TANA Patrika - October 2019

51 nø√ºãsY 2019 ‘êHê|üÁ‹ø£

‘êHê`{≤+f…ø˘‡ dü+j·TTø£Ô Ä<Ûä«s¡´+˝À

ÄVü‰! áV”≤! ˇ¨!
‘Ó\T>∑T kÕVæ≤r y…’uÛÑe+!!

ñ‘sÔ· ¡ nyTÓ ]ø± ‘\Ó T>T∑ d+ü |Tüò + (‘êHê) eT]jT· T ‘Ó*j·TCÒXÊs¡T. Ä ‘·s¡Tyê‘· {≤+f…ø˘‡ n<Ûä´≈£åî\T
∫qdü‘·´+ Ms¡ï|ü⁄ eT{≤¢&ÉT‘·÷ Áo C§qï$‘·TÔ\
ñ‘·Ôs¡ f…ø£‡dt ‘Ó\T>∑T dü+|òüT+ ({≤+f…ø˘‡) sêeT*+π>X¯«s¡sêe⁄>±s¡T eTTK´ n‹~Û>± sêe&É+
dü+j·TTø£Ô+>± p˝…’ 21q ªÄVü‰! áV”≤! ˇ¨!μ #ê˝≤ Äq+<ä+>± e⁄+<äì, ‘êHêøÏ ø=‘·Ô>± mìï¬ø’q
‘Ó\T>∑T kÕVæ≤r y…’uÛÑe+ ø±s¡´Áø£eT+ |òüTq+>± q÷‘·q ø±s¡´es¡Z düuÛÑT´\+<ä]ø° n_Ûq+<äq\T
ìs¡«Væ≤+#êsTT. Á|üyêdü uÛ≤s¡rj·TT\T n~Ûø£ ‘Ó*j·TCÒXÊs¡T. ‘êHê C≤rj·T+>± ‘Ó\T>∑Tyê]øÏ
dü+K´˝À á düe÷y˚XÊìøÏ $#˚Ãdæ, ñ‘ê‡Vü≤+>± e÷‘·èdü+düú nì, &Ü˝≤dt˝À {≤+f…ø˘‡ kÕúìø£ dü+düú
bÕ˝§ìZ duü ìÑÛ »jT· Á|<ü +ä #k˚ ÕsT¡ . eTT+<Tä >± kÕ+ã \≈£î e÷‘·èdü+düú nì #ÓbÕŒs¡T. >∑‘·+˝À ‘êHê,
<=&ç¶ (TANA SW region RVP) düuÛÑ≈£î kÕ«>∑‘·+ {≤+fø… ‡˘ ø\£ dæ |ìü #X˚ ÊjT· ì, Çø£ qT+∫ ‘êHê #ù˚d
|*ü ø,Ï ‘êHê eT]jT· T {≤+fø… ‡˘ ø\£ dæ |ìü #k˚ ÕjÔ T· ì, Á|ü‹ ø±s¡´Áø£eT+˝À yê]‘√ ø£\dæ {≤+f…ø˘‡ |üì
sêuÀj˚T ø±\+˝À #˚|ü≥ºqTqï ø±s¡´Áø£e÷\qT #d˚ Tü +Ô <ìä , n˝≤>π {≤+fø… ‡˘ #|˚ &ü TÉ ‘T· qï ø±s´¡ Áøe£ ÷
$e]+#ês¡T. ∫Hêïs¡T\T kÕVæ≤r y˚eTT\, dæ+<Ûä÷s¡ \˝À düVü‰j·T+ #˚j·Te\dæ+~>± ø√sês¡T. ‘·<äT|ü]
y˚eTT\ Ä\|æ+∫q e÷ ‘Ó\T>∑T ‘·*¢øÏ eT˝…¢ eTTs¡[ yÓqï+ ‘êHê eT]j·TT {≤+f…ø˘‡ |üPsê«
|Pü <+ä &.É .. m+‘· #ø· ÿ£ ì<√sTT á ‘\Ó T>T∑ ‘√≥... <Ûä´≈£åî\T &܈ˆ Á|ükÕ<é ‘√≥≈£Ls¡>±]ì ø±s¡´Áø£eT+
nH˚ ÁbÕs+¡ uÑÛ ^‘ê\‘√ ø±s´¡ Áøe£ T+ yTÓ T<\ä sTT´+~. ìs¡«Væ≤+#·e\dæ+~>± ø√sês¡T.

nq+‘s· +¡ ‘êHê ø±s´¡ <]ä ‡ eTTs∞¡ yqÓ ï+, Áo &܈ˆ Á|ükÕ<é ‘√≥≈£Ls¡ eTTK´ n‹~Û Áo C§qï
C§qï$‘·TÔ\ sêeT*+π>X¯«s¡sêe⁄>±]øÏ kÕ«>∑‘·+ $‘·TÔ\ sêeT*+π>X¯«s¡sêe⁄>±]ì düuÛÑ≈£î |ü]#·j·T+
|ü*øÏ, ø=‘·Ô>± mìï¬ø’q ‘êHê düuÛÑT´\qT düuÛÑ≈£î #d˚ æ y~˚ ø£ ô|ø’ Ï ÄV‰ü «ì+#êsT¡ . Áo C§qï$‘T· \Ô >±]ì
|ü]#·j·T+ #˚dæ, sêuÀj˚T ø±\+˝À nìï dü+düú\‘√ ˝Àøπ wt HêjT· T&TÉ |⁄ü wŒü >T∑ #÷ +‘√ d‘ü ÿ· ]+#êsT¡ . Áo
ø£\dæ |üì#˚dü÷Ô, eT+∫ ø±s¡´Áø£e÷\qT MT C§qï$‘·TÔ\, &܈ˆ ‘√≥≈£Ls¡>±]‘√ yê]≈£îqï nqT
eTT+<äT≈£î rdüTø=ìekÕÔeTì #ÓbÕŒs¡T. düuÛÑ≈£î ã+<Ûëìï, yê] Hêj·Tø£‘·« \ø£åD≤\qT ø=ìj·÷&ç,
$#˚Ãdæq ‘êHê |üPsê«<Ûä´≈£åî\≈£î <Ûäq´yê<ë\T

‘êHê|üÁ‹ø£ nø√ºãsY 2019 52

&Ü\dt $TÁ‘·T\≈£î X¯óuÛ≤ø±+ø£å\T ‘Ó*j·TCÒdæ, nø£åsê\‘√ bÕ≥ n‘·´+‘· Á|üC≤<äs¡D bı+~+~
ª#·eT‘êÿs¡ #·‘·Ts¡TàK bÕsêj·TD+μ nH˚ ø±s¡´ nì, Ä bÕ≥qT sêj·T&ÜìøÏ nqT≈£L*+∫q ne
Áø£e÷ìï ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. &܈ˆ ‘√≥≈£Ls¡>±s¡T ø±XÊ\qT ÁXÀ‘·\‘√ |ü+#·Tì, u≤|ü⁄, s¡eTD\‘√
C§qï$‘·TÔ\>±]ì dæìe÷ Á|ükÕúq+ o]¸ø£q, &çk˛ÿ e⁄qï nqTã+<Ûëìï ‘Ó*j·TCÒXÊs¡T.
bÕ≥ì dü+düÿè‘·+˝À sêùdÔ m˝≤ e⁄+≥T+~ MT
e÷≥˝À¢ #bÓ ÕŒ\ì ø√sêsT¡ . Áo C§qï$‘T· \Ô Áù|jT· dæ ‘s· T¡ yê‘· C§qï$‘T· \Ô >±sT¡ &܈ˆ eT+>fi∑ +¯ |*ü ¢
s¡+uÛÑ, }s¡«• Á^+yê... nH˚ bÕ≥‘√ yÓTT<ä\T ô|{Ϻ, u≤\eTTs¡[, u≤|ü⁄`s¡eTD, y˚≥÷] >±s¡¢‘√ ‘êqT
πøe\+ dü|üÔ dü«sê\‘√ ªdü ] >∑ eT |ü <ä ìμ nH˚ 7 >∑&ç|æq düàè‘·T\qT |ü+#·Tø=ì, n˝≤+{Ï >=|üŒ
|ü+&ç‘·T\‘√, y˚T<Ûëe⁄\‘√ düeTj·T+ >∑&çù|

53 nø√ºãsY 2019 ‘êHê|üÁ‹ø£

neø±X+¯ sêe&+É Hê |Pü s«¡ »qà dTü øè£ ‘+· u≤Û dÿü sX¡ ÊÅd>Ôæ ±]ì >öse¡ |Pü s«¡ ø+£ >± XÊ\Tyê‘√ d‘ü ÿ· ]+#êsT¡ .
nì #ÓbÕŒs¡T. X¯‘·ø±\T, ù|s¡&û\T ≈£L&Ü duü ≈ÑÛ î£ ‘êHê |Pü sê«<´äÛ ≈îå£ \T &܈ˆ qe˙‘ø· è£ w,íü &܈ˆ sê|Tüò y+˚ Á<ä
n‘·´+‘· Vü‰kÕ´düŒ<äyÓTÆq bÕ≥\‘√ Á|ükÕ<é, &Ü. ‘√≥≈£Ls¡ Á|ükÕ<é, ‘êHê ø±s¡´es¡Z ãè+<ä+ &܈ˆ
n+<ä]˙ Äq+<ä&√*ø£˝À¢ eTT+#Ó‘˚Ô˝≤ n&TÉ dTü $T*¢ sêCwÒ ,t #\· |‹ü ø=+Á&É ≈î£ +≥, Áoø±+‘Y b˛\es|¡ ⁄ü ,
$ì|+æ ∫ ªu[ÑÛ sê C§qï$‘T· \Ô μ nì n+<]ä ~H˚wt Á‹|ü⁄s¡H˚ì, dürwt ø=eTàq, sê» q\÷¢], s¡$ n\÷¢],
eTqïq\T bı+<ës¡T. &܈ˆ ‘√≥≈£Ls¡ Áoìyêdt ø=$TàH˚ì, |üs¡y˚Twt <˚$H˚ì, X‚cÕsêe⁄ u§&ÉT¶, •e
Á|ükÕ<é ‘·+Á&ç>±]‘√ yê]øÏ e⁄qï sêeP], ˝Àøπ wt HêjT· T&TÉ ø=D<Ï \ä , dTü u≤“sêe⁄ ø±sk¡ Õ\, Áoì
nqTã+<Ûëìï, yê]øÏ ø£e⁄\ô|’ e⁄qï eT+&ÉTe, nì˝Ÿ Äπs|ü*¢, sêe⁄ ø£\«\, dæ.ÄsY. sêe⁄, $X¯«Hê<Ûé
ÄbÕ´j·T‘·qT ø=ìj·÷&Üs¡T. Áo |⁄ü *>+∑ &,¢É m+.$.jT· ˝.Ÿ Á|kü Õ<,é {≤+fø… ‡˘ |Pü sê«<´äÛ ≈îå£ \T &܈ˆ
C§qï$‘·TÔ\>±]ì ‘êHê eT]j·TT }]$T+&ç qs¡dæ+Vü‰¬s&ç¶, düTÁãeTD´+ C§qï\>∑&ɶ, ÄsY.¬ø.
{≤+f…ø˘‡ ø±s¡´es¡Z ãè+<ä+ XÊ\Tyê, |ü+&ç{Ÿ, ñ‘·Ôsê <Ûä´≈£åî\T ø£ècÕí¬s&ç¶ ø√&É÷s¡T, ñbÕ<Ûä´≈£åî\T
C≤|„ øæ ‘£ √ d‘ü ÿ· ]+∫, ªn_qÛ e #e· T‘êÿs¡ bÕ˝{Ò Ï \øàåÏ , d+ü jT· TøÔ£ ø±s´¡ <]ä Ù Á|ãü +<éÛ ‘√|⁄ü <Tä ],Ô Áoø±+‘Y
ø£$kÕs¡«uÛÖeTμ _s¡T<äT Á|ü<ëq+ #˚XÊs¡T. C§qï\, {≤{≤ n<´äÛ ≈îå£ \T $Áø+£ »+>+∑ , Hê{≤ ñ‘sÔ· ê<´äÛ ≈îå£ \T
Áo<ÛäsY ¬s&ç¶ ø=s¡ÙbÕ{Ï, Ä{≤ qT+∫ dürwt ¬s&ç¶, |ü\Te⁄s¡
‘êHê ø±s¡´<ä]Ù Áo eTTs¡[ yÓqï+
C§qï$‘·TÔ\ >±]ì Á|üyêdü X¯‘·ø£+
sêj·Te\dæ+~>± ø√], Á|üyêdü X¯‘·ø±ìï
‘êHê ‘·s¡|òü⁄q &Ü\dt˝À Ä$wüÿ]+#·
&ÜìøÏ nìï @sêŒ≥T¢ #˚kÕÔqì Vü‰MT
Ç#êÃs¡T. ‘·s¡Tyê‘· {≤{≤, Ä{≤, Hê{≤
dü+düú\T C§qï$‘·TÔ\>±]ì XÊ\Tyê‘√
dü‘·ÿ]+#êsTT. düuÛÑ≈£î $#˚Ãdæq CÀ´‹wt
XÊÙÅdüÔ Á|üeTTKT\T &܈ˆ »+<Ûë´\ uÛ≤düÿs¡
XÊÅdæÔ>±s¡T C§qï$‘·TÔ\>±] ø£$‘ê
#ê‘·Tsê´ìï ø=ìj·÷&Üs¡T. &܈ˆ »+<Ûë´\

