TANA_Patrika_June_2019

ø±sT¡ \T »*q¢ |]ü eTfi≤*$. mìïkÕsT¡ ¢ $Hêï $dTü >T∑
e⁄+&É<äT á bÕ≥\øÏ.
Ç$ ø±≈£î+&Ü Ç+ø± ø=ìï eT<ÛäTs¡yÓTÆq bÕ≥
\THêïsTT ø±˙, Hê es¡≈£L Ç$ n<äT“¤‘·yÓTÆq
bÕ≥\T.
dü+^‘êìï ‘√dæ sê»qï kÕVæ≤‘·´ |ü]eTfi≤\T.
M\sTT‘˚ j·T÷≥÷´ãT˝À $q+&ç.
bÕ≥øÏ kÕVæ≤‘·´+ m+<äT≈£î eTTK´yÓ÷ MTπs
ìs¡ísTT+#·T≈£î+{≤s¡T. b

>∑\ >∑\eTì qe«πø eTT<ä›ã+‹ qe⁄«˝À eT÷>∑ u≤dü\T
kı>∑düT ø£]– b˛‘·T+~ eT÷dæ ñqï ¬s|üŒ\ô|’ Áù|eT˝ÒK\T
∫*|æ ø£fi¯ó¢ eT÷j·Tπø #·<äTe⁄≈£îH˚ eTqdüT+fÒ z ø√sTT˝≤
Nø£{Ï |ü&çb˛‘·T+~ eT<ÛäTe÷düyÓT ne⁄‘·T+~ nìï y˚fi¯˝≤
>∑T+&Ó ‘·\T|ü⁄ ‘·≥º≈£L ã+<ÛäeT+≥T ms¡T>∑ì u≤≥kÕ]ø°
ø√¬sÿ πs–b˛‘·T+~ nqTã+<ÛäyÓTÆ e∫Ã+~ ˇø£ <˚e‘ê
ø=+>∑T ã{Ϻ ˝≤>∑≈£L ã+<ÛäeT+≥T ms¡T>∑ì u≤≥kÕ]ø°
e\|ü⁄ y=*øÏb˛‘·T+B nqTã+<ÛäyÓTÆ e∫Ã+~ ˇø£ <˚e‘ê
q~˝≤ qTe⁄ q&ç∫q+‘·H˚ Ç+‘· #√≥T˝ÀH˚ n+‘· eTqdüT ñ+∫
uÛÑ÷<˚$øÏ Ä≈£î|ü#·Ã Ns¡ Hê kı+‘·y˚T nsTT´+~ Á|æj·TTsê*>±
Ns¡˝Ò¢ qqT ì\Te⁄ #·T≥Tºø√≈£î n+<äyÓTÆq ‘=* πssTT kÕ«>∑‘êìøÏ
ã+<Ûë\T z y˚Tqu≤e ˙≈£î eTÚq^‘·yÓTÆ e∫Ã+~ ô|[¢≈£L‘·Ts¡÷
‘=* yÓHÓï\ e÷\\\T¢≈£îHêï m<äT≥HÓ’q |ü&É˝Òì >∑&ç¶|üPe⁄q÷
˙ #·\¢ì ˙&É ø√s¡T≈£îHêï >∑T&ç˝ÀìøÏ s¡eTà+~ á <Ó’eeT÷
#·*>±*‘√ ø£ãTs¡T\+|ü⁄≈£îHêï e÷≥ H√#·Tø=ì ˇø£ ô|<äsê*˙
˙ s¡÷ù| eT~ì ì\T|ü⁄≈£îHêï á >∑T+&Ó˝À ì*bÕe⁄ >∑èVü≤\øÏåà>±

Ä ˇø£ÿ{° Äj·Tìï >∑Ts¡TÔ+&˚˝≤ #˚dæ+~.
nB kÕVæ≤‘·´+ >=|üŒ<äq+.

y…’$<Ûä´+ ø√dü+ ˇø√ÿ s¡ø£yÓTÆq uÛ≤yêìï #Óù|Œ
bÕ≥\T mqTï≈£îHêïqT.

nM eTq Hê\ÿ\ô|’ q\>ì∑ s#¡ s· TT‘\· qT+&ç
C≤\T yê]q π>j·T düT>∑+<Ûë\T. Ç˝≤+{Ï Ç+ø±
e⁄HêïsTT. ˇø£{À ¬s+&√ bÕ≥\T sêdæq kÕVæ≤‘·´

51 pHé 2019 ‘êHê|üÁ‹ø£

yÓ÷≥sY u…’ø˘ ô|’

j·T÷s√˝≤>¥

l ãkÕã‹Ôq

X¯ìyês¡+, pHé 16 ≈£îì, {Ï|òæqT¢ eTT–+∫ ã+&ç Ç+õHé kÕºsYº #˚kÕqT.
Áu…¬>+CŸ, ÄÅdæºj·÷ ≥Øÿ˝À yê&çq ¨+&Ü ø£+fÒ ;jÓT+&Éã÷¢´ düyêØ
#ê˝≤ u≤>∑T+~. ¨+&Ü‘√ mø£ÿ&Ü e÷≈£î Çã“+~
Ç~ ∫e] s√E. ø£\>∑˝Ò<äT. »|ü˙dt ã+&É¢øÏ, »s¡àHé ã+&É¢øÏ ‘˚&Ü
eT] ø=ìï >∑+≥˝À¢ j·T÷s¡|t K+&É+ <ë{Ï ñ+≥T+~ ø£<ë! ¨+&ÜMT<ä H˚qT ≈£Ls¡TÃqï|ü⁄&ÉT
nyÓT]ø± yÓ[¢b˛‘êeTT. <ë<ë|ü⁄ |ü~ s√E\T qT+&û kÕº+&é yÓj·÷´\+fÒ ø=+#Ó+ Çã“+~ nj˚T´~.
yêqøÏ ‘·&ÉTdü÷Ô, #·*øÏ eDT≈£î‘·÷, m+&É˝À
eT+&TÉ ‘÷· kÕ–q Á|jü ÷· D≤ìøÏ eTT–+|⁄ü ás√C!Ò
n|ü⁄&˚ yÓ[¢b˛‘·THêïeTqï u≤<Ûä ô|<ä›>± ˝Ò<äT. eT∞¢
e#˚à u…’≈£î Á|üj·÷D+ es¡≈£î >∑Ts¡TÔ #˚düTø√e &ÜìøÏ
dü]|ü&Ü nqTuÛÑyê\T eT÷≥>∑≥Tº≈£îHêï+. ás√E
y˚TeTT ¬s+&ÉT e+<ä\ eTTô|ÌŒ øÏ˝ÀMT≥s¡T¢
Á|üj·÷DÏ+#ê*. Ç+<äT˝À Á|ü‘˚´ø£‘·˝ÒMT ˝Òe⁄.
kÕjT· +Á‘+· ˝À|\ü eT÷´ìø˘ #s˚ T¡ ø√yê*. y÷Ó {≤sT¡
ôd’øÏfi¯ó¢ ‹]– Ç#˚ÃùdÔ ô|<ä› ãs¡Te⁄ ‘·>∑TZ ‘·T+~. ˇø£
ø√]ø£ e÷Á‘·+ $T–*+~. n~ Ä{Àu≤Hé˝À
Á|üj·÷DÏ+#·&É+!
ñ<äj·T+ |ü~ >∑+≥\T
Áu…¬>+CŸ, ÄÅdæºj·÷

Á|ü‹ ñ<äj·T+˝≤>± ás√E Vü≤&Ü$&ç ˝Ò<äT.
Çø£ Ç+{Ϭø[¢b˛‘êeTqï Äq+<ä+ ‘·|üŒ! yês¡+ ô|’
qT+&ç e÷dæb˛sTTq ã≥º\T ô|s¡T>∑T‘·÷ ñHêïsTT.
ás√E ˇø£ »‘· y˚düT≈£î+fÒ #ê\T πs|ü⁄ y˚düT≈£îqï
ã≥º\‘√ &Ü\dt yÓ[¢b˛‘êeTT. ‘êC≤ ã≥º\T y˚düT

‘êHê|üÁ‹ø£ pHé 2019 52

;jTÓ +&ãÉ ÷´¢ ˝À d{” Ÿ m‘T· Ô ‘–· +Z #T· ø√e#T· Ã. n+<Tä øπ ìsêàD+ 1920˝À yTÓ T<\ä sTT´+~. 1933˝À HêJ\
Ç~ Hê≈£î Ç+ø=+#Ó+ u≤>± q∫Ã+~. Á|üuÛÑT‘·«+ e#êÃø£ ìsêàD+ y˚>∑e+‘·eTsTT+~.
2016 Hê{øÏ Ï Ä{Àu≤Hé $dsÔ” +í¡ 12933 ø˝Ï ÀMT≥sT¡ .¢
düs¡<ë>± Á|üj·÷DÏdü÷Ô eT<Ûë´Vü≤ï uÛÀ»q+ Bì Á|ü‘˚´ø£‘· @$T≥+fÒ á ôV’≤y˚MT<ä ø=ìï #√≥¢
düeTj·÷ìøÏ ˇø£ ∫qï Á>±e÷ìøÏ #˚s¡T≈£îHêïeTT. dŒ” &é *$T{Ÿ ˝<Ò Tä . |+æ &øç =B› s=f,º… ø±sT¡ ø=B› dŒ” &TÉ !
ø=+&É ~>∑Te>± ˇø£ ∫qï ¬skÕº¬s+≥T. ãj·T≥ yT˚ eTT ôV≤’ y˚ møÿ£ >±H˚ e÷˝À dŒ” &TÉ >± yfiÓ ¢‚ y÷Ó {≤sT¡
u+… N\ MT<ä ≈L£ sT¡ Ãì ‹Hê*. s¬ kÕs¬º +{Ÿ ÄesD¡ ˝À ôd’øÏfi¯ó¢ eTeTà*ï <ë≥T≈£îì yÓ[¢b˛j·÷sTT. y˚TeTT
ø=ìï y˚Tø£\ì ô|+#·T‘·THêïs¡T. #·T≥÷º |ü#·Ãì ≈L£ &Ü ôV≤’ dŒ” &TÉ ˝À k˛>¢ ± yfiÓ ¢‚ ˝q’… T˝À yfiÓ ≤e¢ TT. »sà¡ Hé
bı˝≤\T. s√&TÉ ø¶ Ï ne‘\· ñqï bı\+˝À ˇø£ jT· Te‹ ø±s¡¢˙ï sê¬ø{Ÿ d”Œ&ÉT˝À yÓfi¯SÔ ñHêïsTT. Ä{Àu≤Hé
Á{≤ø£ºs¡T‘√ <äTqTï‘·÷ ñ+~. y˚TeTT uÛÀ»q+ #˚ùd MT<ä Á|jü ÷· D+Ï #&· +É ì»+>± ˇø£ $+‘· nqTueÑÛ +!
düeTj·÷ìøÏ ø=+‘·eT+&ç >∑T+|ü⁄>± nø£ÿ&ÉøÏ
e#êÃs¡T. n+<äs¡÷ düs¡<ë>± qe⁄«‘·÷, ‘·Tfi¯ó¢‘·÷ kÕj·T+Á‘êìøÏ eT÷´ìø˘ #˚s¡T≈£îHêïeTT.
ñHêïs¡T. yêfi¯¢ì Äsê rùdÔ ‘·eT ùdïVæ≤‘·T&çøÏ eTT+<äT>± u…’≈£î ¬s+≥˝Ÿ cÕ|ü⁄øÏ #˚s¡T≈£îHêï yêfi¯ó¢
u≤#Ó\sY bÕغ #˚düT≈£î+≥THêïeTì #ÓbÕŒs¡T. ô|[¢ yÓ÷{≤s¡Tôd’øÏfi¯ó¢ ‹]– Ç#˚Ãdæ q>∑s¡ $Vü‰sêìøÏ
ø±e\dæq ≈£îÁsê&ç #˚‘· kÕe÷qT yÓ÷sTTdü÷Ô n|ü⁄ ãj·T\T<˚sês¡T. cÕ|ü⁄˝À Ç<ä›πs |üì #˚düTÔHêïs¡T.
&|É ⁄ü &÷É n‘ì· ï ã÷≥T ø±fi‘¢¯ √ ‘+· ‘T· HêïsT¡ . n‘ì· ï ˇø£s¡T ¬s+≥˝Ÿ ù||üs¡T¢ #·÷dü÷Ô ñ+&É>± Ç+ø=ø£‘·qT
ø=&TÉ ‘T· Hêïsq¡ ï u≤<øäÛ +£ fÒ ô|[¢ #d˚ Tü ≈î£ +≥THêï&qÉ ï yÓ÷{≤s¡T ôd’øÏfi¯¢ì C≤Á>∑‘·>± |ü]o*dü÷Ô yê{Ïì
$wüj·T+ ‘Ó*dæ C≤* ø£*–+~. >∑sêE˝À ñ+#·T‘·THêï&ÉT. u…’≈£îøÏ ñqï ¬s+&ÉT
n<ë\› qT |]ü o*d÷ü Ô yê{øÏ Ï eT{ºÏ n+{+Ï <y˚ ÷Ó nì
uÛÀ»q+ ‘·sê«‘· Ä{Àu≤Hé ôV’≤y˚ MT<ä #÷· dTü HÔ êï&TÉ . y÷Ó {≤sT¡ ôdø’ ˝Ï Ÿ ø+Ï <|ä &ü ‘ç ˚ |øü ÿ£ qTqï
Á|üj·÷D+ yÓTT<ä\Tô|{≤ºeTT. »s¡à˙˝À Ä{Àu≤Hé
53 pHé 2019 ‘êHê|üÁ‹ø£

