øø==ddü] üsbÕê≥E\ ø=düsêE ù|s¡T $q>±H˚ ¬s’‘·TJ$‘·<äs¡ŒD≤\e+{° π>j·÷\T, ‘ê‹«ø£^‘ê\T,
n»sêeTs¡ Vü‰dü´^‘ê\T, Ç+ø± e+<ä˝≤~ |ü˝…¢≥÷]bÕ≥\T, C≤q|ü<ä^‘ê\T,
Á|üuÀ<Ûä^‘ê\T dæ˙ dü+^‘· Á|æj·TT\≈£î C≤„|üø±ìøÏ ekÕÔsTT.
ø=düsêE sê|òüTej·T´ >±]ì ‘=\T‘· dæ˙s¡+>±ìøÏ ‘·q ª¬s’‘·T_&ɶ dæìe÷ <ë«sê
|ü]#·j·T+ #˚dæqyês¡T >∑÷&Ée*¢ sêeTÁãVü≤à+>±s¡T. eT*Á|üy˚X¯+, #ê˝≤ ø±˝≤ìøÏ
ªô|<ä›eTqTwüß\T μ dæìe÷‘√>±˙ »s¡>∑˝Ò<äT.μô|<ä› eTqTwüß\Tμ, Ä ‘·sê«‘· ªsêp ù|<äμ
bÕ≥\ $»j·T+, ªs√E\T e÷sêsTTμ dæìe÷≈£î <ë] rkÕsTT. ªs√E\T e÷sêsTTμ
nK+&É $»j·T+‘√ ø=düsêE dæ˙s¡+>∑+˝À dæús¡|ü&ܶs¡T.
á Áø£eT+˝À b˛sTTqkÕ] ª»j·T+eTq<˚μ dæìe÷≈£î ø=düsêE Áyêdæq bÕ≥\T
#·÷XÊ+. á dü]øÏ (1956) ø=düsêE dæ˙J$‘·+ ñ#·Ã<äX¯˝ÀøÏ yÓ[¢+~.
eTs√ eT÷&ÉT <äXÊu≤›\bÕ≥T, n+fÒ J$+∫ e⁄qï+‘· ø±\+ Äj·Tq bÕ≥\T ÁyêdæHê
|Á <ü ëÛ q+>±1970bÁ Õ+‘ê\es≈¡ L£ e∫qà ø=dsü êEbÕ≥\≈î£ ñqï$dèÔü ‹, y$’… <´äÛ +,
HÓ’>∑ì>∑´+ Äj·TqqT ªC≤q|ü<ä ø£$kÕs¡«uÛÖeTμ _s¡T<ëìøÏ ns¡TΩDÏí #˚XÊsTT. Ä
bÕ≥\˝À eT]ø=ìï+{Ïì á yê´dü+˝À #·÷<ë›+.
ªnqï|üPs¡íμ yê] ª‘√&çø√&Éfi¯ó¢μ bÕ&ÉT‘·T |üì #˚düTÔ+fÒ n\T|üP
dæìe÷≈£î ø=düsêE nsTT<äT kı\Tù|eTTqï~, Ç<ä›s¡yÓTTø£f…Æ
bÕ≥\T, ˇø£ |<ü ´ä + ÁyêXÊsT¡ . #˚sTT ø£*|æ‘˚ m<äTπseTTqï~
M{˝Ï À kÕ<ëÛ sD¡ +>± ø=dsü êE eTq≈L£ ø=<yä e˚ TTqï~.μ
bÕ≥˝À¢ m≈î£ ÿe >± øì£ |+æ #ì· ‘s· V¡ ‰ü >∑÷&É y˚düTÔqï uÛ≤s¡´˝À
bÕ≥, ˇø£ n+<yä TÓ qÆ Áù|eT jT· T>fi∑ ¯ n‘ì· øÏ ø=‘Ô· n+<ë\T øq£ ã&É
\*‘· X¯è+>±s¡ ^‘·+, ªÄ&ÉT‘·T ‘êsTT. >±E\ y÷Ó ‘≈· î£ eTqdTü
bÕ&TÉ ‘T· |ìü #d˚ Tü +Ô f.Ò ..μ sa¡ \Te¢ T+≥T+~. ∫sT¡ #eÓ T≥≈î£
HêsTTø±Hêj·T≈£î\T (kÕ$Á‹,
Hê>π X«¯ ss¡ êe⁄) |≥ü T<º \ä ‘√ |≥ü ï+ e~* |˝ü ≈¢… î£ e∫à #~Ó ]q ≈î£ +≈î£ eT sπ K\T ‹øe£ Tø£ ô|&‘É êsTT.
e´ekÕj·T+ #˚düT≈£îì J$+#˚ |òüT≥º+˝À ˙{Ïì usÑÛ Ô¡ #÷· |⁄ü \qT, n+<Tä ˝Àì ø±+ø\å£ qT >e∑ Tì+∫
‘√&{É ≤ìøÏ >÷∑ &yÉ d˚ ÷ü Ô bÕ&TÉ ≈î£ H˚ bÕ≥ Ç~. ÄyTÓ ≈î£ eTT+<Tä d>æ T∑ ,Z ‘s· y¡ ê‘· |sü e¡ X+¯ ø\£ T>T∑
‘êsTT.
