การนําปรัชญาการศึกษามาจัดการเรียนรู วัดและประเมินผล กชกร สังขทัศไนย ธิชา ดวงจันทร ปทมาวดี อีมาด คณะครุศาสตร มหาวิทยาลัยราชภัฎหมูบานจอมบึง
การนําปรัชญาการศึกษามาจัดการเรียนรู วัดและประเมินผล กชกร สังขทัศไนย ธิชา ดวงจันทร ปทมาวดี อีมาด ค.บ.(การศึกษาปฐมวัย) คณะครุศาสตร มหาวิทยาลัยราชภัฎหมูบานจอมบึง
ก คํานํา ตําราเลมนี้เขียนขึ้นเพื่อใชเปนตําราประกอบการเรียนรายวิชา PC62502 ปรัชญาการศึกษา ผูเขียนไดศึกษา คนควาและเรียบเรียงจากตํารา บทความ เอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวของกับทักษะและเทคนิคการสอนโดยมี จุดมุงหมายเพื่อใหผูเรียนมีความรู ความเขาใจ ตลอดจนประยุกตใชความรูทั้งทางทฤษฎีและวิธีปฏิบัติ พรอม ทั้งยกตัวอยางประกอบเพื่อใหเกิดความเขาใจยิ่งขึ้น เนื้อหาของตําราเลมนี้มีขอบเขตโดยแบงเนื้อหาออกเปน 14 เรื่องประกอบดวย ความหมายของปรัชญา การศึกษา ความหมายของการจัดการเรียนรูความหมายของการวัดและประเมินผล ความสําคัญของการ จัดการเรียนรูความสําคัญของการวัดและประเมินผล หลักการและแนวคิดของการวัดและประเมินผล การศึกษา ปรัชญาประยุกตที่นํามาใชในการวัดผลและประเมินผลการศึกษา ความสัมพันธระหวางการศึกษา กับปรัชญา ความสําคัญปรัชญาการประยุกตที่นํามาใชในการวัดและประเมินผล ประเภทของการวัดและ ประเมินผลทางการศึกษา เครื่องมือในการวัดและการประเมินผลทางการศึกษา แนวทางการวัดและ ประเมินผลการเรียนตามหลักสูตร ประโยชนของการวัดและประเมินผลการศึกษา การประเมินการเรียนรูตาม สภาพจริง ผูเขียนขอขอบคุณผูชวยศาสตราจารย ดร. จรินทร งามแมน ที่กรุณาใหความอนุเคราะหอยางดียิ่งในทุก ขั้นตอน จนทําใหการจัดทําตําราประกอบการสอนเลมนี้สําเร็จลงไดดวยดีและหวังเปนอยางยิ่งวาเอกสารตํารา เลมนี้จะมีสวนสําคัญตอความสําเร็จในการศึกษาและการประกอบวิชาชีพของผูเรียน ตอไป คณะผูจัดทํา 29 พฤศจิกายน 2565
ข สารบัญ เรื่อง หนา คํานํา ก สารบัญ ข สารบัญภาพ ง บทที่9 การนําปรัชญาการศึกษามาจัดการเรียนรู วัดและประเมินผล ความหมายของปรัชญาการศึกษา 1 ความหมายของการจัดการเรียนรู 1 ความหมายของการวัดและประเมินผล 2 ความสําคัญของการจัดการเรียนรู 4 ความสําคัญของการวัดและประเมินผล 4 หลักการและแนวคิดของการวัดและประเมินผลการศึกษา 5 ปรัชญาประยุกตที่นํามาใชในการวัดผลและประเมินผลการศึกษา 6 ความสัมพันธระหวางการศึกษากับปรัชญา 8 ความสําคัญปรัชญาการประยุกตที่นํามาใชในการวัดและประเมินผล 8 ประเภทของการวัดและประเมินผลทางการศึกษา 9 เครื่องมือในการวัดและการประเมินผลทางการศึกษา 10 แนวทางการวัดและประเมินผลการเรียนตามหลักสูตร 12 ประโยชนของการวัดและประเมินผลการศึกษา 13 การประเมินการเรียนรูตามสภาพจริง 14 บทสรุป 15
