00
ตอน วศิ วกรรมา และสามคั คเี สวก
29/08/2019
หน่วยที่ ๒ บทเสภาสามคั คเี สวก ตอน วศิ วกรรมา และสามคั คเี สวก
บทเสภาสามคั คีเสวก
เป็ นพระราชนิพนธ์
ในพระบาทสมเดจ็
พระมงกฎุ เกลา้ เจา้ อยหู่ วั
เดิมเล่าเร่ืองราว จึงนาเรื่องเลา่ หรือนิทานมาผกู ข้ึน
เป็ นนิทาน เป็นบทกลอนใชข้ บั เสภา โดยมี
กรับเป็นเครื่องประกอบจงั หวะ
ในระหว่างที่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลา้ เจา้ อยู่หัว หน่วยท่ี ๒ บทเสภาสามัคคเี สวก ตอน วศิ วกรรมา และสามคั คเี สวก
ท ร ง พ ัก ผ่ อ น ที่ พ ร ะ ร า ช ว ัง ส น า ม จัน ท ร์ ไ ด้มี ก า ร จัด เ ล้ีย ง กัน
เ จ้า พ ร ะ ย า ธ ร ร ม า ธิ ก ร ณ า ธิ บ ดี ทู ล ข อ ใ ห้พ ร ะ อ ง ค์คิ ด ก า ร เ ล่น พระราชวงั สนามจนั ทร์
หน่ึงอยา่ ง
พ ร ะ อ ง ค์จึ ง ท ร ง คิ ด ผู ก ร ะ บ า ส า มัค คี เ ส ว ก โ ด ย ไ ม่ มี
บทร้อง มีแต่พิณพาทยบ์ รรเลง ในระหว่างพกั ตอนของการเลน่
ระบา จึงทรงพระราชนิพนธบ์ ทเสภาข้ึนสาหรับขบั ระหวา่ งตอน
เพอ่ื ใหพ้ ณิ พาทยไ์ ดพ้ กั บา้ ง
หน่วยท่ี ๒ บทเสภาสามัคคเี สวก ตอน วศิ วกรรมา และสามคั คเี สวก
บทเสภาสามัคคเี สวกมี ๔ ตอน แสดงแนวคดิ ยกย่องเทพเจ้าต่างๆ
แสดงให้เห็นถึงความสามคั คี และความจงรักภักดีต่อพระมหากษตั ริย์
กลา่ วสรรเสริญพระนนทีวา่ เป็นเทพเสวก ตอนท่ี ๒ กลา่ วสรรเสริญพระคเณศเทพเจา้ แห่ง
ท่ีถือเป็นตวั อยา่ งของเสวกที่ดีโดยพระนนที กรีนริ มติ ศิลปวทิ ยา เป็นผสู้ ร้างชา้ งตระกูลต่างๆ
ทาหนา้ ท่ีรับใชพ้ ระอิศวรอยา่ งซ่ือสตั ย์
ตอนที่ ๓
ตอนท่ี ๑ วศิ วกรรมา
กจิ การแห่งพระนนที
กล่าวถึงความสามคั คีในหมู่ ตอนที่ ๔ กล่าวสรรเสริญพระวศิ วกรรมเทพ
ราชเสวก ใหย้ ดึ มนั่ จงรักภกั ดี สามคั คเี สวก ผใู้ หก้ าเนิดการก่อสร้างและช่างนานาชนิด
หน่วยท่ี ๒ บทเสภาสามัคคเี สวก ตอน วศิ วกรรมา และสามคั คเี สวก
บทเสภาสามคั คเี สวก ตอน วศิ วกรรมา
บทเสภาสามัคคีเสวกเป็ นบทสาหรับขับอธิบายนาเร่ื องใน
การฟ้อนราตอนต่าง ๆ มีจุดมุ่งหมายเพ่ือกล่าวสรรเสริญพระวิศวกรรมผเู้ ป็น
เทพแห่งการช่างท้ังปวง กล่าวถึงช่างสาขาต่างๆ ประโยชน์ของวิชา