ÁXe¯ T ‘*Ó jT· ≈î£ +&Ü |qü T\T #j˚ T· {≤ìøÏ s¬ +&TÉ
∫{≤ÿ\T- ˇø{£ Ï bÕ≥\T bÕ&TÉ ‘÷· H√, $+≥÷H√ ÁXy¯ TÓ øÆ J£ eq kÂ+<sä ê´ìï ø=‘øÔ· √D+˝À #÷· |+æ
#˚düTø√e≥+, ¬s+&ÉT ‘√&ÉT>± me]‘√HÓ’Hê ø£*dæ ∫q á bÕ≥qT Á|‹ü |<ü +ä se¡ TDj° T· +>± ÁyêXÊsT¡
#d˚ Tü ø√e&+É n+<]ä ø° ‘*Ó dqæ d‘ü ê´˝Ò Ç$. BìøÏ ø=dsü êE. Ç≥Te+{Ï Áù|eTjT· T>fi∑ ¯ ^‘ê\≈î£ ÄjT· q
‘√&TÉ ø=dsü êE yê&qç e÷≥\ bı+~ø£ e\¢ ˇø£ ø˝£ ≤ìï m≈î£ ÿe>± yê&TÉ ø√øb£ ˛e≥+ ‘\Ó T>T∑ dìæ e÷
kÕyTÓ ‘˝· ≤>± yê&TÉ ø˝£ À ø*£ dbæ ˛sTTq |\ü $¢ ªªÄ&TÉ ‘T· <Tä s<¡ èä w+ºü .
51 nø√ºãsY 2018 ‘êHê|üÁ‹ø£
Ä&TÉ ‘÷· bÕ&TÉ ‘÷· |ìü #d˚ Tü +Ô fÒ n\T|⁄ü kı\Tù|eTTqï~...
Ç<ä›s¡yÓTTø£f…Æ #˚sTT ø£*|æ‘˚ m<äTπseTTqï~...
eTq≈£î ø=<äy˚eTTqï~...
ˇ+|ü⁄\T ‹]– ej·÷´s¡+>∑ }|ü⁄‘·T $düs¡T‘·T
>∑÷&˚düTÔ+fÒ... ˙
>±E\T |òüT\T¢eTì yÓ÷>∑T‘·T+fÒ, eTqdüT »\T¢
eT+≥Tqï~... Hê eTqdüT »\T¢ eT+≥Tqï~... ˆˆÄ&ÉT‘·Tˆˆ
rs¡ì ø√]ø£ \÷]+|ü+>∑ zs¡ø£+≥ ìqT #·÷dü÷Ô ñ+fÒ
∫*|æ qe⁄«\T ∫+<äT\T ‘=øÏÿ.. dæ>∑TZ eTT+#·Tø=düTÔqï~..
qqT dæ>∑TZ eTT+#·Tø=düTÔqï~... ˆˆÄ&ÉT‘·÷ˆˆ
#Ó<ä] C≤]q ≈£î+≈£îeT πsø£\T,
ô|<äe⁄\ ô|’q yÓTs¡TdüTÔ ñ+fÒ..
rj·Tì ‘·\|ü⁄\T Hê˝À @yÓ÷... ‹ø£eTø£ #˚dü÷Ô ñqï$...
nVü≤ ‹ø£eTø£ #˚dü÷Ô ñqï$... ˆˆÄ&ÉT‘·÷ˆˆ
e÷≥˝À¢ yÓ÷e÷≥+ ì*|æ, sê>∑+˝À nqTsê>∑+ ø£*|æ...
bÕ≥ bÕ&TÉ ‘T· +fÒ Hê eT~ |sü e¡ Xy¯ TÓ Æ b˛‘T· qï~... ˆˆÄ&TÉ ‘T· ˆˆ
2 |Tüò +≥kÕ\ - e÷dsºü Y yD˚ T d+ü ^‘+· ) ñ+≥T+~.
ø=dsü êE≈î£ |˝ü ô¢…|q’ Tqï n_eÛ ÷q+ #ê{#Ï ùÓ |Œ eTT+<Tä #÷· dqæ Ä&TÉ ‘T· bÕ&TÉ ‘T· bÕ≥˝Àì
eTs√bÕ≥, ÄjT· q ù|sT¡ #|Ó Œü >±H˚ >T∑ s=#Ô Ã˚ bÕ≥\˝À u≤Û wü |˝ü ˝¢… À<˚ nsTTHê Ç<s›ä T¡ #<· Tä e⁄≈î£ qï jT· Ter
ˇø£{Ï, Äj·Tq ‘·|üŒ eTs=ø£s¡T Áyêj·T>∑\s¡ì jT· Te≈î£ \kÕsú TT˝À kÕ–‘˚ <ëìøÏ _qÛ ï+>± á bÕ≥
}V≤æ +#· ˝ìÒ bÕ≥ μ{ÖqT |øü ÿ£ ø¬ fi§<¢ Tä s› êμ bÕ≥. ˝À C≤q|<ü Tä \ e÷≥\T, |˝ü ≥¢… ÷] |\ü T≈î£ ãfió¯ ,¢ nøÿ£
∫sd¡ àü sD¡ j° T· +>± ì*∫q á C≤+–Ø &+ç >Ø∑ &øÉ ÿ£ &Ü nq´<X˚ Ê´\T, M≥ìï{‘Ï √ ø=dsü êE m+‘·
s¡+>∑kÕ˙ ã+>±s¡TkÕMT bÕ≥ m+‘· Bs¡ÈyÓTÆq<√ y$’… <´äÛ + #÷· |+æ #ês√ #÷· &eÉ #T· Ã.
n+‘· n+<ä+>±q÷ MqT\$+<äT>±q÷ (õø°ÿ, ˝Àø+£ ˝À, <÷ä ≈î£ &TÉ >± b˛jT˚ eT>y∑ ê]ì <÷ä s+¡
Ä˝À∫+∫ yê]+#˚ |&ü ‘É T· \T dsü «¡ kÕe÷q´+. ñqï
#√≥TqT e<*ä }sT¡ >±ì }sT¡ yfiÓ &¢¯ +É ˝À ñ+&˚
ujÑÛ T· +, {ÖqTø¬ fiÔ‚ n‘q· T #s˚ TT <ë{bÏ ˛sTT ‘ê>T∑ &TÉ
yTÓ T<˝ä q’… n\yê≥≈¢ î£ ˝Àã&‘É ê&y˚ ÷Ó qqï ujÑÛ T· +
Çe˙ï e÷qedVü ≤ü »yTÓ qÆ nqTu÷ÑÛ ‘T· \T.