‘êHê|üÁ‹ø£ nø√ºãsY 2019 54

Á|üeTTKT\T bÕ˝§ZHêïs¡T. ø±s¡´Áø£e÷ìï $»j·T n_Ûe+<äqeTT\T ‘Ó*j·TCÒXÊs¡T.
e+‘·+ #˚j·T&ÜìøÏ düVü≤ø£]+∫qyê]øÏ, $#˚Ãdæq m+‘√ ø£èwæ, düeTj·T+ yÓ∫Ã+∫q ñ‘·Ôs¡
n+<ä]ø° ø£è‘·»„‘·\T ‘Ó*bÕs¡T. Á|ü‘˚´ø£+>± ‘êHê
n<ä´≈£åî\T »jYT ‘êfi¯S¢]øÏ ø£è‘·»„‘·\T ‘Ó*bÕs¡T. nyÓT]ø± ‘Ó\T>∑T dü+|òüT+ (‘êHê) eT]j·TT ñ‘·Ôs¡
Á|ükÕs¡ e÷<Ûä´e÷˝…’q {°M5, eTq {°M, {°M9, f…ø£‡dt ‘Ó\T>∑T dü+|òüT+ ({≤+f…ø˘‡) ø±s¡´es¡Z düuÛÑT´
{Ï.mHé.Ç, ‘Ó\T>∑T f…ÆyYT‡\≈£î ø£è‘·»„‘ê|üPs¡«ø£ \≈£î eT]j·TT $$<Ûä ø£$T{° düuÛÑT´\≈£î, dü«#·Ã¤+<ä
ø±s¡´ø£s¡Ô\≈£î Á|ü‘˚´ø£ n_Ûq+<äq\T ‘Ó*bÕs¡T. b

55 nø√ºãsY 2019 ‘êHê|üÁ‹ø£

ìÁ<eä ÷Á‘· |⁄ü #T· Ã≈î£ ì >+∑ ≥øÏ ô|>’ ± nsTT+~.
Ç+‘e· s≈¡ î£ |ìü #d˚ qæ ≥Tº ˝<Ò Tä .
nøÿ£ &øç ° |ìü ï+&+ç {<Ï ëø± Ç≥÷ n≥÷ <=]¢ ÇV≤ü
˝≤u+ÑÛ ˝<Ò ìä n|ü &TÉ |⁄ü #T· Ã≈î£ HêïqT. s¬ +&TÉ eT÷&TÉ
>+∑ ≥\ùd|sü TTHê ìÁ<ä |≥ü øº b£ ˛‘˚ ‹qï~ ns>¡ <∑ Tä . nsÿ¡ b˛‘˚
sπ |⁄ü eT∞¢ n<√ u≤<.äÛ <ëìøÏ eT+<Tä \T |⁄ü #T· Ãø√e≥+ m˝≤>÷∑
‘|· Œü <Tä ø<£ ë nì ìÁ<|ä ≥ü {º ≤ìøÏ e÷Á‘· |⁄ü #T· Ã≈î£ HêïqT.

düTU≤+‘·+

nã÷“] #Ûêj·÷<˚$

‘Ó\T>∑T kÕVæ≤rs¡+>∑+˝À nã÷“] ìyê[
#êj·÷<˚$>±]~ ns¡T<Ó’q dü+‘·ø£+. nH˚ø£
eTVæ≤fi≤ düeTdü´\T ÄyÓT ø£<∏ä˝À¢ n\T¢≈£îb˛sTT
ÄÅs¡›‘·qT ì+|ü⁄‘êsTT, Ä˝À∫+|üCÒkÕÔsTT.
˝…’ÁuÒ]j·THé>±, dü+bÕ<ä≈£îsê*>± ÄyÓT düTBs¡È
ªÁ|üj·÷D+μ dü÷Œ¤]Ô<ëj·T+. nqTuÛÑyê\
ª#Ûêj·Tμ˝Ò ‘·q ªe÷s¡Z+μ>± m+#·T≈£îqï ì‘·´
XÀ<Ûä≈£îsê\T #Ûêj·T<˚$.

1933 nø√ºãsY 13q sê»eT+Á&ç˝À »ìà+∫q
#Ûêj·÷<˚$>±s¡T ‘·q |ü+<=$Tà<äe @≥
yÓTT<ä{Ï ø<£ ä∏ ªnqTã+<+äÛ μ sêXÊs¡T. Ä ‘·sê«‘·
eT¬sH√ï ø£<∏ä\ |ü+≥ |ü+&ç+#ês¡T. ∫qï‘·q+
˝À ø£≥Tºu≤≥¢‘√ ≈£L&çq dü+Á|ü<ëj·T J$‘·
H˚|ü<∏ä´+ ÄyÓT~.
Ä H|˚ <ü ´ä∏ |⁄ü ˙&É qT+∫ ‘|· Œæ +#T· ≈î£ ì
ˇø£ dü«‘·+Á‘· Ä˝À#·Hê|üs¡Tsê*>± ‘·qqT
‘êqT eT\#·T≈£îH˚+<äT≈£î ÄyÓT ‘·q<Ó’q ˇø£

nã÷“] #Ûêj·÷<˚$e÷sêZìï, ˇø£ JeqXË’*ì n\es¡#·T≈£îHêïs¡T. πø+Á<ä kÕVæ≤‘·´ nø±&É$T nyês¡T¶ Á>∑V”≤‘·
ôV’≤<äsêu≤<äT˝Àì ìC≤+ ø±˝ÒJ˝À #·~yês¡T.
nã÷“] sêeTøè£ cÕsº êe⁄>±] nu≤“sTT nã÷“] Åd”Ô\ J$‘ê˝À¢ì <äèø√ÿD≤\qT ‘·q ø£<∏ä˝À¢
es¡<ä sêCÒX¯«s¡sêe⁄>±]‘√ $yêVü≤+ »]>±ø£, Ä$wüÿ]+#ês¡T. uÀHékÕjYT Áã‘·T≈£î\T, Á|üj·÷D+
q÷´&©çÛ ˝¢ Àì »eV≤ü sY ˝≤˝Ÿ HÁÓ VAü $X«¯ $<ë´ düTU≤+‘·+, ÄK]øÏ ◊<äT qø£åÁ‘ê\T, ñ&és√CŸ ø£<∏ä\T
\j·T+˝Àì Ç+&çj·THé dü÷ÿ˝Ÿ Ä|òt Ç+≥πsï ÄyÓT≈£î eT+∫ù|s¡T ‘Ó∫à ô|{≤ºsTT. uÀHékÕjYT
wüq˝Ÿ düº&ûdt˝À &ç|üP´{° ˝…’ÁuÒ]j·THé>± |üì ã‘·T≈£î\T ø£<∏äì 2000 dü+e‘·‡s¡+˝À Ä+Á<Ûä|ü<˚XŸ
#X˚ ÊsT¡ . 1982˝À &©çÛ ¢ qT+&ç ôV≤’ <sä êu≤<é e∫à Á|üuÛÑT‘·«+ 10e ‘·s¡>∑‹ ‘Ó\T>∑T yê#·ø£+˝Àô|{Ϻ+~.
dæús¡|ü&ܶs¡T <ä+|ü‘·T*<ä›s¡÷.
ª‘·q e÷s¡Z+μ ø£<∏ë dü+|ü⁄{ÏøÏ πø+Á<ä kÕVæ≤‘·´
n|üŒ{Ïπø #Ûêj·÷<˚$>±s¡T m+‘√ nø±&ÉMT |ü⁄s¡kÕÿs¡+ \_Û+∫+~. 2003˝À yêdæ¬s&ç¶
kÕVæ≤‘·´ø£èwæ #˚XÊs¡T. 1954˝ÀH˚ ªø£$‘·μ nH˚ s¡+>∑Hêj·Tø£eTà Á|ü‹uÛ≤ |ü⁄s¡kÕÿs¡+, 1996˝À ‘Ó\T>∑T
ù|s¡T‘√ ø£$‘·«+ ø√dü+ ô|{Ϻq |üÁ‹ø£≈£î dü+bÕ $X¯« $<ë´\j·T |ü⁄s¡kÕÿs¡+ n+<äT≈£îHêïs¡T.
<äø£‘·«+ eVæ≤+#ês¡T. ªnq>± nq>±μ n+≥÷
|\æ \¢ ø√d+ü Á||ü +ü #· <X˚ Ê\ C≤q|<ü ä ø<£ \ä∏ qT ø£<∏ä\T sêj·T≥+‘√H˚ ‘·q kÕVæ≤‘·´bÕÁ‘·qT |ü]
dü+ø£\q+ #˚XÊs¡T. 1956˝À ªyÓ÷&ÉsYï ‘Ó\T>∑T $T‘·+ #˚düTø√˝Ò<ë$&É. ˇø£ kÕVæ≤r ø±s¡´ø£s¡Ô>± mH√ï
bıjÓTÁ{°μ Ä+>±¢qTyê<ä dü+ø£\HêìøÏ dü+bÕ |qü T\T #X˚ ÊsT¡ . n˝≤ #d˚ Tü HÔ êïqì me]ø° nì|+æ #ì· e«
<ä≈£îsê*>± ñHêïs¡T. ≈£î+&Ü #˚XÊs¡T. n~ ÄyÓT e÷s¡Z+. ÄyÓT |ü<ä∆‹.

pHé 28, 2019q eTs¡DÏ+∫q #Ûêj·÷<˚$>±]øÏ
‘êHê ìyêfi¯ó\T n]Œk˛Ô+~.

57 nø√ºãsY 2019 ‘êHê|üÁ‹ø£

Ç+{À¢ me«s÷¡ ˝sÒ T¡ ø<£ ë, ˇøÿ£ s¬ ˙Ô ìXÙ¯ ã+› >± qì eTs√ u≤<.äÛ Hêø¬ +<Tä ø=∫Ãq Ä+<√fiq¯ Ç<+ä ‘ê,
|&ü TÉ ø√e#T· ÃqqT≈î£ HêïqT eT<ëÛ ´V≤ü ï+. e÷>q∑ Tï>± Vü‰sTT>± ø£fi¯ó¢ eT÷düT≈£îì ìÁ<äb˛ø£, nì m+‘·
≈£îqT≈£î|üfÒº y˚fi¯ ªb˛düTºμ nH˚ bı*πøø£ >∑T+&Ó*ï q#÷ C|… ü ≈î£ Hêï dsπü Á||ü +ü #· deü Td´ü \˙ï Hê deü Td´ü ˝Ò
n<sä >¡ ={ºÏ ˝|Ò +æ ~. rsê ˝∫Ò #÷· ùdÔ eTV≤æ fi≤eT+&*É nsTTq≥Tº eT<´äÛ Hê≈î£ ìÁ<ä |≥ü <º Tä . nb˛˝À >=&eÉ
#·+<ë s¡d”<äT. ˇfi¯ó¢eT+&ç #Ó‘·Ô ø±–‘ê\ ãT≥º˝À nsTT+<qä T≈î£ +fÒ sêÅw|ºü ‹ü deü Td´ü ˇø{£ .Ï sêÁ‹fió¯
|&ü d˚ æ eT∞¢ e∫à eT+#+· MT<ä ˇ‹–Ô ˝≤qT. >T∑ +&<Ó &ä É ¢ Çø£ Ä˝À#q· \˙ï Ç+~sê>±+BÛ >T∑ ]+N, ì»*+>q∑ ï
Ç+ø± ‘>· ˝Z∑ <Ò Tä . eT+∫˙fió¯ ¢ ‘ê>±\ì|+æ ∫+~. z >T∑ ]+NqT.
>T∑ ø¬ ÿ&TÉ eT+∫˙fió¯ ¢ n+~+#˚ ~≈î£ ÿ˝<Ò Tä ø=+|˝ü À.
n˝≤>π ã<ø∆ä +£ >± eT+#+· |{ü º° |≥ü T≈º î£ ì |&ü TÉ ≈î£ HêïqT. |ü>∑\+‘ê ne÷àsTT <ä>∑Zs¡ qT+∫ ñ‘·Ôs¡+
ø±ùd‡|ü{ÏøÏ <ä&É ‘·–Zq≥¢sTT+~. |üø£ÿH˚ πs&çjÓ÷ edTü +Ô <ë, nu≤“sTT <>ä sZ∑ ¡ qT+∫ ñ‘sÔ· +¡ edTü +Ô <ë
ã\M¢ T<ä ñqï ù||sü T¡ rdæ #÷· &≥É + kÕ–+#êqT. nì m<äTs¡T‘ÓqTï\T #·÷&É≥+‘√H˚ dü]b˛‘√+~.
nb˛˝À`11 düTs¡øÏå‘·+>± uÛÑ÷MTà<äøÏ ‹]– e∫Ãq e+{+Ï {À¢ |ìü #d˚ Tü HÔ êï |&ü ≈É î£ ÿØÃ˝À ≈L£ sT¡ Ãì ù||sü T¡
‘·s¡Tyê‘· $X‚cÕ\T ø=+‘· eTq:dæú$T‘êìï ø£*–+ #<· Tä e⁄‘T· Hêï Ä˝À#q· \˙ï ne÷àsTT >T∑ ]+NqT,
#êsTT. á #+· Á<eä T+&\É j÷· Á‘· ÁbÕs+¡ ueÑÛ TsTTq nu≤“sTT >∑T]+NqT. yêfi¯¢ dü+kÕsê\ >=&Ée˝Ò
Hê{Ï qT+N ˇø£fÒ Ä<äTsê›. yêfi¯ó¢ uÛÑ÷$T yê‘ê yêfi¯¢øÏ>±ì, neTà >∑T]+N Hêqï >∑T]+N
esD¡ ≤ìï <ë{≤sê ˝<Ò ë, #+· Á<Tä ì #T· ≥÷º Á|<ü øä DåÏ Ä˝À∫+#{· ≤ìøÏ yêfiø¢¯ Ï e´e~Û ñqï≥T¢ ‘√#<· Tä . b˛˙,
ÁbÕs¡+_Û+#êsê ˝Ò<ë, ªm˝…¢yéTμ˝À nìï uÛ≤>±\÷ nu≤“sTT <ä>∑Z]øÏ yÓ[¢ ñ+<ëe÷ n+fÒ Äj·TqøÏ
d]ü >±Z ñHêïjT· ì ìsês∆ D¡ nsTT+<ë ˝<Ò ë... ªm˝y¢… Té μ q#÷ <Tä . ªyêfi¢¯ kÕ«‘+· Á‘ê´ìøÏ eTq+ n&TÉ s¶ êe≥+
#+· Á<Tä ì y|’Ó ⁄ü ~>≥∑ + yTÓ T<\ä sTT+<ë ˝<Ò ë... n+≥÷ <ì˚ ø,Ï yêfi¢¯ J$‘$· <ëÛ q+ ys˚ T¡ , yêfi¢¯ Ä˝À#q· \T ys˚ T¡ .
n&TÉ >&∑ TÉ øÿ° ˇøf£ Ò Äsê≥+. bı<Tä q› ï ù||sü T¡ ø√d+ü , eTqø° yê\ø¢ ° bı‘T· Ô ≈î£ <sä <¡ Tä . eTq+ Çøÿ£ &TÉ +fHÒ ˚
kÕjT· +ø±\+ sπ &jç ÷Ó yês\Ô¡ ø√d+ü m<Tä sT¡ ‘qÓ Tï\T. Vü‰sTT>± ñ+≥T+~,μ n+≥÷ ô|<ä› ñ|üHê´dü+
sêÁ‘·+‘ê Ä˝À#·q\T. Çø£ ≈£îqT≈£î|ü&ç‘˚ ˇ≥Tº. ÇkÕÔs¡T. Äj·Tqπø+, Äj·Tq ]f…Ƭs’b˛j·÷s¡T.
ªm˝y¢… Té μ #+· Á<√|]ü ‘\· + MT+∫ $»jT· e+‘+· >± ô|ø’ Ï Ç+{yÏ ê{≤ MT<ä n<›Ó ek˛+Ô ~. nu≤“sTT eT<´äÛ eT<´äÛ
˝Ò∫+<ë ø=\+_j·÷ì ø£\TdüT≈£î+<ë ˝Ò<ë nì @y√ &ÉãT“ |ü+|ædü÷Ô ñ+{≤&ÉT. @<√ ‘√∫+~
Ä<äTsê›. ∫e]øÏ ñ+&É≥º˝Òø£ ns¡∆sêÁ‹ sêdTü ≈î£ +≥÷ ñ+{≤sT¡ . |Áü ‹ø\£ ø˙£ , deü ÷yX˚ Ê\ø˙£ ,
yêsêÔ|üÁ‹ø£ Ä|ò”düTøÏ bò˛Hé #˚XÊqT. |>ü +∑ ‘ê me]H√ ˇø]£ ì ø\£ TdTü ø√e{≤ìøÏ yfiÓ ≥¢¯ y÷Ó ,
ªø=\+_j·÷ì Ç|ü&˚ Ç+{À¢ ≈£Ls¡TÃì Bø£å>± sêdüTø√e≥yÓ÷ #˚dü÷Ô ñ
ø\£ TdTü ø√uÀ‘T· qï~,μ nì #|Ó Œü >±H˚ +{≤sT¡ . m{§Nà jT· <ë∏ $~>Û ± e+≥ #jÓ T· ´{≤ìøÏ
ˇø£ÿø£åD+ Vü‰sTT>± }|æ] z|æø£˝Òø£, }]πø ≈£Ls√Ãq÷˝Òø£ nH˚ø£ s¡ø±\
|\” TÃ≈î£ HêïqT. Ä˝À#q· \‘√ ìÁ<|ä ≥ü øº £ d‘ü e· T‘e· TjT˚ ~ HH˚ .˚
eT∞¢ Ä˝À
#·q\T. ‹]– ìÁ<ä|üfÒº s√E˝À¢ Ç+{Ï*¢bÕB qqTï ‹qï>±
uÛÑ÷$T yê‘ê ìÁ<äb˛ì#êÃs¡T ø±s¡T. @ y=ø£ÿs√EHê Vü‰sTT>±,
es¡D+˝À Á|üy˚ eTqdTü ‡øÏ ‘è· |>Ôæ ± ìÁ<bä ˛sTT+~ ˝<Ò Tä . |dü |æ \æ >¢ ± ñ
•+#·{≤ìøÏ ‘·–q qï|Œü {Ï d+ü >‹∑ Hê≈î£ ‘*Ó jT· <Tä >±ì, Hê≈î£ C≤q„ +
X¯øÏÔ ñqï<√ ˝Ò<√ e∫Ãq|üŒ{Ï qT+N #·÷düTÔHêïqT, ˇø£{À ø±¢düT
#<· Tä e⁄‘T· qï|Œü {Ï qT+N, ªã&øç Ï b˛yê*, ‘=+<sä >¡ ±
‘ÓeT˝≤*, ˝Ò˝Ò...μ n+≥÷ eT+∫ ìÁ<ä˝À

