TANA Patrika - Nov. 2018

ªªsêeTT&ÉT s¡Vü≤dü´ düe÷y˚X¯+˝À ñHêï&ÉT. yê[<¢ s›ä ÷¡ yfiÓ >¢¯ ±H˚ \øàå£ DT&TÉ , ªªnHêï! sêe÷!
Ç|ü &TÉ ˝ÀìøÏ b˛e&ÜìøÏ M˝<¢Ò Tä ,μμ »yêãT #bÓ ÕŒ&TÉ qTe⁄« Ç|ü &TÉ Hê •sd¡ Tü ‡ K+&+ç #ê*,μμ nì nHêï&TÉ .
\øàå£ DT&TÉ . n+<Tä ≈î£ ÁosêeTT&TÉ ,μμ\øàå£ D≤! ˙ n|sü ê<+äÛ
ªªsêeTT&ÉT Hê‘√ #Ó|üŒ˝Òì s¡Vü≤kÕ´˝ÒeTT+ @MT ˝≈Ò î£ +&Ü ˙ •sd¡ Tü ‡ K+&+ç #&· +É <ì˚ ø?Ï ÁãV≤ü à,
{≤sTT. H˚qT Ç|ü&˚ yÓ[¢ rsê*,μμ nHêï&ÉT $XÊ« e•wßü \˜ yês÷¡ , e∫Ãq |ìü m|ü &√ |Pü ]Ô nsTT´+~,μμ
$TÁ‘T· &TÉ . nì nHêï&TÉ .
ªªHq˚ T nqï>±]ì n&–ç , ÄjT· q nqT»„ rdøæ √ \øàå£ DT&TÉ , ªªÁosêe÷! ˙e⁄ Ä&qç e÷≥ ‘|· Œü ì
ì<˚ me«]˙ ˝À|ü\øÏ yÓfi¯¢˙j·T˝ÒqT,μμ nHêï&ÉT yê&eÉ ì n+<]ä ø° ‘\Ó TdTü . Hq˚ T ˙ ‘e· TTà&ìç >q∑ Tø£
\øàå£ DT&TÉ . ˙e⁄ qqTï e~+Û #&· ÜìøÏ yqÓ TBjT· &+É <säÛ à¡ + ø±<Tä .
ªªnsTT‘˚ ‘ø· Då£ + ˝À|*ü øÏ b˛sTT Hq˚ T e#êÃqì ÁosêeTT&TÉ e÷≥ ‘|· Œæ Hê&qÉ ï e÷≥, Ä øfi£ +¯ ø+£ ,
sêeTT&øç Ï #|Ó ü ,μμ nì $XÊ«$TÁ‘T· &TÉ eT∞¢ >~∑ +› #ê&TÉ . Hê eT÷\+>± ˙≈î£ sê≈L£ &<É Tä . ˙e⁄ ˙ u≤Û s´¡ H˚ ‹]–
ªªsêeTT\ yêsT¡ ãjT· {øÏ Ï e#Ã˚ es≈¡ L£ HH˚ ˚ ø±<Tä , n&eÉ ⁄\≈î£ |+ü |qæ ~ e÷≥ ì\u≥… Tøº √e&+É ø√dyü T˚
me«s÷¡ ˝À|*ü øÏ b˛sê<ìä Hê≈î£ eTØ eTØ #bÓ ÕŒsT¡ . ø<£ ë? qTe⁄« Ç|ü &TÉ qqTï •ø+åÏ #ø· £ e~*‘,˚ qqTï
n+<Tä #‘˚ · MTsT¡ ø±ùd|⁄ü z|øæ £ |{ü ºÏ y∫˚ ñ+&+É &,ç μμ HH˚ ˚ •ø+åÏ #T· ø√yê*. nqT»„ Çe⁄« nHêï! ôd\e⁄,μμ nì
nì \øàå£ DT&TÉ nq>±H,˚ $XÊ«$TÁ‘T· &TÉ ‘√ø‘£ =øÿÏ q #|Ó Œæ ‘q· T dsü j¡ T· ÷ q~øÏ y[Ó ¢ eTTì– eT] ‹]–
‘ê#T· ˝≤ ãTdøü =&TÉ ‘÷· , ªªqTe⁄« y+Ó ≥H˚ sêeTT&øç Ï øì£ |+æ #≈· î£ +&Ü n+‘s· êqú + nj÷· ´&TÉ . \øàå£ DT&TÉ ,
Hq˚ T e∫Ãq≥Tº #|Ó Œü øb£ ˛‘,˚ Hq˚ T MT sêC≤´ìï ã÷&<ç ä Ä~Xw‚ ßü ì ne‘ês+¡ . ‘q· <V˚ ≤ü + #ê*+#e· \dqæ
bÕ\T #k˚ Õ!Ô μμ n+≥÷ u~… ]+#ê&TÉ . deü TjT· + e∫Ã+<ìä ‘q· øÏ ‘\Ó TdTü !

ª˝ÀìøÏ yfiÓ Ô‚ Hq˚ T #k· ÕqÔ T. yfiÓ ø¢¯ b£ ˛‘˚ sê»´yT˚
ã÷&ç<Í‘·T+~. Hêø£qï sêC≤´ìï ø±bÕ&ÉTø√e&É+
eTTK´+ ø±ã{ºÏ Hq˚ T #êe&yÉ T˚ yT˚ \T,μ nì ˇøÿ£
øDå£ + Ä˝À∫+∫ \øàå£ DT&TÉ ˝ÀìøÏ yfiÓ ≤&¢ TÉ .
ªª@$T{Ï $wjü T· +,μμ n&>ç ±&TÉ sêeTT&TÉ .
ªª$XÊ«$TÁ‘T· \yês=#êÃsT¡ .μμ
ªªnsTT‘,˚ ˝ÀìøÏ |+ü |+æ #T· .μμ
$XÊ«$TÁ‘T· &TÉ ˝ÀìøÏ Á|yü •˚ +#ê&TÉ . e•wßü &˜ TÉ ,
ÁãVü≤à<˚e⁄\‘√ »s¡T|ü⁄‘·Tqï s¡Vü≤dü´ düe÷y˚X¯+
n|Œü {øπÏ nsTTb˛sTT+~. yêfió¯ ¢ ÁosêeTT&‘ç √ #|Ó Œæ q
e÷≥\ kÕsêX+¯ Ç~:
ªªsêe÷! ˙e⁄ á u÷ÑÛ ˝Àø+£ ˝À #jÓ T· ´e\dqæ
|ìü n+‘ê |Pü ]Ô nsTT´+~. ˙e⁄ Çø£ á e÷qyê
e‘ês+¡ #ê*+∫ eT∞¢ <e˚ ‘˝· À¢ #s˚ e¡ \dqæ deü TjT· +
e∫Ã+~. á $wjü T· + #|Ó Œü &Üìøπ yT˚ eTT dTü s˝¡ Àø+£
qT+∫ Çøÿ£ &øç Ï e#êÃeTT. Çø£ yT˚ eTT ôd\e⁄ rdTü
≈î£ +{≤eTT.μμ

51 qe+ãsY 2018 ‘êHê|üÁ‹ø£

ãTÁs¡ >√≈î£ ÿHêï&TÉ .
bÕ‘êfis¯ êE qe⁄«‘÷· , ªª#÷· &TÉ ! á |fiü +¢Ë ˝À
mìï ñ+>s∑ ê\T ñHêïj÷Ó , n+‘e· T+~ sêeTTfió¯ ¢
ñHêïsT¡ . qTe⁄« u÷ÑÛ ˝Àø±ìøÏ yfiÓ ≥¢‚ |Œü {øÏ ,° ˙ sêeTT&TÉ
‘·q ne‘ês¡+ #ê*+#˚dæ ñ+{≤&ÉT. ˇø=ÿø£ÿ
sêeTT&É÷ ‘·q e÷qyêe‘ês¡+ #ê*+#·&ÜìøÏ
eTT+<Tä >± Ä sêeTT&ç ñ+>s∑ +¡ Hê bÕ‘êfi˝¯ Àø±ìøÏ
edTü +Ô ~. Ä ñ+>s∑ ê\˙ï C≤Á>‘∑ >Ô· ± <ë∫ ñ+#&· +É
Hê |üì. Çø£ qTe⁄« uÛÑ÷˝Àø±ìøÏ b˛e#·TÃ,μμ nì
eTT–+#ê&TÉ .
n˝≤ ˇø=ÿøÿ£ sêeTTìøÏ ˇø=ÿøÿ£ sêe÷jT· D
eTT+<ìä #|Ó Œü &ÜìøÏ á ø<£ ä∏ #ãÓ T‘T· +{≤sT¡ . u≤Û s‘¡ ·
ñ|Kü +&+É ˝Àq÷, Ä>π ïj÷· djæ ÷· ˝Àq÷ mìï sø¡ ±\
sêe÷j·TD≤\THêïjÓ÷, n$ ø=ìï X¯‘êu≤›\T>±
Äj·÷ düe÷C≤\ô|’ @ s¡ø£yÓTÆq Á|üuÛ≤yê\qT
\øàå£ DT&TÉ n{≤¢ <V˚ ≤ü ‘ê´>+∑ #d˚ qæ ‘s· T¡ yê‘,· #·÷bÕjÓ÷ |ü]o*ùdÔ eTq≈£î ÄX¯Ãs¡´+ ø£\>∑ø£
ÁosêeTT\yês¡T \e≈£îX¯ó\≈£î |ü{≤º_Ûùwø£+ #Ój·T´ e÷q<äT. ÁbÕNqø±\+˝ÀH˚, sêe÷j·TD+ mìï
&ÜìøÏ ø±e\dqæ @sêŒ≥˙¢ ï #jÓ T· ´eTì $;wÛ Dü T&øç ,Ï u≤Û w˝ü À¢ y\Ó Te&+ç <√ Ä u≤Û w\ü ù|sT¡ ¢ esT¡ d>ü ± sêùdÔ
dTü Á^e⁄&øç ,Ï $T–*q eTTK´ nqT#s· T¡ \+<]ä ø° #|Ó Œæ , #ê+‘ê&+É ‘· bı&TÉ >e∑ ⁄‘T· +~.
‘·qT ≈£L&Ü düs¡j·T÷ q~øÏ b˛sTT ‘·q e÷qyê ø=ìï X‘¯ êu≤\› ø±\+˝À, nkÕ‡MT, u≤*˙d,t
e‘êsêìï #ê*+#ê&TÉ . u+… >±*, ø+£ uÀ&jç T· H,é #˙’Ó d,t >T∑ »sê‹, C≤e˙d,t
Ç~˝≤ »sT¡ >T∑ ‘T· +&>É ±, V≤ü qTeT+‘T· &TÉ Ç+ø± ø£qï&É, ø±oà], UÀ≥˙dt, ˝≤y√wüHé, eT˝Òwæj·THé,
|fiü +¢Ë ˝À, ªsêeT, sêeTμ nì »|+ü #d˚ ÷ü Ô ñHêï&TÉ . eTsêØ,ƒ ˇ]j÷· , ÁbÕøè£ ‘+· , d+ü dÿü è‘+· , d+ü ‘ê*,
bÕ‘êfis¯ êE, ªªmesT¡ qTe⁄«?μμ nì n&>ç ±&TÉ . d+æ V≤ü fi+¯ , ‘$· Tfi+¯ , ‘\Ó T>T∑ , <ë∏ sTT, {uÏ ≥… Hé yTÓ T<˝ä q’…
ªªHê ù|sT¡ V≤ü qTeT+‘T· &TÉ . sêeTTì ã+≥TqT. uÛ≤wü˝À¢ |ü\Ts¡ø±\ nqTyê<ë\T e#êÃsTT. ñ<ë
Hê sêeTTì ñ+>s∑ +¡ ∫\T˝¢ À |&ü bç ˛sTT+~. <ëìï V≤ü sD¡ ≈î£ d+ü dÿü è‘+· ˝ÀH,˚ Ç‹V‰ü d,ü ø±e´, |⁄ü sêD
y‘Ó T· ≈î£ +≥÷ Çøÿ£ &øç Ï e#êÃqT.μμ ø±˝≤<äT\ìï+{Ïì ø£*|æ 25 ø£+fÒ m≈£îÿe sêe÷
bÕ‘êfi¯sêE #·T≥÷º #·÷dæ ˇø£ ù|<ä› |üfiË¢+ jT· D≤\T øì£ |kæ ÕsÔ TT. Ç$ø±ø£ Hê≥ø±\T, XÊÅdjÔ” T· ,
rdTü ≈î£ e#êÃ&TÉ . Ä |fiü +¢Ë ì+&Ü y\˚ ø=\~ ñ+>s∑ ê C≤q|<ü ä qè‘´· s÷¡ |øü ±\ìï+{ìÏ ø\£ T|⁄ü ≈î£ +fÒ sêe÷
\THêïsTT. ªªMT sêeTT&ç ñ+>s∑ +¡ y‹Ó øÏ rdTü ø=ì jT· D≤\ d+ü K´ eT]+‘>· ± ô|sT¡ >T∑ ‘T· +~. M{øÏ ,Ï •\Œ
qTe⁄« ô|ø’ Ï b˛e#T· Ã,μμ nHêï&TÉ ! Á|<ü sä Ù¡ q\T, eT÷ø±_qÛ j÷· \T, ‘√\Tu§eTà˝≤≥\T
Ä ã+>±sT¡ |fiü +¢Ë ì+&Ü ñqï y\˚ ñ+>s∑ ê\qT e+{Ï sêe÷j·TD s¡÷bÕ\ìï+{Ïì ø£\T|ü⁄≈£î+fÒ
#·÷dæ, Vü≤qTeT+‘·T&ÉT uÒC≤¬s‹Ôb˛j·÷&ÉT. n˙ï sêe÷j·TD≤\ dü+K´ y˚qy˚\T>± ô|s¡T>∑T‘·T+~.
#·÷&É{≤ìøÏ ˇπø e÷~]>± ñHêïsTT. ªªM{Ï˝À Hê ≈£îe÷s¡yê´dü nH˚ ø£qï&É ø£$ ‘·qT sêe÷j·TD+
sêeTT&ç ñ+>s∑ +¡ @<√ Hê≈î£ ‘*Ó jT· ≥˝<¢Ò Tä ,μμ n+≥÷ ø±≈î£ +&Ü eTV‰ü u≤Û s‘¡ +· sêjT· &ÜìøÏ m+<Tä ≈î£ |Pü qT

‘êHê|üÁ‹ø£ qe+ãsY 2018 52

≈î£ Hêï&√ #ãÓ T‘÷· Ç˝≤ n+{≤&TÉ : ø±yê´\˝À ñ+&˚ $X‚cÕ\qT ø£\T|ü⁄≈£î+{≤sTT.
‹DÏøÏ<äqT |òüDÏsêj·T sêe÷j·TD<ä ø£$>∑fi¯ n˝≤>π , ∫qï Á|jü T· ‘êï\T >=|Œü ø±yê´\ øè£ wæ qT+&ç
uÛ≤s¡<ä* (sêe÷j·TD+ sêdæq ø£e⁄\ uÛ≤s¡+‘√ ‘e· T≈î£ M˝q’… +‘· sêã≥T≈º î£ +{≤sTT. ˇø£ C≤q|<ü ä
u÷ÑÛ u≤Û sêìï y÷Ó dTü qÔ ï |Düò sÏ êE Á≈î£ +–b˛j÷· &≥É ). ø£<∏äq+ Á|üø±s¡+, sêeT sêeD j·TT<ä∆+ ‘·s¡Tyê‘·
ø±e´ s÷¡ |+ü ˝Àì $$<äÛ sêe÷jT· D≤*ï n<´äÛ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ˇø£ |üs¡«‘·+ô|’ ≈£Ls¡TÃ+&ç
jT· q+ #d˚ qæ øM£ T˝Ÿ ã\ÿ (Camille Bulcke) eT÷&TÉ sêe÷jT· D ø<£ qä∏ +‘ê sêXÊ&≥É . n~ Ç|⁄ü Œ&TÉ eTq≈î£
e+<\ä <ëø± sêe÷jT· D≤\qT (1950) ˝ø… ÿÏ +#ê&TÉ . ‘*Ó dqæ sêe÷jT· D≤\ìï{øÏ H£ êï mH√ï s¬ ≥T¢ ô|<~›ä .
á yê´d+ü ˝À $$<äÛ u≤Û w˝ü À,¢ $$<äÛ d+ü dÿü è‘T· \˝À, ø<£ ä∏ deü TÁ>+∑ >± sêdæ Ä ‘êfi|¯ Áü ‘|· ⁄ü sπ ≈î£ \qT >±*˝À
$$<Ûä dü+Á|ü<ëj·÷\˝À sêe÷j·TD+ m˝≤ #Ó|ü e~*y˚XÊ&É≥. yê©àøÏ, ‘·q≈£î <=]øÏq Ä≈£î\
≈î£ HêïsT¡ ? yê{eÏ T<´äÛ u<ÒÛ ë˝$Ò T{?Ï kÕe÷´˝$Ò T{?Ï Ä<ëÛ s+¡ >± ‘q· sêe÷jT· D≤ìï ≈L£ sêÃ&≥É . n+f,Ò
@~ jT· <ë∏ ‘<· +ä∏ >± nqTyê<+ä #X˚ ÊsT¡ ? <ì˚ ï nqT @ sêe÷jT· Dø<£ qä∏ + yê] kı+‘+· ø±<Tä . n˝≤>ì∑
düè»q #˚XÊs¡T? m˝≤+{Ï $wüj·÷\T e÷s¡TŒ\T @ ˇøÿ£ {° |⁄ü q'ø<£ qä∏ + ø±<Tä . á ø<£ ≈ä∏ î£ , ø<£ Hä∏ ê\≈î£
bı+<ësTT? e+{Ï $wjü ÷· \qT d÷ü \ú +>± |]ü o*<ë+› . n+‘·+ ˝Ò<äT. mes√ #Ó|æŒq≥Tº uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À
ø£≥Tºã&ç ñHêïj·Tì nqTø√yê*. Á|ü‹ ø£$, sêe÷j·TD≤ìï, uÛ≤s¡‘êìï yÓTT<ä{ÏkÕ] #·<äe&É+
sêe÷j·TD kÕs¡eTH˚ kÕ>∑s¡+˝À eTTì– ‘·q<Ó’q nH~˚ ñ+&<É Tä . á ø<£ \ä∏ T mesT¡ , m|⁄ü Œ&TÉ #|Ó Œæ Hê
ø<£ qä∏ +‘√ ãjT· ≥≈î£ ekÕ&Ô TÉ . <ëìøÏ ˇø£ $\øDå£ yTÓ qÆ n$ n+‘≈· î£ eTT+<Tä $qïy!˚
s+¡ >T∑ , sT¡ ∫, yêdqü ñ+{≤sTT. >=|Œü ø±yê´\T ∫qï
(dXü w‚ +ü )

53 qe+ãsY 2018 ‘êHê|üÁ‹ø£

ø=dü] bÕ≥\ ø=düsêE ù|s¡T $q>±H˚ ¬s’‘·T J$‘· <äs¡ŒD≤\ e+{Ï π>j·÷\T, ‘ê‹«ø£ ^‘ê\T,
n»sêeTs¡V‰ü d´ü ^‘ê\T,Ç+ø±e+<˝ä ≤~|˝ü ≥¢… ÷]bÕ≥\T,C≤q|<ü ä^‘ê\T,
ø=düsêE Á|üuÀ<Ûä ^‘ê\T dæ˙ dü+^‘· Á|æj·TT\≈£î C≤„|üø±ìøÏ ekÕÔsTT.
ø=dsü êEsê|Tüò ejT· ´>±]ì‘=\T‘·d˙æ s+¡ >±ìøÏ‘q· ªs¬ ‘’ T· _&¶É dæìe÷<ë«sê
|ü]#·j·T+ #˚dæqyês¡T >∑÷&Ée*¢ sêeTÁãVü≤à+>±s¡T. eT*Á|üy˚X¯+, #ê˝≤
ø±˝≤ìøÏ ªô|<ä›eTqTwüß\T μ dæìe÷‘√>±˙ »s¡>∑˝Ò<äT. ªô|<ä› eTqTwüß\Tμ, Ä
‘·sê«‘· ªsêp ù|<äμ bÕ≥\ $»j·T+, ªs√E\T e÷sêsTTμ dæìe÷≈£î <ë]
rkÕsTT. ªs√E\T e÷sêsTTμ nK+&É $»j·T+‘√ ø=düsêE dæ˙s¡+>∑+˝À
dæús¡|ü&ܶs¡T.
eTs√ eT÷&ÉT <äXÊu≤›\bÕ≥T, n+fÒ J$+∫ e⁄qï+‘·ø±\+ Äj·Tq bÕ≥\T
ÁyêdæHê Á|ü<∏äe÷s¡ú+˝À Á|ü<Ûëq+>± 1970 ÁbÕ+‘ê\ es¡≈£L e∫Ãq ø=düsêE
bÕ≥\≈£î ñqï $düÔè‹, y…’$<Ûä´+, HÓ’>∑ì>∑´+ Äj·TqqT ªC≤q|ü<ä ø£$kÕs¡«uÛÖeTμ
_s¡T<ëìøÏ ns¡TΩD°í #˚kÕsTT. Ä bÕ≥\˝À eT]ø=ìï+{Ïì á yê´dü+˝À
#·÷<ë›+.

X¯uÛ≤wt sêeTT&ÉT

sê»Áo Ábı&øÉ Hå£ ‡é yê] ªXu¯ ≤Û wt sêeTT&TÉ μ dìæ e÷≈î£

ø=dsü êE Áyêdqæ eT÷&TÉ bÕ≥˝À¢ eTT+<Tä >± #ê˝≤
eT+~øÏ >T∑ sT¡ øÔ =#Ã˚ bÕ≥ ª»jT· eTTà ìXï jT· eTTàsê
ujÑÛ T· eTTà ˝<Ò Tä sê...μ nqï ^‘+· .

