TANA Patrika - January 2020 (2)

ªª@+s√! e\ ˝≤>&∑ ÜìøÏ y=kÕyÔ ê?μμ ∫qï ∫qï ‘T· +fÒ >T∑ +&\Ó ì+&Ü |˝” ≤Ã&TÉ . Á|Xü Ê+‘+· >± ñ+~.
#˚‘·T\‘√ kÕj·T+ |ü≥º&É+ #·÷dæ e÷eT eTTs¡TkÕÔ CÒãT˝À ‘·&ÉTeTT≈£îHêï&ÉT. <ës¡+, π>\|ü⁄ ø=¬øÿ+
n&ç>±&ÉT. ñHêïsTT. Äπs&ÉT n&ÉT>∑T\ yÓ<äTs¡Tø£Ás¡ uÀ≥T˝À
z |øü ÿ£ qT+fÒ ˝≤>±&TÉ . |∫ü Ãy<Ó Tä sT¡ ì q]øÏ ì|ü ˝À
ªªy=kÕÔ.μμ Ç+‘·≈£L eTT+<äT m|ü&É÷ ∫Hêï ø±*à y&˚ ç MT<ä ñqï|ü &˚ ø±*ø+Ï <ä n~$Tô|{ºÏ kÕ|⁄ü
uÀ≥TøÏ yÓfi¯¢˝Ò<äT. ñcÕs¡T |ü&É‘ê e&çe&ç>± q&ÉkÕÔ #d˚ æ ‘j· ÷· sT¡ #d˚ qæ øÁ£ s.¡ ø=ø±ÿìøÏ <ës+¡ ø{£ ºÏ øÁ£ sø¡ Ï
uÀ≥T mø±ÿ&TÉ . á‘· |Pü ]>Ô ± sê<Tä . ˝À‘T· ‘©Ó <Tä . dü+~Û+#ê&ÉT. ∫qïs=f…º eTTø£ÿ ‘·–*+∫ ˙fi¯¢˝À
◊‘˚H˚+? düeTTÁ<ä+ MT~øÏ yÓfi¯¢&ÜìøÏ düeTTÁ<ä+ e~* #·÷dü÷Ô ≈£L#·THêï&ÉT.
|æ˝À¢&ÉT Çe˙ï ˝…ø£ÿ˝ÒdüT≈£îìb˛&ÉT.
ªªuÁ<+ä . eTØ n+#T· ≈î£ yfiÓ ≈¢¯ î£ ,μμ e÷eT ôV≤#÷
eT÷&ÉT uÀ≥÷¢ |üø£ÿ|üø£ÿH˚ Á|üj·÷D+ ]+#ê&ÉT.
#˚düÔHêïsTT. ø=~›ø=~›>± düeTTÁ<ä+˝À eTT+<äT≈£î
yÓfi¯‘·+fÒ ∫HêïøÏ ø£&ÉT|ü⁄˝À ‘Ó$T*q≥Tº>±, bı≥º ªdüπsμ ns¡>∑+≥˝À ∫qï∫qï #˚|ü\T ø=ìï
>=+‘·T˝ÀøÏ y=∫à q≥Tº>±, ˙s¡dü+>± nì|æ∫Ã+~. |ü{≤º&ÉT. ne˙ï ‘·qy˚. n#·Ã+>± ‘·qT düeTTÁ<ä+
#ÓeT≥\T |ü&ÉT‘·THêïsTT. }|æ] y˚>∑+ e÷]+~. eT<Ûä´˝À |ü{Ϻq$. ˇø£ ø£esY˝À y˚düT≈£îHêï&ÉT. Ç$
e÷eT #·÷XÊ&ÉT. #˚‹˝À ããT˝Ÿ>∑+ ô|{Ϻ <ëìï n$Tà‘˚ Ç|ü &TÉ ‘q· nedsü êìøÏ d]ü |&ü Ü &ãÉ T“\T
ø±ùd|ü⁄ q$T* ‘·s¡yê‘· ìÁ<äbıeTàì #ÓbÕŒ&ÉT. ekÕÔj·÷?

ìÁ<ä ˝Ò#˚|üŒ{ÏøÏ m+&É HÓ‹ÔMT~ø=#˚à ≥j·T+ y˚≥>±fi¯ó¢ ÁX¯<ä∆>± y˚>∑+>± |üì#˚kÕÔH˚ ñHêïs¡T.
ne⁄‘ê ñ+~. Ç|ü&ÉT $ø±s¡+ ‘·–Z+~. ø=+#·+ yêfi¯¢ e+ø£ #·÷XÊ&ÉT. ∫Hêï |ü{Ϻq yê{Ï‘√ b˛*ùdÔ
u≤H˚ ñ+~. ˝Ò∫ #·\¢ì ˙fi¯¢‘√ yÓTTVü≤+ ø£&ÉT≈£îÿ yêfi¯ó¢ #ê˝≤ m≈£îÿyÓ≈£îÿe #˚|ü\T |ü{≤ºs¡T.
Hêï&ÉT. ¬s+&ÉT uÀ≥¢ eT<Ûä´ e\ y˚XÊs¡T. ˇø√|üø±ÿ
q\T>T∑ sT¡ #=|ü q e\ì |≥ü T≈º î£ ì ô|ø’ ˝Ï ≤– ñHêïsT¡ . Hêqï ≈£L&Ü e÷eT˝≤>± düs¡T≈£î ‘√&˚yê&Ü?
#˚‹øÏ n+<˚ m‘·TÔ˝À e\. e÷eT e\˝À+∫ ∫\T¢\ ˝øÒ b£ ˛‘˚ e\ ˝≤>π yê&Ü? Ç|ü &TÉ Çøÿ£ &É Hêqïñ+fÒ
bÕ¢dæºø˘ ≥ãT“˝ÀøÏ #˚|ü*ï #˚~ düs¡T≈£î uÀ≥T MT<ä ‘q· T |{ü qºÏ #|˚ \ü T #÷· dæ >s∑ «¡ +>± qy«˚ yê&Ü? @<<˚ √
yd˚ HÔü êï&TÉ . e\+‘ê U≤∞ nj÷· ´ø,£ eT∞¢ ˙fi¢¯ ˝À|*ü øÏ Ä˝À∫+#·T≈£îHêï&ÉT.
y˚dæ ø=ìï ì$TcÕ\T ñ+∫ ô|’øÏ ˝≤π>|üŒ{ÏøÏ ì+&Ü
düeTTÁ<ä|ü⁄ dü+|ü<ä b˛¬>’+~. ∫Hêï nãT“s¡+>± ˇøÿ£ kÕ]>± øÁ£ s¡ y=+–+~. ãsT¡ e⁄ ô|]–+~.
ø£fi¯ó¢ ô|<ä›$ #˚XÊ&ÉT. e÷eT e\˝À+∫ yÓTT‘·Ô+ düs¡T ì{≤s¡T>± ≈£L#·THêï&ÉT. ø£Ás¡ì >∑{Ϻ>± ¬s+&ÉT #˚‘·T
ø£+‘ê U≤∞ #˚dæ $ÁXÊ+‹ ø√dü+ Ä>±&ÉT. \‘√ |≥ü T≈º î£ Hêï&TÉ . ô|ø’ Ï $dTü sT¡ >± ˝≤>±&TÉ . sê˝<Ò Tä .
Ç+ø± Ç+ø± øÏ+~øÏ >∑T+E‘·T+~. uÀ≥T ã\¢MT<ä
Çyêfi¯ #˚dæq y˚≥øÏ e÷eTøÏ mìï &ÉãT“\T ã\+>± ø±fió¯ ¢ n~$T ô|{ºÏ øÁ£ sì¡ <>ä ]Z∑ øÏ ˝≤≈î£ ÿ+{≤
ekÕjÔ ÷Ó ? n+<Tä ˝À+∫ ‘q· ø√d+ü ø=~>› ± Çe«eTì ˙fi¯¢˝ÀøÏ #·÷XÊ&ÉT. ô|<ä› ø√q+ #˚|ü. |ü~πøJ\ ãs¡T
uÀ≥T ~–Hêø£ n&É>±*. e⁄+≥~. n$Tà‘˚ u≤´π>+ ø£s¡à, #Ó|ü\T, ø=‘·Ô
#=ø±ÿ, ìø£ÿs¡T ≈£L&Ü ø=qTø√ÿe#·TÃ.
∫Hêï ìÁ<ä˝Ò∫ ñ+&É≥+ #·÷dæ @yÓTÆHê ‹q
eTì e÷eT ôd’>∑ #˚XÊ&ÉT. _ôdÿ≥T¢, ns¡{Ï |ü+&ÉT¢, #˚|ü >±˝≤ìøÏ ∫øÏÿ –+E≈£î+≥+~. <ëìì
ø=ìï n|Œü #T· Ã\ ù|ø¬ ≥T¢ ñHêïsTT. q∫Ãq$ ø=+#+· #·÷&Ü\ì ÄÁ‘·T‘·‘√ ∫Hêï Ç+ø± ø=+#·+
ø=+#·+ ‹Hêï&ÉT. ñ|ü˙{Ï >±* ãT>∑Z*ï ‘·&ÉTeTT eTT+<äTøÏ »]>±&ÉT. n~ ˙fi¯¢˝À+∫ ô|’øÏ <ä÷øÏ eT∞¢
≥bÕeTì ˙fi˝¢¯ À |&ü +ç ~. <ëì ÁbÕD ujÑÛ T· + uÀ≥Tì

51 »qe] 2020 ‘êHê|üÁ‹ø£

qrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqr

}ù|d+æ ~. ∫Hêï Xø¯ øÔÏ ,Ï n~ n‘ì· øÏ n*$ >±q+‘· |ü&çq #˚|ü >∑ã>∑u≤ uÀ≥TøÏ <ä÷s¡+>± á<äT‘ê
ô|<ä›~. |üì #˚kÕÔH˚ |æ˝≤¢&çì ¬>eq+˝À ñ+#·T≈£îqï b˛sTT+~.
e÷eT _‘·Ôs¡>± #·÷dæ >∑u≤>∑u≤ kÕj·T+ y=#êÃ&ÉT. ªª>±\+ m+<äT≈£î ‘Ó>∑>={≤ºe⁄sê?μμ e÷eT
ãs¡Te⁄øÏ |æ˝≤¢&ÉT düeTTÁ<ä+˝À |ü&çb˛‘ê&˚yÓ÷ nì $düT>±Z >∑~›+#ê&ÉT.
n~]bÕ≥T ˇø£y˚|ü⁄, $\TyÓ’q ô|<ä› #˚|ü <=s¡T≈£î ªª<ëì bı≥º ˝≤e⁄>± ñ+~, ˝À|ü\ >∑T&ÉT¢
‘·T+<äì dü+‘√wü+ ˇø£y˚|ü⁄. |æ˝≤¢&ç uÛÑTC≤\T ˇø£ HêïsTT. <ëìï #·+ù|ùdÔ >∑T&ÉT¢ ≈£L&Ü #·∫Ãb˛‘êsTT.
#˚‘√Ô |ü≥Tº≈£îì Ç+ø√ #˚‘√Ô π>\+ ø£Ás¡ <=s¡ø£ãT#·Tà n|ü&ÉT #˚|ü\T >∑T&ÉT¢ ô|fÒº ø±\+ Ç+ø£ sêH˚ sê<äT.
≈£îHêï&ÉT. ã\yÓTÆq ø£+&É\T, >∑{Ϻ |ü≥Tº, <ä&ÛÉyÓTÆq >∑T&ÉT¢ ô|fÒº ø±\+ y=ùdÔH˚ Hêqï\T düeTTÁ<ä+ y=~*
π>\|ü⁄ <ës¡+. #˚|üøÏ z≥$T ‘·ù|Œ neø±X¯+ ˝Ò<äT. Ç+{øÏ Ï e#Ã˚ ~. u≤´>¥ ˝bÒ ˛sTTHê |sπü <¢ Tä . >√‘+· d+ü #˚
eT∞¢ n~ >±*˝ÀøÏ m–]+~. ∫Hêï <ëì y=+πø |ü≥Tº¬øfi≤ÔqT,μμ e÷eTøÏ |æ˝À¢&ÉT e÷{≤º&˚~ ˇø£ÿ
#·÷düÔHêï&ÉT. <ëì nDTeDTe⁄q÷ #·÷|ü⁄‘√ eTTø±ÿ ns¡ú+ ø±˝Ò<äT.
‘·&çe÷&ÉT. $T\$T˝≤ yÓTs¡TdüTÔqï #˚|ü. ø£&É* ô|+∫ |\ü Ã>± yT˚ |÷üò \T øe£ ÷àsTT. es+¸¡ yTÓ T<˝ä +’… ~.
b˛w+æ ∫q bı>s∑ T¡ uÀ‘T· #|˚ .ü Ç|Œü {eÏ s≈¡ L£ e\>±˙, düeTTÁ<äy˚T y˚T|òüTyÓTÆ ∫Hêï>±&çì Áù|eT>± ‘·&ç$T
>±\+>±˙ ‘·>∑\≈£î+&Ü ùd«#·Ã¤>± ã‹øÏq #˚|ü. ‘·&çù|düTÔ+fÒ C≤\s¡T¢ uÀ≥T¢ yÓqøÏÿ ‹|æŒ+∫ ˇ&ÉT¶
<ë] |ü{Ϻ+#ês¡T.
∫Hêï n≥÷ Ç≥÷ >±*+#ê&ÉT. z|üø£ÿ ªeTì<ä›s¡+ m|üŒ{Ïø° »‘·>± ñ+<ë+,μ n+≥÷
s+¡ ||ü ⁄ü |fiü ¢¯ #ê≈î£ øq£ ã&+ç ~. <ëì‘√ #|· ü q >π \+ deü TTÁ<+ä n\\T>± ∫Hêïì ‘êø±\ì ÄÁ‘+· >± ô|ø’ Ï
<ës¡+ ø£‹Ô]+#˚XÊ&ÉT. e÷eT ‘Ó\¢uÀj·÷&ÉT. ˙fi¯¢˝À ˝Ò∫+~.
b

‘êHê|üÁ‹ø£ »qe] 2020 52

pqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqr



#·+<äÁVü‰dt

ø=dü] bÕ≥\ ø=düsêE

\e≈£îX¯ ø=düsêE ù|s¡T $q>±H˚ ¬s’‘·TJ$‘·<äs¡ŒD≤\e+{Ï π>j·÷\T, ‘ê‹«ø£^‘ê\T,
n»sêeTs¡ Vü‰dü´^‘ê\T, Ç+ø± e+<ä˝≤~ |ü˝…¢≥÷]bÕ≥\T, C≤q|ü<ä^‘ê\T,
Á|üuÀ<Ûä^‘ê\T dæ˙ dü+^‘· Á|æj·TT\≈£î C≤„|üø±ìøÏ ekÕÔsTT.

ø=düsêE sê|òüTej·T´ >±]ì ‘=\T‘· dæ˙s¡+>±ìøÏ ‘·q ª¬s’‘·T_&ɶ μ dæìe÷ <ë«sê
|ü]#·j·T+ #˚dæqyês¡T >∑÷&Ée*¢ sêeTÁãVü≤à+>±s¡T. eT*Á|üy˚X¯+, #ê˝≤ ø±˝≤ìøÏ
ªô|<ä›eTqTwüß\T μ dæìe÷‘√ >±˙ »s¡>∑˝Ò<äT.μô|<ä› eTqTwüß\Tμ, Ä ‘·sê«‘· ªsêp ù|<äμ
bÕ≥\ $»j·T+, ªs√E\T e÷sêsTTμ dæìe÷≈£î <ë] rkÕsTT. ªs√E\T e÷sêsTTμ
nK+&É $»j·T+‘√ ø=düsêE dæ˙s¡+>∑+˝À dæús¡|ü&ܶs¡T.

eTs√eT÷&TÉ <Xä Êu≤\› bÕ≥T,n+fÒJ$+∫e⁄qï+‘ø· ±\+ÄjT· qbÕ≥\TyÁ êdHæ ê
Á|ü<∏äe÷s¡ú+˝À Á|ü<Ûëq+>± 1970 ÁbÕ+‘ê\es¡≈£L e∫Ãq ø=düsêE bÕ≥\≈£î ñqï
$düÔè‹, y…’$<Ûä´+, HÓ’>∑ì>∑´+ Äj·TqqT ªC≤q|ü<ä ø£$kÕs¡«uÛÖeTμ _s¡T<ëìøÏ ns¡TΩD°í
#˚XÊsTT. Ä bÕ≥\˝À eT]ø=ìï+{Ïì á yê´dü+˝À #·÷<ë›+.

s¡ø£Ôdü+ã+<Ûä+ ã+~b˛≥T qs¡ÔqXÊ\

u≤Û sr¡ jT· d+ü dÿü è‹, d+ü Á|<ü ëj÷· \≈î£ |≥ü T>º =eTà Äu≤\>√bÕ˝≤ìï n\]+∫, ø£qø£es¡+¸ ≈î£ ]
|+æ ∫q á dìæ e÷ dèü w+ºæ ∫q #]· Á‘˝· À, d>ü ∑ u≤Û >+∑
˝≤+¢ {Ï |⁄ü sêD‹Ò V‰ü kÕ\qT #\· q∫Á‘· e÷<´äÛ eT+˝À øπ e\+ d+ü ^‘êìøÏ #+Ó <Tä ‘T· +~ n+fÒ n‹ Xj¯ ÷Ó øÔÏ
qes¡düuÛÑ]‘·+>± düèwæº+#·&É+˝À ‘Ó\T>∑Tyê]ì ø±<Tä . ñ‘eÔ· TyTÓ qÆ øfi£ ≤dèü wºæ #ù˚d deü TjT· +˝À ˇø£
$T+∫q s÷¡ |•ü \TŒ\T ˝sÒ T¡ . n\Hê{Ï Ä+Á<äÛ øfi£ ≤ øfi£ ≤ø±sT¡ &TÉ nr+Á~jT· Xø¯ ‘ÔÏ √ |ìü #k˚ Õ&Ô ìÉ ˇøk£ Õ]
ø±s¡T\ y…’<äTw”y…’»j·T+‹øÏ X‚KØuÛÑ÷‘·yÓTÆq #·\q øè£ wXíü ÊÅdÔæ ÁyêXÊsT¡ . á dìæ e÷≈î£ |<ü àä Áo |Tüò +≥kÕ\
∫Á‘+· ª\*‘ê•eCÀ´‹μ yê] \e≈î£ X¯ (1963).

