ตามกรณพี บผปู้ ว่ ย
และผู้สัมผสั ที่มาใช้บริการในสถานที่
(3) จ�ำกัดทางเข้าและออกเพียงช่องทางเดียว และจัดให้มีจุดตรวจคัดกรองอาการไข้ ไอ หอบเหนื่อย
เป็นหวัด ส�ำหรับเจ้าหน้าท่ี และผู้ใช้บริการทุกคน ก่อนเข้าปฏิบัติงานและใช้บริการในสถานที่พร้อมจัดเตรียมอุปกรณ์
ส�ำหรับการคัดกรอง เช่น เคร่ืองวดั อณุ หภูมิ สติก๊ เกอร์สัญลกั ษณ์แสดงการคัดกรองผ่าน
(4) จดั ใหม้ จี ดุ บรกิ ารลา้ งมอื ดว้ ยสบู่ หรอื แอลกอฮอลเ์ จล 70% หรอื นำ้� ยาฆา่ เชอื้ โรคในบรเิ วณพน้ื ทบี่ รกิ าร
ตา่ ง ๆ รวมทงั้ หอ้ งสขุ าทเ่ี พยี งพอตอ่ จำ� นวนผมู้ าใชบ้ รกิ าร
(5) ท�ำสัญลักษณ์เว้นระยะห่างของจุดบริการท่ีมีที่นั่งหรือยืนต่อคิว เช่น จุดรอเข้าห้องน้�ำจุดช�ำระเงิน
รอรบั บรกิ าร พ้ืนที่นั่งสว่ นกลาง บริเวณทนี่ ั่งพัก และระยะหา่ งระหว่างการเดิน อย่างนอ้ ย 1 เมตร
(6) มกี ารตรวจสอบและจดั การพื้นทใ่ี ห้บริการ เพ่ือค�ำนวณจำ� นวนผู้ใชบ้ ริการให้เป็นไป ตามมาตรการ
ลดความแออัด
(7) จัดให้มอี ปุ กรณ์ปอ้ งกนั โรคส่วนบคุ คล เชน่ หน้ากากอนามยั หรือหนา้ กากผา้ หรอื Face Shield ให้
เจ้าหน้าทท่ี กุ คน
(8) จัดให้มีการระบายอากาศที่เพียงพอ อาจพิจารณาให้มีช่องทางระบายอากาศหรือใช้พัดลมระบาย
อากาศ เพ่ือการหมุนเวียนอากาศท่ีเพียงพอโดยระบายอากาศหรือปรับอากาศให้มีอัตราการหมุนเวียนของอากาศ
อยา่ งนอ้ ย 10 เทา่ ตอ่ ชั่วโมง (ACH≥10) รวมทัง้ ภายในและบริเวณห้องสขุ า
(9) พจิ ารณาจดั ให้มกี ล้องวงจรปดิ เพื่อใช้ในการบันทึกภาพการให้และใช้บรกิ ารบริเวณต่าง ๆ
รอบสถานท่ี เพื่อติดตามการปฏิบัติตามมาตรการป้องกันโรคส่วนบุคคลของผู้ใช้บริการและเจ้าหน้าที่ หรือมีระบบ
แจง้ เตือน (Alert) กรณพี บผทู้ ่ไี ม่ปฏบิ ัติตามมาตรการ สามารถจดั ให้มีเจา้ หน้าทแ่ี จ้งผใู้ ชบ้ ริการไดท้ ันที

แนวปฏิบตั ิสำ� หรบั บคุ ลากรสาธารณสขุ ในการส่งเสรมิ สุขภาพและปอ้ งกนั โรคตามวิถีชวี ิตใหม่ 47

(10) ท�ำสัญลักษณ์เว้นระยะห่างของจุดบริการ เช่น จุดบริการช�ำระเงิน
จดุ บริการต้อนรบั
(11) จดั ให้มีการเหลอ่ื มเวลาการใหบ้ ริการ ด้วยลงนัดให้บริการใหค้ ำ� ปรึกษา
เพอื่ ลดความแออัด

2. การเตรยี มความพร้อมในการใหบ้ รกิ าร

2.1 มาตรการคดั กรองอาการป่วย
(1) จดั ใหม้ กี ารตรวจคัดกรอง อาการไข้ ไอ หอบเหน่ือย เปน็ หวดั สำ� หรบั
ผู้ประกอบการ พนักงานผฝู้ ึกสอน โคช้ นกั กีฬา และผใู้ ชบ้ ริการทกุ คนกอ่ นเข้าสถานที่ ทัง้ นี้
ควรมอี ณุ หภูมิรา่ งกายไมเ่ กิน 37.5 องศาเซลเซยี ส และไมม่ ีอาการระบบทางเดินหายใจพร้อม
ตดิ สญั ลกั ษณแ์ สดงการคดั กรอง “ผา่ น” กรณพี บผทู้ เ่ี ขา้ เกณฑส์ อบสวนโรคใหม้ แี นวทางปฏบิ ตั ิ
ในการดูแล หรือแนวทางการส่งต่อผู้ท่ีมีอาการป่วยท่ีเหมาะสม รวมท้ังพิจารณาให้มีห้องแยกหรือบริเวณแยก พร้อม
รายงานใหห้ น่วยงานท่ีรับผดิ ชอบทราบ
(2) พิจารณาจดั ท�ำแบบสอบถามประวัติเสีย่ ง ทะเบยี นบันทึกผมู้ ีอาการป่วย ประกอบการปฏิบัติตาม
มาตรการฯ สำ� หรบั เจ้าหน้าที่ และผู้ใช้บริการ
(3) กรณีพบเจ้าหน้าที่หรือผู้ใช้บริการที่มีไข้ ไอ น�้ำมูก เจ็บคอ ไม่ได้กลิ่น หายใจเร็ว หายใจเหนื่อย
หรอื หายใจล�ำบาก หรอื มีอุณหภูมกิ ายตั้งแต่ 37.5 องศาเซลเซียสขึน้ ไป และมี ประวตั เิ สีย่ งเข้าได้กับเกณฑ์สอบสวนโรค
ใหร้ ายงานใหห้ นว่ ยงานทร่ี ับผดิ ชอบทราบ
(4) พิจารณาจัดท�ำแบบสอบถามประวัติเส่ียง ทะเบียนบันทึกผู้มีอาการป่วย ประกอบการปฏิบัติ
ตามมาตรการฯ ส�ำหรับพนักงานและผู้ใช้บริการและใช้แอปพลิเคช่ันทางโทรศัพท์เคลื่อนท่ีตามท่ี ทางราชการก�ำหนด
(ไทยชนะ) หรือใชม้ าตรการควบคมุ ด้วยการบนั ทึกขอ้ มลู และรายงานทดแทน
2.2 มาตรการในการป้องกันโรค
(1) พิจารณาจัดให้มีแผนบริหารจัดการเพ่ือป้องกันการแพร่ระบาดโรคโควิด 19 เช่นการเหล่ือมเวลา
การควบคมุ จำ� นวนผรู้ ว่ มกิจกรรมไม่ใหแ้ ออดั การท�ำความสะอาดพนื้ ทส่ี ว่ นรวมและพน้ื ผิวสัมผัสรว่ ม

(2) มีระบบจดั การ ควบคมุ เพ่อื จำ� กัดจำ� นวนผใู้ ช้บริการไมใ่ ห้
แออดั โดยจำ� กดั จำ� นวนผใู้ ชบ้ รกิ ารตามเกณฑข์ นาดพนื้ ทใ่ี หบ้ รกิ ารอยา่ งนอ้ ย
5 ตารางเมตร ต่อผู้ใชบ้ รกิ าร 1 คน ท้งั น้ถี า้ ผูใ้ ชบ้ รกิ ารท่านใด ไม่จ�ำเป็นต้อง
มาตรวจประเมนิ สขุ ภาพ เราจะบรกิ ารใหค้ ำ� ปรกึ ษาทางโทรศพั ท์ หรอื Line
หรอื จดั ใหม้ กี ารเหลอ่ื มเวลาการใหบ้ รกิ ารดว้ ยลงนดั ควิ ใหค้ ำ� ปรกึ ษาลว่ งหนา้
แบบออนไลน์ หรือทางโทรศัพท์
(3) เจ้าหน้าที่ต้องสวมหน้ากากผ้าหรือหน้ากากอนามัย หรือ
Face Shield ตลอดเวลาลดการพูดคยุ ที่ไมจ่ ำ� เปน็ โดยใชน้ �้ำเสียงปกตแิ ละ
ไมต่ ะโกนไมเ่ ปดิ หรอื จบั หนา้ กากอนามยั หรอื หนา้ กากผา้ โดยรกั ษาระยะหา่ ง
ระหวา่ งผใู้ ช้บรกิ าร และเจ้าหนา้ ที่คนอื่น อยา่ งน้อย 1 เมตร

48 แนวปฏิบัตสิ ำ� หรบั บุคลากรสาธารณสขุ ในการส่งเสริมสขุ ภาพและป้องกนั โรคตามวิถีชีวติ ใหม่

(4) พิจารณาพัฒนานวัตกรรมการลงทะเบียนก่อนเข้าและออกจากสถานที่ และระบบลงนัดแบบออนไลน์
เพอื่ ใหบ้ ริการรูปแบบใหมใ่ นระยะยาว
(5) จดั ใหม้ เี จา้ หนา้ ทขี่ องสถานประกอบการตรวจตรา ควบคมุ กำ� กบั การใหบ้ รกิ ารและการใชบ้ รกิ ารใหเ้ ปน็
ไปตามมาตรการควบคมุ หลกั อยา่ งเครง่ ครัด
(6) จดั ใหม้ กี ารสอื่ สาร/ประชาสมั พนั ธ์ สรา้ งความรคู้ วามเขา้ ใจ และแนะนำ� แนวทาง การปฏบิ ตั ติ ามมาตรการ
ปอ้ งกนั ควบคมุ โรค ผา่ นสือ่ ประชาสมั พันธร์ ูปแบบต่าง ๆ เช่น ป้ายประชาสัมพันธ์ เสยี งประชาสมั พนั ธ์ พรอ้ มทั้งมีการ
อบรมเพอ่ื ใหผ้ ู้ใช้บรกิ าร และเจ้าหนา้ ที่ ปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัด
(7) พิจารณางดใหบ้ ริการ กรณพี บผใู้ ช้บรกิ ารไม่สามารถปฏิบัติตามมาตรการปอ้ งกนั ควบคุมโรค
เชน่ ไม่สวมหนา้ กากอนามัยหรอื หนา้ กากผ้า หรือมอี าการปว่ ยจากการ คัดกรองกอ่ นเขา้ ใชบ้ รกิ าร
(8) หากพบว่าผู้ปฏิบัติงานหรือผู้ใช้บริการภายในสถานที่เป็นผู้ป่วยยืนยัน หรือมีข้อมูลบ่งชี้ว่าสถานที่อาจ
เป็นจุดแพร่เช้ือได้ ให้ปิดสถานท่ีตามค�ำส่ังของเจ้าพนักงานควบคุมโรคติดต่อ พร้อมทั้งท�ำความสะอาดสถานที่และ
ด�ำเนนิ การตามประกาศของกรมควบคุมโรค
2.3 มาตรการท�ำความสะอาด
(1) พนกั งานทำ� ความสะอาด ทกุ คนตอ้ งสวมเครอ่ื งปอ้ งกนั อนั ตรายสว่ นบคุ คล ไดแ้ ก่ หมวกคลมุ ผม หนา้ กาก
อนามยั หรือหน้ากากผา้ Face Shield ถุงมือยาง ผ้ายางกนั เปอ้ื น รองเทา้ พน้ื ยางหุ้มแขง้ ขณะท�ำความสะอาด
(2) ท�ำความสะอาดบริเวณพ้ืนผิวทมี่ กี ารสัมผัสบ่อย ๆ เช่น ลกู บดิ ประตู เคาน์เตอร์ รบั บรกิ าร ราวบันได
อา่ งล้างมือ โตะ๊ ดว้ ยนำ�้ ยาท�ำความสะอาด เชน่ แอลกอฮอล์ 70% หรือ โซเดยี มไฮโปคลอไรท์ 0.1% ท้งั ก่อนและหลงั
ใหบ้ รกิ าร

(3) ทำ� ความสะอาดห้องอาบนำ�้ ห้องสุขา โดยเน้นจดุ เสี่ยงทม่ี ผี สู้ มั ผสั มาก เช่น ทจี่ ับสายช�ำระ โถปสั สาวะ
ลูกบิดกลอนประตู ก๊อกน�้ำ ด้วยน�้ำยาท�ำความสะอาด เช่น โซเดียมไฮโปคลอไรท์ 0.1% แล้วล้างออกด้วยน้�ำสะอาด
อยา่ งนอ้ ยทกุ 2 ช่วั โมง
(4) เพิ่มความถ่ีในการท�ำความสะอาดเครื่องปรับอากาศ โดยก�ำหนดให้มีการล้างท�ำความสะอาด
เครอื่ งปรบั อากาศหรอื แผน่ กรองอากาศ อยา่ งนอ้ ยวันละ 1 ครง้ั
(5) จัดให้มีถังขยะชนิดมฝี าปดิ เพื่อรวบรวมรวมขยะตา่ ง ๆ โดยคดั แยกขยะ ไดแ้ ก่ ขยะทว่ั ไป ขยะอันตราย
และขยะติดเชอื้ และมัดปากถุงให้แน่นก่อนรวบรวมสง่ ก�ำจัดตามหลกั สุขาภบิ าลทกุ วัน

แนวปฏบิ ตั สิ �ำหรบั บคุ ลากรสาธารณสขุ ในการส่งเสรมิ สุขภาพและปอ้ งกันโรคตามวิถชี วี ิตใหม่ 49

แนวทางปฏบิ ัติส�ำหรับผู้ใช้บริการ

1. การเตรยี มตวั ก่อนใช้บริการ
(1) หากผ้ใู ชบ้ ริการมอี าการปว่ ย ไข้ ไอ จาม หรอื เปน็ หวดั ใหง้ ดการไปใช้บริการ
(2) พิจารณาลงนัดล่วงหน้าด้วยระบบออนไลน์ หรือโทรศัพท์ และควรเว้นช่วงที่มีผู้ใช้บริการจ�ำนวนมาก
เพอื่ ลดความแออัด รวมทงั้ การช�ำระเงินคา่ บริการผ่านระบบออนไลน์ (e-Payment) หรอื QR Code ผ่านแอปพลิเคชัน
หากช�ำระดว้ ยเงินสด ต้องไม่สมั ผัสมือโดยตรง
(3) ศึกษาคู่มือใช้งานและดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน ท่ีสามารถใช้สแกน QR Code ก่อนเข้าและออกจาก
สถานทผี่ ่านแอปพลเิ คชนั ทท่ี างราชการกำ� หนด “ไทยชนะ”
(4) อาจพกแอลกอฮอลเ์ จล 70% ส�ำหรับทำ� ความสะอาดมือ เพอ่ื ลดความเสยี่ งในการตดิ เชือ้
2. ระหวา่ งและหลงั การใช้บริการ
(1) ลงทะเบียนเข้าและออกจากสถานท่ี โดยใช้แอปพลิเคชันที่ทางราชการก�ำหนด “ไทยชนะ” ด้วยการ
สแกน QR Code หรอื จดบันทึกข้อมูลและรายงานทดแทน
(2) ใหค้ วามรว่ มมอื ปฏบิ ตั ติ ามมาตรการปอ้ งกนั ควบคมุ โรคทกี่ ำ� หนด ตามทส่ี ถานประกอบการแนะนำ� อยา่ ง
เครง่ ครดั เพ่อื ชว่ ยลดความเส่ยี งในการแพร่กระจายเชอ้ื
(3) ขณะรอควิ ใช้บรกิ ารใหเ้ ว้นระยะหา่ งตามจุดหรอื สญั ลักษณท์ ่สี ถานประกอบการกำ� หนด
(4) สวมหน้ากากอนามัยหรือหน้ากากผ้า โดยขณะท่ีไม่ได้สวมหน้ากากอนามัยหรือหน้ากากผ้าให้ป้องกัน
ดว้ ยการพจิ ารณาเวน้ ระยะห่าง อยา่ งนอ้ ย 1-2 เมตร และล้างมือดว้ ยสบู่ หรอื แอลกอฮอล์เจล 70% บ่อยคร้งั รวมทั้ง
กอ่ นและหลังเขา้ ใช้บริการ
(5) ลดการพูดคุยที่ไม่จ�ำเป็นระหว่างใช้บริการ หากจ�ำเป็นควรพูดโดยใช้ระดับเสียงปกติและไม่ตะโกน
งดเว้นการจับมอื โอบกอดแสดงความดใี จ และเล่ยี งไอหรอื จามใกลผ้ อู้ ื่นหากมีการไอหรือจามให้ปิดปากและจมกู ใหส้ นิท
ทัง้ น้ไี มบ่ ว้ นน�้ำลายหรือเสมหะและหลกี เลย่ี งการสัมผสั ใบหนา้ โดยไม่จำ� เป็น
(6) ผู้ใช้บริการควรแจ้งหน่วยงานที่รับผิดชอบ หากพบว่าการให้บริการไม่เป็นไปตามมาตรการป้องกัน
ควบคมุ โรคใหด้ �ำเนินการประเมนิ การใหบ้ รกิ ารในแอปพลเิ คชันที่ลงทะเบยี นตามแนวทางประชาสัมพันธข์ องจังหวัด

5LIMIT
PERSONS
•••

50 แนวปฏบิ ตั สิ �ำหรับบคุ ลากรสาธารณสขุ ในการส่งเสรมิ สุขภาพและป้องกนั โรคตามวิถีชวี ิตใหม่

การให้บริการตรวจสุขภาพประจำ� ปี

กำรให้บริกำรตรวจสขุ ภำพประจำปี

กำรให้บรกิ ำรตรวจสขุ ภำพประจำปี

คำแนะนำสำหรับผู้มำรบั บรกิ ำร

1. สวมหน้ากากอนามัยหรือหนา้ กากผา้ ทุกคร้งั เมื่อเขา้ มาในสถานท่ี
2. ทาความสะอาดมือด้วยเจลแอลกอฮอลท์ จ่ี ดั เตรียมไว้ให้
ค�ำแนะน�ำสำ� หรับผู้มารับบริการคำแนะน43ำ..สำเวหวดั รน้ อบั รุณผะยหู้มะภำหรมู ับา่ ิ งณบจราจกิ กุดำผครู้อัดื่นกรมอางกกก่อวน่าเข1้า-2สถเมานตรท่ี เพอ่ื ความปลอดภัย
1. 1. ทสวาสมควหวมานหมา้นสก้าะากอกากาออดนนมาาอืมมดยััยว้หหยรรเอื ือจหหลนนแ้าอกา้ กาลกากผกอา้ ผฮทา้ อกุ ทคลุกรท์ ้งัค่จีเมรัด้ังอื่ เเเตขมรา้ ่ือมยี เาขมใ้าไนวมสใ้ าถหใาน้นสทถ่ี านที่
2.
3. 2. วดั ทอำ�ณุ คหวาภมูมสิะณอาดจมดุ อื คดัด้วกยรเจอลงแกอ่อลนกอเขฮา้อสลท์ถจ่ีาัดนเทตรี่ ียมไวใ้ ห้ 45
4. 3. เว้นวรัดะอยณุ ะหหภา่ มู งิ จณาจกุดผคูอ้ ัด่ืนกรมอางกก่อกนวเา่ ข้า1ส-ถ2านเมทตี่ ร เพื่อความปลอดภยั 45
4. เว้นระยะห่างจากผู้อืน่ มากกวา่ 1-2 เมตร เพื่อความปลอดภัย

แนวปฏบิ ัตสิ �ำหรับบุคลากรสาธารณสขุ ในการส่งเสริมสุขภาพและป้องกนั โรคตามวถิ ีชวี ติ ใหม่ 51

แนวททำางงปปฏฏบิ ิบตั ตัิสำสิ หำ� รหับรอับำอสำาสสมาคั สรมแัครงรงแำรนงตง่ำางนดต้ำว่างด้าว

1. เตรยี มควำมพร้อม (จงั หวัด)

ข้อมูล อุปกรณ์

- สถานการณ์โรค - ปรอทวดั ไข้ (อาจพจิ ารณาใช้แบบจอ่ หน้าผากหรือจ่อหู)
- ขอ้ มูลกลุ่มแรงงานต่างดา้ ว - หน้ากากอนามัย (สาหรับตนเองและแรงงานต่างด้าว)
- สอ่ื ใหค้ วามร้/ู คาแนะนาวิธปี ้องกัน ควบคุมการแพร่กระจายโรค
ผเู้ ดนิ ทางกลับจากพน้ื ทรี่ ะบาด - แบบฟอร์มรายงานผล

2. อำสำสมัครแรงงำนตำ่ งดำ้ ว

- แนะนาตวั เอง
- แจ้งขา่ วสาร ใหค้ วามรใู้ ห้การดูแลสุขภาพแรงงาน
- สอนวธิ สี งั เกตอาการ ซักอาการเบอ้ื งตน้
- แสดงสัญลกั ษณก์ ารคัดกรองใน camp และสถานที่ทางาน

3. คัดกรอง ซกั ประวัต:ิ เดินทำงจำกประเทศที่มกี ำรระบำด
- สอบถามอาการ : สขุ ภาพแขง็ แรง ไมม่ ีไข้ วัดไข้ : มไี ข้>37.5 องศาเซลเซยี สไอ จาม มีนา้ มกู เจ็บคอ
หายใจเหน่ือย

4. ประสำน สง่ ต่อ แจง้ จนท.สำธำรณสขุ
- ใช่โควดิ 19 ข้นึ ทะเบียน รักษาใน camp ส่งตอ่ ในรายทม่ี ี อาการหนัก/ภาวะแทรกซ้อน
- ไม่ใช่ โควิด 19 ติดตามตอ่ เน่ือง 14 วัน

5. ตดิ ตำมตอ่ เนือ่ ง 14 วนั
- เฝ้าระวังอาการผดิ ปกติ วดั ไขท้ ุกวนั
- สือ่ สารตอ่ เนอื่ งเร่ืองการปฏบิ ัตติ ัว และการปอ้ งกนั โรค
- หลีกเลยี่ งไปในทีช่ ุมชนแออัด

6. รำยงำนผล ให้เจา้ ของสถานประกอบการ/สถานท่กี ่อสร้างรายงานในระบบ TSC
คาแนะนาด้านสาธารณสขุ สาหรับแรงงานตา่ งดา้ ว

 จดั ใหม้ ีการคดั กรองอณุ หภมู ิร่างกาย และการคัดกรองเบื้องต้น โดยสังเกตผูท้ ีม่ อี าการเจ็บปว่ ย เชน่ มีไขห้ รือ
มอี ุณหภมู ริ า่ งกายมากกว่า 37.5 ºC ไอ จาม มีน้ามูก หรือเหน่ือยหอบ ใหห้ ยดุ ปฏิบตั ิงาน และพาไปพบแพทย์
ทนั ที

 ใหแ้ รงงานทุกคนสวมใสห่ น้ากากผ้าหรอื หน้ากากอนามยั ตลอดระยะเวลาที่อยูใ่ นสถานท่ีทางานและ camp
 ควบคมุ ให้เว้นระยะหา่ งกัน ระหว่างทางานอยา่ งน้อย 1-2 เมตร
 จัดให้มีทล่ี า้ งมือพรอ้ มสบู่ หรือจดุ บรกิ ารเจลแอลกอฮอล์ที่มีความเข้มข้นไม่ตา่ กว่า 70% สาหรับ แรงงาน

อยา่ งเพียงพอในสถานทท่ี างานและ camp

46

52 แนวปฏิบตั ิสำ� หรับบคุ ลากรสาธารณสุขในการส่งเสริมสุขภาพและปอ้ งกันโรคตามวถิ ชี ีวิตใหม่

แแนนววปปฏฏบิ บิ ตั ัติสิสำ� ำหหรรบั บั นนาำยยจ้าำงหรอื ผรู้ บั ผิดดชชออบบดดแู ูแลคคนนงงำานนกกอ่ อ่ สสรรำ้ ้างง

1. คำแนะนำสำหรบั นำยจ้ำง หรอื ผรู้ ับผิดชอบดแู ลคนงำนกอ่ สร้ำง

ด้านนโยบายและการปฏบิ ัตดิ ้านอาชีวอนามยั และความปลอดภัย
- กาหนดนโยบายอาชีวอนามยั และความปลอดภยั โดยเพ่มิ ประเด็นการป้องโรคโควิด 19 และออก
แนวทางปฏบิ ตั ิ standard safety operation procedure (SSOP) การป้องกันโรคโควิด 19
และสนบั สนุนใหค้ นงานปฏบิ ัติตามอย่างเครง่ ครัด
- มอบหมายใหห้ วั หนา้ งาน หรอื เจา้ หนา้ ท่ีความปลอดภัยในการทำงาน (จป.) จัดใหม้ ี safety talk กับคนงาน
เกยี่ วกับการป้องกันโรคโควดิ 19 ชว่ งกอ่ นเข้างานทุกวนั และมกี ารกำกับติดตาม การปฏิบัตติ ามแนว
ทางการป้องกนั โรคโควิด 19 สม่าเสมอ
- จัดหาหนา้ กากผ้า หรือหน้ากากอนามัย และอุปกรณป์ ้องกันตนเองขณะปฏิบัติงานอยา่ งเหมาะสม
และเพียงพอ
- เตรียมวางแผนการปฏิบตั ิการ และทาความเข้าใจกบั คนงาน กรณมี ผี ู้ปว่ ยยืนยัน เช่น จะโยกยา้ ย หรอื
ใช้พืน้ ที่ใด ในการแยกกักผู้สัมผสั ในครอบครวั ของผู้ป่วย ผู้สมั ผัสเสี่ยงสงู อน่ื ๆ รวมถึง ครอบครวั ของ
ผสู ัมผสั เส่ียงสงู ระบบรองรบั การดารงชีวิตประจาวัน ในระหว่างการกกั ตัวการจากัดการเดิน
ทางเข้าออก บา้ นและพืน้ ทพ่ี ัก หรือการปดิ พ้ืนท่ีพัก และอพยพโยกยา้ ยคนงานทไี่ ม่ป่วย ในกรณีมีการ
แพร่กระจายไปมากรวมถงึ การรับผูป้ ่วยทห่ี ายแลว้ กลบั เข้ามาใชช้ ีวิตตามปกติ

ด้านการบริหารจัดการ
- จดั ให้มีการตรวจสอบ ลงช่ือคนงาน ผเู้ ขา้ -ออก ทุกคน ทุกคร้งั มหี ลักฐานตรวจสอบได้ทกุ วนั
- จดั ให้มชี ่องทางเข้าสู่พื้นที่ก่อสร้างทางเดียว ถา้ จาเปน็ ต้องมีมากกว่าหนงึ่ ช่องทาง ทุกชอ่ งทาง
ตอ้ งมผี ู้ควบคุม
- ควบคุม ดูแลสถานทพ่ี ัก บริเวณท่ที างานให้สะอาด ปลอดภัยและไม่แออดั
- จัดหาสือ่ ความรู้ และข้อมลู ขา่ วสาร เกยี่ วกบั การปอ้ งกันโรคโควิด 19 และวธิ ีปอ้ งกันตนเองและ
ครอบครวั ดว้ ยภาษาที่คนงานสามารถเข้าใจได้