การช่างศิลปกรรม ท่ีทาใหเ้ จริญตาเจริญใจ ชาติท่ีไม่มีช่างสร้างสรรคศ์ ิลปะ
เหมือนสตรีที่ไม่งามสง่า คนที่ดูถูกช่างก็เหมือนคนป่ าไม่มีความเจริ ญ
ไม่น่าคบหาสมาคม เชิญชวนให้คนไทยส่งเสริมการช่าง เพื่อให้บา้ นเมือง
เจริญรุ่งเรืองทดั เทียมอารยประเทศ ในที่สุดกจ็ ะเป็นผลดีต่อประเทศชาติ
หน่วยที่ ๒ บทเสภาสามัคคเี สวก ตอน วศิ วกรรมา และสามัคคเี สวก
ตวั อย่างบทวเิ คราะห์เสภาสามคั คเี สวก ตอน วศิ วกรรมา
“อนั ชาติใดไร้ช่างชานาญศิลป์ เหมือนนารินไร้โฉมบรรโลมสง่า”
“ศิลปกรรมนาใจให้สร่างโศก ช่วยบรรเทาทุกข์ในโลกให้เหือดหาย
จาเริญตาพาใจให้สบาย อกี ร่างกายกจ็ ะพลอยสุขสราญ”
“เพราะการช่างนีส้ าคัญอนั วเิ ศษ ทุกประเทศนานาท้งั น้อยใหญ่
จงึ ยกย่องศิลปกรรม์น้ันทั่วไป ศรีวิไลวลิ าสดีเป็ นศรีเมือง”
วิชาการช่างศิลปกรรม เป็นส่ิงสาคญั อนั
วเิ ศษและทาใหเ้ จริญตาเจริญใจ ชาติท่ีไม่มี
ช่างสร้างสรรคศ์ ิลปะเหมือนสตรีท่ีไม่งามสง่า
หน่วยท่ี ๒ บทเสภาสามัคคเี สวก ตอน วศิ วกรรมา และสามคั คเี สวก
บทเสภาสามคั คเี สวก ตอน สามคั คเี สวก
บทเสภาสามคั คีเสวก ตอน สามคั คีเสวก กล่าวถึงคุณลกั ษณะ
ของข้าราชบริ พารที่ ต้องมี ความขยันหมั่นเพียรซื่ อสัตย์สุ จริ ต
เห็นแก่ประโยชน์ส่วนรวม มีความรับผิดชอบในหน้าที่ของตนมีวินัย
ปฏิบัติตามคาส่ังของเจ้านายหรื อผู้บังคับบัญชา มีความสามัคคี
และจงรักภักดีต่อพระมหากษัตริ ย์เพราะพระองค์เปรี ยบเสมือน
บิดาบงั เกิดเกลา้ ขา้ ราชบริพารเหมือนลูกเรือตอ้ งเคารพเช่ือฟังกปั ตนั เรือ
ควรมีวินยั รักษาหนา้ ที่ ไม่เลือกที่รักมกั ท่ีชงั และใหส้ ามคั คีปรองดองกนั
หน่วยท่ี ๒ บทเสภาสามคั คเี สวก ตอน วศิ วกรรมา และสามัคคเี สวก
ตวั อย่างบทวเิ คราะห์เสภาสมคั คเี สวก ตอน สามคั คเี สวก
“เหล่าเสวกตกทก่ี ะลาสี ควรคดิ ถงึ หน้าทน่ี ้ันเป็ นใหญ่
รักษาตนเคร่งคงตรงวนิ ัย สมานใจจงรักพระจกั รี
ไม่ควรเลือกทรี่ ักมกั ท่ีชัง สามคั คเี ป็ นกาลงั พลงั ศรี
ควรปรองดองในหมู่ราชเสวี ให้สมทร่ี ่วมพระเจ้าเราองค์เดยี ว”
ขา้ ราชบริพารควรมีวินยั รักษาหนา้ ท่ี
ไม่เลือกที่รักมกั ท่ีชงั และใหส้ ามคั คีปรองดองกนั
หน่วยที่ ๒ บทเสภาสามคั คเี สวก ตอน วศิ วกรรมา และสามคั คเี สวก