‘êHê|üÁ‹ø£ »qe] 2020 54

pqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpq

y˚+ø£fÒX¯«s¡sêe⁄ düeT≈£L]Ãq dü+^‘·+, Äj·Tq sêeTqï sêeTT&É÷ ø√<ä+&ÉsêeTT&ÉT
J$‘+· ˝ÀH˚ n‘´· +‘· ñ‘ÿ· èwyºü TÓ qÆ ~. ˝ø… ÿ£ ≈î£ 38 lsêeT#·+Á<äT&É÷ e#êÃ&ÉTsê
bÕ≥\T, |<ü ë´\T ñqï á dìæ e÷≈î£ |ìü #j˚ T· &+É d”‘·eTà‘·*¢‘√ e#êÃ&ÉTsê ˆˆsêeTq
ÄjT· q≈î£ \_+Û ∫q ˇø£ n<Tä “‘¤ y· TÓ qÆ neø±X+¯ . ˇø£
ns&¡ »É qT dìæ e÷\≈î£ d]ü b˛sTTq+‘· |ìü á ˇøÿ£ HÓ\ eT÷&ÉTyêq\÷ ≈£î]ùdqTsê ˆˆsêeTq
dìæ e÷≈î£ ÄjT· q #X˚ ÊsT¡ . Çìï bÕ≥\T, |<ü ë´\T ã+>±s¡T|ü+≥\T |ü+&˚qTsê
n˙ï n|üPs¡«+>± $»j·Te+‘·yÓTÆ »qu≤VüQfi¯´+ ø£wüºJe⁄\ yÓ‘·\÷ rπsqTsê
Vü≤è<äj·÷\˝Àq÷ Hê\Tø£\MT<ë Hê≥´e÷&É&É+ ;<ëkÕ<ë Áã‘·T≈£î e÷πsqTsê
ãVüQXÊ Á|ü|ü+#· #·\q∫Á‘·#·]Á‘·˝ÀH˚ ns¡T<Ó’q
$wjü T· +. sêeTj·T´e+{Ï ø=&ÉT≈£î sêyê\H˚ ˆˆsêeTq
d”‘·eTàe+{Ï _&ɶ ø±yê\H˚
M{øÏ Ï d<ü ë•eÁãV≤ü à+, deü TTÁ<ë\, ø=dsü êE Ç\T¢yêøÏ* |üs¡Te⁄ ì\bÕ\H˚
(eT÷&ÉT bÕ≥\T) mq˝Òì kÕVæ≤r XÀuÛÑqT düeT #·\¢+>∑ q÷πsfi¯ó¢ yÓ\>±\H˚
≈L£ sêÃsT¡ .
ù|<ä‘·qeTT uÛÑ÷$TMT<ä ñ+&ÉuÀ<äTsê
\e≈î£ X¯ bÕ≥\T dàü ]+#T· ≈î£ +≥÷ yê{˝Ï À @ UÒ<ë\ øÏø£MT<ä ‘êe⁄˝Ò<äTsê
eT÷&TÉ bÕ≥\T ø=dsü êE Áyêdæ ñ+{≤sê nì Á|Xü ï¯ <=+>∑‘√&ÉTuÀ‘·T u≤<Ûä ‘=\–b˛e⁄sê
yd˚ Tü ≈î£ +fÒ d÷ü \ú <èä wøºæ Ï øq£ |&ü ˚ bÕ≥\T- #êøsπÏ e⁄ sêeTsê»´e÷jÓT eTq≈£î ˝À≥Tsê<äTsê ˆˆsêeTq
bÕ≥ ªyÓj·T´s¡ <Óã“μ, n˝≤π> ªe\¢H√] e÷e÷ ˙
|\æ q¢ Tμ, V‰ü d´ü ^‘+· ªm+<Tä øπ HêMT<ä ø√|+ü μ- Ç$ Hê´j·TeTTà bÕ*+∫ q&ÉTe⁄yê&ÉTsê
njT· T´+&=#T· à nì|kæ ÕsÔ TT. ø±˙ Ç˝≤ nqT≈î£ +fÒ <Ûäs¡àeTTà –]^dæ ì\T|ü⁄‘ê&ÉTsê
‘|· ü ˝À ø±˝dÒ qæ f.ºÒ á eT÷&÷É Áyêdqæ ~ d<ü ë•e eTTqT\+<ä]ì >±#·T yÓTTq>±&ÉTsê
ÁãV≤ü à+. eTT+<äT>± #ÓjÓT´‹Ô yÓTT≈£îÿ<ëeTTsê ˆˆsêeTq

ÁosêeT|ü{≤º_Ûùwø£+ dü+<äs¡“¤+˝Àì ªsêeTqï düø±\esê¸\T, ø£fi¯ø£fi¯˝≤&˚ Ç\T¢yêøÏ© |æ˝≤¢C…˝≤¢,
sêeTT&TÉ μ bÕ≥, d‘” ê|]ü ‘ê´>+∑ deü TjT· +˝ÀH˚ ª@ <=+>∑\uÛÑj·T+ ˝Òø£b˛e&É+, <Ûäs¡à+ ‘·|üŒì yê&ÉT
ì$TcÕìøÏμ, nX¯«y˚T<Ûä dü+<äs¡“¤+˝Àì ªnX¯«y˚T<Ûä ‘+· Á&˝ç ≤+{Ï yê&TÉ nsTTq sêE- Çe˙ï dsü fi¡ y¯ TÓ qÆ
j÷· >±ìøÏ »jT· eTTμ Ç$ eT÷&÷É ø=dsü êE Áyêdqæ u≤Û w˝ü À ∫Á‹+#êsT¡ ø=dsü êE.
bÕ≥\T. eT÷&÷É ø\° øy£ TÓ qÆ dìü ïyX˚ Ê˝À¢ e#Ã˚ y,˚ ø<£ qä∏ T
eTT+<Tä ≈î£ q&|ç +æ #y˚ .˚

s={°Hé>± Vü‰dü´+, C≤q|ü<ä+ ø±≈£î+&Ü ø=dü
sêE‘√ _qÛ ïyTÓ qÆ dìü ïyX˚ Ê\≈î£ bÕ≥\T ÁyêsTT+#T·
≈î£ qïyêsT¡ <sä Ù¡ ≈î£ &TÉ d.æ |⁄ü \j¢ T· ´, ìsêà‘· X+¯ øs£ s¬¡ &.¶ç

nHê~>± uÛ≤s¡rj·TT\T ø£\\T>∑H˚ sêeT
sêC≤´ìï e]+í #˚ ªsêeTqï sêeTT&TÉ ø√<+ä &sÉ êeTT&TÉ μ
bÕ≥ eT+∫ VQü cÕs¬ q’ qè‘´· ^‘+· .

njÓ÷<Ûä´yêdüT\≈£î d”‘êsêeTT\ |ü≥¢ ñqï
ÄbÕ´jT· ‘q· T #÷· |+æ #˚ |\ü $¢ dVü ≤ü » dTü +<sä y¡ TÓ qÆ ~.
kÕe÷q´bÂsT¡ \≈î£ ñ+&˚ n‹ dVü ≤ü »yTÓ qÆ ø√]ø\£ T-

55 »qe] 2020 ‘êHê|üÁ‹ø£

qrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqr

nX¯«y˚T<Ûä j·÷>±ìøÏ
»j·TeTT »j·TeTT »j·TeTT
sêeTj·T´‘·+Á&ç sêC≤´ìøÏ
X¯óuÛÑeTT X¯óuÛÑeTT X¯óuÛÑeTT

eT<ÛäTs¡yÓTÆq düeTj·T$TB ˆˆnX¯«ˆˆ
eTs¡|ü⁄sêì düeTj·T$TB
eTH√yê+#Û·\˙ï Bs¡TÃ
ã˝Ò eT+∫ düeTj·T$TB

düπs«»HêdüT‡œH√ uÛÑe+‘·T!

Á|üC≤πøåeTeTTq≈£î Áø£‘·Te⁄ »s¡T>∑T#·TqïB ˆˆnX¯«ˆˆ Ç≥Te+{Ï yTÓ &¢û sø¡ +£ bÕ≥\T ø=dsü êE u≤>±H˚
Vü≤] z+... ÁyêXÊs¡T. ªVü≤]X¯Ã+Á<äμ dæìe÷˝Àì ªnjÓ÷<Ûë´
düs¡«bÕ|üeTT\T H˚≥‘√ düeTj·TT#·TqïM sê»´eTTsê eTqBμ, ªs¡+>∑T\sê≥ï+μ dæìe÷˝Àì
Vü≤] z+... mìïø\£ bÕ≥ Ç≥Te+{yÏ .˚
~ø±Œ\≈£î˝≤sê z <˚e<˚e⁄˝≤sê
~e´yÓTÆq MT yê≈£îÿ\ B$+#·+&û 3

bÕ&ç|ü+≥\‘√ <˚X¯+ e]ú˝≤¢© ˆˆnX¯«ˆˆ d‘” e· TàqT n&$É ˝À ~+|{ü ≤ìøÏ \øàå£ DT&TÉ
kÂuÛ≤>∑´+‘√ Á»\+‘ê ‘·T\‘·÷>±© s¡<∏ä+˝À rdüT≈£îyÓfi‚¢ dü+<äs¡“¤+˝Àì nHê´j·÷ìï,
s¡|òüTTe+X¯eTT ø°]Ô ~X¯\ sêD¬øø±ÿ© y…’|üØ‘ê´ìï, $cÕ<ëìï e]í+#˚ H˚|ü<∏ä´^‘·+ ª@
sê»˝Àø£yÓT\¢ ‘·\\T e+∫ ÁyÓTTø±ÿ© ì$TcÕìøÏ @$T »sT¡ >T∑ H√ mes÷¡ V≤æ +#<Ó sä T¡ μ á
dìæ e÷ #÷· dqæ yêsT¡ mes÷¡ eT]∫b˛˝sÒ T¡ .
eT+>∑fi¯eT>∑T eT+>∑\eT>∑T eTVü‰jÓ÷<ÛäT˝≤sê
$ãTì ãTTDeTT Bs¡TÃø√+&ç Ms¡|ü⁄Á‘·T˝≤sê –*–+‘\· T ô|fºÒ V‰ü kÕ´ìøÏ ô|{+ºÏ ~ ù|ss¡ TTq
nee÷q+ sê≈£î+&Ü n|ü»j·TeTTà ˝Ò≈£î+&Ü ø=dsü êE, >T∑ +&\Ó T |+æ &ù˚d XÀø±ìï deü Tseú¡ +‘+· >±
$»jT· yTÓ qÆ eTsD¡ yTÓ qÆ yqÓ TBjT· ø£ >¬ *Ãs+¡ &ç ˆˆnX«¯ ˆˆ ÁyêjT· ≥+ Ç+<Tä ˝Àì ˇø£ $Xw‚ +ü .

nX¯«eTTq≈£î yÓqTï>±∫ ‹s¡T>∑T#·T+<äTeTT kÕsfi¡ ´¯ +, e÷<TäÛ s´¡ + ‘>· ≈Z∑ î£ +&Ü e÷sZ¡ ø$£ ‘ê
Vü≤]Vü≤sê<äT \&ɶyÓTÆq ˝…ø£ÿ#Ój·T´eTT |<ü ‹∆ä ˝À kÕ>π nsTT<Tä #s· D¡ ≤\ á ^‘+· n|ü &˚
$TqTï$]– ô|’ã&çHê y˚Ts¡Te⁄ ‘·\ÁøÏ+<Ó’Hê nsTTb˛sTT+<ë nì|+æ #˝˚ ≤ s÷¡ bı+<≥ä + ø=dsü êE
<ÛÓ’s¡´eTT $&ÉHê&ÉeTT XÖs¡´eTT >√˝ÀŒeeTT ˆˆnX¯«ˆˆ ø\£ +, |Tüò +≥kÕ\ d«ü s+¡ #ù˚d e÷j÷· C≤\+.

2 rÁeyÓTÆq $cÕ<ëìï ÁXÀ‘·\ Vü≤è<äj·÷\≈£î
#˚πs˝≤ bÕ&É≥+˝À |òüT+≥kÕ\≈£î kÕ{Ïsê>∑\
ªnX¯«y˚T<Ûä j·÷>±ìøÏ »j·TeTT »j·TeTT >±jT· ≈î£ &TÉ d˙æ »>‘∑ T· ˝Ô À s|¡ ”ò ˇøÿ£ &˚ øq£ |&ü ‘É ê&TÉ .
»jT· eTTμ j÷· >±X«¯ + ãjT· \T<]˚ q|ü &TÉ nj÷Ó <´äÛ á ^‘·+˝À Äj·Tq ø£+sƒ¡+ qT+∫ <ä÷düTø=#˚Ã
yêdTü \T kÕ>q∑ +|&ü +É , XÁ¯ ‘T· |Tüò Tï&TÉ , ôdq’ ´+ y+Ó ≥ ø=dsü êE Áyêdqæ Á|Xü ï¯ \T- ªkÕ<TäÛ «\ ø¬ |⁄ü &÷É y‘Ó ˝· HÒ ê-
yÓfi¯¢&É+, e•wüߘ&ÉT eT+>∑fi≤XÊdüHê\T |ü\ø£≥+ rsì¡ <Tä 'K|⁄ü ø<£ ˝ä∏ HÒ êμ, ªn\TŒì e÷≥jT˚ »qyêø´£
yTÓ T<˝ä q’… $wjü ÷· \‘√ ≈L£ &qç ^‘+· .

‘êHê|üÁ‹ø£ »qe] 2020 56

pqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpq

@ ì$TcÕìøÏ @$T »s¡T>∑TH√ ˆˆ@ ì$Tˆˆ ø£\yê] kÕ«s¡ú+ ìs¡Tù|<ä <äT:K+
mes¡÷Væ≤+#Ó<äs¡÷ ˆˆ@ ì$Tˆˆ j˚THê{Ϭø’Hê e÷πsHê
$~Û$<ÛëqeTTqT ‘·|æŒ+#·T≥¬ø’ ˆˆ@ ì$Tˆˆ
mes¡T kÕVü≤dæ+#Ó<äs¡÷ ˆˆ@ ì$Tˆˆ ø£]ƒHê‘·Tà#Ó+‘ê ø£cÕº\bÕ˝…’ ˆˆø£\yê]ˆˆ
ø£+#ÓjÓT ì»eTT>∑ #˚qT y˚TdæHê ˆˆ@ ì$Tˆˆ Áã‘·Tø£+‘· ≈£î$T*b˛e˝…Hê
ø±<äqT yê¬ses¡÷ ˆˆ@ ì$Tˆˆ
sêCÒ sTT~ XÊdüqeTì |ü*ÿq es¡Vü‰\‘·©¢ Hê ∫{Ϻ‘·©¢ ˆˆø£\yê]ˆˆ
Á|ü‹|òüT{Ï+#·Tyê¬ses¡÷ <ä]<√#·πø ø£è+–#êe˝…Hê
ø£s¡TD≤eTj·TT*~ ø±<äq˝Òsê
ø£]ƒq ø±s¡´eTquÀsê ìqT#·÷&É˝Òø£ >∑‹>±qsêø£
kÕ<ÛäT«\¬ø|ü⁄&É÷ yÓ‘·˝ÒHê }]˝Àq ∫\ø£˝…¢ ‘·|æsTT+‘·THê ˆˆìqT #·÷&É˝Òø£ˆˆ
rs¡ì <äT:K|ü⁄ ø£<∏ä˝ÒHê
Çq≈£î\eTTq »ìsTT+∫q qè|ü‘·T\T yÓ‘·B]à ìqTï $&ç|æ+#·T H˚qT ˆˆyÓ‘·ˆˆ
sT÷ <ës¡TDeTT düVæ≤+#Ó<äsê #Ós¡dkÕ\˝Àq ∫+‹+‘·THê
$qTM~Ûì ÁX‚DT\T>± ì*N
$&É÷¶s¡eTT>± #·÷#Ó<äsê ø£\yê] kÕ«s¡ú+ ìs¡Tù|<ä <äT:K+
m+&Éø£qTï ms¡T>∑ì sTT˝≤¢*øÏ @Hê{Ϭø’Hê e÷πsHê...
m+<äTø√ sT÷ eqyêkÕ\÷
‘·s¡∫ #·÷∫Hê uÀ<Ûä|ü&Ée⁄˝Ò eTàì nqTd]ü +#T· fÒ <säÛ à¡ e÷μ ì\Bdæ Ä˝À∫+|ü
<Ó’e ∫~«˝≤kÕ\÷ CkÒ ÕsÔ TT.
n–ï|üØø£å¬ø ì*Ãq kÕ~Û«ì
nqTe÷ì+#·T≥ Hê´j·Te÷
n\TŒì e÷≥jÓT »qyêø£´eTàì
nqTdü]+#·TfÒ <Ûäs¡àe÷

ª@ ì$TcÕìøÏ @$T »sT¡ >T∑ H√ mes÷¡ V≤æ +#Ó
<sä ÷¡ μ nqï |\ü $¢ n+<]ä ø° nqTueÑÛ +˝Àì $wjü T· yT˚ .
ø=dsü êE dìæ e÷˝À¢ dsúæ |¡ &ü ≥É + m+‘· nq÷V≤ü ´+>±
»]–+<√ yTÓ T<{ä Ï yê´d+ü ˝À #÷· XÊ+. ÄjT· q d«” jT·
nqTuyÑÛ ê\ qT+#˚ á |\ü $¢ e∫à ñ+&Ü*.
Á|üdæ<ä∆yÓTÆq ø=düsêE ^‘ê˝À¢ Ç≥Te+{Ï
Vü≤è<äj·T$<ës¡ø£yÓTÆq ^‘ê\T m≈£îÿe ø£qã&Ée⁄.
eT+∫ eTqdTü ≈î£ eT+∫ s√E\T (1958) dìæ e÷˝Àì
ªø\£ yê] kÕ«s+ú¡ ìsT¡ ù|<ä <Tä 'K+μ á ø√e˝Àì eTs√
#Ó|üø√<ä>∑Z ø=düsêE ^‘·+. Ç+<äT˝À kÕVæ≤‘·´+