ดา้ นการปฏิบัติตามมาตรการป้องกันและควบคมุ โรค
- จัดให้มีการคัดกรองอุณหภมู ริ ่างกาย และการคัดกรองเบ้ืองต้น โดยสงั เกตผ้ทู ม่ี อี าการเจ็บป่วย
เชน่ มีไขห้ รอื มอี ุณหภมู ริ า่ งกายมากกวา่ 37.5 ºC ไอ จาม มีน้ามูก หรือเหน่ือยหอบใหห้ ยุปฏบิ ัตงิ าน
และพาไปพบแพทย์ทนั ที
- หากพบผู้มีอาการไข้ ไอ เจบ็ คอ มนี ้ามูก มากกว่า 3 คน ใหแ้ จง้ โรงพยาบาล ศนู ย์บริการสาธารณสุข
ในพนื้ ที่ ทนั ที
- ให้คนงานทุกคนสวมใสห่ น้ากากผา้ หรือหน้ากากอนามยั ตลอดระยะเวลาท่ีอยู่ในสถานท่ีทางาน
- ควบคุมให้เว้นระยะห่างกัน ระหว่างทางานอย่างน้อย 2 เมตร
- จัดใหม้ ที ่ีลา้ งมือพร้อมสบู่ หรอื จดุ บริการเจลแอลกอฮอลท์ ่ีมีความเข้มข้นไมต่ ่ากว่า 70% สาหรบั
คนงาน อยา่ งเพยี งพอ ทงั้ ในพื้นท่ี บรเิ วณกอ่ สร้าง และท่ีพักคนงาน
- จัดใหม้ ถี งั ขยะที่มฝี าปดิ มิดชิด เพือ่ ท้ิงหนา้ กากอนามัยหรอื กระดาษทชิ ชู
- ดูแลให้มกี ารทาความสะอาด หอ้ งน้า หอ้ งสว้ ม และอาจใชน้ า้ ยาฆา่ เชือ้ ในจุดท่มี ีการสัมผัสรว่ มกนั เชน่
ลูกบดิ ประตู ราวจับ สวติ ท์ไฟ เปน็ ตน้ อย่างสม่าเสมอ

47

แนวปฏบิ ตั สิ ำ� หรบั บุคลากรสาธารณสขุ ในการส่งเสริมสขุ ภาพและป้องกนั โรคตามวถิ ชี ีวติ ใหม่ 53

- ดูแลไมใ่ ห้มนี า้ เสีย หรอื นา้ ท่ีใชแ้ ล้ว เฉอะแฉะพื้นท่โี ดยรอบท่ีพกั
หากมีการรับ-ส่ง พนกั งาน ให้ดูแลด้านความปลอดภยั ของคนงาน เชน่ จากดั จานวนคนในรถรบั สง่
ไม่ให้แออัด จัดทน่ี งั่ ไมใ่ หห้ ันหนา้ เขา้ หากนั และให้สวมหนา้ กากผา้ หรอื หน้ากากอนามยั และ
ห-ลีกเล่ยี ดงกแูารลพูดไคมยุ โใ่ ดหยไ้มม่จนีาเป้า็นเสตลยี อดหระยระอืเวนลาก้าาทรเด่ีใินชท้แางลค้ววบคเมุฉกอาระเช็ดแทฉาคะวาพมสื้นะอทาดโี่ ดยรอบที่พกั
รถรบั -สหง่ คนางกานมโดกี ยาเนรน้ รจดุบั สมั-ผสัสง่รว่ มพดว้นยนัก้ายงาาฆา่นเช้อื ให้ดูแลดา้ นความปลอดภัยของคนงาน เช่น จากดั จานวนคนในรถรับส่ง

2. คำแนะนำสำหรไบัมคใ่นหงำแ้นกออ่ สอรำ้ดั งแลจะัดบุคทคล่นี ในัง่ คไรมอบ่ใคหรัวห้ นั หนา้ เขา้ หากนั และให้สวมหน้ากากผ้าหรอื หน้ากากอนามัย และ
2. --คำตงแดิดกตนิจากมะรขรหรนอ้ มถมลทำลู ร่ีมขกีสีกับา่ าเวำรลส-รหาสวี่ยรมรง่หงกคับาลกคุ่มนควาการงมนารราพดู้เงกนมืู่ดย่ีำวหนคกโรบัือดยุกกเลยาโ่อน่รดเปสสนังอ้ยสรงน้รกไ้ำรนัมคจตง์จ่นใดุแนเาอชสลงว่เจงมัปะาเวกผบน็ลกาัสาคุเรลตตรกิคดิงว่ลเาลชนมอ้ือใหโดดรนรค้วอืรโควคยะันวรหดิยนอย1ะา้ดุ 9บเยวคาลฆราัว่ากเาชรอื้ เดนิ ทาง ควบคมุ การเช็ดทาความสะอาด

- ด-ูแลสุขภตาิดพแตละาปม้องขกันอ้ กมารลูแพขร่กา่ รวะจสายาโรรค หโดยาสควมวหานม้ากรากเู้ ผก้า่ยีหรวือกหนบั ้ากกากาอรนปาม้อัย งทุกกคันรั้งตท่ี นเองจากการตดิ เชื้อโรคโควิด 19
อ-อกนอกงทดีพ่ ักกริจะกหวร่างรเดมนิ ททางมี่ ไปกี สถาารนทรท่ีวามงานกแลล่มุะไม่นกาามือรมดาสืม่มั ผัสหใบรหอืนา้เลตา่นจมสูกังปสากรรค์ ในชว่ งเวลาเลิกงาน หรือวันหยุด
โ-ดยไม่จดาเปูแ็นลตส้องุขเว้นภระายพะหแ่างลระะหปว่าง้อบุคงคกลันอยก่างาน้อรยแ2พเมรตร่กลร้าะงมจือบา่อยยๆโรกินคอาหโาดรปยรสุงสวุกมหน้ากากผ้า หรือหน้ากากอนามัย ทุกคร้ังที่
สะอาด อไมใ่อช้สก่ิงขนอองร่วกมทกบั ี่พผู้อักน่ื ระหว่างเดินทางไปสถานท่ีทางาน และไม่นามอื มาสมั ผัสใบหนา้ ตา จมูก ปาก

- ใปเอก-สนุปรรมคณะกอรกรีทอณอใ่ีมบชบเกปใโสห์ีก้ถคสอนดรุงาระรราือมัวรมหยสคือปอณะทง่ิาแอรไขรราากลุงมอีคทะปอลดงวอใป้ราเ่จา่ีมบคชางะมบรกมไากสีก้ถอ่ืคคือมอะอเงบีดบงุอปใาร่ให้ชวาาอมชัวรย้ใยด็นาหหนบิบหอืป้สส้้าจรทาาะแับแิเ่ิงตรรอวลรอใาขณาลุน้ะงอาดคหสจบอะปเลงปุบดารวงรปเน็เู่ิเ้ราสทววารปแ่ียณุากงะรลม้งน่วคะทกะบมกรจมใสี่พ่อรชั้งาคือยอักกช้กะะท่บีอ้อดๆผบับกุยอนนู้ปวหเ้วกหชะาอันผรลย่นุยงยดาหิบูอ้าปงหนบิหรสบห่นื่า้อะรว่ ้งาจืองกนราคจอตแรับริเรับวับัววะลอออใเโณมาาหตนะาหอ่ืห๊ะตาวหสาอจบร้อรา่างุบดาหปรสรงารับกวเู่ิเรบปปมสทวริดหรแี่วุยคะณอุนกมทลา้งาคถาหคกทึงะบนาลารรลรใก่ีพ่อ่วใ้าอขชั้งหมงณยักกภ้สกยช้ นัาะะ่า่อช้ออปๆผนางรนนดะุงู้นปเกหช้อรลย่นุงยาิบปงห2หรส้อะร่วเงืมอกนคตจอตรับรวับัวออลเโมาา้าตหอ่ืหง๊ะมตาาอร้อือรางบหปสร่อาบักวรยปปมๆริดหรวะอกนมทิาน้าถาหอกึงนาาารลรหก่วใ้าาขหมงรณกภ้สปนัาะะรชอปุงนสารดะุกุง
- รวบรวมอขยปุ ะทกั่วรไปณใส่ถ์หุงขรยือะสมัดง่ิ ปขากอถุงงใเหค้แนร่น่อื แงลใะนชา้ใไปหท้สิงในะจอุดราวดบรเวปมขน็ ยะปทร่ีองะค์กจราปกคทรอุกงวนั

ส-่วนท้องรถวิน่ จบดั เรตรวยี มมไวข้ เพยือ่ ะนาทไป่ัวกาไจปดั อใยส่าง่ถถกู ุงตข้องยะ มัดปากถุงให้แน่น และนาไปทิ้งในจุดรวบรวมขยะที่องค์กรปกครอง
- หม่ันสังสเกต่วตนนเทอง้อแลงะถบนิุ่คคจลใัดนคเตรอรบยีครมัว ไหวาก้ มเีอพากือ่ านร ไาขไ้ ไปอ กจาามจมัดีน้าอมูกยห่ารงือถเหูกนื่อตยอ้หองบ
33. ค.ำ--คแนำะปใจน---แหัดรำ้หะเสนจยเำมา้ดุหะหนิปรใจปหนคนฏบัหา้วัดบิรทมาำโัตม้หป่ีระเ่ัสงินเงรจสายพเะน่ยีำมส้าสยงุดาหแำอหัินงนบจยปงร้งเำ่านคาหงลกฏบันสวัา้วกหมติบทับาา่นโเผต้าตัมส่ปีรู้ปงมานิงรเงอรนะสาพหกเะน่ียอรอสือบยงนงกาแำอาาแยนรบจยจลผา้ง้งำ่าู้คงะาหวงลแบนบลสัวคะกุมุคหมรงบีบัาา่คนไนปเผลพา้สบู้ปงใมแานรพอนทะคยหก์รอรออืบบนกคาารยรัวจผ้าหคู้งาวแกบลมคะีอุมรางีบากไนาปรพบไขแ้พไอทยจ์ าม มีน้ามูก หรือเหน่ือยหอบ
- ไ-ม่ควรอไนมุญาค่ ตใวหร้คนองานนกุญ่อสารา้ตงพใกัหใน้คเขนตพง้ืนาทน่ี โรกงพ่อยาสบราลา้ งพกั ในเขตพื้นท่ี โรงพยาบาล
- ต-รวจสอตบใรหวเ้ ปจน็ ไสปตอามบข้อใกหาหเ้ นปดน็ ไปตามข้อกาหนด

48

4854 แนวปฏบิ ัติส�ำหรับบุคลากรสาธารณสุขในการส่งเสรมิ สุขภาพและปอ้ งกันโรคตามวิถีชวี ติ ใหม่

แนวปฏิบตั ิสำหรบั สถำนประกอบกำร
แแนนววปทาฏงิบสตัำ� หิสรำับหสรถบั าสนถปำรนะกปอรบะกกาอรบกำร

มาตรการแแนลวะปขฏ้ันบิตตัอิสนำกหารรับคสัดถกำรนอปงรอะุณกอหบภกูมำิรรา่ งกาย

มำตรกำรปอ้ งกนั กำรแพร่ระบำดของ COVID-19 ภำยในโครงกำร
มำมตำรตกรำกรำปรป้อ้องงกกนั นั กกำำรรแแพพรร่ร่ระะบบำำดดขขององCOCVOIDV-I1D9-1ภ9ำยภในำโยคใรนงกโคำรรงกำร

การแต่งกายของพนักงานตรวจวัดอุณหภูมิ

แนวปฏบิ ัตสิ �ำหรับบุคลากรสาธารณสขุ ในการสง่ เสริมสุขภาพและปอ้ งกนั โรคตามวถิ ชี ีวิตใหม4่ 9 55

- การตรวจวัดอณุ หภูมิก่อนเข้าโครงการ

------------ มมกมมSตSทมทมooาดิีีจจีจีจจีีจาารคคccุดุดุุดดดุดุปตiiววบบบบบบา้aaราายllรรรรรรวมมกิิกิกกิกิิกDDจหสสาาาาาาiiวรssะะรรรรรรัดttือเเออเเเเaaจจจจจจอาาnnโลลลลลลณุดดปccแแแแแแพพหสiiออออออnnน้ื้ืนเภลลลลลลggตททูมกกกกกกอเีเ่ี่ิกออออออรสสอ่ฮฮฮฮฮฮ์ใีี่่ยยนนอออออองงกเลลลลลลดดขาล์ล์ล์์ล์ลล์ว้ว้ ้ารยย้้าา้้าาา้้าโปงงงงงงคแแมมมมมมอ้ ออรงออืือือืือืองลลกกหหปปกกกกันา่อ่อนนรรออระะนน้าา้ฮฮCจจหหเเออOขขาา้้ออลลาา้้โโVงง์์รรโโIออคคงงDออบบรร-1าางงรรกกหห9มมาาาาแแรรรรลละะหห้้อองงปปฐฐมมพพยยาาบบาาลล
- ตดิ ป้าย หรอื โปสเตอร์ในการป้องกัน COVID-19
มาตรการป้องกนั การแพร่ระบาดของ COVID-19 ภายในออฟฟิศ
จทNฉจทNSฉกกoุดดุดีีดาาeeาาคคcบบรรพพwwiตตววรรน่น่aาารริกิกมlนนnnมมววาาDาา้า้จจooสสรรยยตiววแแrrsะะาาmmัดดัtรออออฆฆaออลลกาาaaมn่่าาณุุณดดกกllเเาาcชชพพออตCCiหหรn้ือือ้ฮฮนื้ืน้รAAภภปgไไออกททNNววมููมอ้ ลลา่เีเ่ีรรTTแิิแสสรง์ลล์สััสEEลลปยี่่ียก้า้าEEะะงง้งงอันNNลลดดมมงกา้า้ว้้วกือืองงยยนัสสามมแแาารกืืออออหหาแดดลลรรรพว้ว้ แกกับบั ยยรพออออแแร่ฮฮรออออ่ระออฟฟลลบะลลฟฟกกบ์า์ ศิิศออาดฮฮดขออขอรรอส์์สงงาาCCหหOรรOบัับVVผผIDู้มู้มI-Dาา1ตต-9ดิดิ1ภตต9าอ่อ่ ยออภใออนาฟฟอยฟฟอใิิศศฟนฟอิศอฟฟศิ
-
----------
- Social Distancing

56 แนวปฏิบตั สิ �ำหรบั บคุ ลากรสาธารณสขุ ในการส่งเสริมสขุ ภาพและปอ้ งกันโรคตามวิถีชวี ิตใหม่ 50
50

แนแวนปวฏปบิฏัติบสิตั ำ�ิสหำรหับรเบั จเา้จหำ้ นห้านท้ำีแ่ทล่แี ะลผะู้ทผ่อี ทู้ ยี่อู่ใยนใู่ ทนัณทัณฑสฑถสาถนำน

กระบวนงำน แนวทำงปัจจบุ ัน แนวทำงวถิ ใี หม่
การฝึกวิชาชพี ผ้ตู อ้ งขัง การฝึกวิชาชพี ผู้ตอ้ งขังภายนอก ให้ถือปฏิบัติตามแนวทางปัจจุบนั
เรือนจา ส่วนใหญ่เปน็ งานลักษณะการ และเพิ่มเตมิ ขอ้ พจิ ารณาตามแนว
ภายนอกเรือนจา ให้บริการ เช่น การนวดแผนไทยเสรมิ วถิ ีใหม่ โดยปฏิบัติตามแนวทาง
การนาผูต้ อ้ งขงั ออกทางาน สวย คาร์แคร์ ครวั อาหาร การ การเฝา้ ระวังป้องกนั และควบคุม
สถานประกอบการภายนอก จาหน่ายเคร่อื งด่ืมกาแฟและเบเกอรี่ การแพรร่ ะบาดของโรคตดิ เชอื้
ฯลฯ ไวรสั โคโรนา 2019 หรอื COVID-19
เรือนจา ตามหนังสอื กรมราชทณั ฑ์ ที่ ยธ ท่กี รมราชทัณฑ์กาหนด
0708.2/31477, 31478 ลงวนั ที่ อย่างเคร่งครดั
6 พฤศจกิ ายน 2562 เรอื่ ง แนว
ทางการจัดการอบรมฝกึ อบรมวชิ าชพี
และการบริหารการใชจ้ า่ ยเงินผล
พลอยไดจ้ ากการฝกึ วชิ าชพี และการใช้
แรงงานผู้ต้องขัง พ.ศ. 2562

1. ระเบียบกรมราชทณั ฑ์ วา่ ดว้ ยการ ใหถ้ อื ปฏิบัติตามแนวทางปจั จุบัน
จ่ายนกั โทษเดด็ ขาดออกทางานฝึก และเพิ่มเตมิ ขอ้ พิจารณาตามแนว
วิชาชีพในสถานประกอบการนอก วิถใี หม่ ดงั น้ี
เรอื นจา พ.ศ. 2559 1.มกี ารลงทะเบยี นผู้ว่าจ้าง ใน
การให้โอกาสผ้ตู อ้ งขงั ทเี่ ขา้ ระบบฐานข้อมูลเรอื นจา
หลกั เกณฑ์และมคี ณุ สมบตั อิ อกทางาน 2.การแจง้ ความประสงคค์ วาม
ในสถานประกอบการนอกเรือนจา ไม่ ต้องการจา้ งแรงงาน การแจง้ ผล
มีพฤติการณ์ท่ีจะทาให้เห็นว่า พิจารณาของเรือนจา ให้พจิ ารณา
“ออกไปแลว้ จะหลบหนเี กิดความ เพมิ่ เติมการดาเนนิ การผ่านทาง
เสียหายแก่ราชการ เดนิ ทางเช้าไป - เว็บไซต์ของเรอื นจา
เย็นกลบั ” (06.00 – 18.00 น.) 3.การนาผตู้ ้องขังออกไปทางาน/
ภายใตก้ ารควบคุมของเจา้ หน้าท่ี การนาผตู้ ้องขงั กลับเข้าเรือนจา
ควบคมุ 1 นาย/ผตู้ อ้ งขงั 20 คน เรอื นจาตอ้ งกาหนดมาตรการเพอ่ื
ออกทางานในสถานประกอบการเขต การป้องกันการแพรร่ ะบาดของ
พ้นื ท่ีใกล้เคยี ง เพอื่ ฝึกทักษะ เช้อื โรค
อาชพี เตรยี มความพร้อมภายหลังพน้
โทษ โดยมขี ั้นตอนการดาเนินงาน
ดงั นี้
(1) เรอื นจาตง้ั คณะกรรมการไม่นอ้ ย
กวา่ 3 คน พิจารณาคดั เลือกผ้ตู ้องขงั

51

แนวปฏิบัติสำ� หรับบุคลากรสาธารณสุขในการสง่ เสริมสขุ ภาพและป้องกันโรคตามวถิ ชี วี ิตใหม่ 57

กระบวนงำน แนวทำงปัจจบุ ัน แนวทำงวิถใี หม่
(2) คณะกรรมการเสนอความเห็นตอ่
ผู้บญั ชาการเรอื นจาพจิ ารณาสง่ั การ
(3) เจ้าหน้าที่ควบคุม จะควบคุม
ผ้ตู ้องขงั ไป – กลบั ทางานในสถาน
ประกอบการตามระเบียบ
(4) ผู้ต้องขังไดร้ บั เงนิ รางวลั ปันผล
(รายได้) จากสถานประกอบการ
ตามระเบยี บหนงั สือกรมราชทณั ฑ์
ด่วนท่สี ุด ท่ี ยธ 0711.1/17588
ลงวนั ท่ี 14 มิถุนายน 2559
และหนังสือกรมราชทัณฑ์ ท่ี ยธ
0704.5/32955 ลงวันที่ 9
พฤศจิกายน 2559

3.โครงการอบรมผูต้ ้องขัง 1.คดั เลือกผ้ตู ้องขังทตี่ รงตามเกณฑ์ ใหถ้ อื ปฏิบตั ิตามแนวทางปัจจุบนั
ภายใต้โครงการกาลงั ใจใน การพจิ ารณาพักโทษกรณีพิเศษ และเพิ่มเติมข้อพจิ ารณาตามแนว
พระดาริพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟา้ (พ.ศ.2563 - 2565) วิถีใหมด่ ังนป้ี รบั เปลี่ยนวิชาท่เี ปน็
พัชรกิติยาภาหลักสตู ร 2.ดาเนนิ การอบรมด้านทฤษฎีและ วิชาสามัญและวิชาท่เี ปน็
การน้อมนาปรชั ญาเศรษฐกิจ ปฏิบตั ิโดยใชว้ ทิ ยากรภายนอกและใช้ ภาคทฤษฎีทั้งหมด ดงั น้ี
พอเพียงมาปรับใช้ในการ เจา้ หนา้ ทข่ี องเรือนจา 1.ภาคทฤษฎี
ดาเนินชีวิตของผู้ต้องขัง 3.เจา้ หนา้ ท่สี ่วนกลางออกตดิ ตามผล พจิ ารณาใช้วิทยาการที่เป็น
เจ้าหน้าทภ่ี ายในทีม่ ีความรู้
การอบรมตามแบบฟอรม์ ที่กาหนด ความสามารถในแตล่ ะวชิ าทาการ
(ศก.1 ศก.2 ศก.3 ) สอนและการบรรยายแทน
4.ตดิ ตามสรปุ ผลการดาเนินการและ วิทยากรภายนอกบางวิชา
รายงานเสนอกรมราชทัณฑท์ ราบ ในกรณีที่จาเปน็ ต้องใช้วทิ ยากร
ภายนอกหรือวิชาเฉพาะ ให้เรียน
ผา่ นสื่อ ได้แก่ CD DVD เอกสาร
หนังสือ โดยใหผ้ ้อู บรมศึกษาและ
อา่ นทาความเขา้ ใจดว้ ยตนเองและ
เมอื่ มีข้อสงสยั ให้เขียนคาถาม
สอบถาม มีการทดสอบการเรียน
กอ่ น-หลงั โดยผา่ นแบบทดสอบ
2.ภาคปฏิบตั ิ
ให้แบ่งกลุ่มผู้อบรมออกเปน็ กล่มุ ๆ
ละไม่เกนิ 5 คน ต่อฐานการเรียนรู้

52

58 แนวปฏบิ ัตสิ ำ� หรบั บคุ ลากรสาธารณสุขในการสง่ เสรมิ สขุ ภาพและปอ้ งกนั โรคตามวถิ ชี ีวิตใหม่

กระบวนงำน แนวทำงปัจจุบัน แนวทำงวถิ ใี หม่
4.การฝึกวิชาชีพผู้ต้องขังด้าน 1.คัดเลอื กผู้ต้องขังตามระเบียบกรม ลงปฏิบัติในพ้นื ท่เี ปิด ไม่แออัด
เกษตรในเรือนจาชว่ั คราว ราชทัณฑ์ว่าหลกั เกณฑ์การยา้ ย เนน้ กิจกรรมที่ศกึ ษาดว้ ยตนเอง
นกั โทษเดด็ ขาดไปอย่เู รือนจา และประเมินผลงานเปน็ รายบุคคล
และทณั ฑสถานเปิด ชวั่ คราว/ทณั ฑสถานเปิด พ.ศ.2561 เพิม่ กิจกรรมเพือ่ ให้เกดิ การผ่อน
และระเบยี บกรมราชทัณฑ์ว่าด้วยการ คลาย เชน่ กีฬา ดนตรี เปน็ ต้น
คดั เลอื กนักโทษเดด็ ขาดจา่ ยออก ใหถ้ ือปฏบิ ตั ติ ามแนวทางปจั จุบัน
ทางานนอกเรือนจาพ.ศ.2561 และเพ่ิมเติมขอ้ พจิ ารณาตามแนว
2.ดาเนนิ การอบรมดา้ นทฤษฏีและ วิถใี หมด่ ังน้ี
ปฏบิ ัติ โดยใชว้ ทิ ยากรภายนอกและ ปรับชัว่ โมงระยะเวลาในการเรียน
เจา้ หน้าท่ขี องเรือนจา ภาคทฤษฎีใหเ้ หลือน้อยลงและ
3.เจ้าหน้าทส่ี ่วนกลาง ออกตดิ ตามผล เน้นใหท้ าภาคปฏิบตั มิ ากย่ิงข้ึน
การดาเนินการอบรม 1.ภาคทฤษฎี
4.ติดตามประเมนิ ผลโครงการ พิจารณาใช้วิทยาการทเ่ี ป็น
5.สรปุ ผลโครงการ เจา้ หน้าทภ่ี ายในท่ีมีความรู้
ความสามารถในแต่ละวิชาทาการ
สอนและการบรรยายแทน
วิทยากรภายนอกบางวิชา
ในกรณีทีจ่ าเป็นตอ้ งใช้วทิ ยากร
ภายนอกหรอื วิชาเฉพาะ ใหเ้ รียน
ผ่านสอ่ื ได้แก่ CD DVD เอกสาร
หนังสือ โดยใหผ้ ู้อบรมศึกษาและ
อา่ นทาความเข้าใจดว้ ยตนเองและ
เมือ่ มีขอ้ สงสัยใหเ้ ขียนคาถาม
สอบถาม มีการทดสอบการเรียน
ก่อน-หลงั โดยผา่ นแบบทดสอบ
ถาม
2.ภาคปฏบิ ัติใหแ้ บง่ กลมุ่ ผู้อบรม
ออกเปน็ กลุ่มๆละไม่เกนิ 5คน ตอ่
ฐานการเรยี นรู้ ลงปฏบิ ัตใิ นพ้ืนที่
เปดิ ไมแ่ ออัด เนน้ กิจกรรมท่ี
ศกึ ษาด้วยตนเองและประเมนิ ผล
งานเป็นรายบคุ คล

53

แนวปฏิบตั ิส�ำหรบั บคุ ลากรสาธารณสุขในการสง่ เสรมิ สุขภาพและป้องกันโรคตามวิถชี ีวิตใหม่ 59

แนวปฏบิ ัติการให้บรกิ ารดา้ นการออกก�ำลังกาย
ในสถานทอ่ี อกก�ำลงั กายต่างๆ

การออกก�ำลังกายในสถานท่อี อกก�ำลงั กาย มีทงั้ หมด 7 ประเภท ดงั นี้

1. สวนสาธารณะ ลาน-พืน้ ทกี่ จิ กรรมสาธารณะ สถานท่อี อกกำ� ลงั กาย ลานกีฬา (เฉพาะพื้นที่โลง่ แจ้ง)
ไดแ้ ก่ กฬี ากรฑี า กฬี าจกั รยานสนามจกั รยานโดยเฉพาะ เตน้ แอโรบคิ หรอื กจิ กรรมเขา้ จงั หวะ ไทเกก็ กฬี า
เอก็ ซต์ รมี และชนิดกฬี าที่ลกั ษณะสถานทใ่ี หบ้ รกิ ารคลา้ ยคลึง
2. สนามกฬี าประเภทกลางแจง้
ไดแ้ ก่ ฟตุ บอล วู้ดบอล เกทบอล กอล์ฟ ยิงปืน กีฬายิงเปา้ บิน ยงิ ธนู ซอฟท์เทนนสิ เปตอง วอลเลยบ์ อล
ชายหาด แฮนด์บอลชายหาด ฟุตวอลเลย์ หรอื ชนิดกีฬาท่ีลกั ษณะสถานท่ใี หบ้ รกิ ารคลา้ ยคลึง
3. สถานออกกำ� ลังกายฟิตเนสและสนามกีฬาท่ีอยใู่ นห้างสรรพสินค้าหรือในอาคารปิด
ไดแ้ ก่ สถานออกก�ำลงั กายฟติ เนสทง้ั ในและนอกห้างสรรพสนิ ค้า โบว์ล่งิ สเก็ต สเกต็ นำ้� แข็ง สนกุ๊ เกอร์
หรือชนิดกีฬาทล่ี ักษณะสถานท่ใี ห้บริการคลา้ ยคลึง
4. สระว่ายน้�ำกลางแจ้งและในร่ม
5. สนามกีฬาในรม่ โรงยิม