n<ë›ìøÏ eT{Ϻ n+≥ø£ e÷q<äT. u…’≈£îì ‘·T&ç∫Hê
á n<ë›ìøÏ ñqï eT{Ϻ e\¢ n~ |ü&ç+<ë, ˝Ò<ë
#Óù|Œj·T#·TÃ! n‘·ìøÏ ‘Ó*$øÏ y˚TeTT ÄX¯Ãs¡´
b˛j·÷eTT.

ø=+‘·eT+~ e÷ Á|üj·÷D≤ìøÏ eTT+<˚
eT÷´ìø˘ q>∑s¡+ #·÷dæ ñHêïs¡T. Mfi¯¢‘√ e÷ \π>J
ePãsY yêqT˝À møÏÿ+#˚dæ ¨≥˝ŸøÏ |ü+ù|XÊeTT.
Hq˚ T, sy¡ T˚ w,t sêyTé , sê+ u≤Û s´¡ k˛ìj÷· , øπ øπ e÷Á‘+·
ø£*dæ q>∑s¡ $Vü‰sêìøÏ yÓfi≤¢eTT.

nqTø√≈î£ +&Ü n<s˚ √E eT÷´ìø˘ q>s∑ +¡ ‘q·
|⁄ü {qºÏ s√E »sT¡ |⁄ü ≈î£ +≥T+~. q>s∑ +¡ q&uç §&TÉ ˝¶ Àì
y˚TØ ùdÿ«sY #·T≥÷º Á|ü»\+<äs¡÷ ø£*dæ dü+ãsê\T
»sT¡ |⁄ü ≈î£ +≥THêïsT¡ . $+<Tä , $H√<ë\‘√ yT˚ Ø ùdÿ«sY
dü+<ä&ç>± ñ+~. n<äT“¤‘·yÓTÆq #ê]Á‘ê‘·àø£ ø£≥º&Ü
\‘√ Ä ÁbÕ+‘·+ #ê˝≤ n+<ä+>± ñ+~. 1638˝À
d”«&ÉHé bÕ\q n+‘·]+∫q+<äT≈£î >∑Ts¡TÔ>± y˚TØ
ùdÿ«sY ì]à+#T· ≈î£ HêïsT¡ . z|øæ £ ñqï+‘ù·d|⁄ü nøÿ£ &É
‹]–, ‹ì Çø£ ¨≥˝ŸøÏ ‹]– yÓfi≤›eTqT≈£îHêïeTT.
nsTT<Tä eT+~ ø*£ dæ }ãsT¡ ˝À ¨≥˝Ÿ yfiÓ ≤e› TqT
≈£îHêï+. n<˚ »]– ñ+fÒ m+‘√ u≤>∑T+&˚~!

‘êHê|üÁ‹ø£ pHé 2019 54

e÷ m<äTs¡T>±H˚ ¬s’˝Ò« ùdºwüHé. q&ÉT#·T≈£î+≥÷ |ü]dæú‹.
˝À|ü\øÏ yÓ[¢ {Ϭøÿ{Ÿ ø=qTø√ÿ≈£î+&Ü ˇø£ s√EøÏ ªªô|ò’Hé ø£≥º+&ç, ˝Òø£b˛‘˚ n+<ä]˙ C…’\T˝À
dü]b˛j˚T bÕdt rdüT≈£îHêïeTT. Ä bÕdt‘√ s√»+‘ê
‹s¡>∑#·TÃ. n|ü⁄&˚ e∫Ãq ¬s’\T møÏÿ ≈£Ls¡TÃHêïeTT. ô|&É‘ê+μμ nHêïs¡T.
uÛÀ^˝À m≈£îÿeeT+~ ˝Òs¡T. y˚TeTT, Ç+ø√ Ç<ä›s¡T >∑‘·´+‘·s¡+ ˝Òø£ ô|ò’Hé ø£fÒºdæ ªªÇø£ eT∞¢ MT
≈£îÁsêfi¯ó¢ e÷Á‘·y˚T ñHêïs¡T. düs¡<ë>± ø£ãTs¡T¢ #Ó|ü
≈î£ +≥÷ Äq+<+ä >± ñqï deü TjT· +˝À {ø¬Ï {Ÿ ø˝£ ø… sº£ Y <˚XÊìøÏ sêeTTμμ nì #ÓbÕŒeTT.
e∫Ã+~. e÷ {Ϭø{Ÿ ã<äT\T bÕdt Ç#êÃeTT. ¬s’\T ªªMTs¡T sêø£b˛sTTHê |üs¡yê˝Ò<äTμμ nì ˇø£
møπ ÿ eTT+<Tä bÕdìt j÷· øyºÏ {˚ Ÿ #d˚ Tü ø√yê*. ˝øÒ b£ ˛‘˚
n~ #Ó\¢<äT. á $wüj·T+ ¬s’\T MT<ä ≈£L&Ü »s¡àHé b˛©düT nHêï&ÉT.
uÛ≤wü˝À sêdæ ñ+{≤s¡T. n|üŒ{Ï es¡≈£î ‹j·T´>± kÕ–q Á|üj·÷D+˝À

ªªMT {ø¬Ï {Ÿ #\Ó <¢ Tä , ô|H’ò é ø≥£ +º &μç μ n+~ {ø¬Ï {Ÿ Ç˝≤ #˚<äT ≈£L&Ü ø£*dæ+~. J$‘·+˝À nìï{Ï˙
ø£˝…ø£ºsY. kÕ«>∑‹+#ê* nì e÷≈£î y˚TeTT q#·Ã#Ó|ü≈£îì
¨≥\TøÏ ‹]– yÓfi≤¢eTT.
ªªe÷ <ä>∑Zs¡ bÕdt ñ+~ ø£<ë!μμ nì ÄyÓT‘√
ø±ùd|ü⁄ yê~+#êeTT. ¨≥\TøÏ #˚s¡T≈£îì $T–*q $TÁ‘·T\ì
#÷· &>É ±H˚ n|Œü {eÏ s≈¡ î£ |&ü ¶É e÷ øc£ Õ\º ì eT]Ãb˛sTT
{°d” e÷Á‘·+ s¡÷˝Ÿ n+fÒ s¡÷˝Ò nì ÄyÓT düs¡<ë>∑ ø£ãTs¡T¢ #Ó|ü≈£îHêïeTT. |üø£ÿs√E me]
e÷≥ MT<ä >∑{Ϻ>± ì\ã&ç+~. $e÷Hê\T yêfi¯ó¢ |ü≥Tº≈£îì Ç+{ÏøÏ #˚s¡T≈£îHêïeTT.

ªªy˚TeT+<äs¡+ nyÓT]ø± qT+&ç e#êÃeTT. (düe÷|üÔ+)
e÷≈£î u≤wü ≈£L&Ü sê<äT, n+<äTπø #·<äe˝Òø£
b˛j·÷eTTμμ nì dü]› #Ó|üŒ&ÜìøÏ Á|üj·T‹ï+#êeTT. 55 pHé 2019 ‘êHê|üÁ‹ø£

nyÓT ˇ|üø√ø£b˛>± ªªHê≈£î u≤ø£|t ø±yê*μμ
nì bò˛qT˝À b˛©düTì |æ*|æ+#·T≈£î+~.

MTs¡T ô|ò’Hé ø£≥º+&ç, ˝Òø£b˛‘˚ n+<ä]˙ C…’\TøÏ
rdüT≈£îyÓfi≤ÔqT nì #Ó|æŒ+~.

j·÷Á‹≈£î\‘√ Ç˝≤π>Hê Á|üe]Ô+#˚~? Ç˝≤
nsTT‘˚ Ç+ø√kÕ] MT <˚XÊìøÏ sêeTT nì >∑{Ϻ>±
#ÓbÕŒeTT.

nøÿ£ sπ <¢ Tä , MTsT¡ eT∞¢ sêøb£ ˛sTTHê |sü y¡ ê˝<Ò Tä
nì ÄyÓT HÓeTà~>± #Ó|æŒ+~.

Ç+‘· e÷≥Hêïø£ ªªdüπs, y˚TeTT C…’\TøÏ ¬s&ûμμ
nì #ÓbÕŒeTT.

