pdf_20220625_214225_0000

เส้นเวลาทาง
ประวัติศาสตร์

รายวิชา ส32102 ประวัติศาสตร์ 1

จัดทำโดย



นางสาวรัตนาพร จันทร์สว่าง เลขที่30

ชั้นมัธยมศึกษาปีที่5/4

เสนอ
คุณครู ภัคพร เจริญลักษณ์
ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2565

โรงเรียนภัทรญาณวิทยา

ความสำคัญของเวลา
และยุคสมัยทางประวัติศาสตร์

การกำหนดช่วงเวลาและยุคสมัยทางประวัติศาสตร์ทำให้รู้ว่าเหตุการณ์ในประวัติศาสตร์เกิดมา
นานเท่าใดแล้ว หรืออยู่ในยุคสมัยใด เช่น 1500 ปี , 500 ปี , 100 ปี หรือ 5 ปีที่ผ่านมา อยู่
ในสมัยก่อนประวัติศาสตร์ ในสมัยสุโขทัย หรือในสมัยอยุธยา เป็นต้น นอกจากนี้เวลายังทำให้

ง่ายต่อการลำดับและเปรียบเทียบเหตุการณ์ในประวัติศาสตร์์ว่า

การศึกษาประวัติศาสตร์มีความเกี่ยวข้องกับเวลา เพราะประวัติศาสตร์เป็นการศึกษาเรื่องราวในอดีตของมนุษย์ที่มีผลกระทบต่อ
พัฒนาการของมนุษย์ในอดีตและปัจจุบัน กล่าวได้ว่า การดำรงชีวิตของมนุษย์มีความเกี่ยวข้องกับเวลา ดังนั้น จึงมีการกำหนดระบบ
การบอกเวลา เช่น เช้า สาย บ่าย เย็น วัน เดือน ปี ฤดู เป็นต้น เพื่อให้เกิดความเข้าใจที่ตรงกัน เวลามีความสำคัญต่อมนุษย์มาก เช่น
ใช้ในการนัดหมาย การดำเนินชีวิต การเริ่มเพาะปลูก การเก็บเกี่ยว ถ้าการนับเวลาผิดพลาด อาจทำให้เกิดความเสียหายได้ เช่น การนัด
ผิดเวลา อาจส่งผลให้การค้าเสียหาย การเริ่มเพาะปลูก การทำนาช้าไป เร็วไป ก็ทำให้พืชผลเสียหาย หรือไม่ได้ผลดีเท่าที่ควร ดังนั้น

การนับเวลาที่ถูกต้องจึงมีความสำคัญมาก

ในประวัติศาสตร์ ได้มีเหตุการณ์ต่างๆ เกิดขึ้นมากมายในระยะเวลาหลายพันหลายร้อยปี นักประวัติ
ศาตร์จึงกำหนดช่วงเวลา เช่น แบ่งเวลาเป็นช่วง 10 ปี หรือทศวรรษ 100 ปี หรือ ศตวรรษ 1000
ปี หรือ สหัสวรรษ กำหนดเวลาเป็นปีศักราช เช่น พุทธศักราช (พ.ศ.) คริสต์ศักราช (ค.ศ.) ฮิจเราะห์

ศักราช (ฮ.ค.) และกำหนดยุคสมัยประวัติศาสตร์ เช่น “สมัยก่อนประวัติศาสตร์” หมายถึงเวลาที่
มนุษย์ยังไม่มีตัวอักษรใช้ “สมัยประวัติศาสตร์” หมายถึงช่วงเวลาที่มนุษย์เริ่มมีตัวอักษรใช้แล้ว

การกำหนดช่วงเวลาและยุคสมัยทางประวัติศาสตร์ทำให้รู้ว่าเหตุการณ์ในประวัติศาสตร์เกิดมา
นานเท่าใดแล้ว หรืออยู่ในยุคสมัยใด เช่น 1500 ปี , 500 ปี , 100 ปี หรือ 5 ปีที่ผ่านมา อยู่ใน
สมัยก่อนประวัติศาสตร์ ในสมัยสุโขทัย หรือในสมัยอยุธยา เป็นต้น นอกจากนี้เวลายังทำให้ง่าย
ต่อการลำดับและเปรียบเทียบเหตุการณ์ในประวัติศาสตร์์ว่าเหตุการณ์ใดเกิดก่อน เกิดก่อนกี่ปี