57 »qe] 2020 ‘êHê|üÁ‹ø£

qrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqr

z n+fÒ ‘Ó*j·Tì <˚ej·÷´ Xu¯ ≤Û wt sêeTT&TÉ , »jT· + eTq<,˚ eT+∫ eTqdTü ≈î£
düs¡kÕ\T ˙πø\ b˛ b˛ej·÷´ eT+∫ s√E\Tμ dìæ e÷\T ≈L£ &Ü M]y.˚ á dìæ e÷
düs¡dü‘·« yÓTs¡T>∑ì yê] düìï~Ûì \≈£î ø=düsêE Áyêdæq bÕ≥\ >∑T]+∫ #Ó|ü
dü+^‘· Hê≥´, Á|ü<äs¡Ùq˝Ò\ ≈î£ qï|ü &TÉ »jT· + eTq<˚ m˝≤ sê_Hé VQü &é >±<\ä∏
#Ó${Ï yêìø£&É X¯+K÷~q j·T≥T˝Ò Ä<ëÛ s+¡ >± e∫Ã+<√ #÷· XÊ+. ã+~b˛≥T dìæ e÷
n+<ÛäTq ø£<ä›eTT #·÷|æq j·T≥T˝Ò eTs√ @&fi˚ ¢¯ ‘s· ê«‘· Ç+#T· $T+#T· »jT· + eTq<˚
eè<Ûë, eè<Ûë, eè<Ûë ø<£ ‘ä∏ √ rdqæ ØyT˚ ø˘ nqTø√e#T· Ã.
‘Ó*dæq yêìe˝… ‘·\ j·T÷ù|e⁄ ã˝Ò
eTTdü* ‘ê‘·j·÷´, ã&ÜsTT @\qj·÷´ á bÕ≥ >T∑ ]+∫ #|Ó ü ø√yê*‡ eùd-Ô ø=dsü êE
»\bÕ˝Ò\s¡ #ê\T #ê\T b˛ b˛sê ˆˆz n+fÒˆˆ nHø˚ £ qè‘´· ^‘ê\T ÁyêdHæ ê n$ m≈î£ ÿe C≤q|<ü ä
sêeT \ø£åàDT\qT kÕe÷qT´\ì m+∫ X*’Ë ˝À kÕ–q$. á bÕ≥ Kyê© d+ü Á|<ü ëj÷· ìøÏ
e+∫+|ü »ì uÛÑ+>∑|ü&É<˚ X¯Ss¡ŒDK <>ä sZ∑ >¡ ± kÕø\° ‘√ #s· D¡ ≤\‘√ kÕ>T∑ ‘T· +~. sê»qsøÔ¡ Ï
z¨` #·T|üŒHêr <ä>∑Zs¡ ø£<∏ëHêj·T≈£î&ÉT, n‘·ì nqT#·s¡T&ÉT e÷s¡T
Ä+»H˚j·TTì ø√‹j·Tì ~Ûø£ÿè‹ jÓTTq]à y˚cÕ˝À¢ bÕ&˚ bÕ≥. Ç+<äT˝À ≈£L&Ü #Ó${Ïyê&çøÏ
\+œDÏ ≈£L\<˚ \+ø£˝ÀHê` X+¯ K+ n+<TäÛ &øç Ï n<+›ä e+{Ï ‘\Ó T>T∑ kÕyTÓ ‘\· qT,
y˚wüeTT #·÷#·Tø=ì >∑TDeTT b˛\Ã˝Òì sêe÷jT· D Á|kü ÕeÔ qq÷ rdTü ø=∫à eT+∫ ‘\Ó T>T∑
eTq˝À ‹s¡T>∑T#·TH˚ eTq≈£î ‘Ó*j·Tø£H˚ bÕ≥>± #X˚ ÊsT¡ ø=dsü êE.
düj·TeTT pN, y˚X‚s¡T HêeT+
HêeT+ ` lsêeT HêeT+ düT+<äsY˝≤˝Ÿ qVü≤‘ê, &É÷+&û, |òüT+≥kÕ\,
Ä≥+fÒ ‘Ó*j·Tì z ej·÷´Ø ø=dsü êE ãè+<+ä qT+∫ e∫Ãq eTs√ eT+∫ bÕ≥,
eT<Ó›\ z&É+<äTe⁄˝Ò $T{≤] s¡ø£Ôdü+ã+<Ûä+ (1962) dæìe÷˝Àì μeT+∫ s√E
Ä n˝≤>± } edüTÔ+~μ á dü+<äs¡“¤+>± Á|ükÕÔ$+#ê*. ÄdüøÏÔ
ñqïyês¡T á bÕ≥ $+≥÷ »j·T+ eTq<˚ ˝Àì
≈L£ &Ü #ê˝≤ u≤>T∑ +≥T+~. n~ ≈L£ &Ü |Tüò +≥kÕ\ ªedTü +Ô <√jTY edTü +Ô ~μ, Xu¯ ≤Û wt sêeTT&TÉ dìæ e÷˝Àì
dü«s¡|üs¡∫ düTo\‘√ ø£*dæ bÕ&Üs¡T. Ä bÕ≥ ª»jT· eTTà ìXï jT· eTTàsêμ C≤|„ øü +£ #d˚ Tü ø√e#T· Ã.
kÕV≤æ ‘´· + ≈L£ &Ü bı+<Tä |sü T¡ dTü HÔ êïqT #÷· &+É &.ç
5
4
\e≈£îX¯, ã+~b˛≥T dæìe÷\ ‘·sê«‘· n<˚
\e≈£îX¯ $&ÉT<ä˝…’q 1963 dü+e‘·‡s¡+˝ÀH˚ dü+e‘·‡s¡+ (1963) eTs√ bÂsêDÏø£ ∫Á‘·sê»+
e∫Ãq »qs+¡ »øy£ TÓ qÆ $s˝¡ƒ ≤#ês´¡ e÷sÿY C≤q|<ü ä ªsê»´+ |æø£ÃsY‡μyê] qs¡ÔqXÊ\ $&ÉT<ä˝…’+~. á
∫Á‘+· sê»\øàåÏ Ábı&øÉ Hå£ ‡é yê] ã+~b˛≥T. dHæ êsπ ,
Äs¡TÁ<ä dü÷|üsYVæ≤{Ÿ bÕ≥\T n+~+∫q á
dìæ e÷˝À ø=dsü êE ˇø£ bÕ≥ ªz n+fÒ ‘*Ó jT· ì
z <e˚ jT· ´μ ÁyêXÊsT¡ .

ã+~b˛≥T dìæ e÷ ìsêà‘\· T dTü +<sä ˝Y ≤˝Ÿ
qVü≤‘ê, &É÷+&û. Ç+‘·≈£îeTT+<äT eTq+ #·÷dæq

‘êHê|üÁ‹ø£ »qe] 2020 58

pqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpq

eT+∫s√E edüTÔ+B düs¡kÕ\T ñ*øÏ+|ü eTT]bÕ\T |ü⁄\øÏ+|ü
e÷≈£î Áã‘·T≈£îìdüTÔ+B düj·÷´≥ ˝≤&˚eTT˝Ò z ej·÷´] yÓTT>∑Z
|ü~eT+~ì b˛wæ+#˚ düj·÷´≥ ˝≤&˚eTT˝Ò
<äX¯ edüTÔ+B...
Áã‘·T≈£îu≤≥˝À #·\¢ì >±*˝À C≤E\T |üP#ÓH˚
yÓHÓï\ ø±j·Tø£b˛<ä÷ eTqdü÷ bı+–b˛sTT eT*¢j·T qyÓ«H˚
eT<ÛäTs¡yÓTÆq e÷ ø√]ø£ rs¡ø£b˛<ä÷ sêy˚ #Ó©! qe«sê<˚ #Ó©! sêø£b˛‘˚ yÓ©!
◊X¯«s¡´eTT ∫>∑T]+|ü ` Äq+<äeTT |ü⁄\øÏ+|ü
kÂK´eTT>± J$‘·eT÷ kÕ>∑ø£b˛<ä÷ e>∑*+ø£ #ê*+#·y˚ z ej·÷´] yÓTT>∑Z
∫qï ∫qï |ü]ÁX¯eT\ kÕú|æ+#Ó<äeT÷
ˇø£]ø=ø£s¡T Bdæb˛ø£ ` ñ‘ê‡Vü≤+ C≤s¡˙ø£ q>∑TyÓ÷eTT #·÷|æ+#·y˚ ˆˆdüs¡kÕ\Tˆˆ
Bø£å>∑ qeuÛ≤s¡‘·eTTqT düèwæº+#Ó<äeTT
kÕ«s¡úãT~∆ >∑\yê]øÏ ` n_Ûeè<˚∆ e+&É<ä÷ }π> ¬øs¡{≤\T }jÓT\ ˝≤jÓTH˚
eT+∫ eTqdüT >∑\yê]øÏ ` e+#·q ˝Ò<ä÷ ` rj·Tì }Vü≤\T |üs¡T>∑T\T rj·TTH˚
z≥$T sê<ä÷! @y˚T #Ó© qeTày˚y˚T #Ó© @\H˚ á #·©

dìæ e÷ s#¡ q· <ë<ë|⁄ü j÷· e‘T· Ô deü TTÁ<ë\ sê|Tüò yê n$ eT+∫ X¯≈£îq\T˝Ò z ej·÷´] yÓTT>∑Z
#ês¡T´\yês¡T ìs¡«Væ≤+#·>±, ll, ø=düsêE nqT≈£îqï ô|fiÖ¢qT˝Ò
ˇø=ÿøÿ£ bÕ≥ ÁyêXÊsT¡ .
n+<yä TÓ qÆ |<ü ë\‘√ á bÕ≥ ÁyêXÊsT¡ ø=dsü êE.
ø=dsü êE Áyêdqæ bÕ≥ ñ‘sÔ· ,¡ ÄyTÓ #*Ó ø‘£ \ÔÓ T ñ*ø+Ï #˚ dsü k¡ Õ\T, |⁄ü \ø+Ï #˚ eTT]bÕ\T, |Pü #˚
bÕ&ÉT≈£îH˚ Ä≥bÕ≥\ ^‘·+` μdüs¡kÕ\T ñ*øÏ+|ü C≤E\T, qy«˚ eT*j¢ T· \T, }>π ø¬ s{¡ ≤\T, |sü T¡ >T∑ \T
eTT]bÕ\T |⁄ü \ø+Ï |.ü μ rùd }Vü≤\T, e>∑\T b˛j˚T ej·÷s¡T\T- á
esqí¡ \T e´øøÔ° s£ D¡ $T>‘∑ ê øe£ ⁄\˝À m≈î£ ÿe>± øì£
mes¡T ÁyêXÊs√ ‘Ó*j·Tø£b˛‘˚ á bÕ≥ @ |kæ ÕsÔ TT. eTT+<Tä yê´kÕ˝À¢ #|Ó ü ≈î£ qï≥Tº Ç≥Te+{Ï
lljÓ÷, Äs¡TÁ<√, dæHê¬sH√ ÁyêXÊs¡ì bıs¡ã&˚ bÕ≥\T ø=dsü êE≈î£ nsT¡ <Tä >± \_+Û #$˚ .
neø±X+¯ ñ+~. #ø· ÿ£ ì u≤Û e ø$£ ‘ê |\ü T≈î£ ã&‘ç √, n+<äyÓTÆq á kÕVæ≤‘ê´ìøÏ düTdüs¡¢ <äøÏåD≤
eT÷]Ô n+‘˚ n+<+ä >± d«ü sê\+øs£ D¡ #d˚ æ dTü o\
ãè+<+ä ‘√ bÕ&+ç #êsT¡ . b

59 »qe] 2020 ‘êHê|üÁ‹ø£

qrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqr

‘êHê|üÁ‹ø£ »qe] 2020 60

pqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpq

ªªdèü wæº˝À rj·Tì~ ùdïVü≤y˚TH√sTT...μμ rj·T>± ø=+<sä +¡ m˝≤>√ yTÓ &dç Hæ é bÕdsü TT ø±øHÏ ê&É <>ä sZ∑ ¡
∫qï ePfiÀH¢ √, Ç‘s· ¡ |≥ü Dº ≤˝ÀH¢ √ ÁbÕødº° t ô|≥T≈º î£ ì
bÕ&TÉ ‘√+~ V≤ü d‘æ .· ôd{\Ï sTT‘˚ n‘q· T e÷Á‘+· bÕò sà¡ ø±\J˝À m+.&ç
ªªùdïVü≤+ ø£+fÒ rj·Tì~ Áù|eT... nB ˙≈£î #d˚ æ nyTÓ ]ø± ªe\dμü y[Ó b¢ ˛j÷· &TÉ . nyTÓ ]ø± y[Ó q¢
yêfió¯ ¢ ‹]–sês+¡ {≤sT¡ ø<£ ë, M&TÉ ‹]– e#êÃ&TÉ .
Hê≈î£ eT<´äÛ ...μμ nHêïqT Hq˚ T. |÷üò {Ÿ s√&˝é À y>˚ +∑ >± e∫ÃHê @<√ d{æ ˝° À e⁄+&øÉ £ á e÷sT¡ eT÷\ @C˙… ‡
b˛e&+É øw£ +ºü . #T· ≥÷º m‘qÔÌÓ ø=+&\É T. ø=+&\É MT<ä Á>±eT+˝À dsúæ |¡ &ü Ü&¶ TÉ .
<ä≥º+>± #Ó≥T¢. s√&ÉT¶ bÕeTT˝≤ yÓT*ø£\T ‹]–
ø=+&qÉ T #T· ≥T≈º î£ b˛‘√+~. ÇH√ïyê ø±sT¡ ì Ä ô|<›ä ªª]ôd]Ã! ]ôd]à n+fÒ ÁbÕD+sê Hê≈£î
yTÓ *ø˝£ À¢ ˝≤|Tüò e+>± ‹|Œü ≈î£ +≥÷, bÕ≥\T bÕ&TÉ nqTsê>μ¥ μ
≈î£ +≥÷ Á|jü ÷· DdÏ Tü HÔ êï+ Ç<s›ä +¡ .
M&øç Ï nyTÓ ]ø±˝À d+ü bÕ~+∫q &Ü\sT¡ ¢ #ê˝≤H˚
ªªÁù|eTø+£ fÒ $T+∫q~, ùdïV≤ü + ø+£ fÒ $T+∫ e⁄HêïjT· qT≈î£ +{≤qT.
q~ Ç+πø<√ e⁄+<ä≥! á eT<Ûä´q z s¡#·sTTÁ‹
n+{À+~!μμ nHêïqT. bòÕs¡àø±\J n+fÒ eT+<äT\ XÊÅdüÔ+. Ç~
#~· $q yêfió¯ ¢ yTÓ &øç ˝£ Ÿ ÁbÕødº° t #j˚ T· sT¡ . yTÓ &øç ˝£ Ÿ ø±˝JÒ
ªª@$T≥~?μμ \˝À uÀ<ÛäHêeè‹Ô˝À #˚s¡T‘ês¡T. ˝Ò<ë eT+<äT\T
ªª#Ó|üŒ˝Ò<äT. MTπs ePVæ≤+#·Tø√+&ç n+~. ‘j· ÷· sT¡ #ù˚d ø+£ ô|˙˝À¢ #]˚ eT+<Tä \ ‘j· ÷· Ø˝À
@<sä TT e⁄+≥T+~?μμ |üØø£å\T #˚j·T&É+˝À |üì#˚kÕÔs¡T. eT+∫ J‘ê˝Ò
ªª&uÉ “Ò y÷Ó ....?μμ ekÕsÔ TT. ø±ì ù|w+ü ≥TøÏ ∫ø‘Ï ‡· #ù˚d |ìü ˝À e⁄+&sÉ T¡ .
cÕø˘ ‹HêïqT. ªªì»+>±...? Hq˚ T ª‘ê´>+∑ μ nqT
≈î£ HêïqT!μμ s+¡ >H∑ ê<+ä∏ ˇø£ mø¬ ‡+Á{øÏ ˘ ($+‘e· Tìw)æ nì
ªª&ãÉ T“‘√ Áù|eTì ø=qe#÷ qT≈î£ +{≤!μμ n+~ Hê≈î£ ‘\Ó TdTü . nsTTHê, m+‘· Áô|+ò &sÉ TTHê ø=ìï
V≤ü d‘æ .· e´ø>ÔÏ ‘∑ · $wjü ÷· \T n&>É q∑ T. nyTÓ ]ø±˝À ø=Hêïfió¯ ¢
Ä&yÉ êfió¯ ¢ m+‘· dìæ ø˝£ >Ÿ ± Ä˝À∫+#>· \∑ sT¡ ! eT+∫ e⁄<√´>±\T #˚dæ, ô|[¢ #˚düTø=ì ‘·sê«‘·
ªªùdïV≤ü + rjT· ì~ ø±ãfºÒ Ç|ü &TÉ á yêq˝À u≤Û s´¡ ‘√ $&bç ˛sTTq≥T¢ e÷Á‘+· ‘\Ó TdTü .
eTãT“\ eT<´äÛ |÷üò {Ÿ s√&√¢ ø=+&\É eT<´äÛ ˝ÀjT· ˝Àì
e÷sT¡ eT÷\ |˝ü ≥¢… ÷]øÏ yfiÓ ó¯ ‘T· Hêï+,μμ nHêïqT. ªªm+<Tä ≈î£ sê Ç+ø± ˙≈î£ ]ôd]Ã?μμ n+fÒ ˇøf£ Ò
ªªns≈¡ î£ yfiÓ ¢‚ <ë]˝À nq+‘–· ] ‘s· ê«‘· ˇø£ deü ÷<ëÛ q+.
|øü ÿ£ <ë] |&ü ‘ç ˚ ø=+&øÉ +Ï <øä Ï Çsy¡ ’… ø˝Ï ÀMT≥sT¡ ¢ ~–‘˚
edTü +Ô ~ á ePsT¡ . ù|sT¡ ;+Û |*ü .¢ Çøÿ£ &˚ Hê ]ôd]à ªª&ãÉ T“. &ãÉ T“sê! ˇøÿ£ e÷*≈L£ ´˝Ÿ (eT+<Tä )
ôd+≥sY. qTe⁄ Vü≤dæ‘ê ‘·|üŒø£ sêyê*! e∫à ø=‘·Ô~ ø£ìô|&ç‘˚ #ê\T $T*j·THé‡ $T*j·THé‡
rsê*‡+<!˚ μμ d+ü bÕ~+##· T· Ã. ø=‘Ô· eT+<Tä øì£ ô|&‘É ê! Hê ù|sT¡
u≤\´$TÁ‘T· &÷É , yTÓ &øç ˝£ Ÿ ø±˝JÒ s√E\ qT+∫ XÊX¯«‘·+ ø±yê*. ø±e*‡q+‘· &ÉãT“ Ä eT+<äT
Ç|Œü {øÏ ° Hê‘√ ªø±+{≤øμº˘ ˝À e⁄qïyê&TÉ &Üøsº£ Y s+¡ >∑ ù|f+… {Ÿ V≤ü ≈î£ ÿ\T <ë«sê sêyê*! V≤ü Ω!V≤ü Ω!V≤ü Ω!μμ. Ç<˚
Hê<+ä∏ . esd¡ ü #êÛ {+Ï >˝¥ À... b˛ò qT˝Àq÷.
á s¡+>H∑ ê<+ä∏ #ê˝≤ Á_*j·T+{Ÿ>± e⁄+&˚
yê&TÉ . Äs√E˝À¢ ø±˝JÒ ˝À |õæò j÷· \J, bÕò sà¡ ø±\J, n‘ì· ‘√ Ç+≥s¬ ï{,Ÿ ˝øÒ £ b˛ò H˝é ÀH˚ d+ü u≤Û wDü .
mHê≥MT\˝À >√˝¶Ÿ yTÓ &*É d.ºt Çsy¡ ’… @fió¯ >¢ ± #÷· &HÉ ˚ ˝<Ò Tä , M&jç ÷Ó #êÛ {˝Ÿ À ‘|· Œü .
Hê˝≤+{Ï e÷eT÷\T ‘*Ó $‘≥˚ \T >\∑ yêfi+¢¯
Ç|ü&ÉT Vü≤dæ‘·, Hê &Üø£ºs¡T uÛ≤s¡´ ≈£L&Ü
n+{À+~. Áù|eTì $T+∫+~ &uÉ “Ò ... &uÉ “Ò q≥!.