ประกอบด้วย

1. ชนิดกฬี าประเภทบคุ คล ได้แก่ กฬี ายกนำ�้ หนัก ฟนั ดาบ
2. ชนดิ กฬี าทแ่ี บง่ ขา้ งชดั เจน และไมม่ กี ารปะทะ ไดแ้ ก่ แบดมนิ ตนั เทเบลิ เทนนสิ เซปกั ตะกรอ้ วอลเลยบ์ อล
และชนดิ กีฬาท่ีลักษณะสถานที่ให้บริการคล้ายคลงึ
3. ชนดิ กีฬาทมี่ ีลกั ษณะการเล่นเป็นกลุ่ม ไดแ้ ก่ ฟตุ ซอล บาสเกตบอล แฮนด์บอล เนตบอล คอรฟ์ บอล และ
ชนดิ กีฬาท่ีลกั ษณะสถานทใ่ี ห้บรกิ ารคล้ายคลงึ
4. ชนดิ กฬี าประเภทตอ่ สู้ เช่น มวยไทย มวยสากล คาราเต้โด เทควนั โด ยโู ด ปันจักสลี ัต มวยปลำ�้ ยูยิสสู
ชนิดกีฬาท่ีลักษณะสถานทใ่ี หบ้ ริการคลา้ ยคลึง
6. สถานที่ให้บริการและโรงเรียนสอนลลี าศ และการเตน้ ร�ำ หรอื ลักษณะสถานทใ่ี หบ้ รกิ ารที่คล้ายคลงึ
7. สนามกฬี าทางนำ้� ไดแ้ ก่ กฬี าเรอื ใบ กฬี าเรอื พาย กฬี าเจต็ สกี กฬี าเวคบอร์ด กีฬาเวคสเก็ต บานาน่าโบ๊ท
หรอื ลักษณะสถานที่ให้บรกิ ารทค่ี ลา้ ยคลึง

60 แนวปฏิบตั สิ �ำหรบั บคุ ลากรสาธารณสขุ ในการสง่ เสริมสขุ ภาพและปอ้ งกนั โรคตามวถิ ชี ีวติ ใหม่

แนวปฏบิ ตั กิ ารใหบ้ ริการด้านการออกก�ำลังกายในสถานท่ี
ออกก�ำลงั กายตา่ งๆ ดังน้ี

1. การเตรียมความพร้อมสถานที่
(1) ลงทะเบียนเพ่ือผ่อนคลายการประกอบกิจการหรือจัดกิจกรรม และ
ยืนยันการปฏบิ ตั ติ ามมาตรการการปอ้ งกนั โรคผ่านแอปพลเิ คชันที่ทางราชการก�ำหนด “ไทยชนะ”
(2) จัดให้มีระบบลงทะเบียนก่อนเข้าและออกจากสถานท่ี โดยใช้แอปพลิเคชันที่ทางราชการก�ำหนด
“ไทยชนะ”พร้อมท้ังชี้แจงพนักงานและให้ค�ำแนะน�ำกับผู้ใช้บริการสามารถลงทะเบียนก่อนเข้าและออกจากสถานท่ีได้
หรือใช้มาตรการควบคุมด้วยการบันทึกข้อมูล และรายงานทดแทน เช่น แบบลงทะเบียนก่อนเข้าและออกจากสถานท่ี
กรณผี ู้ใช้บริการไม่มสี มาร์ทโฟน เพื่อประโยชนต์ อ่ การตดิ ตามกรณีพบผูป้ ่วยและผ้สู ัมผัสท่ีมาใชบ้ ริการในสถานท่ี
(3) จ�ำกัดทางเข้าและออกเพียงช่องทางเดียว และจัดให้มีจุดตรวจคัดกรองอาการไข้ ไอ หอบเหนื่อย
เปน็ หวดั สำ� หรบั ผปู้ ระกอบการ พนกั งาน ผฝู้ กึ สอน โคช้ นกั กฬี า และผใู้ ชบ้ รกิ ารทกุ คน กอ่ นเขา้ ปฏบิ ตั งิ านและใชบ้ รกิ าร
ในสถานทพ่ี รอ้ มจดั เตรยี มอปุ กรณส์ ำ� หรบั การคดั กรอง เชน่ เครอ่ื งวดั อณุ หภมู ิ สตก๊ิ เกอรส์ ญั ลกั ษณแ์ สดงการคดั กรองผา่ น
(4) จดั ใหม้ จี ดุ บรกิ ารลา้ งมอื ดว้ ยสบู่ หรอื แอลกอฮอลเ์ จล 70% หรอื นำ�้ ยาฆา่ เชอื้ โรคในบรเิ วณพน้ื ทบี่ รกิ าร
ตา่ ง ๆ รวมทง้ั หอ้ งสุขา ห้องอาบนำ�้ และห้องเปล่ียนเสอื้ ผา้ ในปริมาณ ทเี่ พียงพอตอ่ จ�ำนวนผู้มาใชบ้ ริการ
(5) ทำ� สญั ลกั ษณเ์ วน้ ระยะหา่ งของจดุ บรกิ ารทมี่ ที น่ี ง่ั หรอื ยนื ตอ่ ควิ เชน่ จดุ รอเขา้ หอ้ งนำ้� จดุ ชำ� ระเงนิ รอ
รบั บริการ พ้นื ท่ีนั่งส่วนกลาง บริเวณทนี่ ัง่ พัก และระยะหา่ งระหวา่ งการเดิน อย่างนอ้ ย 1 เมตร รวมท้งั ระยะหา่ งของ
พนื้ ทก่ี ารออกก�ำลงั กาย/ฝึกซ้อม ทน่ี ั่ง อปุ กรณ์ อย่างน้อย 2 เมตร หรอื อยา่ งนอ้ ย1 เมตรในกรณมี ฉี ากก้นั
(6) มีการตรวจสอบและจัดการพ้ืนท่ีให้บริการ เพ่ือค�ำนวณจ�ำนวนผู้ใช้บริการให้เป็นไป ตามมาตรการ
ลดความแออดั
(7) จัดให้มีอุปกรณ์ป้องกันโรคส่วนบุคคล เช่น หน้ากากอนามัยหรือหน้ากากผ้า หรือ Face Shield
ให้พนกั งานทุกคน
(8) กรณีที่สนามมีห้องที่ติดเครื่องปรับอากาศ ต้องจัดให้มีการระบายอากาศท่ีเพียงพอ อาจพิจารณา
ให้มีช่องทางระบายอากาศหรือใช้พัดลมระบายอากาศ เพื่อการหมุนเวียนอากาศที่เพียงพอโดยระบายอากาศหรือปรับ
อากาศให้มีอัตราการหมุนเวียนของอากาศอยา่ งนอ้ ย 10 เทา่ ตอ่ ชว่ั โมง (ACH≥10) รวมทั้งภายใน และบริเวณหอ้ งสขุ า
ห้องอาบนำ�้ และห้องเปลยี่ นเส้ือผ้า
(9) พจิ ารณาจดั ใหม้ กี ลอ้ งวงจรปดิ เพอ่ื ใชใ้ นการบนั ทกึ ภาพการใหแ้ ละใชบ้ รกิ ารบรเิ วณตา่ ง ๆ รอบสถานที่
เพ่ือติดตามการปฏิบัติตามมาตรการป้องกันโรคส่วนบุคคลของผู้ใช้บริการและพนักงาน หรือมีระบบแจ้งเตือน (Alert)
กรณพี บผทู้ ่ไี ม่ปฏิบตั ติ ามมาตรการ สามารถจดั ใหม้ เี จา้ หนา้ ทีแ่ จง้ ผใู้ ชบ้ รกิ ารไดท้ ันที
10) ท�ำสญั ลกั ษณเ์ วน้ ระยะหา่ งของจุดบริการ เชน่ จุดบริการช�ำระเงิน จดุ บรกิ ารพนกั งานตอ้ นรบั
(11) จัดใหม้ ีการเหลอื่ มเวลาการใหบ้ รกิ าร ดว้ ยระบบคิวจองเวลาในการใชส้ นาม เพอื่ ลดความแออัด

แนวปฏบิ ตั สิ ำ� หรบั บคุ ลากรสาธารณสขุ ในการส่งเสรมิ สขุ ภาพและป้องกันโรคตามวถิ ีชีวิตใหม่ 61

2. การเตรยี มความพรอ้ มบุคลากร
(1) จัดให้มีการตรวจคัดกรอง อาการไข้ ไอ หอบเหนื่อย เป็นหวัด ส�ำหรับผู้ประกอบการ พนักงาน
ผฝู้ ึกสอน โคช้ นักกฬี า และผูใ้ ช้บริการทุกคนกอ่ นเข้าสถานที่ ทัง้ น้ี ควรมอี ุณหภูมิรา่ งกายไม่เกิน 37.5 องศาเซลเซยี ส
และไม่มีอาการระบบทางเดินหายใจ พร้อมติดสัญลักษณ์แสดงการคัดกรอง “ผ่าน” กรณีพบ ผู้ที่เข้าเกณฑ์สอบสวน
โรคใหม้ แี นวทางปฏบิ ตั ใิ นการดแู ล หรอื แนวทางการสง่ ตอ่ ผทู้ มี่ อี าการปว่ ยทเี่ หมาะสม รวมทงั้ พจิ ารณาใหม้ หี อ้ งแยกหรอื
บริเวณแยก พร้อมรายงานใหห้ น่วยงานทรี่ บั ผดิ ชอบทราบ
(2) พิจารณาจัดท�ำแบบสอบถามประวัติเสี่ยง ทะเบียนบันทึกผู้มีอาการป่วย ประกอบการปฏิบัติ
ตามมาตรการฯ สำ� หรับผปู้ ระกอบการ พนกั งาน ผ้ฝู ึกสอน โคช้ นักกฬี า และผ้ใู ช้บรกิ าร
(3) กรณีพบพนักงานหรือผู้ใช้บริการท่ีมีไข้ ไอ น�้ำมูก เจ็บคอ ไม่ได้กล่ิน หายใจเร็ว หายใจเหนื่อย
หรือหายใจลำ� บาก หรอื มอี ณุ หภมู ิกายตัง้ แต่ 37.5 องศาเซลเซยี สขึ้นไป และมปี ระวัติเสีย่ งเข้าได้กับเกณฑ์สอบสวนโรค
ใหร้ ายงานให้หน่วยงานทร่ี บั ผิดชอบทราบ
(4) พิจารณาจัดท�ำแบบสอบถามประวัติเส่ียง ทะเบียนบันทึกผู้มีอาการป่วย ประกอบการปฏิบัติ
ตามมาตรการฯ ส�ำหรับพนักงานและผู้ใช้บริการและใช้แอปพลิเคชั่นทางโทรศัพท์เคล่ือนท่ีตามที่ ทางราชการก�ำหนด
(ไทยชนะ) หรอื ใชม้ าตรการควบคุมดว้ ยการบันทึกข้อมูลและรายงานทดแทน
3. ระบบ/ ข้ันตอนการบริการ และการตดิ ตอ่ สือ่ สาร
(1) พิจารณาจดั ใหม้ ีแผนบรหิ ารจัดการเพอ่ื ป้องกนั การแพรร่ ะบาดโรคโควิด 19 เช่น การเหลอ่ื มเวลา
การควบคุม จ�ำนวนผรู้ ่วมกจิ กรรมไมใ่ หแ้ ออัด การท�ำความสะอาดพื้นทีส่ ่วนรวมและพนื้ ผิวสัมผสั ร่วม
(2) มรี ะบบจดั การ ควบคมุ เพอื่ จำ� กดั จำ� นวนผเู้ ขา้ รว่ มกจิ กรรมไมใ่ หแ้ ออดั โดยจำ� กดั จำ� นวนผใู้ ชบ้ รกิ าร
หรือนักกฬี าท่อี อกก�ำลังกายหรือฝกึ ซอ้ ม ตามเกณฑ์ขนาดพ้นื ท่ีให้บรกิ ารอยา่ งน้อย 5 ตารางเมตร ต่อผใู้ ช้บรกิ าร 1 คน
และผูใ้ ช้บริการหรอื นกั กีฬาทไี่ ม่ได้ออกกำ� ลงั กายหรอื ฝกึ ซ้อม ตามเกณฑ์ขนาดพืน้ ทใ่ี หบ้ ริการ อย่างน้อย 4 ตารางเมตร
ตอ่ ผู้ใช้บรกิ าร 1 คน และจำ� กัดระยะเวลาในการเขา้ ใช้บรกิ ารไม่เกิน 2 ชัว่ โมงตอ่ คน ทง้ั น้ีควรพจิ ารณาจดั ให้มกี ารเหล่ือม
เวลาการให้บริการหรือจัดรอบการเข้าใช้บริการ ด้วยระบบคิวจองเวลาในการใช้บริการล่วงหน้าแบบออนไลน์ หรือ
ทางโทรศัพท์ โดยถือหลกั หลีกเลยี่ งการติดต่อสมั ผสั ระหว่างกนั โดยมีการรวมกล่มุ ไม่เกนิ 50 คน
(3) พิจารณาปรับรูปแบบการจัดการในกิจกรรมออกก�ำลังกายและการฝึกซ้อม ให้มีการเว้นระยะห่าง
อย่างน้อย 1-2 เมตร ลดการสัมผัสระหว่างนักกีฬา และผู้ใช้บริการ เช่น การจับมือ การโอบกอดแสดงความดีใจ
ทัง้ น้ี อาจพิจารณาลดจ�ำนวนผเู้ ลน่ ลง
(4) พนกั งาน ผูฝ้ กึ สอน และโค้ช ตอ้ งสวมหนา้ กากผา้ หรือหนา้ กากอนามยั หรือ Face Shield ตลอด
เวลา ลดการพดู คยุ ทไี่ มจ่ ำ� เปน็ โดยใชน้ ำ�้ เสยี งปกตแิ ละไมต่ ะโกนไมเ่ ปดิ หรอื จบั หนา้ กากอนามยั หรอื หนา้ กากผา้ โดยรกั ษา
ระยะห่างระหว่างผู้ใช้บริการ และพนักงานคนอื่น อย่างน้อย 1 เมตร

62 แนวปฏิบตั สิ �ำหรบั บุคลากรสาธารณสุขในการส่งเสรมิ สุขภาพและป้องกนั โรคตามวถิ ีชวี ิตใหม่

(5) พนักงาน ผู้ฝึกสอน และโค้ช ต้องล้างมือบ่อยครั้งด้วยสบู่ หรือแอลกอฮอล์เจล 70% หรือน�้ำยา
ฆา่ เชอ้ื โรค รวมทงั้ กอ่ นและหลงั การใหบ้ รกิ าร การสอน ฝกึ ซอ้ ม หรอื หลงั จากหยบิ จบั สง่ิ ของหรอื จดุ ทมี่ กี ารสมั ผสั รว่ มกนั
(6) พิจารณาพัฒนานวัตกรรมการลงทะเบียนก่อนเข้าและออกจากสถานท่ี และระบบจองคิวแบบ
ออนไลน์ เพ่อื ใหบ้ รกิ ารรูปแบบใหม่ในระยะยาว
(7) การจำ� หน่ายอาหารและเครือ่ งดืม่ ในสนามกฬี า ใหป้ ฏิบัติตามมาตรการปอ้ งกนั โรค ตามทีร่ าชการ
กำ� หนด
(8) จดั ใหม้ กี ารชำ� ระเงนิ คา่ บรกิ ารผา่ นระบบออนไลน์ (e-Payment) หรอื QR Code ผา่ นแอปพลเิ คชนั
หากช�ำระด้วยเงนิ สด ตอ้ งไม่สมั ผสั มือโดยตรง เชน่ การมีถาดรบั ช�ำระเงนิ หรอื บัตรเครดติ โดยท่พี นกั งานรับเงินต้องสวม
ถงุ มืออยู่ตลอดเวลา และตอ้ งมีการล้างมือบอ่ ยครั้งดว้ ยแอลกอฮอลเ์ จล 70%
(9) จัดให้มีเจ้าหน้าท่ีของสถานประกอบการตรวจตรา ควบคุม ก�ำกับการให้บริการและการใช้บริการ
ให้เปน็ ไปตามมาตรการควบคุมหลักอย่างเครง่ ครัด
(10) จัดให้มีการส่ือสาร/ประชาสัมพันธ์ สร้างความรู้ความเข้าใจ และแนะน�ำแนวทาง การปฏิบัติตาม
มาตรการป้องกันควบคุมโรค ผ่านส่ือประชาสัมพันธ์รูปแบบต่าง ๆ เช่น ป้ายประชาสัมพันธ์ เสียงประชาสัมพันธ์
พร้อมทั้งมกี ารอบรมพนกั งาน เพื่อให้ผใู้ ชบ้ ริการ พนักงานผู้ฝกึ สอน และโค้ช ปฏิบตั ิตามอยา่ งเคร่งครัด
(11) พิจารณางดให้บริการ กรณีพบผู้ใช้บริการไม่สามารถปฏิบัติตามมาตรการป้องกันควบคุมโรค เช่น
ไมส่ วมหน้ากากอนามยั หรอื หนา้ กากผา้ หรือมีอาการป่วยจากการ คัดกรองกอ่ นเขา้ ใชบ้ ริการ
(12) หากพบว่าผู้ปฏิบัติงานหรือผู้ใช้บริการภายในสถานท่ีเป็นผู้ป่วยยืนยัน หรือมีข้อมูลบ่งชี้ว่าสถานท่ี
อาจเปน็ จดุ แพรเ่ ชอื้ ได้ ใหผ้ ปู้ ระกอบการปดิ สถานทตี่ ามคำ� สง่ั ของเจา้ พนกั งานควบคมุ โรคตดิ ตอ่ พรอ้ มทง้ั ทำ� ความสะอาด
สถานที่และด�ำเนินการตามประกาศของกรมควบคุมโรค
สำ� หรบั สระวา่ ยนำ้� กลางแจ้งและในรม่
(13) ระดับของคลอรีนในสระว่ายน�ำ้ ต้องมีความเข้มขน้ ระหว่าง 0.7 ถึง 1.5 มิลลกิ รัมต่อน้ำ� 1 ลิตร
(14) ต้องไม่เป็นการแข่งขนั โดยผเู้ ข้าร่วมกจิ กรรม ผ้ใู ชบ้ รกิ ารตอ้ งเว้นระยะห่างกนั ไมน่ อ้ ยกว่า 1 เมตร
ในการท�ำกิจกรรม ไม่สัมผัสตัว ลดการใช้เสียงดัง พร้อมทั้งจัดให้มีระบบควบคุมจ�ำนวนผู้ใช้บริการในสระว่ายน�้ำ
ตรวจสอบการใหบ้ รกิ ารรวมท้งั ตรวจตราดแู ลความปลอดภยั ควบคุม กำ� กับ การให้บรกิ ารและการใช้บริการให้เป็นไป
ตามมาตรการควบคุมหลกั อยา่ งเคร่งครัด
มาตรการเสรมิ
1. กรณกี ฬี าต่อสู้ ตอ้ งจดั ใหม้ ีการทำ� ความสะอาดพ้ืนทใี่ นการออกก�ำลงั กาย เลน่ กีฬา และการฝกึ ซอ้ มดว้ ย
น�้ำยาฆา่ เช้ือท้ังก่อนและหลงั การให้บรกิ าร

แนวปฏบิ ตั สิ ำ� หรับบคุ ลากรสาธารณสุขในการส่งเสริมสุขภาพและปอ้ งกนั โรคตามวถิ ีชีวติ ใหม่ 63

2. จดั เจา้ หน้าทสี่ �ำหรบั ทำ� ความสะอาดอปุ กรณ์ในการออกก�ำลังกาย
เล่นกฬี าและการฝึกซอ้ มหลังใชง้ านเสรจ็ ทกุ ครัง้
3. กรณีกฬี าต่อสทู้ ต่ี อ้ งใช้นวมรว่ มกัน ต้องจดั ใหม้ ีถุงมอื ยาง เพื่อผใู้ ช้
บรกิ าร หรือนักกีฬา สวมมือก่อนใส่นวม
4. จัดพืน้ ทใี่ นการให้บริการแยกระหวา่ งผูอ้ อกก�ำลังกาย และนกั กีฬา
ฝกึ ซอ้ ม
5. จัดให้มีอุปกรณ์ให้เพียงพอ เช่น ลูกฟุตบอล ลูกบาสเกตบอล
ลูกวอลเลย์บอล เพ่ือหมุนเวียนอุปกรณ์ให้สามารถน�ำอุปกรณ์มาท�ำความสะอาด
ได้ตลอดระยะเวลาใช้บรกิ าร
6. กรณีกฬี าต่อสู้ นักกฬี าตอ้ งซอ้ มแยกพนื้ ท่กี ับผู้ทม่ี าออกกำ� ลังกาย
หรือเลน่ กีฬา
7. ผใู้ ชบ้ รกิ าร หรอื นกั กฬี าตอ้ งสวมหนา้ กากอนามยั /หนา้ กากผา้ ตลอดเวลาในชว่ งกอ่ นและหลงั การฝกึ ซอ้ ม
8. จดั เจา้ หนา้ ทส่ี ำ� หรบั ทำ� ความสะอาดอปุ กรณใ์ นการออกกำ� ลงั กายเลน่ กฬี าและการฝกึ ซอ้ มหลงั ใชง้ านเสรจ็
ทุกครงั้
9. กรณีกีฬาต่อสู้ ผู้ใช้บริการ หรือนักกีฬาที่ต้องใช้นวมร่วมกันต้องจัดให้มีถุงมือยางตลอดเวลาการ
ออกกำ� ลงั กาย เลน่ กีฬา หรอื ฝึกซ้อมกฬี า เพ่ือผู้ใชบ้ รกิ าร หรอื นกั กีฬา สวมมอื ก่อนใสน่ วม
มาตรการทำ� ความสะอาด
(1) พนกั งานทำ� ความสะอาด ทกุ คนตอ้ งสวมเครอ่ื งปอ้ งกนั อนั ตรายสว่ นบคุ คล ไดแ้ ก่ หมวกคลมุ ผม หนา้ กาก
อนามยั หรอื หน้ากากผ้า Face Shield ถงุ มอื ยาง ผา้ ยางกันเปื้อน รองเท้าพื้นยางหุ้มแขง้ ขณะทำ� ความสะอาด
(2) ทำ� ความสะอาดอุปกรณ์ หรือ เคร่อื งออกกำ� ลังกายกลางแจ้งและบริเวณพืน้ ผวิ ทีม่ ีการสัมผสั บ่อย ๆ ด้วย
น�้ำยาท�ำความสะอาด เช่น แอลกอฮอล์ 70% หรือ โซเดียมไฮโปคลอไรท์ 0.1% ทั้งก่อนและหลังให้บริการรวมท้ัง
ซักเส้ือผ้าท่ีใช้ในการฝึกซ้อมทกุ ครัง้ หลังใหบ้ ริการ
(3) ท�ำความสะอาดหอ้ งอาบน้�ำ หอ้ งสุขา โดยเนน้ จดุ เส่ยี งทมี่ ผี ู้สมั ผัสมาก เชน่ ท่จี ับสายชำ� ระ โถปัสสาวะ
ลูกบดิ กลอนประตู ก๊อกน้ำ� ด้วยน�ำ้ ยาทำ� ความสะอาด เช่น โซเดียมไฮโปคลอไรท์ 0.1% แล้วลา้ งออกดว้ ยน�้ำสะอาด
อยา่ งน้อยทุก 2 ชัว่ โมง
(4) เพิม่ ความถใี่ นการทำ� ความสะอาดเคร่ืองปรับอากาศ โดยกำ� หนดให้มีการลา้ งทำ� ความสะอาดเคร่ืองปรบั
อากาศหรือแผน่ กรองอากาศ อยา่ งน้อยวันละ 1 คร้ัง
(5) จดั ใหม้ ถี ังขยะชนดิ มฝี าปิดเพือ่ รวบรวมรวมขยะต่าง ๆ โดยคดั แยกขยะ ไดแ้ ก่ ขยะท่วั ไป ขยะอันตราย
และขยะตดิ เชอ้ื และมัดปากถงุ ให้แนน่ ก่อนรวบรวมส่งกำ� จดั ตามหลักสุขาภิบาลทกุ วัน

4. ค�ำแนะนำ� สำ� หรบั ประชาชน

1. การเตรียมตัวกอ่ นใช้บรกิ าร
(1) หากผใู้ ชบ้ รกิ ารมีอาการปว่ ย ไข้ ไอ จาม หรือเป็นหวัด ให้งดการไปใช้บริการ
(2) พิจารณาจองคิวล่วงหน้าด้วยระบบออนไลน์ หรือโทรศัพท์ และควรเว้นช่วงท่ีมีผู้ใช้บริการ
จ�ำนวนมาก เพื่อลดความแออัด รวมทั้งการช�ำระเงินค่าบริการผ่านระบบออนไลน์ (e-Payment) หรือ QR Code
ผ่านแอปพลเิ คชนั หากช�ำระดว้ ยเงนิ สด ต้องไม่สมั ผัสมือโดยตรง

64 แนวปฏิบตั สิ �ำหรับบคุ ลากรสาธารณสุขในการสง่ เสรมิ สุขภาพและปอ้ งกันโรคตามวถิ ชี วี ติ ใหม่