˝|Ò ⁄ü ‘÷· +&~˚ neTà. neTàøÏ Ä#ês+¡ . e+≥øÏ eT&ç $Vü≤]+∫ $Vü≤]+∫ n*dæ
ø£≥Tºø√e≥+ ø√dü+, á ˝À|ü⁄H˚ Hê≈£î kÕïq+ kı*dæ |ü&ÉT≈£îqï<ëìøÏ bı<äT›H˚ï
#˚sTT+∫, eTTkÕÔãT #˚dæ ã&çøÏ |ü+|æ+#ê\ì bÕ\yê&ç øπ ø£ jT· eTTì sêø˝£ ≤>π
‘Ó\¢yês¡≈£î+&ÜH˚ ˝Òù|ùd~. m+&Üø±\+ >±* ˝Òø£ ‘√#˚~ Hê≈£î. ìÁ<äeT‘·TÔ
sêÁ‹fi¯ó¢ ‘·«s¡>± ìÁ<ä|ü≥ºø£ eTsêï&ÉT bı<Ó›øÏÿHê M&É≈£î+&ÜH˚ ˝Òe≥+, ø±\
yTÓ \≈î£ e e#Ã˚ ~ ø±<Tä . ø=+|\ü T eTTì–b˛‘T· qï≥Tº øè£ ‘ê´\T rsT¡ Ãø√e≥+, ø±|”ò
yTÓ TV≤ü + MT<ä ˙fió¯ ¢ »*¢ eTØ ˝ùÒ|~. b˛˙ Ä~yês+¡ ø±s´¡ Áøe£ T+, |ìü eTìwæ sêø£
|Pü ≥sTTHê Ä\d´ü +>± ˝<Ò ëe› T+fÒ ‘\· +≥T n+≥÷ b˛ø\£ T, e+≥#d˚ æ ÄjT· ìï
ˇø£ ‘‘· +· >+∑ ô|f~ºÒ . e÷]ï+>¥ d÷ü ÿ˝‡Ÿ ô|{≤sº +¡ fÒ Ä|d”ò Tü øÏ |+ü |≥ü +, yTÓ *>¢ ±
ìÁ<eä T‘T· ˝Ô ÀH˚ d÷ü ÿ\TøÏ y[Ó q¢ ≥T+¢ &~˚ . ÇV≤ü |Øü ø\å£ e+{Ï+{Ï |üqT\T |üP]Ô
s√E˝À¢ |ü⁄düÔø£+ eTT≥Tº≈£î+fÒH˚ ìÁ<ä eTT+#·T≈£î #d˚ Tü ≈î£ ì |&ü ≈É î£ ÿØÃ˝À
e#Ã˚ ~. #<· Tä e⁄ø√≈î£ +&Ü møÿ£ &É |&ü TÉ ≈î£ +{≤H√qì yê˝dÒ ]ü øÏ |<ü øä =+&jÉ T˚ ~. ‘ê|>” ± bı<Tä {› Ï ù||sü T¡
Hêqï>±s¡T <ä>∑Zs¡ ≈£Ls√Ãu…≥Tº≈£îì #·~$+#˚yês¡T. #÷· ùdd]ü øÏ øq£ Ts¬ |Œü \T eT÷‘\· T|&ü $˚ . Ç˝≤ ≈î£ qT≈î£
Äe*+‘\· T ˇø±ì yqÓ Tø£ eTs=ø{£ Ï ‘s· T¡ eTTø=dTü +Ô fÒ |üfÒº<√ ˝Ò<√ b˛düTºyê&ç πøø√, ≈£Ls¡\yê&ç |æ\Tb˛
>=+‘·T˝ÀH˚ $T+π>dæ ÁbÕD≤\T _>∑u…{Ϻ #·<äyê*‡ s¬ |Œü \T $ù|Œ≥≥T¢ #ù˚d~. ˝≈Ò î£ +fÒ |øü ÿÏ +{Ï |\æ \¢ T
e#˚Ã~. eT∞¢ ‘Ó\¢yês¡≈£î+&Ü ˝Òù|ùdyês¡T ‘·e÷cÕøÏ ø±*+>¥u…˝Ÿ H=øÏÿ bÕ]b˛‘·T+&˚yês¡T.
#·<äTe⁄ø√eTì. Vü‰sTT>± ôd\e⁄*e«>±H˚ sêÁ‘·qø£ mes√ e#êÃsq¡ T≈î£ ì rsê ‘\· T|⁄ü rdæ #÷· ùdÔ mes÷¡
|ü>∑\qø£ ìÁ<äb˛yê\ì ìX¯ÃsTT+#·T≈£îì m˝≤>√ ñ+&És¡T. <ä÷s¡+ qT+∫ |æ\¢\ qe⁄«\T e÷Á‘·+
|üØø£å\T |üP]Ô#˚ùd<ëìï. n<˚+ bÕ|üyÓ÷, XÊ|ü+ $ì|+æ #$˚ .
ô|{qºÏ ≥T¢ ôd\e⁄˝À¢ #ù· dÔ ìÁ<ä e#Ã˚ ~ ø±<Tä . |Øü ø˝å£ À
|⁄ü døÔü ±\T #~· $‘˚ ìÁ<ä ≈L£ sT¡ ≈î£ e#Ã˚ ~. ôd\e⁄˝À¢ eT∞¢ eT<ëÛ ´V≤ü ï+ ÄjT· q uÀÛ »HêìøÏ sêe≥+,
|Áü ‹ø\£ ÷, qe\\÷ #<· Tä e⁄‘÷· +fÒ feÆ… TT ‘*Ó ùd~ ÄjT· ìï |+ü |+æ ∫ @ |Áü ‹ø√, qe˝À rdTü ≈î£ ì ø±ùd‡|⁄ü
ø±<Tä . ª|&ü TÉ ø√y,˚ nss∆¡ êÁ‹ <ëø± @$T{≤ #<· Tä e⁄,μ #~· yd˚ ]ü øÏ eT∞¢ b˛sTTq Ä ≈î£ qT≈î£ ÄX>¯ ± <>ä sZ∑ ¡
nì øπ ø˝£ ùÒd~ neTà. ø±˝JÒ ˝À ÄK] d+ü e‘‡· s+¡ ø=#Ã˚ ~. n~ ø≥Ï qº ≥T>¢ ± á˝À|\ü |ìü eTìwæ e∫Ã,
#<· Tä e⁄‘T· qï|ü &TÉ |Øü ø˝å£ À¢ ˇ≥Tº ô|≥T≈º î£ HêïqT, ÇV≤ü ªne÷àμ n+≥÷ <÷ä &Ü n]#~˚ . Ä ‘s· T¡ yê‘· {|Ï Hæò é
»qà˝À |üØø£å\øÏ yÓfi¯¢≈£L&É<äT, Vü‰sTT>± s√p #j˚ T· ≥+, kÕjT· +ø±\+ e+≥. eT∞¢ jT· <ë∏ Á|øü ±s+¡
Çwyºü TÓ T∫Ãq+‘· ùd|⁄ü ìÁ<bä ˛yê\ì. Ç+{À¢ nqïjT· ´, Áù|eTø˝£ ≤|+ü , #ê©#ê\ì ìÁ<.ä
e~q ‘=$Tà<äe«≈£î+&Ü ‘·\T|ü⁄\T y˚düT≈£îì
|&ü TÉ ≈î£ +fÒ Hê≈î£ ‘*Ó jT· ì Ä V‰ü sTTì ‘\· +#T· ø=ì e÷ Áù|eTy&˚ ç ø±dÔü #˝· ≤]¢ >{∑ |ºÏ &ü y˚ fi˚ ø¯ Ï u≤_>±&TÉ
Hê eTqdüT ≈£î‘·≈£î‘·˝≤&˚~. Vü‰sTT>± H˚q÷ ô|[¢ ‘>· T∑ \T≈î£ Hêï&TÉ . |>ü \∑ +‘ê V‰ü sTT>± ìÁ<bä ˛jT˚ yê&TÉ .
#d˚ Tü ≈î£ ì Hq˚ ÷ dTü K+>± ìÁ<bä ˛yê* n˙, |Øü ø˝å£ ì¢Ò kÕjT· +ø±\+ eTeTà*ï Ä&+ç ∫ eT∞¢ sêÁ‹ bÕ\T
ìÁ<ëuÛÑ+>∑+ ˝Òì ñ˝≤¢dü J$‘êìï >∑&ÉbÕ\˙ ‘ê^‘ê>&∑ +É ‘√ ìÁ<bä ˛jT˚ yê&TÉ . ‘\Ó y¢ êsT¡ sa¡ ≤eTTH˚
ìXï sTT+#T· ≈î£ HêïqT. ø√&øç H£ êï eTT+<Tä >± ˝∫Ò , ª} Äμ n+≥÷ #|Ó Œü sêì
dü+‘√cÕìï yÓ*ãT#˚ÃÄ&ÉT. yê&ç‘√ ø£*dæ yê&ç
ô|fis¢¯ TT‘˚ nsTT+~>±˙ Hq˚ qT≈î£ qï≥T¢ e÷Á‘+· d+ü ‘√w+ü ˝À bÕ\T |+ü #T· ø√øb£ ˛‘˚ øπ seY T+≥÷ ø=+|ü
kÕ>˝∑ <Ò Tä J$‘+· . bı<Tä H› ï˚ ‘\Ó y¢ êsT¡ ‘÷· H˚ ˝eÒ ≥+ eTTì–q≥T¢ @&˚Ãyê&ÉT. yê&ç ø√dü+ Hê\T–+{Ïπø
e÷Á‘+· ‘|· Œü ˝<Ò Tä . nss∆¡ êÁ‹ es≈¡ L£ Á|Dü jT· ˝Àø+£ ˝À B|+ü yd˚ ,æ ªCEÒ CEÒ μ n+≥÷ yêDíÏ Ä&+ç #≥· + ˇø£
u≤<´äÛ ‘· nsTTb˛sTT+~.