ˇø£ V‰ü d´ü ^‘y· ÷Ó , C≤q|<ü yä ÷Ó d]ü b˛jT˚ dìü ï
yX˚ ÊìøÏ yê{‘Ï √bÕ≥T ãd|Ô” ˝ü \¢… eT<´äÛ ys’… T¡ <ëÛ ´ìï,
e÷qeã\V≤” q‘\· ˙, ujÑÛ ÷· \˙ CÀ&+ç ∫ n<Tä “‘¤ ·
yTÓ qÆ bÕ≥ ÁyêXÊsT¡ ø=dsü êE.
á dìæ e÷ ø√dyü T˚ ãVQü XÊ Ç<˚ dìü ïyX˚ ÊìøÏ
‘êHê|üÁ‹ø£ nø√ºãsY 2018 52
‹+{≤ì≈L£ ÿ&TÉ #ê\<˚ C≤+–Ø ñ+{≤ì ø\Ï T¢ #ê\<˚ ãd”ÔøÏ b˛<ë+ ô|’kÕ ‘Ó<ë›eT sêy˚Hê s¡+>∑kÕ˙
ãd”ÔøÏ b˛<ë+ ô|’kÕ ‘Ó<ë›y˚T sêy˚Hê s¡+>∑kÕ˙ ||æ Œü sTTb˛jT˚ |∫æ à KsT¡ Ã\T b˛ø]Ï eT÷ø\£ kÕyêkÕ\T
{ÖqT |üø£ÿ¬ø˝À¢<äT›sê &ç+>∑Ø &Ü+_ø±\T b˛y=<äT›sê N≥ù¢|ø\£ T d>æ d∑ >æ |∑ ≥ü T¢ ‘ê>T∑ &TÉ yê>T∑ &TÉ ‘q· Tï˝≤≥\T
{ÖqT |ü¬øÿfi‚¢e⁄ &ÍHÓ’b˛‘êe⁄sê s¡;“ ã+>±s¡TkÕ$T Ç+{Ï #·T≥TºHê á>∑\T <√eT\T
¬sø£ÿ\˙ï Çs¡TdüT≈£î+≥ ]øå±\T ˝≤≈£îÿ+≥ Çs¡T≈£î dü+<äT\T eTTs¡T>∑T yêdüq\T
∫\¢s¡+‘· CÒs¡TÃ≈£î+≥ dæìe÷\T #·÷düT≈£î+≥ n+≥Ts√>∑eTT\T ‘·–* #·∫ÃHê
wæø±s¡T¢ ø=&É<ëy˚T |æ˝≤¢ »\kÕ #˚<ë›y˚T ne‘·\ ø°&˚à ~πøÿ ñ+&É<äT ˆˆ{ÖqT |üø£ÿ¬ø˝À¢<äT›sꈈ
ãd”ÔøÏ b˛<ë+ ô|’kÕ ‘Ó<ë›y˚T sêy˚Hê s¡+>∑kÕ˙ @*πøùdÔqT ø±*πøkÕÔe⁄ mq≈£îÿ s¡eTàì >√\ CÒkÕÔe⁄
≈£L* <=s¡ø£<ä÷ Hê* <=s¡ø£<ä÷ @ <ës¡+fÒ >√<ës¡+≥e⁄ Çs¡T≈£îq ô|{Ϻ ø=s¡T≈£îÿ
>=+‘·T ‘·&ÉT|ü⁄ø=q ˙s¡T <=s¡ø£<ä÷ ˆ ‹+≥e⁄ ~≈£îÿ <√#·˙j·Ty˚ |æ˝≤¢ ‹ø£eTø£ CÒùdy˚
sπ sTT+ã>\∑ ÷ ]ø±å ˝≤–q n<≈›Ó î£ b˛q÷ nD≤ $T>\∑ <Tä ãd”ÔøÏ H˚ uÀqT ˙‘√ ñ+{≤H˚ sêD° Hê s¡+>∑kÕ˙
>∑&É|ü >∑&É|ü≈£î ø£&ÉT|ü⁄ ã≥Tº≈£îì Äø£˝≤ø£\ì >=&É÷¶>√<ë y˚T|ü⁄≈£î+<ë+ ø√fi¯S¢ y˚Tø£\T ô|+#·T
n+>∑˝≤]Ñ˚ π>≥T _–+∫ ø={ϺkÕÔs¡T ≈£î+<ë+ ≈£Lsê Hêsê »s¡T|ü⁄≈£î+<ë+ bÕ\÷ ô|s¡T>∑T
≈£îø£ÿ\H˚ ñdæø=*ŒkÕÔs¡T ˆˆ{ÖqT |üø£ÿ¬ø˝À¢<äT›sꈈ neTTà≈£î+<ë+ |æ˝≤¢ C…\¢qT dü÷#·T≈£î+<ë+ ø£˝À
bòÕ´ø£ºØ\˝À |üì düT\Te+≥ >∑+õjÓ÷ ‘ê– |ü&ÉT+<ë+
>∑+≥sTTb˛‘˚ Ç+{À¢ ñ+≥ yês¡+ yês¡+ ã{≤«&É+≥ {ÖqT |üø£¬øÿfi¯¢<ä›+&√jYT u≤ã÷
ˇπs nπs nq M˝Ò¢<ä+≥ ø±|ò” ‘√fÒ >∑&Ébı#·Ã+≥ &Ü+_ø±\T b˛e<ä›+&√jYT
ø£ãTs¡T¢ #Ó|üŒ≈£î Áã‘·ø=#·Ã+≥ {ÖqT |üø£¬øfi‚¢s¡T &ÍHÓ’b˛‘ês¡T
#·÷&É ∫Á‘·eT+≥ |æ˝≤¢ #√<ä´eTÚ‘·<ä+≥ ‘êH˚ ‘·+<ëq ‘êq ‘·+<ëq ‘·+<ëq ‘êq