(3) พิจารณาลดการใช้ขนส่งสาธารณะในช่วงเวลาที่ผู้ใช้บริการ
หนาแน่น รวมท้ังค้นหาข้อมูลสนามกีฬาใกล้บ้าน เพื่อลดความเส่ียงจากการโดยสาร
ขนสง่ สาธารณะระยะเวลานาน รวมทงั้ สวมหนา้ กากอนามยั และหนา้ กากผา้ ตลอดเวลา
การโดยสารขนส่งสาธารณะ
(4) ศกึ ษาคมู่ อื ใชง้ านและดาวนโ์ หลดแอปพลเิ คชนั ทส่ี ามารถใชส้ แกน
QR Code ก่อนเข้าและออกจากสถานท่ี ผ่านแอปพลิเคชันท่ีทางราชการก�ำหนด
“ไทยชนะ”
(5) อาจพกพาแอลกอฮอล์เจล 70% ส�ำหรับท�ำความสะอาดมือ
เพือ่ ลดความเส่ยี งในการติดเชื้อ
2. ระหวา่ งและหลงั การใช้บรกิ าร
(1) ลงทะเบียนเข้าและออกจากสถานที่ โดยใช้แอปพลิเคชัน
ที่ทางราชการก�ำหนด “ไทยชนะ” ด้วยการสแกน QR Code หรือจดบันทึกข้อมูล
และรายงานทดแทน
(2) ให้ความรว่ มมือปฏิบตั ิตามมาตรการปอ้ งกนั ควบคุมโรคทก่ี ำ� หนด ตามทส่ี ถานประกอบการแนะนำ�
อยา่ งเคร่งครดั เพอ่ื ชว่ ยลดความเส่ียงในการแพร่กระจายเชอื้
(3) ควรตรวจสอบความสะอาดของสถานท่ี อปุ กรณ์ และการจดั พื้นท่ีและทน่ี ่งั กอ่ นใชบ้ รกิ ารเพ่อื ใหใ้ ช้
บรกิ ารได้อยา่ งปลอดภยั
(4) ขณะรอควิ ใชบ้ ริการใหเ้ วน้ ระยะห่างตามจุดหรอื สญั ลกั ษณ์ท่ีสถานประกอบการก�ำหนด
(5) สวมหนา้ กากอนามยั หรอื หนา้ กากผา้ กอ่ นและหลงั การฝกึ ซอ้ ม โดยขณะทไ่ี มไ่ ดส้ วมหนา้ กากอนามยั
หรอื หน้ากากผ้า ให้ป้องกันดว้ ยการพิจารณาเวน้ ระยะห่าง อย่างน้อย 1-2 เมตร และล้างมอื ด้วยสบู่ หรือแอลกอฮอล์เจล
70% บอ่ ยครั้ง รวมทัง้ ก่อนและหลังเขา้ ใช้บริการ
(6) ลดการพูดคุยที่ไม่จ�ำเป็นระหว่างใช้บริการ หากจ�ำเป็นควรพูดโดยใช้ระดับเสียงปกติและไม่ตะโกน
งดเวน้ การจบั มอื และเลย่ี งไอหรือจามใกล้ผู้อ่ืนหากมีการไอหรอื จามใหป้ ดิ ปากและจมกู ใหส้ นทิ ท้งั น้ี ไมบ่ ้วนนำ้� ลายหรือ
เสมหะและหลีกเลีย่ งการสัมผสั ใบหน้าโดยไมจ่ ำ� เป็น
(7) ท�ำความสะอาดอปุ กรณ์และจุดสมั ผสั ของเครอื่ งออกกำ� ลังกายกลางแจง้ ด้วยน้ำ� ยาทำ� ความสะอาด
กอ่ นและหลังใช้งาน
(8) ผ้ใู ชบ้ รกิ ารควรแจ้งหนว่ ยงานทีร่ บั ผิดชอบ หากพบวา่ การใหบ้ ริการไม่เป็นไปตามมาตรการป้องกัน
ควบคุมโรค ให้ด�ำเนนิ การประเมินการให้บรกิ ารในแอปพลเิ คชันที่ลงทะเบียนตามแนวทางประชาสมั พันธ์ของจงั หวัด
(9) กีฬาที่ใช้อุปกรณ์ หากเป็นไปได้ควรน�ำอุปกรณ์กีฬาส่วนตัวมาเองเพื่อหลีกเล่ียงการใช้อุปกรณ์
ส่วนรวม ร่วมกบั ผู้อน่ื และหมัน่ ทำ� ความสะอาดอยเู่ สมอ

(10) หลังจากเสร็จสิ้นการออกก�ำลังกายและเล่นกีฬาผู้ใช้บริการควรช�ำระ
ลา้ งร่างกายให้สะอาดเพ่ือสขุ อนามยั ทดี่ กี ่อนกลบั บ้าน

แนวปฏบิ ัตสิ ำ� หรบั บุคลากรสาธารณสุขในการส่งเสริมสขุ ภาพและป้องกนั โรคตามวถิ ีชีวติ ใหม่ 65

66 แนวปฏิบตั สิ ำ� หรบั บุคลากรสาธารณสขุ ในการสง่ เสรมิ สุขภาพและป้องกนั โรคตามวถิ ชี ีวติ ใหม่

แนวปฏิบัติ
การส่งเสรมิ สุขภาพและปอ้ งกนั โรค

กลุม่ ผ้สู ูงอายุ

แนวปฏิบตั ิส�ำหรับบคุ ลากรสาธารณสขุ ในการสง่ เสรมิ สุขภาพและป้องกนั โรคตามวิถชี วี ติ ใหม่ 67

68 แนวปฏิบตั สิ ำ� หรบั บุคลากรสาธารณสขุ ในการสง่ เสรมิ สุขภาพและป้องกนั โรคตามวถิ ชี ีวติ ใหม่

การใหบ้ ริการคลินกิ ผสู้ ูงอายุ

1) การให้บรกิ ารคลนิ กิ ผูส้ ูงอายุ

1.1 การเตรียมความพร้อมสถานท่ี วัสดอุ ปุ กรณ์
1. จัดให้มีจุดตรวจคัดกรองอาการไข้ ไอ หอบเหนื่อย เป็นหวัด
ก่อนเข้าปฏิบตั งิ านและใชบ้ ริการในสถานท่ี
2. ใหม้ จี ุดบริการล้างมือดว้ ยสบู่ หรือแอลกอฮอล์เจล 70% หรอื
น�้ำยาฆ่าเชื้อโรค โดยเฉพาะบริเวณเคาน์เตอร์ ส่วนให้บริการ ห้องสุขา และ
สามารถใหบ้ ริการได้อย่างเพยี งพอ
3. จดั ใหม้ กี ารระบายอากาศทเี่ พยี งพอภายในสถานที่ รวมถงึ พนื้ ท่ี
ส�ำหรับเยี่ยมญาติด้านนอกอาคาร กรณีใช้เครื่องปรับอากาศอาจพิจารณาให้มี
ชอ่ งทางระบายอากาศ หรอื ใช้พัดลมระบายอากาศ เพอ่ื การหมุนเวยี นอากาศที่
เพยี งพอ รวมถึงการระบายอากาศภายในและบริเวณหอ้ งสขุ า
4. จัดให้มีอุปกรณ์ป้องกันโรคส่วนบุคคล เช่น หน้ากากอนามัย Face Shield ถุงมือ ให้กับแพทย์ และ
บุคลากรท่เี กีย่ วขอ้ ง
5. ให้ท�ำสญั ลกั ษณเ์ วน้ ระยะหา่ งของจดุ บรกิ ารและพ้นื ท่รี อควิ ทีน่ ง่ั หรือยนื ห่างกนั อยา่ งน้อย 1 เมตร
6. เพิม่ นโยบายการทำ� ความสะอาดอาคารและบริเวณโดยรอบอย่างสมำ�่ เสมอ เช่น พนื้ ผนงั ประตู เปน็ ตน้
โดยก�ำหนดวนั /เวลาทำ� ความสะอาดใหช้ ดั เจน และเนน้ ยำ�้ การท�ำความสะอาดตามจุดตา่ ง ๆ ดังนี้
- บรเิ วณทมี่ กี ารใชร้ ว่ มกนั เชน่ กลอน ลกู บดิ ประตู ราวจบั หรอื ราวบนั ได สวติ ซไ์ ฟ รโี มท ทำ� ความสะอาด
ด้วยแอลกอฮอล์ 70% หรือโซเดยี มไฮโปคลอไรท์ 0.1%
- ห้องนำ�้ ห้องสว้ ม โดยเน้นจดุ เสยี่ งทม่ี ีการสมั ผสั รว่ มกนั ได้แก่ โถส้วม ทีก่ ดชกั โครก หรือโถปสั สาวะ
สายฉดี ช�ำระ กลอนหรอื ลูกบิดประตู ฝารองนงั่ ฝาปิดชกั โครก ก๊อกน�้ำ อ่างลา้ งมือ ท�ำความสะอาดดว้ ยน�้ำยาทำ� ความ
สะอาด เชน่ โซเดียมไฮโปคลอไรท์ 0.1%
7. จัดใหม้ นี �้ำ สบู่ สำ� หรบั การลา้ งมอื หรือแอลกอฮอล์เจล ในบรเิ วณท่มี ีการใชร้ ่วมกนั
8. หอ้ งหรอื สถานทที่ มี่ กี ารใชร้ ว่ มกนั ควรดแู ลใหม้ กี ารระบายอากาศอยา่ งพอเพยี ง หากมเี ครอื่ งปรบั อากาศ
ใหท้ ำ� ความสะอาดระบบระบายอากาศอย่างสม่�ำเสมอ
9. มกี ารติดป้ายเตอื นให้ล้างมือบ่อยๆ ดว้ ยน้�ำและสบู่ หรือแอลกอฮอล์เจล
10. จดั ใหม้ ีจดุ วางถังขยะชนิดมฝี าปิด โดยแยกขยะหนา้ กากอนามัยจากขยะท่วั ไป และมดั ปากถงุ ให้แน่น
กอ่ นสง่ ก�ำจดั ตามหลกั สุขาภบิ าล
1.2 การเตรยี มความพร้อมบุคลากร
1. อบรมพัฒนาทักษะบุคลากรผ่านช่องทางการส่ือสารทกุ ประเภทในทุกระดับหน่วยบริการ ดังนี้
- การจัดฝกึ อบรมเองภายในองคก์ ร

- ประชาสัมพนั ธผ์ ่านสื่อ โปสเตอร์ แผ่นพับ คลปิ วิดโี อ ฯลฯ
- การจัดอบรมผา่ นระบบออนไลน์ เช่น ระบบจดั การการเรียนออนไลน์ (E-Learning)
2. คดั กรองตนเอง หากอาการไข้ ไอ จาม มนี �ำ้ มกู หรือเหนือ่ ยหอบ ให้หยุดปฏบิ ัตงิ านทันที

แนวปฏิบตั สิ ำ� หรบั บคุ ลากรสาธารณสุขในการสง่ เสรมิ สขุ ภาพและปอ้ งกันโรคตามวถิ ีชีวติ ใหม่ 69

3. สวมชดุ ปอ้ งกนั สำ� หรบั พยาบาลคดั กรอง หรอื เจา้ หนา้ ทท่ี ที่ ำ� หนา้ ท่ี ณ จดุ คดั กรอง ควรใสร่ ะดบั ความเสยี่ ง
ปานกลางเปน็ อย่างน้อย
4. สวมหน้ากากอนามัย ล้างมือให้สะอาดด้วยน้�ำและสบู่ หรือแอลกอฮอล์เจลทุกครั้งก่อนและหลังดูแล
ผู้สงู อายุ
5. ผปู้ ฏบิ ตั งิ านทกุ คน ควรรกั ษาระยะหา่ งจากผปู้ ว่ ยอยา่ งเหมาะสม ระมดั ระวงั การสมั ผสั ใกลช้ ดิ โดยเฉพาะ
อย่างยิง่ ในผ้ทู ีม่ ปี ่วยมอี าการไอ จาม ควรใหผ้ ู้ปว่ ยสวมใสห่ น้ากาก และแยกผูป้ ว่ ยไว้ในพน้ื ทีท่ ีเ่ หมาสม
6. เนน้ ยำ�้ การหลกี เลยี่ งการใชม้ อื สมั ผสั ใบหนา้ ตา ปาก จมกู โดยไมจ่ ำ� เปน็ เพอ่ื ปอ้ งกนั เชอ้ื โรคเขา้ สรู่ า่ งกาย
7. ดูแลรกั ษาสุขภาพตนเอง หากมอี าการเจ็บปว่ ย เช่น มไี ข้ ไอ จาม เจบ็ คอ มนี ำ้� มกู เหน่ือยหอบ หรอื
กลับจากพ้ืนที่เส่ียง หรือกรณีมีคนในครอบครัวป่วยด้วยโรค COVID-19 หรือสัมผัสใกล้ชิดกับผู้ป่วยโรค COVID-19
ใหห้ ยุดปฏบิ ัติงานและไปพบแพทยท์ นั ที
8. ออกก�ำลงั กายสม่ำ� เสมอ และพักผ่อนใหเ้ พยี งพอ
1.3 ระบบบรกิ าร
1. พ้ืนทรี่ อตรวจ ควรมจี ัดระยะหา่ งระหวา่ งท่ีนงั่ หรือเปลผปู้ ว่ ยอย่างเหมาะสม
2. กรณีมีข้อจ�ำกัดด้านพ้ืนที่แยกโรคส�ำหรับผู้ป่วยท่ีเส่ียงสูง ควรพิจารณาจัดให้มีห้องหรือพ้ืนที่แยกโรค
ท่ีมีระบบระบายอากาศ เปน็ สัดสว่ นแยกจากผปู้ ว่ ยอื่นๆ
3. หากเปน็ ไปไดใ้ นสถานท่ที ีม่ ีความพร้อมจดั ใหม้ ีการสื่อสารและซักประวตั ิโดยใชร้ ะบบการแพทย์ทางไกล
(TeleHealth) กับผปู้ ว่ ยและญาติ
4. การคัดกรองผู้ป่วย/คนพิการที่มารับบริการฟื้นฟูในสถานพยาบาลเพื่อลดความเส่ียงของการแพร่
กระจายโรค
5. การลดความแออดั โดยไมล่ ดการเขา้ ถงึ บรกิ ารฟน้ื ฟู เรม่ิ ตน้ ทกี่ ารจดั กลมุ่ คดั แยกและจดั ลำ� ดบั ความสำ� คญั
ของผูป้ ว่ ยโดยประเมินจากความจำ� เป็นของบริการฟน้ื ฟู และความเสยี่ งตอ่ การติดเชื้อเพื่อแบง่ เปน็ กลุ่มผ้ปู ว่ ย ดังนี้
5.1 กลมุ่ ผูป้ ว่ ยท่ีจ�ำเปน็ ตอ้ งได้รับบรกิ ารฟ้ืนฟูท่สี ถานพยาบาล ได้แก่ กล่มุ ผูป้ ว่ ย/คนพิการ ท่อี ยู่ในชว่ ง
เวลาทองของการฟน้ื ฟสู มรรถภาพ และผปู้ ว่ ยโรคกระดกู และกลา้ มเนอ้ื ทมี่ อี าการปวดมาก รบกวนการดำ� เนนิ ชวี ติ ประจำ� วนั
เป็นตน้
5.2 กลุ่มผู้ป่วยท่ีจ�ำเป็นต้องรับการฟื้นฟู แต่ไม่ควรมายังสถานพยาบาล เช่น ผู้ป่วยสูงอายุ ผู้ป่วยท่ีมี
โรคประจำ� ตวั มากหรอื ผู้ป่วยโรคกระดูกและกล้ามเนือ้ ที่ไมม่ อี าการเปลย่ี นแปลงมากนกั เปน็ ตน้
6. การพจิ ารณาปรับรูปแบบบริการ ใน 3 รูปแบบหลกั ไดแ้ ก่
(1) บรกิ ารฟื้นฟทู ีส่ ถานพยาบาล (ผปู้ ่วยนอก และผู้ป่วยใน)
(2) บรกิ ารฟน้ื ฟทู างไกลด้วยเทคโนโลยสี ารสนเทศ (Tele-rehabilitation)

70 แนวปฏิบัติส�ำหรับบุคลากรสาธารณสุขในการส่งเสรมิ สุขภาพและป้องกนั โรคตามวถิ ีชีวติ ใหม่

(3) บรกิ ารฟ้ืนฟทู ี่บ้าน โดยมีทีมสหวิชาชีพตรวจเย่ียม-พิจารณางดบริการ
ในระยะแพรร่ ะบาด แตเ่ พม่ิ ชอ่ งทางรบั คำ� ปรกึ ษาจากแพทยแ์ ละนกั วชิ าชพี สาขาตา่ งๆ ผา่ น
ทางโทรศพั ทห์ รอื เทคโนโลยที ส่ี ามารถเขา้ ถงึ ได้ รวมทงั้ เผยแพรส่ อ่ื ความรสู้ ำ� หรบั ประชาชน
ที่ท�ำหน้าเป็นผู้ดูแล หรือตัวผู้ป่วยเอง กรณีสถานการณ์การระบาดคลี่คลายให้พิจารณา
ความจ�ำเป็นและเลือกใช้อุปกรณ์ป้องกันตามความเหมาะสม ท้ังน้ีควรพิจารณาการให้
บรกิ ารสง่ ยาทผ่ี ปู้ ว่ ยรบั ตอ่ เนอ่ื งทางไปรษณยี โ์ ดยเฉพาะในกลมุ่ ทอี่ าการคงทรี่ วมถงึ อปุ กรณ์
เครื่องช่วยความพิการอื่นท่ีจ�ำเป็นภายใต้การก�ำกับติดตามของผู้เชี่ยวชาญทางโทรศัพท์
หรอื เทคโนโลยีการสือ่ สารทเ่ี หมาะสม
- กรณผี ปู้ ว่ ยรบั ยา้ ยจากหอผปู้ ว่ ยอนื่ ใหพ้ จิ ารณาตามเกณฑข์ องสถานพยาบาล
- กรณีผ้ปู ่วยนอกที่จ�ำเป็นต้องรบั การตรวจประเมินหรือท�ำหตั ถการท่ีมี
ความเส่ียงของการเกิดละอองฝอยให้พิจารณาคัดกรองความเส่ียงก่อน และนัดมาท�ำ
หตั ถการเฉพาะในรายที่ไมม่ ีความเส่ียงเท่านั้น
7. การปรบั สภาพแวดลอ้ ม โดยคำ� นึงถึงปัจจัยทส่ี ง่ ผลกระทบตอ่ การแพรก่ ระจายเชอ้ื ไดแ้ ก่
การระบายอากาศ การจัดระยะหา่ งของท่ีนงั่ รอคอย/ เตียงบำ� บัด ความสะอาดของอุปกรณ์ อาคารสถานที่ เปน็ ตน้
8. การพจิ ารณาความเหมาะสมของแนวปฏิบัตกิ ารใช้อปุ กรณป์ ้องกนั ร่างกายส่วนบุคคลส�ำหรับงานบรกิ าร
ฟน้ื ฟโู ดยพจิ ารณาตามศกั ยภาพการให้บรกิ ารฟืน้ ฟู และบรบิ ทของสถานพยาบาลแต่ละระดบั
9. พิจารณาระบบการประสานส่งต่อผู้ป่วยที่จ�ำเป็นต้องรับบริการฟื้นฟูในทุกรูปแบบภายในพ้ืนที่จังหวัด
โดยเฉพาะในกลุ่มที่จ�ำเป็นต้องรับการดูแลฟื้นฟูในสถานพยาบาลและส่งจ�ำหน่ายกลับบ้านควรมีระบบการติดตาม
ต่อเนือ่ ง
10. การพจิ ารณาสง่ ตรวจคดั กรองทางหอ้ งปฏบิ ตั กิ ารไวรสั วทิ ยาลว่ งหนา้ สำ� หรบั ผปู้ ว่ ยนดั มารบั การรกั ษา
ฟน้ื ฟแู บบผปู้ ว่ ยในโดยเฉพาะผปู้ ว่ ยกลมุ่ โรคทม่ี คี วามเสยี่ งตอ่ การตดิ และแพรก่ ระจายเชอื้ เชน่ ผปู้ ว่ ยโรคหลอดเลอื ดสมอง
ระยะฟน้ื ฟทู ี่มีปัญหาดา้ นการกลืน ด้านการขบั เสมหะ เปน็ ต้น โดยระบุช่วงเวลาการส่งตรวจและรอผล
1.4 ระบบการติดต่อส่อื สาร
1. ควรมีระบบนัดหมายลว่ งหน้าทางโทรศพั ท์ หรอื แอพพลเิ คชนั่
2. กรณีท่ีมอี าการคงท่ี หรือผลตรวจสขุ ภาพล่าสุดปกติ ใหต้ ดิ ตอ่ ทางโรงพยาบาลเพอื่ เลื่อนนดั ทางโทรศพั ท์
หรอื แอพพลเิ คชนั่
3. หากมีปัญหาสขุ ภาพ หรือตอ้ งการเข้ารบั การปรึกษา กรุณาติดตอ่ ผ่านทางโทรศพั ท์
1.5 คำ� แนะน�ำส�ำหรบั ผู้สงู อายุ
กรณที ผ่ี สู้ งู อายมุ กี ารตดิ เชอ้ื เกดิ ขน้ึ อาการอาจไมช่ ดั เจนและไมต่ รงไปตรงมา เชน่ อาจไมม่ ไี ข้ หรอื อาจมอี าการ
ออ่ นเพลีย เบ่อื อาหาร หรอื รบั อาหารทางสายยางไมไ่ ด้ ซมึ สับสนเฉยี บพลนั ความสามารถในการชว่ ยเหลือตวั เองลดลง
อย่างรวดเร็ว ควรรบี ปรึกษาแพทย์ เพราะมคี วามเส่ียงสงู ท่ีอาการจะรนุ แรงมากกว่าในวัยอืน่ ๆ จะดูแลผูส้ งู อายอุ ย่างไร
ไม่ให้เกิดการถดถอยของร่างกาย สมอง และเกิดความเครียดระหว่างท่ีผู้สูงอายุต้องเก็บตัวอยู่กับบ้านโดยยึดหลัก 5อ.
ได้แก่ อาหาร ออกกำ� ลังกาย อารมณ์ เอนกายพักผ่อน ออกหา่ งสงั คมนอกบ้าน ดังนี้
1. อาหารรบั ประทานอาหารทสี่ ะอาดถกู สขุ ลกั ษณะปรงุ สกุ ใหมๆ่ ไมร่ บั ประทานอาหารทห่ี วานหรอื เคม็ เกนิ ไป
เน้นอาหารทมี่ ีโปรตีนสูงเสริมภมู คิ ุ้มกนั และควรให้รับประทานอาหารทห่ี ลากหลายครบ 5 หมู่ เพ่อื ใหไ้ ดร้ บั สารอาหาร
ทีค่ รบถ้วนตามความต้องการของร่างกายและสมอง

แนวปฏบิ ัติสำ� หรบั บุคลากรสาธารณสุขในการสง่ เสรมิ สขุ ภาพและป้องกนั โรคตามวถิ ชี วี ติ ใหม่ 71

2. ผสู้ งู อายมุ กั มปี ญั หาสขุ ภาพในชอ่ งปากซง่ึ สง่ ผลตอ่ การรบั ประทานอาหาร
เพือ่ ลดความเสีย่ งท่ตี อ้ งออกมาพบทันตแพทย์ในชว่ งวิกฤตน้ี ขอแนะน�ำผู้สูงอายใุ ห้รกั ษา
สุขภาพชอ่ งปากโดยใช้สตู ร 2 - 2 – 2 ดงั น้ี
แปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้งแปรงฟันนานอย่างน้อย 2 นาที และ
ไม่รับประทานอาหารหลังการแปรงฟัน 2 ชั่วโมง หากมีฟันปลอมให้ถอดฟันปลอมออก
ลา้ งหลงั รบั ประทานอาหาร และกอ่ นเขา้ นอน เพอ่ื ไมใ่ หเ้ ปน็ แหลง่ สะสมเชอื้ โรค หลกี เลย่ี ง
อาหารแข็งหรือเหนยี ว
3. ออกก�ำลังกายชวนผู้สูงอายุออกก�ำลังกายด้วยท่าง่ายๆ เช่น การเดิน
หรือแกว่งแขนออกก�ำลังกาย ในบ้านอย่างสม่�ำเสมอ อย่างน้อยสัปดาห์ละ 5 วัน
วันละ 30 - 60 นาที หรือเท่าทที่ �ำได้ตามสภาพของผูส้ งู อายุ
4. อารมณห์ ยดุ รบั ขา่ วสารทม่ี ากเกนิ ไป โดยจำ� กดั การตดิ ตามขอ้ มลู ประมาณ
วันละ 2 ครั้ง ในตอนเช้าและตอนเยน็ หรอื ตอนกลางคนื เพอื่ ปอ้ งกนั ภาวะวติ กกงั วลจาก
การรบั ขา่ วสารมากเกนิ ไปไมค่ วรกงั วลหรอื ตระหนกกบั ขา่ วรา้ ยให้มาก ผสู้ ูงอายคุ อื ผู้ที่ผา่ น
ความยากล�ำบากและโรคระบาดร้ายแรงตา่ งๆ มาแลว้ ทา่ นจะเปน็ ผู้ให้หลักคดิ แกล่ ูกหลานได้ ปรกึ ษาผรู้ ู้ใจหรือไว้ใจได้
เช่น ครอบครัว ลูกหลาน ญาติ เพ่ือนๆ เพ่ือระบายความไม่สบายใจ ความกังวลและความกลัวเก่ียวกับเหตุการณ์
ที่เกิดข้ึนการทำ� กจิ กรรมที่ผสู้ งู อายุชนื่ ชอบ มคี วามถนัด มคี วามภูมใิ จ เช่น ทำ� อาหาร เล่นดนตรวี าดรูป อา่ น หนงั สอื
ดูโทรทศั น์ ปลูกตน้ ไม้ ทำ� สวน ฯลฯ หัวใจส�ำคญั ท่สี ุด คือ ตอ้ งร้กู อ่ นวา่ ผ้สู ูงอายใุ นบา้ นของเราชอบอะไร แล้วหากิจกรรม
ที่สอดคล้องกับที่เขาช่ืนชอบ สร้างความสุขให้ตนเองและสมาชิกในครอบครัวท�ำส่ิงท่ีเพลิดเพลินและมีความสุข พูดคุย
เรอื่ งที่ท�ำให้มคี วามสุข สนุกสนาน ดรู ปู ภาพทีเ่ ปน็ ความสขุ ของครอบครวั หากยังไม่ไดผ้ ล ใช้เทคนิคจดั การความเครียด
เชน่ การฝกึ หายใจคลายเครียด การผอ่ นคลายกลา้ มเน้อื การนวดคลายเครยี ดดว้ ยตนเอง (สามารถตดิ ตามรายละเอยี ด
เพิ่มเติมได้ที่ www.thaimentalhealth.com) หลีกเลี่ยงการดื่มสุรา ยาเสพติด โทรปรึกษาสายด่วนกรมสุขภาพจิต
โทร.1323 ถา้ พบว่ามคี วามผิดปกติด้านอารมณ์ หงดุ หงดิ ฉุนเฉียว โกรธงา่ ย สมาธไิ ม่ดี มคี วามคดิ ในแงล่ บ หมกม่นุ แต่
เรอื่ งการระบาด และกลวั วา่ ตนเองจะตดิ เช้ือ นอนไม่หลบั ต้องพ่ึงเหลา้ บหุ ร่ี ยาและยาเสพติดมากขน้ึ
5. เอนกายพักผ่อนผสู้ งู อายุตอ้ งพกั ผอ่ นให้เพียงพอ การนอนส�ำคัญมาก ควรใหน้ อนประมาณไม่เกิน 3 ท่มุ
เพือ่ ให้พกั ผ่อนได้เตม็ ท่ยี าวนาน นอนหลบั พักผอ่ นให้เพียงพอ 7 - 9 ชัว่ โมง/วัน ออกหา่ งสงั คมนอกบ้านระหวา่ งมกี าร
ระบาดทง้ั ผสู้ งู อายุ และผดู้ แู ลควรเกบ็ ตวั อยแู่ ตใ่ นบา้ นใหม้ ากทส่ี ดุ แตญ่ าตหิ รอื ผดู้ แู ลทยี่ งั ตอ้ งออกไปนอกบา้ นดว้ ยเหตผุ ล
ความจ�ำเป็นต่างๆ ไม่ควรเข้าไปคลุกคลีกับผู้สูงอายุ รักษาระยะห่างอย่างน้อย 2 เมตร และควรใส่หน้ากากอนามัย
หรือหน้ากากผ้าทุกคร้ังที่เข้าไปพูดคุยกับผู้สูงอายุหากกังวลใจหรือมีอาการสงสัยเสี่ยงต่อโรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา 2019
โทรปรกึ ษาสายดว่ นกรมควบคมุ โรค โทร. 1422 จดั ท�ำโดย
• สถาบันเวชศาสตรส์ มเด็จพระสงั ฆราชญาณสงั วรเพ่อื ผสู้ งู อายุ กรมการแพทย์กระทรวงสาธารณสุข
• ส�ำนักอนามัยผ้สู งู อายุ กรมอนามยั กระทรวงสาธารณสขุ
• กองสง่ เสริมและพัฒนาสขุ ภาพจติ กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสขุ
• สมาคมพฤฒาวิทยาและเวชศาสตรผ์ สู้ ูงอายไุ ทย
• สมาคมผดู้ แู ลผูป้ ว่ ยสมองเส่ือม
• รปู แบบการออกก�ำลังกายทใ่ี ชก้ ลา้ มเนือ้ ทกุ สัดสว่ น บริหารอย่างตอ่ เนือ่ งนาน 30 นาที
โดยไมใ่ ช้อุปกรณ์ โดยกรมอนามัยเขา้ ถึงได้ท่ี : https://youtu.be/F1r4QDjKssc