ความรู้เก่ียวกบั การช่างสาขาต่างๆ
เช่น ช่างเขียน ช่างทอง ช่างป้ัน
การช่างมีคุณค่าทาใหป้ ระเทศเจริญรุ่งเรือง
มีความงดงาม ผพู้ บเห็นสบายตาสบายใจ
คลายความเศร้าหมอง ทุกประเทศจึงยกยอ่ งศิลปกรรม
หน่วยที่ ๒ บทเสภาสามัคคเี สวก ตอน วศิ วกรรมา และสามคั คเี สวก
๑. การใชโ้ วหารเปรียบเทียบเชิงอุปมา เช่น
“อนั ชาตใิ ดไร้ช่างชานาญศิลป์ เหมือนนารินไร้โฉมบรรโลมสง่า”
“เหมือนคนป่ าคนไพรไม่รุ่งเรือง จะพูดด้วยน้ันกเ็ ปลืองซึ่งวาจา”
หน่วยที่ ๒ บทเสภาสามัคคเี สวก ตอน วศิ วกรรมา และสามคั คเี สวก
๒. การใชค้ าง่าย ๆ ทาใหเ้ ขา้ ใจไดท้ นั ที เช่น
“แม้ต่างคนต่างเถียงเกย่ี งแก่งแย่ง นายเรือจะเอาแรงมาแต่ไหน”
“ควรปรองดองในหมู่ราชเสวี ให้สมที่ร่วมพระเจ้าเราองค์เดยี ว”
๑. ศิลปกรรมทาใหโ้ ลกสดใส หน่วยที่ ๒ บทเสภาสามัคคเี สวก ตอน วศิ วกรรมา และสามัคคเี สวก
สวยงามและแสดงถึง
ความเจริญรุ่งเรืองของประเทศ ๓. ในฐานะที่เป็นคนไทย
๒. เราควรยกยอ่ งวชิ าชีพช่าง ควรศึกษางานช่างของไทย
และช่วยกนั บารุงช่างไทย ตามความรู้ความสามารถ
ใหร้ ุ่งเรือง เพือ่ ใหป้ ระเทศ ของตน และควรฝึกหดั
พฒั นาทดั เทียมอารยประเทศ การช่างที่สนใจเมื่อมีโอกาส
หน่วยที่ ๒ บทเสภาสามคั คเี สวก ตอน วิศวกรรมา และสามัคคเี สวก
๑. สามคั คีคือพลงั ๓. รักษาวินยั และจงรักภกั ดี
ทาใหช้ าติเจริญรุ่งเรือง ต่อพระมหากษตั ริย์
๒. มีความรับผิดชอบ
ต่อหนา้ ที่และปฏิบตั ิใหด้ ีที่สุด
หน่วยท่ี ๒ บทเสภาสามคั คเี สวก ตอน วศิ วกรรมา และสามคั คเี สวก
ตอบได้ให้เลย....
หน่วยท่ี ๒ บทเสภาสามัคคเี สวก ตอน วศิ วกรรมา และสามคั คเี สวก
๑
ผปู้ ระพนั ธ์บทเสภาสามคั คีเสวกข้ึนมาคือ.....?
ก. รัชกาลที่ ๖ ข. รัชกาลที่ ๖
พระบาทสมเดจ็ พระมงกฎุ เจ้าเกล้าอยู่หัว พระบาทสมเดจ็ พระมงกฎุ เกล้าเจ้าอยู่หัว
ค. รัชกาลท่ี ๖ ง. รัชกาลที่ ๑
พระบาทสมเดจ็ พระพุทธเลศิ หล้านภาลยั พระบาทสมเดจ็ พระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก
หน่วยที่ ๒ บทเสภาสามคั คเี สวก ตอน วิศวกรรมา และสามัคคเี สวก
๒
การแสดงระบาและขบั เสภาสามคั คีเสวกเริ่มตน้ คร้ังแรก ณ ท่ีใด.....?
ก. พระราชวงั ไกลกงั วล ข. พระราชวงั หลงั
ค. พระราชวงั สนามจนั ทร์ ง. พระราชวงั จนั ทรเกษม
หน่วยท่ี ๒ บทเสภาสามคั คเี สวก ตอน วิศวกรรมา และสามคั คเี สวก
๓
คาวา่ “เสวก” หมายถึงอะไร.....?
ก. ข้าราชการในราชสานกั ข. หัวหน้าทหารรักษาพระองค์
ค. ข้าราชบริพารช้ันใน ง. ผ้ดู ูแลรักษาใกล้ชิด
หน่วยที่ ๒ บทเสภาสามคั คเี สวก ตอน วศิ วกรรมา และสามัคคเี สวก
๔
บทเสภาสามคั คีเสวกแต่งข้ึนดว้ ยคาประพนั ธ์ชนิดใด.....?
ก. กลอนบทละคร ข. กลอนสักวา
ค. กลอนดอกสร้อย ง. กลอนเสภา
หน่วยท่ี ๒ บทเสภาสามัคคเี สวก ตอน วิศวกรรมา และสามัคคเี สวก
๕
จุดประสงคห์ ลกั ในการประพนั ธบ์ ทเสภา “สามคั คีเสวก” คืออะไร.....?
ก. ใช้เป็ นบทฟ้อนรา ข. ชีใ้ ห้เห็นความงามของศิลปะของชาติ
ค. เพื่อสรรเสริญเทพแห่งศิลปกรรม
ง. ปลูกฝังความจงรักภักดแี ละซื่อสัตย์ต่อ
หน้าที่
หน่วยท่ี ๒ บทเสภาสามัคคเี สวก ตอน วศิ วกรรมา และสามคั คเี สวก
๖
บทเสภาสามคั คีเสวกแต่งข้ึนกี่ตอน.....?
ก. ๔ ตอน ข. ๑๔ ตอน
ค. ๒ ตอน ง. ๘ ตอน
หน่วยที่ ๒ บทเสภาสามัคคเี สวก ตอน วิศวกรรมา และสามคั คเี สวก
๗
บทเสภาสามคั คีเสวกประกอบดว้ ยตอนอะไรบา้ ง ตามลาดบั .....?
ก. สามคั คเี สวก วศิ วกรรมา กรีนริ มติ ร ข. กจิ การแห่งพระนนที สามคั คีเสวก
กจิ การแห่งพระนนที วศิ วกรรมา กรีนิรมติ ร
ค. กจิ การแห่งพระนนที กรีนริ มติ ร ง. กจิ การแห่งพระนนที กรีนริ มติ ร
วศิ วกรรมา สามคั คเี สวก สามคั คเี สวก วศิ วกรรมา
หน่วยท่ี ๒ บทเสภาสามัคคเี สวก ตอน วิศวกรรมา และสามคั คเี สวก
๘
บทเสภาตอนท่ี ๓ วศิ วกรรมา กล่าวถึงส่ิงใดเป็นสาคญั .....?
ก. ความสามคั คใี นหมู่คณะ ข. งานของข้าราชการ
ค. สรรเสริญพระคเณศ เทพแห่งศิลปะ ง. ความสาคัญของช่างต่าง ๆ
หน่วยท่ี ๒ บทเสภาสามคั คเี สวก ตอน วศิ วกรรมา และสามัคคเี สวก
๙
“แต่กรุงไทยศรีวไิ ลทนั เพ่ือนบา้ น จึงมีช่างชานาญวเิ ลขา”
คาวา่ วเิ ลขา หมายถึง.....?
ก. มเี สน่ห์ ข. น่าหลงไหล
ค. ดงึ ดูดความสนใจ ง. งามยงิ่
หน่วยที่ ๒ บทเสภาสามัคคเี สวก ตอน วศิ วกรรมา และสามัคคเี สวก
๑๐
“แมล้ ูกเรืออวดดีมีทิฐิ และเร่ิมริเฉโกยงุ่ โยเส"
คาวา่ เฉโก หมายถึง.....?