Hêøs£ TT‘˚ y<’… ´ä + #~· $+~ eTqTwßü \ u≤<\äÛ T
rsá &Üìø,Ï eT+<Tä \T øì£ ô|f~ºÒ »ãT“\T ‘–· +Z #·

61 »qe] 2020 ‘êHê|üÁ‹ø£

qrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqr

&ÜìøÏ nH˚ nì|dæ Tü +Ô ~. ñ∫‘+· >± y<’… ´ä + #j˚ ÷· * yTÓ *ø\£ T yTÓ *ø\£ T ‹|ü ‘÷· s√&TÉ ¶ MT<ä ~+bÕqT
nì |∫æ à Ä<sä êÙ\T ≈L£ &Ü ô|≥T≈º î£ qï bÕ‘ø· ±\+ ˝Àj·T˝ÀøÏ. #·T≥÷º Nø£{Ï n\TeTT≈£î+~. ‘Ó\¢{Ï
eTìwHæ y˚ ÷Ó Hq˚ T. n+<äTø£H˚ ø±øHÏ ê&É <>ä Z∑s¡ ∫qï eT+#T· ‘sÓ \¡ T, q\{¢ Ï Nø{£ Ï ø*£ dæ #T· ≥÷º @MT øq£ ã&É
{ÖH√¢ »qs˝¡ Ÿ ÁbÕøwº° qü s>Y ± $T–*b˛j÷· Hy˚ ÷Ó . n+‘· ≈£î+&Ü... #·T≥÷º ø=+&É\T ≈£L&Ü q\¢{Ï s¡+>∑T˝À
d+ü bÕ~+#ê+ Ç+‘· d+ü bÕ~+#ê+ nyTÓ ]ø±˝À nì ø*£ dbæ ˛j÷· sTT.
eNÃb˛jT˚ ùdïV≤æ ‘T· \ì #÷· &≥É +, ø\£ e&+É ‘|· Œü
&Ü\sT¡ ¢ ø=H˚ yu’… ÀÛ >±\T ‘*Ó jT· <Tä . Hê J$‘+· ˇøπ ø±s¡T Ä|ü⁄≈£î+≥÷, <ë]q ì\ã&çq ˇø£
düs¡fi¯πsK˝À >∑&ç∫b˛sTT+~. e÷ Ç<ä›] ãT<äT∆\T eTìwæì ªª&Üø£ºsY s¡+>∑Hê<∏ä+ ÄdüT|üÁ‹ mø£ÿ&É
deü ÷+‘s· sπ¡ K\sTTHê Ç+‘e· s≈¡ L£ V≤ü d‘æ · Hê‘√H˚ u≤ãT?μμ
ñ+~. ‘q· øÏ &ãÉ T“ ø=ì#Ã˚ dTü U≤\ MT<ä Ç+‘· >±e¢ TsY
e⁄+<ìä Ç|Œü {<Ï ëø± ‘*Ó jT· <Tä Hê≈î£ ! yê&ÉT q\¢{Ï ˙&É˝≤, bı&ÉT>±Z mÁs¡{Ï n+^
‘\Ó {¢ Ï |+ü #Ó >√∫ b˛dæ ø≥£ Tøº =ì, ‘\· MT<ä E≥Tº
ø±sT¡ eT\T|⁄ü \T ‹]– ªnq+‘–· ]μ nqï uÀsT¡ ¶ eTT&‘ç √ e⁄qï ø√jT· e´ø.ÔÏ
<>ä sZ∑ ¡ Ä–+~. Çøÿ£ &ç qT+∫ |øü ÿ£ <ë], ˝ÀjT· ˝Àø.Ï
ªª;+Û |*ü ¢ Çsy¡ ’… ø˝Ï ÀMT≥sT¡ ¢ &ÍH˝é À e⁄+≥T+~. Nø{£ Ï yê&TÉ Hêøπ dæ #÷· dqæ |ü &TÉ yê&ç eTTKeTT˝À
|&ü ≈É î£ +&Ü sê!μμ s+¡ >H∑ ê<+ä∏ øj¢Ï T· s>Y ± Ä<•˚ +#ê&TÉ . ˇø£ rÁe‘,· øfi£ ˝¢¯ À¢ »+‘T· e⁄ Á≈L£ s‘¡ «· + øì£ |+æ #êsTT
Hê≈î£ . ˝øÒ £ nì|+æ ∫+<ë!
ªªìqTï #÷· &Ü*. qTeP« V≤ü d‘æ · ;+Û |*ü ¢ s+¡ &!ç
Hê ]ôd]à Çøÿ£ &˚ »]–+~. Ç|ü &TÉ dø¬ü ‡dt nsTT+~. ªªs¡+...>∑...Hê...<Ûä+... &Üø£ºsê... ‹qï>± b˛!
˙≈î£ #÷· |+æ #ê* ‘|· Œü øs£ êsê! ÇHï˚ fi¢¯ ‘s· ê«‘· ìqTï m<Tä sT¡ >± ÄdTü |Áü ‹ ô|<~›ä uÀsT¡ ¶ øì£ |kæ Õ~Ô !μμ
#÷· &Ü\ì, e÷{≤&¢ Ü\ì e⁄+~.μμ
yê&øç Ï m+‘T· ø+£ ‘· ø√|+ü ? nqT≈î£ +≥÷ ø±sT¡
ªªzπsjYT! ÁbÕø°ºdüT b˛‘·T+~sê, qTy˚« b˛ì#êÃqT.
sê≈L£ &<É ë!μμ
nyTÓ ]ø±˝À d+ü bÕ~+∫q &ãÉ “+‘ê ô|{ºÏ ø{£ ºÏ
ªªH√! eT÷s¡Tâ&Ü! Á|ü|ü+#·+ $düTÔuÀj˚T ˇø£ q≥TH¢ êï&TÉ , ªeTq´+ ]ôd]à ôd+≥s.Y &s¬’Ó øsº£ Y &Ü. |.æ
|ü]XÀ<Ûäq #˚dæ eT+<äT ø£qT≈£îÿì, Ä $wüj·T+ s+¡ >H∑ ê<+ä∏ , F.R.C.P. μ nqï uÀsT¡ ‘¶ √ #ê˝≤ ô|<,›ä
eTT+<äT ˙πø #·÷|ækÕÔq+fÒ e<ä›+{≤y˚$Tsê? Ç~ s¬ +&+É ‘d· Tü \Ô ueÑÛ q+ #÷· &>É ±H˚ nì|+æ ∫+~.
_*j·THé &Ü\s¡¢ ÁbÕC…ø˘º, á ]ôd]à eT+<äT‘√
Á||ü +ü #+· e÷]b˛‘T· +~. qTe⁄« Hê ÁbÕD ùdïV≤æ ‘T· qqTï #÷· d÷ü HÔ ˚ ø±e*+#T· ≈î£ Hêï&TÉ , ªªnqT
&ç$. Ä |æ∫à ePfiÀ¢ ∫\¢s¡ ÁbÕø°ºdt #˚ùd nedüs¡+ sê>,¥ mHêïfis¢¯ TT+~sê ìqTï #÷· d!æ μμ n+≥÷.
Çø£˝Ò<äT ˙≈£î. Hê≈£î mes¡÷ ˝Òs¡T! MT]<ä›]˙
bÕsqº¡ s‡Y >± #d˚ Tü ≈î£ +{≤qT. nV≤ü ΩV≤ü Ω!!μμ bı&TÉ >±Z ã*w+ºü >± d÷ü {˝Ÿ À e⁄Hêï&TÉ . H]Ó dqæ
E≥Tº E\bÕ\T ‹]–+~. ‘\Ó {¢ Ï MTd+ü , >√{° >&∑ +¶É .
yê&ç qe⁄« $+‘·>± e⁄+~. ªªÁ|ü|ü+#êìï, øfi£ ø¢¯ Ï n<ë\› T ˝eÒ ⁄. ø±+{≤øº˘ ˝q… T‡\T nqT≈î£ +{≤.
Á||ü +ü #· Ww<ü säÛ +¡ >±ìï »sTT+#êqT sê, HH˚ .˚ μμ
sêÁ‹ Nø≥£ T¢ eTTdTü sT¡ ≈î£ +≥T+fÒ Hê≈î£ eT+∫
Ç~ Hê Ä‘è· ‘ì· ô|+∫+~!. Ä‹<´äÛ + Ç#êÃ&TÉ . Ç+{À¢ q]‡+>¥ Äsض¡ ¢ ˇø±yTÓ ,
ªªdsπü ! ekÕ!Ô nsTTHê Ä @»˙‡˝À @eTT+~sê? ãjT· ≥ ø±sT¡ Å&e’Ó sT¡ ‘|· Œü mes÷¡ ˝sÒ T¡ . ø±˙ s√{\° T,
#T· ≥÷º ø√jT· yêfió¯ ,¢ #≥Ó ÷,¢ eT˝]Ò j÷· <√eT\÷ ‘|· Œü ! |⁄ü ˝≤y,Y ∫ø¬ Hé øÁ£ Ø\‘√, kÕÿ#,Y $dÿ” ≥y÷Ó {≤ d÷ü |t
ø±ì y=kÕ+Ô !μμ \‘√, ◊dÁt ø+° ‘√ eT+∫ &qç ïsY Ç#êÃ&TÉ .
n˝≤, H˚qT Vü≤dæ‘ê ãj·T\T<˚sê+. ø±s¡Tì
ªªÇ+‘ø· ° ˙ ]ôd]à #bÓ ÕŒe⁄ ø±<Tä ,μμ nHêïqT.
n+<sä +¡ Á&ÜsTT+>¥ s÷¡ +˝À ≈L£ sT¡ ÃHêï+. kÕ|º tò y[Ó ¢
b˛j÷· sT¡ . n&$É ˝À Ç|Œü &TÉ <≥ä +º >± Nø{£ Ï n\TeTT
≈î£ +~. ìXÙ¯ ã+› ˝À #eÓ ⁄\T |–ü ˝˝Ò ≤ ø#° T· sêfi¢¯ y÷Ó ‘·
yTÓ T<\ä sTT+~.

‘êHê|üÁ‹ø£ »qe] 2020 62

pqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpq

ªª˙øs£ +ú¡ ø±yê\+fÒ ˙≈î£ Hê n+‘· ‘*Ó $‘≥˚ \T \qT yÓ÷düT¬ø&ÉT‘·T+~. Hê eT+<äT, <ëì ù|s¡T,
ñ+&Ü*sê! qTe⁄« &Üøsº£ yY H’Ó ê ˙øs£ +ú¡ ø±ì $wjü ÷· \T ¬ø$Tø£˝Ÿ Ådüºø£ÃsY ˙≈£î ns¡ú+ø±e⁄˝Òsê. n~ e+<ä
#ê˝≤ e⁄HêïsTT. d+æ |⁄ü ˝>Ÿ ± #ãÓ T‘ê! $qT!μμ ø£D≤\T Äøχ»ìï |ü≥Tº≈£îì rdüT¬øfi¯óÔ+~sê.
nejT· yê\T ##· T· Ã|&ü eÉ ⁄.μμ
V≤ü d‘æ · Hêøπ dæ n<√˝≤ #÷· d+æ ~. M&ç >s∑ «¡ +
d+ü >‹∑ Hê≈î£ ‘\Ó TdTü . Hê u≤Û s´¡ øÏ ‘©Ó <Tä ø<£ ë. ªªn+f?Ò μμ
ªªn+fÒ mdŒæ ø¤ ‡Ï j÷· e∫Ã+<qä Tø√. á eT+<Tä
M&ç >s∑ «¡ + Ç|ü &TÉ ªyTÓ >˝∑ Àe÷ìj÷· μ nV≤ü + nø‡Ï »Hìé ÇdTü +Ô ~. ˙fi˝¢¯ À eTTì–Hê, @ø‡Ï &+Ó ≥T˝À
ø±s+¡ ˝ÀøÏ m~–q≥T+¢ ~. s¡ø£ÔÁkÕe+ »]–Hê, >∑T+&Ób˛≥T e∫ÃHê... >∑T+&Ó
Äø‡Ï »Hé ˝øÒ £ Ä–b˛sTTHê á eT+<Tä Ç+Cø… Hå£ é #ù˚dÔ
ªªˇπssTT nqTsê>¥, #êe⁄ m+<äT≈£î dü+uÛÑ Ä s√–øÏ Äø‡Ï »Hé <=sT¡ ≈î£ ‘T· +~. Ç+‘ø· +£ fÒ ˙øs£ +ú¡
$dTü +Ô <√ ‘\Ó TdTü ø<£ ë?μμ njT˚ ≥T¢ #|Ó Œü ˝qÒ Tsê !μμ
ªªyTÓ Æ >±&!é Ä Ç+»øHå£ é meTs¬ ˙® ‡˝À ù|w+ü {Ÿ
Hq˚ T ‘\Ó ¢ yTÓ TK+ yX˚ ÊqT ªª@ ø±sD¡ + nsTTHê møÿ£ &√ e⁄+fÒ m˝≤ ÇkÕ+Ô ?μμ
e⁄+&#É T· Ã. V≤ü sºY m{≤ø,˘ Åk˛øº ,˘ øπ q‡s,Y @ø‡Ï &+Ó {.Ÿ ..μμ ªªne⁄qT. n~ ˇø£ deü Td´ü . ÇBø±ø,£ Ç~ @s√E
ø±s√E eT÷Á‘·|æ+&Ü\ qT+∫ ÇHê´øϺy˚{Ÿ nsTT
ªª˙ eTTK+. qTe⁄« #|Ó Œü e÷à &Üøsº£ Y V≤ü d‘æ .· μμ $d]ü +® #ã· &TÉ ‘T· +~. @øHå£ é ñ+&<É Tä . s√E Çyê«*.
V≤ü d‘æ · ‘&· ãÉ &+ç ~.ªªø=˝d… sºü ê˝Ÿ m≈î£ ÿe ne&+É , s√E ÇùdÔ #ê˝≤ KØ<Tä ≈L£ &Ü.μμ
wßü >s∑ T¡ yê´~,Û sø¡ ÁÔ£ kÕe+...μμ ªªn<˚ ø≥Ï T≈î£ ,μμ nHêï.
ªªnã“! MT Ç<]›ä ø° nd‡ü \T ‘*Ó y˚ ˝<Ò Tä ! ∫e]<˚ ªªeT] m˝≤ e÷¬sÿ{Ÿ #˚kÕÔy√jYT? m|üŒ&√
ø=+‘· es≈¡ L£ øs¬£ ø.º˘ μμ e#˚à »ãT“øÏ s√p m˝≤? meTs¡®˙‡ Á&É>¥ øÏ+<ä
ªªn+f?Ò μμ Ç<s›ä +¡ n&>ç ±+. Çe«#T· Ã. ø±ì á ˝À|\ü yê&TÉ #∫· Ãb˛‘ê&TÉ ø<£ ë.
ªªÄø‡Ï »Hé ˝øÒ b£ ˛e&+É . »ãT“ @<sä TTHê ø±˙ ÁbÕøøºÏ ˝£ Ÿ ø±<Tä sê.μμ
∫e]øÏ Äø‡Ï »Hé ˝øÒ H£ ˚ nejT· yê\T <ãÓ “‹ì ##· T· à ªªnV≤ü ΩV≤ü Ω!μμ qe«kÕ>±&TÉ s+¡ >H∑ ê<+ä∏ .
|&ü bç ˛‘êsTT. ñ<ëV≤ü sD¡ øÏ sø¡ +Ô£ ˝Àì V≤æ y÷Ó >√_¢ Hé
nìï nej·÷\ø° nøχ»Hé düs¡|òüsê #˚düTÔ+~. s¡ø£Ô
ÁkÕe+ »]–‘˚ V≤æ y÷Ó >√_¢ Hé ˝øÒ £ nø‡Ï »Hé n+<<ä Tä .
s¡ø£ÔHêfi≤\T ø=˝…düºsê˝Ÿ e\¢ eT÷düT≈£îb˛‘˚ ≈£L&Ü
n+‘.˚ V≤ü sºY m{≤ø,˘ Åk˛øº ˘ ekÕsÔ TT. n+‘+Ó <Tä ≈î£ @
ø±s¡D+ e\¢ nøχ»Hé ˝Òø£b˛sTTHê eTìwæ #·ì
b˛‘ê&TÉ . zøπ ?μμ
ªªzøπ !μμ
ªªHq˚ T nø‡Ï »Hé ˝øÒ b£ ˛sTTHê eTìwæ nejT· yê\T
ã‹ø+Ï #>· *∑ >π eT+<Tä ì øì£ ô|{≤qº T.μμ
Ç<s›ä +¡ ªÄ"μ nì H√fió¯ ¢ ‘]Ó #ê+.
ªª˙ øπ eTHêï |#æ ÃÓ øÿÏ +<ë sê?μμ nHêïqT Hq˚ T.
ªª˝Ò<äTsê! qTy˚« eT÷s¡Tâ&ç$. H˚qT Çìï
<Xä Êu≤\› T á @»˙‡ n&eÉ ⁄˝À¢ ‹]– Ww<ü äÛ eèø±å \T,
yTÓ Tøÿ£ \˙ï y<Ó øä ,Ï eTìwæ sø¡ +Ô£ ˝À ø*£ dæ nø‡Ï »Hìé
m≈î£ ÿe>± dsü |¡ süò ê #j˚ T· >*∑ >π eT+<Tä øì£ ô|{≤qº T.
ñ<ëV≤ü sD¡ øÏ V≤æ y÷Ó >√_¢ Hé Hê\T>T∑ nø‡Ï »Hé nDTe⁄