72 แนวปฏิบัติส�ำหรับบคุ ลากรสาธารณสขุ ในการส่งเสริมสขุ ภาพและป้องกนั โรคตามวิถชี ีวิตใหม่

2) แนวปฏิบตั สิ �ำหรับผสู้ งู อายใุ นชมุ ชน /Care Manager/ Care giver

2.1 การเตรียมความพรอ้ มสถานที่ วัสดอุ ุปกรณ์
1. การทำ� ความสะอาดบา้ น อาคาร และบรเิ วณโดยรอบอย่างสม�่ำเสมอ เชน่ พน้ื ผนัง ประตู เปน็ ต้น
และเน้นย้�ำการทำ� ความสะอาดตามจดุ ตา่ งๆ ดงั น้ี
- บริเวณที่มีการใช้ร่วมกัน เช่น กลอนหรือลูกบิดประตู ราวจับ หรือราวบันได บริเวณห้องน�้ำ
ห้องสว้ ม และอปุ กรณต์ า่ งๆ เช่น รโี มท โทรศพั ท์ เปน็ ต้น
- เนน้ จุดเสย่ี งทมี่ ีการสัมผัสรว่ มกนั ได้แก่ โถสว้ ม ทีก่ ดชกั โครกหรือโถปสั สาวะ สายฉีดชำ� ระ กลอน
หรือลกู บิดประตฝู ารองน่ัง ฝาปดิ ชักโครก ก๊อกน้ำ� อ่างลา้ งมอื
2. จัดใหม้ ีนำ้� สบู่ ส�ำหรับการล้างมอื หรือแอลกอฮอลเ์ จล ในบริเวณที่มีการอยรู่ ่วมกนั เสมอ
3. หอ้ ง หรอื สถานทท่ี อี่ ยรู่ ว่ มกนั ควรดแู ลใหม้ กี ารระบายอากาศอยา่ งเพยี งพอ หากมเี ครอ่ื งปรบั อากาศ
ควรทำ� ความสะอาดระบบระบายอากาศอย่างสมำ�่ เสมอ
2.2 การเตรียมความพรอ้ มบคุ ลากร
ค�ำแนะนำ� สำ� หรับผดู้ ูแลผู้สงู อายุ (Care giver) ญาตผิ ดู้ ูแลหลักและผจู้ ดั การการดแู ลผสู้ งู อายุ (Care Manager)
กิจกรรมสว่ นตวั
1. หลีกเล่ียงการเข้าร่วมกิจกรรมที่มีคนหนาแน่น แออัด
หรอื พ้ืนทีป่ ิด หากมีความจำ� เปน็ ตอ้ งปอ้ งกนั ตนเองโดยใชห้ น้ากากผ้า หรือ
เว้นระยะห่างจากบุคคลอ่ืน 1 - 2 เมตร
2. หลกี เล่ียงการใช้อปุ กรณ์รว่ มกนั หากจ�ำเปน็ ตอ้ งใชร้ ว่ ม
กันควรท�ำความสะอาดอย่างสม�่ำเสมอ
3. หมัน่ ลา้ งมือบ่อยๆ ดว้ ยน้ำ� และสบอู่ ยา่ งน้อย 20 วนิ าที
หรือท�ำความสะอาดมือด้วยแอลกอฮอล์เจลขณะมือแห้งทุกครั้ง ก่อนรับ
ประทานอาหาร หลังใชส้ ว้ ม หลังจากไอ จาม หรือหลังสัมผสั จดุ เสยี่ งที่มีการ
ใชง้ านรว่ มกนั หลกี เลยี่ งการใชม้ ือสมั ผสั ใบหนา้ ตา ปาก จมกู โดยไม่จำ� เปน็
การปฏบิ ัตติ นภายในบ้าน
1. รับประทานอาหารปรุงสุกใหม่ อาหารร้อน แยกช้อนกลาง ช้อนส้อม จาน แก้ว และแยกของใช้
ส่วนตัว หลกี เลยี่ งการรับประทานอาหารรว่ มกัน เน้นอาหารจานเดียว และลา้ งมอื ดว้ ยน�ำ้ และสบู่อย่างนอ้ ย 20 วนิ าที
หรือทำ� ความสะอาดมอื ด้วยแอลกอฮอลเ์ จลขณะมือแหง้ ก่อนและหลังรบั ประทานอาหาร
2. ดแู ลรักษาสขุ ภาพตนเอง ออกกำ� ลงั กายในบา้ นอย่างสมำ่� เสมอ อย่างนอ้ ยสปั ดาหล์ ะ 5 วัน วนั ละ
30 - 60 นาที หรอื บรหิ ารกายดว้ ยทา่ ง่ายๆ และนอนหลับใหเ้ พยี งพอ เพ่อื สรา้ งภมู ิคมุ้ กนั ของรา่ งกาย

แนวปฏิบัตสิ �ำหรบั บคุ ลากรสาธารณสขุ ในการสง่ เสรมิ สขุ ภาพและป้องกนั โรคตามวถิ ชี ีวติ ใหม่ 73

3. ควรหลีกเล่ียงการออกนอกบ้าน โดยการหากิจกรรมท�ำภายในบ้านหรือกิจกรรมผ่อนคลาย เช่น
ดรู ายการทีวี ฟังเพลง รอ้ งเพลง อ่านหนงั สือ นงั่ สมาธิ สวดมนต์ การฝึกหายใจคลายเครียด เปน็ ตน้
4. ตดิ ตามขา่ วสารและสถานการณก์ ารระบาดของโรคตดิ เชอ้ื ไวรสั โคโรนา 2019 จากกระทรวงสาธารณสขุ
และศูนย์บริหารสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (ศบค.) เพ่ือให้ทราบมาตรการป้องกัน
และการด�ำเนินงานท่ีในพน้ื ที่
2.3 ระบบบรกิ าร
คำ� แนะนำ� สำ� หรบั ผดู้ แู ลผสู้ งู อายุ (Care giver) หรอื ญาตผิ ดู้ แู ลหลกั ในการปฏบิ ตั ติ อ่ ผสู้ งู อายทุ มี่ ภี าวะพงึ่ พงิ
1. ต้องมีการคัดกรองสขุ ภาพ/ประเมินตนเองทกุ วัน
2. การดูแลผู้สูงอายุท่ีมีภาวะพึ่งพิง ต้องระมัดระวังในการใช้ชีวิตประจ�ำวัน โดยเน้นให้มีการสวมหน้ากาก
อนามัยหรือหน้ากากผ้า และล้างมือด้วยน้�ำและสบู่นาน 20 วินาที หรือท�ำความสะอาดมือด้วยแอลกอฮอล์เจล
ขณะมือแหง้ เม่ือออกไปในชมุ ชนและกลับเข้าบา้ นทกุ ครั้ง
3. ต้องมีการประเมินอาการตนเองก่อนดูแลผู้สูงอายุ หากพบอาการเจ็บป่วย เช่น มีไข้ ไอ จาม มีน�้ำมูก
หรือเหนอื่ ยหอบ ให้หยดุ ปฏิบัติงานและรีบไปพบแพทยท์ นั ที
4. กอ่ นทำ� ความสะอาดเชด็ ตวั ใหผ้ สู้ งู อายุ ตอ้ งลา้ งมอื ดว้ ยนำ้� และสบนู่ าน 20 วนิ าที หรอื ทำ� ความสะอาดมอื
ด้วยแอลกอฮอล์เจลขณะมือแห้ง และมีการป้องกันตนเองโดยใส่ชุดให้รัดกุม สวมหน้ากากอนามัยหรือหน้ากากผ้า
สวมถุงมือทกุ ครัง้ ในขณะดแู ลผสู้ งู อายุ
5. การเตรียมอาหาร จดั สำ� รบั อาหาร ป้อนยาใหก้ บั ผู้สงู อายุตอ้ งลา้ งมอื ด้วยนำ้� และสบู่นาน 20 วนิ าที หรือ
ทำ� ความสะอาดมือดว้ ยแอลกอฮอลเ์ จลขณะมือแห้ง ใส่ชุดให้รัดกุม สวมหนา้ กากอนามยั หรอื หนา้ กากผ้า และสวมถุงมือ
ทกุ ครัง้
6. การล้างหรือแปรงสีฟันให้กับผู้สูงอายุ ควรท�ำความสะอาดอุปกรณ์เสริมในการท�ำความสะอาดของ
ผู้สงู อายุจดั เกบ็ ในบริเวณที่มอี ากาศถา่ ยเท เป็นสัดสว่ น ไม่ปะปนกบั ของผู้อ่นื
7. หลังปฏบิ ตั ิงานเก่ียวกบั การดูแลชีวติ ประจ�ำวันใหก้ ับผู้สงู อายทุ ่มี ภี าวะพึ่งพิงเสร็จ ให้เกบ็ ถงุ มือ และแยก
สง่ิ ปฏิกูลต่างๆ ในถุงขยะทว่ั ไปและขยะติดเชอ้ื ควรมัดให้มดิ ชดิ และแยกทง้ิ เพอื่ รอกำ� จดั ตอ่ ไป
8. หมัน่ สังเกตผูส้ ูงอายุทมี่ ภี าวะพ่งึ พงิ หากพบมอี าการไข้ ไอ จาม มนี ้ำ� มกู หรือเหนือ่ ยหอบ ใหแ้ จง้ สมาชกิ
ในครอบครวั หรือเจ้าหน้าที่สาธารณสุขในชุมชน เพื่อสง่ รักษาตอ่ ไป

74 แนวปฏบิ ัตสิ �ำหรับบคุ ลากรสาธารณสุขในการส่งเสริมสขุ ภาพและป้องกันโรคตามวถิ ีชวี ิตใหม่

9. ตอ้ งมคี วามพรอ้ มในการตดิ ตอ่ และมชี อ่ งทางการสอ่ื สารขอความชว่ ยเหลอื
ในภาวะฉุกเฉินตลอดเวลา เช่น เบอร์โทรศัพท์ของหน่วยบริการสาธารณสุขประจ�ำ
ระบบการแพทย์ฉกุ เฉิน (EMS.) โทร.1669
คำ� แนะนำ� สำ� หรบั ผจู้ ดั การการดแู ลผสู้ งู อายุ (Care Manager) หรอื เจา้ หนา้ ที่
ด้านสาธารณสขุ
1. ต้องมีการคัดกรองสุขภาพ /ประเมินตนเองทุกวันก่อนการปฏิบัติงาน
ในพื้นทชี่ มุ ชน
2. ตอ้ งมกี ารประเมนิ อาการตนเองกอ่ นดแู ลผสู้ งู อายุ หากพบอาการเจบ็ ปว่ ย
เชน่ มไี ข้ ไอ จาม มีน�้ำมูก หรือเหนื่อยหอบ ใหห้ ยดุ ปฏิบตั งิ านและรีบไปพบแพทย์ทนั ที
3. ต้องปฏิบัติตนให้เป็นแบบอย่างและระมัดระวังในการใช้ชีวิตประจ�ำวัน
โดยเน้นให้มีการใส่หน้ากากอนามัย และล้างมือสม่�ำเสมอเมื่อออกไปปฏิบัติงานชุมชน
และกลบั เขา้ บ้านทกุ ครง้ั
4. เป็นที่ปรึกษาและให้ความรู้กับผู้ดูแลผู้สูงอายุท่ีมีภาวะพึ่งพิงท่ีเกี่ยวกับ
การปฏิบัติตัวในการให้การดูแลผู้สูงอายุตามกิจวัตรชีวิตประจ�ำวัน โดยเน้นให้มีการ
ใส่หน้ากากอนามยั และลา้ งมอื สม่�ำเสมอเมื่อออกไปท่ชี ุมชนและเข้าบ้านทุกครงั้
5. สามารถประเมนิ และคดั กรองภาวะอาการของผสู้ งู อายเุ บอ้ื งตน้ ในกรณที ค่ี น้ พบความผดิ ปกตขิ องรา่ งกาย
ของผู้สูงอายุและให้ประสานนัดหมายสง่ ตอ่ ระบบการใหบ้ รกิ ารของหนว่ ยบริการสุขภาพทีเ่ หนอื ระดับข้นึ ไป
6. สามารถบริหารจัดการและจัดท�ำระบบการให้บริการกับผู้สูงอายุในชุมชน ในกรณีการรับยาต่อเนื่อง
โดยเฉพาะผู้สูงอายุท่ีมีโรคเรื้อรังและไม่มีอาการเจ็บป่วยรุนแรงโดยสามารถใช้ระบบบริการทางด้านการแพทย์และ
สาธารณสขุ ผ่านระบบการรับยาทางไปรษณีย์ /Care giver/อสม.เปน็ ต้น
7. วางระบบความพรอ้ มในการตดิ ตอ่ และมชี อ่ งทางการสอ่ื สารขอความชว่ ยเหลอื ในภาวะฉกุ เฉนิ ตลอดเวลา
ให้กับทีม Caregiver /อสม.ในการบรกิ ารช่วยเหลือส่งต่อ เช่น เบอร์โทรศพั ทข์ องหนว่ ยบรกิ ารสาธารณสุขประจำ� ระบบ
การแพทย์ฉกุ เฉิน (EMS.) โทร.1669
2.4 ระบบการติดต่อส่อื สาร
มีความพร้อมในการติดต่อและมีช่องทางการสื่อสารขอความช่วยเหลือในภาวะฉุกเฉินตลอดเวลาให้กับ
ทีม Care giver /อสม.ในการบริการชว่ ยเหลอื สง่ ตอ่ เช่น เบอร์โทรศัพท์ของหนว่ ยบรกิ ารสาธารณสุขประจำ� ระบบการ
แพทย์ฉุกเฉนิ (EMS.) โทร.1669
2.5 คำ� แนะน�ำส�ำหรับประชาชน
คำ� แนะนำ� ส�ำหรบั ผสู้ งู อายุ การปฏิบตั ิตัวทบี่ า้ นและการใช้ชีวิตประจ�ำวันของผสู้ ูงอายุ
1. สวมหน้ากากผา้ /หนา้ กากอนามัยทุกครัง้ ท่มี คี วามจ�ำเปน็ ต้องใกล้ชดิ กบั ผู้อ่นื

2. ล้างมือด้วยนำ�้ และสบู่ นาน 20 วนิ าที ก่อนรับประทานอาหาร หลังใชห้ อ้ งนำ้� หรอื หลังไอ จาม
3. กนิ รอ้ น ใชช้ อ้ นกลาง แยกส�ำรับอาหาร และของใชท้ ี่จ�ำเปน็
4. ไม่ใช้มือสัมผัสใบหนา้ ตา ปาก จมูก
5. เว้นระยะห่างจากผูอ้ นื่ อยา่ งน้อย 2 เมตร
6. งดออกนอกบ้านหากไมจ่ �ำเป็น

แนวปฏบิ ตั สิ ำ� หรับบคุ ลากรสาธารณสขุ ในการสง่ เสรมิ สุขภาพและปอ้ งกันโรคตามวิถชี วี ติ ใหม่ 75

7. คน้ หาองคค์ วามรผู้ า่ นชอ่ งทางการสอื่ สารตา่ งๆ ไดแ้ ก่ ทวี ี คลปิ วดิ โี อ เพอ่ื พฒั นาองคค์ วามรแู้ ละเพมิ่ ทกั ษะ
ในการดแู ลส่งเสริมสุขภาพตวั เองอย่างสม�่ำเสมอ
8. ติดตามข่าวสารและสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา 2019 จากกระทรวง
สาธารณสุข และศูนย์บรหิ ารสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคตดิ เชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (ศบค.) หรอื หอกระจายขา่ ว
ในระดับชุมชน เพ่ือให้ติดตามสถานการณ์และมาตรการป้องกันและการด�ำเนินงานในระดับโลก ประเทศและระดับ
พืน้ ที่ตนเอง

3) แนวปฏิบตั สิ �ำหรับสถานดูแลผ้สู งู อายุภาครฐั และภาคเอกชน

3.1 การเตรียมความพรอ้ มสถานท่ี วัสดอุ ปุ กรณ์
อาคารและสถานที่ผูส้ งู อายพุ กั อาศัยภาครัฐ
1. จัดเตรียมเคร่ืองตรวจวัดอุณหภูมิ ส�ำหรับผู้เข้าพักหรือเข้าเยี่ยมผู้สูงอายุหรือเข้าร่วมจัดกิจกรรม
ของสถานดูแลผู้สูงอายุทุกครั้ง หากตรวจพบว่ามีอุณหภูมิ 37.5 องศาเซลเซียสขึ้นไป พิจารณาให้นั่งพัก 15 นาที
แล้วตรวจวัดอุณหภูมิซ�้ำ ถ้าอุณหภูมิน้อยกว่า 37.5 องศาเซลเซียส สามารถเข้าไปในสถานฯหรือเข้าเยี่ยมได้ แต่หาก
วดั ซ้ำ� แลว้ พบวา่ อณุ หภมู ิ 37.5 องศาเซลเซยี ส ขึน้ ไป ขอให้งดเข้าสถานดูแลผู้สูงอายุและแนะน�ำใหไ้ ปพบแพทย์
2. จัดท�ำบัญชีลงช่ือส�ำหรับผู้เข้าพักหรือเข้าเยี่ยมผู้สูงอายุหรือเข้าร่วมจัดกิจกรรมของสถานดูแลผู้สูงอายุ
ทุกคร้ัง ในแตล่ ะวันเพอื่ เป็นฐานขอ้ มลู ในการตดิ ตามตรวจสอบ
3. ก�ำหนดจ�ำนวนผเู้ ขา้ พกั หรือเข้าเย่ียมผู้สูงอายหุ รือเขา้ ร่วมจัดกจิ กรรมของสถานดูแลผู้สงู อายทุ ุกครั้ง
4. จดั ใหม้ ีอุปกรณ์ เคร่ืองมอื จำ� เปน็ เช่น หน้ากากผ้าหรือหนา้ กากอนามัย เพอ่ื ปอ้ งกนั ตนเองของเจา้ หน้าที่
ทกุ คน
5. จัดเตรยี มอปุ กรณท์ ำ� ความสะอาดมือ เช่น แอลกอฮอล์เจลไวบ้ ริเวณทางเขา้
6. จดั ใหม้ จี ดุ ปฐมพยาบาลเบ้ืองตน้ พรอ้ มทั้ง อ�ำนวยความสะดวกในการส่งตวั ไปรกั ษาพยาบาล
7. กำ� หนดตำ� แหนง่ ทนี่ ง่ั ในการประกอบพธิ ี เวน้ ระยะหา่ งระหวา่ งบคุ คลอน่ื 1- 2 เมตร (Social Distancing)
8. เปิดประตู หนา้ ต่าง ผ้ามา่ น เพือ่ ใหเ้ กิดการถ่ายเทของอากาศภายในตวั อาคาร
9. ท�ำความสะอาดอาคารและบริเวณโดยรอบอยา่ งสม่�ำเสมอ เชน่ พนื้ ผนัง ประตู เป็นต้น
10. ท�ำความสะอาดจุดหรือบริเวณที่มีการใช้ร่วมกัน เช่น กลอนหรือลูกบิดประตู ราวจับ หรือราวบันได
จุดประชาสมั พันธ์ จุดชำ� ระเงิน สวิตช์ไฟ ปุ่มกดลฟิ ต์ รีโมท โทรศัพท์ ดว้ ยน้ำ� ยาทำ� ความสะอาดอย่างสม�่ำเสมอ

76 แนวปฏบิ ตั สิ ำ� หรบั บคุ ลากรสาธารณสุขในการส่งเสรมิ สุขภาพและป้องกนั โรคตามวิถชี ีวิตใหม่

11. ท�ำความสะอาดบริเวณห้องน�้ำ ห้องส้วม โดย
เน้นจดุ เสยี่ งท่มี ีการสมั ผสั ร่วมกนั ได้แก่ โถสว้ มท่ีกดชกั โครกหรอื
โถปสั สาวะ สายฉีดช�ำระ กลอน หรอื ลกู บิดประตู ฝารองนงั่ ฝา
ปิดชักโครก ก๊อกน้�ำอ่างล้างมือด้วยน�้ำยาท�ำความสะอาดอย่าง
สมำ่� เสมอ
12. จัดให้มีน้�ำ สบู่ ส�ำหรับการล้างมือหรือ
แอลกอฮอลเ์ จล ในบริเวณทม่ี ีการอยรู่ ่วมกนั เช่น บรเิ วณอาคาร
ทพ่ี กั ผสู้ งู อายุ โรงอาหาร ลานกจิ กรรม พนื้ ทห่ี รอื บรเิ วณเยยี่ มญาติ
เป็นตน้
13. หอ้ ง หรอื สถานท่ี ทม่ี กี ารใชบ้ รกิ ารรว่ มกนั ควร
ดแู ลใหม้ ีการระบายอากาศอยา่ งเพียงพอ หากเครอ่ื งปรับอากาศ
ให้ท�ำความสะอาดระบบระบายอากาศอยา่ งสมำ�่ เสมอ
14. จัดใหม้ ภี าชนะรองรบั มลู ฝอยทเ่ี กิดจากการดแู ล หรือ ใหก้ ารพยาบาลผสู้ ูงอายุทีม่ ฝี าปิดมิดชิด กรณที ี่
มมี ูลฝอยทเ่ี กิดจากการรกั ษาพยาบาล เช่น การฉีดยาอนิ ซลู นิ และท�ำแผล ใหแ้ ยกทิ้งในภาชนะเฉพาะท่ีมีฝาปิดมิดชิดให้
จัดการตามค�ำแนะน�ำของเจา้ หนา้ ที่สาธารณสุข
15. ในกรณีที่มีการรับบริจาคเงินควรบริจาคผ่านระบบออนไลน์ หากเป็นส่ิงของควรมีการลดการป้องกัน
การปนเปือ้ นหรือแพรก่ ระจายเชอื้ โรค ดว้ ยการทำ� ความสะอาดดว้ ยน�ำยาทำ� ความสะอาดทุกครัง้ ทีร่ ับบริจาค

อาคารและสถานท่ีผูส้ ูงอายุพกั อาศยั ภาคเอกชน

1. จดั เตรยี มเครอื่ งตรวจวดั อณุ หภมู ิ สำ� หรบั ผเู้ ขา้ พกั หรอื เขา้ เยยี่ มผสู้ งู อายหุ รอื เขา้ รว่ มจดั กจิ กรรมของสถาน
ดูแลผู้สูงอายุทุกครั้ง หากตรวจพบว่ามีอุณหภูมิ 37.5 องศาเซลเซียสข้ึนไป พิจารณาให้นั่งพัก 15 นาที แล้วตรวจวัด
อณุ หภูมซิ ้ำ� ถา้ อุณหภูมิน้อยกวา่ 37.5 องศาเซลเซียส สามารถเข้าไปในสถานฯหรือเข้าเย่ียมได้ แต่หากวัดซำ้� แลว้ พบวา่
อุณหภูมิ 37.5 องศาเซลเซียส ขึน้ ไป ขอให้งดเขา้ สถานฯ และแนะนำ� ใหไ้ ปพบแพทย์
2. จัดท�ำบัญชีลงช่ือส�ำหรับผู้เข้าพักหรือเข้าเยี่ยมผู้สูงอายุหรือเข้าร่วมจัดกิจกรรมของสถานดูแลผู้สูงอายุ
ทุกคร้ัง ในแต่ละวันเพื่อเป็นฐานขอ้ มลู ในการติดตามตรวจสอบ
3. กำ� หนดจำ� นวนผูเ้ ข้าพกั หรือเขา้ เยี่ยมผู้สงู อายหุ รอื เข้ารว่ มจดั กจิ กรรมของสถานดูแลผู้สูงอายุทุกคร้ัง
4. จัดใหม้ อี ปุ กรณ์ เคร่อื งมือจำ� เป็น เช่น หนา้ กากผ้าหรอื หนา้ กากอนามยั เพือ่ ปอ้ งกนั ตนเองของเจ้าหนา้ ที่
ทุกคน
5. จดั เตรยี มอปุ กรณท์ ำ� ความสะอาดมอื เช่น แอลกอฮอล์เจลไวบ้ รเิ วณทางเข้า
6. จดั ให้มีจดุ ปฐมพยาบาลเบือ้ งต้น พร้อมทง้ั อ�ำนวยความสะดวกในการสง่ ตวั ไปรักษาพยาบาล
7. กำ� หนดตำ� แหนง่ ทน่ี ง่ั ในการประกอบพธิ ี เวน้ ระยะหา่ งระหวา่ งบคุ คลอนื่ 1- 2 เมตร (Social Distancing)
8. เปิดประตู หน้าต่าง ผา้ ม่าน เพอ่ื ใหเ้ กดิ การถ่ายเทของอากาศภายในตัวอาคาร
9. ท�ำความสะอาดอาคารและบรเิ วณโดยรอบอย่างสม�ำ่ เสมอ เชน่ พน้ื ผนงั ประตู เป็นต้น
10. ท�ำความสะอาดจุดหรือบริเวณที่มีการใช้ร่วมกัน เช่น กลอนหรือลูกบิดประตู ราวจับ หรือราวบันได
จุดประชาสัมพนั ธ์ จุดช�ำระเงิน สวิตชไ์ ฟ ปุ่มกดลฟิ ต์ รีโมท โทรศพั ท์ ดว้ ยนำ�้ ยาท�ำความสะอาดอย่างสมำ่� เสมอ
11. ท�ำความสะอาดบริเวณห้องน้�ำ ห้องส้วม โดยเน้นจุดเสี่ยงที่มีการสัมผัสร่วมกัน ได้แก่ โถส้วม
ที่กดชักโครกหรือโถปัสสาวะ สายฉีดช�ำระ กลอน หรือลูกบิดประตู ฝารองน่ัง ฝาปิดชักโครก ก๊อกน้�ำอ่างล้างมือ
ด้วยนำ�้ ยาทำ� ความสะอาดอยา่ งสมำ่� เสมอ