1959˝À e∫Ãq á dìæ e÷ n+‘≈· î£ s¬ +&fi˚ ¢¯
ÁøÏ‘·+ Væ≤+B˝À e∫Ãq ªã&ÜuÛ≤sTTμ dæìe÷≈£î
‘\Ó T>T∑ ùd‘.·

ã&ÜuÛ≤sTT˝Àì ªø£<äyYT ã&ÛÜjÓTC≤ q &ÉsY
ø<£ yä TY ã&ÜÛ jTÓ C≤μ bÕ≥ esd¡ qü T ª»jT· eTTà ìXï
jT· eTTàsêμ bÕ≥ ø√d+ü jT· <ë∏ ‘<· +ä∏ >± ‘\Ó T>T∑ ˝À
yê&TÉ ≈î£ HêïsT¡ ìsêà‘\· T.

nsTT‘˚ Ä Væ≤+B bÕ≥ ≈£L&Ü n|üŒ{Ïπø
Á|#ü ês+¡ ˝Àñqï ªø<£ yä TY ø<£ yä TY ã&ÜÛ jTÓ C≤ KTwø¬” ^‘Y
>±jÓT C≤μ dü÷Œ¤]Ô‘√ s¡÷bı+~+<äì ‘˚*ø£>±H˚
}Væ≤+#·e#·TÃ. H˚‘êJ düTuÛ≤wt #·+Á<äuÀdt ‘·q
ÄC≤<é Væ≤+<é bòÂCŸ ø√dü+ ÁyêsTT+#·T≈£îqï
#ê]Á‘ê‘à· ø£ ^‘+· ªø<£ yä TY ø<£ yä TY ã&ÜÛ jTÓ C≤ KTwø¬”
^‘Y >±jTÓ C≤μ. áHê{øÏ ° u≤Û s‘¡ · ôdq’ ´+ øy£ ê‘T·

‘êHê|üÁ‹ø£ qe+ãsY 2018 54

^‘+· >± ãVQü fi¯ Á|#ü ês+¡ ˝À ñ+~. (jT· ÷≥÷´u˝Ÿ À ‘=øÏÿ ≈£î≥T+u≤ìï b˛wæ+#˚ ≈£î≥T+ãô|<ä› sêeTT
á bÕ≥ n+<äTu≤≥T˝ÀH˚ ñ+~. $+fÒ #·÷ùdÔ (sêe÷sêe⁄) bÕÁ‘˝· Àì ÄXÊyê<+ä , |\æ \¢ ≈î£ Hsπ˚ Œ
s√e÷\T ìøÿ£ u§&TÉ #T· ≈î£ +{≤sTT.) #ø· ÿ£ ì Ä<sä êÙ\T, n‘ì· ≈î£ ≥T+ã duü TÑÛ ´\+<sä ÷¡
á eT÷˝≤\ qT+&ç ‘Ó\T>∑T˝ÀøÏ e∫Ãq n‘ì· e÷≥ »e<ë≥øb£ ˛e≥yT˚ ø±ø£ ny˚ u≤Û yê\qT
ª»jT· eTTà ìXï jT· eTTàsêμ bÕ≥ kÕV≤æ ‘´· + #÷· <ë+› . n+~|⁄ü #T· Ã≈î£ Hêïsì¡ #ùÓ|Œ ‘s· y¡ ê‹ |+ü ≈î£ \Ô T, u≤Û s´¡
ªø<£ yä TY ã&ÜÛ jTÓ C≤ q &sÉ Y ø<£ yä TY ã&ÜÛ jTÓ C≤μ <e’Ó uøÑÛ ,ÔÏ <säÛ à¡ >T∑ D+, Çe˙ï bÕ≥˝À Á|‹ü |*üò kÕsÔ TT.
bÕ≥‘√ b˛*à #÷· ùdÔ Hê\T>T∑ eTTøÿ£ \T - ªujÑÛ T· eTTà sêeTT&ÉT dü«‘·+Á‘· b˛sê≥+˝À bÕ˝§Zqï $wüj·T+
˝Ò<äTμ, kÕ–b˛μ, ª>±&ÛÜ+<Ûäø±s¡eT\eTTø=qïμ, ªyÓ\TZ dìæ e÷˝À møÿ£ &Ü #|Ó Œü øb£ ˛sTTHê bÕ≥ eTT–+|⁄ü ˝À
#÷· |æ kÕ>T∑ μ ‘|· Œü $T>‘∑ ê bÕ≥ n+‘ê ø=dsü êE Áyêdæ Ä bÕÁ‘·≈£î eT]+‘· ì+&ÉT<äq+ ‘Ó#êÃs¡T
d«ü ‘+· Á‘+· >± ÁyêXÊsì¡ ns+ú¡ ne⁄‘T· +~. ø=dsü êE.
dìæ e÷˝À $$<äÛ dìü ïyX˚ Ê\˝À e#Ã˚ á bÕ≥ @MT ‘*Ó jT· ≈î£ +&Ü $+fÒ á bÕ≥ eTV‰ü ø$£
|ü\¢$ ˇø£kÕ]$+fÒ eTs¡∫b˛˝Òì~. ª»j·TeTTà ÁoÁo ÁyêXÊsê nì d+ü <V˚ ≤ü + ø\£ T>e∑ #T· Ã.
ìXï jT· eTTàsêμ ù|sT¡ ‘√ ñ‘sÔ· √‘sÔ· ê s¬ +&TÉ dìæ e÷\T BìøÏ ø±sD¡ ≤\T s¬ +&TÉ . yTÓ T<{ä ~Ï bÕ≥˝Àì
(1989, 2016) e#êÃjT· +fHÒ ˚ á e÷≥\˝Àì Xø¯ ÔÏ u≤Û yê\T u$ÑÛ ‘· |≥ü ¢ ÄX,¯ n#+· #\· $XÊ«d+ü , <èäÛ &ÉÛ
‘\Ó TdTü +Ô ~. d+ü ø\£ Œ+ yTÓ T<˝ä q’… $.
Bìø‘Ï √&TÉ á bÕ≥qT bÕ&˚ bÕÁ‘\· d«ü u≤Û yê ¬s+&Ée~ ^‘·+ >∑‹˝Àì m<äTs¡T q&Éø£.
\qT ì]w› +ºü >± #s· D¡ ≤˝À¢ ∫Á‹+#êsT¡ ø=dsü êE. Ç~ »j·TeTTà, uÛÑj·TeTTà, $XÊ\, |ü$Á‘·, >∑èVü‰ìï
V≤æ +B bÕ≥˝À øq£ ã&<É Tä . yÓTT<ä˝…’q »>∑D≤\T nH˚ø£ #√≥¢ e∫à $˝ÀeT>∑‹
Áã‹ø#Ï &Ó ç |≥ü ï+#]˚ ≈L£ &Ü Ä‘à· ôdsúÌ ´¡ +‘√ ]ø±å Á|jæ T· T&q’Ó ÁoÁoì >T∑ sT¡ #Ô k˚ ÕsÔ TT. ø$£ V≤ü è<jä ÷· ìï

»j·TeTTà ìX¯Ãj·T+ãTsê uÛÑj·TeTTà ˝Ò<äTsê
»+≈£î>=+≈£î ˝Òø£ eTT+<äT kÕ–bıeTTàsê

@Hê{Ϭø’q kÕ«s¡úeTT q•+∫rs¡TqT
@ s√E¬ø’q dü‘·´y˚T »sTT+∫ rs¡TqT

ø£cÕº\ø√s¡TÃø=qïH˚ düTU≤\T <ä≈£îÿqT ˆˆ»j·TeTTàˆˆ

$<ë´s¡Tú\+‘· $C≤„q+ kÕ~Û+#ê* ˆˆ»j·TeTTàˆˆ
$XÊ\ <äèwæº ‘·|üŒø£ uÀ~Û+#ê*
ô|<ä›\qT >ös¡$+∫ |üPõ+#ê*

ø£cÕº\ ø√s¡TÃø=qïH˚ düTU≤\T <ä≈£îÿqT >±&Ü+<Ûäø±s¡eT\TeTTø=qï ;Û‹ #Ó+<ä≈£î
á ˝Àø£eT+<äT k˛eTs¡T˝…’ ñ+&É≈£L&É<äT dü+<˚Vü≤|ü&Éø£ yÓ\T>∑T #·÷|æ kÕ>∑T eTT+<äT≈£î
|ü$Á‘·yÓTÆq ÄX¯j·÷\ eTs¡Te>∑÷&É<äT ˆˆ»j·TeTTàˆˆ ìsêX¯˝Àq J$‘êìï ø£è+>∑Bj·T≈£î ˆˆ»j·TeTTàˆˆ
|üsêuÛÑeeTTà ø£\TZq+#·T bÕ]b˛≈£îyÓ÷jYT
>∑èVü‰ìï dü«s¡Zd”eT>∑ #˚j·TTeTT <˚yê, ÁuÀe⁄eTT <˚yê »j·TeTTà ìq«]+#·T<ëø£ b˛] ¬>\«y√jYT
≈î£ ≥T+ãyTÓ Tøÿ£ Á‘ê{ôÏ |’ ì\T|⁄ü eTT <y˚ ê, q&TÉ |⁄ü eTT <y˚ ê dü«‘·+Á‘·jÓ÷<ÛäT&Éqï ù|s¡T ì\«u…≥ºy√jYT ˆˆ»j·TeTTàˆˆ
;<äkÕ<ä Hê<ä]+#·T ãT~∆ H=dü>∑Te÷, X¯øÏÔ H=dü>∑Te÷

ˆˆ»j·TeTTàˆˆ

55 qe+ãsY 2018 ‘êHê|üÁ‹ø£

‘\Ó TdTü ≈î£ ì bÕ&≥É +˝À n~«rjT· T&q’Ó |Tüò +≥kÕ\
‘>· D∑ ≤˝q’… @Hê{,Ï @s√E, á˝Àø£ yTÓ T<˝ä q’… |<ü ë
\qT »>D∑ ≤˝≤>¢ ±H˚ ñ#÷ ]+∫ bÕ&≥É + >e∑ THêsΩ¡ +.
á m<Tä sT¡ q&øÉ £ u≤Û yêìøÏ ‘>· ≥Z∑ T>º ± ^‘êìøÏ ˇø£
}|⁄ü qT Xø¯ ìÔÏ ÇdTü +Ô ~.
M≥ìï{Ïe\¢ Á|üC≤<äs¡D‘√bÕ≥T, á bÕ≥ ÄX¯˝Ò n\˝≤>± }¬>H˚ düs¡<ë>±
m+‘√eT+~øÏ d÷ü Œ]¤ <Ô ëjT· ø+£ >± ì*∫+<ìä #|Ó Œü &+É z&É˝≤>± J$‘·eT+‘ê Ä&˚eTT>± ˆˆÄX¯˝Òˆˆ

˝À n‹Xj¯ ÷Ó øÔÏ ˝<Ò Tä . j·Te«q+ãqT >±*˝À jÓT<äTs¡T es¡|ü⁄\ ‘˚s¡T˝À
ôdq’ ´+˝À |ìü #d˚ æ dìæ e÷s+¡ >+∑ ˝À Á|yü X˚ +¯ ∫q Ä\TeT>∑\÷ »‘·>± eTT]ô|eTT>± düTœ+‘·Ts¡T>±
Á|eü TTK s#¡ j· T· ‘· uTÑÛ eq#+· Á<ä e÷≥˝À.¢ .. πs|ü{Ï˝Àø£+ e÷fÒ eT]∫b˛j˚Ts¡T>± ˆˆÄX¯˝Òˆˆ

ªªHq˚ T |<ü fi˚ ¢¯ ejT· dTü ˝À ñqï|ü &TÉ ≥÷]+>¥ J$‘·eT÷ ø£&É‘˚¬s˝Ò <˚X¯eTT‘√ |üì˝Ò<äT˝Ò
{≤ød° t qT+∫ ©\>± ª»jT· eTTà ìXï jT· eTTàsê...μ kı>∑düT ej·TdüT eTs¡˝≤ sê$≥T˝≤ eTTdü*‘·qy˚T
bÕ≥ $qï|ü &TÉ m+<Tä ø√ ‘*Ó jT· ì ñ‘ê‡V≤ü +, z y˚T˝≤\+ b˛ø£&É #·÷&É>∑ jÓT+‘√ $+‘Íì˝≤ ˆˆÄX¯˝Òˆˆ

ã\+ @sŒ¡ &$˚ . 1971˝À Ç+&jç ÷· -bÕøkÏ ÕHú é jT· T<+∆ä ‘·TbÕqT˝Àì |ü&Éee˝… }|æy˚j·TTqT ø£wüºeTT˝Ò
düeTj·T+˝À dü]Vü≤<äT›˝À ôd’ì≈£î&ç>± |üì#˚XÊqT. ‘·qTe⁄ <ÛäqeT÷ dæús¡e÷ Ç~ ì»e÷ düTKeTT XÊX¯«‘·e÷
$#ês+¡ ÄeV≤æ +∫q|ü &TÉ á bÕ≥H˚ eTqq+ #d˚ Tü ÁãVü≤à Áyêdæq Áyê‘ê ‘Ó*j·÷ kÕe÷q´e÷ ˆˆÄX¯˝Òˆˆ

≈î£ Hy˚ êDïÏ . s<¡ +ä∏ qe<ë+|‘ü ´· +, Ç˝≤ n+<yä TÓ qÆ ñ|eü ÷Hê\‘√
ªªˇø£ ‘T· bÕøÏ eTìwæ #‹˚ ˝À ñ+fÒ m+‘· <s’ÓÛ ´¡ + ‘*˚ ø£ e÷≥\‘√ ‘‘· «· $#ês+¡ ‘√ kÕ>π #ø· ÿ£ ì ^‘+·
>± ñ+≥T+<√... á bÕ≥ eTq >∑T+&Ó˝À ñ+fÒ Ç~.
n+‘˚ e÷qdøæ £ ôdsúÌ ´¡ + ø\£ T>T∑ ‘T· +~. @<√ ‘*Ó jT· ì á bÕ≥ V‰ü d´ü bÕÁ‘· (sπ \+–) MT<ä ∫Á‹+#ê
ã\+. Hê ø¬ Øs˝Y À d÷ü Œ]¤ Ô s–¡ *+#˚ bÕ≥\T mH√ï sì¡ ‘*Ó ùdÔ ÄXï s´¡ + ø\£ T>T∑ ‘T· +~. V‰ü d´ü s#¡ q· ˝À¢
sêXÊqT. ø±˙ Hê˝À >¬ \yê\qï ‘|· qü ø*£ –+#˚ bÕ≥ Ä]‘]˚ q ø$£ ø=dsü êE, V‰ü kÕ´ìøÏ neø±X+¯ ñHêï
e÷Á‘+· á ˇøÿ£ bÕf.Ò Bì d÷ü Œ]¤ ‘Ô √H˚ $»jT· XÊ+‹ ≈L£ &Ü, n+<Tä ≈î£ _qÛ ï+>± Ç≥Te+{Ï Ä˝À∫+|Cü ùÒd
V≤” s√sTTH>é ± q{+Ï ∫q ªÄXj¯ T· +μ dìæ e÷˝À ª$]ùd ^‘êìï n\y√ø>£ ± ÁyêjT· &+É $Xw‚ +ü .
ñ<jä T· +μ bÕ≥ sêXÊqT. ª»jT· eTTà ìXï jT· eTTàμ ô|’ ¬s+&É÷ø±ø£ X¯uÛ≤wt sêeTT&ÉT dæìe÷≈£î
˝Àì Á|‹ü ˝H’… é Ç|Œü {øÏ ° >T∑ sT¡ +Ô <+ä fÒ ø=dsü êE>±] ªeHÓï\T ≈£î]ùd ∫qï~sê nH˚μ ø£¢uŸ kÕ+>¥ ≈£L&Ü
s¡#·HêXË’* n+‘· n<äT“¤‘·+>± ñ+~. á dæìe÷ ø=dsü êE ÁyêXÊsT¡ .
$&TÉ <˝ä ’… Ç|Œü {øÏ Ï 57 @fió¯ .¢ Ç+ø√ e+<fi˚ s¢¯ TTHê á 3
bÕ≥ Ç+ø± ã‹øπ ñ+≥T+~.μμ Ç<˚ d+ü e‘‡· s+¡ (1959)˝À $&TÉ <\ä nsTTq

2 eTs√ dü÷|üsY Væ≤{Ÿ dæìe÷ Á|ükÕ<é ÄsYº |æø£ÃsY‡
X¯uÛ≤wt sêeTT&ÉT dæìe÷πø ø=düsêE Áyêdæq ªÇ\]¢ ø+£ .μ
eTs√ eT+∫bÕ≥ ªÄX˝¯ Ò n\˝≤>± }>¬ H˚ dsü <¡ ë>±μ Ç+<äT˝À ≈£L&Ü ø=düsêE eT÷&ÉT bÕ≥\T
nqï ^‘+· . ÁyêXÊsT¡ . eT÷&÷É n‘´· ~øÛ +£ >± Á|Cü ≤<sä D¡ bı+~qy.˚
ÄX¯\H˚ ‘·s¡+>±\˝À Vü‰sTT>± }π> Hêe eTTfi¯¢|üP&ç yÓ+ø£≥s¡eTD>±s¡T Áyêdæq≥Tº
˝≤+{~Ï J$‘+· , ejT· dTü nH˚ >±*˝À m–sπ Áù|eT Ç\¢]ø£+˝Àì m\¢s¡ø±\q÷ ø£*|æ dü<ë(ø£<∏ë)•e

‘êHê|üÁ‹ø£ qe+ãsY 2018 56

ÁãV≤ü à+>±sT¡ Áyêdqæ ø<£ qä∏ T n<˚ ù|sT¡ ‘√ dìæ e÷>± e÷eT nqï e÷≥\≈î£ bÂsT¡ w|ü &ü ç n*– ‘{· ≤㺠T≥º
rXÊsT¡ . ‘√ y[Ó b¢ ˛‘êq+≥T+fÒ n‘ì· øÏ ÁãV‰ü àq+<+ä dHü êàs√Z
|ü<˚X¯+ #˚ùd dü+<äsꓤìøÏ ø=düsêE Áyêdæq f…Æ{Ï˝Ÿ
á ø<£ ˝ä∏ Àì Ç\]¢ ø|£ ⁄ü ≥\Tfi¢ ˝¢¯ À ˇø&£ TÉ , ù|sT¡ ≈î£ kÕ+>¥ ªu˝ÑÛ Ò #êÛ H‡é ˝Ò u˝ÑÛ Ò #êÛ H‡é ˝Ò \\˝¢ ≤+¢ \\˝¢ ≤+
‘>· Z∑ ìøπ |å sü êjT· T&TÉ ÁãV‰ü àq+<+ä (sπ \+–). e÷eT \øÿ° #êÛ H‡é ˝.Ò ..μ (yê]yê] e÷eT\ <èä w˝ºæ À e÷Á‘+·
(s¡eTD≤¬s&ç¶)ì ‹|üŒ\T ô|&ÉT‘·÷ Áù|ø£å≈£î\qT ≈L£ ùd >±&<ç ä e∫à yT˚ ùd >±&<ç qä T #&Ó É >=≥&º yÉ T˚ Ç~.
Ä<´ä +‘+· q$«+#˚ bÕÁ‘.· n~ ysπ˚ $wjü T· +.)