59 nø√ºãsY 2019 ‘êHê|üÁ‹ø£

bı<äT›H˚ï yê&çøÏ ˙fi¯ó¢ b˛dæ bÕ*∫à bÂ&És¡~› ñ sê˝Ò<äqï ~>∑T\T. Hê ˇ+{À¢ u≤e⁄+&Éq|ü&ÉT
j·÷´˝À |ü&ÉTø√u…&ç‘˚ Ä<äeT]∫ ìÁ<äb˛sTT <ä>∑Zs¡T+&ç #·÷ùd ~≈£îÿ ˝Ò<äqï ~>∑T\T... Çìï
|ü~qïs¡øÏ Hê |üì |üPs¡ÔsTT ø±düÔ q&ÉT+ ~>T∑ fi‘¢¯ √ HH˚ øÓ ÿ£ &É ìÁ<bä ˛>\∑ qT?
yê\T<ë›eTqT≈£îqï f…ÆeTTøÏ ˝Ò#˚yê&ÉT. yê&ç‘√
Ä&ÉTø√yê\˙, yê&ç eTT<äT›eTT]bÕ\T #·÷dæ Ç|ü&ÉT |æ\¢\T me] ø±|üsê\T yêfi¯ó¢
eTT]dbæ ˛yê\H˚ ñ+&~˚ . ìÁ<ä e÷Á‘+· eTT+#T· ≈î£ #d˚ Tü ≈î£ +≥THêïsT¡ . yêfiø¢¯ Ï |\æ \¢ THêï ˝øÒ b£ ˛sTTHê yêfi¢¯
e#Ã˚ ~. yêDíÏ |øü ÿ£ ˝À yd˚ Tü ≈î£ ì ø≈£ î£ ÿ]|Ô &ü ç z ≈î£ qT≈î£ u≤<Û˚<√ yêfi¯ó¢ |ü&É‘ês¡T. ÇVü≤ $T–*+~ H˚q÷
‹j·T´uÀ‘˚ |ü$T≥ |ü≥Tº≈£îì ˝≤>∑≥+, E≥Tº ÄjT· Hê. ªdeü Td´ü ˝eÒ TTHêïsTT, yfi˚ ø¯ Ï ø±dÔü e+&TÉ ø=ì
>T∑ ô|Œfi˝¢¯ À |≥ü T≈º î£ ˝≤>≥∑ +, bı≥˝º À ãTõø® ±\T ô|{ºÏ ‹ì Vü‰sTT>± ìÁ<äb˛sê<ë, ˝Òø£b˛‘˚ ø£ècÕísêe÷
‘q· ï≥+, Hê ìÁ<ä b˛>=≥{º ≤ìøÏ mìï #jÓ ÷· ´˝À n˙ï nqT≈£î+≥÷ ≈£Ls√Ãsê<ë,μ n+{≤s¡T. ø£ècÕísêe÷
#ù˚ dyê&TÉ . b˛˙, yê&TÉ m~>±&TÉ , Hq˚ T ‘ì· $rsê nqT≈£î+≥÷ ≈£Ls¡TÃ+fÒ $qïyêfi¯ó¢ |æ∫Ã<ëìï
ìÁ<äb˛<ëeTqT≈£î+≥Tqï s√E˝À¢ yê&ç #·<äTe⁄ nqT≈î£ +{≤sT¡ . ˝À˝À|\ü nqT≈î£ +fÒ Ä sêeTT&øç °
ÁbÕs¡+uÛÑeTsTT+~. yêDÏí bı<äT›H˚ï ˝Ò|æ ã&çøÏ øè£ wßü &í øç ° $ì|+æ #<· Tä . $ì|+æ #ì· <ëìøÏ nqTø√e≥+
‘·j·÷s¡T#˚j·T≥+ ø√dü+ H˚q÷ bı<äT›H˚ï ˝Òyê*‡ <˚ìøÏ? ô|’>± n+<äT˝À Hêø±ÿe\dæq ìÁ<äb˛j˚T
e#Ã˚ ~. Ç~ø±ø£ ø&£ TÉ |⁄ü ˝À eTs√ bÕbÕsTT ø<£ \ä ≥+ e÷s¡Z+ @MT ø£ì|æ+#·˝Ò<äT. ø£ècÕísêe÷
ÁbÕs+¡ _+Û ∫+~. Ç+{À¢ Áøe£ TÁøe£ T+>± ô|sT¡ >T∑ ‘T· qï nqT≈î£ +≥T+fÒ $T&>ç T∑ &TÉ ¢ |&ü bç ˛e≥+ ‘|· |ü ü øfi£ ó¯ ¢
#êøØÏ ‘√ ìÁ<øä Ï e÷Á‘+· e´e~Û <=]øπ ~ ø±<Tä . eT÷‘\· T |&ü ≥É + e÷Á‘+· »s>¡ ˝∑ <Ò Tä .

|\æ \¢ T ô|<y›ä êfie¢¯ ⁄‘T· qïø=B› yêfi¢¯ Á|eü sqÔ¡ ˙, yêfi¢¯ b˛˙, ø±\øπ bå ÕìøÏ ù||sü T¡ #<· Tä e⁄≈î£ +≥÷ ≈L£ sT¡ Ãì
u$ÑÛ w´ü ‘T· ˙Ô r]Ã~<›˚ u≤<´äÛ ‘· ∫qï|Œü {Ï Hê |Øü ø\å£ Ä ‘s· y¡ ê‘· Á|Xü Ê+‘+· >± ìÁ<bä ˛<ëe÷ n+fÒ eTqdTü ‡
ø£Hêï <äTs¡“¤s¡eTsTTq~>± ‘·j·÷¬s’+~. nqTø£åD+ }s¡Tø√<˚. Ä ù||üs¡T˝À #·~$q yê{Ï >∑T]+∫
|\æ \¢ >T∑ ]+∫ Ä˝À#H· .˚ yêfió¯ ¢ ø±˝JÒ qT+∫ ø±dÔü Ä˝À∫+#≥· + kÕ–dTü +Ô ~. eT∞¢ nb˛˝À 11 >T∑ ]+N,
Ä\d´ü +>± eùdÔ ø+£ >±sT¡ . ø±dÔü ˇ+{À¢ q\‘>· ± ñ sêÅwüº|ü‹ >∑T]+N, ‘Ó\+>±D≤ düeTdü´\ >∑T]+N
+fÒ ujÑÛ T· +. nu≤“sTTøÏ |düò Tü øº ±d¢ Tü edTü +Ô <√ sê<√qì Ä˝À#q· \T. ìÁ<|ä ≥ü <º Tä . |\æ \¢ T yêfi¢¯ d+ü kÕsê\T
Ä+<√fi¯q. ne÷àsTTøÏ eT+∫ dü+ã+<Ûä+ yêfi¯ó¢ #˚düT≈£î+≥THêïs¡T ø£<ë nì ì•Ã+‘·>±
}s¡T≈£î+<ëeT+fÒ ø£&ÉT|ü⁄r|æ yêfi¯¢H˚ nqTø£åD+
<=]πø<ëø± ~>∑T\T. nu≤“sTT eT+∫ ñ C≤„|üø£+ #˚düT≈£î+≥T+~ eTqdüT‡. yêfi¯¢ >∑T]+#˚
<√´>+∑ e#Ã˚ <ëø± ‘|· qü . yêfi¢¯ ô|[¢ KsT¡ Ã\ Ä˝À∫dTü +Ô ~. ìÁ<ä e÷Á‘+· |≥ü <º Tä .
>T∑ ]+∫ Ä+<√fiq¯ . ne÷àsTT n‘>Ô· ±]
rsT¡ >T∑ ]+∫ ~>T∑ \T. ø√&\É T e#êÃø£ ˇøÿ£ kÕ] V‰ü sTT>± ‘è· |>Ôæ ± ìÁ<bä ˛sTTq s√E
nu≤“sTT Hê‘√ Ç~esø¡ {£ ˝Ï ≤ ñ+≥+ Hê≈î£ >T∑ sT¡ Ô ˝<Ò Tä . J$‘e· T+‘ê ìÁ<ä ø√d+ü yTÓ TV≤ü +
yê∫q≥Tº nì|æk˛Ô+~. ˇø£ÿkÕ] ì•Ã+‘·>±
˝Ò<äT Hê≈£î ìÁ<äb˛j˚T es¡+ <˚eTT&çe«≈£L&É<ä÷? ªqqTï
<ä÷s¡yÓTÆb˛‘·THêï&Éqï ˝Ò|üø£+&ç,μ nì uÀs¡T¶ ‘·–*+∫ ìÁ<äb˛yê\ì
~>∑T\T. ne÷àsTTì Á|üj·T‹ï+∫Hê bò˛qT yÓ÷>∑≥yÓ÷, |üøÏÿ+{Ï
|ü⁄{Ϻ+{ÏøÏ |ü+|ü≥+ yêfi¯¢u≤“sTT ù||üs¡T ø√düyÓ÷, ≈£Ls¡>±j·T\yê&√,
˝Ò<äqï ~>∑T\T. ù||üs¡¢yê&√, sêÁ‹|üP≥sTT‘˚ |üøÏÿ+{Ï #·+{Ï>±&ç
ø=&É*øÏ+ø± ø±qT|ü⁄ @&ÉTb˛, ≈£îø£ÿ˝À qø£ÿ˝À... @<√ ˇø£ $<Ûä+>±

ìÁ<ëã+>+∑ ø\£ øÿ£ e÷q<Tä . eTìwæ ìÁ<ä ø±yê*. Ä nqTuÛÑyêìï |ü⁄{Ϻq|üŒ{Ï
Çø£ s¬ +&TÉ >+∑ ≥\T >&∑ ùç dÔ ø√&ç ≈L£ dTü +Ô ~. á qT+∫ H˚HÓs¡T>∑qT. Çyêfi¯ n˝≤+{Ï nqTuÛÑyêìï
bı+<>ä *∑ –‘.˚ ..
¬s+&ÉT >∑+≥\j·THê z ø√&ç≈£îqT≈£î ‹j·T´ø£b˛‘˚
πsbıŒ<äT›H˚ï ˝Ò∫ Ç+{Ï |üqT\T #˚düT≈£îH˚ z|æø£ ñ Ä e÷Á‘+· Ä˝À#q· øπ Hê V≤ü è<jä T· + ñbıŒ+–
+&<É Tä . ˇøÿ£ |Pü ≥ ˝eÒ øb£ ˛‘˚ Ç\+¢ ‘ê >\∑ +¢ ‘.˚ eTs√ b˛sTT+~. ìÁ<øä Ï $T+∫q dTü K+ Á||ü +ü #+· ˝À eTsπ B
ìÁ<äe÷Á‘· y˚düT≈£î+fÒ eT+∫~. á|üP≥ ˝Ò<äT. Ç+‘·es¡≈£î Hê≈£î \uÛÑ´+ø±ì düTK+ n<˚.
Ä˝À#·q\‘√ ¬s+&ÉT e÷Á‘·\T y˚düT≈£î+fÒ>±ì ˇøÿ£ kÕ] ‘ì· $rsê ìÁ<bä ˛yê*.
≈î£ qT≈î£ |fü ºÒ j÷Ó >´∑ ‘· ˝qÒ ≥T+º ~.
m+<Tä øH£ êï eT+∫<ìä eT∞¢ ˝∫Ò ã\M¢ T<ä ñqï
˝∫Ò y[Ó ¢ z >±d¢ Tü &TÉ eT+∫˙fiS¯ ,¢ n\e÷s˝¡ À ñ ø±–‘·+ nM rdüT≈£îHêïqT. ˇfiÀ¢ |ü⁄düÔø£+ ˇ‘·TÔ
qï ìÁ<äe÷Á‘·\ d”kÕ ‘Ó#·TÃ≈£îHêïqT. ˇfi¯ó¢ ô|≥T≈º î£ ì ô|ì‡\T‘√ Hê\T>T∑ eTTøÿ£ \T y=DT≈î£
‹]–q≥s¢ TT+~. HeÓ Tà~>± ≈L£ sT¡ Ãì dk” Õ eT÷‘· ‘T· qï #‘˚ √Ô sêXÊqT.
rdæ yÓT*¢>± m&É+#˚‹˝ÀøÏ z e÷Á‘· ø√dü+ d”kÕ
e+#êqT. #sÓ TT´ ‘>Ó ∑ eDøÏ +Ï ~. dk” Õ˝À e÷Á‘\· ˙ï ªª@eT+&!û ø+£ >±sT¡ |&ü øÉ +£ &,ç ìÁ<bä ˛‘T· Hêïq+‘.˚
#‹˚ ˝À |&ü Üs¶ TT ìÁ<eä ÷Á‘\· ˙ï. yê{˝Ï À ìÁ<ä ñ+~. Ä‘·àVü≤‘·´ #˚düT≈£îHêïqì nbÕs¡ú+ #˚düTø√ø£+&ç.
Ä ìÁ<ä Hê≈î£ ø±yê*. ˇøÿ£ kÕ] V‰ü sTT>± ˇfió¯ ¢ eT]∫ øπ e\+ ìÁ<ä ø√d+ü ìÁ<bä ˛‘T· HêïqT.μμ
ìÁ<bä ˛yê\ì ñ+~. y<Ó eäÛ ø√&ç ≈î£ qT≈î£ \T Hêø=<Tä .›
CÀ´‹ BbÕe[ Á|ü‘˚´ø£ dü+∫ø£
10 qe+ãsY 1969

61 nø√ºãsY 2019 ‘êHê|üÁ‹ø£

ø=dü] bÕ≥\ ø=düsêE ù|s¡T $q>±H˚ ¬s’‘·TJ$‘·<äs¡ŒD≤\e+{Ï π>j·÷\T, ‘ê‹«ø£^‘ê\T,
n»sêeTs¡ Vü‰dü´^‘ê\T, Ç+ø± e+<ä˝≤~ |ü˝…¢≥÷]bÕ≥\T, C≤q|ü<ä^‘ê\T,
ø=düsêE Á|üuÀ<Ûä^‘ê\T dæ˙ dü+^‘· Á|æj·TT\≈£î C≤„|üø±ìøÏ ekÕÔsTT.
ø=düsêE sê|òüTej·T´ >±]ì ‘=\T‘· dæ˙s¡+>±ìøÏ ‘·q ª¬s’‘·T_&ɶ μ dæìe÷
<ë«sê |ü]#·j·T+ #˚dæqyês¡T >∑÷&Ée*¢ sêeTÁãVü≤à+>±s¡T. eT*Á|üy˚X¯+, #ê˝≤
ø±˝≤ìøÏ ªô|<ä›eTqTwüß\T μ dæìe÷‘√ >±˙ »s¡>∑˝Ò<äT.μô|<ä› eTqTwüß\Tμ, Ä
‘·sê«‘· ªsêp ù|<äμ bÕ≥\ $»j·T+, ªs√E\T e÷sêsTTμ dæìe÷≈£î <ë]
rkÕsTT. ªs√E\T e÷sêsTTμ nK+&É $»j·T+‘√ ø=düsêE dæ˙s¡+>∑+˝À
dæús¡|ü&ܶs¡T.