¬s’\T˝À ñqï ˇø£ ≈£îÁsê&ÉT n‘·ì ùdºwüqT˝À
ªªÇ<=ø£ sπ ddæ ºt <X˚ +¯ μμ nì nsT¡ #T· ≈î£ +≥÷ ~>π kÕ&TÉ .

n+<ä]˙ @sYb˛sYº˝À ñqï ¬s’˝Ò« Ä|ò”düTøÏ
rdüT≈£îyÓ[¢+~. nø£ÿ&É b˛©düT\‘√ ≈£L&Ü Ç<˚

ø=dü] bÕ≥\ ø=düsêE ù|s¡T $q>±H˚ ¬s’‘·TJ$‘·<äs¡ŒD≤\e+{Ï π>j·÷\T, ‘ê‹«ø£^‘ê\T,
n»sêeTs¡ Vü‰dü´^‘ê\T, Ç+ø± e+<ä˝≤~ |ü˝…¢≥÷]bÕ≥\T, C≤q|ü<ä^‘ê\T,
ø=düsêE Á|üuÀ<Ûä^‘ê\T dæ˙ dü+^‘· Á|æj·TT\≈£î C≤„|üø±ìøÏ ekÕÔsTT.
ø=düsêE sê|òüTej·T´ >±]ì ‘=\T‘· dæ˙s¡+>±ìøÏ ‘·q ª¬s’‘·T_&ɶ μ dæìe÷
#·+<äÁVü‰dt <ë«sê |ü]#·j·T+ #˚dæqyês¡T >∑÷&Ée*¢ sêeTÁãVü≤à+>±s¡T. eT*Á|üy˚X¯+, #ê˝≤
ø±˝≤ìøÏ ªô|<ä›eTqTwüß\T μ dæìe÷‘√ >±˙ »s¡>∑˝Ò<äT.μô|<ä› eTqTwüß\Tμ, Ä
‘·sê«‘· ªsêp ù|<äμ bÕ≥\ $»j·T+, ªs√E\T e÷sêsTTμ dæìe÷≈£î <ë]
rkÕsTT. ªs√E\T e÷sêsTTμ nK+&É $»j·T+‘√ ø=düsêE dæ˙s¡+>∑+˝À
dæús¡|ü&ܶs¡T.
eTs√ eT÷&ÉT <äXÊu≤›\bÕ≥T, n+fÒ J$+∫ e⁄qï+‘·ø±\+ Äj·Tq bÕ≥\T
ÁyêdæHê Á|ü<∏äe÷s¡ú+˝À Á|ü<Ûëq+>± 1970 ÁbÕ+‘ê\es¡≈£L e∫Ãq ø=düsêE
bÕ≥\≈£î ñqï $düÔè‹, y…’$<Ûä´+, HÓ’>∑ì>∑´+ Äj·TqqT ªC≤q|ü<ä ø£$kÕs¡«uÛÖeTμ
_s¡T<ëìøÏ ns¡TΩD°í #˚kÕsTT. Ä bÕ≥\˝À eT]ø=ìï+{Ïì á yê´dü+˝À
#·÷<ë›+.

<äTøÏÿbÕ{Ï eT<ÛäTdü÷<äqsêe⁄ dæìe÷\T

<Tä øÿÏ bÕ{Ï eT<TäÛ d÷ü <qä sêe⁄>±]ì e∫Ãq dæ˙e÷\˝Àì ø=ìï eT+∫
bÕ≥ \qT Çøÿ£ &É >T∑ sT¡ Ô #d˚ Tü ≈î£ +<ë+.
∫Á‘·d”eT˝À ªÁ|æì‡bÕ˝Ÿμ nH˚yês¡T. á ¬s+&ÉT <äXÊu≤› \˝À ø=düsêE
|ü<ä∆‘·T\T, $\Te\T, ñ‘·ÔeT Á|üe÷ bÕ≥˝ìÒ eT<TäÛ d÷ü <qä sêe⁄ dìæ e÷\T
D≤\‘√ Äj·Tq eTTK´+>± ªnqï #ê˝≤ nsT¡ <Tä >± e#êÃsTT.
|üPsêíμ |ü‘êø£+ MT<ä 50, 60 <äXÊ
u≤\› ˝À øfi£ ≈¯ î£ ø±dTü ≈î£ e+‘qÓ yd˚ qæ , ‘√&çø√&Éfi¯ó¢ dæìe÷˝À Ç‘·s¡
ñ‘eÔ· TyTÓ qÆ , Ä]øú +£ >± eT+∫ $»j÷· s¡#·sTT‘·\THêï m≈£îÿe uÛ≤>∑+
\qT #·÷dæq ∫Á‘ê\HÓH√ï ì]à+ bÕ≥\T ø=dsü êCÒ ÁyêkÕsq¡ ï d+ü >‹∑
#ês¡T. dü+^‘· kÕVæ≤‘·´|üs¡+>± á Ç+‘·≈£îeTT+<äT #Ó|ü≈£îHêï+.
s√Eø° >T∑ sT¡ +Ô #T· ≈î£ H˚ ÄDÏ eTT‘ê´\ ‘·s¡yê‘· e∫Ãq e÷+>∑\´ ã\+
˝≤+{Ï nH˚ø£ bÕ≥\T nqï|üPs¡í (1959) dìæ e÷˝À Ç<sπ›ä øe£ ⁄\T - ÁoÁo
dìæ e÷\˝À e#êÃsTT. nsTT<Tä , ø=dsü êE Hê\T>T∑ bÕ≥\T
ÁyêXÊsT¡ . á |+ü |øü +£ ≈L£ &Ü #ê˝≤
<Tä øÿÏ bÕ{yÏ ê] dìæ e÷\‘√ ø=dü |ü<ä∆‹>± »]–+~. dæìe÷ ¬s+&ÉT
sêE düVü≤ Á|üj·÷D+ ‘√&çø√&Éfi¯ó¢ »+≥\ #T· ≥÷º ‹sT¡ >T∑ ‘T· +~. yTÓ T<{ä Ï
(1957) dæìe÷‘√ yÓTT<ä ˝…’+~. Ä /Á|<ü ëÛ q »+≥ kÕ$Á‹, Hê>π X«¯ ss¡ êe⁄
dìæ e÷˝Àì bÕ≥\ $Xc‚ Õ\T Ç+‘≈· î£ bÕ&TÉ ≈î£ H˚ bÕ≥\˙ï ÁoÁo ÁyêjT· >±,
eTTqT|ü⁄ yê´kÕ\˝À #·÷XÊ+. M] ¬s+&√/Vü‰dü´ »+≥ πs\+–, sê»
ø±+_Hw˚ Hü ˝é À ∫e] dìæ e÷ sê<ëÛ øè£ wíü düT˝À#·q bÕ≥\T, n˝≤π> eTs=ø£
(1978). M{˝Ï À ‘√&øç √&fiÉ ó¯ ¢ ‘s· T¡ yê‘·

‘êHê|üÁ‹ø£ pHé 2019 56

#ÓøÏÿ* MT<ä #ÓsTT´ #˚]Ã ∫qï<ëq! yÓTT>∑yê] Hê≥ø±\T $ìj·TT+{ÏH√jYT
˙e⁄ ∫+‘·b˛<äT yÓ+<äTπø sTT+‘·˝Àq yê] yÓ÷E˝…+‘· ã÷≥ø±˝À ‘Ó\T‡ø=+{ÏH√jYT
˙ ∫≈£îÿ\ìï r]b˛jÓT ∫{Ïø£˝Àq
#˚dæq y˚T\T eTs¡Te˝ÒqT ∫qïyê&É! ˆˆ#ÓøÏÿ*ˆˆ
˙≈£î #˚‘·T˝…‹Ô yÓTT≈£îÿ‘êqT eHÓïø±&É! ˇ+{Ï>±HÓ Ávã‘·Tø£+‘· q&ÉT|ü⁄ø=+<äTyê?
Hê J$‘·yÓTà e÷]b˛jÓT H˚{Ï‘√&É nã“! »+≥CÀ* ˝Ò≈£î+&É »s¡T|ü⁄ø=+<äTyê?
Ä&É<ëì Áã‘·Tø£+f… r>∑e+{Ï~ ˝À≈£î\+f… ø±≈£î\ì eTs¡∫b˛<äTyê
u≤>∑ ˙s¡Tb˛dæ ô|+#·T≈£î+f… kÕ>∑q+≥~ á ˝Àø£eT+f… ˝…ø£ÿ˝Òø£ m–]b˛<äTyê ˆˆ#ÓøÏÿ*ˆˆ
yÓTT>∑‘√&ÉT e⁄+fÒH˚ CÀs¡T>∑T+≥~ }ø£<ä+|ü⁄ ˙‘·T\ìï Ä\øÏdæÔH√jYT
n~ eT÷&TÉ |Pü \T ÄsT¡ ø±jT· ˝Ö‘T· +≥~ ˆˆ#øÓ ÿÏ *ˆˆ ˙ }Vü≤˝Àì ø£≥Tø£+‘· $|æŒ #·÷dæÔH√jYT
#·<äTeP dü+<Ûë´˝Òì #·e≥qT>±H√jYT dü÷{Ïb˛{Ï e÷≥\ìï jø£{Ϻô|≥ºy√jYT
˙ #ê‘·Ts¡´eT+‘ê H˚ ø£ìô|&ç‹H√jYT Ç+ø£ #ê≥Te÷≥T #·÷|ü⁄\ìï <ë∫ô|≥ºy√jYT

ˆˆ#ÓøÏÿ*ˆˆ

_#÷ >‘∑ ÔÓ bÕ≥ ø=dsü êE ÁyêXÊsT¡ . dsü <¡ ë>±H˚ ñ+≥T+~. Á|‹ü #s· D¡ +˝Àq÷ n+‘´·
sπ \+–, sê»dTü ˝À#q· ø√d+ü ø=dsü êE Áyêdqæ ÁbÕd\ü T $~>Û ± bÕ{+Ï #&· yÉ T˚ ø±ø£ eT÷&TÉ |Pü \T ÄsT¡
ø±jT· \T, }ø<£ +ä |⁄ü ˙‘T· \T, d÷ü {bÏ ˛{Ï e÷≥\T
eT+∫ V‰ü d´ü ^‘+· ª#øÓ ÿÏ * MT<ä #sÓ TT´ #]˚ à ∫qï yTÓ T<˝ä q’… qT&øç ±sê\T, ª»+≥CÀ* ˝≈Ò î£ +&É »sT¡ |⁄ü
<ëq...μ kÕV≤æ ‘´· + #÷· <ë+› . ≈£î+≥yêμ e+{Ï ø=düsêE e÷Á‘·y˚T Áyêj·T>∑\
yêø±´\T Á|‘ü ´˚ ø+Ï ∫ #÷· &+É &.ç
bÕ≥ yTÓ T<{ä À¢ ÄyTÓ n‘q· +fÒ m+‘· >öse¡ +
#·÷|ü⁄‘·T+<√ n‘·qT ‘·q n‹#·qTe⁄ Äø£‘êsTT M]MT<˚ ∫Á‹+#ã· &¶É eTs√ Á|Cü ≤<sä D¡ bı+~q
e÷≥\‘√ <ëìï m˝≤ b˛>=≥Tº≈£î+{≤&√ ø£<∏ëqT bÕ≥ ªyTÓ Æ &jç T· sY MTHê...μ, <ë<ë|⁄ü ô|b’ Õ≥≈î£ ø=q
>∑TD+>± á bÕ≥ #·÷|ædüTÔ+~. yÓTT<ä{À¢ ÄyÓT kÕ–+|⁄ü >± nì|dæ Tü +Ô ~. eT#T· ÃøÏ s¬ +&TÉ #s· D¡ ≤\T,
ª∫+‘·b˛sTTμ ñ+&É≥+ #·÷dæ VüQcÕs¡T #˚<ë›eTì yê{˝Ï À ô|b’ Õ≥˝≤>π #s· D¡ ≤˝À¢ $~>Û ± bÕ{+Ï #ã· &qç
n‘·qT n˝≤ e÷≥\T ø£*bÕ&ÉT nì ≈£L&Ü n+‘´· ÁbÕdü #÷· &eÉ #T· Ã.
nqTø√e#T· Ã. @yTÓ HÆ ê Ç~ yê]<]›ä ø° $+≥Tqï eTqø°

57 pHé 2019 ‘êHê|üÁ‹ø£

Wq+{≤sê! MTs¡T ø±<ä+{≤sê!
@eT+{≤s¡T? e{Ϻ yê<ä+{≤sê?
ù|s¡T≈£î e÷Á‘·+ MTs¡T ô|<ä›eTqTwüß\+{≤s¡T

yÓTÆ &çj·TsY MTHê! eTVü‰eT+∫<ëHê! eTT‘êÔ‘·\ ns¡®q‘√{Ï yÓTTq>±fi¯ó¢>∑ b˛E\T y˚dæ
M\T∫¬øÿHê? H˚{ÏøÏ C≤*ø£˝…ZHê dü÷≥Tã÷≥T ˙≥T>∑ ‘=&ç–, kı‘·Ô+‘ê ø£åes¡+ #˚dæ
øw£ +ºü ‘\Ó *jT· ø£ >±*øÏ ‹]>π ø㣠Tss¢¡ êjT· Tfió¯ H¢ êïs+¡ fÒ