eTs√ Ç\]¢ ø|£ ⁄ü n\T&¢ TÉ (ù|øπ {Ï •esê+) ‘q· ás√E≈î£ ≈L£ &Ü edyæ ê&ìÉ ø=dsü êE bÕ≥
\˝À Á|<ü eä∏ TÁXD‚ ˝Ï À ñ+&˚ V‰ü d´ü ^‘+· , ˝Àø+£ rsT¡
uÛÑ˝Ò #ÛêHé‡˝Ò uÛÑ ˝Ò #ÛêHé‡˝Ò ‘ÓqTï\ô|’ n<äT“¤‘·yÓTÆq yê´U≤´q+, >∑&ÉT>±ZsTT
\\˝≤+ \\˝≤+ \ø°ÿ #êHé‡˝Ò ` ã˝Ò #êHé‡˝Ò n\Tfi¢ ≈¢¯ î£ ‘êsø¡ e£ T+Á‘+· á ^‘+· . d÷ü {>Ï ± ‘*˚ >±Z
Ç\¢]ø£+˝À e⁄qïe÷C≤... ñ+&˚ e\¢$‘√ bÕ≥T <˚ìø£<˚ b˛{≤b˛{°>± ñ+&˚
n~ nqTuÛÑ$+∫‘˚ ‘Ó*j·TTqT˝Ò uÛÑ˝Ò #ÛêHé‡ ˝Ò #s· D¡ ≤\T, yê{ìÏ n<Tä “‘¤ +· >± d«ü s|¡ sü ∫¡ (‘ê‹Hì˚
#\· |‹ü sêe⁄), bÕ&qç (e÷<eäÛ ô|~)› $<ëÛ q+ Çe˙ï
n‘·Ôe÷eT\≈£î ˇø£ÿ ≈£L‘·Tsö...n<äèwüº jÓTT>∑+ |ü&ç‘˚ á bÕ≥≈î£ n<qä |⁄ü Äøs£ D¸¡ \T.
u≤eeTs¡T<äT˝Ò ˝Ò≈£î+fÒ...Ç+≥\T¢&ç<˚˝Ò n~Ûø±s¡+ˆˆuÛÑ˝Òˆˆ
e÷≥\‘√ bÕ≥T Xu¯ ≤\› ‘√ ≈L£ &Ü ÁXÀ‘\· qT
>∑+õb˛dæHê neTè‘·+˝≤>±...ø£eTà>∑e⁄+<äqTø=+fÒ ø{£ yºÏ j˚ T· &+É ø=dsü êE bÕ≥˝À¢ #ê˝≤yê{˝Ï À¢ #÷· kÕ+Ô .
ãVüQ ø£eTà>∑e⁄+<ä+ø=+fÒ ñ<ëV≤ü sD¡ ≈î£ Áø‘Ï +· kÕ] #÷· dqæ ª˙ k˛≈î£ p&≈É î£ +&Ü
NÛ...#Ûê... NÛ...#Ûê j·THêï ∫sê≈£î|ü&Éø£ qe˙‘·e÷àμ bÕ≥˝À e#˚à ªÄVüQVüA ÄVüQ
<äT\|ü]+#·Tø=ì... bıj˚T´yê&çøÏ ˆˆuÛÑ˝Òˆˆ ÄVQü VAü μ nd\ü T bÕ≥ >T∑ sT¡ ˝Ô ìÒ yê]øÏ ≈L£ &Ü >T∑ sT¡ +Ô
≥T+~. n˝≤>π á bÕ≥˝À ª\\˝¢ ≤+¢ \\˝¢ ≤+¢ \øÿ°
E≥Tº|ü≥Tºø=ì uÛ…’{Ï ø°&çÃHê... #·÷s¡T |ü≥Tºø=ì y˚˝≤&û #êHé‡μ nqï~ bÕ≥ |üsê≈£î>± $qï yê]øÏ ≈£L&Ü
<Tä wDü u÷ÑÛ wDü ‹sk¡ Õÿse¡ TT\T... ÄodTü \T>± ‘\· #y˚ ê&øç Ï >T∑ sT¡ +Ô ≥T+~.
uÛÑ˝Ò #ÛêH釽Ò... nVü‰... nVü‰... uÛÑ˝Ò #ÛêH釽Ò...
4
nDÏ^ eTDÏ^ e⁄HêïeT+fÒ...n+‘ê eTqπø ∫πøÿ~
e÷eT ˝À_Û nsTT ≈£L&Éu…{Ϻ‘˚... eTqπø ø±<ë <äπøÿ~ ô|q’ #|Ó Œæ q≥Tº á dìæ e÷˝À ø<£ ë∏ HêjT· ≈î£ &TÉ
n~ eTqπø ø±<ë <äπøÿ~... ÇVü≤ eTqπø ø±<ë <äπøÿ~... y˚DT (Hêπ>X¯«s¡sêe⁄) ≈£L&Ü Ç\¢]ø£|ü⁄ n\T¢&˚.
n~ eTqπø ...ÇVü≤ eTqπø n~ eTqπø Áù|$T+∫ ô|fi≤¢&çq uÛ≤s¡´ sê<Ûä (»eTTq) n‘·ìï
eTqπø eTqπø eTqπø... eT eT eT eTqπø... eTT+<Tä nbÕs+ú¡ #d˚ Tü ≈î£ ì ‘s· T¡ yê‘· nee÷ìdTü +Ô ~.
n‘q· T Ç\T¢ $&∫ç y[Ó ¢ Äqø£ e÷sT¡ yw˚ +ü ˝À CÀÁs√
˝≤>± e∫à ÄyÓTqT $\Hé u≤] qT+&ç s¡øÏåkÕÔ&ÉT.
n|ü&ÉT ÄyÓTqT @&ç|ædü÷Ô bÕ&˚ {°õ+>¥ kÕ+>¥
Ç|Œü {øÏ ° y÷Ó >T∑ ‘T· qï ªì\Tey˚ yê\Tøq£ T\<ëHêμ bÕ≥.

rsT¡ >± kÕ>π á bÕ≥˝À Ä<´ä +‘+· n+‘´·
ÁbÕd\ü T ÁXe¯ D≤q+<+ä ø*£ –kÕsÔ TT. Ç$>±ø£ #s· D¡ ≤˝À¢
yTÓ T<{ä Ï s¬ +&TÉ bÕ<ë˝À¢ Hê\eZ nøså£ +¡ MT<ä ÁbÕdü

57 qe+ãsY 2018 ‘êHê|üÁ‹ø£

ì\Tey˚ yê\T ø£qT\<ëHê.. ej·÷´] Vü≤+dü q&Éø£<ëHê
˙ q&Éø£˝À ¨j·T\Tqïy˚ ‘êHê
qTe⁄« ≈£î\T≈£î‘·÷ |òüT\|òüT\ q&ÉTdü÷Ô ñ+fÒ
ì\Te<˚ Hê eTqdüT.. z \\Hê n~ ˙πø ‘Ó\TdüTˆˆì\Tˆˆ

mes¡ì m+#·Tø√ìHêy√ |üs¡T&Éì ÁuÛ≤+‹|ü&çHêy√
mes¡ì m+#·Tø√ìHêy√.. ÁuÛ≤+‹ |ü&çHêy√
d>æ T∑ |Z &ü ç ‘√*>π y√... $sV¡ ‰ü –ï˝À qqT ‘√dbæ ˛jT˚ y√ ˆˆì\Tˆˆ

ˇø£kÕ] qqTï #·÷&Ésê<ë... #Ó+‘·#˚sê düeTj·T$T~ø±<ë
ˇø£kÕ] qqTï #·÷&Ésê<ë düeTj·T$T~ ø±<ë
e>∑˝≤&ç H˚ ˙yê&ÉH˚ ø±<ë? ˆˆì\Tˆˆ

eT>∑&É+fÒ yÓ÷E˝Òì<ëHê.. eTqdüT+fÒ ˙≈£î H˚qT ˝ÒHê
eT>∑&É+fÒ yÓ÷E ˝Òì<ëHê .. ˙≈£î H˚qT ˝ÒHê
ø√|eü ÷ Hê ô|H’ ê? ˙ H√{Ï e÷≥øπ H√#T· ø√˝HÒ ê? ˆˆì\Tˆˆ

(mes˙¡ , |sü T¡ &˙É — ˇøk£ ÕØ, #+Ó ‘C· sÒ ê— eT>&∑ +É f,Ò ≥≈£îÿq bò˛Hé øÏ+<ä ô|{≤º&É≥ Hêπ>X¯«s¡sêe⁄. á
eTqdüT+fÒ) ìj·TeT+>± bÕ{Ï+∫ #·ø£ÿì •\Œ dü+>∑‹ X¯‘·~H√‘·‡e düuÛÑ˝À Äj·TH˚ #ÓbÕŒ&ÉT.
#ê‘T· s´¡ +‘√ bÕ≥ q&bç ÕsT¡ ø=dsü êE. dVü ≤ü è<jä T· T&TÉ >q∑ Tø£ ñqï~ <ë#T· ø√≈î£ +&Ü #bÓ ÕŒ&TÉ .
n+‘˚>±ø£ á bÕ≥ Áyêdæq dü+<äs¡“¤+˝À 5
»]–q ˇø£ ‘e· ÷cÕ $wjü T· + >T∑ ]+∫ ø=dsü êE Ç˝≤ Ç\¢]ø£+ dæìe÷πø ø=düsêE Áyêdæq eT÷&√
ÁyêdTü ≈î£ HêïsT¡ . bÕ≥ ªn&ç–+<ëìøÏ #Ó|æŒμ dæìe÷ ÁbÕs¡+uÛÑ+˝ÀH˚
ì\Tey˚ yê\Tøq£ T\<ëHê! bÕ≥ edTü +Ô ~. Ç~ HêsTTø± HêjT· ≈î£ \T yD˚ T, sê<äÛ ‘e· T
á bÕ≥ ø=+#+· N|>t ± ñ+~. V≤” s√≈î£ ‘–· ‘e· T ùdïV≤æ ‘T· \‘√ ø*£ dæ Ä≥bÕ≥ s÷¡ |+ü ˝À b˛{°
q≥Tº>± ˝Ò<äT. <ëìï rôdj·T´+&ç nì Á|üb˛»\T |&ü ˚ d+ü yê<ä ^‘+· .
ô|{≤&º TÉ Hê>π X«¯ ss¡ êe⁄. n+<Tä ≈î£ @+ #jÓ T· ´&eÉ ÷ nH˚ á #·˝≤ø° ø±˝ÒJ ≈£îÁs¡ø±s¡T bÕ≥˝À ø=+>∑
deü Td´ü e∫Ã+~. ø±ì sT÷ bÕ≥ ‘|· Œü ø£ bÕ|⁄ü \sY »|+ü , eTH√y>˚ +∑ e+{Ï |\ü T≈î£ ã&TÉ \‘√ bÕ≥T Ä
ne⁄‘T· +~ <ëìï rôdjT· ´&+É m˝≤ nì #\· |‹ü sêe⁄ düeTj·T+˝À nÁ>∑sêC≤´\ n+‘·]ø£å b˛{°øÏ n+≈£î
>±s¡T (dü+^‘· <äs¡Ù≈£î&ÉT {Ï. #·\|ü‹sêe⁄) |ü≥Tº sês¡ŒD #˚dæq sê¬ø≥T¢, n˝≤π> düTŒ‹ïø˘ (1957˝À
|{ü ≤&º TÉ . nqTy÷Ó \T dTü u≤“sêe⁄ (ìsêà‘)· ≈L£ &Ü n<˚ k˛$j·T{Ÿ s¡cÕ´ $»j·Te+‘·+>± n+‘·]ø£å+˝ÀøÏ
n_ÁÛ bÕj÷· ìøÏ e#êÃ&TÉ . rdyæ jÓ T· ´&+É »s>¡ ˝∑ .Ò Á|yü X˚ ô¯ |{qºÏ ‘=* øè£ Á‹eT ñ|Áü >V∑ ≤ü +) ≈L£ &Ü #]˚ Ã
$»jT· yê&É e÷sT¡ r V‰ü ˝À¢ ]©»sTT+~. Ä $H√<uä ]ÑÛ ‘+· >± ÁyêXÊsT¡ ø=dsü êE.
sêÁ‹ Hê>π X«¯ ss¡ êe⁄ b˛‹q uq… Øø® Ï (e÷sT¡ r {≤ød° t eTs√ $Xw‚ +ü - eT÷&√ #s· D¡ +˝À ñqï eT÷&TÉ
ì]à+∫q b˛‹q Áoìyêdsü êe⁄ ≈î£ e÷sT¡ &TÉ ) b˛ò Hé #d˚ æ Á|Xü ï¯ \qT |]ü o*ùdÔ sê<äÛ #|Ó Œæ q »yêãT\T ì»+>±
m˝≤ e⁄+~ ∫Á‘e· THêï&≥É . #ê˝≤ u≤>T∑ +<Hä êï &≥É . ‘|· ü nì nq˝+Ò . n+‘ø· +£ fÒ eT+∫ »yêãT\T #|Ó Œæ
eT÷´õø√ÿ n+fÒ düT|üs¡T“ nHêï&É≥. @ bÕ≥ $»jT· +‘√ bÕ≥T ÄyTÓ V≤ü è<jä ÷· ìï >¬ \Tà ≈î£ +{≤&TÉ
bÕ|⁄ü \sY n+fÒ ì\Tey˚ yê\Tøq£ T\<ëHê nHêï&≥É . yD˚ T.

‘êHê|üÁ‹ø£ qe+ãsY 2018 58

6

ô|q’ #|Ó Œæ q≥Te+{Ï dìü ïyX˚ +¯ HêsTTø± HêjT·
≈î£ \T ˇø£ b˛{° <ë«sê ø\£ TdTü ø√e≥+, Ä≥bÕ≥\
<ë«sê ‘\· |&ü ≥É +, n‘&· TÉ ÄyTÓ qT >¬ \e≥+, >¬ \TÃ
ø√e≥+ 1959˝ÀH˚ e∫Ãq XÊs¡<ëyê] ª»j·TuÛÒ]μ
dìæ e÷˝À ≈L£ &Ü ñ+~.

n&ç–+<ëìøÏ #Ó|æŒ... m<äTsê&Éø£ Á|üX¯ïqT $|æŒ ø±øb£ ˛‘˚ Ç\]¢ ø+£ ˝À øfi£ ≤XÊ\ $∫Á‘y· w˚ <ü ëÛ sD¡
ì˝…Ã<äyê ¬>˝…Ã<äyê... z¨ ∫qï<ëHê b˛{° bÕ≥≈£î <ë] rdüTÔ+~. »j·TuÛÒ]˝À HêsTTø£
n&ç–+<ëìøÏ #ÓãT‘ê... m+‘Ó’Hê |ü+<Ó+ >∑&É‘ê eT+E (n+»*) ã‘qÔÓ yê] |&ü TÉ #T· M~˝Û À Ä&TÉ ‘÷·
ì˝…Ã<äH√sTT ¬>˝…Ã<äH√sTT... z¨ ∫qïyê&Ü bÕ&TÉ ‘÷· nyTÓ ‘H· √ï&+ç #e· Tì dyü ê˝Ÿ #d˚ Tü +Ô ~. nB
ˇ+{Ïø±*ô|’ qT+&ç Vü≤sƒ¡jÓ÷>∑ eTTÁ<ä˝À qT+&ç ˇø£ bÕ≥ s÷¡ |+ü ˝À á bÕ≥ ªñHêïsê CÀ&TÉ Hêïsêμ
>∑T≥Tº>∑ ‘·q |üì kÕ~Û+#·Tq~... $e]kÕÔyê @<ä~? qT ø=dsü êE ÁyêkÕsT¡ . á dìæ e÷≈î£ ÄjT· q Áyêdqæ
bÕ≥ Ç<=øÿ£ f.Ò
ˆˆn&ç–+ˆˆ
eTT≈£îÿ eT÷¬s&˚j·TÚqT n~ ø=ø=ÿø=eTì >=DÏπ>qT »jT· u]ÒÛ C≤q|<ü ä ∫Á‘+· . ø<£ ë∏ ø±˝≤ìï <èä w˝ºæ À
ø=+>∑ »|üeTì Á|üdæ~∆j˚TqT.. eTT+<äT≈£î e∫à ø±<äqT ñ+#T· ≈î£ ì n+<yä TÓ qÆ e÷≥\‘√ ø=dsü êE á bÕ≥
n&ç–+<ëìøÏ #ÓãT‘ê+ m+‘Ó’Hê |ü+<Ó+ >∑&É‘ê+ ÁyêXÊsT¡ . ÄyTÓ n+<+ä ˝ÀH>˚ ±ø£ Ä≥˝À bÕ≥˝À yT˚ {.Ï
ì˝…Ã<äyÓ÷jYT ¬>˝…Ã<äyÓ÷jYT z¨ ∫qïyê&Ü Ç<˚ $wjü T· + bÕ≥˝À eTs˝¡ ≤ eTs˝¡ ≤ sø¡ s£ ø¡ ±\T>±
yêj·TT y˚>∑eTTq $T+∫ ˝Àø±\˙ï >±*+∫ ÄyTÓ #|Ó ⁄ü +Ô ~. nsTTHê n~ ‘*Ó jT· ≈î£ +&Ü $dTü >T∑
>∑&çj·T˝ÀqH˚ ñqï #√≥πø e&ç>± #˚πs<˚<ä~ ‘√#≈· î£ +&Ü #|Ó Œü &+É ø=dsü êE #d˚ qæ ∫qï ‘e· ÷cÕ.
n&ç–+<ëìøÏ #Ó|æŒ m<äTsê&Éø£ Á|üX¯ïqT $|æŒ
ì˝…Ã<äyê ¬>˝…Ã<äyê z¨ ∫qï<ëHê BìøÏ ø=qkÕ–+|⁄ü >± ÄyTÓ dyü ê˝≈Ÿ î£ Á|‹ü >±
sê¬ø≥ºì nqTø√qT n~ dü÷Œ‹ïø£ÿì nq˝ÒqT ø<£ ë∏ HêjT· ≈î£ &TÉ ø±o (@jT· Hêïs)Y nyTÓ ‘√ ø\£ dæ bÕ&˚
eTTe÷à{ÏøÏ n~ eTqùdqT Çø£.. eTT+<äT≈£î e∫à ø±<äqT ªdyü ê˝Ÿ dyü ê\qT ∫q<ëHê dyü ê˝Ÿ ôd’ dyü ê˝μŸ eT˝≤~¢
n&ç–+<ëìøÏ #ÓãT‘ê+ m+‘Ó’Hê |ü+<Ó+ >∑&É‘ê+ sêeTøè£ wXíü ÊÅdÔæ ÁyêXÊsT¡ . Ä bÕ≥ #÷· ùdÔ s¬ +&TÉ bÕ≥
ì˝…Ã<äyÓ÷jYT ¬>˝…Ã<äyÓ÷jYT z¨ ∫qïyê&Ü \q÷ ˇøsπ£ ÁyêXÊsê nqï d+ü <V˚ ≤ü + ø*£ >π neø±X+¯
<ëq$T∫à #Ó&Ó HÓe«&ÉT ` ø£s¡Tí&ÉT... ø£s¡Tí&ÉT ñ+~. ñ<ëV≤ü sD¡ ≈î£ eT˝≤~¢ yê] bÕ≥˝Àì ∫e]
‘·|ü ‘·|ü ã* #·Áø£e]Ô ` ùV≤jYT ã*#·Áø£e]Ô #s· D¡ + #÷· &+É &.ç
p<ëìøÏ ì|ü⁄DT+&Óe«&ÉT ` <Ûäs¡àE&ÉT... <Ûäs¡àE&ÉT
‘·|ü ‘·|ü X¯≈£îì... ùV≤jYT X¯≈£îì 59 qe+ãsY 2018 ‘êHê|üÁ‹ø£
nqï<eä TTà\ b˛sê≥+˝À d+ü <Tä #÷· #T· ≈î£ ì ≈L£ *Ã+<eÓ &TÉ
;ÛeTT&ÉT... ;ÛeTT&ÉT
‘·|ü ‘·|ü sêeTT&ÉT
ùV≤jYT sêeTT&ÉT... ÁosêeTT&ÉT... Áo sêeTT&ÉT

ñHêïsê CÀ&ÉTHêïsê qH√ï&ç+#˚yês¡THêïsê #·*˝À j·TeTTHê q~˝À »\ø±˝≤&˚ ø£HÓï\T ø£\ø£\
n+<ä+˝À #·+<ä+˝À Ä≥bÕ≥\ nìï{Ï˝À ` ôd’ e\Te\T <ë∫q ø£èwüßí&ÉT øÏ\øÏ\
>∑C…®ø£{Ϻ H˚ Hê&ç‹Hê ø£+sƒ¡+ $|”Œ bÕ&ç‹Hê ‘Ó*dæq ø£HÓï\T $\$˝≤
ôV’≤ Ä&ç‹Hê H˚ bÕ&ç‹Hê nø£ÿ&É $\$\ ` Çø£ÿ&É øÏ\øÏ\
∫\Tø£\ |ü\T≈£î\ Vü≤+dü\ q&Éø£\ ∫e]øÏB ø£<∏ä ∫q<ëHê
øÏ\ øÏ\ ø£\ ø£\ ≈£î\T≈£î#·T |ü*øÏ‹Hê
#·ø£ÿ*–+‘·\T ø£*–+#·T s#¡ s· TT‘\· T. mesT¡ eTT+<Tä ÁyêdHæ ê ÄbÕ≥ #÷· dæ
Çø£ÿ&Ó dü«s¡Z+ ø£qT|æ+#·T ` yÓTÆeTs¡|æ+#·T s¬ +&eÉ yêsT¡ ÁyêXÊsê nì }V≤æ +#&· +É ˝À ‘|· ü ˝<Ò Tä .
dü] ]eT eT|ü |üì dü«s¡ sê>∑eTTà\ bÕÁ‘·|üs¡+>± ≈£L&Ü ÄyÓT ‘·q düyê˝Ÿ˝À yê&çq
»+Á‘·>±Á‘·eTT\ ÁyÓ÷–kÕÔ ‘·~∆$T ~Û$TøÏ≥ ‘·fi≤+>∑T |<ü ë\H˚ ø±yê\H˚ yê&ç n‘q· T ∫e] Á|Xü ï¯ d+ü ~+Û
‘·~Û–D ‘·ø£<∏Ó’ n+≥÷ Hê≥´+ #˚kÕÔ #ê&ìÉ u≤Û $+#e· #T· Ã.
dü]yês¡\‘√ düyê\T #˚kÕÔ b
ôV’≤ düyê\T #˚kÕÔ
¬>*∫qyê]øÏ dü˝≤eTT #˚kÕÔ
J`õjÓ÷`J

dyü ê˝Ÿ ôdd’ yü ê˝Ÿ ø\£ ø\£ ø\Ï ø\Ï e+{Ï |<ü ë\‘√
s¬ +&TÉ bÕ≥\≈L£ e+‘qÓ yX˚ ÊsT¡ á Ç<s›ä T¡ eTV‰ü

‘êHê|üÁ‹ø£ qe+ãsY 2018 60

‘êHê`eT+∫|ü⁄düÔø£+ Ä<Ûä«s¡´+˝À

‘Ó\T>∑T˝À u|§ü<e˚fiT¯¢à\˝Àø|£<ü⁄∏ä\|æ\|¢\ü⁄døüÔø√±d\ü+≈£î ÄVü‰«q+

|<ü fi˚ ¢¯ ˝À|⁄ü |\æ \¢ ≈î£ ‘\Ó T>T∑ ˝À |⁄üdøÔü ±\T #~· y˚ Ädøü ÔÏ ô|+#{· ≤ìøÏ yê]øÏ u§eTà\ ø<£ \ä∏ |⁄üdøÔü ±\T n+~+#ê\qï
Ädøü ‘ÔÏ √ ‘êHê, eT+∫ |⁄ü døÔü +£ ñHêïsTT. Ç+<Tä ˝À bÕ˝§qZ e\d+æ ~>± W‘ê‡V≤æ ø£ ∫Á‘ø· ±sT¡ \T, s#¡ s· TT‘\· qT
ÄV‰ü «ìdTü HÔ êï+.