63 »qe] 2020 ‘êHê|üÁ‹ø£

qrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqr

ªªÄ˝À∫+#ê. BìøÏ ñbÕj·T+, #Ó≥¢ qT+∫ ô|f…+{Ÿ Vü≤≈£îÿ\T rdüT≈£îì ‘·j·÷s¡T#˚j·T&Éy˚T
rdqæ á ˇø£ E Coli nH˚ d÷ü øJå£ $˝À ô|{≤.º Ç~ ‘s· T¡ yêsTT!μμ
Ä e÷*≈L£ ´˝Ÿ qT ‘j· ÷· sT¡ #d˚ ,æ <ëìï ˇø£ E Coli
ys’… d¡ ˝t À ô|]>π ≥T¢ #d˚ Tü +Ô ~. ys’… d¡ Tü \T eTìwæ øD£ ≤˝À¢ ªªn~ n+‘· ‘*˚ ø>£ ±<Tä u≤Û sTT!μμ nHêïqT.
Á|yü •˚ +∫ DNAì yê&TÉ ≈î£ +≥÷ ô|sT¡ >T∑ ‘êsTT. n$ M&ç >s∑ «¡ + ∫sêø=∫Ã+~.
Ä eT+<äTì eTìwæ X¯Øs¡+˝À ‘·j·÷s¡T#˚kÕÔsTT. ªª»+‘·Te⁄\øÏ∫Ã, eTqTwüß\øÏNà dü]>±Z |ü]
]ø±+_H+Ó {Ÿ fø… ±ï\J nì eT+<Tä \ |]ü ÁXe¯ T\˝À XÀ<Ûäq\T #˚dæ ôd’&é mô|òø˘º‡ ˝Òeì ìs¡÷|æ+#ê*.
yê&ÉT‘·THêïs¡T. H˚qT á y…’s¡dtì {°ø±\T <ë«sê nsTTHê Ä e÷*≈£î´˝Ÿ ù|πs+{Ïsê? nsTTHê á
eTìwæøÏùdÔ Äøχ»Hé X¯Øs¡+˝À ô|]– yê&çøÏ Ä e÷sT¡ eT÷\ ys’… d¡ t ˝≤´uŸ @$T{sÏ ê? m˝≤?μμ
eT+<Tä ì ‘j· ÷· sT¡ #d˚ Tü +Ô <ìä ePV≤æ +∫ n˝≤ #d˚ æ ªª˙ ãTÁsø¡ Ï ns+ú¡ ø±ì ø¬ $Tø˝£ Ÿ ÁbÕôddst ê n~.
dø¬ü ‡dt nj÷· ´qT. Hê ˝≤´u˝Ÿ À ø\£ Ãs˙¢¡ ï á ys’… d¡ yt .˚ yêø‡Ï Hé #j˚ T· &Üìøπ |<ü fi˚ ó¯ ¢ |{ü +ºÏ ~. s÷¡ \T Á|øü ±s+¡
nV≤ü ΩV≤ü Ω! E Coliì ≈L£ &Ü ô|+#êqT. ôV≤’ Á_&√e÷‘√ »+‘T· e⁄\˝À n+fÒ m\ø\£ ˝À, ø√‘T· \˝À Ç∫à #÷· &É
ys’… d¡ \t ì #X˚ ÊqT. V≤ü Ω V≤ü Ω V≤ü Ω.μμ $|Øü ‘+· >± q$« q$« &ÜìøÏ eTs√ ◊<fi˚ ó¯ ¢ |{ü +ºÏ ~. Çø£ ù|Cò Ÿ 3 n+fÒ eTqT
yê&øç Ï <>ä T∑ Z e∫Ã+~. wüß˝À¢ ˇø£ Äs¡THÓ\\T #·÷kÕqTø£<ë. Ç+¬øHêïfi¯ó¢.
BìøÏ eTs=ø£ ◊<˚fi¯ó¢ |&ü ÉT‘·T+~. me&Ü>∑T‘ê&ÉT
<–ä Z øfi£ ó¯ ¢ ‘T· &TÉ #T· ø=ì nHêï&TÉ . ªª]ø±+_H+Ó {Ÿ nHêïfió¯ ?¢ V≤ü Ω V≤ü Ω V≤ü Ω!μμ qe«kÕ>±&TÉ . ªªHq˚ T+{≤Hê
DNA Technology ‘\Ó TkÕ ˙≈î£ ? n<˚ Ç~. Hê |]ü ã‹øÏ nHêïfió¯ ?¢ μμ
XÀ<qäÛ øÏ H√ãT˝Ÿ Åô|C’ Ÿ sêyê* nd\ü T Hê≈î£ ! á ePfiÀ¢ V≤ü d‘æ · n+~.. ªªkÕs,Y »+‘T· e⁄\ MT<ä Á|jü ÷Ó
ø√jT· yêfi+¢¯ <]ä ø° á ys’… d¡ t {ø° ±\T Ç#êÃqT. |]ü o >±\˝À »]–+~. eTqTwßü \˝À »s>¡ ø∑ b£ ˛e#T· ÃHy˚ ÷Ó
*+#êqT. n<Tä “‘¤ +· . yêfie¢Ë s÷¡ sø¡ ÁÔ£ kÕq+ nsTTHê, ø<£ ë. Á&>É ¥ ø+£ Á{À˝Ÿ n<ëÛ ]{° ˇ|ü ø√≈î£ +&Ü m˝≤
V‰ü sºY m{≤ø˘ e∫ÃHê #êe&+É ˝<Ò Tä . ã‘T· ≈î£ ‘T· HêïsT¡ . e÷s¬ ÿ{Ÿ #k˚ ÕsÔ T¡ ?μμ
Ç~ ÄsT¡ H\Ó \T>± >e∑ Tì+#ê. Çø£ á yêø‡Ï H≈é î£ s+¡ >H∑ ê<+ä∏ ˝∫Ò ì\TÃì |#ü êsT¡ ¢ #j˚ T· kÕ>±&TÉ .

‘êHê|üÁ‹ø£ »qe] 2020 64

pqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpq

bÕ‘· ùdïV≤ü + C≤|„ øü ±s+∆¡ u≤ø¢ ˘ ˝ãÒ T˝Ÿ C≤˙yêøs£ Y $dÿ” ‹+{À+~. ø±ì á eT+<äT e\¢ yÓT<ä&ÉT øÏ+~
u≤{˝Ï Ÿ zô|Hé #d˚ æ ô|{≤&º TÉ . n‘q· T ‘ê>T∑ ‘T· Hêï&TÉ . uÛ≤>±\T *+_ø˘ dædüºyYT, yÓT&ÉT˝≤¢ ôd]u…\¢+ |üì
Hq˚ T ‘ê>T∑ ‘T· HêïqT $+≥÷. #d˚ Tü HÔ êïsTT. ø±s¬ øº ‡˘ b˛e&+É e\¢ $#ø· Då£ b˛‘√+~.
ø±ì »+‘·Te⁄˝≤¢ Ä{Àe÷{Ïø˘ #·s¡´\T e÷Á‘·+
ø±ì yê&ÉT ˇø£ rø£åDyÓTÆq |æ∫à Äy˚X¯+˝À $T–*b˛j÷· sTT!μμ
e⁄Hêï&TÉ . ˝À|\ü øÏ b˛sTT ô|<›ä ô|\’ò T rdTü ø=∫Ã, Ç+ø√
øe£ s√¢ d&æ \ç T ô|Hé Å&y’Ó \é T ≈L£ &Ü rdTü ø=∫à ã\¢ MT<ä ªªn+f!Ò μμ
ô|{≤&º TÉ . ªªn+f!Ò n+f!Ò μμ
yê&TÉ $ø±s+¡ >± qyê«&TÉ . øø¬Ï ÿ≈î£ ÿesTT+<ë
ªªˇsπ nqTsê>.¥ qTe⁄« Hê ∫qï|Œü {Ï Áô|+ò &TÉ $, ˝øÒ £ $»j÷Ó ‘ê‡V≤ü +˝À e⁄Hêï&Ü ˝øÒ £ |∫æ Ã|{ü +ºÏ <ë?
á bÕò sT¡ à˝≤\T eT+<Tä \ ‘j· ÷· Ø Á|Áü øjÏ T· n+‘ê ªªyêfi좯 ‘T· bÕø‘° √ ø={HºÏ ê, ø‹£ ‘Ô √ >T∑ +&˝Ó À
˙≈î£ Ç#Ã˚ dTü HÔ êïqT. qTe⁄« ˙ u≤Û s´¡ &Üøsº£ T¡ .¢ rdTü bı&∫ç Hê, ˙fi˝¢¯ À eTT+∫Hê #êesT¡ . yTÓ <&ä TÉ e÷Á‘+·
ø¬ fi+¢¯ &.ç Bìì e÷s¬ ÿ{Ÿ #d˚ Tü ø√+&.ç $T*jT· qT¢ &ãÉ T“ b˛‘√+~. Ä˝À#q· , $y#˚ q· , ìjT· +Á‘D· ≤ X≈¯ î£ \Ô T
˙ kı+‘+· . Ç<˚ ˙≈î£ Hì˚ #Ã˚ ãVQü eT‹sê!μμ b˛‘T· HêïsTT. »+‘T· e⁄\˝≤>∑ Ä{Àe÷{øÏ >˘ ± |ìü #ù˚d
Flight and .Fright ÄV‰ü s+¡ ø√d+ü jT· T<+∆ä #j˚ T· &+É ,
‘ê–q<+ä ‘ê ˇøÿ£ kÕ] eT‘T· Ô ~–+~. ªª@$T{Ï nbÕjT· + nsTT‘˚ bÕ]b˛e&+É e÷Á‘+· #d˚ Tü HÔ êïsT¡ .
e÷{≤&¢ TÉ ‘T· Hêïe⁄sê? ù|Cò Ÿ 3 Á≥jT· ˝Ÿ #d˚ æ qTy«˚ á Vü≤Ω!Vü≤Ω!Vü≤Ω! eT] »+‘·Te⁄\˝À á eT+<äT |üì
eT+<Tä ‘j· T· sT¡ #d˚ Tü ø√e#T· à ø<£ ë? Çìï <Xä Êu≤\› #d˚ +æ ~ ø<£ ë! »+‘T· e⁄˝≤¢ nsTTb˛j÷· sT¡ . nø˝£ ùÒdÔ
øw£ +ºü ... Ç+‘· |]ü XÀ<qäÛ #d˚ .æ .. Ç<+˚ {sÏ ê?μμ |⁄ü *˝≤ e÷+d+ü ø±yê* !μμ
Hê≈î£ eDT≈î£ e∫Ã+~.
Vü≤dæ‘·˝À #·\q+. y˚>∑+>± ˝Ò∫ ì\ã&ç ªªn<+˚ {sÏ ê? n˝≤ nsTTb˛‘˚yêfi좯 eTqTwßü \T
ªª<ë∏ ´+≈L£ ´ dsü ,Y yT˚ + MT ÄXj¯ T· + HsÓ y¡ s˚ T¡ kÕ+Ô !μμ nqsT¡ sê..... yêfi좯 ....μμ >=+‘T· ˝Àì e÷≥ |Pü &TÉ ≈î£
øe£ sT¡ rdTü ø=+{À+~. b˛sTT+~. ªªC≤+;\T... C≤+;\T n+{≤Ásê!μμ
Vü≤dæ‘· n]∫+~. ªª|üsê«˝Ò<äT kÕsY. ø=~›
m|ü&É÷˝Òì~ Vü≤dæ‘· ø£fi¯¢˝À <äTsêXÊ, $T* e÷sT¡ Œ\T #s˚ TT+##· T· Ã. bÕò sà¡ d” Ábıô|dò sü ‘¢¡ √ e÷{≤&¢ ç
jT· q¢ ø\£ \ yTÓ s|¡ ⁄ü #÷· XÊqT Hq˚ T. &ãÉ T“... &ãÉ T“ yT˚ + eT+<Tä Ådøºü ã sY e÷]ÃkÕ+Ô . ù|Cò Ÿ 3 eTfi≤¢ #k˚ Õ+Ô .μμ
eTV≤æ eT! ãj·T≥ #·*>±* ¨s¡Tq Mk˛Ô+~. <ä÷sêq
m+<sä √ eTqTwßü \T ø\£ ø\£ +‘√ edTü qÔ ï #|· $ü &TÉ . ˝øÒ £
ªªá @»˙‡˝Àì ø√jT· yêfi+¢¯ <]ä ø° á eT+<Tä Hê #eÓ ⁄\T qqTï y÷Ó d+ü #d˚ Tü HÔ êïj÷· ?
Ç#êÃqT. n<˚ e÷qe⁄\˝À ù|Cò Ÿ 3 Á|jü ÷Ó >+∑ . Çøÿ£ &É s+¡ >H∑ ê<+ä∏ Ç|$ü &TÉ Ä–b˛j÷· &TÉ .
ˇø£ Á|”ò øì¢Ï ø˘ ≈L£ &Ü q&TÉ |⁄ü ‘T· HêïqT. n+<]ä ø° Ç+» ªªyêfi¯ó¢ edüTÔHêïs¡T! áeT<Ûä´ sêÁ‹fi¯ó¢ Mfi¯¢øÏ
øqå£ T¢ #ù˚dXÊqT. »Hêu≤Û eT÷&TÉ y\˚ eT+~. ÄXï s´¡ +.. Äø£* m≈£îÿee⁄‘√+~. »+‘·Te⁄˝≤¢ ÄÁ|òü÷DX¯øÏÔ
n+<ä]ø° ÁãVü‰à+&É+>± |üì#˚k˛Ô+~! <Óã“\T ô|]–+~. yêdqü ì ã{ºÏ ‹+&ç y‘Ó T· ≈î£ ÿ+≥÷ edTü Ô
‘–· *Hê, @ø‡Ï &+Ó {À¢ sø¡ +Ô£ b˛sTTHê #êe&+É ˝<Ò Tä . HêïsT¡ . u≤´&\é ø.˘ Hê ys’… d¡ t eT+<Tä Hê≈î£ |ìü #j˚ T· <Tä .
yês+¡ s√E\ ô|H’ ˚ ã‘T· ≈î£ ‘T· HêïsT¡ .μμ <ëìï ùV≤+&˝ç Ÿ #d˚ æ s¬ dôæ d+º {Ÿ nsTTb˛j÷· qT. Mfiø¢¯ Ï
e÷+dü+ yêdüq, s¡ø£Ô+ yêdüq ‘·–*‘˚ @eTsTTHê
ªªeT]...?μμ #k˚ ÕsÔ T¡ .μμ
ªªˇø£ ∫qï Çã“+~. á eT+<Tä ù|sT¡ ª@+{°
&‘Ó μY nì ô|{≤qº T nqTø√. Ç~ Xد s+¡ ˝À ø+£ &sÉ ê˝À¢
>∑T+&Ó˝À, qsê˝À¢ |üì#˚k˛Ô+~. ø±ì yÓT<ä&ÉT˝Àì
sø¡ ±ìÔ ø° yTÓ <&ä TÉ ø° eT<´äÛ e⁄+&˚ n&+¶É øìÏ (Blood Brain
Barrier) <ë≥&+É ˝<Ò Tä . sø¡ ÁÔ£ kÕe+ e\¢ nø»ÔÏ Hé ˝øÒ £
yTÓ <&ä TÉ #∫· Ãb˛‘√+~. n+fÒ ôd]Áã˝Ÿ ø±s¬ øº ‡˘ <ãÓ “

65 »qe] 2020 ‘êHê|üÁ‹ø£

qrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqr

Ç+{Ï ãjT· ≥ ˇøs£ ø¡ y£ TÓ qÆ >T∑ ÁsT¡ eTH˚ #|· $ü &TÉ , Á&ÜsTT+>¥ s÷¡ +.. u&… é s÷¡ +... ø#Ï H· .é .. u≤´ø˘
eTqTwßü \ ø<£ *ä ø\£ n&TÉ >T∑ \ <«äÛ ì m≈î£ ÿesTT+~. &√s.Y n|Œü {øπÏ V≤ü d‘æ · nøÿ£ &øç Ï #s˚ T¡ ≈î£ +~. nøÿ£ &É
s¡+>∑Hê<∏ä+ >∑~˝ÀøÏ |ü]¬>‘êÔ&ÉT. ãj·T≥øÏø=∫Ãq ≈£L&Ü ‘·\T|ü⁄ #·|üfi¯ó¢. yêfi¯ó¢ øÏ{ÏøÏ˝À+∫ mÁs¡{Ï
|ü &TÉ yê&ç #‘˚ T· ˝À¢ eT÷&TÉ s¬ |’ ˝æò ‡Ÿ ‘fi· ‘¯ fi· ¯ yTÓ sT¡ d÷ü Ô øfi£ ‘¢¯ √ #÷· dTü HÔ êïsT¡ .
e⁄HêïsTT. ˇø{£ Ï HêMT<,ä ˇø{£ Ï V≤ü d‘æ ø· Ï $dsπæ XÊ&TÉ .
ÁøÏ+<äøÏ, yÓT≥T¢ MT<äT>±, ôd˝≤¢sY˝ÀøÏ ˝≤´uŸ,
ªªÇ$ eP´ ô|+’ò &sÉ ˝Y À ˝»Ò sY bÕsTT+≥sY e⁄qï ˝≤´uŸ ì+&Ü yÓTÆÁø√k˛ÿ|t\T, |ü]ø£sê\T, ø£\ÃsY
>H∑ ‡é . d]ü >± ‘\· øÏ >T∑ ] #÷· dæ qT<Tä {Ï MT<ä wOü {Ÿ ≥÷´ãT\T.....
#j˚ ÷· *. n|ü &˚ yêfió¯ ¢ #k· ÕsÔ T¡ . m+<Tä ø+£ fÒ yTÓ <&ä TÉ
MT<ä Hê eT+<Tä |ìü #j˚ T· <Tä . $T>‘∑ ê Xد s+¡ ˝À mìï Vü≤dæ‘· eTT+<äT |ü]¬>&ÉT‘√+~ ªªmø£ÿ&É...
ãT˝≥¢… T¢ ysÓ T÷´, Hê eT+<Tä Á|uü ≤Û e+ e\¢ yêfiø¢¯ Ï #êe⁄ møÿ£ &É ãjT· ≥øÏ <ë]? sê! nqTsê>!¥ m˝≤>√ ãjT· ≥
sê<Tä . yêfió¯ ¢ Äø*£ MT<ä e⁄HêïsT¡ . s√E Ç˝≤>π ‹sT¡ >T∑ |&ü <É ë+.μμ
‘T· HêïsT¡ . Ç|⁄ü Œ&TÉ .. Ç|ü &TÉ qsu¡ øÑÛ ≈å£ î£ ˝b’… ˛j÷· sT¡ !
Hq˚ T yêfi좯 Ä|⁄ü ‘êqT. MTsT¡ bÕ]b˛+&.ç n+<Tä øπ ô|’ qT+∫ <HäÛ ê<HäÛ ê ‘T· bÕøÏ ù|\Tfió¯ ¢ z |~ü
|*æ |+æ #êqT Ä ô|˝’ò ‡Ÿ d&” \ç T ÁbÕC≈… î£ º n+‘ê MT$!μμ ìeTTcÕ\T $ì|+æ #êsTT.