#·+<äÁVü‰dt eTs√ eT÷&ÉT <äXÊu≤›\bÕ≥T, n+fÒ J$+∫ e⁄qï+‘·ø±\+ Äj·Tq bÕ≥\T
ÁyêdæHê Á|ü<∏äe÷s¡ú+˝À Á|ü<Ûëq+>± 1970 ÁbÕ+‘ê\es¡≈£L e∫Ãq ø=düsêE
bÕ≥\≈£î ñqï $düÔè‹, y…’$<Ûä´+, HÓ’>∑ì>∑´+ Äj·TqqT ªC≤q|ü<ä ø£$kÕs¡«uÛÖeTμ
_s¡T<ëìøÏ ns¡TΩD°í #˚kÕsTT. Ä bÕ≥\˝À eT]ø=ìï+{Ïì á yê´dü+˝À
#·÷<ë›+.

<äTøÏÿbÕ{Ï eT<ÛäTdü÷<äqsêe⁄ dæìe÷\T

4 j÷Ó – |⁄ü +>e∑ ⁄\T #|Ó Œæ q e÷≥\ <√Û sD¡ ˝Ï À ˝Àø+£
rsT¡ \ MT<ä yê´U≤´q+‘√, #ø· ÿ£ ì e÷≥\ #s˚ T¡ Œ
eT∞¢ y\Ó T>T∑ ˙&\É T bÕ≥\ <>ä ]Z∑ ø=ùdÔ <=+>∑ \‘√ (bıs¡T>∑T|ü#·Ã nqï n|ü⁄s¡÷|üyÓTÆq e÷≥
sêeTT&TÉ ‘s· y¡ ê‘· ô|+&Ü´\ eTs˝¡ ≤ á dìæ e÷øπ #·÷&É+&ç), ∫e]øÏ ø=dü yÓÁ]yÓ+>∑fi¯|üŒ nqï ø£$
nqï|üPsêí dü+düú˝À |üì#˚XÊs¡T. ll, ø=düsêE eTTÁ<ë\+ ø±s+¡ ‘√ n+‘· u≤>±q÷ ñ+≥T+~.
Áyêdæq bÕ≥\˙ï Äj·Tq dü«s¡s¡#·q˝À ÄDÏ
eTT‘ê´\T>± s÷¡ |⁄ü ~<Tä ≈› î£ HêïsTT. y\Ó T>T∑ ˙&\É T dìæ e÷˝À dsü <¡ ë>± d÷ü &º +Ó {Ÿ
≈î£ Ásêfi¢¯ eT<´äÛ >√\>± yTÓ T<˝ä ’… ∫e]øÏ ø<£ ëÛ HêjT· ≈î£ &ç
Ç+<Tä ˝À sπ \+–~ »MT+<ësT¡ e<›ä >T∑ eTkÕ>Ô ± Ä<sä Ù¡ e´ø‘ÔÏ ê«ìøÏ ‘>· ≥Z∑ Tº ˙‹ uÀ<‘äÛ √ eTT–ùd bÕ≥
|üì#˚ùd yÓ+>∑fi¯|üŒ y˚wü+. n‘·qT |üì#˚ùd Ç+{À¢ ªã˝Ò ã˝Ò eT+∫ s√E\T˝μÒ ≈L£ &Ü ø=dsü êE Áyêd+æ <.˚
j·T»e÷qTsê\T |æ\¢\T ˝Òø£ ˇø£ bÕ|üqT ‘Ó∫Ã
ô|+#·T≈£î+≥T+~. ‘·sê«‘· ÄyÓT≈£î ô|’¬s+&É÷ ø±ø£ á dæìe÷≈£î
n<äèwüºeXÊ‘·TÔ ˇø£ bÕ|ü |ü⁄≥º&É+‘√ ø=dsü êE Áyêdqæ eT÷&√bÕ≥ ªd]ü >+∑ #T·
ô|+#T· ≈î£ qï bÕ|qü T ìsø¢¡ ´å£ + #j˚ T· &+É Ns>¡ {∑ μºÏ ÄjT· q Áyêdqæ >=|Œü bÕ≥\
#·÷dæ u≤<Ûä|ü&ç yÓ+>∑fi¯|üŒ bÕ&ÉT≈£îH˚ C≤_‘ê˝À yÓTT<ä{Ï |ü~ bÕ≥\˝À ñ
ÁãVü≤à+ >±] ‘·‘·«+ ˝≤+{Ï bÕ≥ +≥T+~.
ª•e>√$+<ä >√$+<μä .
|Tüò +≥kÕ\, dTü o\ bı{|° &ü ç bÕ&qç
ô|<ä› eTqTwüß\T dæìe÷˝Àì á bÕ≥≈£î ‘√&çø√&Éfi¯ó¢ dæìe÷˝Àì
ªq+<ëeTj·÷ >∑Ts¡T&É q+<ëeTj·÷μ ª{ÖqT Á|øü ÿ£ ø¬ fi§<¢ Tä s› êμ bÕ≥‘√ ø=ìï
˝≤>±H˚ á bÕ≥ ø=dsü êE e÷Á‘y· T˚ kÕe÷´\THêïsTT. n+<Tä ˝À |˝ü ¢… ãd\Ô”
Áyêj·T>∑\s¡T nì|æ+#˚ bÕ≥. mes√ eT<´äÛ e´‘ê´d+ü Á|<ü ëÛ q n+X+¯ nsTT‘˚

‘êHê|üÁ‹ø£ nø√ºãsY 2019 62

•e>√$+<ä ` >√$+<ä Ç+<äT˝À ≈£î≥T+ã ìj·T+Á‘·D eTTU≤´+X¯+.
Vü≤] >√$+<ä ` >√$+<ä ¬s+{Ï˝À Ä\÷ eT>∑\T eT<Ûä´ yÓTT<ä˝…’q ∫qï
yê<Tä ˝≤≥ ∫e]øÏ u≤Û s´¡ e÷≥\≈î£ usÑÛ Ô¡ #$Ó jTÓ T–Z
dü+‘êqy˚T ˝Òø£ dü«s¡Zy˚T ˝Ò<äì ‘·\÷|ü&É+‘√ eTT–j·T&É+ #·÷kÕÔ+ (Ç~
∫{ϺbÕ|üqT ‘Ó∫à ô|+#·T≈£î+{≤s¡T $yêVæ≤‘·T\+<ä]ø° nqTuÛÑe+˝ÀøÏ e#˚Ã<˚- ô|’>±
dü+‘·T ø£*–+<ä+f… ∫{Ϻ bÕbÕsTT >∑‹ eT>y∑ ê]øÏ <÷ä ≈î£ &≈Ó î£ ÿe Ä&yÉ ê]øÏ Ä˝À#q· m≈î£ ÿe
leT‘˚ sêe÷qTC≤j·TqeT: nH~˚ ˝Àø£ e´eV‰ü s+¡ ).

‘·eT u≤>∑Tø√düyÓTÆ ‘·+{≤\T |ü&É˝Òs¡T ¬s+{Ï˝À ˇø£|üø£ÿ yê~+#·T≈£î+≥THêï ˇø£]
m<äT{Ï ø=+|ü≈£î mdüs¡T ô|&É‘ês¡j·÷ H=øs£ T¡ eTT<Tä eTT<Tä >› ± |\æ T#T· ≈î£ +≥÷ ñ+{≤sT¡ .
bıs¡T>∑T|ü#·Ã≈£î zs¡«˝Òì yê] >∑‹ n+<Tä ˝À sêD° Hê s+¡ >k∑ Õì, n;“ ã+>±sT¡ kÕ$T
leT‘˚ sêe÷qTC≤j·TqeT: nqT≈£î+fÒ Ç+<äT˝À ej·÷´] s¡+>∑T\u§eTà,
>j∑ ÷· ´[ eTT<Tä \› >T∑ eTà, HêsêD° ãsêƒ D,° ∫H√ï&Ü
ˇs¡T\ ø√dü+ ‘ê´>∑yÓTTq]+#·T yês=ø£s¡T ˙ k˛≈î£ Ø≈ƒ î£ ˙≥T >√≥T n+≥÷ |\æ T#T· ≈î£ +{≤sT¡ .
|üs¡T\ yÓ÷dü+ #˚dæ Áã‘·T≈£î yê]+ø=ø£s¡T
ñ|üø±]πø ø°&ÉT ‘·\ô|≥Tº yê] >∑‹ n+<äT˝À õø°ÿ‘√, Çø£ÿ&É düTo\‘√
leTÁ<äe÷s¡eTD >√$+<ä |òüT+≥kÕ\ bÕ&çq $<Ûëq+ n<äT“¤‘·eTH˚ #ÓbÕŒ*.
XÊÅdjÔ” T· ÁbÂ&‘çÛ √, rÁeu≤Û yêyX˚ Ê\‘√, uøÑÛ $ÔÏ cÕ<ë~
ø£*$T˝ÒqHêïfi¯ó¢ ø£*dæ yÓT*düT+{≤s¡T s¡kÕ\‘√ ãs¡Ty…’q mH√ï bÕ≥\qT nqq´ kÕe÷
ø£*$T #˚]qHê&ÉT ø±{≤¢&ÉT≈£î+{≤s¡T q´+>± bÕ&ç ∫s¡düàs¡D°j·T+ #˚dæq Ä >±j·Tø£
ø£*$T ô|+#˚ ø±j·T ø£wüºJe⁄\ |üì kÕs«¡ uÖÛ eTT&TÉ á bÕ≥\˝À #÷· |+æ ∫q |˝ü ¢… |\ü T≈î£
leT‘˚ sêe÷qTC≤j·TqeT: øe£ Tà<qä +, #˝· ≤ø<° qä +, dTü ìï‘‘· «· + #÷· ùdÔ eT‹
b˛‘·T+~. Äj·Tq˝Àì á ø√D≤ìï ø=düsêE
ÄHê&ÉT l jÓ÷– Ms¡ÁãVü≤à+>±s¡T kÕV≤æ ‘´· + y*Ó øÏ rdqæ ≥Tº ys¬˚ es÷¡ #j˚ T· ˝<Ò Tä nì
ø±\C≤„qeTT uÀ<Ûä #˚ùds¡j·÷ Hê u≤Û eq.
áHê&ÉT ø=dü yÓÁ] yÓ+>∑fi¯bÕŒ e÷≥
nø£åsê\ »]– rπsqj·÷ ˆˆ•e>√$+<䈈 n+‘˚>±ø£ ‘=*Hêfi¯¢˝À >±qø√øÏ\ düTo\
ø+£ s+¡ƒ ˝À ©\>± $qã&qç ˇø±H=ø£ ô|+ø<Ï qä + á
bÕ≥≈î£ n‹øqÏ ≥Tº d]ü b˛sTT+~.

Çø£ bÕ≥˝Àì Ä~, n+‘´· ÁbÕd\ü T, ô|q’ #|Ó Œæ q
eTT<äT› dü+uÀ<Ûäq˝Òø±ø£, $T+>∑yÓT‘·T≈£î ˝Ò<äT,
Ç+{À¢á>∑\yÓ÷‘· e+{Ï HêqT&ÉT\T, dæ+‘·˝Òì
ø±|ü⁄s¡+ Áos¡+>∑+ e+{Ï ø=düsêE |ü⁄{Ϻ+∫q
kÕyTÓ ‘\· T, ã+&#É êøØÏ ‘√ Áã‘T· øπ ‘˝Ó ≤]¢ b˛e≥+
e+{Ï dJü e qT&øç ±sê\T, Ç˝≤ kÕV≤æ ‘´· + yTÓ T‘+Ô·
ÄV‰ü <¢ øä s£ y¡ T˚ .

ø=dsü êE Áyêdqæ ^‘ê\˝À ô|q’ #|Ó ü ≈î£ qï≥Tº
Ä\TeT>∑\˝À Ä˝À#·q˝À uÛ≤s¡´<˚ ô|’#˚sTT>±