ø<£ ë∏ +X+¯

ˇø=ÿøÿ£ ù|J˝À 10 yêø±´\≈î£ $T+∫ ñ+&≈É L£ &<É Tä . ø<£ ä∏ #<· eä {≤ìøÏ dsü <¡ ë>±, V‰ü sTT>± ñ+&Ü*, ‘e· ÷cÕ>±
nì|+æ #ê*. ‘*· <¢ +ä Á&TÉ \T ˝<Ò ë nqï, nøÿ£ ∫qï|\æ \¢ ≈î£ #~· $ $ì|+æ #˚˝≤ |⁄üdøÔü +£ ñ+&Ü*. ˙‹ì uÀ~+Û #&· yÉ T˚
ø<£ ä∏ Á|<ü ëÛ q ñ<X›˚ +¯ >± ñ+&≈É L£ &<É Tä . |\æ \¢ ˝À |⁄ü døÔü ±\T #~· y˚ n\yê≥TqT ô|+bı+~+#˝˚ ≤ |⁄ü døÔü +£ ñ+&Ü*.

ø<£ ,ä∏ u§eTà\T ˇøsπ£ sêjT· / ^jT· e#T· Ã. ˝<Ò ë ø<£ ä∏ sêùdyêfió¯ ,¢ u§eTà yù˚d yêfió¯ ¢ ˇø£ ãè+<+ä >± |ìü #jÓ T· ´e#T· Ã.
ø<£ ä∏ e÷Á‘y· T˚ sêjT· >*∑ –, u§eTà\T yù˚dyêfió¯ ¢ ‘*Ó jT· ì yêfi¢¯ $wjü T· +˝À, Ä ø<£ ä∏ m+|ø¬æ ‘’ ˚ u§eTà\T ys˚ TT+#˚
u≤<´äÛ ‘· yT˚ + #|˚ &ü ‘É ê+.

|⁄ü døÔü +£

|⁄ü døÔü +£ (1/4 ÁøöHé ôdE’ , 18x24 ôd+.MT.˝À) øe£ sY ù|J ø±≈î£ +&Ü, ÇqïsY f{Æ… ˝Ï Ÿ, Ç+Á|+æ ≥T ù|J\‘√
dVü ‰ü 24 ù|J\T (b˛Áf{Ò Ÿ ˝<Ò ë ˝≤´+&é ùdÿ|˝t À) ñ+&Ü*.

m+|øæ £ |Á øÁü jÏ T· : Ç~ 3 <Xä \¯ ˝À ñ+≥T+~:

<Xä `¯ 1: yTÓ T‘+Ô· ø<£ ,ä∏ qeT÷Hê u§eTà\T e÷≈î£ 2018 qe+ãsT¡ 30 ˝À|\ü n+<#ä jÓ ÷· ´*. á <Xä ˝¯ À
m+|ø¬æ q’ ø<£ \ä∏ T s¬ +&eÉ <Xä ˝¯ ÀøÏ yfiÓ ‘¯ êsTT.

<Xä `¯ 2: á <Xä ˝¯ À dTü e÷sT¡ 10 ø<£ \ä∏ qT m+|øæ £ #k˚ Õ+Ô . ˇø£ |⁄ü døÔü ±ìøÏ ø<£ ä∏ sêdqæ yê]ø,Ï u§eTà\T yd˚ qæ
yê]øÏ |~ü y\˚ s÷¡ bÕjT· \ #=|⁄ü Œq bÕ]‘√wøæ +£ ÇkÕ+Ô . 2019 e÷]à 31 ˝À|\ü u§eTà\‘√ |Pü ]Ô #d˚ qæ
eTTÁ<Dä ≈î£ d<æ +›ä >± ñqï |⁄ü døÔü ±ìï e÷≈î£ n+<Cä jÒ ÷· *. á |⁄ü døÔü ±\ìï+{˙Ï ‘êHê - eT+∫ |⁄ü døÔü +£ ø*£ dæ
‘êHê duü \ÑÛ T »]>π 2019 E˝’… Hê{øÏ Ï Á|#ü T· ]kÕsÔ TT. yTÓ T<{ä Ï s¬ +&TÉ eTTÁ<Dä \ ‘s· T¡ yê‘· ø<£ ,ä∏ u§eTà\ ô|’
ø±|s¬” ≥’ T Äj÷· s#¡ s· TT‘\· T, ∫Á‘ø· ±sT¡ \øπ ñ+≥T+~.

<Xä `¯ 3: Á|#ü T· ]+∫q |⁄ü døÔü ±\˝À+∫ ø<£ ä∏ Ø‘ê´ u≤>T∑ qï yê{ìÏ s¬ +&TÉ , u§eTà\Ø‘ê´ u≤>T∑ qï yê{ìÏ s¬ +&TÉ
m+|øæ £ #d˚ æ ˇø=ÿøÿ£ <ëìøÏ 10,000 s÷¡ bÕjT· \ ãVQü eT‹ ÇkÕ+Ô . á ãVQü eT‘T· \qT 2019 pHé ∫e]
Hê{øÏ Ï Á|øü {£ kÏ Õ+Ô .

eT]ìï $esê\≈î£ d+ü Á|~ü +#+· &ç
ø¬ . dTü sπ w,t 99638 62926, email : [email protected]

yêds¬æ &¶ç qMH,é 98493 10560

ø£HÓï>∑+{Ï #·+Á<ä »+bÕ\ #Í<ä] ¬ø. düTπswt

#ÛÓ’s¡àHé, ‘êHê Á|ü#·Ts¡D\T ø±s¡´Áø£eT ìsê«Vü≤≈£î\T eT+∫ |ü⁄düÔø£+

61 qe+ãsY 2018 ‘êHê|üÁ‹ø£

&Ûç©¢˝Àì »eVü≤sY˝≤˝Ÿ HÓÁVüA j·T÷ìe]Ù{°˝À
ã\sêCŸ kÕVü≤ì Á|üdü+>∑bÕsƒ¡+

Hê ø√]ø£, Hê ÁbÕs¡úq

eT÷\+: ã˝ŸsêCŸ kÕVü≤ì
nqTyê<ä+: kÕsTTãÁVü‰àq+<ä+ >=]Ô
1972˝À, ˇø£ Á|eü TTK V≤æ +B q≥TDíÏ »eV≤ü sY
<ë<ë|⁄ü Çse¡ jT˚ ´fi¢¯ ÁøÁÏ ‘+· , <√ _|÷üò »MTHé
˝≤˝Ÿ HÁÓ VAü jT· ÷ìe]‡{° kÕï‘ø· √‘‡· yêìøÏ eTTK´ ∫Á‘· <sä Ù¡ ≈î£ \T _eT˝sŸ êjTY ˙, yê] ãè+<ë˙ï >öse¡
n‹~>∏ ± |*æ #êsT¡ . ÄjT· q Á|dü +ü >∑ bÕsy¡ƒ T˚ Ç~. á |Pü s«¡ ø+£ >± d‘ü ÿ· ]+#ê\ì ø\£ ø‘£ êÔ |˝æò àŸ »sï¡ *dTü º
yê´d+ü ˝À #|Ó Œæ q $wjü ÷· \T Ç|Œü {øÏ ° #≈Ó î£ ÿ #<Ó sä ì¡ d+ü |Tüò + ìXï sTT+∫+~. n<=ø£ Ç+ô|q’ ìsê&+É ãs¡
yêdyÔü ê\ì Hq˚ qT≈î£ +≥THêïqT. n|Œü {Ï |]ü d‹úæ ø+£ fÒ yTÓ qÆ y&˚ TÉ ø.£ Ä duü ˝ÑÛ À |<ü Tä Hq’Ó Á|dü +ü >±\T »]>±sTT.
n<ëÛ «qï+>± ñ+~ H&˚ TÉ . eTq <X˚ +¯ ˝À d÷ü Œ]¤ ìÔ #Ã˚ ø±˙ Áù|ø≈å£ î£ \+<sä ÷¡ _eT˝sŸ êjTY Á|dü +ü >+∑ ø√d+ü
HêjT· ≈î£ \T ˝sÒ T¡ . q&|ç +æ #y˚ êsT¡ ˝sÒ T¡ . kÕe÷qT´&ç m+‘√ ÄÁ‘T· ‘‘· √ m<Tä sT¡ #÷· dTü HÔ êïsT¡ . Hq˚ T _eT˝Ÿ
J$‘+· s¬ +&TÉ <èäÛ yê\ eT<´äÛ H˚ ÇsT¡ ≈î£ ÿb˛sTT+~. sêjTY |øü ÿ£ H˚ ‹yêN MT<ä ≈L£ sT¡ ÃHêïqT. _eT˝Ÿ <ë
ˇø£{Ï sê»ø°j·T+, ¬s+&ÉT dæìe÷\T. <˚X¯eT÷, e+‘T· sê>±H˚ n‘ì· ˝À duü ≤Û ø+£ |+ü >e∑ Tìd÷ü HÔ ˚
jT· Te‘ê m≥T yfiÓ ó¯ ‘T· Hêïj÷Ó ‘*Ó jT· ì nj÷Ó eTjT· ñHêïqT. #‘˚ T· \T q\T|⁄ü ø√e&+É #÷· d÷ü HÔ ˚ ñHêïqT.
dæú‹˝À ñHêïeTì|æk˛Ô+~. Á|ü‹uÛ≤e+‘·T&çø°, |üìøÏ Äj·Tq e+‘·T e#êÃø£ ¬s+&ÉT #˚‘·T\÷ CÀ&ç+∫
sêìyê&øç ° e´‘ê´d+ü ˝≈Ò î£ +&Ü b˛‘√+<ìä |kæ ˛+Ô ~. qeTdüÿ]dü÷Ô- ªªH˚qT #Ó|üŒ<ä\T#·T≈£îqï<ä+‘ê Hê
eT+∫ø,° #&Ó TÉ ø° u<ÒÛ +ä #]Ó –b˛‘√+<qä ï d+ü Xj¯ T· + dæìe÷˝À¢ #·÷|æ+#êqT. Ç+‘·≈£î$T+∫ @MT
Äe]+#T· ≈î£ +{À+~. Ç≥Te+{Ï deü ÷»+˝À ñqï #|Ó Œü &ÜìøÏ ˝<Ò Tä ,μμ nHd˚ æ ≈L£ sT¡ Ã+&bç ˛j÷· sT¡ .
eTqeT+<äs¡+, ø=ìï ø£åD≤\T yÓ∫Ã+∫ ‘Ó\TdüT ÄHê&ÉT _eT˝ŸsêjYT ‘·q #·s¡´˝À #Ó|üŒø£H˚
ø√yê*‡q yêdyÔü ê\T á Á|dü +ü >+∑ ˝À ñHêïsTT. á #ê˝≤ #bÓ ÕŒsT¡ . áHê&TÉ , Hq˚ ÷ ÄjT· ìï nqTd]ü <ë›
Á|üdü+>±ìøÏ q\uÛÑj˚T´fi¯ó¢ <ë{ÏHê Ç+<äT˝À #ê˝≤ eTì }–dü˝≤&ÜqT. ø±˙ Ç+‘· >=|üŒ $X¯«$<ë´
$wjü ÷· \T Ç|Œü {øÏ ° e]kÔ ÕjÔ T· ì Hq˚ qT≈î£ +≥THêïqT. \jT· + MT<ä Hê≈î£ qï uøÑÛ ÔÏ Á||ü ‘ü T· \Ô e\q, n˝≤>π Áo
m+‘√ dü÷Œ¤]Ô<ëj·Tø£eTsTTq Ä Á|üdü+>∑+ |.æ d.æ CÀw” ô|q’ Hê≈î£ qï nbÕse¡ TsTTq >öse¡ + e\q,
Hq˚ T n˝≤ #j˚ T· ≈L£ &<É ìä nqT≈î£ HêïqT. ÄjT· q‘√
#d˚ qæ Á|eü TTK V≤æ +B q≥T&ç ù|sT¡ , ã˝sŸ êCŸ kÕV≤ü ì.

Hê≈î£ qï nìs«¡ #˙· jT· yTÓ qÆ kÕ+>‘∑ ´· + m+‘√ ãTTD

‘êHê|üÁ‹ø£ qe+ãsY 2018 62

|&ü ˝˚ ≤ #d˚ +æ ~. á duü ˝ÑÛ À Á|dü +ü –+#e· Tì ÄjT· q düeTTbÕs¡®q˙, Ä<Ûë´‹àø£ dü+ã+<ÛäyÓTÆq J$‘ê˙ï
qT+&ç |\æ T|⁄ü e∫Ãq|ü &TÉ ø±<qä ˝øÒ b£ ˛e&ÜìøÏ Çy˚ ≈L£ &Ü ø√˝ÀŒe\dæ edTü +Ô ~. >‘∑ · bÕ‹øπ fió¯ >¢ ± dTü e÷sT¡
eTTK´ ø±sD¡ ≤\T. á $X«¯ $<ë´\jT· ÁbÕ+>D∑ + 125 ô|>’ ± dìæ e÷˝À¢ q{+Ï ∫ ñ+{≤qT. ø±˙ Ç<˚
Xó¯ Áu|ÑÛ sü #¡ e· Tì qqTï |*æ ∫Hê m+‘√ d+ü ‘√w+ü >± ø±\+˝À bÕXÊÑ´· q≥T\sTT‘˚ eTT|Œü j¤ ÷Ó ´ ˝<Ò ë Ä
ˇ|ü ≈î£ Hy˚ êD.íÏ m+<Tä ø+£ f,Ò n<=øÿ£ fÒ Hê≈î£ qï ô|<›ä ô|q’ Ç+ø√ nsTT<√, |<ü √ m≈î£ ÿe dìæ e÷˝À¢ e÷Á‘y· T˚
nsΩ¡ ‘.· q{+Ï ∫ e⁄+{≤sT¡ . ø=ìï e+<\ä |⁄ü døÔü ±\T #<· yä ê*‡q
<äj·T#˚dæ qqTï ‘·|ü>± ns¡ú+ #˚düTø√e<äT›. H˚qT ˇø£ÿ{° eTT≥º˝Ò<äT. mH√ï ø±s¡´Áø£e÷\T
H˚qT Çø£ÿ&É nD≈£îe, $qj·TeT÷ Á|ü<ä]Ù+#·&É+ #÷· d÷ü +Ô &>É ±H˚ <÷ä se¡ Tj÷· ´sTT. ˇø√ÿkÕ] Çe˙ï
˝Ò<äT. MTs¡T H˚qT #Óù|Œ<ë+‘√ @ø°uÛÑ$+∫Hê, ˝Òø£ ø√˝ÀŒj÷· qì ìsêX≈¯ î£ >T∑ se¡ ⁄‘êqT. Hq˚ T q{+Ï ∫q
b˛sTTHê, Ç≥Te+{Ï n|⁄ü s÷¡ |yü TÓ qÆ d+ü <sä “¡ +¤ ˝À Hq˚ T 125 dìæ e÷˝À¢ mìï ñ‘eÔ· T ∫Á‘ê\THêïjT· ì m+‘√
Ä‘à· kÕø>åÏ ±H˚ e÷{≤&¢ TÉ ‘T· HêïqT. >‘∑ · bÕ‹øπ fió¯ >¢ ± ìdŒü èV≤ü ‘√ qqTï HH˚ ˚ Á|•ü ï+#T· ≈î£ +{≤qT. Ç+<Tä ˝À
Hq˚ T á $<ë´Á||ü +ü #êìøÏ <÷ä s+¡ >± ñHêïqì MT≈î£ mìï >T∑ sT¡ +Ô &bç ˛jT˚ ∫Á‘ê\T? @ ø=<√› ñ+{≤sTT.
‘*Ó ùd ñ+≥T+~. $X«¯ $<ë´\jT· kÕï‘ø· √‘‡· e+˝À yfi˚ ¢¯ ô|q’ ˝ø… ÿ£ ô|≥eº #T· Ã. n$ ≈L£ &Ü eTsT¡ >T∑ q |&ü ç
HH˚ |Ó ü &÷É Á|dü +ü –+#˝· <Ò Tä ≈L£ &Ü. b˛jT· T+&Ü* ˝<Ò ë ‘«· s˝¡ ÀH˚ |&ü bç ˛e#T· à ≈L£ &Ü.
á $<ë´Á||ü +ü #êìøÏ <÷ä s+¡ >± ñ+&&É +É Hê n+<Tä øπ Hq˚ T $qjT· + Á|<ü ]ä Ù+#&· +É ˝<Ò ìä
n+‘≥· Hq˚ T ø√sT¡ ≈î£ ì #d˚ qæ ~ ø±<Tä . eTq <X˚ +¯ ˝À #bÓ ÕŒqT. á Á|dü +ü >+∑ <ë«sê $TeTà*ï ìsêX|¯ ]ü ùdÔ
Á|dü Tü ‘Ô · dìæ e÷ ìsêàD |]ü d‘úæ T· \ e˝¢Ò Ç˝≤ »]–+~. qqTï ø$å£ T+#e· Tì eTT+<˚ y&˚ TÉ ≈î£ +≥THêïqT. _eT˝Ÿ
á dìæ e÷ Á||ü +ü #+· q≥T\øÏ >√fió¯ ¢ –\T≈¢ î£ +≥÷ sêjTY #|Ó Œæ +~ nøså£ ¡ d‘ü ´· +. q{+Ï #&· yÉ T˚ q≥T&ç
ø±\øπ |å +ü #j˚ T· &eÉ TsTTHê Á|kü Õ~dTü +Ô ~ ˝<Ò ë ãjT· ≥ Á||ü +ü #+· ! n+<Tä e\¢ Hq˚ T, Hê q≥HêqTuyÑÛ ê\÷, Hê
Á||ü +ü #+· ‘√ |Pü ]>Ô ± d+ü ã+<ëÛ \T ‘–Ó b˛jT˚ ≥+‘{· Ï |]ü o\q\÷ e÷Á‘y· T˚ |+ü #T· ≈î£ +{≤qT. $T>‘∑ ê$ @+
}|]æ d\ü |ìü |Hü H’Ó ê ÇdTü +Ô ~. q≥T\T ‘e· T e´ø>ÔÏ ‘∑ · #|Ó Œæ Hê &Ü+_øy£ T˚ ne⁄‘T· +~. Hê ø±˝JÒ s√E˝À¢
J$‘· düTU≤\ì ‘ê´>∑+ #˚j·T&Éy˚T ø±<äT, $C≤„q »]–q ˇø£ dü+|òüT≥q >∑T]+∫ #ÓãT‘êqT. n~