‘\· T|⁄ü MT<ä <&ä Ü<&ä Ü #|· ü &TÉ m≈î£ ÿys’… TT+~. V≤ü d‘æ · @&TÉ d÷ü Ô |]ü >¬ &TÉ ‘√+~.
ø=~› ø=~>› ± ‘\· T|⁄ü |–ü * ô|#T· Ã\T }&bç ˛‘T· HêïsTT. ªªHê≈î£ ‘T· bÕø° ù|\Ã&+É sê<Tä !μμ
H˚qHêï.. ªªyÓfi¯¢<äT› yÓfi¯¢<äT› Vü≤dæ‘ê! ãj·T≥øÏ
V≤ü d‘æ · ô|fi’ò ó¯ ¢ d&æ \ç T n˙ï ø\£ u{… ºÏ ˇø£ #‘˚ √Ô b˛e<Tä › Çøÿ£ &˚ <ë≈î£ ÿ+<ë+. ãjT· ≥øÏ b˛‘˚ &+˚ »s!Y μμ
‘·TbÕøÏ |ü≥Tºø=ì, ªªyÓqTø£ <ë] mø£ÿ&É?μμ nì ªªH√!H√! H˙˚ ÁbÕCø… º˘ ãjT· ≥øÏ rdTü ≈î£ b˛yê*!μμ
n]∫+~. n+≥÷ |]ü >¬ ‹+Ô ~.
ªªÇ~>√ u≤´ø˘ &√s!Y μμ ˝≤´uŸ yqÓ Tø.£
ªªHê≈î£ >H∑ é ù|\Ã&+É sê<Tä . Hq˚ T bÕ]b˛‘êqT. Hq˚ T kÕD∆ Te⁄Hb’Ó ˛j÷· qT.
nqTsê>¥ sê, ‘«· s>¡ ±. á ÁbÕCø… º˘ eTq~!μμ ô|q’ ‘T· bÕøÏ #|· ü fió¯ ¢ n–b˛j÷· sTT. ‘÷· \T‘÷·
q&ÉTdüTÔqï bÕ<ë\ #·|üfi¯ó¢. ô|<ä›>± s¡+>∑Hê<∏ä+
s¡+>∑Hê<∏ä+ nHêï&ÉT ªªyÓqø£ yêfi¯ó¢ yÓ+≥ eTT\T>T∑ .....
ã&‘É êsT¡ ! V≤ü d‘æ ê, føÒ {Ï Ÿ áJ. >H∑ é >T∑ ]ô|{ºÏ eP´ V≤ü d‘æ · ˝≤´uŸ yqÓ Tø£ ‘\· T|⁄ü ‘]Ó ∫ ãjT· ≥≈î£
ô|+’ò &sÉ √¢ #÷· dæ ‘\· øÏ >T∑ ]ô|{ºÏ mÁs{¡ Ï G >T∑ sT¡ Ô eT<´äÛ yfiÓ H¢¯ ˚ y[Ó +¢ ~. ø±ì nøÿ£ &É q\T>T∑ sT¡ ø√jT· Åd\Ô” T
yê&ç ‘\· MT<ä ã&>É ±H˚ Á{>Ï sZ∑ Y H=≈î£ ÿ n+‘.˚ Çø£ b˛! ‘÷· \T‘÷· ì\ã&ç e⁄HêïsT¡ .
ø+Ï <ä ôd˝≤s¢ Y yqÓ ø£ ‘\· T|⁄ü e⁄+~. Hê ÁbÕCø… º˘ C≤Á>‘∑ !Ô· μμ ø√j·T C≤+;\T mÁs¡{Ï Ns¡\˝À $s¡uÀdæq
E≥‘¢ √ ñHêïsT¡ . yêfi¢¯ øfi£ ó¯ ¢ ì|ü ˝≤¢ yTÓ sT¡ dTü HÔ êïsTT.
ãj·T≥ ;Ûø£s¡+>± eTqTwüß\ eTT\T>∑T\T, sêÁ‹ |Pü ≥ »+‘T· e⁄˝≤.¢
#|· ü fió¯ .¢ Hq˚ T >H∑ é s¬ +&TÉ #‘˚ T· \‘√ |≥ü T≈º î£ ì ø{Ï øÏ Ï Ç|ü &TÉ yqÓ ø£ <ë«s+¡ U≤∞ nsTT+~. mes÷¡
˝À+∫ ãjT· ≥≈î£ ‘=+– #÷· XÊqT. ˝Òs¡T. Hê ø±s¡T Ç+{Ï eTT+<äT b˛]ºø√˝À e⁄+~.
nøÿ£ &øÉ Ï yfiÓ &¢¯ +É dTü sø¡ ‘åÏ +· ø±<Tä .
&»É q¢ ø=~› ø√jT· \T Ä&,É eT>∑ mÁs{¡ Ï ã≥\º ‘√ H˚qT ãj·T≥øÏ e#êà >∑Hé |ü≥Tº≈£îì n≥÷
‘\· MT<ä ø=|ü \‘√ ‘÷· \T‘÷· q&TÉ d÷ü Ô edTü HÔ êïsT¡ . Ç≥÷ #÷· XÊqT.
me] øfi£ ˝¢¯ À¢ Je+˝<Ò Tä . ø=+‘e· T+~ n|ü &˚ ˝À|*ü øÏ V≤ü d‘æ · |∫æ Ã|{ü qºÏ <ëì˝≤ >H∑ é #T· ≥÷º ‹|ü ‘÷·
e#Ã˚ dæ yTÓ sTTHé &√sY MT<ä #‘˚ T· \‘√ <&ä <É &ä Ü u≤<Tä ù|\ÃkÕ–+~.
‘T· HêïsT¡ . ø=+‘e· T+~ _*+¶ >¥ yqÓ øy£ |’… ⁄ü yfiÓ ‘¯ T· HêïsT¡ .

Hê≈£î ˇfi¯¢+‘ê #ÓeT≥\T b˛dæ+~. ÁbÕD
ujÑÛ T· +‘√ yqÓ øÿÏ yqÓ øÿÏ |]ü >¬ &TÉ ‘T· HêïqT.

‘êHê|üÁ‹ø£ »qe] 2020 66

pqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpq

ÄyTÓ #T· ≥÷º ø√jT· yêfi+¢¯ <sä ÷¡ eT÷>±sT¡ . yêfi¢‚ yêfi¯¢øÏ Hê yêdüq Ç+ø£
ø√j·T $>∑‘·Je⁄\T, Jeqàè‘·T\T. yêfi¯¢øÏ @MT <=sø¡ <£ Tä .
ne&+É ˝<Ò Tä . ãT˝{… ‡Ÿ yêfi좯 @+ #j˚ T· e⁄. yqÓ øÿÏ ‹]– #÷· XÊqT.
|~ü ìeTTcÕ\T e÷Á‘y· T˚ .
V≤ü ....d.æ ....‘ê... n<|˚ ìü >± n]#êqT. Áø+Ï <ä <÷ä sêq yêfió¯ ¢ ]ôdsÃY
<HäÛ .é . <HäÛ .é . <HäÛ .é . ÄyTÓ >H∑ ,é Hê >H∑ é ù|˝≤sTT. ôd+≥sY #·T≥÷º ˙&É˝≤¢
me]ø° ‘\· ˝À ‘>· \∑ ˝<Ò Tä . ‘÷· \T‘÷· q&TÉ dTü HÔ êïsT¡ .
yêfi+¢¯ <sä ÷¡ ÄyTÓ ì #T· ≥Teº TT{≤sº T¡ >T∑ +|⁄ü >±. ˇø£#√≥... Vü≤dæ‘· |ü&ç
ø¬ e⁄«q øπ ø.£ b˛sTTq #√≥ >T∑ +|⁄ü ˝≤ e⁄HêïsT¡ .
Hq˚ T nÁ|‹ü uTÑÛ &HÉ ’Ó b˛j÷· qT. ujÑÛ T· +‘√ øfi£ ó¯ ¢ eT÷dTü ≈î£ HêïqT.
ujÑÛ T· + $cÕ<+ä ø\£ >\∑ T|⁄ü >±. n&$É ìsêàqTw´ü +>± e⁄+~. ø#° T· sêfi¢¯ y÷Ó ‘·
ø±ì $»‘„ · qqTï |øü ÿ£ <ë]˝ÀøÏ q&|ç +æ ∫+~. øs£ í¡ øs£ √ƒ s+¡ >± e⁄+~. Nø{£ .Ï mìï sV¡ ≤ü kÕ´˝À <ë#T·
ªeTq´+ ]ôd]à ôd+≥sYμ ø±+bÂ+&é ì+&Ü ≈î£ qï Nø{£ .Ï
møÿ£ &É |&ü ‘ç ˚ nøÿ£ &É ø√jT· $>‘∑ · Je⁄\T. >T∑ +|⁄ü \T yÓT\¢>± s√&ÉT¶ MT<ä q&ç∫, ˇø£ÿ ñ<äT≥Tq
>T∑ +|⁄ü \T>± ‘÷· \T‘T· HêïsT¡ . yêfiø¢¯ Ï Äø*£ . dŒü èV≤ü y>˚ +∑ >± |]ü >¬ ‘êqÔ T.
˝<Ò Tä . yêfiø¢¯ Ï <ëV≤ü +... eTqTw´ü sø¡ +Ô£ . nsTTHê dsπü y>˚ +∑ >±... y>˚ +∑ >±... Ä |&” øÉ \£ øÏ <÷ä s+¡ >±...
yêfiø¢¯ Ï #êe⁄˝<Ò Tä , #êesT¡ . Ä ÁbÕCø… º˘ ù||sü T¡ ¢ ÄX‘¯ √ >T∑ +&øÓ Ï n<Tä eTT≈î£ qï
yêfió¯ ¢ »+‘T· e⁄\‘√ deü ÷q+ nsTTb˛j÷· sT¡ . Vü≤dæ‘·, <äXÊu≤›\T ø£èwæ#˚dæ <äTsêX¯‘√ |æ∫Ãyê&Ó’q
ô|>’ ± yêfiø¢¯ Ï eTsD¡ + ˝<Ò Tä . s+¡ >H∑ ê<+ä∏ ...
|ü]¬>‹Ô >±¬s¶Hé˝ÀøÏ... #Ó≥¢˝ÀøÏ... Nø£{À¢øÏ... eTfi≤¢ Ä– yqÓ øÿÏ ‹]– s√&TÉ ¶ n+#T· qT+∫
ø±+bÂ+&é yê˝Ÿ |øü ÿ£ q q&TÉ #T· ≈î£ +≥÷ yTÓ \>¢ ± >√&É ˝ÀjT· øÏ #÷· XÊqT.
MT<øä Ï bÕøÏ ne‘*· y|’… ⁄ü <÷ä ø±qT. ø=+&É n&ÉT>∑Tq ˝Àj·T˝À ]ôd]à ôd+≥sY
ø±+bÂ+&é yê˝Ÿ ô|q’ eTTfi¢¯ r>\∑ ø+£ #Ó ø±\TøÏ eT+≥˝À¢ ‘>· \∑ ã&bç ˛‘√+~. mÁs>¡ ± y*Ó –b˛‘√+~.
>T∑ #T· Ã≈î£ +~. Ä eTTfió¯ ¢ Hê bÕ´+≥Tì N*à N*à ø√j·T C≤+;\T _*¶+>¥˝À cÕsYº düs¡÷ÿ´{Ÿ
eTTøÿ£ \T #X˚ ÊsTT. n<èä w+ºü sø¡ +Ô£ sê˝<Ò Tä . >±jT· + #X˚ Êj÷· ? ueÑÛ q+˝À n–ï Á|»ü «]*+¢ ~.
ø±˝<Ò Tä . s√&TÉ ¶ MT<ä mes÷¡ ˝sÒ T¡ . s+¡ >H∑ ê<+ä∏ ø√d+ü
˝ÀjT· ˝À+∫ ø=+&É ô|q’ s√&TÉ ¶ MT<øä Ï møÿ£ n‘ì· kÕ|º tò ≈L£ &Ü yfiÓ ó¯ qÔ ï≥T¢ ˝sÒ T¡ !
kÕ>±qT. ujÑÛ T· +‘√ møÿ£ &˝É ìÒ ã\+ ø±fi˝¢¯ Àø=∫Ã+~. uÛ≤$‘·sê\øÏ #Ó|üŒ&ÜìøÏ ≈£L&Ü @MT˝Ò<äT.
sêfió¯ s¢ |¡ Œü \T, bı<\ä T eTTfió¯ .¢ mes¬ dºt møÿÏ q fì… +® >¥ n+‘ê <>ä y∆∑ TÓ bÆ ˛sTT+~.
Hêsπ ÿ˝≤ |\”ò j÷· ´qT. ô|ø’ Ï bÕø±qT. Ç+ø± y>˚ +∑ >± |]ü >¬ ‘kÔ· Õ>±qT.
n~ ÁbÕDujÑÛ T· +. düèwæº˝À rj·Tì~ ùdïVü≤y˚TH√sTT! ùdïVü≤+
bÕøÏ bÕøÏ ø=+&É m‘T· qÔ #≥Ó ¢ eT<´äÛ yTÓ *ø\£ T ø±<Tä ... Áù|eT! Áù|eT ø±<Tä &ãÉ T“... ø±<Tä ÁbÕD+
‹]–q ‘êsT¡ s√&TÉ ¶ MT<øä Ï #s˚ T¡ ≈î£ HêïqT. #\· {¢ Ï q\{¢ Ï eTTK´+.
s√&TÉ .¶ ‘÷· \T≈î£ +≥÷ |]ü >¬ ‘êqÔ T. |]ü >¬ ‘êqÔ T.
Ç+ø£ Hê Xد s+¡ >±jT· +ø±˝<Ò Tä . ˝À|\ü bÕ´+≥T s¬ +&TÉ ø˙£ ï{Ï u§≥T¢ #+Ó |\ü MT<Tä >± C≤sêsTT,
ã÷≥T¢ yT˚ CÀfió¯ ¢ sø¡ +åÏ #êsTT. ø±ã{ºÏ sø¡ +Ô£ ø±s˝¡ <Ò Tä . #eÓ T≥ u§≥‘¢ √ dVü ‰ü . b

67 »qe] 2020 ‘êHê|üÁ‹ø£

qrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqr

kÕVæ≤‘·´+˝À ªkÕ«$Tμ>± e´eVü≤]+#·ã&˚ ã+&ç
Hêsêj·TD kÕ«$T sêj·T\d”eT ãVüQ»q
düeT÷Vü‰ìøÏ #Ó+~q ø£<∏ä≈£î&ÉT, qe˝≤ø±s¡T&ÉT.
q&Éø£˝À q&É‘·˝À ìU≤¬ṡq |ü˝…¢≥÷fi¯¢≈£î #Ó+~q
ªbÕ‘·eTìwæμ. Ç{°e\ ø±\+˝À s¡#·sTT‘· dæú‹
qT+∫ ø±s¡´ø£s¡Ô>±q÷ e÷], ‘·q ÁbÕ+‘·+ ø√dü+
|üì#˚düTÔqï yê&ÉT. ‘êHê qe\\ b˛{°˝À
ãVüQeT‹ bı+~, ‘êHê Á|ü#·T]+∫q Äj·Tq
ªX¯|üÔuÛÑ÷$Tμ qe\ πø+Á<ä kÕVæ≤‘·´ nø±&É$T
nyês¡T¶≈£î m+|æ¬ø’q dü+<äs¡“¤+>± Äj·Tq á qe\≈£î
sêdæq eTT+<äTe÷≥ MTø√dü+...