แนวปฏบิ ตั ิสำ� หรับบุคลากรสาธารณสขุ ในการสง่ เสริมสุขภาพและป้องกันโรคตามวถิ ชี วี ติ ใหม่ 77

12. จัดให้มีน้ำ� สบู่ ส�ำหรบั การลา้ งมอื หรอื แอลกอฮอลเ์ จล ในบรเิ วณทมี่ ีการอยู่ร่วมกัน เช่น บรเิ วณอาคาร
ทีพ่ กั ผสู้ ูงอายุ โรงอาหาร ลานกิจกรรม พืน้ ทีห่ รือบริเวณเยยี่ มญาติ เป็นต้น
13. หอ้ ง หรือสถานท่ี ทม่ี ีการใช้บริการร่วมกนั ควรดแู ลให้มกี ารระบายอากาศอยา่ งเพียงพอ หากเคร่ือง
ปรับอากาศให้ทำ� ความสะอาดระบบระบายอากาศอย่างสมำ�่ เสมอ
14. จดั ใหม้ ีภาชนะรองรับมูลฝอยทเี่ กดิ จากการดแู ล หรอื ให้การพยาบาลผสู้ งู อายทุ ่มี ีฝาปดิ มดิ ชดิ กรณีที่
มีมูลฝอยที่เกิดจากการรักษาพยาบาล เช่น การฉีดยาอินซูลิน และท�ำแผล ให้แยกทิ้งในภาชนะเฉพาะที่มีฝาปิดมิดชิด
ให้จัดการตามคำ� แนะนำ� ของเจ้าหน้าท่สี าธารณสุข
15. การพน่ ยาตอ้ งแยกห้องใหเ้ ปน็ หอ้ งพ่นยา
โรงครัว/โรงอาหาร
1. ต้องด�ำเนินการให้ถูกต้องตามหลักสุขาภิบาลอาหาร โดยเฉพาะจุดเสี่ยงหลัก ได้แก จุดปรุง ประกอบ
อาหาร โตะ เก้าอี้ พื้น สุขอนามัยของผู้สัมผัส อาหารและผู้ใช้บริการ รวมถึงล้างภาชนะอุปกรณ์หรือสิ่งของเคร่ืองใช้
ให้สะอาดเปน็ ประจำ� ทุกวนั
2. เฝ้าระวังผู้สัมผัสอาหาร ไม่ไอ จามรดอาหาร และล้างมืออย่างสม่�ำเสมอด้วยสบู่และน้�ำ ก่อนหยิบ
หรือจับอาหาร สวมหน้ากากขณะปฏิบัติงาน หากมีอาการเจ็บป่วย เช่น มีไข้ ไอ จาม มีน้�ำมูก หรือเหน่ือยหอบ
ให้หยดุ งาน และพบแพทย์ทนั ที
3. จดั ให้มภี าชนะและของใช้สว่ นบคุ คลส�ำหรับผู้สงู อายุ และดูแลให้สะอาดเสมอ เชน่ แกว้ นำ�้ ดม่ื จาน ชอ้ น
เป็นต้น เพอ่ื ปอ้ งกนั การปนเป้ือนเช้อื โรค
4. มีการปรุงประกอบอาหารให้สุก สะอาด เมื่ออาหารปรุงส�ำเร็จ ต้องเก็บไว้ในภาชนะที่สะอาด มีฝาปิด
ภาชนะหรืออปุ กรณป์ กปดิ อาหารทส่ี ะอาด
3.2 การเตรียมความพรอ้ มบุคลากร
1. ใหข้ อ้ มลู ความรู้ คำ� แนะนำ� หรอื จดั หาสอื่ ประชาสมั พนั ธก์ ารปอ้ งกนั การแพรก่ ระจายเชอ้ื โรค กบั ผสู้ งู อายุ
รวมท้งั พนักงานในสถานดูแล เช่น โปสเตอร์ปา้ ยประกาศ แนะน�ำให้ล้างมือ และการสวมหนา้ กากอนามัย
2. ให้พนักงานทุกคนสวมอุปกรณ์ป้องกันตนเองขณะปฏิบัติงาน ได้แก่ หน้ากากอนามัย และกระจังหน้า
(Faceshield) หรอื แวน่ ตา เพอ่ื ลดความเสย่ี งในการปนเป้อื นเชอ้ื
3. ให้พนักงานที่ไม่ใช่ผู้ดูแลระมัดระวังการสัมผัสใกล้ชิดกับผู้สูงอายุ โดยเว้นระยะห่างในการติดต่อกับ
ผสู้ ูงอายแุ ละพนักงานดว้ ยกันเอง อยา่ งน้อย 1 เมตร

78 แนวปฏบิ ตั ิส�ำหรับบคุ ลากรสาธารณสุขในการส่งเสรมิ สุขภาพและปอ้ งกนั โรคตามวถิ ีชวี ติ ใหม่

ผูบ้ รหิ าร
1. หม่ันดแู ลและประเมนิ สขุ ภาพตนเองเสมอสวมหน้ากากอนามยั ล้างมอื ให้สะอาด
ดว้ ยนำ้� และสบู่ หรือแอลกอฮอล์เจลทกุ ครง้ั ก่อนเขา้ สถานดูแลผู้สูงอายุ
2. จดั ใหม้ กี ารใหค้ วามรหู้ รอื ประชาสมั พนั ธแ์ นะนำ� การปฏบิ ตั ติ นและชอ่ งทางใหค้ วาม
รตู้ า่ งๆ อยา่ งสมำ่� เสมอ เช่น การสวมหน้ากากท่ถี กู วธิ แี ละขน้ั ตอนการลา้ งมือทีถ่ กู ต้อง เป็นตน้
3. จดั ใหม้ จี ดุ คดั กรองสขุ ภาพถาวรสำ� หรบั ผสู้ งู อายุ เจา้ หนา้ ทผ่ี ปู้ ฏบิ ตั งิ าน ผมู้ าตดิ ตอ่
และญาติ บริเวณทางเข้าอาคารที่ครอบคลุมผู้มารับบริการทุกคน โดยสังเกตอาการผิดปกติของ
ระบบทางเดนิ หายใจ เชน่ ไอ มนี ำ�้ มกู เจบ็ คอ หรอื หายใจลำ� บาก หรอื ใชเ้ ครอ่ื งวดั อณุ หภมู ริ า่ งกาย
เพือ่ คัดกรองเบอื้ งตน้ ทกุ ครง้ั เพม่ิ การวัดอุณหภมู ปิ ระจำ� วันเป็น 2 เวลา ชว่ งเช้าและชว่ งบ่าย
4. มีมาตรการในกรณี มีไข้ : อุณหภูมิร่างกาย ตั้งแต่ 37.5 องศาเซลเซียสขึ้นไป
ร่วมกับอาการระบบทางเดินหายใจ อยา่ งใดอยา่ งหนงึ่ ใหก้ บั เจา้ หน้าท่ีผู้ปฏิบัตงิ าน พนกั งาน และ
เจ้าหน้าที่ผูด้ ูแลผู้สูงอายุ
เจา้ หนา้ ทผ่ี ปู้ ฏิบตั ิงาน พนักงาน และเจ้าหน้าท่ผี ู้ดแู ลผสู้ ูงอายุ
1. คัดกรองตนเอง หากอาการไข้ ไอ จาม มีน้�ำมูก หรอื เหนอ่ื ยหอบ ให้หยุดงาน
2. สวมหน้ากากอนามัย ล้างมือให้สะอาดด้วยน้�ำและสบู่ หรือแอลกอฮอล์เจลทุกครั้ง ก่อนและหลังดูแล
ผู้สงู อายุ
3. เนน้ ยำ้� การหลกี เลยี่ งการใชม้ อื สมั ผสั ใบหนา้ ตา ปาก จมกู โดยไมจ่ ำ� เปน็ เพอื่ ปอ้ งกนั เชอ้ื โรค เขา้ สรู่ า่ งกาย
4. ดแู ลรักษาสขุ ภาพตนเอง หากมอี าการเจ็บป่วย เชน่ มีไข้ ไอ จาม เจบ็ คอ มีน�้ำมกู เหน่ือยหอบ หรือ
กลับจากพื้นที่เสี่ยง หรือกรณีมีคนในครอบครัวป่วยด้วยโรค COVID-19 หรือสัมผัสใกล้ชิดกับผู้ป่วยโรค COVID-19
ให้หยุดปฏิบัติงานและไปพบแพทย์ทนั ที
5. ออกกำ� ลงั กายสม�่ำเสมอ และพกั ผอ่ นให้เพียงพอ
3.3 ระบบบริการ
การปฏบิ ตั ิงานของเจ้าหนา้ ทีผ่ ู้ปฏิบัตงิ าน พนกั งาน และเจา้ หน้าทผ่ี ูด้ แู ลผ้สู ูงอายุ
1. หม่ันทำ� ความสะอาด เตียงนอน เคร่ืองใช้ ราวจบั กายอุปกรณ์ ทนี่ อนลม อุปกรณ์ชว่ ยเดิน อยา่ งนอ้ ย
วันละ 2 ครงั้ ดว้ ยน�้ำยาท�ำความสะอาดทวั่ ไป
2. กรณีผู้สูงอายุท่ีใช้เคร่ืองดูดเสมหะและให้อาหารทางสายยาง ต้องมีการดูแลความสะอาดเป็นพิเศษ
เพอ่ื ป้องกนั การติดเชอ้ื ตามค�ำแนะน�ำเจ้าหนา้ ท่สี าธารณาสขุ อย่างเครง่ ครดั
3. สวมหน้ากากอนามัย ล้างมือให้สะอาดด้วยน้�ำและสบู่ หรือแอลกอฮอล์เจลทุกคร้ัง ก่อนและหลังดูแล
ผู้สูงอายุ
4. หลกี เลย่ี งการใชม้ ือสัมผสั ใบหน้า ตา ปาก จมูก โดยไมจ่ ำ� เปน็ เพ่ือปอ้ งกันเชอื้ โรคเขา้ สรู่ า่ งกาย
5. หม่ันสงั เกตผูส้ งู อายุ หากพบมีอาการไข้ ไอ จาม มนี �้ำมกู หรือเหนือ่ ยหอบ ให้แจ้ง ผูบ้ ริหาร ผู้ประกอบ
การผจู้ ัดการ สถานดแู ลผ้สู ูงอายุ เพ่ือพาไปพบแพทย์ทันที
6. ดแู ลรกั ษาสุขภาพตนเอง หากมีอาการเจบ็ ป่วย เช่น มไี ข้ ไอ จาม เจ็บคอ มนี �้ำมกู เหนื่อยหอบ หรือ
กลับจากพื้นที่เสี่ยง หรือกรณีมีคนในครอบครัวป่วยด้วยโรค COVID-19 หรือสัมผัสใกล้ชิดกับผู้ป่วยโรค COVID-19
ให้หยุดปฏบิ ัตงิ านและไปพบแพทย์ทนั ที

แนวปฏิบัตสิ ำ� หรับบุคลากรสาธารณสขุ ในการสง่ เสริมสขุ ภาพและป้องกนั โรคตามวถิ ชี ีวติ ใหม่ 79

7. ผู้ปฏิบัติงานท่ีดูแลความสะอาดให้ความส�ำคัญในการป้องกันตนเองจากการรับเชื้อและเป็นแหล่งแพร่
กระจายของเชอื้ โรค รวมทงั้ ปอ้ งกนั ตนเองจากสารเคมที ใ่ี ชร้ ะหวา่ งปฏบิ ตั งิ าน จงึ ควรสวมชดุ อปุ กรณป์ อ้ งกนั อนั ตรายสว่ น
บุคคลขณะปฏิบัติงาน เช่น ใช้หน้ากากผ้า สวมถุงมือยาง ผ้ายางกันเปื้อน รองเท้าพ้ืนยางหุ้มแข้ง หลีกเลี่ยงการใช้มือ
สัมผัสใบหน้า ตา ปาก จมูก โดยไม่จ�ำเป็น หลังจากเสร็จส้ินการปฏิบัติงานในแต่ละครั้ง ล้างมือให้สะอาดด้วยสบู่
และน�ำ้ และเมอ่ื ปฏิบัติงานเสร็จในแต่ละวนั หากเปน็ ไปได้ ควรอาบนำ้� และเปล่ยี นเส้ือผ้าทันที
8. ดแู ลตัวเองดว้ ยการออกกำ� ลังกายสมำ�่ เสมอ และพักผอ่ นให้เพียงพอ
9. หมั่นสงั เกตตนเอง หากพบมีอาการไข้ ไอ จาม มนี ำ้� มูก หรือเหนอ่ื ยหอบ ใหแ้ จ้งผ้บู รหิ าร ผู้ประกอบการ
ผจู้ ัดการ สถานดูแลผสู้ ูงอายุ และไปพบแพทยท์ ันที
การรับผ้สู ูงอายรุ ายใหม่
1. หากผู้สูงอายุถูกส่งต่อมาจากโรงพยาบาลต้องมีใบรับรองแพทย์ หรือผลการตรวจโควิด 19 และ
กรณีท่ีมาจากบา้ นต้องมีผลการตรวจโควดิ -19
2. จัดพ้ืนท่ีส�ำหรับผู้รับบริการรายใหม่ ให้มีระยะห่าง 1 เมตร เพื่อความปลอดภัย ในการซักประวัติ
การเจ็บป่วย การเดินทางไปต่างประเทศ และประเมนิ ความเสีย่ งตอ่ การไดร้ บั เชอ้ื
3. ให้ญาติและผูส้ ูงอายุ สวมหนา้ กากอนามัยตลอด 14 วัน
4. ตรวจวัดอุณหภูมิร่างกายด้วยเคร่ืองวัดอุณหภูมิร่างกายแบบมือถือ ล้างมือด้วยแอลกอฮอลล์ 70%
ทกุ คน เพอ่ื ช่วยลดความเสี่ยงในการแพร่กระจายเช้อื ระหว่างบุคคล
5. ให้ความรู้และอธิบายให้ผู้รับบริการรายใหม่และญาติทราบเกี่ยวกับการป้องกันการแพร่กระจาย
เชื้อโควิด 19
6. แยกห้องส�ำหรบั ผู้สงู อายรุ ายใหมห่ ลงั กลบั จากโรงพยาบาล ติดตามอาการอย่างใกลช้ ิด
7. อาบนำ้� ทำ� ความสะอาดรา่ งกาย เปลย่ี นเสอ้ื ผา้ ผสู้ งู อายรุ ายใหมท่ นั ทที ต่ี รวจประเมนิ ทางรา่ งกายเรยี บรอ้ ยแลว้
และใส่หน้ากากอนามยั ใหผ้ เู้ ข้าพกั ในรายทใ่ี สไ่ ด้ (ในรายที่เปน็ อลั ไซเมอรอ์ าจงดเว้นเปน็ กรณีพิเศษ)
8. จดั ทีมพนกั งานดแู ลเฉพาะผู้สงู อายรุ ายใหมแ่ ละใส่อปุ กรณป์ อ้ งกันตนเองขณะดแู ล 14 วัน
9. หลังครบกำ� หนดการติดตาม 14 วัน ถ้าอาการทว่ั ไปปกติดใี ห้สามารถยา้ ยเข้าหอ้ งพักปกติได้
3.4 ระบบการตดิ ตอ่ สือ่ สาร
1. จัดใหม้ ีการลงทะเบยี นก่อนเขา้ - ออกจากสถานที่ และเพ่ิมเติมมาตรการใช้แอปพลเิ คชน่ั ทางโทรศพั ท์
เคล่ือนท่ีตามท่ีทางราชการก�ำหนด ซ่ึงสามารถตรวจสอบระยะเวลาเข้าใช้บริการได้ หรือใช้มาตรการควบคุมด้วยการ
บนั ทึกข้อมูลและรายงานทดแทน เพ่ือประโยชน์ต่อการติดตามกรณพี บผปู้ ่วยและผูส้ ัมผสั ทีม่ าใช้บริการในสถานท่ี

80 แนวปฏบิ ัตสิ �ำหรบั บคุ ลากรสาธารณสขุ ในการสง่ เสรมิ สุขภาพและปอ้ งกนั โรคตามวิถีชวี ติ ใหม่

2. รายงานการติดเช้ือไปยังหน่วยงานศูนย์บริหารสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา
2019 (COVID-19) และส่งตอ่ ผ้ตู ิดเชอื้ ไปโรงพยาบาล โดยประสานงานกับ 1669
3. การรับบรจิ าคเงนิ ควรบริจาคผ่านทางระบบออนไลน์
3.5 ค�ำแนะนำ� ส�ำหรับประชาชน
คำ� แนะน�ำส�ำหรับผู้สูงอายุ
1. สวมหนา้ กากอนามยั ตลอดเวลาเมอื่ มกี ารทำ� กจิ กรรมหรอื อยใู่ กลช้ ดิ บุคคลอืน่ ทอ่ี ยใู่ นสถานประกอบการ
หรอื กรณีเดินทางออกนอกสถานดแู ลผสู้ ูงอายุ
2. ให้ความรว่ มมอื ในการตรวจวัดอณุ หภมู ริ า่ งกายและสญั ญาณชีพต่างๆ ทกุ วันและมีบนั ทึกไวเ้ ป็นขอ้ มูล
3. ลา้ งมือเปน็ ประจ�ำดว้ ยน้�ำสบู่ หรอื แอลกอฮอล์ หรือแอลกอฮอลเ์ จล
4. ปฏบิ ตั ติ ามคำ� แนะนำ� ของสถานประกอบการอยา่ งเครง่ ครดั เพอ่ื ชว่ ยลดความเสยี่ งในการแพรก่ ระจายเชอื้
5. หลีกเลยี่ งการพบปะคนอน่ื ๆ หรอื ไปในสถานทที่ ม่ี กี ลุ่มคนรวมตวั กนั
6. หากมอี าการผิดปกติในรา่ งกาย เชน่ มไี ข้ (อุณหภมู เิ กนิ 37.5 องศาเซลเซียส) ไอ เจ็บคอ มนี ำ�้ มูก หรือ
เหนือ่ ยหอบให้แจง้ ผ้ดู แู ลให้ทราบ
7. หากมีความจ�ำเปน็ ตอ้ งไปรับยาทโ่ี รงพยาบาลอย่างต่อเนื่องให้ญาตหิ รอื เจ้าหน้าที่ไปรับยาแทน
คำ� แนะน�ำสำ� หรับผูม้ าจดั กิจกรรมในสถานดแู ลผสู้ งู อายุ
1. หากมกี ารจัดกจิ กรรมที่มีการชมุ นุมของผู้สงู อายุ เช่น การจัดเลย้ี งอาหารผสู้ ูงอายุ กิจกรรมนันทนาการ
กิจกรรมรดนำ้� ด�ำหัวผใู้ หญ่ การท�ำบญุ ตกั บาตร งานเทศกาล ใหจ้ ดั งานภายใตม้ าตรการการระมัดระวังการแพร่เช้ือเสมอ
โดยใหผ้ รู้ ว่ มงานสวมหนา้ กากอนามยั และเวน้ ระยะหา่ งระหวา่ งบคุ คลอยา่ งนอ้ ย 1 - 2 เมตรเสมอ จดั ใหม้ แี อลกอฮอลเ์ จล
สำ� หรบั ลา้ งมอื ทกุ ครง้ั หลงั ทำ� กจิ กรรมทม่ี กี ารสมั ผสั ใกลช้ ดิ หรอื ใชส้ ง่ิ ของทต่ี อ้ งสมั ผสั รว่ มกนั และทำ� ความสะอาดสงิ่ ของ
และสถานท่ีก่อนและหลงั จัดกจิ กรรมทกุ ครง้ั
2. ในกรณีที่มีการรับบริจาคเงินควรบริจาคผ่านระบบออนไลน์ หากเป็นส่ิงของควรมีการลดการป้องกัน
การปนเป้ือนหรือแพรก่ ระจายเชอ้ื โรค

แนวปฏิบัติส�ำหรับบคุ ลากรสาธารณสุขในการสง่ เสริมสุขภาพและปอ้ งกนั โรคตามวถิ ีชวี ติ ใหม่ 81

ค�ำแนะนำ� ส�ำหรับญาติหรือผู้มาตดิ ต่อกับผู้สงู อายใุ นสถานดแู ลผสู้ ูงอายุ
1. ผู้มาติดต่อต้องผ่านการวัดไข้และประเมินอาการเบื้องต้นที่จุดคัดกรองก่อนเข้าสถานดูแลเสมอ และ
มีมาตรการไม่อนญุ าตให้เขา้ สถานดูแลหากไม่สวมหน้ากากอนามยั
2. จัดท่ใี ห้ล้างมือดว้ ยน้�ำและสบู่ หรือแอลกอฮอลล์เจลก่อนเข้าสถานดูแลเสมอ
3. มกี ารตดิ ปา้ ยเตอื นใหผ้ มู้ าตดิ ตอ่ สวมหนา้ กากอนามยั รกั ษาระยะหา่ ง และลา้ งมอื ตามจดุ บรกิ ารอยเู่ สมอ
4. จดั สถานทแ่ี ยกสำ� หรบั ผมู้ าตดิ ตอ่ ใหเ้ ปน็ กจิ จะลกั ษณะ มกี ารเวน้ ระยะหา่ งระหวา่ งทน่ี งั่ อยา่ งนอ้ ย 1 - 2 เมตร
5. เวลาเข้าเยยี่ มแตล่ ะคร้ังไมเ่ กนิ 30 นาที

4) แนวทางปฏบิ ตั สิ ำ� หรบั ชมรมผูส้ งู อายุ

4.1 การเตรยี มความพร้อมสถานที่ วัสดอุ ุปกรณ์
สถานทต่ี ง้ั ชมรมผู้สงู อายุ
1. ควรมกี ารจดั เตรยี มพนื้ ท/ี่ สถานที่ เพอื่ ประกอบกจิ กรรมของชมรมผสู้ งู อายหุ รอื สมาชกิ กลมุ่ ตา่ งๆ ในชมุ ชน
โดยค�ำนึงถึง
1.1 มกี ารจัดสภาพแวดลอ้ มท่มี คี วามปลอดภยั ไม่เป็นอนั ตรายต่อสขุ ภาพมที างเขา้ ออกท่ีสะดวก
1.2 มพี นื้ ทใ่ี นการจดั กจิ กรรมโดยคำ� นงึ ถงึ การเวน้ ระยะหา่ งระหวา่ งสมาชกิ ของชมรมทเ่ี ขา้ รว่ มกจิ กรรม
ตามสถานการณก์ ารแพรร่ ะบาดของโรคตดิ เช้อื ไวรัสโคโรนา2019
1.3 มีการก�ำหนดจุดคัดกรองอุณหภูมิ ข้อปฎิบัติและเน้นการสวมหน้ากากในการเข้าร่วมกิจกรรม
ของชมรมโดยการติดป้ายประชาสัมพนั ธใ์ หส้ มาชิกและผู้เข้าร่วมกิจกรรมเห็นชดั เจน
2. เพมิ่ แนวทางในเรอ่ื งการรกั ษาความสะอาดอาคารและบรเิ วณโดยรอบอยา่ งสมำ�่ เสมอ เชน่ พนื้ ผนงั ประตู
เป็นต้น โดยกำ� หนดวัน/เวลาทำ� ความสะอาดใหช้ ัดเจนและเนน้ ยำ�้ การท�ำความสะอาดตามจุดต่างๆ ดังน้ี
- บรเิ วณทมี่ กี ารใชร้ ว่ มกนั เชน่ กลอน ลกู บดิ ประตู ราวจบั หรอื ราวบนั ได สวติ ซไ์ ฟ รโี มท ทำ� ความสะอาด
ดว้ ยแอลกอฮอล์ 70% หรือโซเดยี มไฮโปคลอไรท์ 0.1%
- ห้องน้�ำ ห้องส้วม โดยเน้นจุดเส่ียงท่ีมีการสัมผัสร่วมกัน ได้แก่ โถส้วม ที่กดชักโครกหรือโถปัสสาวะ
สายฉีดช�ำระ กลอนหรือลูกบิดประตู ฝารองน่ัง ฝาปิดชักโครก ก๊อกน้ำ� อ่างลา้ งมือ ท�ำความสะอาดดว้ ยนำ้� ยาทำ� ความ
สะอาด เชน่ โซเดยี มไฮโปคลอไรท์ 0.1%
3. จดั ใหม้ ีน้ำ� สบู่ ส�ำหรบั การลา้ งมอื หรอื แอลกอฮอลเ์ จล ในบริเวณท่มี ีการใช้รว่ มกัน

82 แนวปฏิบตั ิสำ� หรับบุคลากรสาธารณสุขในการส่งเสริมสุขภาพและป้องกนั โรคตามวิถชี ีวติ ใหม่

4. หอ้ งหรอื สถานทท่ี มี่ กี ารใชร้ ว่ มกนั ควรดแู ลใหม้ กี ารระบายอากาศอยา่ งพอเพยี ง หากมเี ครอ่ื งปรบั อากาศ
ใหท้ ำ� ความสะอาดระบบระบายอากาศอย่างสม่ำ� เสมอ
5. มกี ารติดป้ายเตือนใหล้ ้างมอื บอ่ ยๆ ดว้ ยน้�ำและสบู่ หรือแอลกอฮอลเ์ จล
6. จดั ใหม้ จี ดุ วางถงั ขยะชนดิ มฝี าปดิ โดยแยกขยะหนา้ กากอนามยั จากขยะทวั่ ไป และมดั ปากถงุ ใหแ้ นน่ กอ่ น
สง่ ก�ำจัดตามหลกั สขุ าภบิ าล
7. ชมรมควรมีการก�ำหนดแนวทางและข้อควรปฏิบัติในการป้องกันการแพร่ระบาดของโรคติดเช้ือไวรัส
โคโรนา2019 ตามบรบิ ทของพื้นท่ไี ว้ชดั เจนพรอ้ มทั้งประชาสมั พนั ธใ์ ห้สมาชิกทุกทา่ นรบั ทราบและปฏบิ ัตติ นได้ถูกตอ้ ง