63 qe+ãsY 2018 ‘êHê|üÁ‹ø£

Ç|Œü {øÏ ° Hê eTqdTü ‡˝À dsúæ +¡ >± ñ+&bç ˛sTT+~. Äq+ >± #÷· d÷ü Ô ñ+&bç ˛j÷· sT¡ . ˇøÿ£ sT¡ ≈L£ &Ü ø<£ ˝ä <¢Ò Tä .
<ä+>± y˚dü$ X¯\e\T >∑&ÉbÕ\ì e÷ ≈£î≥T+ã+ Ç+‘˝· À V≤ü sêƒ ‘T· >Ô ± ˇø£ ∫qï k˛Œs‡ºY ø±sT¡ n≥T>±
sêe*Œ+&ç qT+&ç ø±oàsY yfiÓ ó¯ ‘T· Hêï+. eTT+<Tä s√E edü÷Ô #·÷XÊ+. <ëìï ˇø£ Ä+π>¢j·TT&ÉT q&ÉT|ü⁄
sêÁ‹ uÛ≤Ø es¡¸+ e\q ø=+&É#·]j·T\T ≈£L*, ‘T· Hêï&TÉ . Ä ø±sT¡ ˝À n‘H· =øÿ£ &˚ ñHêï&TÉ . nøÿ£ &É
sV¡ ≤ü <ë] ø=≥T≈º î£ b˛sTT, yT˚ + eT<´äÛ ˝À Ä–b˛yê*‡ u§eTà˝≤¢ ì\TÃqï eTeTà©ï, <ë] bı&eÉ ⁄Hê yTÓ Tsê
e∫Ã+~. sV¡ ≤ü <ë] m|ü &TÉ u≤>T∑ |&ü TÉ ‘T· +<ëì m+‘√ sTT+∫q ø±s¡¢˙ #·÷dæ ÄX¯Ãs¡´b˛j·÷&ÉT. dü÷≥÷,
ndüVü≤q+>± m<äTs¡T#·÷düTÔHêï+. Ä ø=+&É#·]j·T ã÷≥T˝À Á|dü Tü Œ≥¤ +>± øì£ |dæ Tü qÔ ï qqTï #÷· d,æ @+
øÏs¡T|üø£ÿ˝≤ <ë]bı&Ée⁄Hê ø±s¡T¢, ãdüT‡\T ì*∫ »]–+<ìä n&>ç ±&TÉ .
b˛j÷· sTT. |.æ &ãÉ ÷´¢ .&ç |ìü yê]øÏ Ä sV¡ ≤ü <ë] u≤>T∑ »]–q<+ä ‘ê #bÓ ÕŒqT. n‘q· T >{∑ >ºÏ ± |>ü \∑ ã&ç
#jÓ T· ´&+É ˇø£ <Tä kÕ‡<´äÛ yTÓ qÆ $wjü T· +. Ä s√&TÉ ¶ u≤>T∑ q$«, Vü‰s¡Hé ø=≥Tº≈£î+≥÷ @e÷Á‘·+ dü+ø√#·+
|&ü &É ÜìøÏ ø=ìï s√E\T |{ü +ºÏ ~. ‘e· T ndVü ≤ü Hê˙ï, ˝≈Ò î£ +&Ü Ä ∫qï<ë] >T∑ +&Ü y[Ó b˛j÷· &TÉ . n+‘!˚
ìs¡düq˙ ‘Ó*j·TCÒdü÷Ô nø£ÿ&ÉTqï Á&ÓÌes¡÷¢, nøÿ£ &ç |]ü d‹úæ ‘êsT¡ e÷ss¡ TT´+~. Á|rü ˇøÿ£ s÷¡
Á|jü ÷· D≈° î£ \÷ Ä |ìü ì eT]+‘· <Tä s“¡ s¤ +¡ #X˚ ÊsT¡ . ‘êyT˚ eTT+<Tä yfiÓ ≤\¢ qï ‘=+<sä ˝¡ À nøÿ£ &ç |]ü d‹úæ
#T· ≥T|º øü ÿ£ \Tqï Á>±eT Á|»ü \T ≈L£ &Ü Ä q>s∑ y¡ êdTü \ ndeÔü ´d+Ôü >± ‘j· ÷· ss¡ TT´+~. ø±sT¡ Ç+»q¢ y÷Ó ‘·
‘\· _sT¡ dTü ‘q· + #÷· dæ ∫ø±≈î£ |&ü Üs¶ T¡ . ‘√q÷, V‰ü sq¡ ‘¢ √q÷ Ä Á|<ü X˚ +¯ <<ä ]›ä *b¢ ˛sTT+~.
zs√E ñ<jä T· + Ä sV¡ ≤ü <ë] u≤>T∑ |&ü +ç <ìä ùd«#êä yê‘êes¡D+˝À ô|]–q ˇø£ eTìwæ
nøÿ£ &TÉ qï d÷ü |s¬ü «Ì »sT¡ Á|øü {£ +Ï #ê&TÉ . Á&eÌÓ sø¢¡ Ï |#ü ÷ Ä˝À#·q\ø°, <ëkÕ´ìøÏ >∑T¬s’q eTìwæ <äèø£Œ<∏ëìø°
C+… &Ü }bÕ&TÉ . $+‘>· ±, s√&TÉ ¶ øsÏ T¡ |øü ÿ£ ˝≤ ñqï eT<´äÛ qTqï ‘&˚ Ü n|ü &TÉ ‘*Ó d+æ ~. Ä øDå£ + Hê øfi£ ó¯ ¢
@ Á&eÌÓ s÷¡ eTT+<Tä ø¬ fi&¢¯ ÜìøÏ d<æ +∆ä >± ˝sÒ T¡ . nøÿ£ &˚ ‘Ós¡T#·T≈£îHêïsTT. ùd«#·Ã¤ ñqïyê&çøÏ Ä˝À∫+∫,
qT+#·Tì s√&ÉT¶ ø±e*y…’|ü⁄q ñqï yê]ì #·÷dü÷Ô q∫Ãq ìsjí¡ T· + rdTü ≈î£ H˚ Xø¯ ÔÏ e⁄+≥T+~. u≤ìd\ü ≈î£
ì\ã&ܶs¡T. Ä Á|ü‘ê´e÷ïj·T s¡Vü≤<ë] düTs¡øÏå‘·+ n~ e⁄+&É<äT. m|ü&É÷ |üø£ÿyê] dü\Vü‰\ô|’H˚
ø±<qä &+É ˝À d+ü <V˚ ≤ü + ˝<Ò Tä . ˇø£ |øü ÿ£ ô|<›ä ø=+&—É Ä<Ûës¡|ü&ÉT‘·÷, &√˝≤j·Te÷q+>± ìs¡íj·÷\T
eTs=ø£ |üø£ÿ ∫qï Çs¡T≈£î d«” ø]£ d÷ü ,Ô n+<sä ÷¡ yfiÓ ¢‚ <ë]˝ÀH˚ Á|jü ÷· D+Ï #ê*‡
<ë]ì ÄqTø=ì Á|eü V≤æ dTü qÔ ï edTü +Ô ~. Ä d+ü |Tüò ≥q Hêø=ø£ $\Tyq’… bÕs+¡ƒ H]˚ Œ+~.
q~ ¬s+&É÷ uÛÑj·÷ìï Hê J$‘>· e∑ THêìï ìsπ •› +∫+~. n|Œü {Ï qT+&ç Ç|Œü {Ï
ø*£ –+#y˚ !˚ Ä d÷ü |s¬ü «Ì »sT¡ es≈¡ L£ d+ü ‘√w+ü >±, Hê≈î£ HH˚ ˚ ìsjí¡ ÷· \T rdTü ≈î£ H˝˚ ≤
m+‘√ ÁX¯<ä∆>±, u≤<Ûä´‘·‘√ #d˚ +æ ~. |]ü |Pü sí¡ ùd«#êä yêjT· Te⁄\T |˝” ÃÒ nqTueÑÛ +
Ä s¡Vü≤<ë]ï |üØøÏå+#êπø Hêø∫Ï Ã+~. HH˚ =ø£ ùd«#êÃJ¤ $ì nqT≈î£ HêïqT. Hê˝À
|ü#·ÃC…+&Ü }bÕ&ÉT. Ä‘à· $XÊ«d+ü n#+· #\· +>± ô|]–+~. J$‘+· n+fÒ
n+‘·≈£î eTT+<äTs√E @${À ‘*Ó d,æ n|Œü {qÏ T+&û J$‘êìï d+ü ‘√w+ü >±
es≈¡ L£ Ä |ìü yêfi¢¯ rsT¡ ˙, d«” ø]£ +#&· +É yTÓ T<\ä Tô|{≤qº T.
k˛eT]‘H· ê˙ï $eT]Ùd÷ü Ô ìC≤ìøÏ n≥Te+{Ï dü+<äsꓤ\T ns¡T<äT>±
e∫Ãq Á|jü ÷· D≈° î£ ˝e… s÷¡ m<Tä se¡ ⁄‘êsTT. Hê˝À Ä‘à· $XÊ«d+ü q•+∫ eTs=ø]£
Ä d÷ü |s¬ü «Ì »sT¡ e÷≥\ì ‘Ó*$‘˚≥\ô|’q Ä<Ûës¡|ü&Ée\dæq dü+<äs¡“¤y˚T Ä
$X«¯ d+æ #&· ÜìøÏ d<æ +∆ä >± ‘s· T¡ yê‘· sê˝<Ò Tä . eT<´äÛ ‘s· >¡ ‹∑ qT+&ç e∫Ãq Hq˚ T
˝sÒ T¡ . n+<sä ÷¡ eTÚq+ ≈î£ ≥T+ã $\Te\T, Á|eü ÷D≤\T bÕ{dÏ ÷ü HÔ ˚ d«ü +‘·

‘êHê|üÁ‹ø£ qe+ãsY 2018 64

ìs¡íj·÷\T mH√ï rdüT≈£îHêïqT. @ e÷Á‘·+ ø£wüº+ á @&Ü~ eTq+
ø£\>∑≈£î+&Ü #·÷düT≈£îH˚yêDÏí. <ä]$T˝≤ H˚H=ø£˝≤ kÕ«‘·+Á‘·´ s¡»‘√‘·‡
Ä˝À∫d÷ü ,Ô eTs√ $<+äÛ >± Á|eü ]+Ô #y˚ êD.íÏ n+<Tä e\¢ yê\T »sT¡ |⁄ü ≈î£ +≥THêï+.
<ì˚ ø° ø=s>¡ ±≈î£ +&Üb˛‘T· Hêïqqï u≤Û eq ø*£ >π ~. ø=ìï ø±˙ eTq u≤ìdü eTq
ìsjí¡ ÷· \T ∫qï ∫qï d+ü ‘√cÕ\≈î£ qw+ºü ø*£ –+#$˚ . düÔ‘ê«˙ï, Ä‘·àq÷´q‘·˙
Ä‘à· $XÊ«d+ü ø√˝ÀŒsTTq|⁄ü Œ&˝É ≤¢ J$‘+· u≤Û s+¡ >± ø√˝ÀŒj÷· eTì >T∑ +&MÓ T<ä
nì|+æ #~˚ . #jÓ T˚ ´dTü ø=ì #|Ó Œü >\∑ e÷?
kÕe÷õø£+>±, dü+kÕú
Ç+‘·≈£îeTT+<äT, MT≈£î ˇø£ Ä+π>¢j·TT&ç >‘∑ +· >± eTq Ä˝À#q· \÷,
>T∑ ]+∫ #bÓ ÕŒqT. m+<Tä e\q¢ +fÒ Ä deü TjT· +˝À ìs¡íj·÷\÷, Ç+ø± eTq
Hê≈î£ ø*£ –+~ Ä‘à· q÷´q‘ê u≤Û e+. n˝≤ ø±≈î£ +&Ü #·s¡´\÷ Çe˙ï eTq
e⁄+fÒ d]ü >±Z Ä @&Ü~˝ÀH˚ ñ]rjT· ã&¶É dsü ês› Y u>ÑÛ ‘∑ Y kı+‘y· T˚ q˙, nsT¡ e⁄ ‘#Ó T· Ã≈î£ qï$ ø±e˙ ìs“¡ j¤ T· +>±
d+æ >¥ >T∑ ]+∫ #|Ó ü +&y˚ êD.íÏ ˝<Ò ë Ä‘à· <s’ÓÛ ´¡ + n~øÛ +£ #Ó|üŒ>∑\e÷? eTqøÏ+ø± e÷qdæø£ kÕ«‘·+Á‘·´+
>± e⁄qï @ eTV‰ü ‘êà>±+BÛ >T∑ ]+#√ Á|kü Õ$Ô +#T· +&˚ e∫Ã+<ë? eTq ø±fi¢¯ MT<ä eTq+ ñHêïeTì <s’ÓÛ ´¡ +>±
yêD.íÏ #Ó|üŒ>∑\e÷? ˝Òø£ ô|’ yÓTs¡T>∑T\ø√düy˚T ø£èÁ‹eT
kÕ«‘+· Á‘´· + Á|<ü ]ä ÙdTü HÔ êïe÷?
ø±˝JÒ #~· y˚ s√E˝À¢ Hêø+Ï ø± >T∑ sT¡ .Ô d‘ü ´· eTT,
nV≤æ +dü e+{Ï Ä<sä Ù¡ d÷ü Á‘ê\‘√ Ä+>π j¢ T· T\ kÕs«¡ Hq˚ T |ìü #ù˚d dìæ e÷ s+¡ >+∑ y|’… ⁄ü ø±ùd|⁄ü MT
uÖÛ eT‘ê«ìï z&+ç #e· #÷ qï >±+BÛ Ä<sä êÙ\qT #÷· dæ <èä wºæ eT[k¢ ÕqÔ T. eTq dìæ e÷\ >T∑ ]+∫ #|Ó Œü uÀ‘˚
e÷ ePfiÀ¢ m+‘√ eT+~ y˚T<Ûëe⁄\T, |ü+&ç‘·T\T MTs+¡ <sä ÷¡ qe⁄«≈î£ +{≤sì¡ Hê≈î£ ‘\Ó TdTü . ‘*Ó yq’…
n<ä+‘ê ˇ]ƒ˜ eT÷s¡â‘·«+>± uÛ≤$+#˚yês¡T. uÛ≤s¡‘· yê] <äèwæº˝Àq÷, $<ë´e+‘·T\ <äèwæº˝Àq÷ á
<X˚ ÊìøÏ kÕ«‘+· Á‘´· + edTü +Ô <qä ï qeTàø+£ e÷ ePfiÀ¢ dìæ e÷\˙ï ˇø£ ô|<›ä ‘e· ÷cÕ. n+<Tä ˝À ø<£ \ä∏ ˙ï
ˇø£ XÊ‘+· »Hêu≤Û øÏ ≈L£ &Ü ˝<Ò Tä . ø±˙ >±+BøÛ Ï ‘q· ndVü ≤ü »‘«· +‘√, |∫æ Ã>±, ‘s· ÿ¡ $sT¡ <+∆ä >± ñ+{≤sTT.
MT<ä qeTàøe£ TT+~. <X˚ M¯ Tà<ä e⁄+~. Á|»ü \ MT<ä n+<Tä ˝À øì£ |+æ #˚ s#¡ H· ê |<ü ‹∆ä , kÕ+øπ ‹ø£ |]ü C≤q„ +,
e⁄+~. MTsT¡ q+<˝ä ≤˝Ÿ uÀdt ∫Árø]£ +∫q >±+BÛ bÕ≥\T, qè‘ê´\T, Çe˙ï >∑T&ç¶>± eTø°ÿøÏ eTø°ÿ
∫Á‘|· {ü ≤ìï #÷· ùd ñ+{≤sT¡ . n~ ∫Á‘|· ≥ü + ø±<Tä — bÕXÊÑ´· <X˚ Ê\ dìæ e÷\qT+&ç ‘#Ó T· Ã≈î£ qïy.˚ #ê˝≤
Ä‘à· $XÊ«kÕìø,° Ä‘à· <s’ÓÛ ê´ìø° qeT÷Hê. dæìe÷˝À¢ düìïyX˚ Ê\T $<˚o ∫Á‘ê\qT+&ç dü÷Œ]¤ Ô
bı+~qy!˚ eTeTà*ï #÷· dæ MTs+¡ <sä ÷¡ qe⁄«ø√e&+É
Hq˚ T ø±˝JÒ ˝À #~· y˚ s√E˝À¢ eTV≤ü ‘êà>±+BÛ ˝À ÄXï s´¡ b˛jT˚ $wjü T· yT˚ MT ø±<Tä . n|Œü {øÏ ,° MT˝À
e\¢ ø±˙, u>ÑÛ ‘∑ Y d+æ >¥ e\¢ ø±˙ Á|uü ≤Û $‘+· ø±˝<Ò Tä . ø=+<sä T¡ >=|Œü ‘ês\¡ T ø±yê\ì ø\£ \Tø+£ ≥÷ ñ+&É
Hq˚ T |+ü C≤ãT ˝≤¨sY >e∑ sï¡ yTÓ +{Ÿ ø±˝JÒ ˝À Ç+^w¢ ßü e#T· à ≈L£ &Ü.
kÕVæ≤‘·´+˝À m+.@. #˚XÊqT. Á|ü‹uÛ≤e+‘·T˝…’q
$<ë´s¡Tú\πø nø£ÿ&É d”≥T \_Û+#˚~. <˚X¯$uÛÑ»q ø±˙ Væ≤+B dæìe÷\T #·÷dæ MT˝≤ H˚qT
»]>±ø£ Hê düVü‰<Ûë´j·TT\+<äs¡÷ Ç+&çj·÷, qe«˝qÒ T. m+<Tä ø+£ fÒ n~ Hê≈î£ nqï+ ô|&TÉ ‘√+~.
bÕøÏkÕÔq¢˝À n≥T düe÷»+˝Àq÷, Ç≥T Á|üuÛÑT‘·« Hê≈î£ m+‘√ ù|sT¡ ˙, Á|‹ü w˙ºü , d+ü |<ü ˙ä Ç∫Ã+~. á
s+¡ >+∑ ˝Àq÷ m+‘√ ñqï‘· kÕsú TTøÏ m~>±sT¡ . Ä s√E Hê≈£î \_Û+∫q á >ös¡yêìøÏ H˚qT ø=+‘·
ø±˝JÒ ˝À Á|yü X˚ ÊìøÏ eTT+<Tä , yT˚ eTT @ sø¡ e£ TsTTq sTTHê dìæ e÷ s+¡ >±ìøÏ ãTTD|&ü ç e⁄+{≤qT.
sê»øj° T· ñ<´ä e÷˝Àq¢ ÷ bÕ˝§qZ eTì e÷ #‘˚ · V‰ü MT
|Áü ‘+· sêsTT+#T· ≈î£ Hy˚ êsT¡ . Hq˚ T MT˝≤>∑ $<ë´]>ú ± ñqï|ü &TÉ , \*‘ø· fi£ \¯

65 qe+ãsY 2018 ‘êHê|üÁ‹ø£

MT<ä ‘\Ó y¢ êfiøπ¢¯ >T∑ ‘ê~Ô øÛ ±s+¡ ñ+<qä ï≥T¢ e÷ Ä+>,¢∑ ìj·TeTã<ä∆+>±H˚ ñHêï+. eTq+ yêfi¯¢ì nqT
Ä+>π ‘¢ s· ¡ ñbÕ<ëÛ ´jT· T\+<sä ÷¡ eTeTà*ï ˇ|Œæ +#· ø]£ dTü HÔ êïeTT, ø±|” ø=&TÉ ‘T· HêïeTqï ‘|· Œæ <+ä ô|q’
&ÜìøÏ Á|üj·T‹ï+#˚yês¡T. >=|üŒ dæìe÷\T, >=|üŒ #|Ó Œæ q eT+∫ì #]Ó ù|k˛+Ô ~. eTq+ bÕ‘ã· &qç s=&¶É
Hê≥ø±\T, q≥q, ∫Á‘·˝ÒKq+ e+{Ï$ πøe\+ ø=≥T&º TÉ dìæ e÷˝Ò rdTü HÔ êï+. eTq <X˚ +¯ >T∑ ]+∫ dVü ≤ü
j·T÷s√|ü⁄, nyÓT]ø± <˚XÊ˝À¢H˚ kÕ<Ûä´+— ø£fi≤‘·àø£ »+>±, dTü ìï‘+· >± n+<Øä ï ˇ|Œæ +#˚ eTq<q’Ó kı+‘·
Á|<ü sä Ù¡ q≈î£ ø±e*‡q dTü ìï‘‘· «· + u≤Û sr¡ jT· u≤Û cÕ u≤D˝° À dìæ e÷\T rùd <s’ÓÛ ´¡ + eTqø+Ï ø± ˝<Ò Tä .
d+ü dÿü è‘T· ˝À¢ ˝<Ò Tä . Ç˝≤+{Ï yqÓ Tø㣠&qç n+XÊ\T Ç$ eTq V≤æ +B, ‘$· Tfi¯ u≤ø±‡|d”ò Tü dìæ e÷\T
#ê˝≤ e⁄HêïjT· +≥÷ #ùÓ |ŒyêsT¡ . Ç$ e÷≈î£ øw£ +ºü #·÷dæ nq&É+ ˝Ò<äT. u…+>±©, Væ≤+B, eTfi¯j·÷fi¯
ø£*–+#˚$. y˚T+ ô|’øÏ Äy˚X¯|ü&ܶ ˝À˝À|ü\ yê] uÛ≤wü˝À¢ e∫Ãq nuÛÑT´<äj·T dæìe÷\T #·÷dæq
n_ÁÛ bÕj÷· ìï ø±<qä ˝øÒ £ b˛jT˚ yêfi+¢¯ . ‘·s¡Tyê‘·H˚ á Äs√|üD #˚düTÔHêïqT. Ç|üŒ{Ïø°
dü‘·´õ‘Y sêjYT, eTèD≤˝Ÿ ùdHé, düTK<˚yY, ãdüT
Ä |ü]dæú‹ Ç|ü⁄Œ&ÉT #ê˝≤ e÷]b˛sTT+~. u{ÑÛ ≤#º êØ,® sêC+Ò Á<ä d+æ >¥ e+{Ï Á|eü TTKT\ ∫Á‘ê\ì
eTqøÏ kÕ«‘+· Á‘´· + e#êÃø£ Á|rü øfi£ ≤s+¡ >+∑ ˝Àq÷ XÊ|¢ Tæò +#&· +É ˝À yqÓ Tø±&qÉ T. Á|‹ü uÑÛ $wjü T· +˝À yê]øÏ
$X‚wüeTsTTq n_Ûeè~∆ e∫Ã+~. dü‘·´õ‘YsêjYT, nbÕsy¡ TÓ qÆ >öse¡ Á|‹ü w\ºü THêïsTT. ø±˙ Ç≥©, ÁbÕò H‡é ,
_eT˝ŸsêjYT e+{Ï yês¡T Á|ü|ü+#· Á|üdæ<ä∆ dæìe÷ d”«&ÉHé e+{Ï <˚XÊ˝À¢ e∫Ãq ù|òwüHé Á|üuÛ≤e+ Mfi¯¢
<äs¡Ù≈£î\T>± ù|s=+<ës¡T. m+‘√eT+~ q≥T\T, dìæ e÷\ MT<ä ≈L£ &Ü e⁄+~. Mfi+¢¯ <sä ÷¡ ≈L£ &Ü ø=‘Ô·
ø¬ yT˚ sêyTÓ qT,¢ kÕ+øπ ‹ø£ ì|⁄ü DT\T, Á||ü +ü #· kÕsú TTøÏ |⁄ü +‘\· T ‘=≈î£ ÿ‘êsT¡ — nB ys˚ =ø]£ u≤≥˝ÀH.˚
m~>±sT¡ . kÕ«‘+· Á‘´· + sêøe£ TTqT|⁄ü d+ü e‘‡· sêìøÏ
eTV‰ü nsTT‘˚ |<ü √, |~ü ùV≤H√ dìæ e÷\T e#Ã˚ $. ø±˙ Hê≈£î ø=~›>± ÄdüøÏÔ e⁄qï kÕVæ≤‘·´s¡+>∑+˝À
áHê&ÉT eTq~ Á|ü|ü+#·+˝ÀH˚ n‹ ô|<ä› dæìe÷ ≈L£ &Ü Ç<˚ <√Û sD¡ Ï #÷· XÊqT. ˇøÿ£ k˛$jT· {Ÿ jT· ÷ì
ìsêàDs¡+>∑+. eTq <˚X¯+˝ÀH˚ ø±<äT. bÕøÏkÕÔHé, jT· Hé $TqV‰ü sTT+∫, bÕXÊÑ´· b˛ø&£ \É qT n\y√ø>£ ±
Ä|ìZüò kÕHÔ ,é ÇsêH,é k˛$jT· {Ÿ jT· ÷ìjT· H,é áõ|,ºt Á>∑Væ≤+#˚ eTq qe˝≤ø±s¡T\T, ø£<∏ä≈£î\T, ø£e⁄\T,
Ç+ø± mH√ï nsã¡ T“ <X˚ Ê˝À¢ eTq dìæ e÷\T Á|Cü ≤ Ms¬ e]ø° eTq kÕV≤æ ‘´· + >T∑ ]+∫ ≈îå£ D+í >± ‘*Ó jT· <Tä .
ñ<ëVü≤s¡DøÏ, e÷ |ü+C≤ãT sêÅwüº+˝À kÕe÷õø£
<sä D¡ bı+<ësTT. ‹sT¡ >T∑ ˝ìÒ dæú‹>∑‘·T\ MT<ä eTq ø£e⁄\≈£î ìs¡düq e⁄+~.
Vü‰©e⁄&é >∑T‘êÔ~Û|ü‘ê´ìøÏ deü ÷C≤ìøÏ m<Tä sT¡ ‹s>¡ e∑ Tì yê] kÕV≤æ ‘´· + <ë«sê
>+∑ &ç ø={≤+º . Á|»ü \ì Áù|sπ |+æ #&· +É #÷· XÊqT. n$˙‹, ndeü ÷q‘,·
<√|&æ û ˝ìÒ deü ÷»ìsêàD+ yê] <´˚Û jT· +. Á|dü Tü ‘Ô ·
kÕe÷õø£ <äèø£Œ<∏ä+ düe÷»dæú‹ e÷sê\ì Á|ür ˇø£ÿs¡÷ ø√s¡T≈£îHêï,
|ü≥¢ eTq dæìe÷s¡+>∑+ <ëìøÏ Äy÷Ó <eä TTÁ<ä e÷Á‘+· mes÷¡ yj˚ T· sT¡ .
Ç+ø± m+‘√ u≤<´äÛ ‘· ‘√H˚
e´eVü≤]k˛Ô+~. bÕXÊÑ·´ ø$£ ‘«· +˝À ≈L£ &Ü edTü eÔ ⁄ ñ‘eÔ· TyTÓ qÆ <˚ ø±˙,
<X˚ Ê˝À¢ Ç~ |Pü ]>Ô ± ø=se¡
&ç+~. X¯è+>±sê˙ï,
V≤æ +d˙ü ô|≥T㺠&>ç ± ô|{ºÏ s÷¡ |+ü <o˚ jT· + ø±<Tä . bÕXÊÑT· ´\ qT+∫ ‘#Ó T· Ã≈î£ qï
˝≤uÛ≤\T Ä]®+#·&É+˝À ns¡Te⁄. bÕXÊÑ·T´\T eè‘·ÔeTT, ÁbÕdü e~˝ÒXÊs¡T
eTTì– ‘˚\T‘·Tqï ø±ã{ºÏ |+ü C≤; ø$£ ≈L£ &Ü ‘´· õ+#ê*. n‘q· T ≈L£ &Ü
nyTÓ ]ø± ∫Á‘s· +¡ >+∑ ‘√ nuTÑÛ ´<jä T· u≤Û e ø$£ ‘«· yT˚ m+#T· ø√yê*. X㯠e› T÷,
b˛*ùdÔ eTq+ #ê˝≤ Äy˚X¯eT÷ ø±–‘·+ es¡πø n+øÏ‘·eTe⁄‘√+~. n<˚

