อีบุคอีพ่ออีแม่2

หนงั สืออ่านเพิม่ เติม
สาหรับนกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษาปี ท่ี 2
วชิ าพระพทุ ธศาสนา 2 รหสั วชิ า ส 22104
โรงเรียนสวนกหุ ลาบวทิ ยาลยั รังสิต

รวบรวมและเรียบเรียง โดย
นายอิทธิพนั ธ์ นาโควงค์
กลุ่มสาระการเรียนรู้สงั คมศึกษา ศาสนาและวฒั นธรรม

ก

คำนำ

หนงั สืออ่านเพ่มิ เติม เร่ือง ศาสนพธิ ีสาหรับชาวพทุ ธเล่มน้ีถูกจดั ทาข้ึน
เพ่ือใหน้ กั เรียนช้นั มธั ยมศกึ ษาปี ท่ี 2 โรงเรียนสวนกหุ ลาบวทิ ยาลยั รังสิต ไดใ้ ชอ้ ่าน
เพิม่ เติม จากหนงั สือเรียนวชิ าพระพุทธศาสนา 2 ภาคเรียนท่ี 2/2562 เพม่ิ เติมท้งั ในส่วนของ
รูปภาพและเน้ือหา เพอ่ื ใหน้ กั เรียนอ่านง่ายและเขา้ ใจไดง้ ่ายข้ึน

ขา้ พเจา้ หวงั เป็นอยา่ งยงิ่ วา่ หนงั สือเล่มนี่จะเป็นประโยชนแ์ ก่นกั เรียนและผู้
ใคร่ศกึ ษาหาความรู้เร่ืองศาสนพธิ ีทางพระพุทธศาสนา และศาสนพิธีของศาสนที่สาคญั ๆ
หากแมว้ า่ หนงั สือเล่มน้ีมีขอ้ ผดิ พลาดประการใดทางผจู้ ดั ทาตอ้ งกราบขออภยั มา ณ โอกาส
น้ีดว้ ย

นายอิทธิพนั ธ์ นาโควงค์

หสวชิานหาเงัรพรสื่อรับือะงนอพกั่าทุนเรธเียพศนิม่าชสเต้นันิมาม2ธั สยมำรรศหบึกสัษญั วาชิปีาทสี่ 222104 ข

โรงคเารนียานสวนกหุ ลาบวทิ ยาลยั รังสิต หน้ำท่ี

ก

สารบญั ข

ศาสนพิธี 1

การทาบุญงานมงคลและงานอวมงคล 4

การนิมนตพ์ ระสงฆ์ 5

การทอดกฐิน 6

การแสดงตนเป็ นพุทธมามกะ 8

การจดั โตะ๊ หมู่บูชา รวบรวมและเรียบเรียง โดย 9
บรรณานุกรม
นายอิทธิพนั ธ์ นาโควงค์

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวฒั นธรรม11

หน้าท่ี1

หน้ำท่ี

หนงั สืออพศ่าธิำนสี คเนืพอพแิม่ ธิบเีบตอิมยา่ ง แบบแผน หรือรูปแบบต่างๆ หน้าที่2
ที่พงึ ปฏิบตั ิในทางศาสนา
โดยสเฉาพหาะรพับรนะพกั ุทเธรศียานสนชา้นัเรียมกวธั า่ ยศมาสศนึกพษธิ าี ปคี วทาี่ม2จริงเรื่อง ศาสนพธิ ี เป็นเรื่องที่มีดว้ ยกนั
ทพทุ้งกธิั สีศตวโิ้นา่ารชิ สงงๆานเพาเรกีแยริดลนะตะาพสเมปทุม็วนานธเภร่ืศอากยงาหุหเกสลลิดนงัขา้แึนาบมท2วศ้ ีหทิาลสยงันศราพาลหสิธยัีใสนั นาวพรหชิ รังมะาสาพยสิตทุคธว2าศมา2สวา่น1มา0กีศเ็าช4ส่นนกานัเกเิดกขิด้ึนขก้ึน่อภนายแหลวล้ จงั ึงมี

ประโยชน์ของศำสนพธิ ี

ศาสนพิธีท่ีถูกตอ้ งทาใหพ้ ธิ ีมีความเรียบร้อย งดงาม ยอ่ มเพ่ิมพูนความศรัทธา
ของผทู้ ่ีไดพ้ บเห็น เป็นเครื่องแสดงเกียรติยศของเจา้ ภาพและผเู้ ขา้ ร่วมพิธีอีกท้งั ยงั เป็นการ
รักษาวฒั นธรรมประเพณีอนั ดีงามของชาติ ศาสนพิธีจึงมีมากมาย