X¯|üÔuÛÑ÷$T qe\qT sêsTT+∫q Áø£eT+ ˇø£≥T+~
ã+&ç Hêsêj·TDkÕ«$T
Ç~ sêj·T\d”eT #ê]Á‘·ø£ qe\. <ä[‘· ãVüQ»q
ã+&MÉ T<|ä *ü ˝¢ À ø~£ s|¡ Œü kÕ«$T |sü d¡ ü »sT¡ >T∑
#ê]Á‘·ø£ qe\. á qe\ sêj·T&ÜìøÏ <ë]rdæq ‘·T+~. Ä ø£~s¡|üŒ kÕ«$T |üs¡dü yÓqTø£\ ≈£L&Ü
|ü]dæú‘·T\T ø=ìï ñHêïsTT. á s¡#·q≈£î yÓqTø£ >∑T*>±q|üŒ |üs¡dü e÷~πs ˇø£ ø£<∏ä ñ+~. ¬s+&ÉT
|üì#˚dæq Ä˝À#·HêÁø£eT+ ≈£L&Ü ˇø£≥T+~. e+<ä\ dü+e‘·‡sê\ ÁøÏ‘·+, e÷~>∑ »H√<ä∆s¡D¬ø’
ÁbÕD≤\]Œ+∫q e÷~>∑ eTVü‰|ü⁄s¡Twüß&ÉT ø£~s¡|üŒ.
H˚qT ‘·>∑s¡≈£î+≥ ôV’≤dü÷ÿ\T˝À ñbÕ<Ûë´ e÷~>∑\ #Ó’‘·Hê´ìøÏ, b˛sê{≤ìøÏ n‘·&ÉT X¯‘êu≤›\
jT· T&>ç ± |ìü #d˚ Tü qÔ ï s√E\$. d~ü › ø≥£ T≈º î£ ì, J|⁄ü ˝À ÁøÏ+<ä{Ï #ê]Á‘·ø£ <ëK˝≤.
edü÷Ôb˛‘·÷ e⁄qï|ü&É˝≤¢, s√&ÉT¶ |üø£ÿq #Ó≥Tº øÏ+<ä
ˇø£ ‘\Ó {¢ Ï deü ÷~Û ìÁ<bä ˛‘÷· øì£ |+æ #~˚ . Ä deü ÷~Û sêj·T\d”eT »q|ü<ë\˝À #Ó≥¢ ÁøÏ+<ä,
me]~? n~ düq|ü sêE\T >∑TÁsê˝…øÏÿ, yÓ+{≤&ç, ns¡T>∑T\ MT<ä nH˚ø£ Ms¡>∑\T¢\T ø£ì|ædüTÔ+{≤sTT.
y˚{≤&ç #·+|æq ˇø£ >±*<˚es¡ eTìwæ düe÷~Û! <=+>∑\ qT+&ç, |üø£ÿ dü+kÕúHê\ qT+&ç e∫Ã|ü&˚
X¯‘êu≤›\ sêj·T\d”eT ø£s¡Te⁄ ø±≥ø±\≈£L, esê¸ <√|æ&û <ës¡T\ qT+&û, ‘·eT Á>±e÷\qT ø±bÕ&˚
uÛ≤yêìø° n‘·ì eTs¡D+ ˇø£ #ê]Á‘·ø£ <ëK˝≤!! Á|üj·T‘·ï+˝À ndüTe⁄\T u≤dæq Ms¡T\ C≤„|üø±s¡ú+
#ÓøÏÿqy˚, Ä Ms¡>∑\T¢\T! ‘·eT }s¡¢˙ Á|ü»\q÷
‘·>∑s¡≈£î+≥˝À @fÒ{≤, >∑T*>±q|üŒ |üs¡dü ø±bÕ&ÉT≈£îH˚ sêj·T\d”eT Ms¡T\ ‘ê´>∑X¯øÏÔøÏ Ä Ms¡
»sT¡ >T∑ ‘T· +~. ø=‘>Ô· ± ô|fiq¢ÌË e÷~>∑ ≈î£ \+ »+≥\T •\\T ˇø£ #ê]Á‘·ø£ <ëK˝≤.
Ä |üs¡dü˝À >∑T+&ÉT¢ ø={Ϻ+#·T≈£îì, düTqï+ u§≥T¢
ô|{+ºÏ #T· ≈î£ +{≤sT¡ . yê] ‘ê‘,· eTT‘ê‘Ô \· T m|ü &√ yÓTT<ä{À¢ es¡¸+ ø√dü+ ÁbÕD≤\]Œ+∫q >±*
≈£î\+ Vü≤<äT›\T <ë{Ïq H˚sêìøÏ Ç|üŒ{Ïø° yê]øÏ Ä <˚es¡ eTìwæ dü+|òüT≥qqT sêj·T\d”eT ø£s¡Te⁄\
uÀ&ç>∑T+&É¢ •ø£å! X¯‘êu≤›\ ndüŒèX¯´‘·≈£î Ç~ ˇø£ #·]Á‘· ø£<∏ä>± sêùdÔ m≥T¢+≥T+~ nqT≈£îì Ä˝À
#ê]Á‘·ø£ <ëK˝≤. ∫+#˚yê&çì. >∑T*>±q|üŒ |üs¡dü˝À e÷~>∑\ uÀ&ç

‘êHê|üÁ‹ø£ »qe] 2020 68

pqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpq

>T∑ +&¢É <Tä sH¡ ê´j÷· ìï #ê]Á‘ø· £ <[ä ‘ø· <£ >ä∏ ± ‘Ó\+>±D ñ<ä´eTÁø£eT+˝À
sêùdÔ m≥T¢+≥T+~ nì ≈£L&Ü Ä˝À∫+#˚
yê&çì. ø±˙, |üC…®ì$T<äe X¯‘êã›+˝Àì ‘\Ó +>±D ÁbÕ+‘+· #ê]Á‘ø· +£ >±,
#ê]Á‘·ø£ |òüT≥q\qT ˇø=ÿø£ÿ{Ï˙ $qï kÕ+düÿè‹ø£+>± <ë<ë|ü⁄ |ü⁄qs¡T
ø=B›, #·~$qø=B› Ä #ê]Á‘·ø£ dü+|òüT≥q J®e+ bı+~+~. ø±˙ ‘Ó\+>±D
\H˚ ˇø£ ø<£ ë∏ e÷*ø£ e+{Ï #ê]Á‘ø· £ qe\>± $&bç ˛sTTq Áøe£ T+˝À sêjT· \de” T
m+<äT≈£î sêj·T≈£L&É<äT? nì|æ+∫+~. Ä ndæÔ‘·«+ Á|üXÊïs¡úø£yÓTÆ+~. sêj·T\
$<Ûä+>± ø£<∏ä qT+&ç qe˝≤s¡#·q≈£î Ä˝À d”eT ÁbÕ+‘· eT÷˝≤\qT kÕe÷õ
#·HêÁø£eT+ ø=qkÕ–+~. ø+£ >±, sê»øj° T· +>±, #ê]Á‘ø· +£ >±,
kÕ+dÿü è‹ø+£ >± |]ü #j· T· + #j˚ ÷· \H˚ ñ<X›˚ y¯ T˚ á ªX|¯ uÔü ÷ÑÛ $Tμ
á sêj·T\d”eT #ê]Á‘·ø£ qe\ qe\qT sêsTT+∫+~.
sêj·T&ÜìøÏ Ç+ø=ø£ es¡Ôe÷q dü+<äs¡“¤+
≈£L&Ü <√Vü≤<ä+ #˚dæ+~. ‘Ó\+>±D >T∑ sC¡ ≤&É m&{ç Ÿ #d˚ qæ ª<ä yês‡Y Ä|tò sêC≤dμt ø¬ |’ j”ò T· ‘Y
ñ<ä´eT+ ñ<Ûäè‘·+>± »s¡T>∑T‘·Tqï s√E qT+∫ ø£<∏ë yê‘êes¡D≤ìï e÷Á‘·y˚T rdüT≈£îHêïqT. n|üŒ{Ï
\$! n|üŒ{ÏøÏ, ø£s¡÷ï\T˝Àì y˚T<Ûëe⁄\T sêE\T, ÄkÕúHê\T, ≈£îÁ≥\T, j·TT<ë∆\T... nB sê#·]ø£
ns¡TDY, bÕDÏ, u≤\düT+<äs¡+, &܈ˆ ÁøÏwüí yê‘êes¡D+. á sê#·]ø£ yê‘êes¡D+˝À nD∫y˚‘·\qT
eT÷]Ô, ø°.X‚. e÷<ÛäekÕ«$T e+{Ïyês¡T Not nqTuÛÑ$+∫q <ä[‘· ãVüQ»qT˝Ò á qe\≈£î eT÷\ø£<∏ä
nì ìq~Bifurcation, only trifurcation nsTTHês¡T. á qe\˝À Ms¡eT+≥|ü+, ≈£îs¡e\ |üs¡dü,
dTü HÔ êïsT¡ . nq+‘|· ⁄ü s+¡ ˝À, ‘\Ó +>±D ñ<´ä >T∑ *>±q|Œü |sü d¡ ,ü drü dVü ≤ü >e∑ Tq+... á d+ü <sä ê“\¤ ˙ï yêdeÔü
e÷ìï deü T]+ú #˚ HêuÀ{Ï ø=+‘e· T+~øÏ u~… yTÓ qÆ $. Á|»ü \ bÕÁ‘\· T ø±\Œìøy£ TÓ qÆ $. d<æ s›ä êeT|Œü HêjT· T&TÉ ,
]+|ü⁄\T m<äTs¡e⁄‘·THêïsTT. nq+‘·|ü⁄s¡+ ø£]VüQfi¯ ãdüe|üŒ, ãfi≤¢] sêeT|üŒHêj·TT&ÉT, nq+‘·|ü⁄s¡+
˝À sêj·T\d”eT≈£î sêe\dæq ˙{Ïyê{≤qT sêeT|üŒHêj·TT&ÉT, dæ<ä›|üŒHêj·TT&ÉT... Ç≥Te+{Ï sê#·]ø£
&çe÷+&é #˚ùd m+.$. s¡eTD≤¬s&ç¶ düuÛÑqT bÕÁ‘\· T e÷Á‘·+ ø¬ |’ jò” ·T‘Y qT+∫ rdüT≈£îHêïqT. _˝Ò¢ m\¢|üŒ,
sêj·T\d”eT düyÓTÆø±´+Á<Ûä X¯Ss¡T˝Ò <Ûä«+dü+ ø√&Ó˙\&ÉT, ÇeTà&ÉeTà, Vü≤]j·Tø£ÿ, Hê>∑|üŒÁô|>∑&É, ì&ÉT
#˚dHæ êsT¡ . (n|üŒ{Ïπø ø√kÕÔyêsT¡ , ‘Ó\+>±D e÷$T&ç kÕ«$T, Ms¡Hêsêj·TD¬s&ç¶, ø£+ã[ X¯s¡uÛÑ&ÉT, q\¢
$u»ÑÛ q H|˚ <ü ´ä∏ +˝À b˛\es+¡ e+{Ï C≤rjT· Hê–s¬ &,¶ç mÁs¡ Hê–s¬ &,¶ç ãjT· qï>±] nq+‘j· T· ´ ÁXw‚ ,ºæ ø√eT{Ï
ÁbÕC≈… î£ º kÕ<qäÛ ø√d+ü bÕe⁄\T ø<£ Tä |⁄ü ‘T· Hêï |ü&ÉT#·T, |ü<äàkÕì, Hê>∑kÕì, ‹ø£ÿkÕ«$T, >=\¢|ü&ÉT#·T,
s¡qï düŒèVü≤ ≈£L&Ü á sêj·T\d”eT eTHêïsT¡ <ëdTü ... á bÕÁ‘\· ˙ï ø*£ Œ‘b· ÕÁ‘\· T. ø±˙, #]· Á‘˝· À
sê»øj° T· HêjT· ≈î£ \≈î£ ˝<Ò Tä .) sêjT· \de” T »]–q yêdeÔü d+ü |Tüò ≥q\≈î£ ÁbÕ‹ì<´äÛ + eV≤æ +#˚ bÕÁ‘\· T.
‘·q uÛ≤wüqT eT]∫, dü+düÿè‹ì eT]∫, eT+>∑* ¬>’s¡eTà, $*j·T+ ÁuÖqT, e÷&É\ ø£+<ä|üŒ, »≈£îÿ\
#]· Á‘˝· À ‘q· ≈î£ »]–q Á<√V‰ü \qT eT]∫, ñe÷<˚$... Ms¡+‘ê #·]Á‘·˝À J$+∫q ì»yÓTÆq bÕÁ‘·\T.
dyü TÓ øÆ ±´+Á<äÛ ñ<´ä eT+˝À ‘q· sêjT· \de” T
nd‘Ôæ ê«ìï ~yêfi≤ rdTü ≈î£ +≥Tqï d+ü <sä “¡ +¤
˝À á s¡#·sTT‘· ~>∑T\T |ü&çHê&ÉT, UÒ<ä
|ü&çHê&ÉT, ø√|ü–+#·T≈£îHêï&ÉT. ‘Ó\+>±D
uÛ≤wü, j·÷dü, #·]Á‘·, dü+düÿè‹,

69 »qe] 2020 ‘êHê|üÁ‹ø£

qrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqr

}V≤ü ≈î£ yêdyÔü êìï CÀ&+ç #&· +É ø±<Tä . ˇø£ #ê]Á‘ø· £ yêdyÔü êìï bÕÁ‘·\T>±

}Væ≤+∫ sêdæq qe\ Ç~. Ç+‘·es¡≈£î H˚qT #˚dæq s¡#·HêÁø£eT+ ˇø£f…Æ‘˚,
ªX¯|üÔuÛÑ÷$Tμ s¡#·HêÁø£eT+ Ç+ø=ø£{Ï. Ç~es¡≈£î H˚qT sêdæq, ∫Á‹+∫q
bÕÁ‘·\≈£î düe÷»+˝À yÓ÷&É˝Ÿ‡ ñHêïs¡T. ø±˙ á qe\˝Àì #ê]Á‘·ø£
bÕÁ‘\· ≈î£ y÷Ó &˝É Ÿ‡ ˝sÒ T¡ . øπ e\+ ]ø±s¶Y nsTTq #ê]Á‘ø· £ d+ü <sä ꓤ\T e÷Á‘y· T˚
ñHêïsTT. kÕe÷õø£ yÓ÷&É˝Ÿ‡ ˝Ò≈£î+&Ü ˇø£ bÕÁ‘·qT düèwæº+#·&É+ m≈£îÿe
yT˚ <√Û ÁXe¯ T‘√ ≈L£ &TÉ ≈î£ qï~. á qe\˝À á d‹úæ ì nqTu$ÑÛ +#e· \deæ ∫Ã+~.
ñ<ëVü≤s¡D≈£î ø£+ã[ X¯s¡uÛÑT&ç bÕÁ‘·. ø£+ã[ X¯s¡uÛÑ&ÉT 18e X¯‘êã›+˝Àì
<ä[‘· yêdüÔ$ø£‘·. Ç~ #ê]Á‘·ø£ yêdüÔ$ø£‘·. á #ê]Á‘·ø£ yêdüÔ$ø£‘·qT ˇø£
bÕÁ‘·>± }Væ≤+#·&Éy˚T ø£+ã[ X¯s¡uÛÑ&ÉT.

kÕVæ≤‘ê´\T |ü⁄qs¡TJ®eq+ bı+<äT‘·Tqï dü+<äs¡“¤+ Ä+>∑¢$<ä´, n|üŒ{ÏøÏ Ç+ø± ø=qkÕ>∑T‘·÷H˚ e⁄qï
˝ÀH˚ sêj·T\d”eT ÁbÕ+rj·T ndæÔ‘·«+ dü+Á|ü<ësTTø£ ø£fi¯\T, $<ä´\÷— ≈£î\ |ü⁄sêD≤\÷,
Á|üXÊïs¡úø£eTsTT´+~. á <äX¯˝ÀH˚ sêj·T\ d”eT ≈£î≥T+ã #·]Á‘·\÷ Ç$ Ä ø±\|ü⁄ kÕ+düÿè‹ø£
ø√dü+ @<√ #˚j·÷\ì, @<√ sêj·÷\ì #˚‘·T\T bÕsêÙ«ìï ‘Ó*j·TCÒdæHêsTT. eTTdæ¢+\T Væ≤+<äTe⁄\
|ædæ≈£îÿ+≥÷ Ä˝À∫+#ê*‡q nedüs¡+ e∫Ã+~. >∑T&ÉT\qT ≈£L\>=≥º&ÉeT÷, Væ≤+<äTe⁄\ MT<ä|ü&ç
á Áø£eT+˝ÀH˚ sêj·T\d”eT #ê]Á‘·ø£ qe\ sêj·T <ë&ç #j˚ T· &eÉ T÷, eTTd+¢æ sêC≤´\T drü dVü ≤ü >e∑ Tq+
&ÜìøÏ ;»+ |ü&ç+~. ø£s¡Te⁄˙, esê¸˙ï ◊‹Vü‰dæø£ e+{Ï eT÷&ÛÉ$XÊ«kÕ\qT ìùw~Û+∫q Áø£eTeT÷,
kÕsú TTøÏ #]˚ Ãq Äs.Y ø¬ . HêsêjT· DH>é ±] ª>¬ &’ μé ≈L£ &Ü Msê#ês¡+ Áø£‘·Te⁄\÷... Ç$ Ä ø±\|ü⁄ eT‘·
n|üŒ{ÏøÏ Hê˝À, düqïdüqï>± yÓT<äT\T‘·÷H˚ e⁄+~. bÕsêÙ«ìï ‘Ó*j·TCÒdæHêsTT. |üC…®ì$T<äe X¯‘êã›|ü⁄
á nìï bÕsêÙ«\÷ á qe\˝À bÕÁ‘\· T>±, d+ü |Tüò
|üC…®ì$T<äe X¯‘êã›|ü⁄ sêj·T\d”eT #·]Á‘·qT ≥q\T>±, es¡íq\T>± ∫Á‹+|üã&çHêsTT.
n<Ûä´j·Tq+ #˚dæq|ü⁄&ÉT sêj·T\d”eT Ä]úø£,
kÕe÷õø,£ sê»øj° T· , kÕ+dÿü è‹ø,£ eT‘· $wjü ÷· \T á qe\˝Àì d<æ s∆ä êeT|Œü HêjT· T&TÉ , ø]£ VQü [
ø=‘·Ôø=‘·Ô>± ‘Ó*dæe∫ÃHêsTT. Hê{Ï Vü≤+&˚sêE\ ãdüe|üŒ, <äfi¯yêsTT düTã“sêj·TT&ÉT, $*j·T+
jT· T<ë\∆ T, HêjT· +øs£ ¡ e´ekÕ,ú Ä ø±\|⁄ü sê»øj° T· ÁuÖqT, e÷&\É ø+£ <|ä Œü e+{yÏ êsT¡ ˇø|£ ü &TÉ ì»+
bÕsêÙ«ìï ‘*Ó jT· CdÒ Hæ êsTT. Á>±eT e÷Hê´\T, #q˚ T >± J$+∫q #ê]Á‘·ø£ e´≈£îÔ\T. ø±˙ á #ê]Á‘·ø£
e÷Hê´\T, nÁ>∑Vü‰]ø£ Á>±e÷\T, yês¡+ dü+‘·\T, e´≈£îÔ\T |üC…®ì$T<äe X¯‘êu≤›ìøÏ ø±\dü÷∫ø£\T>±
esøÔ¡ Á£ XD‚ T\T, |qü Tï\÷ dTü +ø±\÷ Ä ø±\|⁄ü Ä]øú £ e÷Á‘·y˚T qe\≈£î ñ|üjÓ÷>∑|ü&çHês¡T.
bÕsêÙ«ìï ‘*Ó jT· CdÒ Hæ êsTT. ≈î£ \+ ø≥£ &º TÉ \T, ≈î£ \+
|ü+#êsTTr\T, <ä«+<ä«j·TT<ë∆\T, >∑s¡“¤>∑T&ÉT\˝À m\¢|üŒC…{Ϻ, ø√&Ó˙\&ÉT, ÇeTà&ÉeTà, Vü≤]
Åd”Ô\ |ü≥¢ |üPC≤s¡T\ ˝…’+–ø£ nø£è‘ê´\T, e÷\ j·Tø£ÿ, |ü<äàkÕì, ø√eT{Ï |ü&ÉT#·T, Áu≤Vü≤àD
e÷~>∑\ ndüŒèX¯´‘·, dür düVü≤>∑eTHê\T, ¬s’‘·T Ç˝≤¢\T, Ms¡Hêsêj·TD¬s&ç¶, ø£+ã[ X¯s¡uÛÑ&ÉT e+{Ï
Ç˝≤¢+Á&É ˝…’+–ø£ <√|æ&û... Ç$ Ä ø±\|ü⁄ kÕe÷õø£ yês¡T ô|’q ù|s=ÿqïyê] e÷~], #ê]Á‘·ø£ e´≈£îÔ\T
bÕsêÙ«ìï ‘Ó*j·TCÒdæHêsTT. n|üŒ{Ï ô|[¢ ù|]+ ø±s¡T. #ê]Á‘·ø£ bÕÁ‘·\T! á #ê]Á‘·ø£ bÕÁ‘·\T
{≤fi¯ó¢, <˚e<ëdæ e´edüú, n|ü&É|ü&˚ yÓTT<ä˝…’q #ê]Á‘·ø£ e´≈£îÔ\ qT+&ç ø±≈£î+&Ü, #ê]Á‘·ø£ dü+|òüT
≥q\ qT+&ç ø*£ Œ+#ã· &Hç êsTT. Mse¡ T+≥|+ü , >±*