ค สารบัญ(ตอ) เรื่อง หนา คําถามทบทวน 15 บรรณานุกรม จ
ง สารบัญภาพ ภาพประกอบที่ หนา 1 ความสัมพันธระหวางการวัดผลการศึกษาและการประเมินทางการศึกษา 3 2 กระบวนการการวัดผลการศึกษาและการประเมินทางการศึกษา 3 3 หลักการของการวัดและประเมินผลการศึกษา 5 4 การวัดและการประเมินผลตามแนวทฤษฎีปรัชญาการศึกษาสารัตถนิยม 6 5 การวัดผลและประเมินผลตามแนวทฤษฎีปรัชญาการศึกษาแบบอัตถิภาวนิยม 6 6 การวัดและประเมินผลตามแนวทฤษฎีปรัชญาการศึกษานิรันตรนิยม 7 7 การวัดผลประเมินผลตามแนวทฤษฎีปรัชญาการศึกษาพิพัฒนาการนิยม 7 8 การวัดผลและประเมินผลตามแนวทฤษฎีปรัชญาการศึกษาปฏิรูปนิยม 7 9 ความสําคัญปรัชญาการประยุกตที่นํามาใชในการวัดและประเมินผล 9 10 ประเภทของการวัดและประเมินผลทางการศึกษา แบงตามจุดประสงคของการประเมิน 9 11 ประเภทของการวัดและประเมินผลทางการศึกษา แบงตามผูประเมิน 10 12 ตัวอยางเครื่องมือในการวัดและประเมินผล 11
1 บทที่9 การนําปรัชญาการศึกษามาจัดการเรียนรู วัดและประเมินผล ความหมายของปรัชญาการศึกษา ปรัชญาและการศึกษามีความสัมพันธกันเปนอยางยิ่ง เพราะมีการประยุกตหลักปรัชญามาใชในการ ศึกษา เรียกวาปรัชญาการศึกษา มีผูใหความหมายของปรัชญาการศึกษาไวดังตอไปนี้ จิตรกร ตั้งเกษมสุข(2525:22) ไดใหความหมายของปรัชญาการศึกษาเอาไววา ปรัชญาการศึกษา คือการ นําเอาเนื้อหาและวิธีการของปรัชญามาประยุกตใชในการจัดการศึกษา โดยจะอาศัยประโยชนจาก เนื้อหาและ วิธีการของปรัชญาในการกําหนดแผนอยางมีระบบและอยางสมเหตุสมผล Kneller (1971:2) ไดใหความหมายของปรัชญาการศึกษาเอาไววา ปรัชญาการศึกษาคือผลจาก การ แสวงหาความเขาใจเกี่ยวกับการศึกษาอยางชัดเจน แปลความหมายการศึกษาใหสามารถนําไปใชเปน แนวทาง ในการกําหนดจุดมุงหมายและนโยบายทางการศึกษาได Lucus (1970 :136) ไดใหความหมายของปรัชญาการศึกษาเอาไววา ปรัชญาการศึกษา หมายถึง ความคิด ความเชื่อ หรือทักษะเกี่ยวกับการศึกษาที่โรงเรียนและบุคลากรที่เกี่ยวของทางการศึกษาใชเปน แนวทางปฏิบัติในการพัฒนาผูเรียน ดังนั้นสรุปไดวา ปรัชญาการศึกษาคือการนําเอาหลักการความคิดความเชื่อ ผลจากการแสวงหา ความเขาใจเกี่ยวกับการศึกษาที่ชัดเจน หรือการนําเอาทักษะเกี่ยวกับการศึกษามา ดัดแปลงใหเปนระบบใหม เพื่อประยุกตใชใหเปนประโยชนในการจัดการศึกษา ความหมายของการจัดการเรียนรู นักการศึกษาไดใหความหมายของการจัดการเรียนรู ไวดังนี้ สุมน อมรวิวัฒน 2533:460) ไดใหความหมายของการจัดการเรียนรูคือสถานการณอยางหนึ่งที่มีสิ่งตอไปนี้ เกิดขึ้น ไดแก 1 มีความสัมพันธและมีปฏิสัมพันธเกิดขึ้น ระหวางผูสอนกับ ผูเรียน ผูเรียนกับผูเรียน ผูเรียนกับสิ่งแวดลอม และผูสอนกับสิ่งแวดลอม 2 วามสัมพันธและการมีปฏิสัมพันธกอใหเกิดการเรียนรูและประสบการณใหม 3 ผูเรียนสามารถนําประสบการณใหมนั้นไปใชได
2 วิชัย ประสิทธวุฒิเวชช (2542 :255) ไดกลาววา การจัดการเรียนรูเปนกระบวนการที่มีระบบระเบียบคล อบคลุมการคําเนินการ ตั้งแตการวางแผน การจัดการเรียนรู จนถึงการประเมินผล ฮู และ ดันแคน (Hough and Duncan 1970: 144) อธิบายความหมายของการจัดการเรียนรูวาหมายถึง กิจกรรมที่บุคคลไดใชความรูของตนเองอยางสรางสรรคเพื่อสนับสนุนใหผูอื่นเกิดการเรียนรู และมีความผาสุข ดังนั้นการจัดการเรียนรูจึงเปนกิจกรรมในแงมุมตางๆ 4 ดานดังนี้ 1 การจัดการหลักสูตร(Curriculum) 2 การจัดการเรียนการสอน(Instruction) 3 การวัดผล(Measuring) 4 การประเมินผลการเรียนรู(Evaluation)หลังการเรียนการสอน ความหมายของการวัดและประเมินผล การวัด (Measurement) หมายถึง กระบวนการกําหนดตัวเลขหรือสัญลักษณใหกับ บุคล สิ่งของ หรือเหตุการณอยางมีกฎเกณฑ เพื่อใหไดขอมูลที่แทนปริมาณหรือคุณภาพของลักษณะที่จะวัด องคประกอบของการวัดผล การวัดผลมีองคประกอบ 3 ประการ ดังตอไปนี้ 1. ปญหาหรือสิ่งที่จะวัด 2. เครื่องมือวัดหรือเทคนิควิธีในการรวบรวมขอมูล 3. ขอมูลเชิงปริมาณหรือเชิงคุณภาพ หากเปนขอมูลเชิงปริมาณจะตองมีจํานวนและหนวยวัด หากเปนขอมูล เชิงคุณภาพจะตองมีรายละเอียดที่แสดงคุณลักษณะซึ่งอาจจะไมใชตัวเลข การวัดไมวาจะเปนขอมูลเชิงปริมาณหรือเชิงคุณภาพก็ใชเครื่องมือวัด หรือวิธีการวัดเหมือนกันซึ่งเครื่องมือที่ ใชวัดผลมีทั้งเครื่องมือทางวิทยาศาสตร เชน ไมเมตร ถวยตวง ตาชั่ง และเครื่องมือทางจิตวิทยา เชน แบบ สังเกต แบบสอบถาม แบบสัมภาษณ เปนตน การประเมินผล (Evaluation) หมายถึง การตัดสินคุณคา หรือคุณภาพของผลที่ไดจากการวัดโดยเปรียบเทียบกับผลการวัดอื่นๆ หรือเกณฑ ที่ตั้งไว
3 องคประกอบของการประเมินผล การประเมินผลมีองคประกอบ 3 ประการ ดังตอไปนี้ 1. ขอมูล 2. เกณฑ 3. การตัดสินคุณคาหรือการตัดสินใจ การวัดผลและการประเมินผลมีความสัมพันธกันซึ่งสามารถเขียนเปนสมการไดดังนี้ ภาพประกอบที่ 1 ความสัมพันธระหวางการวัดผลการศึกษาและการประเมินทางการศึกษา การวัดผลการศึกษาและการประเมินทางการศึกษา เปนกระบวนการที่ตอเนื่องกัน กลาวคือ เมื่อมีการวัดผล แลวจะไดจํานวน ปริมาณ อันดับ หรือรายละเอียดของคุณลักษณะหรือพฤติกรรมความสามารถของบุคคล แลวเอาผลจากการวัดเหลานี้มาพิจารณาเปรียบเทียบกับเกณฑที่กําหนดไว หรือมาตรฐานที่ตองการ เพื่อ ตัดสินใจชี้ขาดหรือลงสรุปเกี่ยวกับสิ่งนั้นๆ ซึ่งเขียนสรุปเปนแผนภาพไดดังนี้ ภาพประกอบที่ 2 กระบวนการการวัดผลการศึกษาและการประเมินทางการศึกษา การวัดผลการศึกษา การประเมินทางการศึกษา จากความสัมพันธนี้จึงกลาวไดวาผลการประเมินจะถูกตองเหมาะสมเพียงใดขึ้นอยูกับผลการวัดเปนสําคัญ คือ ถาผลการวัดถูกตอง ผลการประเมินก็จะเชื่อถือไดตรงตามความเปนจริง ในทางตรงกันขามถาผลการวัด การประเมินผล = การวัดผล + การตัดสินคุณคา (Evaluation) (Measurement) + (Judgement) พฤติกรรมหรือ คุณลักษณะ วิธีการหรือเครื่องมือ ที่ใชในการวัด ผลการวัด เกณฑหรือ มาตรฐาน การตัดสินใจ
4 ผิดพลาด การประเมินก็ยอมผิดพลาดคลาดเคลื่อนดวย ดวยเหตุนี้ จึงมีนักการศึกษาหลายทาน ทีมีความคิด วาไมควรแยกกิจกรรมในการวัดผลและการประเมินผลออกจากกัน ควรถือเปนกิจกรรมเดียวกัน เริ่มตั้งแตการ กําหนดพฤติกรรมหรือคุณลักษณะที่ตองการวัดไปจนกระทั่งถึงการตัดสินใจ แลวรวมเรียกวา กระบวนการวัด และประเมินทางการศึกษา ความสําคัญของการจัดการเรียนรู การจัดการเรียนรูเปรียบเสมือนเครื่องมือที่สงเสริมใหผูเรียนรักการเรียน ตั้งใจเรียน และเกิดการเรียนรูขึ้น การเรียนของผูเรียนจะไปสูจุดหมายปลายทาง คือ ความสําเร็จในชีวิต หรือไมเพียงใดนั้น ยอมขึ้นอยูกับการ จัดการเรียนรูที่ดีของผูสอน หรือผูสอนดวยเชนกัน หากผูสอนรูจักเลือกใชวิธีการจัดการเรียนรูที่ดีและเหมาะสม แลว ยอมจะมีผลดีตอการเรียน ของผูเรียนดังนี้คือ 1 มีความรูและความเขาใจในเนื้อหาวิชา หรือกิจกรรมที่เรียนรู 2 เกิดทักษะหรือมีความชํานาญใน เนื้อหาวิชา หรือกิจกรรมที่เรียนรู 3 เกิดทัศนคติที่ดีตอสิ่งที่เรียน 4 สามารถนําความรูที่ไดไปประยุกตใชในชีวิตประจําวันได 5 สามารถนําความรูไปศึกษาหาความรูเพิ่มเติมตอไปอีกได อนึ่ง การที่ผูสอนจะสงเสริมใหผูเรียนมีความเจริญงอกงามในทุกๆ ดานทั้งทางดาน รางกาย อารมณสังคม และสติปญญานั้น การสงเสริมที่ดีที่สุดก็คือการใหการศึกษา ซึ่งจาก ที่กลาวมาจะเห็นไดวาการจัดการเรียนรูเป นสิ่งสําคัญในการใหการศึกษาแกผูเรียนเปนอยางมาก ความสําคัญของการวัดและประเมินผล ในกลไกการศึกษาตองอาศัยการวัดการประเมินผลการศึกษามาเกี่ยวของเพื่อนํามาตรวจสอบรูปแบบการ จัดการเรียนการสอน หลักสูตรการเรียนการสอน คุณภาพผูสอน ผูเรียนหรือ สถานศึกษา ที่นําไปสูการพัฒนา ใหมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
5 หลักการและแนวคิดของการวัดและประเมินผลการศึกษา หลักการของการวัดและประเมินผลการศึกษา -วัดและประเมินผลใหตรงกับจุดมุงหมาย -ใชเครื่องมือในการวัดและประเมินผลที่มีคุณภาพ -คํานึงถึงความยุติธรรม -การแปรผลใหถูกตองตามเกณฑ -ใชผลจากการวัดและประเมินผลการศึกษาใหคุมคา ภาพประกอบที่ 3 หลักการของการวัดและประเมินผลการศึกษา แนวคิดของการวัดและประเมินผลการศึกษา ในการจัดการศึกษาเราจะมีกรอบหรือแนวทางในการจัดการเรียนรู หรือที่เรียกวา “ หลักสูตรการเรียนการ สอน ” โดยมีการวัดและการประเมินผลมาเปนตัวชี้หรือแสดงใหเห็นถึงความสําเร็จ ในการจัดการเรียนรู เหลานั้น
6 ปรัชญาประยุกตที่นํามาใชในการวัดผลและประเมินผลการศึกษา การวัดและการประเมินผลตามแนวทฤษฎีปรัชญาการศึกษาสารัตถนิยม ดานความรู = เนนความสามารถทางสติปญญาในดานการจํา มากกวาการคิด การใชเหตุผล หรือความเขาใจ ดานความดี = ผูเรียนมีความเปนเลิศทางดานสติปญญา มีความรูที่ไดมาตรฐาน มีความแมนยําในเนื้อหา ภาพประกอบที่ 4 การวัดและการประเมินผลตามแนวทฤษฎีปรัชญาการศึกษาสารัตถนิยม การวัดผลและประเมินผลตามแนวทฤษฎีปรัชญาการศึกษาแบบอัตถิภาวนิยม ดานความดี = ใหความสําคัญผูเรียนตอการมีอิสรภาพและความรับผิดชอบตอตนเองหรือไดพัฒนาความเปน มนุษยอยางเต็มที่ ดานความรู = ใหความสําคัญแกผูเรียนตอการใหรูจักตนเอง เกี่ยวกับความกาวหนาและความสําเร็จของตนใน ทุก ๆ ดาน ภาพประกอบที่ 5 การวัดผลและประเมินผลตามแนวทฤษฎีปรัชญาการศึกษาแบบอัตถิภาวนิยม การวัดและประเมินผลตามแนวทฤษฎีปรัชญาการศึกษานิรันตรนิยม ดานความรู = การวัดผลการวัดความรูความสามารถในการคิดและการใชเหตุผลของผูเรียน
7 ดานความดี = เปนการกระตุนใหผูเรียนมีความรับผิดชอบ มีเหตุมีผล เคารพกฎ กติกา มีระเบียบวินัย ภาพประกอบที่ 6 การวัดและประเมินผลตามแนวทฤษฎีปรัชญาการศึกษานิรันตรนิยม การวัดผลประเมินผลตามแนวทฤษฎี ปรัชญาการศึกษาพิพัฒนาการนิยม ดานความรู = มุงวัดความเปนเลิศทางวิชาการทางสมองควบคูไปกับทักษะการปฏิบัติ ดานความดี = เปนการสงเสริมพัฒนาการของเด็กในทุก ๆ ดานใหรูจักคิดเปนทําเปน แกปญหาเปน ภาพประกอบที่ 7 การวัดผลประเมินผลตามแนวทฤษฎีปรัชญาการศึกษาพิพัฒนาการนิยม การวัดผลและประเมินผลตามแนวทฤษฎีปรัชญาการศึกษาปฏิรูปนิยม ดานความรู = มุงวัดผลการเรียนทั้งวิชาความรูและความรับผิดชอบตอสังคม ดานความดี = เปนการปลูกจิตสํานึกใหผูเรียนเกิดแนวคิดสรางสรรค มีทัศนคติที่ดีตอสังคม ภาพประกอบที่ 8 การวัดผลและประเมินผลตามแนวทฤษฎีปรัชญาการศึกษาปฏิรูปนิยม
8 ความสัมพันธระหวางการศึกษากับปรัชญา ปรัชญากับการศึกษามีความสัมพันธกันคือ ปรัชญามุงศึกษาของชีวิตและจักรวาลเพื่อหา ความจริง อันเปนที่สุด สวนการศึกษามุงศึกษาเรื่องราวเกี่ยวกับมนุษยและวิธีการที่พัฒนามนุษยใหมีความเจริญงอกงาม สามารถดํารงชีวิตอยูไดดวยความสุขประสบความสําเร็จในการประกอบอาชีพ ทั้งปรัชญาและการศึกษามีจุด สนใจรวมกันอยูอยางหนึ่งคือ การจัดการศึกษาตองอาศัยปรัชญาในการกําหนดจุดมุงหมายและหาคําตอบทาง การศึกษา สรุปวาวาปรัชญา มีความสัมพันธกับการศึกษา ดังนี้ 1 ปรัชญาชวยพิจารณาและกําหนดเปาหมายทางการศึกษาการศึกษาเปนกิจกรรมที่ทําใหบุคคลเปลี่ยนแปลง พฤติกรรมไปในทางที่พึงปรารถนา ปรัชญาจะชวยกําหนดแนวทางหรือเปาหมายที่พึงปรารถนา ซึ่งจะสอดคล องกับขอเท็จจริงทางสังคม เศรษฐกิจ การเมือง วัฒนธรรมฯลฯ และปรัชญาจะชวยใหเห็นวาเปาหมายทาง การศึกษาที่จะเลือกนั้นสอดคลองกับการมีชีวิตที่ดีหรือไมชีวิตที่ดีควรเปนอยางไร ธรรมชาติของมนุษยคืออะไร ปญหาเหลานี้นักปรัชญาอาจเสนอแนวความเห็นเพื่อประกอบการพิจารณาในการเลือกเปาหมายทางการศึกษา (วิทยวิศทเวทย2523 : 29) 2 ความหมายที่จะวิเคราะหวิพากยวิจารณและพิจารณาดูการศึกษาอยางละเอียดดี ลึกซึ้ง ทุกแงทุกมุม ให เขาใจถึงแนวคิดหลัก ความสําคัญ ความสัมพันธละเหตุผลตางๆอยางชัดเจน มีความตอเนื่องและมี ความหมายตอมนุษยสังคมและสิ่งแวดลอมนี้เองที่เปนงานสําคัญของปรัชญาตอการศึกษาหรือที่เราเรียกวา ปรัชญาการศึกษา นั่นเอง (ไพฑูรยสินลารัตน2523 : 34) สรุปวาปรัชญากับการศึกษามีความสัมพันธกันอยางมาก ปรัชญาชวยใหเกิดความชัดเจนทางการศึกษาและ ทําใหนักศึกษาสามารถดําเนินการทางการศึกษาไดอยางถูกตองรัดกุมเพราะไดผานการพิจารณ วิพากย วิ เคราะหอยางละเอียดทุกแงทุกมุม ทําใหเกิดความเขาใจอยางชัดเจน ขจัดความไมสอดคลองและหาทางพัฒนา แนวคิดใหม ใหกับการศึกษา ความสําคัญปรัชญาการประยุกตที่นํามาใชในการวัดและประเมินผล -เปนกรอบในการจัดการเรียนการสอนเพื่อใหบรรลุจุดประสงค -สามารถนําผลจากการประเมินไปพัฒนาใหเกิดประสิทธิภาพสูงสุด -เปนแนวทางในการตัดสินคุณคาผลการเรียนของผูเรียนเพื่อใหเปนไปตามมาตรฐานเดียว
9 ภาพประกอบที่ 9 ความสําคัญปรัชญาการประยุกตที่นํามาใชในการวัดและประเมินผล ประเภทของการวัดและประเมินผลทางการศึกษา แบงตามจุดประสงคของการประเมิน ภาพประกอบที่ 10 ประเภทของการวัดและประเมินผลทางการศึกษา แบงตามจุดประสงคของการประเมิน
10 แบงตามผูประเมิน ภาพประกอบที่ 11ประเภทของการวัดและประเมินผลทางการศึกษา แบงตามผูประเมิน เครื่องมือในการวัดและการประเมินผลทางการศึกษา ลักษณะเครื่องมือวัดทางดานพุทธิพิสัย 1. ขอสอบแบบถูก-ผิด (True-false) 2. ขอสอบแบบจับคู (Matching) 3. ขอสอบแบบเลือกตอบ (Multiple choice) 4. ขอสอบแบบตอบสั้น (Short answer) 5. ขอสอบแบบความเรียง (Essay) การใชเครื่องมือวัดทางดานพุทธิพิสัย 1. แบบทดสอบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน (Achievement test) 2. แบบทดสอบวินิจฉัย (Diagnostic test) 3. แบบทดสอบวัดเชาวนปญญาและความถนัด (Intelligence and aptitude test)
11 ลักษณะของเครื่องมือวัดจิตพิสัย 1. แบบมาตรวัดประมาณคา (Rating scale) 2. แบบตรวจสอบรายการ (Checklist) 3. แบบบันทึกพฤติการณ(Anecdotal record) การใชเครื่องมือวัดจิตพิสัย 1. แบบสํารวจความสนใจ (Interest inventory) 2. แบบวัดเจตคติ (Attitude test) ตัวอยางเครื่องมือในการวัดและประเมินผล ภาพประกอบที่ 12 ตัวอยางเครื่องมือในการวัดและประเมินผล