‘êHê|üÁ‹ø£ qe+ãsY 2018 66

u≤Û eC≤\+ ñqï @ ø=~e› T+~ø√ Ä ø$£ ‘«· + |]ü $T‘· n+{≤&ÉT. n˝≤+{Ï~
eTsTTb˛‘√+~. Áù|s¡D bı+~, e÷s¡TŒøÏ >∑T] MTs¡T á |ü˝…¢≥÷]
ø±e*‡q Á|ü»\ø°, |ü˝…¢yê]ø°, ÁXÊ$Tø£»Hêìø°, á <Tä dTü ˝Ô À¢ n+‘· ô|<›ä $X«¯
ø$£ ‘«· +˝À ‘˝· ≤ ‘√ø± øì£ |+æ #<· Tä . ∫e]øÏ yêsT¡ ñ $<ë´\j·÷ìøÏ m˝≤ yÓfi¯¢
<ëdq” ‘ø· Ï >T∑ se¡ ⁄‘T· HêïsT¡ . >±usÑÛ ê $T>T∑ \T‘√+~. >∑\s¡T?μμ nì Ç+ø√
á qMq ø£$‘·«|ü⁄ |æ&çøÏ*˝À $T>∑‘ê uÛ≤s¡rj·T ÄjT· q nHêï&TÉ .
u≤Û w\ü ÷ ∫≈î£ ÿ≈î£ HêïjT· ì Hq˚ +fÒ n~ ‘|· ü ø±<ìä
nqT≈î£ +{≤qT. ªªeTq dsü Œ¡ +#Y |]æ øÏ
|ü+<ä. á s√Eq dæ{°˝À
Hê≈£î ∫Á‘·˝ÒKq+ >∑T]+∫ u§‹Ô>± ‘Ó©<äT. Åd˝Ô” Ò \T+^\T <]äÛ dTü HÔ êïsT¡ .
n+<Tä ˝À eT+N, #&Ó ÷É nd‡ü \T >T∑ ]+Ô #˝· qÒ T. ø±˙ n˝≤+{Ï~ áj·Tìï
á s¡+>∑+ ≈£L&Ü bÕXÊÑ·´ b˛ø£&É\πø |ü]$T‘·+ m+<äT≈£î >ös¡$+#·s¡T?μμ
ne⁄‘√+~. n‹ ø=~e› T+~øπ @{øÏ Ï m<Tä Ø<&ä ÜìøÏ n+≥÷ X¯\e⁄˝À e] Hê≥&Üìø=∫Ãq ˇø£ »yêHé
‘Ó>∑Te e⁄+~. eT] $<ë´ Á|ü|ü+#·+ e÷fÒ$T{Ï? yêfi‘¢¯ √ e÷≥ ø*£ bÕ&TÉ .
MTs+¡ <sä ÷¡ ˇøÿ£ kÕ] Ä‘êàe˝Àøq£ + #d˚ Tü ø√yê\ì
ø√s¡T≈£î+≥THêïqT. Væ≤+B dæìe÷\T #·÷dæ MTs¡T Ä $<Ûä+>± e÷ eTT#·Ã≥T¢ kÕ>±sTT. yê]
qe⁄«≈î£ +f,Ò $TeTà*ï #÷· dæ MTsT¡ qe⁄«≈î£ qïf!ºÒ dyü ê\T d«” ø]£ +#H˚ ê nqï≥T>º ± Hq˚ T ‘VÓ ≤ü à‘Y ≈î£ sêÔ
<]äÛ +#˚ Ä duü øÑÛ Ï yfiÓ ≤q¢ T. Hq˚ ÷V≤æ +#ì· d+ü #\· q+
á @&Ü~ e÷ ÁbÕ+‘+· yêfió¯ ¢ qqTï >T∑ sT¡ e∫Ã+~. nø£ÿ&ÉTqï Ä|ò”düs¡T, ãVüQXÊ Ábıô|òdüsY
Hêqø˘ $X¯«$<ë´\j·T bÕ\ø£düuÛÑ düuÛÑT´&ç>± ìj·T nqT≈£î+{≤, n+<ä]ø° |ü{≤º >öqT¢ Çdü÷Ô qqTï
$T+#êsT¡ . á ÄV‰ü «q+ e∫Ãq deü TjT· +˝À Hq˚ T eTT+<äT >∑Ts¡TÔ|ü≥ºH˚ ˝Ò<äT. ‘·s¡Tyê‘· >∑Ts¡TÔ|ü{≤ºø£
|+ü C≤ãT˝À Á|‘” qY >s∑ Y kÕ+dÿü è‹ø£ øπ +Á<+ä <>ä sZ∑ T¡ ÄXï s´¡ +‘√- ªª$Tdsºü Y dVü ‰ü ì, MTsT¡ á ‘VÓ ≤ü à‘‘Y √
HêïqT. <ëìï Á|dü <æ ∆ä s#¡ s· TT‘· md.t >T∑ sT¡ ãødå£ +æ >¥ UÀkÕ <]äÛ +#T· +&Ü*‡+~, ã÷≥T¢ ø±e⁄,μμ nì >öqT
HÓ\ø=˝≤Œs¡T. ø=+‘·eT+~ $TÁ‘·T\‘√ Ä ‘=&ÉT>∑T‘·÷ Hê‘√ nHêï&ÉT. ªªeTT+<äT eTT+<äT
kÕjT· +Á‘+· »]–q |#æ êÃbÕ{˝° À Hq˚ T neTè‘d· sü Y C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤kÕÔqT,μμ |üXÊÑêÔ|ü+‘√ nH˚dæ yÓ[¢
düuÛÑøÏ yÓfi¯ó‘·THêïq˙, me¬s’Hê sê<ä\TÃ≈£î+fÒ Hê b˛j÷· qT.
ø±sT¡ ˝À sêe#T· Ãq˙ #bÓ ÕŒqT.
ªªduü ´ÑÛ ‘˝· ≈Ò î£ +&Ü Ä Ábıô|dò sü Y Hê yw˚ <ü ëÛ sD¡ ì
ªªMTsT¡ e÷ eT<´äÛ øÏ ‘VÓ ≤ü à‘Y ≈î£ sêÔ <]äÛ +∫ z Á|•ü ï+#e· #êÃ? eT] HH˚ +Ó <Tä ≈î£ ÄjT· ìï ‘|· ü |≥ü º
|˝ü ≥¢… ÷] yw˚ +ü ˝À e#êÃsT¡ . sπ |⁄ü MTsT¡ d÷ü ≥T <]äÛ +∫ ˝Ò<äT?μμ ˇø£ÿø£åD+ >∑&ç#êø£ Hê˝À H˚H˚ Á|ü•ï+#·T
kÕôV≤uŸ ãV≤ü <÷ä sY yw˚ +ü yd˚ Tü ø=ì yfiÓ ‘¯ êsT¡ eT∞,¢ μμ ≈î£ HêïqT. HH˚ +Ó <Tä ≈î£ Ä øDå£ + sø¡ƒ e° Tì »yê_e«˝øÒ £
nì e÷ $TÁ‘T· ˝À¢ ˇøs£ T¡ nHêïsT¡ . b˛j÷· qì u≤<|äÛ &ü Üq¶ T.

ªªn˝≤ m+<Tä ≈î£ ? MT≈î£ ø±e*ùdÔ á <Tä dTü \Ô Ä düuÛÑ nj·÷´ø£ ø=+‘·eT+~ $<ë´s¡Tú*ï
‘√H˚ yfiÓ >¢¯ \∑ qT,μμ nì qe⁄«‘÷· #bÓ ÕŒqT. MTø+£ ‘· ø\£ e&ÜìøÏ yfiÓ ≤q¢ T. yêfi¢¯ $dàü jT· + ≈L£ &Ü e÷≥˝ÀH¢ ˚
‘>Ó T∑ e ˝<Ò ìä Ç+ø=øs£ T¡ nHêïsT¡ . >{∑ >ºÏ ± øì£ |+æ ∫+~. ‘VÓ ≤ü à‘‘Y √ ã÷≥T¢ yd˚ Tü ≈î£ qï
qqTï #÷· dæ yêfió¯ ¢ qyê«|⁄ü ø√˝øÒ b£ ˛j÷· sT¡ . ø±˙,
ªªÇø£ÿ&ç düs¡Œ+∫ ø£#˚Ø |üìMT<ä m|ü&ÉT yêfi¯ó¢ bÕ+≥T y˚düTø=ì e÷eT÷\T #Ó|ü\T
d{æ ø¬° [H¢ ê ‘VÓ ≤ü à‘Y ã<Tä \T ô|C’ ≤e÷‘√H˚ yfiÓ ‘¯ êsT¡ . <]äÛ +#&· +É yê]øÏ $+‘>· ± nì|+æ #˝· <Ò Tä .
n˝≤ #Ój·T´ø£b˛‘˚ Äj·Tìï mes¡÷ >ös¡$+#·s¡ì

67 qe+ãsY 2018 ‘êHê|üÁ‹ø£

Ç≥Te+{Ï n\ŒyÓTÆq $wüj·÷\T #Ó|æŒ Á|üX¯+dæ+#˚ yê]˙— Á_{°wüß bÕ\≈£î\ y˚wüuÛ≤wü©ï,
áj·THÓ+<äTøÏ˝≤ e÷ ø±\+ eè<Ûë #˚düTÔHêï&Éì Ä≥bÕ≥©ï nqTø]£ d÷ü ,Ô yê] |øü ÿ£ q ì\ã&&É yÉ T˚
MTø£ì|æ+#·e#·TÃ. ˇø£ÿkÕ] Ä |ü+C≤; ¬s’‘·T >=|Œü >± u≤Û $+#˚ yê]˙— kı+‘y· ê]ì ndVü ≤æ ´+#T·
ø√D+˝À+∫ #÷· &+É &.ç V≤ü ]‘$· |e¢ü +˝À n‘ì· bÕÁ‘· ≈£îH˚˝≤ yê]˝À yê]πø <˚«wüuÀ<Ûä #˚ùd u≤ìdü\˙
ô|’ eTq+<ä]ø° yÓT+&Ó’q >ös¡e+ e⁄+~. uÛÑÁ<ä‘ê n+~düTÔHêï+. Ç≥Te+{Ï $<ë´e´edüúô|’q m+‘√
ôd’Hê´ìøÏ n‘·qT yÓHÓïeTTø£. n≥Te+{Ï e´øÏÔ eT+~ $<ë´sT¡ \ú T qeTàø+£ ø√˝ÀŒe&+É ˝À ÄXï s´¡ +
eÅdüÔ<Ûës¡Dì |ü~eT+B Vü‰kÕ´˝≤&ÉT‘·÷ e⁄+fÒ @eTT+B?
n‘ì· ø¬ ˝≤ e⁄+≥T+~ #|Ó Œü +&?ç eT∞¢ n\ŒyTÓ qÆ $wjü ÷· \ e<øπ›ä ekÕqÔ T. |<ü fi˚ ¢¯
ø±dÔü ø±˝JÒ #<· Tä e⁄ nã“>±H˚ Á|rü |˝ü ≥¢… ÷] Áø‘Ï +· , &©çÛ ˝¢ À ˇø£ c˛ø¬ q’ $<ë´]‘ú √ ù|+≥T ô|q’ ≈î£ sêÔ
$<ë´]ú ‘q· Á>±eT+ |≥ü ¢ m+‘· ñ<ëdq” +>± ñ+{≤&√ y˚düTø√eTì #Ó_‘˚ |ü>∑\ã&ç qe⁄«+&˚yê&ÉT. ø±˙,
|+ü C≤ãT˝À n+<]ä ø° ‘*Ó dTü qï<!˚ n+<]ä ø+£ fÒ ‘q· T áHê&TÉ ªV≤ü sπ sêeT V≤ü sπ øè£ wμíü V≤æ |Œ” ãè+<+ä <jä T·
j÷Ó >T∑ ´&TÉ , ñ‘eÔ· TT&TÉ nqT≈î£ +≥÷, Äø±X+¯ qT+&ç e\q, ≈î£ sê-Ô bÕ+≥÷ d+ü Á|<ü ëjT· + nsTT´+~. Ç+ø±
}&|ç &ü qç ≥T>¢ ± u≤Û $kÕ&Ô TÉ . Ä }sT¡ e~˝dÒ æ d{æ ø° Ï >T∑ sT¡ -wsü ºY ù|sT¡ ‘√ ≈î£ sêÔ #˝Ó ≤eTD° ne⁄‘√+~ ≈L£ &Ü.
bÕ]b˛e&Éy˚T n‘·ì≈£îqï @¬ø’ø£ ‘·èwüí. Ç~ eTq @uÛÑj˚T´fi¯¢ ÁøÏ‘·+ s¡M+Á<äHê<∏é sƒê>∑÷sY H√u…˝Ÿ
$<ë´e´edøúü Ï øfi£ +¯ ø+£ ø±<ë? #|Ó Œü +&!ç ? ãVüQeT‹ e#êÃø£ uÛ≤s¡‘·<˚XÊìøÏ >∑Ts¡T<˚e⁄˝…˝≤
nìï }fi¯S¢ ˇπø˝≤ e⁄+&Éeqï~ ˇ|ü nj÷· ´s√, n˝≤>π nyTÓ ]øq£ T¢ s$¡ X+¯ ø]£ ï ÄV‰ü «ì+∫,
≈£î+{≤qT. n+‘˚ ø±<äT, ‘·$Tfi¯Hê&ÉT, u…+>±˝Ÿ >∑T]Ô+#·>±H˚ dæ‘êsY Á|üdæ<ä∆ yêsTT<ä´+ nsTT
sêÅcÕ˝º À¢ kÕìú ø£ eÅd<Ôü ëÛ sD¡ $wjü T· +˝À @ Çã“+B ≈L£ sT¡ Ã+~. eT+>*∑ yê´bÕsêìï <ãÓ “rùd˝≤ ù|wò Hü é
ñ+&É<ä˙ Hê≈£î ‘Ó\TdüT. kÕ<Ûës¡D ¬s’‘·T qT+&ç ù|s¡T‘= >∑T+&TÉ ø={+Ϻ #·Tø=ì, MTkÕ\÷, ¬>&ܶ\÷
|ü+&ç‘·T&ç es¡≈£L n+<äs¡÷ <Û√r‘√H˚ @ y˚&ÉTø£ rùdj·TeTì @ $<ë´]úø£sTTHê #Óù|Œ <ÛÓ’s¡´+
ø£sTTHê Vü‰»s¡e⁄‘ês¡T. nø£ÿ&É ≈£L&Ü ns¡Te⁄ eTq≈£î+<ë? ø±˙ Çyêfi¯ πs|ü⁄ jÓ÷>± ù|s¡T‘√
‘#Ó T· Ã≈î£ qï nuTÑÛ ´<jä T· yê<+ä j·T÷s¡|ü⁄˝Àì $<ë´s¡Tú\+<äs¡÷ >∑T+&ÉT ø={Ϻ+#·T
ñ+<äì ‘Ó\TdüT. m+‘√ ≈£î+fÒ, eTsêï&˚ ø£Hê{Ÿ düs¡ÿdt n+‘ê >∑T+&É¢‘√
ø=+‘· XÊ‘+· Á|rü #√≥ n~ ì+&bç ˛‘T· +<ìä |Tüò +≥ yêsTT+∫ eTØ #|Ó Œü >\∑ qT.
ø£ì|ædüTÔ+~. kÕ«‘·+Á‘·´+ jÓ÷>± Ç+≥ ¬>\yê\+fÒ |üø£ÿyê&ç (j·T÷s√|ü⁄)
e∫à bÕ‹πøfi¯ó¢ <ë{ÏHê, Á|Xü +¯ kÕ|Áü ‘+· nedsü +¡ .
Ç|Œü {øÏ ° yTÓ ø±˝Ò $TÁ‘T· \T b˛˙ n+‘·ø£+fÒ eTs√ ∫qï $wüj·T+
n+~+∫q $<ë´e´edüúH˚ #ãÓ T‘êqT. Hq˚ T |ìü #ù˚d V≤æ +B dìæ e÷˝À¢ bÕ≥\÷,
ÁãVü‰àq+<ä+>± ø=q e÷≥\÷ dæ+Vü≤uÛ≤>∑+ ñs¡÷›˝ÀH˚ ñ+{≤j·Tqï~
kÕ–dü÷Ô >∑Te÷kÕÔ\˙, »>y∑ TÓ ]–q d‘ü ´· +. øwÏ Hü é #+· <sä ,Y sêC+Ò Á<ä d+æ >¥ u&Ò ,û
u≤ìdü\˙ ñ‘·Œ‹Ô #˚düTÔ ¬ø. m. nu≤“dt, >∑T\¸Hé q+<ë, kÕVæ≤sY, eTÁpVt≤
Hêï+. m≥Te+{Ï yê] dTü ˝≤HÔ |é ⁄ü ], ø¬ |’ ”ò ÄJà e+{Ï Á|dü ~æ ∆ #+Ó ~q ñs÷¡ ›
q+fÒ kı+‘+· >± Ä˝À øe£ ⁄\÷, s#¡ s· TT‘\· ÷ M{øÏ Ï |ìü #k˚ ÕsÔ T¡ .
∫+#˝· ìÒ yê]˙— Á|uü TÑÛ e⁄ ñs¡÷›˝À sêj·Tã&çq ˇø£ dæìe÷ Væ≤+B
\+fÒ @V≤ü ´‘· e⁄Hêï ô|ø’ Ï dìæ e÷>± #˝Ó ≤eTD° ne⁄‘T· qï|ü &TÉ , V≤æ +B, ñs÷¡ ›