เหตุการณ์ใดเกิดทีหลัง เกิดหลังกี่ปี และจะช่วยให้เราสามารถวิเคราห์ถึงสาเหตุและผลของ
เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในสมัยต่างๆ ซึ่งจะทำให้เราเข้าใจเหตุการณ์ต่างๆ ได้ชัดเจนและถูฏต้องมาก

ยิ่งขึ้น และเวลายังใช้ในการบันทึกเพื่อบอกเล่าเหตุการณ์ต่างๆ ที่เกิดขึ้นมาแล้วอีกด้วย

การนับและการเทียบศักราชใยประวัติศาสตร์ไทย
การนับศักราชแบบไทยมีอยู่หลายแบบ ซึ่งสามารถแบ่งได้

ดังนี้

พุทธศักราช (พ.ศ.) พ.ศ. ใช้กันแพร่หลายในประเทศที่ประชาชนนับถือพระพุทธศาสนา เช่น
ไทย ลาว พม่าและกัมพูชา โดยไทยเริ่มใช้ พ.ศ. มาตั้งแต่สมัยอยุธยาในสมัยสมเด็จพระ
นารายณ์มหาราชและใช้อย่างเป็นทางการในสมัยรัชกาลที่ 6 เป็นต้นมาจนถึงปัจจุบัน
ประเทศไทยเริ่มนับ พ.ศ. 1 เมื่อพระพุทธเจ้าเสด็จดับขันธ์ปรินิพพานไปแล้ว 1 ปี
- มหาศักราช (ม.ศ.) ม.ศ. เป็นศักราชที่เริ่มใช้ในอินเดียโดยพระเจ้ากนิษกะแห่งราชวงศ์

กุษาณะทรงตั้งขึ้น และต่อมาได้แพร่หลายไปยังดินแดนที่ได้รับอารยธรรมอินเดียมหาศักราช
พบมากในจารึกสมัยสุโขทัยและจารึกในดินแดนไทยรุ่นแรก ๆ
การเทียบมหาศักราชเป็น พ.ศ. ให้บวกด้วย 621

- จุลศักราช (จ.ศ.) จ.ศ. เป็นศักราชของพม่าสมัยพุกามก่อนแพร่เข้ามาในดินแดนประเทศไท
ยา นิยมใช้ในหลักฐานทางประวัติศาสตร์ไทยสมัยต่าง ๆ ทั้งสมัยสุโขทัย อยุธยา
รัตนโกสินทร์ตอนต้น และล้านนา
การเทียบจุลศักราชเป็น พ.ศ. ให้บวกด้วย 1181

- รัตนโกสินทร์ (ร.ศ.) ร.ศ. เป็นศักราชที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงมีพระ
ราชดำริขั้นใช้ในกลางรัชสมัยของพระองค์ โดยเริ่มนับ ร.ศ. 1 ในปีที่สถาปนากรุง
รัตนโกสินทร์เป็นราชธานี คือ พ.ศ. 2325
การเทียบรัตนโกสินทร์ศกเป็น พ.ศ. ให้บวกด้วย 2324

นอกจากการนับศักราชที่กล่าวมา ในบางกรณีบางเหตุการณ์ที่เราไม่ต้องนับเวลาอย่าง
ละเอียดโดยการระบุศักราช ก็อาจนับเวลาอย่างกว้าง ๆ ได้อีก เช่น สหัสวรรษ หมายถึง
เวลาในรอบ 1,000 ปีศตวรรษ หมายถึง เวลาในรอบ 100 ปี ทศวรรษ หมายถึง เวลาใน

รอบ 10 ปี เป็นต้น

การเทียบศักราชในประวัติศาสตร์

หลักเกณฑ์การเทียบศักราช ในปัจจุบันศักราชที่ใช้
กันมาก คือ คริสต์ศักราชและพุทธศักราช เมื่อเทียบ
ศักราชท้ัง สองต้องใช้ 543 บวกหรือลบแล้วแต่กรณี
ถ้าเทียบได้คล่องจะทำ ให้เข้าใจประวัติศาสตร์ไทย