‘êHê|üÁ‹ø£ »qe] 2020 70

pqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpq

<˚es¡, >∑T*>±q|üŒ |üs¡dü, <˚e<ëd” e´edüú e+{Ï uÛ≤wüqT ø=+‘·y˚Ts¡≈£î nsTTHê düMT|æ+#·e#·Tà nì
#ê]Á‘·ø£ yêdüÔ$ø£‘·\≈£î á ø£*Œ‘· bÕÁ‘·\T Á|ü‹ ne>±V≤ü q≈î£ e∫ÃHêqT. qe\˝À |<ü àä kÕì~ ‘+· C≤
_+u≤\T. |üC…®ì$T<äe X¯‘êã›+ jÓTTø£ÿ ø±\ ePsT¡ qT+&ç ‘s· *¡ e∫Ãq bÕÁ‘· ø±ã{,ºÏ Ä bÕÁ‘≈· î£
dü«uÛ≤ey˚T á ø£*Œ‘· bÕÁ‘·\ì... n+fÒ #ê]Á‘·ø£ <äøÏåD Äsêÿ≥T yê&ÉTø£ uÛ≤wüqT ø=+‘·y˚Ts¡≈£î
bÕÁ‘·\ì düèwæº #˚dæ+~. nsTTHê yê&É≥+ W∫‘·´+ nì|æ+∫+~. dü+düÿè
‘+· ‘√ ≈L£ &qç Á>±+~øÛ £ u≤Û wqü T ìsd¡ +æ #˚ Áøe£ T+˝À
á #ê]Á‘·ø£ bÕÁ‘·\qT düMTøÏå+#·T≈£î+≥T eTq Ä<ÛäTì≈£î\T, ‘Ó\T>∑T Á>±+~Ûø£uÛ≤wüqT ≈£L&Ü
qï|ü&ÉT á s¡#·sTT‘·≈£î eTs=ø£ dü+>∑‹ ‘Ó*dæ ìsd¡ +æ #˚ Á|eü ÷<+ä ˝À |&ü Hç êsT¡ . ìC≤ìø,Ï d+ü dÿü è‘·
e∫Ã+~. #ê]Á‘ø· £ bÕÁ‘˝· À¢ m≈î£ ÿeeT+~ nD>±]q s¡Væ≤‘·yÓTÆq ‘Ó\T>∑T
esêZ\yêπs nsTT e⁄Hêïs¡T. <ä[‘· ãVüQ»q ≈£î˝≤\ Á>±+~Ûø£uÛ≤ùw, sêj·T\ düe÷»+˝À ¬s+&ÉT s¡ø±\
yêsπ nsTT e⁄HêïsT¡ . á $wjü T· + >T∑ ]+Ô ∫q ‘s· ê«‘· d”eT yê&ÉTø£ uÛ≤wü ≈£L&Ü! eTqTwüß\THêïs¡T. ˇø£s¡T, uÛ≤wü
H˚qT nqT≈£îqï sêj·T\d”eT #ê]Á‘·ø£ qe\ ø±kÕÔ, ÁbÕNq ‘Ó\T>∑TuÛ≤wüqT <ë«sê Ä~Û|ü‘·´+ #Ó˝≤sTT+#ê\ì
sêj·T\d”eT <ä[‘· ãVüQ»q #ê]Á‘·ø£ qe\>± ne>±Vü≤q #˚düTø√yê nqT≈£î+{≤s¡T. eTs=ø£s¡T, Á|ü»\
s¡÷|ü+ rdüTø√e&É+ ÁbÕs¡+_Û+∫+~. á $<Ûä+>±, \+f,Ò Ç|Œü {Ï sêjT· \de” T
#ê]Á‘·ø£ ø£<∏ä qT+&ç #ê]Á‘·ø£ qe\≈£L, #ê]Á‘·ø£ yê&ÉTø£ uÛ≤wüqT eTq+ uÛ≤wüH˚ e÷{≤¢&ç, Á|ü»\‘√
qe\ qT+&ç <ä[‘· ãVüQ»q #ê]Á‘·ø£ qe\≈£L H˚s¡TÃø√e\dæ e⁄+≥T+~ ø£\dæb˛yê\ì nqT≈£î+{≤s¡T. H˚qT
Á|üj·÷DÏ+∫q Ä˝À#·HêÁø£eT+ ≈£L&Ü á qe˝≤ nì ‘Ó\T>∑T Ä<ÛäTìø£
s¡#·q yÓqTø£ |üì#˚dæ+~. uÛ≤c˛<ä´eTø±s¡T&ÉsTTq |ü˝…¢˝À¢ |üì#˚dæHêqT. |ü˝…¢≥÷]
–&ÉT>∑T sêeT÷à]Ô Á|ü»\‘√ ø£*dæ ‹HêïqT, ‹]–
|üC…®ì$T<äe X¯‘êã›+˝À Á|ü»\T e÷{≤¢&çq |ü+‘·T\T>±s¡T qT&ç$q HêqT. yê] uÛ≤ùw e÷{≤¢&çHêqT.
uÛ≤wü >∑T]+∫, Ä˝À∫+#·e\dæ e∫Ãq|ü&ÉT ˇø£ÿ e÷≥qT á dü+<äs¡“¤+ Hê #·<äTe⁄qT, ñ<√´>±ìï, |ü≥ºD
$wüj·T+ ns¡úyÓTÆ+~. Ä+Á<ÛäsêÅwüº+˝Àì ‘Ó\T>∑T ˝À @ ÁbÕ+‘·|ü⁄ ‘Ó\T>∑T uÛ≤wüqT |üø£ÿ≈£î HÓ{Ϻ, yê]‘√
Á|ü»\ ø£+fÒ, Ä+Á<ÛäsêÅwüº+ yÓ\T|ü˝Ò eTq+ $&ç#˚dæ |ü+#·T≈£îH˚ Á|üj·T‘·ï+ #˚dæHêqT.
e∫Ãq ‘Ó\T>∑Tyês¡T |üC…®ì$T<äe X¯‘êã›|ü⁄ yê&ÉTø£ á Áø£eT+˝À yê] >=+‘˚ Hê
uÛ≤wü≈£î <ä>∑Zs¡>± e⁄Hêïs¡T. |üC…®ì$T<äe X¯‘êã›+˝Àì >=+‘·T>± e÷]+~. Hê ø£<∏ä≈£î&ç
‘Ó\T>∑T uÛ≤cÕÁøÏj·T\≈£L, uÛ≤cÕ |ü<ädü+|ü<ä≈£L, yê&÷É eTs∫¡ b˛≈L£ &<É Tä . >=+‘·T˝À Á|ü»\ kÕeT÷Væ≤ø£‘·qT
Ç+ø± n+{ôÏ|≥T≈º î£ H˚ e⁄HêïsT¡ . |Cü ì®… $T<eä X‘¯ êã+› #ê]Á‘·ø£ e´≈£îÔ nqTuÛÑ$+#·>∑*–HêqT.
uÛ≤wü >∑T]+∫ dü.yÓ+. s¡y˚Twt‘√ e÷{≤¢&çq|ü&ÉT \qT eTT+<äT ô|≥Tº
n‘&· TÉ , |Hü ïÓ +&TÉ @+&Ü<Tä \ |\æ ¢ ªe÷s÷¡ ]º d+ü »Hê ≈£îì, bÕÁ‘· ∫Árø£s¡D #˚j·T&É+ø£+fÒ, #ê]Á‘·ø£
|<ü àä +μ sêdqæ ªsπ >&∑ ç ˙&˝É ≤μ¢ ø‘£ \· d+ü |⁄ü {Ï |+ü |+æ ∫ dü+|òüT≥q\ qT+&ç, bÕÁ‘·\qT ø=‘·Ô>± düèwæº+#·&É+
Hê&ÉT. Ä bÕ|ü~ ø=+>∑THê&ÉT. n+fÒ, bÕ‘· ùd\+, ãT~∆øÏ ÁX¯eT ø£*–+#˚ $wüj·Ty˚T. ø±˙, n≥Te+{Ï
bÕ‘· ø=j·T+ã‘·÷Ôs¡T, ô|qTe+f…+ õ˝≤¢˝Ò ø=+>∑T #ê]Á‘·ø£ bÕÁ‘·\qT düèwæº+#·&É+˝À y˚T<Û√ÁX¯eT‘√
Hê&ÉT. á ø£‘·\ |ü⁄düÔø£+˝Àì ø£‘·\T ns¡y…’ @+&É¢ bÕ≥T @<√ ø=‘·Ô>± ø£qT≈£îÿqï|üŒ{Ï ªj·TTπsø±!μ
øÏ+<ä{Ï nq+‘·|ü⁄s¡+ bÕ‘· }] yê&ÉTø£uÛ≤wüqT düŒ+<äq, @<√ ø=‘·Ô>± düèwæºdüTÔqï|üŒ{Ï u≤<Ûëq+<ä+
>T∑ sT¡ ≈Ô î£ ‘kÓ ÕsÔ TT. n+f—Ò sêjT· \de” T »q|<ü ë\˝À ≈£L&Ü ˝Òø£b˛˝Ò<äT.
Ç|üŒ{Ïø° e´eVü≤]+#·ã&ÉT‘·Tqï uÛ≤cÕ|ü<ë\qT á qe˝≤ s¡#·q yÓqTø£ nH˚ø£ #·]Á‘·ø±s¡T\
ñ|üjÓ÷–+#·&É+ e\¢ |üC…®ì$T<äe X¯‘êã›|ü⁄ yê&ÉTø£ Á>∑+<∏ë\ n<Ûä´j·TqeTT+~. Ä #·]Á‘· s¡#·sTT‘·
\+<ä]ø° ù|s¡Tù|s¡THê <Ûäq´yê<ë\T!
b

71 »qe] 2020 ‘êHê|üÁ‹ø£

qrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqr

ø‘êHê=ã+VüQ&eT‹Ébqeı\ \+ Ä$wüÿs¡D

Çs¡yÓ’ ¬s+&ÉT dü+e‘·‡sê\ ÁøÏ‘·+ 1997˝À

‘êHê qe\\ b˛{° ÁbÕs¡+_Û+∫+~. eT<Ûä´˝À
ø=+‘· $sêeT+‘√ ‹]– 2017 qT+&ç á
b˛{° ø=qkÕ–k˛Ô+~. ‘êHê qe\*ï ‘Ó\T>∑T
bÕsƒ¡ø£˝Àø£+ $X‚wü+>± Ä<ä]k˛Ô+~. 2019˝À
yêwæ+>∑ºHé &ç.dæ. ‘êHê düuÛÑ\ dü+<äs¡“¤+>±
ìs¡«Væ≤+∫q qe\\ b˛{°˝À yÓTT<ä{ÏkÕ]>±
¬s+&ÉT \ø£å\ s¡÷bÕj·T\ |üP]Ô ãVüQeT‹
ø=+&Ébı\+ qe\≈£î \_Û+∫+~. s¡#·sTT‘·
düqï|ü⁄¬s&ç¶ yÓ+ø£≥sê$T¬s&ç¶.

ãT#êÃs¡T. á qe\\ b˛{°øÏ Hê´j·Tìπsí‘·>±
e´eV≤ü ]+∫q Á|eü TTK $eTsÙ¡ ≈î£ sê\T, kÕV≤æ ‘´·
nø±&$Ó T |⁄ü sk¡ ÕÿsÁ¡ >V∑ ≤” ‘· ø±‘ê´jT· ˙ $<àä ùV≤
qe\qT Áù|ø£å≈£î\≈£î |ü]#·j·T+ #˚XÊs¡T. qe\
#·<äTe⁄‘·Tqï+‘·ùd|ü⁄ bÕsƒ¡≈£î\≈£î q\¢eT\
ø=+&˝É À¢ >=Ás¬ \T, >=\\¢ ‘√ bÕfÒ ‹sT¡ >T∑ ‘T· qï
nqTuÛÑ÷‹ ø£\T>∑T‘·T+<äHêïs¡T.
2019 &çôd+ãsY 25. ÁøÏdüàdt |ü+&É>∑s√E. ôV’≤<äsêu≤<é s¡M+Á<ä ¬s+&ÉT \ø£å\ s¡÷bÕj·T\ ãVüQeT‹ì,

uÛ≤s¡‹ ø±qŒ¤¬sHé‡ Vü‰\T kÕVæ≤‘·´ n_Ûe÷qT\T, s¡#·sTT‘·\‘√ C≤|„ øæ q£ T eTTK´ n‹~>∏ ± $#Ã˚ dqæ Ä+Á<CäÛ À´‹
øÏ≥øÏ≥˝≤&çb˛sTT+~. Á|üeTTK ø£$, s¡#·sTT‘·, ∫Á‘·ø±s¡T&ÉT o˝≤ dü+bÕ<ä≈£î\T ¬ø. lìyêdt s¡#·sTT‘·≈£î n+<ä
MÁsêE ‘êHê Á|#ü T· ]+∫q ø=+&bÉ ı\+ qe\qT Ä$wÿü ]+#êsT¡ . CÒXÊs¡T. s¡#·sTT‘· düqï|ü⁄¬s&ç¶ yÓ+ø£≥sê$T¬s&ç¶
á düuÛÑ≈£î n<äq|ü⁄ Äø£s¡¸D>± 2017 ‘êHê qe\\ b˛{°˝À e÷{≤¢&ÉT‘·÷, á ãVüQeT‹ sêe≥+ |ü≥¢
ãVüQeT‹ bı+~q X¯|üÔuÛÑ÷$T qe\≈£î kÕVæ≤‘·´ nø±&Ó$T Äq+<ëìï Á|üø£{Ïdü÷Ô, ªø=+&Ébı\+ #˚dæq >=s¡¢
|ü⁄s¡kÕÿs¡+ Á|üø£{Ï+∫q dü+<äs¡“¤+>± s¡#·sTT‘· ã+&ç Hêsêj·TD ø±|üs¡T¢ á qe\qT #·~$ uÛÑT»+ ‘·{Ϻq|ü⁄&ÉT
kÕ«$TøÏ n_Ûq+<äq dü‘êÿs¡+ »]–+~. düuÛÑ≈£î kÕ«>∑‘·+ |ü*øÏq Ä Äq+<ä+ eT]+‘· ÇqTeT&çdüTÔ+<äμì
yêdæ¬s&ç¶ qMHé ‘êHê kÕVæ≤‘·´s¡+>±ìøÏ #˚düTÔqï ùde\ >∑T]+∫ n+≥÷, ‘êHê≈£î ø£è‘·»„‘·\T ‘Ó*j·TCÒXÊs¡T.
Á|kü Õ$Ô +∫, kÕV≤æ ‘´· ø±s´¡ Áøe£ ÷\qT eTT+<Tä ≈î£ rdTü ≈î£ yfiÓ ≥¢¯ +˝À
‘êHê |Pü s«¡ n<´äÛ ≈îå£ \T »+bÕ\ #Í<]ä øè£ wìæ $e]+#êsT¡ . ‘êHê ∫e]>± X¯|üÔuÛÑ÷$T s¡#·sTT‘· ã+&ç
Á|üdüTÔ‘· n<Ûä´≈£åî\T »j·TX‚KsY ‘êfi¯S¢] á ø£èwæì eTT+<äT≈£î Hêsêj·TDkÕ«$TøÏ s¡#·sTT‘·\ |üøå±q Á|üeTTK
rdüT≈£îyÓfi¯¢≥+˝À Á|üeTTKbÕÁ‘· eVæ≤düTÔHêïs¡ì nHêïs¡T. Á|üeTTK ø£$ <˚$Á|æj·T n_Ûq+<äq ‘Ó*j·TCÒdü÷Ô,
s¡#·sTTÁ‹ eTèD≤[ì düuÛÑ≈£î n<Ûä´ø£å‘· eVæ≤dü÷Ô á qe\ Á|ü‘˚´ C≤„|æø£qT n+<äCÒXÊs¡T. ‘·q qe\≈£î kÕVæ≤‘·´
ø£‘·qT $e]+#ês¡T. ‘êHê ìs¡«Væ≤+#˚ qe\\ b˛{°‘√ ‘Ó\T>∑T nø±&$Ó T |⁄ü sk¡ Õÿs+¡ Á|øü {£ +Ï #&· +É |≥ü ¢ kÕ«$T
qe˝≤ kÕVæ≤‘ê´ìøÏ |ü⁄qsY yÓ’uÛÑe+ edüTÔ+<äqï ÄXÊuÛ≤e+ yÓ* ø£è‘·»„‘·\T ‘Ó*bÕs¡T.
b

‘êHê|üÁ‹ø£ »qe] 2020 72

pqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqrpqr