ศาสนาเชน

สญั ลกั ษณศ์ าสนา

• รูปปฏิมาของพระมหาวีระ
• "ไชนประตีกจินหะ"
• สญั ลกั ษณ์ทางการสากลของ

ศาสนาเชน

ประวตั ิศาสดา

• ศาสดาของศาสนา เชน เรียกวา่ “ ตีรถงั กร ” โดยมีท้งั หมด 24
องค์ 2 องคส์ ุดทา้ ยคือ ปารศวนาถ และ มหาวีระ

• มหาวรี ะ มีนามเดิมวา่ “วรรธมาน” แปลวา่ ผเู้ จริญ เป็นพระราช
โอรสของกษตั ริยส์ ิทธารถ และพระมารดานามวา่ ตฤศาลา ณ
กณุ ฑคาม

• ในวนั ประสูติฤาษีทานายวา่ จะไดเ้ ป็นจกั รพรรดิ แต่ถา้ ออกบวชจะ
ไดเ้ ป็นศาสดา

ประวตั ิศาสดา

• เม่ือศึกษาในศาสนาพราหมณ์ มหาวีระ ทรงไม่พอพระทยั ในการ
แบ่งวรรณะ

• มหาวีระ สมรสกบั เจา้ หญิงยาโสธารา
• มีธิดา นามวา่ อโนชา หรือ ปริยทรรศนา

• เมื่อ 28 พรรษา บาเพญ็ เป็นนกั พรต 12 ปี กบ็ รรลุความรู้
ข้นั สูงสุด คือ ไกวลั (การหลุดพน้ จากกิเลสท้งั ปวง)

ประวตั ิศาสดา

• พระมหาวีระ (กลา้ หาญมาก) ไดช้ ื่อน้ีมาเพราะสามารถหยดุ ชา้ ง
ตกมนั ได้

• พระมหาวีระ เริ่มออกเดินทางประกาศศาสนาใหม่ ตามพระนาม
ของท่านวา่ เชน (ชนะ) เนน้ หนกั ในการบาเพญ็ ทุกขกิริยา

• มหาวีระ สง่ั สอนสาวกเป็นเวลา 30 ปี กวา่
• เขา้ ถึงนิพพานและมรณภาพ เมื่อพระชนมายุ 72 พรรษา เป็น

เวลา 29 ปี ก่อนพทุ ธศกั ราช ที่กรุงปาวา สาธารณรัฐมลั ละ



คมั ภรี ์

• องั คะ หรือ อาคม • สิทธานตะ
ขอ้ บญั ญตั ิ ขอ้ ปฏิบตั ิ ชาดกในทาง
ศาสนา
ของนกั พรตหรือ
คฤหสั ถ์

ผคู้ รองเรือน

นิกาย

• นิกายทิคมั พร (อนิ เดียใต้)

• เปลือยกาย ชีเปลือย (นุ่งลมห่มฟ้ า)
• มีขอ้ ปฏิบตั ิท่ีเคร่งครัด
• ตอ้ งพกไมก้ วาด (หางนกยงู ) / กระบอกน้าไมไ้ ผ่ (ผา้ กรองน้า) /

คมั ภีร์
• ไม่กินอาหาร/น้า
• ไม่มีสมบตั ิติดตวั รวมท้งั เส้ือผา้
• ไม่ยอมใหผ้ หู้ ญิงปฏิบตั ิตาม และบรรลุธรรม

นกิ าย

• นิกายเศวตัมพร

• นุ่งขาวห่มขาว
• อยทู่ างอินเดียตอนเหนือ
• มีผา้ ปิ ดปาก เพอ่ื ป้ องกนั แมลงเขา้ ปากและจมกู

18+



18+

• นิกายทิคมั พร รูปป้ันองคพ์ ระตีรถงั กร เปลือยกาย ทอดตาลงต่า
• นิกายเศวตมั พร ห่มผา้ ตามองไปขา้ งหนา้

หลักธรรม

ความทุกขย์ ากท้งั ปวงในโลก เน่ืองมาจากความปรารถนา
เม่ือคนเราละความปรารถนา จะพบความสุขอนั ยง่ิ ใหญ่แห่งวญิ ญาณ คือ

โมกษะ

• วญิ ญาณมีท้งั ในส่ิงมีชีวิตและไม่มีชีวิต
• พระมหาวีระไม่ใช่ศาสดาองคแ์ รก ท่านเป็นผรู้ วบรวมหลกั ธรรม

ของศาสดาองคก์ ่อนๆท้งั 23 องค์

• เนน้ การทรมานตนเอง อดอาหาร การตดั ผมดว้ ยทางตาลหรือมือ ยนื กิน

18+

หลกั ธรรม

• ข้อปฏบิ ัติทางไปสู่โมกษะ ตริ ัตนะ (แก้ว 3 ประการ)

1. สัมยคั ทรรศนะ (ความเห็นชอบ)
• เช่ือวา่ ศาสดาท้งั หลายในอดีตเดิมเป็นคนธรรมดา ที่มีความ

เพยี รอยา่ งมาก เพ่ือหลุดพน้ และอบรมสงั่ สอนเหล่ามนุษย์
ใหพ้ น้ ทุกข์ ดว้ ยหลกั ธรรม

หลกั ธรรม

• ข้อปฏิบตั ทิ างไปสู่โมกษะ ตริ ัตนะ (แก้ว 3 ประการ)

2. สัมยคั ชญาณ (ความรู้ชอบ)

• ความรู้เรื่องโลก (โลก นรก สวรรค์ และโลกอื่น ทีอยเู่ อง
ไม่มีผคู้ วบคุม อยนู่ ิรันดร)
• สิ่งทป่ี รากฏอยู่ในโลก (ธาตุ ดินน้าลมไฟ ร่างกายมนุษย์ และสิ่ง

ต่างๆที่ปรากฏบนโลก)
• ความรู้เรื่องการแบ่งโลก (โลกแบ่งเป็น ต่ากลางสูง และนรกสวรรค์

หลายช้นั ชีวะและอชีวะรวมกนั เป็นโลกและชีวิต โลกจึง

ปราศจากผสู้ ร้าง)

หลักธรรม

• ข้อปฏิบตั ทิ างไปสู่โมกษะ ตริ ัตนะ (แก้ว 3 ประการ)

3. สัมยคั จารีต (ความประพฤตชิ อบ) มีหลกั ธรรม 2 ประการ

• อนุพรต ธรรมสาหรับผคู้ รองเรือน

• อหิงสา (ไม่เบียดเบียน)
• สัตยะ (รักษาสัตย)์
• อสั เตยะ (ไม่โกง ไม่ขโมย)
• พรหมจริยะ (ไม่ประพฤติผดิ ในกาม และไม่ด่ืมของมึนเมา)
• อปริคหะ (ไม่โลภ)

• มหาพรต ธรรมสาหรับนกั พรต (เหมือนอนุพรต แต่เคร่งครัดกวา่ )

พิธีกรรม

พธิ ีภารยสุ นะ หรือปัชชุสนะ
• เป็นพิธีสาคญั ที่ราลึกถึงพระมหาวรี ะ ( ท่ีทาใหเ้ กิดความ

สงบ อภยั และเสียสละโดยการบริจาคทานแก่ ผยู้ ากจน )
• จดั ในช่วงปลายสิงหาคม หรือตน้ กนั ยายน ใชเ้ วลา 8 วนั
• โดยนกั บวชท่ีปกตออยใู่ นป่ า ตอ้ งเขา้ เมืองเพื่อร่วมพิธี
• ส่วนฆราวาสใหอ้ ่านคมั ภีร์ของพระมหาวรี ะ
• และมีการเฉลิมฉลองยงิ่ ใหญ่

พธิ ภี ารยสุ นะ หรอื ปัชชุสนะ

ระยะ 1 ( 3 วนั แรก)
• ฆราวาสตอ้ งรับคาสอนจากนกั บวชทุกเชา้ วนั ละ 2 ชวั่ โมง

ระยะ 2 ( วนั ที่ 4)
• ฆราวาสอา่ นกลั ปสูตร (ความเป็นมาศาสนา และประวตั ิพระ

มหาวีระ)

พิธีภารยสุ นะ หรอื ปชั ชสุ นะ

ระยะ 3 ( วนั ท่ี 5)

• เชื่อวา่ เป็นวนั ประสูติของพระมหาวรี ะ
• มีการขายวตั ถุแห่งความฝัน ทาจากเงิน และต้งั ในวดั

หรือริมแม่น้าคงคา
• เม่ือถึงวนั จะนามาแห่ริมน้าคงคา พร้อมรูปพระมหาวี

ระ คมั ภีร์ หนงั สือท่ีเกี่ยวขอ้ ง

พิธีภารยุสนะ หรอื ปัชชุสนะ

ระยะ 4 ( วนั ที่ 6 และ 7)
• อา่ นกลั ปสูตร (ความเป็นมาศาสนา และประวตั ิพระมหาวรี ะ)

ระยะ 5 ( วนั ท่ี 8)
• อา่ นคมั ภีร์ทุกเล่ม โดยนกั บวชอธิบายใหฟ้ ัง