หรือ สากลได้ง่ายขึ้น

แบ่งเคตรืา่อมงลัมกือษหิณนะ การแบ่งยุคสมัยทาง
ประวัติศาสตร์

สมัยก่อน
ประวัติศาสตร์

ยุคหินเก่า ยุคหินใหม่
10,000 ปีก่อนปัจจุบัน
10,200 − 4,500/2,000 ปีก่อนคริสตกาล

ยุคสำริด ยุคเหล็ก

อายุประมาณ 4,550-3,250 1206-1150 ปีก่อนคริสตกาล
ปีมาแล้ว

การแบ่งยุคสมัยประวัติศาสตร์
ไทย

สมัยประวัติศาสตร์

แบ่งตามลักษณะการ สมัยบูรณาญาสิทธิราช์ย
ปกครอง พ.ศ.1792 -พ.ศ.2475

สมัยประชาธิปไตย
พ.ศ.2475- ปัจุบัน

แบ่งตามหลักสากล สมัยโบราณ
พ.ศ.1792- พ.ศ.2394

สมัยใหม่หรือสมัยปรับปรุงประเทศ
พ.ศ.2394-พ.ศ.2475

สมัยปัจจุบันหรือสมัยประชาธิปไตย



พ.ศ.2475- ปัจจุบัน

สมัยประวัติศาสตร์ของ
ไทย

สมัยประวัติศาสตร์ คือ สมัยที่มีการใช้ลายลักษณ์อักษรในการ

สื่อสาร ปัจจุบันการแบ่งช่วงสมัยประวัติศาสตร์ไทย มีหลายแนวคิด

แบ่งตามการแบ่งช่วงสมัยประวัติศาสตร์เอเชียตะวันออกเฉียงใต้

คือ พ.ศ. ๘๐๐ ดังนั้นการแบ่งช่วงสมัยประวัติศาสตร์ไทยจึง

ถือว่าตั้งแต่ประมาณพ.ศ. ๘๐๐ ลงมา

๑.สมัยก่อนสุโขทัย เริ่มต้นเมื่อ
ประมาณ พ.ศ. ๘๐๐

เนื่องจากประมาณเวลาช่วงดังกล่าวมีบันทึกของพ่อค้านักเดินทาง
สำรวจชาวโรมันหรืออียิปต์โบราณ กล่าวถึง ดินแดนแหลมทอง หรือ
สุวรรณภูมิโดยเรียกว่า ไครเช(Chryse) หรือโกลเดน เคอร์ซอนเนส

( Golden Khersonese ) ซึ่งแปลว่าแหลมทอง ดั้งนั้น จึงถือว่า
ประวัติศาสตร์ไทยเริ่มต้นประมาณ พ.ศ. ๘๐๐ต้นมา

๒.สมัยสุโขทัย( เริ่มจากปีพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ขึ้นครองราชย์
ประมาณ พ.ศ. ๑๗๙๒ –
สมบัติและสถาปนากรุงสุโขทัยเป็นราชธานีจน
๒๐๐๖ )
กระทั่งเมื่อสุโขทัยถูกรวมกับอาณาจักรอยุธยา
เมื่อ พ.ศ. ๒๐๐๖

๓.สมัยอยุธยา ( เริ่มจากปีที่รามาธิบดีที่ ๑ ( อู่ทอง ) ขึ้นครองราชย์
พ.ศ. ๑๘๙๓ – ๒๓๑๐ และสถาปนากรุงอยุธยาเป็นเมืองหลวง เมื่อ พ.ศ.

) ๑๘๙๓ จนถึงปีสุดท้ายในรัชสมัยสมเด็จพระที่นั่งสุริยา
ศน์อมรินทร( พระเจ้าเอกทัศ ) เมื่อ พ.ศ.๒๓๑๐ ซึ่ง

เป็นปีที่กรุงศรีอยุธยาล่มสลาย

๔. สมัยธนบุรี ( พ.ศ. ๒๓๑๐ – เริ่มจากปีที่พระเจ้าตากสินมหาราชขึ้นครองราชย์และสถาปนา
กรุงธนบุรีเป็นเมืองหลวง เมื่อ พ.ศ.๒๓๑๐ จนถึงปีสุดท้ายของ
๒๓๒๕ ) รัชกาล เมื่อ พ.ศ. ๒๓๒๕

๕.สมัยรัตนโกสินทร์ ( พ.ศ. ๒๓๒๕ – ปัจจุบัน)

เริ่มจากปีที่พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชขึ้นครองราชย์และ
สถาปนากรุงเทพฯ เป็นเมืองหลวง เมื่อ พ.ศ. จนถึงปัจจุบัน

อาณาจักรโบราณของไทย

อาณาจักรล้านนา

อาณาจักรล้านนา คือ ราชอาณาจักรของชาวชาวไทยวนในอดีต ตั้ง
อยู่บริเวณภาคเหนือตอนบนของประเทศไทย ตลอดจนสิบสองปันนา

เช่น เมืองเชียงรุ่ง มณฑลยูนนาน ประเทศจีน ภาคตะวันออกของ
ประเทศพม่า เช่น ฝั่ งตะวันออกของแม่น้ำสาละวิน ซึ่งมีเมืองเชียงตุง

เป็นเมืองเอก ฝั่ งตะวันตกแม่น้ำสาละวิน มีเมืองนายเป็นเมืองเอก

อาณาจักรฟูนัน

ฟูนัน, ภาษาจีนเรียก ฝูหนาน หรือ ป๋าหนาน, ภาษาเวียดนาม
เรียก ฟู่นาม, ภาษาเขมรเรียก หวู-ณน หรือ นครพนม เป็นชื่อ
รัฐหรือมณฑลโบราณ มีศูนย์กลางอยู่ ณ ดินดอนสามเหลี่ยม
ปากแม่น้ำโขง และได้รับอิทธิพลจากอินเดีย เชื่อว่า ดำรงอยู่ราว

600 ปี ตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ 1 ถึง 6

อาณาจักรทวารวดี ทวารวดี เป็นคำภาษาสันสกฤต เกิดขึ้นครั้งแรกใน
พ.ศ. 2427 โดยนายแซมมวล บีล (อังกฤษ:

Samuel Beel) ได้แปลงมาจากคำว่า โตโลโปตี้
(อังกฤษ: Tolopoti) ที่มีอ้างอยู่ในบันทึกของภิกษุ

จีนจิ้นฮง (อังกฤษ: Hiuantsang) ตั้งแต่พุทธ
ศตวรรษที่ 12 กล่าวว่า โตโลโปตี เป็นชื่อของ

อาณาจักรหนึ่งตั้งอยู่ระหว่างอาณาจักรศรีเกษตร

และอาณาจักรอิศานปุระ และเขาได้สรุปด้วยว่า

อาณาจักรนี้เดิมตั้งอยู่ในดินแดนประเทศไทย

อาณาจักรอยุธยา

กรุงศรีอยุธยา หรือ อาณาจักรอยุธยา เป็นอาณาจักรของ
ชนชาติไทยสยาม ในลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาในช่วง พ.ศ.
1893 ถึง พ.ศ. 2310

รายนามกษัตริย์ราชวงศ์พระร่วงสมัย
สุโขทัย

กษัตริย์ราชวงศ์พระร่วงซึ่งขึ้นครองกรุงสุโขทัยต่อจากราชวงศ์
ศรีนาวนำถุม ตามที่นักประวัติศาสตร์ในปัจจุบันยอมรับ มีอยู่
ทั้งหมด ๙ พระองค์ แต่ปีที่เสด็จขึ้นครองราชย์และปีที่สวรรคต
ของกษัตริย์บางพระองค์ยังเป็นปัญหาถกเถียงกันอยู่ และยัง

หาข้อยุติที่แน่นอนไม่ได้ รายนามของกษัตริย์แห่งราชวงศ์
พระร่วงทั้ง ๙ พระองค์มีดังนี้

สรุปปกราะรวัแติบศ่งาสสมตัยร์ขไทอยง

สมัยสุโขทัย พ.ศ.1792 – พ.ศ.2006. – สมัยอยุธยา
พ.ศ.1893 – 2310. – สมัยธนบุรี พ.ศ.2310 – 2325. –

สมัยรัตนโกสินทร์ พ.ศ.2325 ถึงปัจจุบัน