63 nø√ºãsY 2019 ‘êHê|üÁ‹ø£

dü]>∑+#·T N¬s>∑{Ϻ u§eTà+#·T ¬s’ø£ <=&ç– @fÒ{≤ _&ܶjÓT ` z|æø£ e⁄&ç^b˛j˚T
»\kÕ>∑ Hê‘√ sêj˚T ej·÷´] s¡+>∑T\u§eTà Ç+{À á>∑\yÓ÷‘· ` ãj·T≥ |ü\¢øÏ yÓ÷‘· ˆˆì\ˆˆ
dæìe÷≈£î b˛<ä+˝Òy˚ >∑j·÷´[ eTT<äT›\>∑TeTà môV≤! dü+bÕ<äq CÒdüTø√qT dü‘·Ôe⁄qïB
ì\|üs¡ ∫H√ï&√ ˙ k˛≈£î ˙ o≈£î düø£ÿHÓ’q düTø£ÿ Hê≈£î |üø£ÿqTqïB
@&É H˚]ÃHêe⁄s√ á ˙≥T á >√≥T kÕ$T dü\¢>± pdæ dü+‘·T e⁄qïB
$T+>∑ yÓT‘·T≈£î˝Ò<ëjÓT MTkÕ\≈£î ôd+{≤j˚T Ç+‘·ø£qï kıs¡ZeT+f… mø£ÿ&ÉTqïB
qì\eyÓ Hê s¡êD° ` ˙πø\ uÛÑj·T$T+ø£
d+ü <sä ê“ì¤ ï ã{ºÏ ø=+‘· ÅdÔ” |øü bå£ Õ‘+· øq£ ã&TÉ ‘T· +~ Ä|üyÓ ãsƒêD° ` n*¢_*¢ ≈£L‘·*+ø£
≈L£ &Ü. n~øÛ £ d+ü ‘êq+ e\¢ Åd\Ô” T |&ü ˚ øc£ Õ\º T á ø£q+>±HÓ j˚Te÷jÓT, >±*øÏ e~˝≤yêjÓT
bÕ≥˝Àì $H√<øä √D+ e\,¢ kÕV≤æ ‘´· +˝Àì |dü ü e\¢ _&ɶ\+f… |ü≥º<ëjÓT #·<äTe⁄ >=&Ée jÓT‘·ÔyêjÓT
X¯øÏÔe+‘·+>± $qïyês¡+<ä]ø° >∑Ts¡TÔ+&çb˛jÓT˝≤ ã+&É #êøÏØ‘√ yêfi¯¢ ã‘·Tπø ‘Ó˝≤¢]b˛jÓT ˆì\ˆˆ
#|Ó Œü ã&Üs¶ TT. dü+‘êq+ ô|s¡≈£îÿ+&É dü÷düT≈£î+<ëyÓT
dü+kÕs¡+ kÕ>∑Te÷q+ ùddüT≈£î+<ëyÓT
Á|üdüTÔ‘·ø±\+˝À ìHê<ë\qT sêdæ yê{ÏH˚ dæ\¢s¡+>∑ ≈£L&Éu…{Ϻ <ë#·T≈£î+<ëyÓT
ø£$‘·«+>± uÛ≤$+#˚yêfi¯ó¢ Ç≥Te+{Ï bÕ≥\qT |æ\¢>√fi¯¢ dü<äTe⁄\≈£î yê&ÉT≈£î+<ëyÓT
bÕsêƒ \T>± n<´äÛ jT· q+ #jÓ ÷· ´*q nedsü +¡ #ê˝≤ ì»y˚TH˚ sêDÏ qTe⁄« #·÷|æq u≤≥
e⁄+~. Ç+{≤qT˝Òy˚ Çø£ MT<ä ˙ e÷≥
dü+‘√wüy˚T ` dü+‘√wüy˚T
5 dæ+‘·˝Òì ø±|ü⁄s¡y˚T ls¡+>∑y˚T
Ä\TeT>∑\T ˇø£ÿf…Æ‘˚ Äq+<äy˚T
1963˝À e∫Ãq #·<äTe⁄≈£îqï ne÷àsTT\T
dæìe÷≈£î ˇπø ˇø£ bÕ≥ ª@$T{Ï ˙ ne‘ês¡+μ Áù|eT bÕ≥ ø±yê\+fÒ n~ m+‘u· ≤>± ÁyêjT· e#T· Ã
ø=dsü êE ÁyêXÊsT¡ . q&eç jT· dTü <ë{qÏ ˇø£ »+≥ nH~˚ á bÕ≥˝À ø=dsü êE #÷· |+æ #êsT¡ .
(nB V‰ü d´ü »+≥ sπ \+–, d÷ü s´¡ ø±+‘+· ) ø√d+ü ˇø£
esq∆¡ eTà (d÷ü s´¡ ø±+‘+· ) n\+ø]£ +#T· ≈î£ ì
‘êHê|üÁ‹ø£ nø√ºãsY 2019 64 usÑÛ Ô¡ (sπ \+–) <>ä sZ∑ ø¡ =dTü +Ô ~. n‘q· T ø+Ï ∫‘Y ø+£ >±sT¡
|&ü ç B||ü ⁄ü ãT&¶ç rdæ eTØ ‘]˚ bÕs¡ #÷· dæ ª@$T{Ï ˙
ne‘ês+¡ m+<Tä ≈î£ á d+æ >±s+¡ μ n+{≤&TÉ . bÕ≥

@$T{Ï á ne‘ês¡+? m+<äT≈£î á dæ+>±s¡+? n+‘˝· ÀH˚ eTV≤ü +ø±∞ nì |\æ e&+É , Ä ∫{ºÏ esq∆¡ +
bÕ‘·s√E\T >∑Ts=ÔdüTÔqï$ ` ñqï~ @<√ e´eVü‰s¡+ mes√ ‘\· #T· ≈î£ +fÒ e#Ã˚ ÄV‰ü <¢ +ä ... n~ nqTuyÑÛ ø’… £
y<˚ ´ä +.
#ê\TqT MT |ü]Vü‰dü+ ` á kı>∑dü+‘ê MTø√dü+
n+‘· V‰ü d´ü ^‘+· ˝Àq÷ ªesd¡ ü ø±qTŒ˝’… eHïÓ
bÂ&sÉ T¡ <#Ó ÃÓ qT ˙ø+£ <+ä `u≤>± yjÓ TY y˝˚ &… TÉ eT+<+ä ‘–· +Z <ìä #|Ó Œü &+É μ Ä˝À∫+|Cü dÒ Tü +Ô ~ (d]ü >+∑ #T· Ns¡
‘·f…º&ÉT |üP\T ‘·\qT ô|≥Tº≈£îì ‘·j·÷¬s’‹yê bÕ≥˝À ≈L£ &Ü Ç~ #÷· XÊ+).

∫{Ϻ es¡úq+ e´ekÕjT· ≈î£ ≥T+ã+˝Àì ˇø£ ÁbÂ&ÉÛ ejT· dTü
˝Àì Åd,Ô” usÑÛ Ô¡ n+fÒ ñqï n+‘T· ˝ìÒ Áù|eTqT m˝≤
#ê\TqT MT |ü]Vü‰dü+ ` á kı>∑dü+‘ê MTø√dü+ #Ó|ü≈£î+≥T+~? ‘·q eTqdüTqT ‘·q≈£î ‘Ó*dæq
bÕ\‘√, yqÓ ï‘√ b˛*à #ãÓ T‘T· +~. bÕ\T d«ü #÷ ‘¤ ≈· î£ ,
ej·TdüT˝Àq H˚ eTT<äTs¡T<ëqHê ˆˆ@$T{Ï áˆˆ yqÓ ï yTÓ ‘<Ô· Hä êìøÏ Á|rü ø\£ T.
ej·÷´sêìøÏ H˚ ‘·>∑ì<ëqHê
es¡Tdü ø±qTŒ˝…’ eHÓï ‘·–ZHê n+<Tä ˝À ≈L£ &Ü n$ @e÷Á‘+· ø©£ ˝Ô ìÒ edTü eÔ ⁄
n+<ëìøÏ H˚ rdæb˛<äTHê ˝‘’… H˚ ˚ ‘q· eTqdTü ≈î£ d]ü ‘÷· >T∑ ‘êsTT. ˙sT¡ ø\£ |ìü
bÕ\T, |æ+&ç ø£\|üì yÓqï nqï b˛*ø£\T ÄyÓT
<e˚ øq£ ´ sTT≥T~– e∫Ã+<ìä ÁueÑÛ Tdbæ ˛<Tä Hê ø\£ HH’Ó ê H|˚ <ü ë∏ ´ìø,Ï ÄyTÓ Á||ü +ü #êìøÏ m˝≤ d]ü b˛j÷· j÷Ó ,
eTV≤ü +ø±[ HêÁ|øü ÿ£ qTqï<ìä eTs∫¡ b˛<Tä Hê m|⁄ü &H’Ó ê Ç+‘· ìø±s¬ ‡Ì q u≤Û eq\T ø=dsü êE m˝≤ |≥ü T≈º î£ Hêïs√
Çe˙ï nXï s´¡ + ø*£ –+#˚ $wjü ÷· \T. s#¡ q· ≈î£ u≤Dø° Ï
#ê\TqT MT |ü]Vü‰dü+ ` á kı>∑dü+‘ê MTø√dü+ ‘>· ≥Z∑ T>± e÷<eäÛ ô|~,› d«ü s\í¡ ‘· ny÷Ó |Tüò +>± bÕ&ÜsT¡
á bÕ≥. eTTK´+>± ª∫{ºÏ esq∆¡ +μ nì e÷<eäÛ ô|~›
˙fió¯ ¢ ø\£ |ìü bÕ\e+{~Ï ` |+æ &ç ø\£ |ìü yqÓ ïe+{~Ï m+‘· >√eTT>± nHêïs√!
ìU≤s¡Tôd’q~ Hê eTqdüT ` ePs¡÷ yê&É≈£î
sTT~ ‘Ó\TdüT ˆˆ@$T{Ï áˆˆ 6

eT<´äÛ ˝À ÄyTÓ eTØ <>ä sZ∑ ø¡ =ùdÔ n‘q· T Ç+ø=+#+Ó #<· Tä e⁄≈î£ qï ne÷àsTT\T ‘s· ê«‘· <Tä øÿÏ bÕ{Ï
ujÑÛ T· |&ü ç ª@$T{Ï Hê n|sü ê<+äÛ μ nq&+É eTs√ dsü <¡ ë rdqæ &Üøsº£ Y #Á· øe£ ]Ô (1964) dìæ e÷˝À ø=dsü êE
d+ü >‹∑ . ÄyTÓ ªnu≤“ }sT¡ ø=+&μç nqï≥Tº ª#ê\TqT Áyêdqæ ˇøπ bÕ≥ ªˇ+{>Ï ∑ deü TjT· + ∫øÿÏ +~μ nH˚
MT |]ü V‰ü d+ü á kı>d∑ +ü ‘ê MT ø√d+ü μ n+≥T+~. ø±yÓT&û bÕ≥. Ä ‘·s¡yê‘· dü+e‘·‡s¡+ e∫Ãq
bÕ≥+‘ê n‘q· T eTT<Tä >› ±H˚ yfi˚ ≤ø√fi+¯ #jÓ T· ´&+É Ä‘à· >öse¡ +˝À ÄjT· q bÕ≥\T ÁyêjT· ˝<Ò Tä .
ÄyÓT #ê˝Ò¢ }s¡Tø=+&ç nqï≥Tº>± düe÷<ÛëHê\T
#|Ó Œü ≥+, Ç<˚ ñ+≥T+~. eT∞¢ 1967 ˝À e∫Ãq |Pü \s+¡ >&∑ TÉ dìæ e÷˝À
njT· q$ n~øÛ X£ Ê‘+· >± nsTT<Tä bÕ≥\T e#êÃsTT.
C≤q eT÷s¡ u≤s¡ >±ø£ @ø+£ >± ‘f· &º… TÉ |Pü \T á dìæ e÷‘√ nqï|Pü sí¡ d+ü d‘úü √ <Tä øÿÏ bÕ{yÏ ê]‘√
‘·\qT u…≥Tº≈£î+<äì |ü]Vü‰düe÷&É≥+, eT∞¢ ∫{Ϻ ø=dsü êE nqTã+<ëÛ ìøÏ ˇø£ <Xä Êã+› |Pü ssÔ¡ TT´+~.
es¡∆q+ nì eTT<äT› #Ój·T´&É+, <˚eø£q´ nì, M] ø±+_Hw˚ Hü ˝é À >=|Œü bÕ≥\T <ë<ë|⁄ü n˙ï á
yTÓ T<{ä Ï <Xä Êã+› ˝ÀH˚ e#êÃsTT. n+<Tä e\¢ Ç|Œü {øπÏ
ô|<ä›<Ó’q á yê´dü+ |üP\s¡+>∑&ÉT dæìe÷‘√
eTT–+#<˚ ë+› . ø±ì Ä |ìü #ù˚d eTT+<Tä Ä ‘s· y¡ ê‘·

65 nø√ºãsY 2019 ‘êHê|üÁ‹ø£

neTàu≤u§ qeTàsê<ä÷ á sê\T>±sTT n\yê≥T˝À uÛ≤>∑+>± á dæìe÷˝À nøÏÿH˚ì
nu≤“sTT\ qeTàsê<ä÷ dsü d¡ qü ‘=*kÕ] yêDÁÏ oøÏ V≤” s√sTTH>é ± neø±X+¯
ø*£ –+~. Hê>π X«¯ ss¡ êe⁄, yêDÁÏ o »+≥ Ä ‘s· y¡ ê‘·
Áù|$T+#êeT+{≤s¡T ô|<ä›>∑ #ÓãT‘·T+{≤s¡T V≤æ {Ÿ »+≥>± mH√ï dìæ e÷\˝À #j˚ T· &+É , eTV‰ü q{Ï
ô|[¢e÷≥ m‘·Ô>±HÓ #·\¢>∑ ~>∑C≤s¡‘ês¡T kÕ$Á‹ ‘s· y¡ ê‘· yêDÁÏ o øfi£ ≤_HÛ Á˚ ‹>± n+‘· ù|s÷¡
neTàu≤u§ qeTàsê<ä÷ sT÷ e>∑\e÷] ‘#Ó T· Ãø√e&+É eTq≈î£ ‘\Ó TdTü . nÁ>H∑ êsTTø>£ ± V≤” s√
\‘√ deü ÷q+>± yêDÁÏ o nqTu$ÑÛ +∫q ‘êsê|<ü +ä∏
ne÷àsTT\ qeTàsê<ä÷! #ê˝≤ ‘≈· î£ ÿeeT+~øÏ <øä ÿÏ +~.
&ÉãT“\Tqï ≈£îÁs¡yêfi¯¢ ≥≈£îÿq |üfÒºkÕÔs¡T
\yé e÷´πsJ n+≥÷ \>∑ï+ ô|{ϺkÕÔs¡T kÕsB¡ ∏ d+ü d‘úü √ ø=dsü êE nqTã+<+äÛ >T∑ ]+∫
ø£{≤ï\T ô|s¡T>∑Tqì ø±˝Òõ¬øfi¯‘ês¡T Ç+‘·≈£î eTT+<äT yê´kÕ\˝À #·÷XÊ+. eT÷´õø£˝Ÿ
Vü‰»s¡T|ü{°º y˚dæ >ös¡TVü‰»sö‘ês¡T Væ≤{Ÿ nì|æ+#·T≈£îqï Äràj·TT\T ∫Á‘·+˝À
e÷s¡Tÿ\ ø√dü+ ‘·+Á&ÉT\ rs¡új·÷Á‘· ‹|ü‘ês¡T ø=dsü êE Áyêdqæ s¬ +&TÉ bÕ≥\˝À ªneTàu≤uÀ qeTà
Ç+»˙s¡T¢ &Üø£ºs¡¢sTT sTTø£ #·÷k˛ÿeT+{≤s¡T sê<Tä μ bÕ≥ u≤>± Á|Cü ≤<sä D¡ bı+~+~. Ç≥Te+{Ï
es¡+&Ü\˝Àq CÒ] yê\÷Ã|ü⁄\T $düTs¡T‘ês¡T ne÷àsTT\T nu≤“sTT\ d+ü yê<+ä bÕ≥ ÄjT· q≈î£
dæìe÷\T wæø±s¡¢+≥T ùdïVü≤+ ô|+#˚kÕÔs¡T q˝s¢Ò T¡ ô|’ ã+&qç &øÉ .£ á bÕ≥ yTÓ T‘+Ô· ø±øb£ ˛sTTHê
‘·fi¯ó≈£îu…fi¯ó≈£î ≈£î\≈£î\‘√ ô|’≥#Ó+>∑T sê|ü⁄\‘√ ø=ìï #s· D¡ ≤\T #÷· &+É &.ç
∫{Ϭø˝Àq nu≤“sTT\ #Ó+>∑Tq eTT&çy˚kÕÔs¡T
Áù|eT n+≥÷ y+Ó ≥ã&ç ô|[ø¢ Ï »&ùçd, ø{£ ≤ï\
ø±\+˝À e∫Ãq z s¬ +&TÉ bÕ≥\T ≈L£ &Ü eT#T· ÃøÏ ø√dü+ ø±˝ÒJ #·<äTe⁄\T #·~y˚ sê\T>±sTT
#÷· dæ eT∞¢ |Pü \s+¡ >&∑ TÉ <>ä ]Z∑ ø=<ë+› . nu≤“sTT\T, &ãÉ T“qï ≈î£ Ásy¡ êfi¢¯ ø√d+ü e\yù˚d e>\∑
e÷] ne÷àsTT\T Çe˙ï »qs+¡ »øy£ TÓ qÆ $wjü ÷· ˝Ò
<äTøÏÿbÕ{Ï eT<ÛäTdü÷<äqsêe⁄ dæìe÷\T nsTTHê M{Ï˝À e⁄qï yêdüÔyê\ düŒs¡Ù á bÕ≥
m≈î£ ÿe nqï|Pü sêí |‘ü êø+£ MT<ä rdqæ y˚ nsTTHê kÕV≤æ ‘ê´ìï >T∑ sT¡ +Ô &˝˚ ≤ #d˚ Tü +Ô ~.
ø£cÕº˝À¢ ñqï kÕs¡BÛ dü÷º&çjÓ÷ ø√dü+ 1969˝À
ÄràjT· T\T ∫Á‘+· rdôæ|{≤sº T¡ . Á|‹ü u≤Û e+‘T· ˝q’… yTÓ T<{ä À¢ #|Ó ü ≈î£ qï≥Tº <Tä øÿÏ bÕ{Ï yê] dìæ e÷
yê]øÏ eT]+‘· eT+∫ neø±XÊ\T ø*£ –+#˚ ÄjT· q \˝À 1978 es≈¡ L£ ø=dsü êE bÕ≥\T ÁyêXÊsT¡ . á
Á|jü ÷· D+ ∫e]<Xä ˝¯ À 1977˝À e∫Ãq Áù|eT˝KÒ \T
‘êHê|üÁ‹ø£ nø√ºãsY 2019 66 dæìe÷˝Àì ªÄ ø±\|ü⁄ u§eTàqT ø±q÷μ nqï
bÕ≥qT #÷· &+É &.ç