ก. ฉลาดแกมโกง ข. เฉไฉไม่ตรงไปตรงมา
ค. อวดดี จองหอง ง. หยง่ิ ยโส โอหัง
หน่วยที่ ๒ บทเสภาสามัคคเี สวก ตอน วศิ วกรรมา และสามคั คเี สวก
๑๑
“อนั ชาติใดไร้ช่างชานาญศิลป์ เหมือนนารินไร้โฉมบรรโลมสง่า”
ขอ้ ใดเปรียบเทียบไดถ้ ูกตอ้ ง.....?
ก. ช่างฝี มือ - งานศิลปะ ข. ผู้หญิง - ความสวยงาม
ค. ช่างฝี มือ - ความสวยงาม ง. ช่างฝี มือ - ผ้หู ญิงสวย
หน่วยที่ ๒ บทเสภาสามคั คเี สวก ตอน วิศวกรรมา และสามคั คเี สวก
๑๒
“ท้งั ช่างป้ันช่างเขียนเพยี รวชิ า อีกช่างสถาปนาถูกทานอง”
จากบทขา้ งตน้ ไม่ปรากฏอาชีพใด.....?
ก. ประตมิ ากร ข. จติ รกร
ค. ช่างทอง ง. ช่างก่อสร้าง
หน่วยที่ ๒ บทเสภาสามัคคเี สวก ตอน วศิ วกรรมา และสามัคคเี สวก
๑๓
จากบทเสภาสามคั คีเสวกขอ้ ใดไม่ใช่ประโยชนข์ องศิลปะ.....?
ก. นาใจให้สร่างโศก ข. เป็ นเกยี รตภิ ูมขิ องประเทศชาติ
ค. พาใจให้สุขสราญ ง. บ้านเมืองมศี านตสิ ุขสงบ
หน่วยที่ ๒ บทเสภาสามคั คเี สวก ตอน วศิ วกรรมา และสามัคคเี สวก
๑๔
บทเสภาตอนที่ ๔ สามคั คีเสวก กล่าวถึงสิ่งใดเป็นสาคญั .....?
ก. ภาระกจิ ของพระนนที ข. ความสามคั คีของข้าราชการ
ค. สรรเสริญพระคเณศ เทพแห่งศิลปะ ง. ความสาคัญของช่างต่าง ๆ
หน่วยท่ี ๒ บทเสภาสามัคคเี สวก ตอน วิศวกรรมา และสามคั คเี สวก
๑๕
“คอยต้งั ใจฟังบงั คบั กปั ปิ ตนั นาวาน้นั จึงจะรอดตลอดทะเล”
จากบทขา้ งตน้ คาวา่ กปั ปิ ตนั เปรียบถึงใคร.....?
ก. กษตั ริย์ ข. แม่ทพั นายกอง
ค. คนบงั คบั เรือ ง. ข้าราชการ
หน่วยท่ี ๒ บทเสภาสามคั คเี สวก ตอน วิศวกรรมา และสามัคคเี สวก
๑๖
ในบทเสภา ตอนสามคั คีเสวก ขอ้ ใดเปรียบเทียบไม่ถูกตอ้ ง.....?
ก. ลูกเรือ = ข้าราชการ ข. กปั ปิ ตนั = ผ้นู าประเทศ
ค. เรือ = ประเทศไทย ง. คลื่นลมแรง = ความสามคั คี
หน่วยท่ี ๒ บทเสภาสามคั คเี สวก ตอน วศิ วกรรมา และสามัคคเี สวก
๑๗
บทเสภาสามคั คีเสวก มีคุณค่าวรรณศิลป์ เด่นในดา้ นใด.....?
ก. สัทพจน์, สัญลกั ษณ์ ข. ใช้คาง่าย, อตพิ จน์
ค. ใช้คาง่าย, อุปมา ง. บุคลาธิษฐาน, อุปลกั ษณ์
หน่วยท่ี ๒ บทเสภาสามคั คเี สวก ตอน วิศวกรรมา และสามคั คเี สวก
สวสั ดคี รับ