ประเภทของศำสนพธิ ที ำงพระพทุ ธศำสนำ
๑. กศุ ลพธิ ี คือ พิธีกรรมที่เนื่องดว้ ยการอบรมความดีงามทาง
พระพทุ ธศาสนาเฉพาะตวั บุคคล เช่น การรักษาศลี การฟังธรรม การแสดงตนเป็นพทุ ธมาม
กะ การเวยี นเทียนในวนั สาคญั ทางพระพทุ ธศาสนา
๒. บุญพิธี คือ พธิ ีทาบุญ เป็นประเพณีในครอบครัว ในสังคม เก่ียวเนื่องกบั
การดาเนินชีวติ ไดแ้ บ่งพธิ ีทาบุญเป็น ๒ ประเภท คือ ประเภทที่ ๑ พิธีทาบุญงานมงคล เป็น
พธิ ีทาบุญเพอ่ื ความเป็นสิริมงคลแก่ตนเอง แก่ผอู้ ่ืน แก่สถานที่ เช่น งานฉลองยศ งานทาบุญ
ข้ึนบา้ นใหม่ งานมงคลสมรส งานทาบุญประเทศ ประเภทท่ี ๒ พิธีทาบุญงานอวมงคล เป็น
พิธีทาบุญเพ่ืออุทิศใหแ้ ก่บุคคลท่ีล่วงลบั ไปแลว้ เช่น งานสวดพระอภิธรรม ทาบุญ ๗ วนั
ทาบุญ ๕๐ วนั ท๓า.บทุญาน๑พ๐ธิ ๐ี ควือนั พเธิปีถ็นรนววาตาบยน้ยอรทิทวมาธนแิพลตนั ะ่าธเงร์ ีๆยนบาเเโปรค็ียนวงกงโคาดร์ ยถวายปัจจยั สี่ คือ อาหาร
เครื่องนุ่งห่ม ท่ีอยอู่ าศยั ยารักษาโรกคลุแ่มลสะารสะ่ิงกขารอเงรีอยนื่นรอู้สนั ังคคมวศรึกแษกา่สศมาณสนบารแิโลภะควฒแั ดน่พธรรระมสงฆ์ จะ
เป็นการถวายทานเฉพาะเจาะจงแก่พระสงฆ์ รูปใดรูปหน่ึง ที่เรียกวา่ “ปาฏิปุคคลิกทาน”
หรือการถวายทานแก่หมู่พระสงฆไ์ ม่เฉพาะเจาะจงท่ีเรียกวา่ “สงั ฆทาน” หรือการถวายผา้

หน้าท่ี3

หนงั สืออ่านเพมิ่ เติม หน้าท่ี4
สาหรับนกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษาปี ท่ี 2
วชิ าพระพทุ ธศาสนา 2 รหสั วชิ า ส 22104
โรงเรียนสวนกหุ ลาบวทิ ยาลยั รังสิต

รวบรวมและเรียบเรียง โดย
นายอิทธิพนั ธ์ นาโควงค์

กลุ่มสาระการเรียนรู้สงั คมศึกษา ศาสนาและวฒั นธรรม

หน้าท่ี5
กำรนิมนต์พระสงฆ์
พระสงฆ์ คือ ผปู้ ระกอบพิธีกรรมต่างๆ เพื่อใหไ้ ดร้ ับผลสาเร็จและ
นาไปสู่ผลที่ตอ้ งการ อนั เป็นการนอ้ มนาใหผ้ ศู้ รัทธาเขา้ ถึงธรรมท่ีสูงข้ึน ดงั น้นั
ในการนิมนตพ์ ระสงฆจ์ ึงควรเขียนเป็นหนงั สือ หรือภาษาทางราชการ เรียกวา่
“การวางฏีกานิมนตพ์ ระสงฆ”์ เพื่อถวายพระสงฆถ์ ือไวเ้ ป็นหลกั ฐาน ซ่ึง
ประกอบดว้ ยขอ้ ความสาคญั เพ่อื ใหพ้ ระสงฆท์ ราบวา่ นิมนตง์ านพธิ ีใด วนั เวลา
และสถานท่ี ในการประกอบพธิ ีควรแจง้ ใหช้ ดั เจน ส่วนจานวนพระสงฆท์ ี่นิยม
ในแต่ละพิธีน้นั ไม่ไดก้ าหนดจานวนขา้ งมาก แต่มีการกาหนดจานวนขา้ งนอ้ ยไว้
คือ ไม่ต่ากวา่ ๕ รูป ๗ รูป ๙ รูป และ ๑๐ รูป เพอ่ื จะไดค้ รบองคค์ ณะสงฆ์ ส่วน
งานพระราชพิธีหรือพิธีการทางราชการนิยมนิมนตพ์ ระสงฆ์ ๑๐ รูป ท้งั งานมงคล
และงานอวมงคล แต่ถา้ หากเป็น พิธีบาเพญ็ กศุ ลสวดพระอภิธรรมศพประจาคืน
น้นั จะนิมนตพ์ ระสงฆส์ วดพระอภิธรรม จานวน ๔ รูป

หนงั สืออ่านเพ่ิมเติม หน้าท่ี6
สาหรับนกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษาปี ท่ี 2
วชิ าพระพทุ ธศาสนา 2 รหสั วชิ า ส 22104
โรงเรียนสวนกหุ ลาบวทิ ยาลยั รังสิต

การทอดกฐิน เป็นประเพณีที่สาคญั ของพทุ ธศาสนกิ ชนอย่างหนง่ึ นิยมทากันตงั้ แต่วนั แรม
ค่าเดือนสบิ เอ็ด ไปจนถงึ กลางเดือนสบิ สอง คาวา่ กฐิน แปลว่า ไม้สะดงึ คือกรอบไม้ชนดิ
หนง่ึ สาหรับขงึ ผ้าให้ตงึ สะดวกแก่การเย็บ ในสมยั โบราณเยบ็ ผ้าต้องเอาไม้สะดงึ มาขงึ ผ้าให้
ตงึ เสียก่อน แล้วจงึ เย็บ

การทอดผ้าป่า ผ้าป่า ครัง้ พทุ ธกาลเรียกวา่ ผ้าบงั สกุ ลุ
จีวร คือผ้าเปือ้ นฝ่นุ ที่ไมม่ ีเจ้าของหวงแหน ทงิ ้ อยใู่ นที่
สาธารณะ ประเพณีการทอดผ้าป่ามีมาแตค่ รัง้ พทุ ธกาล
เมื่อยงั ไมท่ รงอนญุ าตให้ภิกษุรับคฤหบดจี ีวร คอื จีวรท่ี
ชาวบ้านถวายโดยเฉพาะ ทรงอนญุ าตแตเ่ พียงให้ภิกษุ
แสวงหาผ้าบงั สกุ ลุ นามาซกั ฟอกตดั เยบ็ เป็นจีวรผืนใด
นรกวลาบยุ่มอรสิทวามธรแะิพผคไบลกมนัืนวระาข่ิโาธหรเภดรัม์เนรีคยตนลีงึ่ยบอ่าาทไนเโพปบรี่ตรคียทาทุู้้อสวงกงิธง้งังไขบกโคควอดาญมั้์ตงรยศาภญแึกมิกลตัษทษ้วิา่ีตจุใใาศ่นงชึ งไา้นเดรสๆงุ่่ือ้จนหงโดั าม่ดนหแยี ้ลพาปมผะทุรา้วาะธกฒทสัศเี่สงปนาค็มสนธจ์ คนประ่รวกิาบมรชชาแ้านเกทพเส่หี่ร็ญ้มูว็นา่ณกศุ ล
ภิกษุผ้แู สวงหาเดนิ ไป จงึ เรียกวา่ ผ้าป่าในภาษาไทยเรา

หน้าท่ี7

คาถวายผ้ากฐิน

" อิมงั มะยงั ภนั เต, สะปะริวารัง, กะฐินะจีวะระทสุ สงั , สงั สสะ, โอโณชะยา
มะ, สาธุ โน ภนั เต, สงั โฆ, อิมงั สะปะริวารัง, กะฐินะทสุ สงั , ปะฏิคคณั หาต,ุ
ปะฏิคคะเหตตะวาจะ, อมิ ินา ทสุ เสนะ กะฐินงั , อตั ถะระต,ุ อมั หากงั ฑีฆะ
รัตตงั หติ ายะ สขุ ายะ นพิ พานายะจะ ฯ "

ข้าแตพ่ ระสงฆ์ผ้เู จริญ ข้าพเจ้าทงั้ หลาย ขอน้อมถวายผ้ากฐินจีวร กบั ทงั้
บริวารนี ้แดพ่ ระสงฆ์ ขอพระสงฆ์จงรับผ้ากฐินกบั ทงั้ บริวารนี ้ ของ ข้าพเจ้า
ทงั้ หลาย และ เมื่อรับแล้วขอจงกรานใช้ กฐิน ด้วยผ้านี ้เพื่อประโยชน์ และ
ความสขุ แกข่ ้าพเจ้าทงั้ หลายสนิ ้ กาลนานเทอญ ฯ

คาถวายผ้าป่ า

" อมิ านิ มะยงั ภนั เต ปังสกุ ลู ะจิวะรานิ สะปะริวารานิ ภิกขสุ งั ฆสั สะ
โอโณชะยามะ โน ภนั เต ภกิ ขสุ งั โฆ อมิ านิ ปังสกุ ลู ะจีวะรานิ สะปะ
ริวารานิ ปะฏิคคณั หาตุ อมั หากงั ทีฆะรัตตงั หติ ายะ สขุ ายะ นิ
พพานายะจะ ฯ "

ข้าแต่พระสงฆ์ผ้เู จริญ ข้าพเจ้าทงั้ หลาย ขอน้อมถวายผ้าบงั สกุ ลุ
จีวรกบั ทงั้ บริวารเหลา่ นี ้แก่พระภิกษุสงฆ์ ขอพระภิกษุสงฆ์จงรับ
ผ้าบงั สกุ ลุ จีวรกบั ทงั้ บริวารเหล่านี ้ของข้าพเจ้าทงั้ หลาย เพ่ือ
ประโยชน์ และ ความสขุ แก่ข้าพเจ้าทงั้ หลาย สิน้ กาลนานเทอญ

หนงั สืออ่านเพมิ่ เติม หน้าท่ี8
สาหรับนกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษาปี ท่ี 2
วชิ าพระพทุ ธศาสนา 2 รหสั วชิ า ส 22104
โรงเรียนสวนกหุ ลาบวทิ ยาลยั รังสิต

รวบรวมและเรียบเรียง โดย
นายอิทธิพนั ธ์ นาโควงค์

กลุ่มสาระการเรียนรู้สงั คมศึกษา ศาสนาและวฒั นธรรม

หน้าท่ี9
กำรจดั โต๊ะหมู่บูชำ

โต๊ะหมู่บูชา คือ กลุ่มหรือชุดของโตะ๊ ที่ใชต้ ้งั พระพุทธรูป หรือสิ่งอนั เป็นที่
เคารพสกั การะ เช่น พระบรมฉายาลกั ษณ์ พระบรมสาทิสลกั ษณ์หรือพระบรมรูป
หล่อของพระมหากษตั ริย์ พระฉายาลกั ษณ์ หรือพระสาทิสลกั ษณ์ของพระบรม

วงศานุวงศ์ หรือรูปของบรรพบุรุษ ประกอบดว้ ยเคร่ืองบูชาอนั เป็นการแสดงออก
ซ่ึงความเคารพอยา่ งสูงของผทู้ ่ีสักการะ และเป็นการแสดงถึงความกตญั ญูที่พงึ มีต่อ
ผมู้ ีอุปการคุณซ่ึงเป็นวฒั นธรรมอนั ดีงามท่ีมีคุณค่ายงิ่ ของสงั คมไทย

หนงั สืออ่านเพ่ิมเติม หน้าท่ี10
สาหรับนกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษาปี ที่ 2
วชิ าพระพทุ ธศาสนา 2 รหสั วชิ า ส 22104
โรงเรียนสวนกหุ ลาบวทิ ยาลยั รังสิต

รวบรวมและเรียบเรียง โดย
นายอิทธิพนั ธ์ นาโควงค์

กลุ่มสาระการเรียนรู้สงั คมศึกษา ศาสนาและวฒั นธรรม

หน้าท่ี11

บรรณานกุ รมกรม

การศาสนา กระทรวงวฒั นธรรม. ศาสนพิธีและมารยาทไทย. กรุงเทพมหานคร : โรง
พิมพช์ ุมนุม สหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จากดั . พิมพค์ ร้ังท่ี ๓, ๒๕๖๑.
http://www.dhammathai.org/index.php
https://th.wikipedia.org/wiki

หนงั สืออ่านเพิม่ เติม
สาหรับนกั เรียนช้นั มธั ยมศึกษาปี ท่ี 2
วชิ าพระพทุ ธศาสนา 2 รหสั วชิ า ส 22104
โรงเรียนสวนกหุ ลาบวทิ ยาลยั รังสิต

รวบรวมและเรียบเรียง โดย
นายอิทธิพนั ธ์ นาโควงค์
กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวฒั นธรรม