ªdü]>∑+#·TNs¡>∑{Ϻμ, ª{ÖqT |üø£ÿ¬øfi§¢<äT›sê
&+ç >Ø∑ μ e+{Ï bÕ≥\˝À, n˝≤>π ª@$T{Ï ˙ ne‘ês+¡ μ
bÕ≥˝À ≈L£ &Ü Ád\” ø√D+ qT+∫ dVü ‰ü qTu÷ÑÛ ‹‘√
Ä˝À∫+#&· +É , n~øÛ d£ +ü ‘êq+ e\¢ yêsT¡ |&ü ˚ u≤<äÛ
\ô|’ dŒü +~+#&· +É (@$T{Ï ˙ ne‘ês+¡ bÕ≥˝À ìC≤
ìøÏ d+ü <sä “¡ +¤ ˝øÒ b£ ˛sTTHê Bì >T∑ ]+∫ ÁyêjT· &+É ),
Ä&Éyê] e÷≥\ <ë«sê Ä\TeT>∑\ düeTdü´\≈£î
|]ü cÕÿsê\T #|Ó Œæ +#&· +É ` Çe˙ï #÷· ùdÔ ø=dsü êE≈î£

düVü≤»+>±H˚ ø=+‘· Åd”Ôyê<ä <äèø£Œ<∏ä+ ñqï~ ìï{Ï˙ ~Ûø£ÿ]dü÷Ô ˇø£ Ä<ÛäTìø£ eTVæ≤fi¯ bÕ&˚ ªÄ
nì|dæ Tü +Ô ~. ªneTàu≤uÀ qeTàsê<Tä μ e+{Ï dsü <¡ ë ø±\|ü⁄ u§eTàqT ø±q÷μ bÕ≥ n#·ÃyÓTÆq Ád”yê<ä
bÕ≥˝À ≈£L&Ü ø£{≤ï\qT Á|ükÕÔ$+#·&É+ Ç|ü&˚ nuÛÑT´<äj·T ^‘·y˚T. Ç+‘·es¡≈£L eTq+ #·÷dæq
#÷· XÊ+. bÕ≥\≈£î _Ûqï+>± 1970e <äX¯ø£+ ∫e]ø±\+˝À
d+ü |Tüò +˝À e÷sT¡ ‘T· qï |]ü d‹úæ ì Á|‹ü _+_dTü +Ô ~.
es¡ø£≥ï düeTdü´, ‘·–q es¡Tì‘√ $yêVü≤+ ÄHê{Ï øe£ ⁄˝À¢ ys¬˚ es÷¡ á $wjü ÷· \T á e÷Á‘·
»s>¡ ì∑ yê] Äy<˚ qä , Ä]øú £ kÕ«‘+· Á‘´· + ÄdVÔæ ≤ü ≈î£ ÿ yÓTÆHê Ád”\ ø√D+ qT+∫ dæìe÷\˝À Áyêdæq≥Tº
d]ü >± ˝øÒ £ ÄHê{Ï Åd˝Ô” Àø+£ u]ÑÛ +#˚ øc£ Õ\º T, M≥ Hê¬ø’‘˚ >∑Ts¡TÔsêe&É+ ˝Ò<äT. ˇø£ $TqVü‰sTT+|ü⁄
1969˝À e∫Ãq es¡ø£≥ï+ dæìe÷˝À Hêsêj·TD
Ä ø±\|ü⁄ u§eTàqT ø±q÷ s¬ &>¶ç ±]‘√ m˙nº sY ªÇ<H˚ ê eTq d+ü Á|<ü ëjT· $T<H˚ êμ
á ø±\|ü⁄ |æ\¢qT H˚q÷ nì bÕ≥ ÁyêsTT+#T· ≈î£ HêïsT¡ . Ä bÕ≥ ≈L£ &Ü ÅdÔ”
nHê´j·÷HÓï~]kÕÔq÷ ø√D+ qT+∫ ø±ø£ |ü⁄s¡Twüß\ kÕqTuÛÑ÷‹ ø√D+
nqT≈£îqï~ kÕ~ÛkÕÔq÷ qT+&˚ ÁyêjT· ã&+ç ~. (nsTTHê á $wjü ÷· \˝À
sêe÷sêe⁄>±]≈î£ qï ìã<‘∆ä · ÄjT· q eTTK´eT+Á‹
ô|∞¢&ÉT |æ\¢ e⁄+fÒ ø£fiË¢<äT≥ eTdü\T‘·T+fÒ nsTTq ‘·sê«‘· 1985-86˝À Åd”Ô\≈£î ÄdæÔVü≤≈£îÿ
@ eTTdü˝≤&çø√ eTT&çô|&É‘ês¡÷ #≥· +º #s˚ TT+#&· +É eTs√ #|Ó ü ø√<>ä Z∑ >=|Œü d+ü >‹∑ .)
Áã‘·Tø£+‘ê |ü+»s¡+˝À ã+~ÛkÕÔs¡÷
≈£î\eT÷ eT‘·eT÷ #·÷&ÉìyêDÏí X©’Ë |sü +¡ >± ≈L£ &Ü á bÕ≥ yê&TÉ øu£ ≤Û w≈ü î£ n‹
ø£≥ï+ ø±qTø£ n&É>∑ìyêDÏí <ä>∑Zs¡>± Ç+‘·es¡≈£L #·÷dæq ø=düsêE e÷s¡Tÿ
dü]CÀ&ÉTqTm+#·Tø√yê© e÷≥\ ≈L£ sT¡ Œ≈î£ _qÛ ï+>± ñ+≥T+~. 1970\˝À
düs¡<ë>± ô|fi≤¢&Ü© ˆˆÄ ø±\|ü⁄ˆˆ ø=#Ã˚ d]ü øÏ ÄjT· q s#¡ H· êX*’Ë ≈L£ &Ü ø±\+‘√ u≤≥T
ø=+‘· e÷sT¡ Œ≈î£ ˝ÀH+’Ó <Hä ~˚ #÷· &eÉ #T· Ã. bÕ≥\
nu≤“sTT\πø ÄdæÔ ne÷àsTT\≈£î HêdæÔ ∫Árø£s¡D˝À ‘·sê«‘· ø±\+˝À >=|üŒ ì|ü⁄DT&ç>±
ˇø£ ‘·©¢ ‘·+Á&û _&ɶ\T ø±sê ù|sT¡ d+ü bÕ~+∫q n|Œü {Ï jT· Te<sä Ù¡ ≈î£ &TÉ sê|Tüò
Åd”Ô C≤‹øÏ Vü≤πøÿ ˝Ò<ë? y+˚ Á<sä êe⁄ ˇø£ e÷eT÷\T øu¢£ Ÿ bÕ≥˝≤ rdqæ á
#·<äTe⁄˝…{≤¢ kÕ>±* ô|[¢fiË¢{≤¢ »s¡>±* ^‘êìï #·÷&É≈£î+&Ü $+fÒH˚ kÕVæ≤‘·´+ $\Te
Ç~ mø£ÿ&ç Hê´j·TeT+{≤q÷ ‘*Ó ùd~.
á |ü|ü\T ñ&Éø£e+{≤q÷ ˆˆÄ ø±\|ü⁄ˆˆ
sê|òüTy˚+Á<äsêe⁄-y˚≥÷] X¯ø£+ Äs¡+uÛÑeTe⁄
‘·Tqï ø±\+ Ç~. b˛qTb˛qT sê|òüTy˚+Á<äsêe⁄
dìæ e÷˝À¢ y≥˚ ÷] Áyêdqæ øu¢£ Ÿ kÕ+>‡¥ ‘√ á bÕ≥qT
b˛*ùdÔ <äTøÏÿbÕ{Ï-ø=düsêE Ç≥Te+{Ï bÕ≥\˝À
≈£L&Ü ˇø£ kÕe÷õø£ düŒèVü≤ #·÷|æ+#·&É+, ˇø£
$\Te≈î£ ø≥£ T㺠&≥É + Ç<+ä ‘ê n|Œü {Ï jT· Te‘s· êìøÏ
#ê<dä +Ôü >± ñ+&ç e⁄+&Ü*. ø±\+ e÷sT¡ Œ‘√ bÕ≥T
M] n<Tä “‘¤ · u≤Û >k∑ Õ«e÷´ìøÏ ≈L£ &Ü ‘sÓ |¡ &ü uÉ À‘√+~.

67 nø√ºãsY 2019 ‘êHê|üÁ‹ø£

7 ø±\<√w+ü |≥ü ìº us’… ê–‘‘· ê«\≈î£ Á|‹ü >± deü TTqï‘·
kÕsú TT˝À ÁyêXÊsT¡ . á bÕ≥ kÕV≤æ ‘´· + #÷· &+É &.ç
eT∞¢ 1967e dü+e‘·‡sêìøÏ, |üP\s¡+>∑&ÉT u≤<äÛ >T∑ sT¡ e⁄\T, uÀ<äÛ >T∑ sT¡ e⁄\T nqï Á|jü ÷Ó >±\T,
dìæ e÷ <>ä ]Z∑ ø=<ë+› . BìøÏ ø=dsü êE Áyêdqæ nsTT<Tä Äj÷· >T∑ sT¡ e⁄\ eT<´äÛ u<ÒÛ ë\T Á|‘ü ´˚ ø+£ >± >e∑ Tì+#·
bÕ≥\˝À Á|Cü ≤<sä D¡ bı+~q Á|uü À<^äÛ ‘+· μ˙‹øÏ <>ä $Z∑ .
ì\ã&ç ìC≤sTTr>± |ü<äsê eTT+<äT≈£î |ü<äsêª
yÓTT<ä{Ï~. Ç≥Te+{Ï bÕ≥\T Äj·Tq$ #ê˝≤H˚ ÄKsT¡ >± |Pü \s+¡ >&∑ TÉ dìæ e÷˝Àì ãTÁsø¡ <£ ä∏
eTq+ #÷· XÊ+. nsTTHê u≤>T∑ +≥T+B bÕ≥. n˝≤>π ª$qsê u≤Û s‘¡ · Msk¡ ˛<sä êμ |Pü ]Ô bÕs+¡ƒ ÇdTü HÔ êïqT.
V‰ü d´ü ^‘ê\T μs+¡ >÷∑ s+¡ >T∑ \<ëq s+¡ Cq’… ∫qï<ëqμ, C≤q|<ü ä ø$£ kÕs«¡ uÖÛ eTT&TÉ ø=dsü êE≈î£ , n#÷ yTÓ qÆ
μmsTTs¡ dHæ √ï&sÓ TTsê, msTTsê ˙ k˛≈î£ e÷&μÉ s¬ +&÷É C≤q|ü<ä ø£fi≤s¡÷|üyÓTÆq ãTÁs¡ø£<∏ä≈£î <äXÊu≤›\T>±
C≤q|<ü ä qT&øç ±s+¡ ‘√, }|⁄ü ‘√, n+‘´· ÁbÕd\ü ‘√ ñqï <>ä sZ∑ ¡ d+ü ã+<+äÛ &Üøsº£ Y q\÷]¢ sêe÷sêe⁄ ‘q·
kÕV≤æ ‘´· |sü +¡ >± u≤>T∑ +{≤sTT. ªø=düsêE ø£$‘ê y…’uÛÑe+μ˝À Á|ükÕÔ$+#ês¡T. Ä
$esê\≈î£ sêe÷sêe⁄>±] |⁄ü døÔü +£ ˝Àì ˇø£ ù|Jì
Hê>j∑ T· ´, |Tüò +≥kÕ\\~ >±jT· ≈î£ \T>± d+ü ^‘· Çøÿ£ &É bı+<Tä |sü T¡ dTü HÔ êïqT.
<sä Ù¡ ≈î£ \T>± >T∑ sT¡ •w´ü d+ü ã+<+äÛ . s¬ +&TÉ ‘s· ê\≈î£
Á|ü‹ì<ÛäT˝…’q á Ç<ä›s¡T eTVü‰>±j·T≈£î\T ø£*dæ <äTøÏÿbÕ{Ï eT<ÛäTdü÷<äqsêe⁄>±] ìsêàD
bÕ&qç $ #ê˝≤ ‘≈· î£ ÿe bÕ≥\T. yê{˝Ï À ˇø{£ Ï á <äø£å‘·≈£î, n_Ûs¡T∫øÏ Äj·Tq dæìe÷˝Ò kÕøå±´\T.
dìæ e÷˝À ñ+~. ª∫\s¢ ¡ sêfi≈¢¯ î£ yTÓ T≈î£ ÿ‘T· e⁄+fÒ #&Ó ç $»j÷· yêV≤æ ˙ yê]˝≤>± ø±ø£ ÄjT· q dìæ e÷\˝À
b˛<Tä e⁄sê ˇsπ ˇsπ μ nì kÕ>π á bÕ≥qT ø=dsü êE ÄHê{Ï Á|dü <æ ø∆ä e£ ⁄˝+… <sä √ ÁyêXÊsT¡ . eTV‰ü ø$£ ll‘√
e+<ä\ @fi¯ó¢>± ‘Ó\T>∑THê≥ yÓ÷>∑T‘·÷ e⁄qï ∫e] es¡≈£L bÕ≥\T ÁyêsTT+#·T≈£îqï ìsêà‘·