53 nø√ºãsY 2018 ‘êHê|üÁ‹ø£
ªãdÔ” Áã‘T· øπ ˝≤ eTq≈L£ ãdÔ” Áã‘T· øπ ˝≤μ nqï bÕ≥qT ô|+&ç¢j·÷&çq uÛÑs¡Ô |”ø£ô|’ >∑÷s¡TÃ+&ç yÓT<ä\˙j·Tì
ÁoÁo ÁyêXÊsT¡ . Ä bÕ≥qT ø±<ìä ø=dsü êE#˚ ô|’ <ëìøÏ~ |òü\eTTà
bÕ≥qT ÁyêsTT+∫ ∫Árø]£ +#êsì¡ n+{≤sT¡ . s¬ +&TÉ ãd”Ô\˝À @yÓTT |ü&çb˛jÓTqì qqT á&çà ‘Ó∫Ãq
bÕ≥\ Ä&çjÓ÷\T n<äèwüºeXÊ‘·TÔ eTq≈£î \uÛÑ´ <ëìøÏ~ |òü\eTTà
eTÚ‘T· HêïsTT. ÁoÁo n+‘{· yÏ ê] bÕ≥ n+‘· u≤>T∑ Hêï yê´bÕs¡eTTq \ø£å˝≤]®+∫ ‘ÓeTàì m>∑<√*q+<äT≈£î
m+<Tä ≈î£ ø=dsü êE bÕ≥qT m+|øæ £ #X˚ Ês√ Ä˝À∫+#· sTT~ |òü\eTTà
e#T· Ã. ø=dsü êE bÕ≥≈î£ ñ‘sÔ· √‘sÔ· ê \_+Û ∫q Á|dü ~æ ,∆ >∑+|ü>∑j·÷´[yÓ’ ø=+|ü˝À ∫∫Ã&ç @&ç|æ+∫q
ìsêà‘· <sä Ù¡ ≈î£ \ ñ‘eÔ· ÷_sÛ T¡ ∫ì sT¡ Ee⁄ #d˚ Tü +Ô ~.
<ëìøÏ~ |òü\eTTà
Ç≥Te+{Ï Ç‹eè‘·Ô+‘√H˚ ªÄ&Éô|‘·Ôq+μ <=+>∑#ê≥Tq &Éu…“\¢ <√∫‘Ó∫Ã
dìæ e÷≈î£ ª|<ü sä ê |<ü sä ê #˝· Ÿ u{Ò ≤ |˝ü ≥¢… ÷]øπ #˝· Ÿ bÕ&ÉT n\yê≥T¢ H˚]Œq Á|ü‹|òü\eTTà
u{Ò ≤μ nqï bÕ≥qT ø=dsü êCÒ ÁyêXÊsT¡ . eT#T· Ã≈î£ Ä <Óã“ <Óã“≈£î ˙ e+{Ï r≥ e<ä\
bÕ≥˝Àì ø=ìï |+ü ≈î£ \Ô T #÷· &+É &.ç nqTuÛÑ$+|ü⁄eTT ˝Àø±ìø£+‘· s√dæ
|<ü sä ê |<ü sä ê #˝· Ÿ u{Ò ≤ |˝ü ≥¢… ÷]øπ #˝· Ÿ u{Ò ≤
ô|q’ |sü êƒ s+¡ ˝Àq ˝§{≤s+¡ |≥ü Dº yêd+ü dìæ e÷\˝À #s˚ ø¡ e£ TTqT|⁄ü $kÕsÔ +¡ >± Áyêdqæ |<ü ´ä ,
n+‘ê y÷Ó d+ü >π jT· kÕV≤æ ‘´· +- M{˝Ï À¢ ñ+~ Ä sV¡ ≤ü d´ü +.
|<ü sä ê |<ü sä ê #˝· Ÿ u{Ò ≤ |˝ü ≥¢… ÷]øπ #˝· Ÿ u{Ò ≤
|dü Tü \ ø±|sü T¡ \ @\|<ü ë\T e]ø√‘˝· À¢ dìæ e÷\ ø√d+ü njT· q Á|<ü ëÛ q+>± >π j÷· ìï
e+‘· bÕ≥\T qeTTà≈î£ Hêï ÄjT· q Áyêdqæ nsT¡ <q’Ó ˇø£ dd” |ü <ü ´ä +
C§qï#\˚ ˝À kı>d∑ Tü >‘∑ \ÔÓ T eT˝‘¢… √≥˝À ªô|+&j¢ç ÷· &qç usÑÛ Ô¡ |ø” ô£ |’ >÷∑ sT¡ Ã+&μç ‘√&øç √&fiÉ ó¯ ¢
dìæ e÷˝À ñ+~. ø=dsü êE Áyêdqæ |<ü ´ä ø±yê´˝Àì¢
ÁbÂ&ÛÉuÛ≤wüqT, á |ü<ä´+˝Àì Vü‰dü´e´+>±´\qT
b˛*Ã#÷· ùd,Ô dìü ïyX˚ ÊìøÏ ‘–· q≥T>º ± u≤Û cÕ#+· <dä Tü ‡
|˝ü |¢… &ü TÉ #T· \T \qT #ø· ÿ£ >± eT\#T· ø=qï rsT¡ eTT#÷ ≥ >=\TŒ
nse¡ Ts˝¡ ìÒ n_eÛ ÷Hê\T y\Ó y\Ó uÀì
n+<#ä +· <eä TT\T ‘T· +~.
ø˝£ ≤ø¢ |£ ≥ü + ˝ìÒ eTddü Tü \T ø=\>¢ ∑ nøÿ£ &É se¡ TDjT· ´ (sπ \+–) |˝ü ≥¢… ÷] qT+&ç |≥ü ï+
e⁄+&TÉ s¡ u{Ò ≤ e∫à ø=~ø› =~>› ± ne÷jT· ø‘£ ê«ìï b˛>=≥T≈º î£ +≥Tqï
n˝≤>π ªÇ\T¢ Ç˝≤\¢ Tμ dìæ e÷˝Àì ª|˝ü ≥¢… ÷sT¡ yê&ÉT. ø=‘·Ô n\yê≥¢qT H˚s¡TÃ≈£î+≥Tqïyê&ÉT.
eTq u≤Û >´∑ de” Tsêμ nì kÕ>π ø=dsü êE bÕ≥ á |˝ü ≥¢… ÷] qT+&ç ã\e+‘êq b˛]b˛] n‘ì· ï |≥ü ï+
d+ü <sä “¡ +¤ >± C≤|„ øü +£ #d˚ Tü ø√e#T· Ã. ˝≤ø=ÿ∫Ãq u≤Û s´¡ ô|’ (d÷ü s´¡ ø±+‘+· ) n‘q· T ‘ê–q
yTÓ øÆ +£ ˝À #ù˚d ‹sT¡ >T∑ u≤≥T d+ü <sä “¡ +¤ ˝ÀìB |<ü ´ä +.
3 BìøÏ <ë<ë|⁄ü ø=q–+|⁄ü >± dìæ e÷˝À e#Ã˚
ø=dsü êE bÕ≥\T #÷· ùdÔ ˇø√ÿkÕ] dsü <¡ ë>± bÕ≥, ø=dsü êE e÷sT¡ ÿ V‰ü d´ü ^‘ê˝À¢ Á|<ü eä∏ T ÁXD‚ ˝Ï À
sêdæ bÕπsdæq≥Tº+{≤sTT. nsTTHê n+‘· u≤>∑T+ ñ+&˚ bÕ≥, á Hê{øÏ ° qeø+£ #&Ó ìÉ qe˙‘e· ÷à
&≥É + #÷· ùdÔ Ç~ m˝≤ d+ü ueÑÛ + nì|dæ Tü +Ô ~. (sπ \+–, sê»dTü ˝À#q· ) bÕ≥.
n\y√ø>£ ± ÁyêdHæ ê ñ‘eÔ· TkÕV≤æ ‘ê´ìï dèü w+ºæ #· qe˙‘+· (sê»dTü ˝À#q· ) –ØX+¯ u≤Û w˝ü À #bÓ ÕŒ
>∑\≥+ (‹\ø˘ e÷≥˝À¢ #ÓbÕŒ\+fÒ Ä˝…ÿMT)- \+fÒ ˇø£ &Üì‡+>¥ >s∑ T¡ .¢ eT>y∑ êfiq¢¯ T e÷jT· #j˚ T·
Äj·Tq≈£îqï Áø±dæø£˝Ÿ Áf…Ìì+>¥, ∫qïHê≥H˚ u≤\ &+É ˝À Ä]‘]˚ q~. d+ü ^‘+· kÕV≤æ ‘´· + H]˚ Ãq~.
ø$£ >± #d˚ qæ kÕ<qäÛ , ne<ëÛ Hê\T #d˚ qæ nqTueÑÛ +,
‘êHê|üÁ‹ø£ nø√ºãsY 2018 54
n|Œü {øπÏ n‘q· T ô|fi≤+¢ q>\∑ T <√#T· ø=∫à deü T 4
]ŒkÕ&Ô TÉ . nyTÓ #÷· |⁄ü \øπ ˙sT¡ ø±]b˛‘ê&TÉ . ÄyTÓ nj·T´yê]øÏ #ê\T nsTT<äTes¡Vü‰\T |æ\¢
Á|øü ÿ£ }fiÀ¢ n‘q· THêï&ìÉ ‘*Ó dùæ dÔ Hê ÁbÕD≤\T >±fi≈¢¯ î£ #ê\T ||ü ü u˝… ≤\¢ T nì ˇø|£ ü &TÉ <dä sü ê
ì\e«+≥÷H,˚ eTs√e+ø£ ˇøÿ£ e÷&H’Ó ê Ç#êÃyê nì d+ü <sä “¡ +¤ >± |˝ü ˝¢… À¢ $qã&qç bÕ≥qT ø=~>› ± e÷]Ã
<|Ó ü ‘T· +~. ‘q· ≈î£ qïe˙ï n‘ì· øÏ ÄbÕ~d÷ü Ô m<Tä sT¡ ø=düsêE Áyêdæq eTs√ bÕ≥ ªÁos¡düTÔ X¯óuÛÑeTdüTÔμ
ej÷· ]e÷e÷, m+‘· e÷jT· ø±&eÉ ⁄sê, ˙ø¬ ìï $<›Ó #÷· &+É &.ç
\TqïsTTsê, ˙≥Tø±&Ü, H≥˚ T ø±&Ü nì nq&+É ˝ÀH˚ dìæ e÷ f{Æ… ˝Ï ˝Ÿ Àì ‘√&øç √&fiÉ ó¯ ¢ m˝≤ ñ+&Ü*,
nyTÓ HsÓ C¡ ≤D‘q· + ‘\Ó TdTü +Ô ~. HêsTTø£ dTü o\ (kÕ$Á‹) dTü >T∑ D≤\T, yêfi¢¯ u≤ãT
nì‘s· ¡ kÕ<´äÛ +>± ø=dsü êE Áyêdqæ á bÕ≥≈î£ øwÏ yºü TÓ qÆ dTü qTï+&\É T, Çe˙ï Á|kü Õ$Ô d÷ü ,Ô u≤Û w˝ü À
(HÓ\÷¢s¡T qT+&ç ‘Ó\¢_j·T´+ ‘ÓeTàì ÄyÓT‘√ u≤Û e+˝§ d+ü <sä “¡ X¤ ó¯ ~‘∆ √ XÀ_˝Û ¢Ò á bÕ≥˝À ≈L£ &Ü
n&–ç +#&· +É m+‘· n|⁄ü s÷¡ |yü TÓ qÆ }¨ #÷· &+É &)ç ªn|ü ˝≤&eç ˝… n\]¢ #j˚ T· + z{eÏ Tàq{§‹¢ &Ô ç #j˚ T· +μ
n+‘· B≥T>±q÷ <sä Ù¡ ≈î£ &TÉ Ä<Tä ]Ô ÁbÕD+ b˛XÊsT¡ . nì #DÓ T≈î£ yj˚ T· &+É ˝À ø=dsü êCÒ øì£ |kæ ÕsÔ T¡ .