‘êHê|üÁ‹ø£ qe+ãsY 2018 68

u≤Û w\ü T s¬ +&÷É ˇøf£ qÒ ì #|Ó Œü &+É dãü uÒ ø<£ ë? ø±˙, dü+|üqTï\‘√q÷,
ø±<Tä . s¬ +&÷É ysπ˚ «sT¡ u≤Û w\ü ì eTq Á_{w° ßü ô|<\›ä T yê´bÕs¡y˚‘·Ô\‘√q÷,
yê] ø±\+˝À Á|øü {£ +Ï #êsT¡ . ø±ã{,ºÏ kÕ«‘+· Á‘´· + uÛÑ÷kÕ«eTT\‘√q÷
e∫à bÕ‹øπ fis¢¯ TTHê eTq Á|uü TÑÛ ‘«· eT÷, eTq $X«¯ ì+&bç ˛sTT+<ìä »eV≤ü sY
$<ë´\j÷· \÷, ÄK]øÏ eTq yT˚ <ëÛ e⁄\÷, Ä s¬ +&÷É ˝≤˝Ÿ HÓÁVüA ‘·q Ä‘·à
ysπ˚ «sT¡ d«ü ‘+· Á‘· u≤Û w\ü H˚ H=øÿÏ #ãÓ T‘êsT¡ . mH√ï ø£<∏ä˝À sêdüT≈£îHêï&ÉT.
|ü]¸j·THé, ns¡_ø˘ |ü<ë\qT C§|æŒdü÷Ô bÕøÏkÕÔHé ø±ã{ºÏ Hê´j÷· qTkÕs+¡ >±
sπ &jç ÷Ó n+<yä TÓ qÆ ñs÷¡ › u≤Û wìü <«äÛ +d+ü #k˚ ˛+Ô ~— á es¡Zy˚T kÕ«‘·+Á‘ê´
eTqyT˚ $T ‘≈· î£ ÿe nqï≥T¢ Ä˝Ÿ Ç+&jç ÷· sπ &jç ÷Ó q+‘·s¡+ düVü≤»+>± n~Û
dü+düÿè‘· |ü<ë\T >∑TeTà]k˛Ô+~. Á_{°wüß ô|<ä›\ ø±s¡+ #˚ã&ÉT‘·T+~. á
n;ÛcÕºìï ø±bÕ&É&É+ ø√dü+ $&ÉBj·T˝Òì yê{Ïì bÕ‹πøfi¯¢˝Àq÷ <Ûäì≈£î\T
$&BÉ ùd Á|jü T· ‘ï· + #d˚ Tü HÔ êïsT¡ eTqyêfió¯ .¢ Ç+‘ø· +£ fÒ Ç+ø± <Ûäì≈£î\e⁄‘·THêïs¡T— ;<äyês¡T eT]+‘·
nssú¡ V¡ ≤æ ‘y· TÓ qÆ $wjü T· + ñ+≥T+<ë? ‘\Ó T|⁄ü s+¡ >T∑ ì ;<yä êse¡ ⁄‘T· HêïsT¡ . Çyêfi¯ Ç~ n+<]ä ø° ‘\Ó TdTü .
q\T|ìü Á_{w° ßü yêfió¯ ¢ #|Ó ü +fÒ eTq+ m|Œü {øÏ ° n˝≤>π |ü+&ç{Ÿ HÓÁVüA Bìï e÷s¡T<ë›eTì Á|üj·T‹ï+∫
nHy˚ êfiy¢¯ y˚ ÷Ó ? yTÓ TqïH˚ Hê dVü ≤ü q≥T&TÉ C≤˙yêøs£ Y $|\üò T&jÉ ÷· ´&TÉ . HH˚ êjT· ìï ‘|· ü |≥ü qº T. n‘q· T á
ªÇ|ü &TÉ V≤æ +B˝À yês\Ô¡ T $q+&μç øÏ (nuŸ V≤æ +B yT˚ Áøe£ T+˝À mH√ï nes√<ëÛ \T m<Tä s=ÿì ñ+{≤&TÉ .
düe÷#êsY düTìj˚T) ã<äT\T>± ªÇ|ü&ÉT yês¡Ô˝À¢ Çyêfi¯ eTq Á|<ü ëÛ qeT+Á‹ Ç+~sê>±+BÛ á <X˚ Êìï
V≤æ +B $q+&μç (nuŸ deü ÷#êsY yT˚ V≤æ +B dTü ìjT˚ ) k˛w*ü »+ y|’… ⁄ü >± q&|ç kæ ÕqÔ ì >{∑ >ºÏ ± #ãÓ T‘T· HêïsT¡ .
nì #bÓ ÕŒ\ì nHêï&TÉ . ÄyTÓ m+‘· es≈¡ L£ $»jT· + kÕ~+Û #>· \∑ <Tä ? Hq˚ T
#|Ó Œü ˝qÒ T. m+<Tä ø+£ fÒ sê»øj° T· + e+≥ã≥<º Tä Hê≈î£ .
Ç≥Te+{Ï Vü‰kÕ´düŒ<äyÓTÆq $wüj·÷ìï H˚qT ø±˙, eTq Á|üuÛÑT‘ê«˙ï, düe÷C≤˙ï dü+|üqïes¡Zy˚T
nH˚ø£eT+~ nuÛÑT´<äj·T, nquÛÑT´<äj·T Væ≤+B, q&|ç dæ Tü +Ô <qä ï $wjü T· +‘√ Á|dü Tü ‘Ô êìøÏ MTsT¡ @øu° $ÑÛ ùdÔ
ñs¡÷› s¡#·sTT‘·\‘√ #·]Ã+#êqT— eTq+ ø=‘·Ô>± #ê\T Hê≈î£ .
Ä˝À∫+#ê*‡q nedüs¡+ m+‘Ó’Hê e⁄+<äì q#·Ã
#bÓ ÕŒqT. Ç<+ä ‘ê >√&É øπ dæ ‘\· ø=≥T≈º î£ qï e´eV‰ü s+¡ n<=ø£ÿfÒ ø±<äT. ‘·eT kÕÁe÷C≤´~Û|ü‘ê´ìï
˝≤>±H˚ kÕ–+~, ∫e]ø.Ï BHï˚ e÷ dìæ e÷ yêfi+¢¯ $dØÔü ø]£ +#T· ø√e&+É ˝À Á_{w° ßü yêsT¡ Ç+^w¢ ßü u≤Û wìü
ªC≤„qT\ nC≤„q+μ>± e´eVü≤]kÕÔ+. y˚TeTT Ç˝≤ ñ|üjÓ÷–+#ês¡qï~ MTs¡÷ ˇ|ü≈£î+{≤s¡ì nqT
nq&+É ‘b· ÕŒ? ≈î£ +≥THêïqT. MT n_ÁÛ bÕjT· +˝À Á|dü Tü ‘Ô +· eTq
bÕ\≈£î\T <˚XÊìï ã\|üs¡Ã&É+ ø√dü+ @ uÛ≤wüì
∫es>¡ ±, Hê e÷≥\T $dTü >T∑ ø*£ –+#˚ $<+äÛ >± yê&ÉT≈£î+{≤s¡T? sêÅwüºuÛ≤wü Væ≤+Bj·÷? #·∫ÃHê
e⁄Hêï, Hê≈î£ qï ˇø£ n+‘s· 蛡 wºæ >T∑ ]+∫ MT≈î£ #bÓ ÕŒ*. ø±<Tä . MsT¡ ≈L£ &Ü Ç+^ù¢ w yê&‘É êsì¡ Hê n+‘s· 蛡 wºæ
me]ø¬ H’ ê n+‘s· 蛡 wºæ ø√sT¡ ≈î£ +fÒ e#Ã˚ ~ ø±<Tä . n~ #ãÓ T‘√+~. ø±˙ <X˚ u¯ øÑÛ ÔÏ #ê≥Tø√e&+É ø√d+ü , Á|»ü \T
dVü ≤ü »+>± edTü +Ô ~, n+‘.˚ ∫esø¡ Ï n~ ˇb˛Œ, ‘b· ˛Œ <ëìï eT]Ãb˛≈£î+&Ü Mfi¯¢+<äs¡÷ ø=+‘· dü+<ä&ç
nì|+æ #e· #T· Ã. Hq˚ T #|Ó Œæ +B ‘|· ⁄ü Œ ø±e#T· Ã. ø±˙ #k˚ ÕsÔ T¡ .
n+‘s· 蛡 wºæ e⁄+~. ‘|· ü >± u≤Û $+∫q~ ˇ|ü >± ìs÷¡
|+æ #ã· &#É T· Ã. me]øÏ ‘\Ó TdTü ? &ÉãT“qï eTqTwüß\T yÓsTT´eT+~ <˚e⁄fi¯¢ì
qeTàe#T· Ã. ø±˙ |Pü õ+#~˚ e÷Á‘+· ˝≤u\ÑÛ øàåÏ H!˚ á
Ç+&çj·THé H˚wüq˝Ÿ ø±+Á¬>dt j·÷e‘·÷Ô

69 qe+ãsY 2018 ‘êHê|üÁ‹ø£

˝≤u≤Û \ì ã{ºÏ #÷· ùd,Ô Á|dü Tü ‘Ô · kÕ+øπ ‹ø,£ bÕ]ÁXÊ$Tø£ ∫#T· à ô|fºÒ kÕ<qäÛ +>± e÷Á‘y· T˚ ñ+≥T+~.
$|e¢ü +˝À Ç+^w¢ ßü ì yê&&É +É ˝À ô|≥T㺠&<ç ëØ esêìZ øÏ e÷ dìæ e÷yêfiø¢¯ Ï ôV≤’ d÷ü ÿ\T, ø±˝JÒ $<ë´sT¡ \ú
ø=ìï Á|üjÓ÷»Hê\THêïsTT. <ëìø£+fÒ kÕ+|òæTø£
Á|üjÓ÷»Hê˝Ò m≈£îÿe. Bìï ã{Ϻ #·÷ùdÔ eTq qT+&û ‘·s¡#·T n_Ûe÷qT\ ñ‘·Ôsê\T edü÷Ô
bÕ\øe£ sêìZ øÏ <e˚ ⁄&∫ç Ãq es+¡ Ç+^w¢ ßü . m+<Tä ø√ e⁄+{≤sTT. ne˙ï #÷· &>É ±H˚ Ç+^w¢ ßü u≤Û cÕV≤æ +d≈ü î£
‘\Ó TkÕ? eTq <X˚ +¯ ˝À ñqï ø√{≤~¢ »Hêu≤Û øÏ á Mfió¯ ¢ m+‘· >T∑ se¡ ⁄‘T· Hêïs√ ‘\Ó Td÷ü Ô ñ+≥T+~. eTq
u≤Û wü n+<Tä u≤≥T˝À e⁄+&<É qä ï<˚ eTTK´ ø±sD¡ +. $<ë´ uÀ<HäÛ ê, C≤q„ eT÷ m+‘· n<√Û >‹∑ ˝À e⁄Hêïj÷Ó
|Pü s«¡ + d+ü dÿü è‘+· , |]ü j¸ T· Hé e÷eT÷\T Á|»ü \øÏ n$ #~· $‘˚ ‘\Ó TdTü +Ô ~. n+<Tä øπ eTq $<ë´s+¡ >+∑ ˝À
n+<äTu≤≥T˝À ñ+&˚$ ø±e⁄. n+<äTπø ÄHê{Ï eT+∫ d÷ü ÿfi˝¢¯ À¢ #~· y˚ $<ë´sT¡ \ú øπ , n+fÒ Ä]øú +£ >±
bÕ\≈£î\T sêÅwüº uÛ≤cÕ Á|ü‹|ü‹Ô Ç#êÃs¡T. ô|ã’ &qç yê] |\æ \¢ øπ ÁbÕ<ëÛ q´‘· Çe«ã&TÉ ‘√+~.
d+ü dÿü è‘e· T÷, |]ü j¸ T· Hé u≤Û w\ü <ë«sêH˚ kÕe÷qT´\T
‘·≈£îÿe>±q÷, ìs¡¢øå±´ìøÏ >∑T¬s’qyês¡T>± ô|ø’ Ï e<ì›ä n+≥÷H,˚ eTq ì‘´· J$‘+· ˝À Á|rü
#÷· |+æ #ã· &Üs¶ T¡ . |]ü bÕ*+#T· ≈î£ H˚ d‹úæ ˝À ˝sÒ +¡ ≥÷ bÕs¡Ù«+˝Àq÷ á Ç+^¢wüß uÛ≤wüì ã\|üs¡Ã&ÜìøÏ
yêfiø¢¯ Ï yêfió¯ ¢ nHê>]∑ ≈î£ \eTì #÷· |+æ #&· +É »]–+~. Á|üj·T‘êï\T »s¡T>∑T‘·THêïj·Tì H˚qT Á|ü‘˚´øÏ+∫
d+ü dÿü è‘+· , |]ü j¸ T· Hé yêfi¢¯ e÷qdøæ £ u≤ìd‘ü ê«ìøÏ #|Ó Œü qedsü +¡ ˝<Ò Tä . Çe˙ï dŒü weºü TsTTq $wjü ÷· \T.
<√V≤ü <+ä #k˚ ÕsTT. m|⁄ü Œ&sÉ TT‘˚ eTqdTü Ä u≤Û w\ü dü>∑≥T uÛ≤s¡rj·TT&çøÏ Ç+^¢wüß |üs¡uÛ≤wü— n+<äTπø
u≤+<yäÛ ê´ìøÏ u≤ìdsü TT´+<√, n|⁄ü Œ&TÉ Ä e÷qdøæ £ H˚s¡TÃø√e&É+ ø£wüºeTsTTHê, Ç<˚ ô|≥Tºã&ç<ës¡T\
u≤ìd‘ü «· + ìs+¡ ‘s· +¡ >± kÕ>T∑ ‘÷· H˚ ñ+≥T+~. ¨<ë˙, bÕ]ÁXÊ$Tø£y˚‘·Ô\ kÕúHê˙ï uÛ≤s¡‘·
<X˚ e¯ T+‘{· ≤ ã\|sü á &ÜìøÏ <√V≤ü <|ä &ü TÉ ‘√+~. BìøÏ
Á_{°wüßyê] qT+&ç dü+Áø£$T+∫q kÕ+|òæTø£ $T+∫q~ eTs=ø{£ Ï ˝<Ò Tä . yê] Á|jü ÷Ó »Hê\T C≤‹
n+‘s· ê\T eTq bÕ\≈î£ \ bÕ*≥ es+¡ . bÕ\≈î£ \T Á|jü ÷Ó »Hê\ Áø+Ï <˚ ˝ø… ÿ£ . Á|dü Tü ‘Ô · Ç+^w¢ ßü ¨<ëì
z yTÓ ≥Tº ô|H’ ˚ ñHêïsT¡ — ø±˙ ô|ø’ Ï e÷Á‘+· nqsT¡ . eTT+<Tä ‘s· ê\ yêsT¡ m|Œü {øÏ ° Ç˝≤H˚ Äy÷Ó ~kÕsÔ q¡ ï
qeTàø+£ yê]øÏ ã\+>± ñ+~.
n+<äTπø Væ≤+Bì C≤rj·T
u≤Û wü #j˚ T· &ÜìøÏ #ê˝≤ >√\ Ç<˚ Hê n+‘s· 蛡 w.ºæ Bìï ø±]àø£ HêjT· ≈î£ &q’Ó
»]–+~. dü+düÿè‘· ˇø£ $TÁ‘·Tì‘√ |ü+#·T≈£îHêïqT. ô|≥Tºã&ç<ëØ
uÛÑ÷sTTwüºeTT, ø£èÁ‹eTeTT, e´edüúì s¡÷|ü⁄e÷ù| kÕe÷õø£yê<ëìï rdüT≈£î
Ä<ÛäTìø£, y…’C≤„ìø£, kÕ+πø sêyê\+f,Ò ô|≥T㺠&<ç ëØ es+Z¡ m+‘· Xø¯ eÔÏ +‘+· >±
‹ø£ |ü<äC≤\ s¡Væ≤‘·eTT #d˚ Tü HÔ êïs√, n+‘˚ Xø¯ eÔÏ +‘+· >± ÁXÊ$Tøe£ s+Z¡ ≈L£ &Ü
nsTTq V≤æ +B u≤Û wü ã\ ‘e· T yê<ëìï u≤Û s‘¡ <· X˚ e¯ T+‘{· ≤ ã\|sü T¡ #T· ø√yê*.
ÁXÊ$Tøe£ s+Z¡ deü ÷»+˝À Á|<ü ëÛ q bÕÁ‘· b˛w+æ #&· ÜìøÏ
V”≤qyÓTÆq~. <ëìøÏ ã\ eTq+ #j˚ T· ÷‘· ìyê«*. Ç+^w¢ ßü ô|‘HÔ· êìï Á|»ü \
yTÓ qÆ Ä+>¢∑ u≤Û w‘ü √ b˛{° u≤Û w‘ü √ uØÑÛ Ô #ù˚ dHÔ ˚ Ç≥Te+{$Ï kÕ<´äÛ |&ü ‘É êjT· ì
|&ü ˚ kÕeTs´ú¡ + ˝<Ò ìä eTq #ÓbÕŒqT. H˚qT #Ó|æŒ+~ Hê ùdïVæ≤‘·T&ÉT ÁX¯<ä∆>±
bÕ\≈î£ \øÏ ‘\Ó TdTü . ô|ø’ Ï $Hêï&TÉ . d÷ü \ú +>± n+^ø]£ +#ê&TÉ .
#·÷|æ+#·Tø√e&Üìø°,
n+‘·ø£+fÒ eTTK´+>±, ªªqTe⁄« Á|dü Tü ‘Ô · |]ü d‹úæ ì #ø· ÿ£ >± $Xw¢‚ +æ #êe⁄.
Á|»ü \ eT<´äÛ dTü \u+ÑÛ >± ø±˙ BìøÏ ìyêsD¡ BÒ ?μμ nì n&>ç ±&TÉ .