bÕ|ü+ #˚j·TT#·T uÛÑ>∑e+‘·Tìô|’ ì+<ä\T y˚j·T≈£îsê!
n|üì+<ä\T y˚j·T≈£îsê

#˚dæq ‘·|ü≈£î •ø£å Çø£ÿ&˚ nqTuÛÑ$+#·e˝…sê!
‘·|üŒø£ nqTuÛÑ$+#·e˝…sê! ˆˆ∫\¢s¡ˆˆ

u≤<Ûä >∑Ts¡Te⁄˝≤ e+#·q CÒ]‘˚ u≤<Ûä\T ‘·|üŒe⁄s¡Hêï!
j·TeTu≤<Ûä\T s‘·|üŒe⁄s¡Hêï

uÀ<Ûä >∑Ts¡Te⁄˝≤ ÄÁX¯sTT+#·Tø=ì u≤>∑T|ü&És¡ zs¡Hêï!
qTe⁄ u≤>∑T|ü&És¡ zs¡Hêï! ˆˆ∫\¢s¡ˆˆ

∫\s¢ ¡ sêfi≈¢¯ î£ yTÓ T≈î£ ÿ‘T· e⁄+fÒ #&Ó bç ˛<Tä e⁄sê ˇsπ ˇsπ Á|ü»\qT ì\Te⁄<√#˚ |òüTqT˝Ò u≤<Ûä>∑Ts¡Te⁄\Hêï!
ˇøÿ£ &q’Ó Ä |sü y¡ T˚ X«¯ sT¡ q≈î£ yTÓ TøÿÏ #÷· &sÉ ê V≤ü sπ V≤ü sπ j·TeT u≤<Ûä>∑Ts¡Te⁄\Hêï!

qT<äT≥ sêdæq sê‘·qT ‘·T&ÉT#·T≥ ˙ ‘·s¡eTÚq≥sê? |üs¡T\ düTU≤ìøÏ ÁX¯eT|ü&ÉT ;<ä˝… uÀ<Ûä>∑Ts¡Te⁄\Hêï!
ì»eT>∑T uÀ<Ûä>∑Ts¡Te⁄\Hêï! ˆˆ∫\¢s¡ˆˆ

n~ ˙ ‘·s¡eTÚq≥sê? #˚ùdyê&ÉT n‘·&˚ #˚sTT+#˚yê&ÉT n‘·&˚!
∫‘·ÔeTT\˝Àq •e⁄ì uÛÑõ+∫q »qà ‘·]+#·TqTsê!
mìï »qà\÷ m‹Ô #·÷dæHê nqTuÛÑ$+#·e˝…sê! ˙ »qà ‘·]+#·TqTsê ˆˆ∫\¢s¡ˆˆ
ø£s¡àeTT nqTuÛÑ$+#·e˝…sê! ˆˆ∫\¢s¡ˆˆ

‘êHê|üÁ‹ø£ nø√ºãsY 2019 68

$qsê uÛ≤s¡‘· Ms¡k˛<äsê $»j·TeTT ˙<˚sê!
ø£fi¯ó¢ ‘Ós¡∫ ˙ <˚X¯ |ü]dæú‹ ˇø£ÿkÕ] ø£qsê

ˆˆ‘·+<ëq‘êqˆˆ
˙ ‘ê‘·\T ‘·+Á&ÉT\T <˚X¯+ø√dü+ ‘ê´>∑+ #˚XÊs¡÷
kÕ«‘·+Á‘·´y˚T eTq »qàVü≤ø£ÿì #ê{Ï #Ó|æŒHês¡÷

ˆˆ‘·+<ëq‘êqˆˆ
u≤ìdü‘·qeTTqø£Hêï eTs¡Dy˚T y˚T\ì nHêïs¡T!
eTs¡|òæs¡+>∑T\ >∑T+&ÉT<Óã“\≈£î s=eTTà˝§&ç¶Hês¡÷!

ˆˆ‘·+<ëq‘êqˆˆ
|üsêsTT <=s¡\qT <Ûäs¡àj·TT<ä∆eTTq bÕs¡Á<√*Hês¡÷!
neT÷\´yÓTÆq dü«‘·+Á‘·eTTà ˙ø£|üŒ–+∫Hês¡÷!

ˆˆ$qsꈈ
(e#·q+) Çìï ‘ê´>±\T#˚dæ dü+bÕ~+∫q kÕ«‘·+Á‘·´
|òü*‘·+ ‘·eT _&ɶ\¬ø’Hê <ä≈£îÿ‘·T+<äì mH√ï ÄX¯\T
ô|≥Tº≈£îHêïs¡T. mH√ï ø£\\T >∑Hêïs¡T!

69 nø√ºãsY 2019 ‘êHê|üÁ‹ø£

@$T{À Ä ø£\\T? ~>∑$T+–Hês¡+&ç ˆˆ‘·+ˆˆ
|ü~eT+~ ô|<ä›\÷ ˆˆ‘·+ˆˆ
≈£L&ÉT>∑T&ɶ\≈£î ˝À≥T e⁄+&É<äì ˆˆ‘·+<ëqˆˆ |ü+#·T≈£îHêïs¡+&ç ˆˆ‘·+ˆˆ
bÕ&ç|ü+≥\≈£î ‘·s¡T>∑T e⁄+&É<äì ˆˆ‘·+ˆˆ \+#·>=+&ÉT\‘√{Ï ˆˆ‘·+ˆˆ
ø£s¡Te⁄ ø±≥ø£+ yÓTTK+ #·÷|ü<äì ˆˆ‘·+ˆˆ ˝≤\÷∫|ü&ܶs¡T ˆˆ‘·+ˆˆ
ø£qï_&ɶ\≈£î düTK+ ø£\TZqì ˆˆ‘·+ˆˆ ø√{≤\T |ü]à≥T¢ |ü{≤ºs¡T ˆˆ‘·+ˆˆ
n+‘·T˝Òì Äq+<ä+˝Àq bı+–b˛sTTHês¡T ˆˆ‘·+ˆˆ ø√≥T¢ ø√≥Tº ≈£L&Éu…{≤ºs¡T!

(e#q· +) bÕ|+ü yiÓ u¿Ï ≤>T∑ \yêfió¯ !¢ d‘ü ´· ø±\+yêfió¯ ¢ eTq _jT· ´+˝ÀHê sêfiq¢¯ T ø*£ |æ dyæ TÓ +≥T˝Àq ã÷&<ç ä >*∑ |æ
ø£fiË¢<äT≥ ø£ì|ædü÷ÔH˚ e⁄+~>± ø£\!
nedüs¡yÓTÆq edüTÔe⁄\˙ï ÄÁX¯eTeTTà>± #ê≥Tôq|{Ϻ
ÄsT¡ >±eTT ÁXe¯ T|&ü TÉ s¬ ‘’ T· ≈î£ nqïeTT #ê\<Tä sê ˆˆ‘+· ˆˆ s√E s√E≈£î <Ûäs¡\qT ô|+∫ ` Á|ü»\qT ì\Te⁄Hê
s¬ øÿ£ \T eTTøÿ£ \TCùÒ d ≈L£ *øÏ &=øπ ÿ ì+&<É Tä sê ˆˆ‘+· ˆˆ
ô|ò’fi¯¢˝À eTT*π> >∑TeTkÕÔ\≈£î |üdüT¢ u≤<Û˚Hê? ˆˆ‘·+ˆˆ <√|æ&ç#˚dæ
nXÊ+‹˝Àq <˚X¯+ n+‘ê n\eT{Ï+#·e˝…Hê? ˆˆ‘·+ˆˆ CÒãT\T ô|<ä›$ #˚XÊs¡T ` u§»®\T u≤>± ô|+#ês¡÷
ns¬ ! Á|Cü ≤Á|uü TÑÛ ‘«· + e∫Ãq+<≈ä î£ |*üò ‘+· Ç<H˚ ê ˆˆ‘+· ˆˆ
u≤\ bÕ|ü\ H√fi¯ó¢>={Ϻ bÕ\&Éu≤“˝Ÿ <ë∫ô|{Ϻ
(e#q· +) <e˚ ⁄&TÉ es$¡ T#êÃ&TÉ . ø±ì n~ u≈ÑÛ î£ &Ô øç Ï n+<ä u≤¢≈£î e÷¬sÿ{Ÿ˝Àq ny˚Tàs¡÷`
˝Ò<äT. n+<äTø£ì <˚e⁄&çï ì+~kÕÔe÷? eTq düTK+ bÕbÕ\ kıeTTàq bÕ\T |ü+∫ |ü⁄D´+ ø=+{≤s¡T
ø√dü+ Á|üuÛÑT‘·«+ m+‘√ ø£èwæ #˚dü÷Ô+~! |üdæyêfi¯¢ e⁄düTs¡T ‘·>∑T\T‘·T+<äì eTs¡#˚b˛‘ês¡T!

@$T≥Hêï Ä ø£èwæ? (e#·q+) @+ >∑Ts¡÷! á bÕ|ü+ sTT{≤¢ ô|]–b˛e\
dæ+<˚Hê? eTq+ >∑T&É¢|üŒ–+∫ #·÷dü÷Ô ePs¡Tø√e\
ÁbÕC…≈£îº˝Ò ø£{Ϻ]! ã+»s¡T uÛÑ÷eTT\H˚ |ü+&ç+∫s¡! dæ+<˚Hê?
bòÕ´ø£ºØ\H˚ ô|{Ϻ]! m+‘√ ñ‘·Œ‹ÔH˚ ô|+∫]!
(e#·q+) @eTHêïyé?
<˚X¯<˚XÊ\ìï ‹]– n|ü˝…H√ï ‘Ó#êÃs¡÷!
m+<äs√ ÁX¯eT|ü&ç ô|+∫q dü+|ü<äsê ˆˆ‘·+ˆˆ
Á|ü»\ kÂK´+ ø√dü+ #·ø£ÿì bÕ¢qT˝…H√ï y˚XÊs¡÷ ø=+<äs¡T |ü+#·Tø£ Á$T+–q #Ó\¢<äTsê
˙≈£L Hê≈£L ˝Òì Ä Vü≤≈£îÿ
|ü˝…¢d”eT\ u≤>∑Tø√düyÓTÆ |ü+#êj·T‘·T\qT ô|{≤ºs¡÷! me«&ÉT yê&çøÏ Ç#êÃ&√ #Ó|ü?
dü+|òüT+ Á<√VüQ\ Ä≥ ø£≥ºe˝…sê!
$<ä´ ø√dü+ yÓ’<ä´+ ø√dü+ edü‘·T˝…H√ï #·÷bÕs¡÷

(e#·q+) á $<Ûä+>± Á|ü»\ düTK+ ø√dü+ m+‘√ N&É|ü⁄s¡T>∑T\qT e<ä\ø=≥ºe˝…sê!
&ÉãT“ Ks¡TÃô|{≤ºs¡+{≤yé? eT] Ä &Éã“+‘ê @yÓTÆ
b˛‘√+<√! <ÛÓ’s¡´+‘√ eTT+<ä&ÉT>∑T y˚j·Te˝…sê!

kÕ«s¡ú|üs¡T˝…+<äs√ ˆˆ‘·+ˆˆ C≤‹q+‘·q÷ ≈£L&ÉBj·Te˝…sê!
düj·TeTT #·÷XÊs¡T ˆˆ‘·+ˆˆ
<˚X¯ dü+|ü<ä q+‘· ˆˆ‘·+ˆˆ n|ü&ÉT <˚X¯+ u≤>∑T|ü&ÉTqT >∑<äsê!

XÊ+‹ kÂK´eTTq z\˝≤&ÉT >∑<äsê!

ÄjT· q. n+‘>˚ ±ø£ ÄsT¡ Á<,ä ÄÁ‘j˚ T· , <ëXs¯ ~¡ ,∏ dHæ ês¬ , eT{Ϻyêdüq b˛≈£î+&Ü, $H√<ä $C≤„q $y˚#·Hê
deü TTÁ<ë\ ‘\Ó T>T∑ dìæ e÷ #]· Á‘˝· Àì ø=ìï n» uÛÑ]‘·+>±, ‘·q dü«‘·+Á‘· e´øÏÔ‘ê«ìï Á|üø£{Ïdü÷Ô
sêeTs¡ ^‘ê\qT ÄjT· q dìæ e÷\ ø√d+ü ÁyêXÊsT¡ . ø=dsü êE Áyêdqæ kÕV≤æ ‘´· + >T∑ ]+∫ m+‘· #|Ó Œæ Hê
‘≈· î£ ÿy.˚
Ç+‘e· T+~ eTV‰ü qTu≤Û e⁄\ eT<´äÛ , ‘\Ó T>T∑ H\˚ b

‘êHê|üÁ‹ø£ nø√ºãsY 2019 70