โรงครัว โรงอาหาร หากมีการปรุงประกอบอาหารในชมรมผ้สู ูงอายุ ควรปฏบิ ัตดิ ังนี้
1. ควรประกอบอาหารใหส้ กุ สะอาด เมอ่ื อาหารปรงุ สำ� เรจ็ ตอ้ งเกบ็ ไวใ้ นภาชนะทสี่ ะอาด มีฝาปดิ ภาชนะ
หรืออปุ กรณป์ กปิดอาหารทสี่ ะอาด
2. ผู้เตรียมอาหารสวมหน้ากากอนามัยเสมอ ไม่ไอจามรดอาหาร และล้างมืออย่างสม�่ำเสมอด้วยสบู่
และน�้ำ ก่อนหยิบและจับอาหาร หากมีอาการเจ็บป่วย เช่น มีไข้ ไอ จาม มีน้�ำมูก หรือเหนื่อยหอบ ให้หยุดงานหรือ
พบแพทย์ทนั ที
3. จดั ทน่ี ง่ั ในการรบั ประทานอาหารใหม้ กี ารเวน้ ระยะหา่ งระหวา่ งบคุ คลอยา่ งนอ้ ย 2 เมตร และตดิ ปา้ ยเตอื น
ให้ใช้เวลารบั ประทานอาหารใหน้ ้อยท่สี ดุ ไม่เกินท่านละ 30 นาที
4. ก�ำหนดจุดรบั อาหารให้ชดั เจน ไมม่ กี ารสัมผสั กันระหว่างผู้เตรียมอาหารและผูร้ ับอาหาร
5. ลา้ งภาชนะอุปกรณ์หรือสง่ิ ของเครอ่ื งใช้ใหส้ ะอาดด้วยน�้ำยาเป็นประจ�ำทุกวัน
4.2 การเตรยี มความพรอ้ มบคุ ลากร
ประธานชมรมผสู้ งู อายแุ ละคณะกรรมการชมรมผ้สู งู อายุ
1. หมนั่ ดแู ลสขุ ภาพตนเองและสมาชกิ สวมหนา้ กากอนามยั ลา้ งมอื ใหส้ ะอาดดว้ ยนำ้� และสบู่ หรอื แอลกอฮอลเ์ จล
ทกุ คร้ังกอ่ นเขา้ ชมรมผูส้ งู อายุ
2. จัดให้มีจุดคัดกรองสุขภาพ และจุดลงทะเบียนเข้าร่วมกิจกรรมในชมรมผู้สูงอายุส�ำหรับคณะกรรมการ
ชมรมผู้สูงอายุและสมาชิกชมรมผู้สูงอายุท่ีมาเข้าร่วมกิจกรรมบริเวณทางเข้าชมรมผู้สูงอายุ โดยสังเกตอาการผิดปกติ
ของทางเดนิ หายใจ เช่น ไอ มนี ำ้� มกู เจ็บคอ หรือหายใจล�ำบาก หรอื ใชเ้ ครอื่ งวัดอุณหภมู ิร่างกาย เพือ่ คดั กรองเบ้อื งต้น
ทกุ คร้งั
3. พิจารณาจองคิวเข้าร่วมกิจกรรมล่วงหน้าด้วยระบบออนไลน์ หรือโทรศัพท์ควรก�ำหนดจ�ำนวนสมาชิก
ทม่ี าเขา้ รว่ มกิจกรรมในแต่ละชว่ งเวลา เพอื่ ลดความแออัด
4. จัดเตรียมหน้ากากอนามัยส�ำหรับคณะกรรมการชมรมผู้สูงอายุและ
สมาชกิ ชมรมผูส้ ูงอายทุ ่ีมาเข้ารว่ มกจิ กรรมในชมรม
5. หากสงั เกตพบเหน็ ผรู้ ว่ มกจิ กรรมมไี ข้ ไอ จาม มนี ำ้� มกู ผดิ ปกติ แนะนำ�
ให้ไปพบเจ้าหน้าที่ และด�ำเนินการคัดกรอง ประเมินอาการ และหลีกเล่ียงการอยู่
ใกล้ชดิ กับผู้อื่นในชมรมผสู้ งู อายุ
6. จัดให้มีการให้ความรู้หรือประชาสัมพันธ์ช่องทางให้ความรู้ต่างๆ เช่น
การสวมหน้ากากท่ีถูกวธิ ี และขนั้ ตอนการล้างมือที่ถกู ตอ้ ง เป็นตน้
7. จัดทีน่ ่งั ใหม้ กี ารเว้นระยะห่างอย่างน้อย 1 - 2 เมตร

แนวปฏบิ ัติสำ� หรบั บุคลากรสาธารณสุขในการสง่ เสริมสุขภาพและป้องกันโรคตามวิถชี วี ิตใหม่ 83

8. หากมีการจัดกิจกรรมที่มีการชุมนุมของผู้สูงอายุ
เชน่ การจดั เลี้ยงอาหารผู้สูงอายุ กิจกรรมนันทนาการ การทำ� บุญ
ตักบาตร งานเทศกาล ให้จัดงานภายใต้มาตรการระมัดระวังการ
แพร่เชื้อเสมอ โดยให้ผ้รู ว่ มงานสวมหน้ากากอนามัย และเว้นระยะ
ห่างระหวา่ งบุคคล อย่างน้อย 1 - 2 เมตรเสมอ จัดให้มแี อลกอฮอล์
เจลสำ� หรบั ลา้ งมอื ทกุ ครงั้ หลงั ทำ� กจิ กรรมทมี่ กี ารสมั ผสั ใกลช้ ดิ หรอื
ใช้ส่ิงของท่ีต้องสัมผัสร่วมกัน ท�ำความสะอาดส่ิงของ และสถานท่ี
กอ่ นและหลงั จัดกิจกรรมทุกครั้ง
9. มาตรการในกรณมี ไี ข้ : อณุ หภมู ริ า่ งกายตงั้ แต่ 37.5
องศาเซลเซยี สขึ้นไป ร่วมกบั อาการระบบทางเดินหายใจอยา่ งใดอย่างหนง่ึ
- กรณคี ณะกรรมการชมรมผู้สงู อายุคนใดคนหนง่ึ ป่วยดว้ ยโรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19)
ให้ชมรมผู้สูงอายุก�ำหนดมาตรการส�ำหรับผู้ท่ีปฏิบัติกิจกรรมใกล้ชิดกับผู้ป่วย โดยให้กักกันตนเองเพ่ือสังเกตอาการ
ท่ีบ้าน 14 วนั และกำ� กับดูแลใหม้ กี ารท�ำความสะอาดอาคารและสถานท่ีอยา่ งเคร่งครดั
- สมาชิกชมรมผู้สูงอายุมีไข้ ควรแจ้งญาติ หรือตัวสมาชิกเอง ให้งดร่วมกิจกรรม รวมท้ังแนะน�ำ
พบแพทยท์ ันที
4.3 ระบบบริการ
คำ� แนะนำ� ในการปฏิบัตสิ �ำหรับชมรมผสู้ ูงอายุ
1. หมน่ั ดแู ลสขุ ภาพตนเองเสมอ สวมหนา้ กากอนามยั ลา้ งมอื ใหส้ ะอาดดว้ ยนำ�้ และสบู่ หรอื แอลกอฮอลเ์ จล
อย่างสมำ�่ สมอ
2. จัดให้มีการให้ความรู้หรือประชาสัมพันธ์ช่องทางให้ความรู้ต่างๆ เช่น การสวมหน้ากากที่ถูกวิธี และ
ขนั้ ตอนการลา้ งมือทถี่ ูกตอ้ งในชมรม
3. จัดให้มจี ดุ คดั กรองสขุ ภาพสำ� หรบั ผู้สงู อายเุ จา้ หน้าท่ี ผู้เข้ารว่ มชมรม บรเิ วณทางเข้าอาคารทีค่ รอบคลมุ
ผู้มารับบริการทุกคนโดยสงั เกตอาการผดิ ปกตขิ องระบบทางเดนิ หายใจ เช่น ไอ มนี ้�ำมูก เจ็บคอ หรือหายใจล�ำบาก หรือ
ใช้เครอ่ื งวดั อุณหภมู ิรา่ งกายเพือ่ คัดกรองเบอื้ งตน้ ทุกคร้งั
4. มาตรการในกรณี มไี ข้ : อณุ หภูมิร่างกาย ตงั้ แต่ 37.5 องศาเซลเซียสข้นึ ไป ร่วมกบั อาการระบบทางเดิน
หายใจ อย่างใดอย่างหนึง่ ใหล้ ะเวน้ การเข้าชมรม
4.4 ระบบการติดตอ่ สื่อสาร
มีความพร้อมในการติดต่อและมีช่องทางการสื่อสารขอความช่วยเหลือในภาวะฉุกเฉินตลอดเวลา
ในการบริการช่วยเหลือส่งต่อเช่น เบอร์โทรศัพท์ของหน่วยบริการสาธารณสุขประจ�ำระบบการแพทย์ฉุกเฉิน (EMS.)
โทร. 1669 พรอ้ มติดปา้ ยประชาสัมพันธใ์ ห้ผูเ้ ข้าร่วมกิจกรรมชมรมเหน็ ชัดเจน
4.5 ค�ำแนะนำ� ส�ำหรับประชาชน
สมาชิกชมรมผู้สูงอายุ
การปฏบิ ัตติ วั ในการดูแลตนเอง
1. มกี ารประเมนิ คดั กรองตนเอง หากมอี าการไข้ ไอ จาม มนี ำ้� มกู หรอื เหนอื่ ยหอบ ใหง้ ดมาเขา้ รว่ มกจิ กรรม
ในชมรมผสู้ ูงอายุ
2. ลงทะเบียนเข้าร่วมกิจกรรมในชมรมผู้สูงอายุ โดยการสแกน QR CODE รวมทั้งสแกน QR CODE
กอ่ นออกจากชมรมผู้สงู อายดุ ว้ ย

84 แนวปฏิบตั สิ ำ� หรับบุคลากรสาธารณสุขในการสง่ เสรมิ สขุ ภาพและป้องกันโรคตามวถิ ีชวี ติ ใหม่

3. สวมหน้ากากอนามัยตลอดเวลาเมื่อเข้าร่วมกจิ กรรมในชมรมผสู้ งู อายุ
4. ล้างมือใหส้ ะอาดดว้ ยน�ำ้ และสบู่ หรอื แอลกอฮอลเ์ จลทุกครัง้ ก่อนเขา้ ชมรมผสู้ งู อายุ หรอื ก่อน และหลงั
เข้ารว่ มกิจกรรมในชมรมผสู้ งู อายุ
5. หลีกเลี่ยงการใชม้ อื สมั ผัสใบหน้า ตา ปาก จมูก โดยไม่จ�ำเป็น เพ่อื ปอ้ งกนั เช้ือโรคเขา้ สรู่ า่ งกาย
6. ดูแลรักษาตนเอง หากมอี าการไข้ ไอ จาม มนี ้�ำมกู เหน่อื ยหอบ หรอื กลบั จากพื้นทีเ่ สยี่ ง หรอื กรณมี คี น
ในครอบครวั ปว่ ยดว้ ยโรคตดิ เชอ้ื ไวรสั โคโรนา่ 2019 (COVID-19) หรอื สมั ผสั ใกลช้ ดิ กบั ผปู้ ว่ ยโรคตดิ เชอ้ื ไวรสั โคโรนา 2019
(COVID-19) ให้ไปพบแพทยท์ ันที
7. งดการใชส้ ิ่งของร่วมกบั ผู้อ่ืน เชน่ แกว้ น�้ำ ผ้าเช็ดมอื
8. ขณะเขา้ ร่วมกจิ กรรมในชมรมผ้สู งู อายุใหเ้ วน้ ระยะหา่ งระหวา่ งบุคคลอยา่ งนอ้ ย 2 เมตรเสมอ
ผ้มู าจัดกิจกรรมในชมรม
1. หากมกี ารจัดกิจกรรมทีม่ กี ารชุมนมุ ของผสู้ ูงอายุ เช่น การจัดเล้ียงอาหารผสู้ งู อายุ กิจกรรมนันทนาการ
ให้จัดงานภายใต้มาตรการการระมัดระวังการแพร่เช้ือเสมอ โดยให้ผู้ร่วมงานสวมหน้ากากอนามัย และเว้นระยะห่าง
ระหว่างบุคคลอย่างน้อย 1-2 เมตรเสมอ จัดให้มีแอลกอฮอล์เจลส�ำหรับล้างมือทุกครั้งหลังท�ำกิจกรรมท่ีมีการสัมผัส
ใกลช้ ดิ หรือใชส้ ่งิ ของท่ีต้องสัมผสั รว่ มกนั และท�ำความสะอาดสิ่งของและสถานท่กี อ่ นและหลังจัดกจิ กรรมทุกครง้ั
2. ในกรณีท่ีมีการรับบริจาคเงินควรบริจาคผ่านระบบออนไลน์ หากเป็นส่ิงของควรมีการลดการป้องกัน
การปนเปอ้ื นหรือแพรก่ ระจายเชื้อโรค ดว้ ยการทำ� ความสะอาดดว้ ยน�ำยาท�ำความสะอาดทุกคร้งั ทร่ี บั บรจิ าค
3. ทำ� ความสะอาดสถานที่ทกุ ครัง้ ทง้ั ก่อนและหลงั จดั กจิ กรรม

5) แนวปฏบิ ตั สิ ำ� หรบั ศาสนสถานพระคลิ านปุ ฏั ฐาก โรงทาน และการทำ� บญุ ตกั บาตร

5.1 การเตรยี มความพรอ้ มสถานท่ี วสั ดุอุปกรณ์
ศาสนสถาน หรือสถานทจี่ ัดงาน
1. จัดเตรียมเครื่องตรวจวัดอุณหภูมิ ส�ำหรับตรวจผู้เข้าร่วมพิธีหรือกิจกรรมก่อนเข้าศาสนสถาน
หรอื สถานทจ่ี ดั งานทกุ ครงั้ หากตรวจพบวา่ มอี ณุ หภมู ิ 37.5 องศาเซลเซยี สขน้ึ ไป พจิ ารณาใหน้ ง่ั พกั 15 นาที แลว้ ตรวจวดั
อณุ หภมู ซิ ำ�้ ถา้ อณุ หภมู นิ อ้ ยกวา่ 37.5 องศาเซลเซยี ส สามารถเขา้ ไปในสถานทจ่ี ดั งานได้ แตห่ ากวดั ซำ้� แลว้ พบวา่ อณุ หภมู ิ
37.5 องศาเซลเซยี ส ขน้ึ ไป ขอให้งดเข้าร่วมกจิ กรรม และแนะนำ� ใหไ้ ปพบแพทย์

แนวปฏิบตั ิส�ำหรับบุคลากรสาธารณสขุ ในการส่งเสริมสขุ ภาพและปอ้ งกนั โรคตามวิถชี วี ิตใหม่ 85

2. จัดท�ำบัญชีลงชื่อส�ำหรับผู้เข้าร่วมประกอบศาสนกิจในแต่ละวันเพื่อเป็นฐานข้อมูลในการติดตาม
ตรวจสอบ
3. กำ� หนดจ�ำนวนสูงสุดของผู้เขา้ รว่ มพิธี และจำ� นวนท่นี ่ังร่วมพธิ ใี นแต่ละรอบพิธแี ละติดประกาศจ�ำนวน
ดงั กล่าวให้ชดั เจน
4. จัดให้มีอุปกรณ์ เคร่ืองมือจ�ำเป็น เช่น หน้ากากผ้าหรือหน้ากากอนามัย เพ่ือป้องกันตนเอง
ของเจ้าหน้าท่ีทกุ คน
5. จัดเตรียมอปุ กรณ์ท�ำความสะอาดมอื เช่น แอลกอฮอล์เจลไว้บริเวณทางเข้า
6. จัดให้มีจุดปฐมพยาบาลเบอ้ื งตน้ พรอ้ มทั้ง อำ� นวยความสะดวกในการส่งตัวไปรักษาพยาบาล
7. กำ� หนดตำ� แหนง่ ทนี่ ง่ั ในการประกอบพธิ ี เวน้ ระยะหา่ งระหวา่ งบคุ คลอนื่ 1- 2 เมตร (Social Distancing)
8. เปิดประตู หนา้ ตา่ ง ผ้ามา่ น เพอ่ื ใหเ้ กดิ การถา่ ยเทของอากาศภายในศาสนสถานหรอื สถานท่ีจดั งาน
9. ทำ� ความสะอาดอปุ กรณ์ และพืน้ ทใ่ี นบรเิ วณการจดั งานทม่ี ีผูส้ มั ผสั บ่อยๆ หรอื ใช้รว่ มกนั จำ� นวนมาก
เช่น โตะ๊ เกา้ อ้ี ราวบนั ได ลูกบดิ ประตู อปุ กรณต์ ่างๆ ในหอ้ งน้�ำ ฝารองนัง่ ฝาปดิ ชกั โครก ก๊อกนำ้� อ่างลา้ งมือ ด้วยน�ำ้ ยา
ทำ� ความสะอาดท่ัวไป อย่างนอ้ ยวันละ 2 ครง้ั
10. เจา้ หนา้ ทท่ี ำ� ความสะอาดทด่ี แู ลความสะอาด หรอื เกบ็ ขยะใหส้ วมถงุ มอื ยาง หนา้ กากผา้ หรอื หนา้ กาก
อนามัย ผ้ายางกันเปื้อน รองเท้าพ้ืนยางหุ้มแข้ง ใช้ปากคีบด้ามยาวเก็บขยะ และใส่ถุงขยะปิดปากถุงให้มิดชิด
นำ� ไปรวบรวมไว้ทพ่ี กั ขยะ แลว้ ล้างมอื ใหส้ ะอาดทุกคร้ังภายหลังปฏิบัติงาน
การเตรยี มอปุ กรณ์ สงิ่ ของเครอื่ งใช้ในการประกอบพธิ ี
1. ทำ� ความสะอาดสถานท่ี สง่ิ ของเครอ่ื งใช้ เชน่ อาสนะ โต๊ะ เกา้ อี้ พัดลม หรอื ระบบระบายอากาศ
2. ท�ำความสะอาดห้องและอุปกรณ์ที่ใช้ร่วมกันทุกวัน เช่น ห้องส�ำหรับประกอบพิธีกรรมทางศาสนา
และพธิ กี ารตา่ งๆ ไมต้ รี ะฆงั กระบอกเซยี มซี ทกี่ รวดนำ้� เปน็ ตน้ ดว้ ยนำ�้ ยาทำ� ความสะอาดทว่ั ไป ทง้ั น้ี ใหใ้ ชต้ ามคำ� แนะนำ�
ของผลติ ภัณฑ์นั้น
3. ซักผ้าส�ำหรับเช็ดท�ำความสะอาดและไม้ถูพื้น ด้วยน�้ำยาฆ่าเชื้อแล้วซักด้วยน�้ำสะอาดอีกคร้ัง และน�ำไป
ตากแดดให้แหง้

สถานท่จี ัดโรงทาน
1. ควรจัดในพื้นที่โล่งแจ้ง ท่ีมีการระบายอากาศได้ดี ไม่ควรจัดโรงทาน
ในสถานท่ีปดิ
2. จดั บรกิ ารอา่ งลา้ งมอื พรอ้ มสบหู่ รอื แอลกอฮอลเ์ จลสำ� หรบั ทำ� ความสะอาดมอื
ไวย้ งั จุดรับอาหารเพ่ือให้ผรู้ บั อาหารใชท้ ำ� ความสะอาดมอื ก่อนหยบิ อาหาร
3. มกี ารก�ำหนดจดุ เพือ่ กำ� หนดระยะห่าง 1 - 2 เมตร ระหว่างผูร้ ับอาหาร
ด้วยกันที่ยืนรอรับอาหารณ จุดรับอาหาร (ตามแผนผังการจัดสถานท่ีบริการอาหาร
ในโรงทานในการปอ้ งกันการแพรร่ ะบาดของโรคตดิ เช้ือไวรสั โคโรนา 2019 (COVID-19)
5.2 การเตรียมความพร้อมบคุ ลากร
ผูป้ ระกอบพิธ/ี ผู้น�ำปฏิบัติพธิ ี
1. หากมีไขไ้ อเจ็บคอมนี ำ�้ มกู แมจ้ ะมีอาการไมม่ ากให้งดไปรว่ มพธิ ี
2. สวมหน้ากากผ้าหรือหน้ากากอนามัยตลอดพิธีหากต้องเป็นผู้น�ำกล่าว
ในพธิ ีอนโุ ลมให้ใช้หน้ากาก หรอื กระจังปอ้ งกนั ใบหน้า (Face Shield) ได้

86 แนวปฏิบตั สิ �ำหรบั บคุ ลากรสาธารณสุขในการส่งเสริมสขุ ภาพและป้องกันโรคตามวถิ ีชีวติ ใหม่

3. เวน้ ระยะหา่ งระหวา่ งผปู้ ระกอบพธิ กี รรมทา่ นอนื่ และ
ผรู้ ่วมพิธี 1 - 2 เมตร
4. ล้างมือด้วยน้�ำและสบู่นาน 20 วินาทีหรือท�ำความ
สะอาดมือด้วยแอลกอฮอล์เจลขณะมือแห้ง ทุกคร้ังหลังสัมผัสสิ่งท่ีมี
บคุ คลอื่นๆ สมั ผัสบ่อยๆ หรอื ใช้ร่วมกันเป็นจ�ำนวนมากเช่นโต๊ะเก้าอี้
หนงั สอื สวดมนตล์ ูกบดิ ประตรู าวบันได ฯลฯ
5. ล้างมือด้วยน�้ำและสบู่นาน 20 วินาทีหรือท�ำความ
สะอาดมือด้วยแอลกอฮอล์เจลขณะมือแห้ง ทุกคร้ัง ก่อนและหลังใช้
ห้องน้�ำรวมท้ังหลกี เลีย่ งการใชม้ ือสมั ผสั ใบหน้าตาจมกู ปาก
ผู้ปรุงอาหาร ได้แก่ บุคลากรที่เกี่ยวข้องกับอาหาร ต้ังแต่
กระบวนการเตรยี ม ปรงุ ประกอบรวมถงึ การลา้ ง และเกบ็ ภาชนะและ
อปุ กรณ์
1. ผปู้ รงุ อาหารตอ้ งลา้ งมอื ดว้ ยนำ�้ และสบู่ นาน 20 วนิ าที
ทกุ ครงั้ ก่อนและหลงั ปรุงอาหาร ใส่ชุดใหร้ ัดกมุ สวมผา้ กนั เปือ้ น หมวกคลมุ ผม หน้ากากผา้ หรอื หนา้ กากอนามยั ทุกครั้ง
2. เตรียมอาหารปรงุ สกุ ใหม่ จดั เป็นชดุ พร้อมนำ� กลบั ไปรบั ประทานทบ่ี า้ น
3. หากมอี าการไข้ ไอ จาม เจบ็ คอ มนี ำ้� มกู เหนอ่ื ยหอบ หรอื กลบั จากพน้ื ทเี่ สย่ี ง หรอื กรณมี คี นในครอบครวั
ปว่ ยดว้ ยโรคตดิ เชอื้ ไวรสั โคโรนา 2019 (COVID-19) หรอื สมั ผสั ใกลช้ ดิ กบั ผปู้ ว่ ยโรคตดิ เชอ้ื ไวรสั โคโรนา 2019 (COVID-19)
ใหห้ ยดุ การท�ำหนา้ ทผี่ ปู้ รงุ อาหาร รวมท้งั กิจกรรมเกยี่ วกบั การปรงุ อาหาร
ผู้จดั โรงทาน
1. จัดให้มีระบบคัดกรองอุณหภูมิ และเตรียมอุปกรณ์ท�ำความสะอาดมือให้เพียงพอต่อผู้รับอาหาร
ในโรงทาน เช่น สถานท่ีลา้ งมือด้วยนำ�้ และสบู่ หรอื แอลกอฮอล์เจล หากพบประชาชนท่ีมีไข้ ให้แยกไปรับอาหารอีกหน่ึง
ช่องทางและให้กลับบา้ นทันที
2. จดั ใหม้ จี ุดวางอาหารโดยให้ประชาชนหยิบไดด้ ว้ ยตัวเอง
3. จดั ชอ่ งทางการเขา้ และออกในการรบั อาหารคนละช่องทาง
4. จดั ให้มรี ะยะหา่ งระหว่างบุคคล 1 - 2 เมตร
5. มปี ้ายประชาสมั พนั ธ์ขน้ั ตอนการรบั อาหารใหเ้ ห็นอย่างชัดเจน
6. ประกาศเสยี งตามสายเพ่ือแจง้ ข้อปฏบิ ตั ิตนในการรบั อาหารจากโรงทานเปน็ ระยะ
5.3 ระบบบริการ
การดูแลพระสงฆ์ท่มี ภี าวะพง่ึ พิงในวดั
1. หมั่นท�ำความสะอาด เตียงนอน เครื่องใช้ ราวจับ กายอุปกรณ์ ที่นอนลม อุปกรณ์ช่วยเดินอย่างน้อย
วันละ 2 ครั้ง ดว้ ยน�ำ้ ยาท�ำความสะอาดทว่ั ไป ทั้งน้ี ให้ใชต้ ามคำ� แนะน�ำของผลติ ภณั ฑน์ ้ัน
2. กรณพี ระสงฆท์ ่ใี ช้เคร่อื งดดู เสมหะและการใหอ้ าหารทางสายยาง ตอ้ งมีการดแู ลความสะอาดเปน็ พเิ ศษ
เพ่ือป้องกันการติดเชื้อ ตามค�ำแนะน�ำของเจ้าหน้าท่ีสาธารณสุขอย่างเคร่งครัด หากจ�ำเป็นต้องออกไปร่วมพิธีกรรม
ทางศาสนา ควรสวมหน้ากากผา้ หรือหน้ากากอนามยั ทุกครัง้
3. สวมหน้ากากผ้าหรือหน้ากากอนามัย ล้างมือให้สะอาดด้วยน้�ำและสบู่ หรือแอลกอฮอล์เจลทุกคร้ัง
กอ่ นและหลังการใหก้ ารดแู ล

แนวปฏิบัติสำ� หรับบุคลากรสาธารณสขุ ในการส่งเสริมสขุ ภาพและป้องกนั โรคตามวถิ ีชวี ิตใหม่ 87