ø<£ ä∏ d]” jT· d>t ± kÕ>π deü TjT· +˝À dìæ e÷˝À ábÕ≥ sê»øj° ÷· \ MT<ä Ç≥Te+{<Ï ˚ eTs√ ôdfsÆ… ,Y
e∫à mø£ÿ&É˝Òì VüQcÕs¡T ìdüTÔ+~. e÷<Ûäeô|~› |<ü eä ⁄\ ø√d+ü bÕØ\º T e÷sπ à HêjT· ≈î£ \ MT<,ä yêfi좯
õø°ÿ\ yêDÏ, e÷düºsY y˚DT u≤DÏ, Vü‰dü´q≥T˝À¢ >±*yê≥+˝À }–d˝ü ≤&˚ >±*|{ü ≤\‘√ b˛\Td÷ü Ô
kÕs«¡ uÖÛ eT‘«· + >\∑ sπ \+– n_qÛ jT· +, sê»dTü ˝À#q· dìæ e÷ yTÓ T<{ä À¢ e#Ã˚ >±*|≥ü + >±*|≥ü + bÕ≥˝À
eTH√»„ <äs¡Vü‰dü+, Çe˙ï ‘·\#·T≈£î+≥÷ Ç+{ÏøÏ ñ+~. á bÕ≥˝À yTÓ T<{ä Ï #s· D¡ +˝À >±*|{ü ≤ìï
yfiÓ ≥¢¯ + e÷∫qï‘q· +˝À z eT<TäÛ sêqTueÑÛ +. #T· øÿ£ \ |sü «¡ ‘y· TÓ øπ ÿq÷ #÷· |⁄ü \ø+£ <øä £ ‹]>π q÷ nì
˙ k˛≈£î #·÷&É≈£î+&É qe˙‘·eTà ˆˆ˙ k˛≈£îˆˆ HÓ\÷¢s¡T yÓfi¯‘êH˚ >∑&ÉTdüT |æ˝≤¢
H˚ ìeTTdüyÓTÆq ã‘·ø£˝ÒHÓ eTT<äT›\ >∑TeTà ˆˆm+‘·ˆˆ eT[¢ ‹]– ekÕÔH˚ qe˙‘·e÷à
˙ ˙&É e~* ñ+&É˝ÒH˚ eTT<äT›\ >∑TeTà ìqT eTs¡∫b˛sTT ñ+&É˝ÒHÓ eTT<äT›\>∑Te÷à ˆˆ˙ k˛≈£îˆˆ
m+‘· e÷j·T>±&Ée⁄sê s¡eTDjYT e÷e
ìH˚ï ‘·*¢ ø£qï~sê ej·÷´] e÷e HÓ\÷¢s¡T b˛‘˚qT ˙≥T>±&Ü ˆˆm+‘·ˆˆ
˙ ¬øìï $<ä´\TqïjYT sê ej·÷´] e÷e ‘Ó\¢ _j·T´+ ‘ÓkÕÔyê ˙≥T >±&Ü
˙e⁄ #·÷ùd #·÷|ü⁄\≈£î eHÓï˝≤&û |üø£ÿ }fiÀ¢ qTe⁄«+fÒ s¡eTDjYT e÷e
˙s¡T>±] b˛‘êHÓ ∫HÓï˝≤&ç H˚ ÁbÕD≤\T ì\Œ˝ÒqT s¡eTDjYT e÷e
eTqdüT <ë#·Tø√˝ÒqT qe˙‘·eTà
e{Ϻ e÷≥˝ÒMT #Ó|üŒ˝ÒqT eTT<äT›\>∑Te÷à
eTT#·Ã≥T¢ #ÓãT‘êe⁄ eHÓïø±&É
yÓ÷dü|ü⁄∫à b˛‘êe⁄ ∫qïyê&É
e÷≥es¡dü¬ø’q qTe⁄« s¡eTDjYT e÷yê
ˇø£ÿ e÷&Ó’q Ç#êÃyê s¡eTDjYT e÷yê
˙ ‘√{Ï düs¡düe÷&ç |ü&ÉT#·T |æ˝≤¢
55 nø√ºãsY 2018 ‘êHê|üÁ‹ø£
ls¡düTÔ X¯óuÛÑeTdüTÔ ∫s¡ø°]Ôs¡düTÔ edüTÔ yêdüq ~e´ yÓ’uÛÑeeTT\T >∑*Z ˆˆeTT˝À¢ˆˆ
dü‘·´ <ÛÓ’s¡´ ôdÌús¡´ dü+ÁbÕ|æÔs¡düTÔ |ü~eT+~˝À U≤´‹ ì\|ü+&ç
ÄX¯«j·TT» l X¯ó<ä∆ qesêÁ‘·T\+<äT
XÊX¯«‘êosê«<ä düVü≤» yêø£´eTT\T n‹ ˝ÀuÛÑT\ y˚TeT&É>∑eTj·÷ n\TŒ\ #·T≥Tº ‹s¡>∑eTj·÷
eTT˝À¢ø£eTT\H˚\T #·\¢ì e÷‘·*¢ #˚sTT C≤|æ j·÷∫+|üeTj·÷ dæ>∑TZ$&ç∫ ÁbÕ]ú+#·eTj·÷
bÕ*+#·T eTyÓTà|ü⁄&ÉT |üs¡y˚TX¯«Ø n|ü˝≤&ç e˝… n\¢]CÒj·T+ z{ÏeTàìq{§¢‹Ô&ç CÒj·T+
nqT≈£îqï |üqT\ìï nqT≈£L\yÓTTq]+∫ n&ç–q$ùdÔ n+‘˚#ê\T n~j˚T e÷≈£î |ü~y˚\T
$»j·TeTTà e÷øÏ#·Tà »>∑BX¯«Ø nj·T´yê]øÏ #ê\T ◊<äT es¡Vü‰\T düTìï ñ+&É\T #ê\T
@&Ü~ø=øk£ Õ] sTT*\¢ T¢ ‹]>π eTT B$+∫ bıjT˚ ´eTT yT˚ eTT
|dü yæ êfi¢¯ ByqÓ \T ÁãV≤ü àByqÓ \+#T· u≤Û w+æ #>· ± e∫ÃHêeTT ∫qï |æ\¢\≈£î
n_Ûe÷qe‹jÓÆTq dü‹j·TÚ düTo\‘√
◊X¯«s¡´eTTq z\˝≤&Ü*
>∑TDeTT>∑*Zq ‘√&çø√&Éfi¯¢‘√ MTs¡T
ˇ&ç<äT&ÉT≈£î ˝Ò≈£î+&É q&Éyê*
≈£î\eTT<ä∆]+#˚{Ï ø=&ÉT≈£î\÷ ≈£L‘·Tfi¯ó¢
Äq+<äeTTq $T+∫ ‹s¡>±*
Çs¡T>∑Tbıs¡T>∑T‘√{Ï ‘·>∑e⁄˝≤≥˝Ò¢ø£
‘·\˝Àì Hê\ÿ>± yÓT\>±*
dæ]dü+|ü<ä\T >∑*Z <=s¡‘·qeTT >∑*Z
∫s¡ø±\eTTqT Áã‘·T≈£î »s¡|ü+&ç
n+<+ä >± eØ+í #êsT¡ ø=dsü êE. ÄjT· q≈î£ Çwyºü TÓ qÆ ø=ì ‘#Ó êÃyy˚ ÷Ó n+‘>˚ ±ø.£ ..
‘Ó\T>∑T C≤rj·÷_Ûe÷q+ ÄKs¡T #·s¡D+˝À sêE˝+… <sä ÷¡ &Hç ê y÷Ó E˝+… ‘e· ÷]Hê
#=|Œæ +#êsT¡ ≈L£ &Ü. ‘–Ó b˛ø£ ì*#Ó ˙ ‘√ø£ ˆˆ|<ü ä |<ü ˆä ˆ
á >±*|≥ü + bÕ≥ #÷· ùdÔ eT]ø=+‘· Á|dü ~æ ∆
>±+∫q ≈î£ \<e’Ó + dìæ e÷˝Àì ø=dsü êE bÕ≥ ª|<ü ä ˙* eTãT“˝À¢ Ä&TÉ ≈î£ +<Tä yy˚ ÷Ó
$T+≥ #T· øÿ£ ˝ÀÔ qe⁄«≈î£ +<Tä yy˚ ÷Ó
|<ü yä Ó ej÷· ] >±*|≥ü e÷μ >T∑ sT¡ ≈Ô î£ sêe#T· Ã. b˛*ø£ e>˝∑ ≤&$ç ˝Ò »>»∑ +‘e· ⁄˝Ò
ø√d+ü ÄbÕ≥ kÕV≤æ ‘´· + Áø+Ï <.ä ... ~–sê≈î£ +&Ü m≥T\T+<Tä e⁄˝Ò ˆˆ|<ü ä |<ü ˆä ˆ
|<ü |ä <ü yä ˚ ej÷· ´] >±*|≥ü e÷ »>»∑ +‘· n+fÒ e÷jT· ˝≤&ç nì ns+ú¡ .
ô|q’ |øü ˝åÏ ≤>± m–]b˛sTT |øü ÿ£ #÷· |⁄ü
#÷· dTü ≈î£ +≥÷ ‹]>¬ <yä ˚ >±*|≥ü e÷ 5
Áù|eT>√\˝Àq ∫øÿÏ b˛sTTHêyê,
˙ Á|jæ T· T&TÉ qï #√≥Tø¬ ’ b˛<Tä yê ‘·q Ä‘·à ø£<∏ä ªø=düsêE J$‘·j·÷Á‘·μ˝À
˙ ‘fi· ó¯ ø+£ ‘ê ˙ ≈î£ \Tø+£ ‘ê ‘√&øç √&fiÉ ó¯ ¢ bÕ≥\ >T∑ ]+∫ ø=dsü êE Ç˝≤ Á|kü Õ$Ô +
n~ m+<Tä ø√ ‘\Ó TdTü qT n+‘ê #êsT¡ :
ˆˆ|<ü ä |<ü ˆä ˆ ªX‘¯ ~· H√‘‡· yê\≈î£ H√#T· ≈î£ qï ∫Á‘ê˝À¢ nqï
˙≈î£ me]#êÃsπ _sT¡ <Tä ‘√ø,£ |Pü sêí yê] ‘√&TÉ ø√&fiÉ ó¯ ¢ ˇø{£ .Ï <ëì˝À Hq˚ T nsTT<Tä
bÕ≥\T ÁyêXÊ!