ˆˆWq+{≤sꈈ

yÓTÆ&çj·TsY kÕs¡÷! nVü≤ ‘·–Z+#·T CÀs¡T m+‘+Ó ‘√ ÄÁXs¯ TT+∫ qjT· eTTà>∑ Á|»ü \qT eTT]|+æ ∫
ã˝ã… ˝… |<ü eä ⁄\ kÕ~+Û ∫ VQü cÕsT¡ >∑ ô|d’ kÕ >&∑ sç TT+∫
q$«b˛‘ês¡T q\TZs¡T q$«b˛‘ês¡T Á|ü»\+fÒ eTs¡∫ ‘·eT kÕ«s¡ú+ #·÷#˚ Á|üC≤e+#·≈£î\T

|üdüTÔ˝…’Hê e⁄+&ç ø±bÕ&É‘êqT e⁄Hêïs¡+fÒ ˆˆWq+{≤sꈈ
ÁbÕDyÓTÆHê ˙≈£î <Ûës¡b˛kÕÔqT
|üP\˝ÀHê u…{Ϻ |üP»õ+#·T‘êqT mHÓïqï ÄX¯\‘√{Ï ñqï Ädæú uÒs¡+ô|{Ϻ
‘·*<ä+Á&ÉT\T |ü+|üã{Ϻ düs¡<ë>± dæ>∑¬s{Ÿ |ü{Ϻ
˙fi¯¢˝ÀHê eTTìZ u≤dü CÒkÕÔqT ˆˆyÓTÆ &çj·TsYˆˆ ø±|ò”¨≥˝Ÿ ø±‘ê ô|&ÉT‘·T #·<äTe⁄≈£î düTHêï

ø=‘·Ô>± ˙ ô|’‘·´y˚TeTT+~˝Ò #·T&É‘ês¡+fÒ ˆˆWq+{≤sꈈ
≈£îÁsêfi¯¢ø° yÓÁ] düVü≤»eTTà˝Ò
ás√Eø° >=&Ée #ê*+#·T˝Ò &Üu…’q y˚wüy˚Tdæ |üdü+<äT>∑ {°bÕغ˝Ÿ #˚dæ
r]ø£>∑ ˙ >√\ $+{≤qT˝Ò ô|’yêfi¯¢qT CÒãT˝Àqy˚dæ Á|üC≤<ÛäqeT+‘ê uÛÀ+#˚dæ
ˆˆyÓTÆ &çj·TsYˆˆ yÓ÷kÕ\T #˚dæ »>∑eT+‘·s√dæ ô|qTeTTÁ<ä |ü&ɶ

sê»dTü ˝À#q· , eTs√ qsøÔ¡ Ï ø*£ dæ n_qÛ sTT+#˚ |òüTqT\THêïs¡+fÒ ˆˆWq+{≤sꈈ
qè‘·´^‘·+ ªWq+{≤sê MTs¡T ø±<ä+{≤sêμ ˝Àø£
Ø‘·T\ MT<ä ø=düsêE $düTs¡T\‘√, eT+∫ì bÕÁ‘\· HC’Ó ≤\T, yê]eT<´äÛ yfi˚ ≤ø√fi≤\T yê] jT· T>fi∑ ¯
Á|üuÀ~Ûdü÷Ô ádü]øÏ eTq+ }Væ≤+#˚ düs¡[˝ÀH˚ ^‘ê˝ÀH¢ >˚ ±ø£ á bÕ≥˝À ≈L£ &Ü Á|yü X˚ ô¯ |≥&º +É ø=dü
kÕ–Hê Bì˝À ∫qï ‘e· ÷cÕ #X˚ ÊsT¡ ÄjT· q. n<˚ sêE #d˚ qæ ‘e· ÷cÕ. Ç+‘· ne>±V≤ü q‘√ bÕ≥\T
$T{À ‘*Ó j÷· \+fÒ á bÕ≥˝Àì ø=ìï #s· D¡ ≤\T ÁyêjT· &+É #ê˝≤ nsT¡ <Tä >±, nB yTÓ T‘+Ô· s#¡ q· +‘ê
#÷· &Ü*. ˇ+{#Ï ‘˚ · kÕ–‘H˚ ˚ øq£ ã&TÉ ‘T· +~. V‰ü d´ü »+≥ ø√d+ü
Ç+‘· ÁX<¯ ∆ä ø=dsü êE >±ãfºÒ rdTü ≈î£ Hêïsì¡ #|Ó Œü e#T· Ã.
¬s+&√ qs¡ÔøÏ n&ɶ<ës¡T˝À¢ |ü<äe⁄\T kÕ~Û+∫
n$˙‹øÏ bÕ\Œ&¶É Á|Cü ≤e+#≈· î£ \ >T∑ ]+∫, |Tüò sêHê e÷+>∑\´ã\+ dæìe÷øÏ ø=düsêE Áyêdæq
<=+>\∑ >T∑ ]+∫ bÕ&TÉ ‘T· +~. H{˚ Ï deü ÷»+˝À ≈L£ &Ü Hê\T>√ bÕ≥ ˇø£ ì+<ëdTü ‹Ô ˝≤+{Ï y+Ó øq£ ï uøÑÛ ^ÔÏ ‘+· .
Ç≥Te+{Ï yês¬ +<sä √qqï d+ü >‹∑ ‘*Ó d+æ <.˚ MTHêøåÏ ô|’ bÕ≥\˝À E˝≤sTT nu≤“sTT\T, |Tüò sêHê ô|<›ä
(sê»dTü ˝À#q· ) bÕ&qç #s· D¡ ≤\T ≈L£ &Ü ô|ø’ Ï Ç<˚
e÷~]>± dü+|òüT+˝Àì b˛s¡+uÀ≈£î »˝≤‡sêj·TTfi¯¢
>T∑ ]+∫ nì|kæ ÕsÔ TT. dìæ e÷ #÷· ùdÔ ‘*Ó ùd d+ü >‹∑ ,
ÄyÓT yê>±“D≤\˙ï m<äTs¡T>± ≈£Ls¡TÃqï ¬ø’˝≤dü+
(sπ \+–)øÏ ‘>· T∑ \÷Ô ñ+{≤sTT. n‘q· T ñ*øÏ ñ*øÏ
|&ü TÉ ‘÷· uTÑÛ C≤\T ‘&· TÉ eTT≈î£ +≥÷ ñ+{≤&TÉ . yê]

‘êHê|üÁ‹ø£ pHé 2019 58

eTqTwßü \T MT<ä ñqï >T∑ ], á bÕ≥˝À ≈î£ V≤ü Hê bÕ≥\T dü÷|üsYVæ≤{Ÿ‡ nsTT´ yê{Ïì ás√Eø°
u≈ÑÛ î£ \Ô MT<ä m≈î£ ÿô|{ºÏ ÁyêXÊsT¡ ø=dsü êE. ª‹sT¡ |‹ü ‘\· #T· ≈î£ +≥THêïeTT. m+‘· Á|‹ü uÑÛ ñqï ø$£ ø¬ H’ ê kÕsº Y
y˚+ø£fÒX¯«sê <=sê...μ nqï á bÕ≥ ø=ìï ˝…’qT¢ yê\÷´ nH˚~ m+‘· ñ|üjÓ÷>∑|ü&ÉT‘·T+<√ <äèX¯´
#÷· &+É &.ç ÁXe¯ D e÷<´äÛ eTyTÓ qÆ dìæ e÷˝À n<+Ó ‘· eTTK´y÷Ó
≈L£ &Ü e÷+>\∑ ´ã\+ bÕ≥\ e\¢ ‘\Ó TdTü +Ô ~.
uøÑÛ »Ô£ Hê\˝À #ê˝≤eT+~˝À ˝ìÒ <säÛ à¡ ãT~ì∆
ø=+‘· y˚<äq>± y˚fi≤ø√fi¯+>± ˇø£Á|üø£ÿ m‹Ô bı&ÉT ‘q· d˙æ J$‘+· ˝À m≈î£ ÿeu≤Û >+∑ V‰ü d´ü bÕÁ‘·
düTÔHêï, yÓTT<ä{Ï #·s¡D+ j·T‘·T\T, ÁbÕdüj·T‹, \ø,° n‹~∏ bÕÁ‘\· ø,° n+‘>· ± ÁbÕ<ëÛ q´‘· ˝ìÒ bÕÁ‘·
n+‘´· ÁbÕd˝ü ÀÔ #ø· ÿ£ >± kÕ>T∑ ‘T· +~. u§#ÃÓ ˝Àq sêsTT \ø°, Á|ü<äs¡Ùq bÕ≥\ø°, C≤q|ü<ë\ø° bÕ≥\T
e÷]à u§#ÓÃ˝Àq >∑#·Ã>±j·T nq&É+ e\¢ e∫Ãq ÁyêjT· &+É ˝À |]ü $T‘e· TsTTb˛j÷· sT¡ ø=dsü êE. Ç~
‘÷· >T∑ eTs√ n+<yä TÓ qÆ $wjü T· +. ˇøs£ ø¡ +£ >± m<Tä Ø‘.˚ nsTTHê ‘≥· T≈º î£ ì n+‘· ñ‘eÔ· T
kÕV≤æ ‘´· dèü wºæ #j˚ T· &+É ÄjT· q≈î£ ø±ã{ºÏ #*Ó +¢ ~.
ysÓ d¡ æ e÷+>\∑ ´ã\+˝Àì ø=dsü êE bÕ≥\˙ï ˇø£ u≤ø±‡|d”ò Tü d÷ü Á‘+· >± ø=dsü êE bÕ≥qT ∫e]
eT+∫ bÕ≥˝Ò. ns¡úe+‘·+>± y…’$<Ûä´+>± bÕÁ‘·\ es¡≈£L ìsêà‘·\T uÛ≤$+#·&É+e\¢ uÛÑTøÏÔøÏ ˝À≥T
eTqd‘Ôü ê«\≈î£ <>ä sZ∑ >¡ ± u≤>T∑ +{≤sTT. ˝≈Ò î£ +&Ü ≈î£ ˝≤kÕ>± ÄjT· q J$‘+· >&∑ ∫ç b˛sTT+~.
HêsTTø£ MT<,ä HêjT· ≈î£ &ç MT<ä ∫Á‹+∫q bÕ≥\T
á dìæ e÷≈î£ ll Áyêdqæ nsTT<Tä bÕ≥\T ø=+‘e· s≈¡ L£ e∫ÃHê n$ @ e´+>´∑ ^‘ê˝À, Á|uü À<äÛ
ø=dsü êE Áyêdqæ Hê\T>T∑ bÕ≥\T b˛*à #÷· &≥É + ^‘ê˝À njT˚ ´$. »qkÕe÷Hê´ìøÏ m≈î£ ÿe>± q#Ã˚
≈L£ &Ü kÕV≤æ r|bæ ÕdTü \≈î£ eT+∫ ød£ sü ‘¡ T· .Ô ll˝À Áù|eT jT· T>fi∑ ^¯ ‘ê\T m≈î£ ÿe>± $T>‘∑ ê øe£ ⁄\≈î£
u≤Û e^‘ê\ e÷søZ¡ $£ ‘êØ‘T· \ kÂ+<sä ´¡ +, ø=dsü êE˝À yÓfi‚¢$. ny˚ m≈£îÿeeT+~øÏ ás√Eø° >∑Ts¡TÔ+&˚
C≤q|<ü ä >π jT· kÕV≤æ ‘´· Ø‘T· ˝Àì¢ kÂsu¡ +ÑÛ , s¬ +{Ï bÕ≥\T >±ã{ºÏ ø=dsü êEqT ø±yTÓ &û ø$£ >±H˚ m≈î£ ÿe
eT<´äÛ e´‘ê´d+ü u˝ÑÛ Ò øq£ ã&TÉ ‘T· +~. á Ç<s›ä T¡ øe£ ⁄ eT+~ ás√Eq ns+ú¡ #d˚ Tü ≈î£ +≥THêïsì¡ ÄjT· q≈î£
\˙ yê]yê] H|˚ <ü ë∏ ´\≈î£ , HC’Ó ≤\≈î£ <>ä sZ∑ >¡ ± #÷· &É sêe\dqæ +‘· >T∑ ]+Ô |⁄ü sê˝<Ò ìä Hê $XÊ«d+ü .
{≤ìøÏ e÷+>\∑ ´ã\+ bÕ≥\T eT+∫ neø±X+¯ .