4. หมั่นสังเกตพระสงฆ์ ควรมกี ารวดั ไข้ อย่างนอ้ ยวันละ 1 ครัง้
ทกุ วนั หากพบมีอาการไข้ ไอ จาม มนี �ำ้ มกู หรอื เหนอ่ื ยหอบ ให้แจ้งเจา้ อาวาส
และเจา้ หน้าทีส่ าธารณสขุ ในชมุ ชน เพอ่ื พาไปพบแพทยท์ ันที
5. ให้คำ� แนะนำ� โยมอุปัฏฐาก พระสงฆ์ ในวดั ทีม่ คี วามเส่ยี ง หรอื
มาจากสถานท่เี สี่ยง ให้งดกจิ วัตรของสงฆ์ เช่น การลงอโุ บสถ การบิณฑบาต
การสวดมนต์ไหว้พระแบบกลุ่ม เพื่อป้องกันและลดความเสี่ยง จากการแพร่
กระจายเชอ้ื COVID-19 และการทำ� กจิ กรรมทางศาสนา ควรจัดให้อยูห่ ่างกัน
1 - 2 เมตร
6. จัดให้มีภาชนะรองรับมูลฝอยท่ีเกิดจากการดูแล หรือให้การ
พยาบาลพระสงฆท์ มี่ ฝี าปดิ มดิ ชดิ กรณที มี่ มี ลู ฝอยทเี่ กดิ จากการรกั ษาพยาบาล
เชน่ การฉดี ยาอนิ ซลู ิน และท�ำแผล ให้แยกท้ิงในภาชนะเฉพาะทม่ี ีฝาปดิ มิดชดิ
ให้จดั การตามค�ำแนะน�ำของเจ้าหนา้ ที่สาธารณสุข
7. ดูแลรักษาสุขภาพตนเอง หากมีอาการเจ็บป่วย เช่น มีไข้ ไอ
จาม เจบ็ คอ มนี ำ้� มกู เหนอื่ ยหอบ หรอื กลบั จากพนื้ ทเ่ี สยี่ ง หรอื กรณมี พี ระสงฆ์
ในวัดป่วยด้วยโรคติดเช้ือไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) หรือสัมผัสใกล้ชิดกับผู้ป่วยโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019
(COVID-19) ใหห้ ยดุ ปฏบิ ัตงิ านและไปพบแพทยท์ นั ที
5.4 ค�ำแนะน�ำส�ำหรับประชาชน
คำ� แนะน�ำสำ� หรบั พระคลิ านปุ ฏั ฐาก (พระอาสาสมคั รสง่ เสรมิ สขุ ภาพประจำ� วดั -อสว.)
1. ดูแลสุขภาพให้แข็งแรง ฉันผัก ผลไม้ ออกกำ� ลงั กายสม่ำ� เสมอ และนอนหลบั ใหเ้ พียงพอ
2. ไม่อยู่ใกล้ชิดผู้ท่ีมีอาการหวัด มีไข้ ไอ จาม มีน้�ำมูก หากจ�ำเป็นต้องออกไปร่วมพิธีกรรมทางศาสนา
ควรสวมหนา้ กากผ้าหรือหนา้ กากอนามัยทกุ ครัง้
3. หลกี เลย่ี งการเขา้ ไปในสถานทแ่ี ออดั หรอื สถานทที่ มี่ กี ารรวมกนั ของคนจำ� นวนมาก เวน้ ระยะหา่ งระหวา่ ง
บคุ คลอยหู่ า่ งจากคนอ่ืน 1 - 2 เมตร (Social Distancing) เพ่ือหลีกเลี่ยงการกระจายของเชอ้ื โรค เชน่ นง่ั เวน้ ระยะหา่ ง
ในการสวดมนต์ และสวมหน้ากากผ้า/หนา้ กากอนามยั ทกุ ครัง้ เม่ือตอ้ งปฏบิ ัตกิ ิจของสงฆ์ ท่เี ป็นหม่คู ณะ
4. หากมีอาการเจ็บป่วย เช่น มีไข้ ไอ จาม มีน้�ำมูก หรือเหน่ือยหอบ หรือกลับจากพ้ืนที่เส่ียงและอยู่ใน
ช่วงกกั กนั ใหง้ ดร่วมพธิ กี รรมทางศาสนา
5. ล้างมอื ดว้ ยสบแู่ ละน�ำ้ หรอื แอลกอฮอลล์เจลทกุ ครัง้ กอ่ นฉันภตั ตาหาร และหลังใชส้ ้วม หลกี เล่ียงการใช้
มือสัมผสั ใบหนา้ ตา จมกู ปาก
6. ฉนั ภตั ตาหารทป่ี รงุ สกุ ใหม่ ไมใ่ ชช้ อ้ น แกว้ นำ้� หลอดดดู นำ�้ ผา้ เชด็ มอื รว่ มกนั ควรฉนั ภตั ตาหาร แยกสำ� รบั
ใช้ชอ้ นส่วนตวั ในกรณจี �ำเปน็ ต้องฉันภัตตาหารร่วมกบั พระรูปอื่นใหใ้ ชช้ อ้ นกลางส่วนตัว
ค�ำแนะน�ำส�ำหรบั พระภกิ ษสุ งฆ์ สามเณร เมือ่ ออกบณิ ฑบาต
1. หากมอี าการเจบ็ ปว่ ย เชน่ มไี ข้ ไอ จาม มนี ำ้� มกู เหนอื่ ยหอบ หรอื กลบั จากพนื้ ทเี่ สยี่ งและอยใู่ นชว่ งกกั กนั
ใหง้ ดออกบณิ ฑบาต
2. สวมหนา้ กากผ้าหรอื หน้ากากอนามยั เม่ือออกบิณฑบาต
3. ควรมรี ะยะหา่ งระหวา่ งพระสงฆห์ า่ งกบั พระสงฆร์ ปู อน่ื 1 - 2 เมตร (Social Distancing) ในขณะบณิ ฑบาต
เพือ่ หลีกเล่ียงการกระจายของเช้ือโรค

88 แนวปฏบิ ตั สิ ำ� หรบั บคุ ลากรสาธารณสุขในการสง่ เสริมสขุ ภาพและป้องกันโรคตามวถิ ีชีวติ ใหม่

4. ไม่อยู่ใกล้ชิดผู้ท่ีมีไข้ ไอ จาม มีน�้ำมูก/หลีกเล่ียงการเข้าไปในพ้ืนท่ีที่แออัด
หรอื ทสี่ าธารณะ
5. ควรฉันภตั ตาหารท่ีปรงุ สุกใหม่ สะอาด (ลดหวาน มนั เคม็ ) และดมื่ น�้ำสะอาด
อย่างเพียงพอ
6. หลงั กลบั จากบณิ ฑบาต ตอ้ งลา้ งมอื ดว้ ยนำ�้ และสบู่ นาน 20 วนิ าทหี รอื ทำ� ความ
สะอาดมือดว้ ยแอลกอฮอล์เจลขณะมือแห้งทุกคร้ัง
7. หลีกเลี่ยงการฉันภัตตาหารรวมภาชนะกับพระสงฆ์รูปอ่ืน ควรฉันภัตตาหาร
แยกสำ� รบั ใชช้ อ้ นสว่ นตวั ในกรณจี ำ� เปน็ ตอ้ งฉนั ภตั ตาหารรว่ มกบั พระสงฆร์ ปู อนื่ ใหใ้ ชช้ อ้ นกลาง
ส่วนตัว และแยกของใช้สว่ นตัว
8. หม่ันล้างมือด้วยน�้ำและสบู่ นาน 20 วินาทีหรือท�ำความสะอาดมือด้วย
แอลกอฮอลเ์ จลขณะมอื แหง้ ทกุ ครงั้ กอ่ นฉนั ภตั ตาหาร และหลงั ใชส้ ว้ ม หลกี เลยี่ งการใชม้ อื สมั ผสั
ใบหนา้ ตา จมูก ปาก
ค�ำแนะน�ำสำ� หรบั ผู้เข้ารว่ มพิธหี รือรว่ มกจิ กรรม
1. หากมไี ขไ้ อเจ็บคอมนี �้ำมกู แมจ้ ะมอี าการไมม่ ากใหง้ ดไปเขา้ รว่ มพธิ ี
2. ต้องลงทะเบียนหรือบันทึกชื่อ - นามสกุลพร้อมหมายเลขโทรศัพท์ลงในสมุดบันทึกตามที่ศาสนสถาน
หรือผ้จู ดั งานจดั เตรยี มไว้ให้ทุกครง้ั
3. สวมหนา้ กากผา้ หรือหน้ากากอนามัยตลอดการเข้าร่วมพิธี
4. ตอ้ งเวน้ ระยะหา่ งระหว่างแถว 1-2 เมตรและให้ยืนตามจุดทกี่ �ำหนด
5. หลกี เลยี่ งการใชม้ ือสัมผสั ส่งิ ของรว่ มกบั ผู้อนื่
6. ต้องท�ำความสะอาดมือด้วยแอลกอฮอล์เจลหรอื ลา้ งมอื ดว้ ยน้�ำและสบู่นาน 20 วนิ าที หลังออกจากงาน
รวมท้งั ทำ� ความสะอาดอุปกรณส์ อื่ สารและของใชส้ ว่ นตวั ท่ีพกตดิ ตัวมาในงาน

แนวปฏิบตั สิ �ำหรับบคุ ลากรสาธารณสุขในการสง่ เสริมสุขภาพและปอ้ งกันโรคตามวิถีชวี ติ ใหม่ 89

คำ� แนะน�ำสำ� หรับประชาชน ในการท�ำบุญตกั บาตร
1. ถ้ามีไข้ ไอ จาม เป็นหวัด ให้งดไปพทุ ธศาสนสถาน และงดเขา้ รว่ มท�ำบญุ ตักบาตร
2. ไม่อยู่ใกล้ชิดผู้ที่มีไข้ ไอ จาม มีน้�ำมูก และไม่เข้าไปในสถานที่แออัดหรือสถานที่ที่มีการรวมกัน
ของคนจ�ำนวนมาก
3. ดแู ลรักษาความสะอาดของรา่ งกายอย่างสม�่ำเสมอ ล้างมอื บอ่ ยๆ ด้วยน้ำ� และสบู่ นาน 20 วนิ าทีหรอื
ท�ำความสะอาดมือด้วยแอลกอฮอล์เจลขณะมือแห้งทุกคร้ัง ก่อนการท�ำบุญ ใส่บาตร/ก่อนรับประทานอาหารและ
หลังใช้ห้องน้�ำ หลีกเลยี่ งการใช้มอื สมั ผัสใบหน้า ตา จมกู ปาก
4. เตรยี มอาหารปรุงสุกใหม่ สะอาด จดั เปน็ ชุดพรอ้ มฉนั ภัตตาหาร
5. เวน้ ระยะหา่ งระหวา่ งบุคคลอื่น 1 - 2 เมตร หรือ 6 ฟตุ (Social Distancing) เพือ่ หลีกเล่ียงการกระจาย
ของเช้ือโรค เช่น เว้นระยะห่างระหว่างบุคคลในการท�ำบุญ ตักบาตร ท�ำบุญถวายสังฆทาน หรือพิธีกรรมทางศาสนา
เป็นตน้
คำ� แนะน�ำส�ำหรบั ผูร้ บั อาหารในโรงทาน
1. ล้างมือด้วยน�้ำและสบู่นาน 20 วินาที หรือท�ำความสะอาดมือด้วยแอลกอฮอล์เจลขณะมือแห้งทุกคร้ัง
ก่อนเขา้ คิวรบั อาหาร
2. ใสห่ น้ากากผ้าหรอื หนา้ กากอนามยั ตลอดเวลา
3. ระหวา่ งรอควิ รับอาหาร ไมค่ วรจับกลุ่มสนทนา
4. เว้นระยะห่างจากบคุ คลอนื่ 1- 2 เมตร
5. เม่ือรับอาหารแล้ว ควรน�ำกลับไปรบั ประทานท่ีบ้าน
6. อาหารที่น�ำกลับไปควรรับประทานทันที หากรับประทานไม่หมดควรเก็บในตู้เย็นและก่อนน�ำมา
รบั ประทานครงั้ ตอ่ ไปควรอนุ่ อาหารดว้ ยความรอ้ นไมน่ อ้ ยกวา่ 60 องศาเซลเซยี สขน้ึ ไป โดยไมค่ วรเกบ็ อาหารไวน้ านเกนิ
4 ชั่วโมง
7. หากมีอาการไข้ไอ จาม เจบ็ คอ มีน้ำ� มกู เหน่อื ยหอบ หรือกลบั จากพื้นที่เสี่ยง หรือกรณมี ีคนในครอบครัว
ปว่ ยดว้ ยโรคตดิ เชอ้ื ไวรสั โคโรนา 2019 (COVID-19) หรอื สมั ผสั ใกลช้ ดิ กบั ผปู้ ว่ ยโรคตดิ เชอื้ ไวรสั โคโรนา 2019 (COVID-19)
ไม่ควรมารับอาหารด้วยตวั เอง อาจใหผ้ ู้อื่นมารบั อาหารแทนได้

90 แนวปฏิบตั สิ ำ� หรับบคุ ลากรสาธารณสขุ ในการสง่ เสรมิ สขุ ภาพและปอ้ งกันโรคตามวิถชี ีวิตใหม่

เอกสารอา้ งอิง

1. กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา. คู่มือการปฏิบัติตามมาตรการผ่อนปรนกิจการและกิจกรรม
ดา้ นการกฬี าเพ่อื ป้องกันการแพรร่ ะบาดของโรคโควิด 19 (ฉบับท่ี 1 ) ประกาศ ณ วนั ที่ 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2563.
พิมพ์ครัง้ ที่ 1. กรงุ เทพมหานคร. ปที พี่ ิมพ์ พ.ศ. 2563
2. กระทรวงสาธารณสขุ . คมู่ อื การปฏบิ ตั ติ ามมาตรการผอ่ นปรนกจิ การและกจิ กรรมเพอ่ื ปอ้ งกนั การแพร่
ระบาดของโรคโควิด 19 ส�ำหรบั ประเภทกิจการและกจิ กรรม กลุ่มที่ 1. พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพมหานคร. ส�ำนกั พมิ พ์
อกั ษรกราฟฟคิ แอนด์ดไี ซน.์ ปีทพี่ มิ พ์ พ.ศ. 2563
3. กระทรวงสาธารณสขุ . คมู่ อื การปฏบิ ตั ติ ามมาตรการผอ่ นปรนกจิ การและกจิ กรรมเพอ่ื ปอ้ งกนั การแพร่
ระบาดของโรคโควิด 19 สำ� หรบั ประเภทกิจการและกจิ กรรม กลุ่มที่ 2. พมิ พค์ รง้ั ท่ี 1. กรุงเทพมหานคร. ส�ำนกั พมิ พ์
อกั ษรกราฟฟิคแอนดด์ ไี ซน.์ ปีที่พมิ พ์ พ.ศ. 2563
4. กระทรวงสาธารณสขุ . คมู่ อื การปฏบิ ตั ติ ามมาตรการผอ่ นปรนกจิ การและกจิ กรรมเพอ่ื ปอ้ งกนั การแพร่
ระบาดของโรคโควิด 19 ส�ำหรบั ประเภทกิจการและกจิ กรรม กลุ่มที่ 3. พิมพ์ครั้งท่ี 1. กรงุ เทพมหานคร. ส�ำนกั พมิ พ์
อกั ษรกราฟฟคิ แอนดด์ ีไซน์. ปที พี่ มิ พ์ พ.ศ. 2563
5. กระทรวงสาธารณสุข. แนวทางปฏิบัติด้านสาธารณสุขเพ่ือการจัดการภาวะระบาดของโรคโควิด 19
ในข้อกำ� หนดออกตามความในมาตรา 9 แหง่ พระราชก�ำหนดการบรหิ ารราชการในสถานการณ์ฉกุ เฉนิ พ.ศ. 2548
(ฉบับท่ี 1).นนทบรุ ี ; 2563.
6. กฤษณ์ ถิรพันธุ์เมธี.บทความเผยแพร่ความรู้สู่ประชาชนน้�ำยาฆ่าเช้ือ กับ โควิด 19 โคโรน่าไวรัส.
ภาควชิ าจุลชวี วทิ ยา คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล; 2563.จาก:https://pharmacy.mahidol.ac.th/th/
knowledge/article
7. กรมอนามัย. การเตรียมความพร้อมเปิดสถานพัฒนาเด็กปฐมวัย. กรมอนามัยกระทรวงสาธารณสุข.
นนทบรุ ี ;2563.
8. กรมอนามยั กระทรวงสาธารณสขุ . ค่มู อื การปฏบิ ตั ิสำ� หรับสถานศกึ ษาในการปอ้ งกนั การแพรร่ ะบาด
ของโรคโควิด 19 .นนทบุรี ; 2563
9. กรมอนามยั .คมู่ อื มาตรการและแนวทางในการดแู ล ดา้ นอนามยั สง่ิ แวดลอ้ ม ในสถานการณก์ ารระบาด
ของโรคตดิ เช้อื ไวรสั โคโรนา 2019 (COVID-19).นนทบรุ ี ; 2563.
10. กรมการแพทย.์ แนวทางเวชปฏบิ ตั กิ ารวนิ จิ ฉยั ดแู ลรกั ษา และปอ้ งกนั การตดิ เชอ้ื ในโรงพยาบาล กรณี
โรคติดเช้ือไวรสั โคโรนา 2019[ อนิ เตอร์เน็ต]. นนทบุร.ี กระทรวงสาธารณสุข; 2563 [สบื คน้ วนั ท่ี 21 มนี าคม 2563]
จาก: https://ddc.moph.go.th/viralpneumonia/file/guidelines/G2new3
11. กรมการศาสนา กระทรวงวัฒธนธรรม. พิธีกรรมและประเพณี. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์ชุมนุม
สหกรณก์ ารเกษตรแหง่ ประเทศไทย จำ� กดั ; 2552.
12. กรมการศาสนา กระทรวงวัฒธนธรรม. ศาสนพิธีและมารยาทไทย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพช์ มุ นุม
สหกรณก์ ารเกษตรแห่งประเทศไทย จ�ำกดั ; 2561.
13. กรมอนามัย. หลักสูตรการเรียนรู้ด้วยตนเองด้านการพัฒนาเด็กปฐมวัย และการป้องกันควบคุมโรค
เพ่อื ปอ้ งกันการแพร่ระบาดของโรคโควิด 19.นนทบุรี ; 2563.
14. กองโรคป้องกันวัคซีน กรมควบคุมโรค. ค�ำแนะน�ำการให้บริการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคระหว่าง
เกดิ การระบาดของโรคโควิด 19. นนทบรุ ี ; 2563.

แนวปฏิบัตสิ �ำหรับบคุ ลากรสาธารณสุขในการส่งเสริมสุขภาพและปอ้ งกันโรคตามวิถีชวี ติ ใหม่ 91

15. คณะอนกุ รรมการมาตรฐานวชิ าชพี พ.ศ. 2562-2564 .แนวทางเวชปฏบิ ตั ขิ องราชวทิ ยาลยั สตู นิ รแี พทย์
แหง่ ประเทศไทย เรอื่ งการดแู ลรกั ษาสตรตี ง้ั ครรภท์ ตี่ ดิ เชอ้ื โควดิ 19. [ออนไลน]์ .2563 [เขา้ ถงึ เมอื่ วนั ท่ี 20 เมษายน 2563].
เขา้ ถงึ ไดจ้ าก : http://www.rtcog.or.th/home/wp-content/uploads/2020/04/CPG-Covid-Preg-V2-20Apr20.pdf
16. คณะกรรมการพฒั นาเดก็ ปฐมวยั แหง่ ชาติ (ก.พ.ป.).มาตรฐานสถานพฒั นาเดก็ ปฐมวยั แหง่ ชาติ National
Standard for Early Childhood Care, Developmental and Education Thailand.กรุงเทพมหานคร; 2562.
17. เรอื งกติ ติ์ ศิริกาญจนกลู , เรณู ชูนลิ , ทัศนยั ขนั ตยาภรณ.์ คู่มือมาตรฐานการปฏิบตั งิ าน เพ่ือการยุติ
การตั้งครรภ์ท่ีปลอดภัยแบบองค์รวม (Standard of Practice for Comprehensive Safe Abortion Care).
นนทบรุ :ี บรษิ ัท เฌอมาศ จ�ำกัด; 2562.
18. สมาคมธรุ กจิ บรกิ ารสขุ ภาพผสู้ งู อายไุ ทย. สงู วยั หา่ งไกลโควดิ 19 แนวทางปฏบิ ตั สิ ำ� หรบั สถานประกอบ
การดแู ลผู้สูงอายแุ ละผมู้ ีภาวะพ่ึงพงิ ; 2563
19. สำ� นักทนั ตสาธารณสขุ กรมอนามัย. คูม่ ือการจัดบริการสร้างเสริมสขุ ภาพและป้องกันโรคในชอ่ งปาก
เด็กในสถานศกึ ษาในภาวะทมี่ ีการระบาดของโรคตดิ เชอ้ื ไวรัสโคโรนา 2019(COVID-19).นนทบรุ ี ; 2563.
20. สำ� นกั สง่ เสรมิ สขุ ภาพ กรมอนามยั . คมู่ อื ปฏบิ ตั กิ ารคลนิ กิ เดก็ สขุ ภาพดี (ปรบั ปรงุ ครงั้ ท่ี 1).พมิ พค์ รง้ั ท่ี 2.
นนทบรุ ี; 2557.
21. Bubble แนวคดิ ในการดแู ลตวั เองในช่วงสถานการณ์การระบาดของโรคโควิด 19 https: // www.
education.govt.nz/covid -19 / home- care - options –for-children – aged-14-of- essential- workers/
22. CME [ออนไลน์].2563 [เข้าถึงเมื่อวันท่ี 3 มิถุนายน 2563].COVID-19 : Breastfeeding and
Postpartum Care, 24 เมษายน 2563. เข้าถึงไดจ้ าก URL:https://www.medscape.org/viewarticle/929045
23. WHO [ออนไลน์].2563 [เข้าถึงเมื่อวันท่ี 3 มิถุนายน 2563].Clinical management of COVID-19,
27 พฤษภาคม 2563. เขา้ ถงึ ไดจ้ าก URL: https://www.who.int/publications/i/item/clinical-management
-of-covid-19
24. The Faculty of Sexual and Reproductive Healthcare of the Royal College of Obstetricians
and Gynaecologists. FSRH CEU clinical advice to support provision of effective contraception during the
COVID-19 outbreak. [Internet]. 2020 [cited 2020 Apr 2] Available from: https://www.fsrh.org/
standards-and-guidance/documents/fsrh-ceu-clinical-advice-to-support-provision-of-effective/

ขอขอบคณุ รูปภาพจาก :

โครงการประกวดภาพถ่าย วิถชี ีวติ ใหม่ “ใส่ใจสุขอนามยั และการเวน้ ระยะห่าง”
รปู “เวน้ ระยะห่าง ณ โรงอาหาร ม.ขอนแกน่ ” เจา้ ของผลงาน นายแพทย์ฐาปนันท์ มหศิ นันท์
รูป “ดแู ล” เจ้าของผลงาน นายนรชัย​กลุ เวศภัทรวงศ์
รูป “มือใหม่ หดั ล้าง” เจ้าของผลงาน นางสาววนั เพ็ญ แดงเสน.
รปู “เวน้ ระยะสกั นดิ ” เจ้าของผลงาน นางสาวคิมหอม ปัญญากร.
รปู “หา่ งกนั สกั พกั แตย่ งั รกั กนั เหมือนเดมิ ” เจา้ ของผลงาน นายอภิวัฒน์ เวยี งคำ� .
รูป “วหิ าร new normal” เจ้าของผลงาน นายเสกสรร เสาวรส.
รปู “เวน้ ระยะแตไ่ มเ่ วน้ ปฎบิ ัตกิ จิ ” เจา้ ของผลงาน นายนพดล นิยมไทย.

92 แนวปฏบิ ัติส�ำหรบั บุคลากรสาธารณสุขในการส่งเสรมิ สขุ ภาพและป้องกันโรคตามวถิ ชี ีวติ ใหม่

คณะทำ� งาน

สำ� นกั สง่ เสริมสขุ ภาพ

นายเอกชยั เพยี รศรีวัชรา ผอู้ �ำนวยการสำ� นักสง่ เสริมสุขภาพ ประธาน
รองประธาน
นางพิมลพรรณ ต่างวิวัฒน ์ นายแพทย์เชี่ยวชาญ (ดา้ นเวชกรรม) คณะทำ� งาน
คณะทำ� งาน
นางพรเลขา บรรหารศภุ วาท นายแพทยช์ ำ� นาญการพเิ ศษ คณะทำ� งาน
คณะทำ� งาน
นางปนัดดา จ่ันผอ่ ง นกั วิชาการสาธารณสุขช�ำนาญการพเิ ศษ คณะทำ� งาน
คณะท�ำงาน
นางสาวอรอุมา โภคสมบัต ิ นักวชิ าการสาธารณสุขชำ� นาญการพิเศษ คณะท�ำงาน
คณะทำ� งาน
รอ.หญิงฐาปนพร สงิ หโกวินท์ นักวิชาการสาธารณสุขชำ� นาญการพิเศษ คณะท�ำงาน
คณะท�ำงาน
นางอัญชลนิ ทร์ ปานศริ ิ นกั วชิ าการสาธารณสขุ ชำ� นาญการพิเศษ คณะท�ำงาน
คณะทำ� งาน
นางพิริยา วัฒนาร่งุ กานต์ นกั วเิ คราะห์นโยบายฯ ช�ำนาญการพิเศษ คณะทำ� งาน
และเลขานกุ าร
นางสาวภารณิ ี หงสส์ วุ รรณ นักวเิ คราะห์นโยบายฯ ช�ำนาญการพิเศษ คณะทำ� งาน
และผ้ชู ่วยเลขานกุ าร
นางนภิ า แยม้ พนั ธ์ นกั จดั การงานท่ัวไปชำ� นาญการพิเศษ

นางสาวกมลนิตย์ มาลยั พยาบาลวิชาชพี ชำ� นาญการ

นางสาวจุฬาวรรณ สุขอนันต์ นักวิชาการสาธารณสุขช�ำนาญการ

นางสาวคทั ลียา โสดาปดั ชา นักวิชาการสาธารณสขุ ปฏบิ ตั กิ าร

นายเนติ์ ภ่ปู ระสม นกั วชิ าการสาธารณสุขปฏบิ ัติการ

นางอารสิ รา ทองเหม พยาบาลวชิ าชีพชำ� นาญการ



นางสาวปราณี พงษจ์ ินดา นกั วชิ าการสาธารณสขุ ปฏบิ ัติการ



สถาบันพัฒนาอนามยั เด็กแหง่ ชาติ

นางนนธนวนณั ท์ สนุ ทรา นายแพทย์ชำ� นาญการพเิ ศษ คณะท�ำงาน
คณะทำ� งาน
นายธรี ชัย บุญยะลพี รรณ นายแพทย์ช�ำนาญการพิเศษ คณะท�ำงาน
คณะทำ� งาน
นางธนิกา สุจรติ วงศานนท์ นายแพทย์ช�ำนาญการ คณะทำ� งาน

นางอรญั ญา ทบั น้อย นักวชิ าการศกึ ษา

นางสรพี ร เกยี รติวงศค์ รู พยาบาลวิชาชพี ช�ำนาญการ

แนวปฏิบตั ิสำ� หรบั บุคลากรสาธารณสขุ ในการส่งเสรมิ สขุ ภาพและปอ้ งกันโรคตามวถิ ีชวี ิตใหม่ 93

คณะทำ� งาน

กองกิจกรรมทางกายเพ่อื สขุ ภาพ

นายชยั รชั ต์ จนั ทร์ตรี นกั วชิ าการสาธารณสขุ ปฏิบัตกิ าร คณะทำ� งาน

ส�ำนักอนามยั ผู้สงู อายุ คณะท�ำงาน
คณะทำ� งาน
นางรชั นี บญุ เรืองศรี นักสงั คมสงเคราะห์ช�ำนาญการพิเศษ คณะท�ำงาน
พยาบาลวิชาชพี ช�ำนาญการ คณะท�ำงาน
นางสาวจฑุ าภคั เจนจิกร นกั วิชาการสาธารณสุขปฏิบตั ิการ
นักวิชาการสาธารณสขุ ปฏบิ ตั ิการ คณะท�ำงาน
นางสาวฐานิฉัตร เขยี วเกษม
คณะท�ำงาน
นางสาวศตพร เทยาณรงค์

ส�ำนักอนามยั การเจริญพนั ธ์ุ

นางสาววรรณวิศา อยเู่ ปน็ สุข นักวิชาการสาธารณสขุ ปฏบิ ัตกิ าร



กลุ่มพัฒนานโยบายและยุทธศาสตร์

นางสาวเขมณฏั ฐ ์ สุธาพาณิชย ์ นกั วชิ าการสาธารณสขุ ปฏิบัติการ

94 แนวปฏบิ ัติส�ำหรบั บคุ ลากรสาธารณสุขในการสง่ เสรมิ สขุ ภาพและป้องกนั โรคตามวถิ ีชีวติ ใหม่