ªªÇ+^w¢ ßü *|ìæ e⁄+∫, u≤Û wìü ‘]· $T yj˚ T· &yÉ T˚

‘êHê|üÁ‹ø£ qe+ãsY 2018 70

BìøÏ ìyêsD¡ ,μμ nì #bÓ ÕŒqT. ÁbÕ+‘ê˝À¢ møÿ£ &H’Ó ê Á|rü
ªªeTs<¡ ˝Ó ≤?μμ <Tä ø±D+ ù|s÷¡ ,¢ dìæ e÷
ªª<˚X¯eT+‘·{≤ »qkÕe÷q´+ yê´eVü‰]ø£ b˛dsºü ÷¡ ¢ n˙ï Ä *|˝æ ÀH˚
ñ+{≤sTT. eTq+ ≈£L&Ü
V≤æ +<÷ä kÕ˙Ô H˚ yê&TÉ ‘êsT¡ . $<ë´, yê´øs£ D¡ kÂsu¡ ≤Û \øÏ b˛düTº ø±s¡T¶\MT<ä ∫s¡T
nr‘+· >± Bìï yê&TÉ ø˝£ ÀøÏ rdTü ≈î£ sêyê*. \&Üÿ Hêe÷\T sêjT· &Üìø° Ç<˚
;Û C≤‘ê ôV≤’ (|˝æ ≤&¢ ÷É yfiÓ ‘¯ ê&TÉ ), \&ÿû ;Û C≤‘ê *|æ yê&TÉ ‘ê+. eTq ôdq’ ´+
ôV’≤ (|æ˝≤¢ yÓfi¯ó‘·T+~). á j·÷dü˝À ùd«#êä >‘∑ · eTT|Œü jT˚ ´fi>¢¯ ± Ç<˚ *|æ
yê‘êesD¡ + ñ+≥T+~. yT˚ <ëÛ e⁄\T ≈L£ &Ü Ç≥Te+{Ï yê&TÉ ‘√+~,μμ nì #bÓ ÕŒqT.
|<ü Áä |jü ÷Ó >±˝Ò #k˚ ÕsÔ T¡ . dsü √«‘eÔ· TyTÓ qÆ V≤æ +<÷ä kÕ˙Ô
d+ü Á|<ü ëjT· + Ç<.˚ Ç˝≤>π á u≤Û wü |⁄ü {+ºÏ ~— Á|>ü ‹∑ Hê $TÁ‘·T&ÉT, ø±]àø£
kÕ~+Û ∫ u≤Û s‘¡ <· X˚ e¯ T+‘{· ≤ yê´|+æ ∫+~. |Pü s«¡ + HêjT· ≈î£ &TÉ , Ç~ $ì ø=+‘·
BHï˚ ñs÷¡ › u≤Û wü ˝<Ò ë ãC≤sT¡ u≤Û wü nì ‹sk¡ Õÿs+¡ >± ùd|⁄ü eTÚq+>± ñ+&bç ˛j÷· &TÉ . ‘s· T¡ yê‘· ìÁ>V∑ ≤ü +‘√
e´eV≤ü ]+#y˚ êsT¡ ,μμ nì #bÓ ÕŒqT. qe⁄«ì nD#T· ≈î£ +≥÷, ªªø±ÁyT˚ &!é jT· ÷s|¡ ⁄ü ˝À ≈L£ &Ü
Á|»ü \øÏ e´eV‰ü ]ø£ u≤Û w‘ü √ (mdŒü sê+{À) Á|jü ÷Ó >±\T
áHê&ÉT j·T÷ìe]‡{° nH˚ |ü<ä+, ãC≤Ø #X˚ ÊsT¡ . eTV‰ü yT˚ <ëÛ $ us… êïs¶Y cÕ eTÚ*ø£ Ç+^w¢ ßü ì
Væ≤+<ä÷kÕÔ˙˝À j·T÷ìÁedæº nsTT´+~. Ç~ Á|ü»˝À¢øÏ rdüT¬øfi¯<ëeTì XÊj·TX¯≈£îÔ˝≤ Á|üj·T‹ï+
$X«¯ $<ë´\jT· + ø+£ fÒ yTÓ sT¡ >¬ q’ |<ü +ä . ˝≤+≥sïY ø±kÕÔ #ê&TÉ . Çe˙ï |Tüò Às+¡ >± $|\üò eTj÷· ´sTT. u≤Û w\ü T
˝≤˝ÔÒ (˝≤+‘s· T¡ ) nsTT´+~— ø±sT¡ cÕd” ø±kÕÔ #êÛ ddæ t j·÷+Á‹ø£+>± $ø£dæ+#·e⁄— dü«j·T+>±H˚ |ü⁄s√>∑
nsTT´+~— kÕŒqsY |<ü +ä bÕHê >± e÷]+~— Ç˝≤ $TkÕsÔ TT,μμ nì #bÓ ÕŒ&TÉ . n~ $ì n~]b˛j÷· qT.
Á|ürB kÕ<Ûä´eTsTT´+~. ôd’ì≈£î\T ¬s’|òæ*ï X¯ó
Áu|ÑÛ sü &¡ ÜìøÏ yê&˚ r>q∑ T |⁄ü ˝Ÿ Á‘÷· n+{≤sT¡ . n~ ªªø±Áy˚T&é! e´eVü‰]ø£+ ù|s¡T‘√ eTq Væ≤+B
ø±kÕÔ n+<yä TÓ qÆ ª|⁄üò˝Ÿ Á‘÷· μ>± s÷¡ bÕ+‘s· +¡ #+Ó ~+~. |ü+&ç‘·T\T, dü+düÿè‘· |ü<äø√X¯+ qT+&˚ C≤rj·T
Vü‰©e⁄&√¢ ˝…’{Ÿ y˚THé yê&˚ #·‘·Ts¡ÁkÕø±s¡ ˝…’≥¢ u≤Û wìü ‘j· ÷· sT¡ #d˚ Tü HÔ êïsT¡ . ø±˙ Hq˚ T eTq eT<´äÛ
neT]øì£ u≤sïY &√sY n+{≤sT¡ . Bìï eTq eTT+u’… m<äT>∑T‘·Tqï Á|ü»\ uÛ≤wü >∑T]+∫ e÷{≤¢&ÉT
d˙æ ø±]à≈î£ &TÉ ã+<÷ä sY nì #ø· ÿ£ >± e÷]ÃyX˚ Ê&TÉ . ‘T· HêïqT,μμ nì #bÓ ÕŒqT.
á Væ≤+<ä÷kÕÔ˙øÏ #Ó|üŒq\$ ø±ì n+‘·T˝Òì
d+ü u≤Û e´‘· e⁄+~. n+‘s· êr® jT· kÕ+øπ ‹ø,£ XÊÅdjÔ” T· ø±˙ n‘ì· ï ˇ|Œæ +#˝· øÒ b£ ˛j÷· qT. Hê yê<qä
|<ü Cä ≤˝≤ìï n‹ dTü \u+ÑÛ >± ÇeTT&TÉ Ãø√>\∑ <Tä . nHø˚ £ \˙ï $ì|+æ #êqT. dTü u≤Û dt #+· Á<uä Àd,t »eV≤ü sY ˝≤˝Ÿ
eT÷˝≤\ qT+&ç e÷≥*ï d+ü Á>V∑ ≤æ +#T· ≈î£ ì d+ü |qü ï+ HÁÓ VAü e+{Ï yêfió¯ ¢ s√eTHé *|Hæ ˚ m+‘>· ± deü T]+ú
ø±>∑\<äT. n+<äs¡÷ dü+düÿè‘· |ü<äø√X¯+ y…’ù| #ês√ $e]+∫Hê n‘ì· øÏ q#÷ C|… Œü ˝øÒ b£ ˛j÷· qT. Hq˚ T
|]ü >¬ ‘qÔ· edsü +¡ ˝<Ò Tä . ˇbÕŒ? Ä ø±ÁyT˚ &é ˇbÕŒ? nqï~ ø±~øÿ£ &ç Á|Xü ï¯ .
ãVüQXÊ H˚H˚ ‘·|ü⁄Œ ø±e#·TÃ. ãVüQXÊ n‘·qT
ªªnsTT‘˚ s√eTHé *|æ e÷Á‘+· m+<Tä ≈î£ ?μμ nì nqï≥T>¢ ± Hê Ä˝À#q· \˙ï Ä<sä Ù¡ e+‘+· >± ˝<Ò ë
Hê ùdïV≤æ ‘T· &TÉ Á|•ü ï+#ê&TÉ . j·÷+Á‹ø£+>± e⁄+&É#·TÃ. Ç+‘·≈£îeTT+<äT #Ó|æŒ
q≥T>¢ ± eTq n+‘s· 蛡 wºæ ‘b· ÕŒ, ˇbÕŒ nqï~ m|ü &÷É
ªªm+<Tä ø+£ fÒ <ëì MT<ä me]ø° e´‹sπ ø‘£ · ˝<Ò Tä . #Ó|üŒ˝Ò+. n~ ñ+&É&É+ ˇø£ ©\. n~ ùd«#êä
Ä ˇø£ÿ *ù| j·÷e‘·TÔ uÛ≤s¡‘·<˚X¯eT÷ Ç|üŒ{Ïπø ∫+‘q· øÏ >T∑ sT¡ .Ô Hê ø±ÁyT˚ &é $TÁ‘T· &TÉ qqTï yTÓ #T· Ã
#˝Ó ≤eTD˝° À e⁄+~. ñ‘sÔ· ,¡ <øä DåÏ , ‘÷· sT¡ Œ, |•ü ÃeT

71 qe+ãsY 2018 ‘êHê|üÁ‹ø£

≈î£ ì ñ+&eÉ #T· Ã. ø±˙ n˝≤ #jÓ T· ´˝øÒ £ b˛j÷· &TÉ . |<ü ‹∆ä ˝Àq÷, ‘êeTT ÄÁø$£ T+#T· ≈î£ qï <X˚ Ê\øÏ eTs=ø£
m+<Tä ø+£ f,Ò dHü ê‘q· <√Û sD¡ Ï qT+&ç ãjT· ≥ |&ü &É +É $<+äÛ >±q÷ yêfió¯ ¢ ‘Ø· Œ<¤ Tä Ç#êÃsT¡ . n+<Tä e\H˚ eTq
n‘ì· øÏ øw£ +ºü . b˛©dTü \T ìd‡ü V‰ü jT· T\T. e\dü yê<ä d+ü Á|<ü ëjT· +
‘q· Xد sê˙ï, eTqdTü ˙ >T∑ ]+Ô #T· ø√≈î£ +&Ü @ Á|øü ±s+¡ ‘e· T Ä|d”ò Tü ø=∫Ãq me]ø¬ H’ ê M\sTTq+‘·
<X˚ e¯ T÷ Á|>ü ‹∑ kÕ~+Û #˝· <Ò Tä . ‘q· ø+£ &sÉ ê*ï ‘êH˚ yT˚ sø¡ Ï ujÑÛ T· ;‘Û T· \T ø\£ >C∑ dÒ ÷ü ,Ô nes√<ëÛ \T ø*£ Œd÷ü Ô
ô|+#·Tø√e&É+ H˚s¡TÃø√yê*. ‘·q düeTdü´*ï ‘êH˚ düVü‰j·T|ü&É≈£î+&Ü ñ+&É&É+ yê] $~Û. ã+Á{À‘·T
‘Ó\TdüT≈£îì, ‘·q |ü<ä∆‹˝ÀH˚ |ü]wüÿ]+#·Tø√yê*. qT+&,ç eT+Á‘T· \ es≈¡ L£ Ç<˚ d+ü Á|<ü ëjT· + Á|rü
bÕ‹øπ fi¢¯ kÕ«‘+· Á‘ê´q+‘s· +¡ m≥T #÷· dHæ ê ˇøf£ Ò Á|uü TÑÛ ‘«· ø±sê´\jT· +˝Àq÷ ø=q kÕ>T∑ ‘√+~.
rsT¡ . m+‘√ø±\+ |+ü »s+¡ ˝À ã+B nsTTq |øü ˝åÏ ≤
eTqøÏ ùd«#·Ã¤ì m˝≤ dü~«ìjÓ÷>∑ |üs¡T#·Tø√yê˝À ˇø£ j·TTe W‘ê‡Væ≤ø£ ìsêà‘·, ˇø£ Á|üjÓ÷
‘*Ó jT· &+É ˝<Ò Tä . Ä |øü øåÏ Ï s¬ øÿ£ \THêïsTT. ùd«#êä >±‘·àø£ dæìe÷ ì]à+∫, |üqTï sêsTTr ø√dü+
yêjT· Te⁄˝À¢ m>s∑ &¡ ÜìøÏ e÷Á‘+· ujÑÛ T· |&ü TÉ ‘√+~. Á|uü TÑÛ ‘ê«ìï d+ü Á|~ü +#ê&TÉ . Áø‘Ï +· s√CÒ d<ü sä T¡ eT+Á‹
|+ü »s|¡ ⁄ü ã+B˝≤ V≤ü <Tä ˝› ÀH¢ ˚ >&∑ |É &ü ÜìøÏ Çw|ºü &ü TÉ |<ü Mä d«” ø±s+¡ #X˚ Ê&TÉ . ‘q· Á|eü ÷D d«” ø±s√‘‡· e+
‘√+~. nj÷· ´ø,£ $&>ç ± e÷{≤&¢ TÉ <ë+ n+≥÷ á ìsêà‘ì·
|*æ #ê&TÉ . @ uwÒÛ »ü + ˝ìÒ Ä eT+Á‹ì #÷· dæ eTT#÷ ≥
$&>ç ±q÷, kÕeT÷V≤æ ø+£ >±q÷ eTq+ yê\sº Y |ü&ç á ìsêà‘· yÓfi≤¢&ÉT. Á|ü»\øÏ ìC≤sTTr>±,
$T{°ºì b˛* ñHêï+. eTq ˝À|ü* J$‘·+ y˚s¡T— $XÊ«d+ü >± ùde #k˚ ÕqÔ ì d‘ü ´· Á|eü ÷D+ #d˚ qæ Ä
ãjT· ≥ J$‘+· ys˚ T¡ . eTq e÷≥\÷, #‘˚ \· ÷ eT+Á‹ >±] |<ü Mä d«” ø±s+¡ Ç˝≤ nsTT´+<√ ˝<Ò √,
ñ‘·Ôs¡ <äøÏåD <Ûäèyê\T. eTq #·T≥÷º ñqï düe÷» y+Ó ≥H˚ yê] ø±s´¡ <]ä Ù á dìæ e÷øÏ |qü Tï sêsTTr
d‹úæ >‘∑ T· \T e÷sê\ì ø√sT¡ ≈î£ +≥THêï+. #T· ≥Tº |øü ÿ£ ø±yê\+fÒ me]ø¬ +‘· q\<¢ qäÛ + m˝≤ eTT≥º #bÓ ÕŒ˝À
\Tqï |ü]dæú‘·T\ì e÷sêÃ\qï ø√]ø£ eTq≈£îqï $&eÉ T]à #bÓ ÕŒ&TÉ .
|Œü {øÏ ,° mHêïfiq¢¯ T+&√ eTq+ |ìü #d˚ Tü qÔ ï rsT¡ qT+∫,
eTqqT+&ç Ç‘·s¡T\T Ä•düTÔqï <ëìøÏ _Ûqï+>± Ç~ $ì n~]b˛sTTq Ä ìsêà‘· ø√|+ü ‘√ ‘q·
e´eV≤ü ]+#˚ <s’ÓÛ ´¡ + eTqøÏ ˝<Ò Tä . ‘·s¡Tyê‘· dæìe÷˝À Ç<˚ düìïy˚X¯+ ô|&É<ëeTqT
≈£îHêï&ÉT. ø±˙, n|üŒ{Ïπø n‘·ì ô|≥Tºã&ç yê{≤
<ësT¡ \T yTÓ T<{ä Ï dìæ e÷‘√ qcÕ\º }_˝À ≈L£ sT¡ ≈î£
eTq<X˚ +¯ ˝À ø=+‘· eT+~ b˛j÷· sT¡ . n≥Te+{Ï ‘*Ó $‘≈· î£ ÿe |ìü #jÓ TÓ T´<ì›ä
b˛©düT n~Ûø±s¡T\T Á|ü»\øÏ düŒwüº+>± #ÓbÕŒs¡T. ˇø£y˚fi¯ Ä düìïy˚X¯+ ñ+#·
XÁ¯ ‘T· e⁄\T>± ø±≈î£ +&Ü $TÁ‘T· <\ä #T· ≈î£ Hêï ôdHê‡sT¡ yêfió¯ ¢ }sT¡ ø√sì¡ #bÓ ÕŒsT¡ .
\T>± ñ+&Ü\ì V≤ü è<jä T· |Pü s«¡ m+<Tä ø+£ f,Ò @ ˇøÿ£ b˛©dTü yê&÷É , @ ˇøÿ£ eT+Ár
ø£+>± ø√s¡T≈£î+≥THêïs¡ì Hê eTq <X˚ +¯ ˝À n$˙‹|sü T¡ \T ø±sq¡ ï ˇø£ nq~øÛ ±s¡
qeTàø+£ . Ç+>±+¢ &˝é À b˛©dTü \ #≥· +º ñ+~.
e´eV‰ü s¡ dsü [¡ Á|»ü \|≥ü ¢ >öse¡ Ç+‘·≈£î$T+∫ Vü‰kÕ´düŒ<äeTsTTq $∫Á‘·+
Á|ü<ä+>±q÷, düVü‰j·Tø£s¡+ Ç+ø=ø≥£ T+~. á eT+Á‘T· \ MT<ä m\T>¬ ‹Ô n]#˚
>±q÷ ñ+≥T+<äì eTq Ç<˚ ô|<ä›eTqTwüß\T @ ˇø£ÿ ∫qï y˚&ÉTø£˙ á
b˛©düT\øÏ ‘Ó*j·÷*. ø±˙, eT+Á‘T· \T ÁbÕs+¡ _+Û #≈· î£ +&Ü, ˝<Ò ë eTTK´ n‹~>∏ ±
Á_{°wüßyê] •ø£åD≤ kÕ+Á|ü n<´äÛ ø‘å£ · eV≤æ +#≈· î£ +&Ü »s|¡ ˝ü sÒ T¡ . ˇø√ÿkÕ] dìæ e÷
<ëjT· + ys˚ T¡ . ‘e· T <X˚ Êìø=ø£ ‘ês¡ n<´äÛ ≈îå£ &TÉ >±q÷, eT+Á‹>±sT¡ n‹~>∏ ±q÷

‘êHê|üÁ‹ø£ qe+ãsY 2018 72

ñ+{≤s¡T. eTs√kÕ] yê] kÕúHê\T ‘ês¡Te÷s¡T eTV‰ü ‘T· à&TÉ eTqø|Ï ü &TÉ ø±yê*. ùd«#êä kÕ«‘+· Á‘´·
ø±e#·TÃ. mes√ ˇø£ ô|<ä› ‘·\ø±j·T ñ+&Ü*. <˚XÊìøÏ dü]|ü&˚ e÷qMj·T $\Te*ï @s¡Œ]#˚
m+<Tä ø+£ fÒ n~ e\dyü ê<ä kÕ+Á|<ü ëjT· +. eTV‰ü ‘T· à&TÉ ø±yê*. n{ºÏ e÷qMjT· $\Te\T eTq
Áø‘Ï +· kÕ] jT· T<∆ä deü TjT· +˝À Hq˚ T Hê\T $~Ûì eTqy˚T ìs¡ísTT+#·T≈£îH˚˝≤ eTq˝≤+{Ï
>π fió¯ ¢ Ç+>±&¢ TÉ ˝À ;.;.d” yê#≈· î£ &>ç ± ñHêïqT. Ä |&” ‘ç T· \øÏ <s’ÓÛ ê´ìï ÇkÕsÔ TT, eTq bÕ\≈î£ \ø,° |&” +ç #˚
Hê\T>π fi¢¯ d+ü ø√å u+ÑÛ ˝Àq÷ Hq˚ T Á_{w° ßü eT+Á‘T· \qT yê]ø° ø±<Tä .
ø±˙, Á|<ü ëÛ q eT+Á‹ #]· Ã˝ìŸ >±˙ #÷· &˝É <Ò Tä . ø±˙ >=|Œü |+ü C≤; kÕ<TäÛ e⁄ >T∑ sT¡ nsT¡ H® é <y˚ Y Ç˝≤
eTqøÏ kÕ«‘+· Á‘´· + e#êÃø£ <X˚ +¯ ˝À møÿ£ &É #÷· dHæ ê
eT+Á‘T· *ï ‘|· Œü eTs=ø]£ ï #÷· &&É +É ˝<Ò Tä . nHêïsT¡ :
»Hé øÏ ‘VÓ ≤ü ˝Ÿ d+ü uKÑÛ Hé »Hé djæ TÓ T }‘H· é u‘’… H· é
Á_{w° ßü yê] ‘T· bÕ≈î£ \T, >T∑ fió¯ ¢ u≤Û sr¡ jT· T\øÏ »Hé ø¬ ’ d+ü >±
BbÕe[ u≤D≤d+ü #ê ˝≤+{<Ï ìä |Áü ‹ø± $˝øÒ s£ ‘¢¡ √ »Hé #s· Y sC¡ Ÿ eTTUŸ eT‘’Ó ˝≤– Ädü |Pü sH¡ é
>±+BÛJ sö+&é fÒ_˝Ÿ düe÷y˚XÊìøÏ yÓ[¢q|ü⁄Œ&ÉT nq+‘Y ‘s· +¡ >±
#bÓ ÕŒ&TÉ . n˝≤ #|Ó Œü &ÜìøÏ ø±sD¡ +, n‘q· T Á|»ü \ H˚qT <˚e⁄&ç ùde≈£î\ì ùd$kÕÔqT— dü+uÛ≤
eTqdüT˝À¢+∫ Á_{°wüß yês¡+fÒ uÛÑj·÷ìï ‘=\–+
#·&Éy˚T. y˚&ÉTø√\T>± Áã‹e÷\Tø√≈£î+&Ü Á_{°wüß wækÕÔqT— ø£*dæ J$kÕÔqT. yê] bÕ<ä<Ûä÷[ì Hê
yê]ì m˝≤ ñù|øÏå+#ê˝À, yÓ*y˚j·÷˝À Á|ü»\øÏ qT<äT≥qT sêdüT≈£î+{≤qT. Hê ÄX¯\÷, Ç#êä
>±+BÛJ H˚sêŒ&ÉT. n˝≤π> kÕe÷õø£yê<ä+ eTq ‘s· +¡ >±\÷ n|⁄ü Œ&˚ kÕsøú¡ e£ Te⁄‘êsTT.

H˚q÷, e÷ ‘·s¡eT÷ $|òü\eTsTTq #√≥Tq
MTs¡T, n+fÒ á »eVü≤sY ˝≤˝Ÿ j·T÷ìe]‡{°
<X˚ ÊìøÏ ø±yê\+f,Ò <qäÛ + qT+&,û n~øÛ ±s+¡ qT+&,û |≥ü uº ÁÑÛ <Tä ˝q’… $<ë´sT¡ \ú T, $»jT· + kÕ~+Û #ê*.
ñ<√´>∑ kÕsú TT qT+&û Á|»ü \ eTqdTü ‡˝À+¢ ∫ ujÑÛ T· + n<˚ Hê ø√]ø,£ Hê ÁbÕsqú¡ .
b˛j˚T˝≤ #Ój·÷´*. Ä ~X¯>± eTq+ @<Ó’Hê b

#d˚ Tü HÔ êïe÷? á Hê{Ï deü ÷»+˝À me]øÏ m≈î£ ÿe
>ös¡e+ \_Ûk˛Ô+~? Á|ü‹uÛ≤e+‘·T\ø±? ˝Òø£ <Ûäq
e+‘T· \ø±? me]øÏ m≈î£ ÿe Á|Xü +¯ d\ü T \_dÛ Tü HÔ êïsTT?
Á|‹ü uøÑÛ ±? n~øÛ ±sêìø±?
Ç≥Te+{Ï |]ü d‘úæ T· ˝À¢ deü ÷»yê<+ä $\d\æ T¢
‘T· +<ë? kÕe÷õø£ yê<+ä e#Ã˚ ˝À|\ü eTq+ ˇø£
s¡ø£eTsTTq yê‘êes¡D+ @s¡Œs¡#ê*. n<˚ yê‘ê
esD¡ +˝À d+ü |qü ï‘· |≥ü ,¢ d+ü |<ü \ä |≥ü ¢ n>ösy¡ êìï
ø\£ >C∑ j… ÷· ´* >ösy¡ êìï ø±<Tä . Ä yê‘êesD¡ +˝À
ÁXÊ$T≈£î\ |ü≥¢ n‘·T´qï‘·yÓTÆq >ös¡yêìï ø£\>∑
CÒj·÷*— ÁXÊ$T≈£î\ Á|ü‹uÛÑø°, kÕeTsêú´ìø°, ø£fi≤
H|’Ó ⁄ü D≤´ìø,° ø\£ ŒHêXø¯ øÔÏ ° >ösy¡ êìï#Ã˚ |]ü d‹úæ eTq+
ø*£ Œ+#ê*. Bìø,Ï bÕ‘· |<ü ‘∆ä T· *ï e~˝ùÒd <s’ÓÛ ´¡ eT÷,
ø=‘·Ô Ä˝À#·Hêdüs¡∞ ø±yê*. Ç≥Te+{Ï e÷qdæø£
$|e¢ü + <]ä <ë|⁄ü ˝À¢ eTq+ e⁄Hêïe÷?
u≤ìdü‘ê«ìï ‘·´õ+|ü>∑*π> <ÛÓ’sê´ìï#˚Ã

73 qe+ãsY 2018 ‘êHê|üÁ‹ø£