eTs√ d+ü >‹∑ . s#¡ H· êbÕ≥e+‘√ bÕ≥T kÕ$Á‹,
Hêπ>X¯«s¡sêe⁄, |òüT+≥kÕ\\ Äø£s¡¸D ‘√&Ó’q ll

‹s¡T|ü‹ yÓ+ø£fÒX¯«sê! <=sê! ˙≈£î e÷≈£î düTqïj˚TqjÓ÷! ˙yÓ’q>±ì
˙yÓ ~ø£ÿì q$TàHêqTsê ì>∑ZBdæ n&É>∑y˚eTjÓ÷! ˆˆ‹s¡T|ü‹ˆˆ
ñqïyêfi¯ó¢ ˙ø√dü+ |ü⁄D≤´ìøÏ ekÕÔs¡T
ø£&ÉT|ü⁄ #·÷|æ j·÷∫ùdÔ ø£dü] ‹{Ϻb˛kÕÔs¡T ˆˆ‹s¡T|ü‹ˆˆ ñqï~ #ê\<äì VüQ+&û˝À &ÉãT“y˚dæ
$T≥ºsêfi¯¢ <ë]b˛sTT dæyÓT+≥T s√&ÉT¶ yÓ*dæ+~ es¡eTT˝…H√ï ø√s¡T≈£î+{≤s¡T
ø±*q&Éø£ e÷]b˛sTT ø±s¡¢ edü‹ ø£*–+~ y˚TeTT C≤HÓ&ÉT bı≥ºø£ì _#·Ã+ m‘êÔeTì
e#˚Ãbıj˚T´ yê]¬ø\¢ eqs¡T u≤>∑ ≈£î~]+~ ñ]$T#·÷dæ ‘·s¡TeTTø=kÕÔs¡T ˆˆ‹s¡T|ü‹ˆˆ
_#·Ã>±\¢ u§#ÓÃ˝Àq >∑#·Ãø±j·T |ü&ç+~ ˆˆ‹s¡T|ü‹ˆˆ
bı+>∑˝Ÿ |ü⁄*¨s¡ ã÷+~ n≥Tº
#·¬øÿs¡ |bı+>∑˝Ÿ e&É\&ÉT¶ u§ã“≥Tº
Äs¡–+#·ì ˙ ù|s¡Tq ns¡ŒD #˚düTÔ+{≤s¡T
Á|ükÕ<ë\T e+‘·T˝Òdæ |ü+#·Tø=ì ‹+{≤s¡T

59 pHé 2019 ‘êHê|üÁ‹ø£

dü+<äs¡“¤+ e∫Ã+~ ø±ã{Ϻ #Ó|üø√e\dæq ÁyêXÊsT¡ . n~ ÄjT· q nsT¡ <Tä >± Áyêdqæ uøÑÛ >πÔÏ j÷·
e÷≥. d.æ HêsêjT· Ds¬ &¶ç m≈î£ ÿe>± V≤” s√ V≤” s√sTTq¢ \˝À ˇøf£ Æ… $T>‘∑ ê bÕ≥˝≤>π¢ n‘´· +‘· Á|Cü ≤<sä D¡
&É÷´jÓT≥T¢ Áyêùdyês¡T. Á|ü‘˚´øÏ+∫ ìsêà‘·\T bı+~q ªÁosêeT ˙HêeT yÓT+‘√ s¡T∫sê...μ nqï
ÄjT· qqT |ìü >≥∑ T≈º î£ ì n≥Te+{Ï bÕ≥\≈î£ |*æ #˚ bÕ≥.
yêsT¡ . d˙æ ø$£ >± ÄjT· q kÕHú êìø,Ï ÄjT· q bÕ≥\
∫sk¡ Õsú TTø,Ï >π jT· ø$£ >± ÄjT· q Á|‹ü u≈ÑÛ î£ ‘√&TÉ >± uÁÑÛ <ë#\· sêeT<ëdTü øs° qÔ¡ ªz sêeT ˙HêeT
á ‘·s¡Vü‰ bÕ≥\≈£î ñ+&˚ n<äq|ü⁄ Äø£s¡¸D\T yT˚ $T sT¡ ∫sêμ qT+∫ d«ü \Œ e÷sT¡ Œ\‘√ rdTü ≈î£ qï
dVü ‰ü jT· + #k˚ ÕjT· q&ÜìøÏ d+ü <V˚ ≤æ +#ø· ÿ£ s˝¡ <Ò Tä . |\ü $¢ øÏ ø=dsü êE Áyêdqæ #s· D¡ ≤\T #ê˝≤ ∫qï$.
nd\ü T yTÓ T‘+Ô· bÕfÒ #ê˝≤ ∫qï~. n+<Tä ˝À ≈L£ &Ü
2
∫es¡q e#˚à eT+>∑fi¯+ ‘ê´>∑sê»
1961˝À e∫Ãq Ç<s›ä T¡ $TÁ‘T· \T kÕ«$T~. nsTTHê Ç~ >=|Œü ø=dsü êE
nqï|Pü sêí yê] (<sä Ù¡ ≈î£ <Tä Ä<Tä ]>Ô ±]) bÕ≥>±H˚ Hq˚ T u≤Û $kÕqÔ T.
n<Tä “‘¤ · ∫Á‘ê\˝À ˇø{£ .Ï d+ü ^‘êìøÏ
e÷eT÷\T>±H˚ ô|<ä›|”≥ y˚dæ Á|üdæ<ä∆ sêeTuøÑÛ Ô£ sêeT<ëdTü ø° (á bÕÁ‘·
øe£ ⁄\ #‘˚ · bÕ≥\T ÁyêsTT+#˚ eT<TäÛ se¡ TD≤s¬ &¶ç u˝ÑÛ >Ò ± #X˚ ÊsT¡ ) uÁÑÛ <ë#\·
dü÷<äqsêe⁄>±] n_Ûs¡T∫øÏ kÕ\÷] sêeT<ëdTü ø° eTÚ*øy£ TÓ qÆ ‘&˚ Ü ñ+~.
sêCÒX¯«s¡sêe⁄>±] ny˚Tj·T Á|ü‹uÛÑ uÁÑÛ <ë#\· sêeT<ëdTü u≈ÑÛ î£ &Ô ’Ó C\’… TøÏ yfiÓ Ô‚
‘√&Ó’+~ á dæìe÷‘√H˚. ÁoÁo, sêeTuÛÑø£Ô sêeT<ëdüT C…’\T≈£î yÓ[¢
ÄsT¡ Á<\ä ‘√ bÕ≥T <ëXs¯ ~¡ ∏ (yTÓ T<{ä Ï u≈ÑÛ î£ &Ô Í‘ê&TÉ . $&<É ˝ä ’… e#êÃø£ uøÑÛ uÔÏ ≤Û e+
dìæ e÷) á dìæ e÷˝À bÕ≥\T ÁyêXÊsT¡ . n˙ï >=|Œü Ç+ø± Á|øü √|+æ ∫ Ç+{À¢ ‹+&øç Ï d]ü >±Z
bÕ≥˝Ò. á dæìe÷≈£î ø=düsêE ˇπø ˇø£ bÕ≥ ˝øÒ b£ ˛sTTHê ñqï<+ä ‘ê }&Ãç >T∑ fiÀ¢ sêeTT\ yê]øÏ
u»ÑÛ q\T Á|kü Õ<ë\‘√ ø¬ +’ øs£ ´¡ + #d˚ ÷ü +Ô {≤&TÉ . Ç≥T
lsêeT ˙HêeTyÓT+‘√ s¡T∫sê! e+{Ï Vü‰dü´|ü⁄, #ê<ädüÔ|ü⁄, ne÷j·Tø£|ü⁄ uÛÑ≈£îÔ&ÉT
zsêeT ˙ HêeTyÓT+‘= s¡T∫sê! sêeTT&ç‘√ m˝≤ e÷{≤¢&É‘ê&√ ø=düsêE Hê\Tπ>
m+‘√ s¡T∫ m+‘√ s¡T∫ m+‘√ s¡T∫sê ˆˆlsêeTˆˆ ˝q’… ˝¢ À n<Tä “‘¤ +· >± |≥ü T≈º î£ HêïsT¡ .

bÕ\T MT>∑&É\ ø£qï |ü+#·<ës¡ ∫\ø£\ ø£qï
‘·|ü\T #˚j·TT≥ e÷e+‘·T
<ä+&Éq bı+<äT≥ e÷e+‘·T
j·TeT <ä+&Éq bı+<äT≥ e÷e+‘·T
bÕ|ü+ #˚j·TT≥ e÷e+‘·T
<äj·T #·÷|æ+#·&Éy˚T ˙ e+‘·T ˆˆlsêeTˆˆ

sê‹H˚ sTT\ Hê‹>∑ e÷]à ø√‹πø |ü\T ˙‘·T\T H˚]Œ
eTVæ≤eT˝…H=ï #·÷|æq <˚yê eTeTT ÁuÀe sê˝Òyê
ˆˆlsêeTˆˆ

|üee÷q düT‘·T&ÉT ã≥Tº ˙ bÕ<ës¡$+<äeTT\≈£î
˙ HêeT s¡÷|üeTT\≈£î ì‘·´»j·T eT+>∑fi¯yéT