‘êHê|üÁ‹ø£ nø√ºãsY 2018 56
>±*|ü≥+ >±*|ü≥+ s¡+>∑Ts¡+>∑T\ >±*|ü≥+ >±*yê\T m<äTs¡sTT´+<ä+fÒ <Ûä;\TeT+≥÷ ≈£L\Ô~
Ç~ s¡sTT´q b˛j˚T ˆˆ>±*|ü≥+ˆˆ ˆˆ>±*|ü≥+ˆˆ
#·Tø£ÿ\ |üs¡«‘·yÓTπøÿqT #·÷|ü⁄\ø£+<äø£ ‹]π>qT n~>∑~>√ Hê >±*|ü≥+ Ç~–~>√ Hê >±*|ü≥+
Ç~ #·÷|ü⁄\ø£+<äø£ ‹]π>qT ¬sø£ÿ˝§ø£ÿfÒ ‘·≈£îÿe>±ì n~>∑~>√ Hê >±*|ü≥+ $TDT≈£î $TDT≈£îeTì yÓT]dæ+~
]e⁄«q m–πs |æfÒºqT ˆˆ>±*|ü≥+ˆˆ Ç~–~>√ Hê >±*|ü≥+ $e÷qeTTà˝≤ yÓfiÀÔ+~
H˚H√ qTy√« ¬>*Ã+<ëø± ì\|üì b˛{°πøy˚<ë›+
|ü&É>∑ $|üø=ì Hê>∑TbÕeTT e˝… ‘√ø±&çdü÷Ô ˝ÒdüÔ~sê ˙y√ H˚H√ z&ç+<ëø± ø£\ã&ç |ü©º ø={Ϻ<ë›+
|ü+<Ó+ y˚ùdÔ ô|’øÏ |ü+|æ‘˚ |üfÒºyê&˚ ˝Ò&ÉTsê @jYT ãd”Ôy˚T düyê˝Ÿ @ ≈£îd”Ô¬ø’Hê ‘·j·÷sY ˆˆ>±*|ü≥+ˆˆ
Bì ø=fÒº yê&˚ ˝Ò&ÉTsê ˆˆ>±*|ü≥+ˆˆ Ä≥˝À¢q bÕ≥˝À¢ b˛{° |ü&ç‘˚ ø±<ä+&√jYT
#<· Tä e⁄˝Àq¢ ô|#’ s˚ TT>± MT d‘ü êÔ @<√ #÷· |+ü &√jTY ‘\Ó T>T∑
>±*<e˚ ⁄&øç Ï ø√|yü TÓ T∫ÃHê ∫{uºÏ ≤ãT #s˚ TT |≥ü Tº ‘|· Œæ Hê ‘·*¢øÏ eTT<äT›_&ɶ˝…’ <˚X¯>ös¡e+ ì\|ü+&√+{Ÿ e T q
n+‘T· <=sø¡ <£ Tä bı+‘T· <=sø¡ <£ Tä |‘ü êÔ ∫øÿ£ ø£ ∫‘ÔÌÓ b˛‘~· <˚X¯>ös¡e+ ì\|ü+&√jYT
eTq ‘Ó\T>∑T |ü‘êø£+ m‘·Ô+&√jYT ˆˆ>±*|ü≥+ˆˆ
ˆˆ>±*|ü≥+ˆˆ
|ü<äe⁄\ ø√dü+ bÕغ e÷πsà ô|<ä›˝≤¢>± yê\Ô~
n≥T yê\Ô~ Ç≥T yê\Ô~
e´ekÕjT· +˝À |˝ü ≥¢… ÷sT¡ |<ü ‘∆ä T· \˝À Hq˚ T Xè¯ +>±s+¡ n+<Tä ˝À |˝ü ≥¢… ÷] |&ü TÉ #T· Xè¯ +>±s+¡
nqTueÑÛ eTTàqï yêDíÏ ø±ã{ºÏ yê≥T>÷∑ &É yù˚d kÕ+>T∑ CÀ&ç+#ê. ÄbÕ≥qT n+<äs¡÷ uÛÑ∞j·Tì yÓT#·TÃ
qH˚ï Áyêj·TeTHêïs¡T. Hêπ>X¯«s¡sêe⁄>±s¡T V”≤s√. ≈î£ HêïsT¡ . ª{ÖqT |øü ÿ£ ø¬ fi§<¢ Tä s› ê &+ç >Ø∑ μ HH˚ ˚ ÁyêXÊ.
kÕ$Á‹ V≤” s√sTTH.é ªÄ&TÉ ‘÷· bÕ&TÉ ‘T· |ìü #d˚ Tü +Ô fÒ n~ Äu≤\>√bÕ\+ bÕ&TÉ ø=HêïsT¡ . ‘$· Tfi˝Ÿ À ≈L£ &Ü
n\T|üP kı\Tù|eTTqï~μ H˚qT ÁyêXÊ, ø=+#Ó+ ñ&TÉ eT˝’… <ëìï nqTe~ùdÔ eT+∫ bÕ|⁄ü \sY nsTT+~.
j·TTe s¡#·sTT‘·\ s¡#·q\≈£î ÄVü‰«q+
ôV’≤dü÷ÿ\T, ø±˝Òõ $<ë´s¡T∆˝…’q ‘Ó\T>∑T j·TTe‘· qT+∫ ø£<∏ä\T, ø£$‘·\T, yê´kÕ\T ÄVü‰«ìdüTÔHêï+.
‘Ó\T>∑T˝À ø±˙, Ç+^¢wüß˝À ø±˙ sêj·Te#·TÃ. $esê\≈£î: [email protected]
57 nø√ºãsY 2018 ‘êHê|üÁ‹ø£