‘êHê|üÁ‹ø£ pHé 2019 60

bÕ\T MT>∑&É\ø£qï |ü+#·<ës¡ ∫\ø£\ø£qï •e >√$+<ä ` >√$+<ä
sêeTHêeT+ s¡T∫ nì nqT|ü\¢$ ≈£L&Ü Äj·Tq Vü≤] >√$+<ä ` >√$+<ä
Áyêd+æ <.˚ á e÷≥\ e÷<TäÛ s´¡ + øπ e\+ sêeTu≈ÑÛ î£ Ô
\πø >±<äT, me¬s’Hê ÄkÕ«~+#·e#·TÃ. Vü‰kÕ´ìï dü+‘êqy˚T ˝Òø£ dü«s¡Zy˚T ˝Ò<äì
$H√<ëìï n+~d÷ü HÔ ˚ uøÑÛ ‘ÔÏ ‘· ê«ìøÏ |Pü ]Ô Hê´jT· + ∫{ϺbÕ|üqT ‘Ó∫à ô|+#·T≈£î+{≤s¡T
Ç+‘· ∫qï e÷≥˝À¢ #j˚ T· ≥+ >=|Œü ‘q· +. dü+‘·T ø£*–+<ä+f… ∫{ϺbÕbÕsTT >∑‹
leT‘˚ sêe÷qTC≤j·TqeT:
BìøÏ s¡eTD≤¬s&ç¶ n_Ûqj·T+‘√ bÕ≥T
sk¡ Õ\÷sT¡ sêCXÒ «¯ ss¡ êe⁄ u≤D,° e÷<eäÛ ô|~› yêD,Ï ‘·eT u≤>∑Tø√düyÓTÆ ‘·+{≤\T |ü&É˝Òs¡T
Ä<äT]Ô ∫Árø£s¡D ø£*dæe∫à n‘·´+‘· ÄVü‰¢<ëìï m<äT{Ï ø=+|ü≈£î mdüs¡T ô|&É‘ês¡j·÷
Ç#Ã˚ bÕ≥>± #X˚ ÊsTT. yTÓ TV‰ü q qe⁄« ˝≈Ò î£ +&Ü á bıs¡T>∑T|ü#·Ã≈£î zs¡«˝Òì yê] >∑‹
bÕ≥ #÷· &≥É + nkÕ<´äÛ +. se¡ TD≤s¬ &>¶ç ±]øÏ ÄjT· q leT‘˚ sêe÷qTC≤j·TqeT:
d˙æ J$‘+· ˝À sπ \+–øÏ ñqïìï bÕ≥˝e¢Ò ⁄. yê{˝Ï À
Ç+‘ø· +£ fÒ eT+∫ bÕ≥ ÄjT· q≈î£ \_+Û ∫q <ëK˝≤ ˇs¡T\ø√dü+ ‘ê´>∑ yÓTTq]+#·T yês=ø£s¡T
˝e¢Ò ⁄. |üs¡T\ yÓ÷dü+ #˚dæ Áã‘·T≈£îyê]+ø=ø£s¡T
ñ|üø±]πø ø°&ÉT ‘·\ô|≥Tº yê] >∑‹
Ç<s›ä T¡ $TÁ‘T· \T dìæ e÷˝À ÄsT¡ Á<ä m≈î£ ÿe leTÁ<äe÷s¡eTD >√$+<ä
bÕ≥˝Ò ÁyêXÊs¡T. y˚πs dæìe÷\øÏ Äj·Tq Áyêdæq
sêeTT&ç bÕ≥\T #ê˝≤ Á|üdæ<ä∆+ ≈£L&Ü. Äj·Tq ø£*$T˝ÒqqHêïfi¯ó¢ ø£*dæyÓT*düT+{≤s¡T
n+<Tä u≤≥T˝ÀH˚ ñHêï ø=dsü êE≈î£ á ˇøÿ£ bÕ≥ ø£*$T #˚]qHê&ÉT ø±{≤¢&ÉT≈£î+{≤s¡T
Çe«≥+, n˝≤>π ø=dsü êE≈î£ e÷eT÷\T>± sêe\dqæ ø£*$T ô|+#˚ ø±j·Tø£wüº Je⁄\ |üì
ø±yT˚ &û »+≥ bÕ≥qT ÄsT¡ Á<øä Ï ÇùdÔ ÄjT· q ª#ø· ÿ£ ì leT‘˚ sêe÷qTC≤j·TqeT:
#T· øÿ£ dsü d¡ ≈ü î£ sêyμ˚ nH˚ eT+∫ bÕ≥ ÁyêjT· ≥+ á
dìæ e÷˝Àì ‘e· ÷cÕ. ÄHê&ÉT ljÓ÷– Ms¡ÁãVü≤à+>±s¡T ˆˆ•e>√$+<䈈
ø±\C≤„qeTT uÀ<Ûä #˚ùds¡j·÷
3 áHê&ÉT ø=düyÓÁ] yÓ+>∑fi¯bÕŒe÷≥
nø£åsê˝≤ »]– rπsqj·÷
<Tä øÿÏ bÕ{Ï yê] d÷ü ÿ\T˝À bÕ{+Ï #˚ ˇø£ |<ü ‹∆ä ,
ø<£ qä∏ T ã{ºÏ øfi£ ≤ø±sT¡ \qT m+|øæ £ #d˚ Tü ø√e&+É . øe£ ⁄\ sêE Áyêj·T&É+— ôd+{ÏyÓT+≥T/Áù|eT/$jÓ÷>∑+
<ëìøÏ deü ÷+‘s· ¡ ø±yTÓ &û Á{≤ø˘ ñqï e÷+>\∑ ´ã\+
$wüj·T+˝À (yÓTT<ä{Ï dæìe÷˝À ll, ø=düsêE Áyêj·T&É+— j·TT>∑fi¯
dìæ e÷ <=+>s∑ êeTT&TÉ ^‘ê\≈£î ÁbÕeTTK´‘· ñqï Ç<ä›s¡T $TÁ‘·T\T˝À
$TqVü‰sTTùdÔ) #·÷ùdÔ Äs¡TÁ<ä, ll, <ëX¯s¡~∏ <ë<ë|ü⁄ nìï bÕ≥\T
Ç|Œü {Ï es≈¡ L£ #÷· dqæ
dìæ e÷\˝À Ç~ ‘\Ó T
d÷ü HÔ ˚ ñ+≥T+~. e´e
kÕj·T+, |ü˝…¢ yê‘ê
es¡D+ m≈£îÿe ñqï
‘√&øç √&fiÉ ó¯ ¢ dìæ e÷˝À
m≈£îÿe bÕ≥\T ø=dü

61 pHé 2019 ‘êHê|üÁ‹ø£

Áyêj·T&É+, Ç˝≤. n˝≤π> ôd+{ÏyÓT+≥T, y˚<äq, ^‘ê\T- e÷+>\∑ ´ã\+˝À˝≤>± nìï bÕ≥\÷ ll
nbÕsê\ú T m≈î£ ÿe>± e⁄qï &Üøsº£ Y #Á· øe£ ]Ô˝À m≈î£ ÿe (6), ø=dsü êE (3) |+ü #T· ≈î£ HêïsT¡ .
bÕ≥\T ÄÁ‘j˚ T· ÁyêXÊsT¡ . ìsêà‘·>± <äTøÏÿbÕ{Ï eT<ÛäTdü÷<äqsêe⁄
Ä˝À#q· \ >T∑ ]+∫ Çøÿ£ &É Ç+ø=ìï d+ü >‘∑ T· \T #|Ó ü
(Ç<s›ä T¡ $TÁ‘T· \T˝À kÕ$Á‹øÏ Á|‹ü u≈ÑÛ î£ ‘>· Z∑ ø√e#T· Ã. kÕe÷q´+>± ø<£ ≈ä∏ î£ ‘>· yZ∑ ê]H˚ m+#T· ≈î£ Hêï
bÕÁ‘· ˝øÒ £ Ä$&≈É î£ neø±X+¯ Çe«øb£ ˛e&+É ≈L£ &Ü øfi£ ≤ø±sT¡ \˝À n+‘s· ‘Z¡ +· >± <ë–e⁄qï Á|‹ü uÑÛ |≥ü ¢
BìøÏ ñ<ëV≤ü sD¡ .Ò Ä|Œü {eÏ s≈¡ L£ nqï|Pü sêyí ê] nìï ≈£L&Ü Äj·Tq≈£î K∫Ñ·yÓTÆq n+#·Hê ñ+&˚~.
∫Á‘ê\˝À, Ç<s›ä T¡ $TÁ‘T· \T ‘s· y¡ ê‘· e∫Ãq nqï nøÏÿH˚ì n+‘·{Ï ø£<∏ëHêj·T≈£î&çì Äj·Tq <Ó’e
|Pü sêí yê] eT÷&TÉ dìæ e÷˝À¢ Ä$&É q{+Ï #êsT¡ .) $T∫Ãq nqï>±, Hêqï>± r]Ã~~q› $<ëÛ q+ nHø˚ £
d+ü <sä ê“\¤ ˝À Hê>π X«¯ ss¡ êe⁄ d«ü jT· +>± y\Ó &¢ +ç #êsT¡ .
n<˚ $<+äÛ >± 1961˝À e∫Ãq y\Ó T>T∑ ˙&\É T yTÓ T<{ä Ï dìæ e÷ neTsd¡ +ü <X˚ +¯ ô|sò TT˝H’… ê Ä<Tä ]Ô
∫Á‘+· ˝Àì$ Á|uü À<ëÛ ‘à· ø,£ Áù|eT, ‘‘· «· , Á|<ü sä Ù¡ q düTu≤“sêe⁄˝Àì kÕŒ¤sYÿ #·÷dæ nqï|üPs¡í dü+düú≈£î
ÄjT· qqT <sä Ù¡ ≈î£ &>ç ± rdTü ≈î£ HêïsT¡ .
dü]>∑+#·T N¬s>∑{Ϻ u§eTà+#·T¬s’ø£ <=&ç– eT<TäÛ d÷ü <qä sêe⁄≈î£ øfi£ ≤ø±sT¡ \ Á|‹ü uÑÛ |≥ü ¢
»\kÕ>∑ Hê‘√ sêj˚T ej·÷´] s¡+>∑T\u§eTà ñqï n+#·Hê≈£î eTs√ ñ<ëVü≤s¡D, ô|’q#Ó|æŒq≥Tº
dæìe÷≈£î b˛<ä+˝Òy˚ >∑j·÷´[ eTT<äT›\>∑TeTà Ç<s›ä T¡ $TÁ‘T· \T˝À sêeTT&bç Õ≥ ø=dsü êEø,° ø±yTÓ &û
ì\|üs¡ ∫H√ï&√ ˙ k˛≈£î ˙ ؃≈£î bÕ≥ Äs¡TÁ<äø° Çe«&É+. Ç≥Te+{Ï<˚ ÄÁ‘˚j·T
@&É H˚]ŒHêe⁄s√ á ˙≥T á >√≥T m≈£îÿe>± bÕ≥\T Áyêdæq &Üø£ºsY #·Áø£e]Ô˝À
$T+>∑ yÓT‘·T≈£î ˝Ò<ëjÓT MTkÕ\≈£î ôd+{≤j˚T ÄjT· q≈î£ sêyê*‡q eTqdTü bÕ≥ ªeTqdTü q eTqôdμ’
@fÒ{≤ _&ܶjÓT ` z|æø£ e⁄&ç^b˛j˚T bÕ≥ ll ÁyêjT· &+É , n<˚ dìæ e÷˝À ˝ø… ÿ£ Á|øü ±s+¡
Ç+{À á>∑\yÓ÷‘·`ãj·T≥ |ü\¢øÏ yÓ÷‘· ˆˆì\es¡ˆˆ ll ÁyêjT· e\dqæ $sV¡ ≤ü MD ^‘+· ª˙e⁄˝øÒ £ MD≤μ
môV≤! dü+bÕ<äq CÒdüTø√qT dü‘·Ôe⁄qïB ÄÁ‘˚j·T Áyêj·T&É+ (Ç<ä›s¡T $TÁ‘·T\T˝À ll
düø£ÿHÓ’q düTø£ÿ Hê≈£î |üø£ÿqTqïB ny÷Ó |Tüò MD^‘+· ªbÕ&yÉ \˚ sê~øÛ ±μ >T∑ sT¡ Ô ‘#Ó T· Ã
kÕ$T dü\¢>±pdæ dü+‘·T e⁄qïB ø√+&)ç . á bÕ≥\˙ï >=|Œü bÕ≥˝.Ò ˇø£ y$’… <´äÛ yTÓ qÆ
Ç+‘·ø£qï kıs¡ZeT+f… mø£ÿ&ÉTqïB bÕ≥≈î£ neø±Xy¯ TÓ TùdÔ Äj÷· øe£ ⁄\T ≈L£ &Ü dyü ê\T>±
ì\|üyÓ Hê sêD° ` ˙πø\ uÛÑj·T$T+ø£ rdTü ≈î£ ì ÁyêkÕsê nì|dæ Tü +Ô ~.
Ä|üyÓ ãsƒêD° ` n*¢_*¢ ≈£L‘·*+ø£ Äqï|Pü sêí d+ü d˝úü À bÕ{+Ï ∫q eTs√ d‘ü ê‡+Á|ü
ø£q+>±HÓ j˚Te÷jÓT >±*øÏ e~˝≤yêjÓT <ëjT· + Ä d+ü d˝úü À |ìü #d˚ qæ yê]øÏ Á|‹ü u≈ÑÛ î£ ‘>· ≥Z∑ Tº
_&ɶ\+f… |ü≥º<ëjÓT #·<äTe⁄>=&Ée jÓT‘·ÔyêjÓT Á|yü ÷Ó wHü ˝é ≤>± b˛qTb˛qT eT]+‘· ÁbÕ<ëÛ q´‘· >\∑
ã+&É#êøÏØ‘√ yêfi¯¢ ã‘·Tπø ‘Ó˝≤¢]b˛jÓT ˆˆì\|üs¡ˆˆ bÕÁ‘\· T Çe«&+É . ‘√&øç √&fiÉ ó¯ ¢˝À yê+|t yw˚ +ü yd˚ qæ
dü+‘êq+ ô|s¡≈£îÿ+&É dü÷|ü⁄≈£î+<ëyÓT sê»dTü ˝À#q· e÷+>\∑ ´ã\+˝À s¬ +&√ V≤” s√sTTHé
dü+kÕs¡+ kÕ>∑Te÷q+ ùddüT≈£î+<ëyÓT >±, ‘·sê«‘· Ç<ä›s¡T $TÁ‘·T\T˝À V”≤s√sTTHé>±
dæ\¢s¡+‘· ≈£L&Éu…{Ϻ <ë#·T≈£î+<ëyÓT yj˚ T· &+É Ç≥Te+{<Ï .˚ n˝≤>π yêV≤æ ˙˝À X㯠Á› >±V≤ü ø£
|æ\¢>√fi¯¢ dü<äTe⁄\≈£î yê&ÉT≈£î+<ëyÓT eè‹˝Ô À ñqï ø¬ . $X«¯ Hê<é∏ nqï|Pü sí¡ d+ü d˝úü À dVü ‰ü jT·
ì»y˚TH˚ sêDÏ qTe⁄« #·÷|æq u≤≥ <sä Ù¡ ≈î£ &>ç ± yTÓ T<\ä Tu{… ºÏ nøÿ£ &˚ <sä Ù¡ ≈î£ &>ç ± e÷]
Ç+{≤qT˝Òy˚ Çø£ MT<ä ˙ e÷≥ ‘q· ñ»«® \ u$ÑÛ w´ü ‘T· ≈Ô î£ k˛bÕHê\T ì]à+#T· ø√e&+É
dü+‘√wüy˚T ` dü+‘√wüy˚T ‘*Ó d+æ <.˚ b
dæ+‘·˝Òì ø±|ü⁄s¡y˚T ls¡+>∑y˚T
Ä\TeT>∑\T ˇø£ÿf…Æ‘˚ Äq+<äy˚T

‘êHê|üÁ‹ø£ pHé 2019 62



|òüDÏ Á|üdüqï≈£îe÷sY

|ü⁄düÔø£ düMTø£å

bÕsƒ¡≈£î\ eTqdüTqT <√#˚

Áø°&Üø£<∏ä

ø£dü÷Ô] eTTs¡∞ø£èwüí, ø√&ûVü≤[¢ eTTs¡∞yÓ÷Vü≤Hé\ ìã+<Ûäq\≈£î ˝Àã&ç J$+#·&Üìï H˚]ŒkÕÔsTT.
¬>\T|ü⁄ z≥eTT\qT düeT+>± d”«ø£]+#˚ ‘·‘êÔ«ìï
dü+j·TTø£Ô dü+bÕ<äø£‘·«+˝À yÓ\Te&çq Hê\T>∑e n\yê≥T #˚kÕÔsTT. Á|üD≤[ø±ã<ä›yÓTÆq JeHêìï
ø£<∏ë dü+ø£\q+ sTT~. ¬s’\T ø£<∏ä\T, <˚X¯uÛÑøÏÔ kÕ–+#·&ÜìøÏ Áù|s¡DqT ÇkÕÔsTT. Äs√>±´ìï,
ø£<∏ä\T, ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä\˝À >±+BÛ eTVü‰‘·Tà&ÉT ø£<∏ë #·Ts¡T≈£î<äHêìï Á|ükÕ~kÕÔsTT. Ç≥Te+{Ï
dü+ø£ \Hê\ ˝≤>±H˚ á dü+ø£\Hêìï ≈£L&Ü Áø°&Üs¡+>∑+ô|’ ‘Ó\T>∑T ø£<∏ä\T #Ó|üø√<ä–q
y…’$<ä´ uÛÑ]‘·yÓTÆq ø£<∏ä\‘√ Á|üø£{Ï+#êØ dü+bÕ<äø£ kÕúsTT˝À yÓ\Te&É˝Ò<äì ˇ|üø√yê*. yÓTT‘·Ô+
<ä«j·T+. ø£<∏ë yêvàj·T+˝À M{Ï dü+K´ ˇø£ XÊ‘·+ ø£Hêï
‘·≈£îÿy˚ e⁄+≥T+~. Ç+‘· |ü]$T‘· dü+K´˝À
Áø°&É\T πø+Á<ä _+<äTe⁄>± ø£*–q á e⁄qï ø£<∏ä\ qT+&ç ÄDÏeTT‘ê´\ e+{Ï y˚T*$T
|ü⁄düÔø£+ ˝À 23 ø£<∏ä\THêïsTT. Ç$ 1935-2018 ø£<∏ä\qT m+|æø£ #˚XÊs¡T dü+bÕ<ä≈£î\T.
dü+e‘·‡sê\ eT<Ûä´ø±\+˝À s¡∫+|üã&çq$.
ÁøϬø≥Tº, #·<äs¡+>∑+, f…ìïdt, yÓsTT{Ÿ *|òæº+>¥, ∫qï |æ\¢\≈£î Ä≥edüTÔe⁄\T ø±˙, Ä&ÉT≈£îH˚
¬sõ¢+>¥, πøs¡yYT‡ yÓTT<ä˝…’q Áø°&É˝Ò ø±ø£ >±*|ü{≤\ yês¡Tø±˙ ˝Òø£b˛‘˚ n+<äTu≤≥T˝À e⁄qï edüTÔe⁄\
Ä≥, #Ó&ÉT>∑T&ÉT, ã+‘ê≥ e+{Ï Á>±MTD ‘√H˚ Ä&ÉT≈£îH˚+<äT≈£î Á|üj·T‹ïkÕÔs¡ì uÛÑ÷bÕ˝Ÿ
Áø°&É\T, ‘êjYT ∫ e+{Ï e÷s¡¸˝Ÿ ÄsYº‡ yÓTT<ä˝…’q Áyêdæq nB nfÒ nH˚ ø£<∏ä #ÓãT‘·T+~.
Áø°&É\T Ä‘·à>± ø£*–q ø£<∏ä\T dü+bÕ <ä≈£î\ ø£$ø=+&É\ yÓ+ø£≥sêe⁄ ø£<∏ä˝À Ä≥\≈£î
ø£èwæì ‘˚≥‘Ó\¢+ #˚kÕÔsTT. Hê>∑]ø£‘·, ej·TdüT\‘√ ì$T‘·Ô+ ˝Ò<äì,
Hê>∑Ø≈£î˝…’Hê |ü˝…¢≥÷] yê]‘√, ô|<ä›yê¬s’Hê
Áø°&É\T nH˚$ e÷qe J$‘·+˝À ˇø£ |æ\¢ø±j·T\‘√ Ä&ÉTø√e#·Ãì ‘Ó\TdüTÔ+~.
Á|ü<Ûëq uÛ≤>∑+. u≤\´+ qT+&˚ eTq≈£î Ä≥\ ø±e\dæq<ä˝≤¢ ÄdüøÏÔ, n_Ûs¡T∫ e÷Á‘·y˚T.
Á|ükÕúq+ ÁbÕs¡+uÛÑeTÚ‘·T+~. Ç$ XÊØs¡ø£,
e÷qdæø£ $ø±kÕìøÏ <√Vü≤<ä|ü&É‘êsTT. ìj·TeT

‘êHê|üÁ‹ø£ pHé 2019 64

ªeTq≈£î Ä≥qT K∫Ñ·+>± z&çb˛‘ê&ÉT. ø±˙
Äq+~+#·&É+ eTTK´+. mes¡T J$‘·+˝À ø±<äT,μ nH˚
u≤>± Ä&É‘ês√ yê]ì dü+<˚XÊìïdüTÔ+~.
n_Ûq+~<ë›+. Ä≥˝À ‘·eT |üs¡ Væ≤+düqT, ne÷qTwü‘ê«ìï
nH˚ uÒ<Ûë\T #·÷&É≈£L&É<äT,μ ˇø£ ÄkÕ«~dü÷Ô y˚\+yÓÁ]>± b˛{°\qT
bÕÁ‘· <ë«sê dü+<˚X¯$TdüTÔ+~ #·÷ùd Á|ü»\ e÷qdæø£ dæú‹ì
∫\T≈£L] ByÓq Áyêdæq ø£<∏ä. nìï mHêïsY #·+<ä÷sY ‘·q ≈£îd”Ô\
s¡+>±\˝À <ä[‘·T\qT nD∫y˚ùd Áø°&Üø£<∏ä $H√<äeTT nH˚ ø£<∏ä˝À $e]kÕÔ&ÉT.
Á|üj·T‘·ï+ »s¡T>∑T‘·TqïfÒº »+|üq ô|~›sêE Áyêdæq
ø£<∏ë dü+ø£\q+

Áø°&Üs¡+>∑+˝À ≈£L&Ü »s¡T>∑T‘√+~ dü+bÕ<ä≈£î\T bò½Ÿ bò½Ÿ ø£<∏ä˝À Á>ö+&ÉTqT
ø£dü÷Ô] eTTs¡∞ø£èwüí
nH˚~ s¡#·sTTÁ‹ #Ó|üŒ<ä\∫+~ ø√&ûVü≤[¢ eTTs¡∞yÓ÷Vü≤Hé ‘·j·÷s¡T#˚ùdyê] ø£cÕº\qT
á ø£<∏ä˝À. |ü⁄≥\T:176 yÓ\:100 #·÷dæq Áø°&Üø±]DÏ e÷qdæø£
dü+øå√uÛÑ+ e]í+#·ã&ç+~.
‘êjYT ∫ e÷düºsY nH˚~ Á|‘ü T· \≈î£
e÷s¡¸˝Ÿ Äs¡Tº‡≈£î dü+ã+~Û+∫q Áø°&Üø±s¡T&ÉT ñ#·Ã¤dæú‹˝À
ø£<∏ä. Ç~ Á|ü‘·´]úô|’ ¬>\e&ÜìøÏ kÕVæ≤‹ Á|ü#·Ts¡D\T, ñqï|ü&ÉT \_Û+#˚ >ös¡e
nqT dü]+#ê*‡q eP´Vü‰\qT 33-22-2, #·+Á<ä+ _*¶+>¥‡ eTsê´<ä\T, Áø°&É\˝À kÕúq+
#·ø£ÿ>± $e]düTÔ+~. dæ.ÄsY.s√&é, #·T≥º>∑T+≥ ø√˝ÀŒj·÷ø£ \_Û+#·eì ‘Ó*ù|
ø£<∏ä j·TÁs¡+XË{Ϻ XÊsTT Áyêdæq
bÕsTT+≥T sê˝Ò<äH˚ $»j·Tyê&É

ø√|ü+‘√ f…ìïdt sê¬ø{ŸqT $]∫ ø√|ü+ Á|ü<ä]Ù+#˚ ne⁄{Ÿ.
n_Û Ä f…ìïdt u≤´≥¢ ‘·j·÷Ø yÓqTø£ e⁄qï <ë<ë|ü⁄ Ç˝≤+{Ï n+XÊH˚ï eTs√ ø√D+˝À
e÷qe ÁX¯eTqT ‘Ó\TdüT≈£îqï ‘·sê«‘· e÷]b˛sTT #·÷|ü⁄‘·T+~ {≤dt nH˚ j·T+&ÉeT÷] Mπs+Á<äHê<∏é
Ä Áø°&É˝À sêDÏkÕÔ&ÉT kÕsTT ÁãVü‰àq+<ä+ >=]Ô ø£<∏ä. á ø£<∏ä˝À düT˙˝Ÿ >∑yêdüÿsY, >∑T+&É|üŒ
Áyêdæq \yY Ä˝Ÿ nH˚ ø£<∏ä˝À. Ä≥˝À HÓ–{ÏyY $X¯«Hê<∏é, #·+Á<äX‚KsY, yÓTTVæ≤+<äsY neTsêï<∏é,
j·÷{Ï≥÷´&é eT+∫~ ø±<äì á ø£<∏ä düj·T´<é øÏsêà˙, yÓTÆπø˝Ÿ ¨*¶+>¥, Á^ì&é®,
ìs¡÷|ædüTÔ+~. ôV≤sTTHé‡, ¬øÌ¢yY ˝≤sTT&é, $$Hé ]#·sY¶‡,Ä+&û
düe÷»|ü⁄ ø£≥Tº u≤≥¢ e\¢ Áø°&Üø±]DÏ>± sêãsYº‡, >±s¡ïsY e+{Ï ì»yÓTÆq e´≈£îÔ\T
sêDÏ+#ê\H˚ ‘·q ø√]ø£ rs¡ø£b˛sTTHê ‘·q bÕÁ‘·\T>± ø£ì|æ+#·&É+‘√ bÕsƒ¡≈£î\qT
ÄX¯j·÷ìï ‘·q ≈£L‘·Ts¡T <ë«sê HÓs¡y˚s¡TÃ≈£îqï Äø£]¸düTÔ+~.
|ü\¢$ ø£<∏ä ÄyÓT ¬>*∫+~. #·<äs¡+>∑+˝À z&ç+∫q+<äT≈£î
nj·÷∫‘·+ düŒ+<äq s¡∫+∫q á ø£<∏ä »MT+<ës¡T ≈£L¬sfi¯¢ XÊÅdüTÔ\qT ñ<√´>∑+
ªì»yÓTÆq Áø°&Ü ø±s¡T&ÉT Ä≥˝À¢ ˇø£ÿkÕ¬s’Hê qT+&ç ‘=\–kÕÔ&ÉT ‘√dæsêE nH˚ ø£<∏ä˝À.

65 pHé 2019 ‘êHê|üÁ‹ø£

Ä≥qT Ä≥>± #·÷&É˝Òì nVü≤+uÛ≤e⁄\ eT÷&ÉT ø£<∏ä\˝À ñHêà<ädæú‹ qT+&ç yê]øÏ
eTqdüÔ‘ê«ìï j·÷$TC≤\ |ü<äàHêuÛÑ kÕ«$T J$‘·+˝À »]–q qcÕºìï dü÷∫ùdÔ Hê\T>∑e ø£<∏ä
Áyêdæq á ø£<∏ä #·÷|ædüTÔ+~. e÷Á‘·+ á ñHêà<ëìï düø±sê‘·àø£yÓTÆq ~X¯˝À
#·÷|ædüTÔ+~.
<ëe÷ >√$+<äsêe⁄ Áyêdæq Hê ˇ*+|æø˘
ø£\ ø£<∏ä e´+>±´‘·àø£+>± ñ+&ç ˇ*+|æø˘‡˝À Á|ü‘·´]úô|’ Áø°&É\˝À ¬>\e&ÜìøÏ Vü≤<äT›\T
|ü‘·ø±\qT kÕ~Û+#ê\H˚ uÛ≤s¡rj·TT\ ø£\qT <ë{Ï yê]ì Vü≤‘·´ #˚j·T&ÜìøÏ ôd’‘·+
Á|ü‹ |òü*düTÔ+~. á ø£<∏ä Áyêdæ mquÛ…’ j˚Tfi¯ó¢ Á|üj·T‹ï+#˚ yê]ì >∑T]+∫ eT˝≤¢~
<ë{ÏHê H˚{Ïø° Ç~ rs¡ì ø√]ø£ >±H˚ yÓ+ø£≥ø£èwüíeT÷]Ô Áyêdæq #·<äs¡+>∑+˝À Vü≤‘·´,
$T–*b˛sTT+~.
ø£dü÷Ô] eTTs¡∞ø£èwüí Áyêdæq eTs¡¶sY ø±ì
#ê>∑+{Ï ‘·T\dæ e÷+C≤<ës¡+ ø£<∏ä˝À eTs¡¶sY ø£<∏ä\T $e]ùdÔ ÁøϬø{Ÿ u…{Ϻ+>∑T\˝À |ü+<Ó+
‹q&ÜìøÏ ‹+&ç ˝Òø£ b˛sTTHê |æ\¢\ Äq+<ëìøÏ ø±dæ düs¡«dü«+ ø√˝ÀŒsTTq nuÛ≤>∑T´ì ø£<∏äqT
n|ü #˚dæ eTØ >±* |ü{≤\qT m>∑Ts¡y˚ùd |æ. u≤\ s¡∫+∫q |ü+<Ó+ ø£<∏ä eTq ø£fi¯¢
e÷eTj·T´ bÕÁ‘· ø£ì|ædüTÔ+~. eTT+<äT+#·T‘·T+~.

Vü‰ø° Ä&ÉeTì Vü‰ø° dæºø˘ ø=ìùdÔ Vü‰ø° ‘·|üŒ á ø£<∏ä\qT ◊<äT $uÛ≤>±\˝À
<ëìì nìïs¡ø±\T>± $ìjÓ÷–düTÔqï ø=&ÉT≈£îì $uÛÑõ+#ês¡T dü+bÕ<ä≈£î\T. ‘=* ¬s+&ÉT ø£<∏ä\qT
eT+<ä*+∫ ÁøϬø{Ÿ Ä&ÉeTì ÁøϬø{Ÿ u≤´{Ÿ Hê+~, Á|ükÕÔeq\T>± ù|s=ÿHêïs¡T. ãVüQXÊ
ø=ìkÕÔ&ÉT ‘·+Á&ç. nsTT‘˚ Ä ø=&ÉT≈£î ÁøϬø{Ÿ bÕsƒ¡≈£î\≈£î ‘·eT øÏwüºyÓTÆq $uÛ≤>∑+˝Àì ø£<∏ä\qT
u≤´≥T‘√ Vü‰ø° Ä&É&É+ #·÷dæ ‘·+Á&ç ‘·\ eTT+<äT #·<äTe⁄ ø√e&ÜìøÏ M\T>± á
|ü≥Tº≈£î+{≤&ÉT edüT+<Ûäs¡ Áyêdæq nu≤“sTT Vü‰ø° $uÛÑ»q\T #˚dæe⁄+{≤s¡T. nsTT‘˚ á
Ä&Ü&ÉT nH˚ Vü‰dü´ø£<∏ä˝À. eØZø£s¡D\T nedüs¡+ ˝Ò<äì|ædüTÔ+~. m+<äTø£+fÒ
ø=ìï ø£<∏ä\T ¬s+&ÉT eT÷&ÉT $uÛ≤>±\˝À
ÁøϬø{Ÿ n+fÒ <˚«wæ+#˚ •eø±y˚TX¯«s¡eTà ˇ<äT>∑T‘êsTT. á ø£<∏ä\T Áyêdæq yê]˝À \ã›
ˇø£kÕ] {Ï.$.˝À ÁøϬø{Ÿ #·÷&É&É+‘√ Ä Ä≥|ü≥¢ Á|ü‹wüߺ˝…’q yêπs ø±≈£î+&Ü bÕsƒ¡ø£˝Àø±ìøÏ
yÓ÷EqT ô|+#·Tø√e&É+ ¬ø.¬ø. s¡|òüTTq+<äq n+‘·>± |ü]#·j·T+ ˝Òì ø£<∏ä≈£î\T ø=+<äs¡T
Áyêdæq ÁøϬø{Ÿ... ÁøϬø{Ÿ... nH˚ Vü‰dü´ø£<∏ä˝À ñ+&É≥+ >∑eTHês¡Ω+. n˝≤+{Ï yê]ì >∑÷]Ãq
ø£ì|ædüTÔ+~. dü+øÏå|üÔ |ü]#·j·T+ Äj·÷ ø£<∏ä\ ∫es¡ Ç∫Ã
e⁄+fÒ yê] >∑T]+∫ eT]+‘· ‘Ó\TdüT≈£îH˚
Ä≥˝À¢ n|ü&É|ü&ÉT Á|ü<ä]Ù+#˚ Á|ü‹uÛÑ≈£î neø±X¯+ e⁄+&˚~.
|ü‘·ø±\T Ç∫à >ös¡$+#˚ eTq+ s√p ãs¡Te⁄\T
yÓ÷dü÷Ô J$‘êìï >∑&çù| ÁXÊ$T≈£î\ ÁX¯eTqT á ø£<∏ë dü+ø£\q+ Áø°&Üs¡+>∑+ô|’
>∑T]Ô+#·+ nH˚ dü‘ê´ìï sêbÕÔ&ÉT >√bÕ\ø£èwüí ‘Ó\T>∑T˝À $düÔè‘·+>± ø£<∏ä\T sêe&ÜìøÏ Áù|s¡D
ø£<∏ä˝À #·<äTe⁄‘êeTT. ìdüTÔ+~. á dü+bÕ<äø£<ä«j·T+ qT+&ç Ç˝≤+{Ï
ø£<∏ëdü+ø£\Hê\qT bÕsƒ¡≈£î\T eT]ìï
Áø°&É\˝À ©qyÓTÆ #·T≥Tº|üø£ÿ\ »]π> yê{Ïì Ä•+#·&É+˝À ‘·|ü ˝Ò<äT.
eT]∫b˛sTT, @MT |ü{Ϻ+#·Tø√≈£î+&Ü Áø°&É˝Ò
düs¡«dü«+ nì uÛ≤$+#˚ yê]øÏ dü+ã+~Û+∫q ø£<∏ë dü+ø£\Hê\ Á|ü#·Ts¡D˝À #·]Á‘·
ø£<∏ä\T πøs¡+uÀsY¶, f…ìïdt {Às¡ïyÓT+≥T, #·<äs¡+>∑+ düèwæºdüTÔqï á Çs¡Te⁄]ø° n_Ûq+<äq\T. b
eT]j·TT kÕVü≤düÁø°&É. á ø£<∏ä˝À¢ yÓTT<ä{Ï

‘êHê|üÁ‹ø£ pHé 2019 66