12 หลักการดําเนินการวัดและประเมินผลการเรียนรู หลักการดําเนินการวัดและประเมินผลการเรียนรูตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษา ขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 (กระทรวงศึกษาธิการ, 2553 : 12-28) เปนกระบวนการเก็บรวบรวม ตรวจสอบ ตีความผลการเรียนรู และพัฒนาการดานตางๆ ของผูเรียนตามมาตรฐานการเรียนรู/ตัวชี้วัดของหลักสูตร นําผลไปปรับปรุง พัฒนาการจัดการเรียนรูและใชเปนขอมูลสําหรับการตัดสินผลการเรียน สถานศึกษาตองมีกระบวนการจัดการ ที่เปนระบบ เพื่อใหการดําเนินการวัดและประเมินผลการเรียนรูเปนไปอยางมีคุณภาพและประสิทธิภาพ และ ใหผลการประเมินที่ตรงตามความรูความสามารถที่แทจริงของผูเรียน ถูกตองตามหลักการวัดและประเมินผล การเรียนรู รวมทั้งสามารถรองรับการประเมินภายในและการประเมินภายนอกตามระบบประกันคุณภาพ การศึกษาได สถานศึกษาจึงควรกําหนดหลักการดําเนินการวัดและประเมินผลการเรียนรูเพื่อเปนแนวทางใน การตัดสินใจเกี่ยวกับการวัดและประเมินผลการเรียนรูตามหลักสูตรสถานศึกษา ดังนี้ 1 สถานศึกษาเปนผูรับผิดชอบการวัดและการประเมินผลการเรียนรูของผูเรียน โดยเปดโอกาสใหผูที่เกี่ยวของมี สวนรวม 2 การวัดและการประเมินผลการเรียนรู มีจุดมุงหมายเพื่อพัฒนาผูเรียนและตัดสินผลการเรียน 3 การวัดและประเมินผลการเรียนรูตองสอดคลองและครอบคลุมมาตรฐานการเรียนรูตัวชี้วัดตามกลุมสาระการ เรียนรูที่กําหนดในหลักสูตรสถานศึกษา และจัดใหมีการประเมินการอาน คิดวิเคราะหและเขียน คุณลักษณะ อันพึงประสงค ตลอดจนกิจกรรมพัฒนาผูเรียน 4 การวัดและประเมินผลการเรียนรูเปนสวนหนึ่งของกระบวนการจัดการเรียนการสอนตองดําเนินการดวย เทคนิควิธีการที่หลากหลาย เพื่อใหสามารถวัดและประเมินผลผูเรียนไดอยางรอบดานทั้งดานความรูความคิด กระบวนการ พฤติกรรมและเจตคติ เหมาะสมกับสิ่งที่ตองการวัด ธรรมชาติวิชา และระดับชั้นของผูเรียน โดย ตั้งอยูบนพื้นฐานของความเที่ยงตรงยุติธรรม และเชื่อถือได 5 การประเมินผูเรียนพิจารณาจากพัฒนาการของผูเรียน ความประพฤติ การสังเกตพฤติกรรมการเรียนรู การ รวมกิจกรรม และการทดสอบ ควบคูไปในกระบวนการเรียนการสอนตามความเหมาะสมของแตละระดับและ รูปแบบการศึกษา 6 เปดโอกาสใหผูเรียนและผูมีสวนเกี่ยวของตรวจสอบผลการประเมินผลการเรียนรู 7 ใหมีการเทียบโอนผลการเรียนระหวางสถานศึกษาและระหวางรูปแบบการศึกษาตาง ๆ 8 ใหสถานศึกษาจัดทําและออกเอกสารหลักฐานการศึกษา เพื่อเปนหลักฐานการประเมินผลการเรียนรู รายงานผลการเรียน แสดงวุฒิการศึกษา และรับรองผลการเรียนของผูเรียน
13 ประโยชนของการวัดและประเมินผลการศึกษา 1. ประโยชนตอตัวนักเรียน 1) ทําใหนักเรียนทราบจุดมุงหมายของการจัดการเรียนการสอนที่ชัดเจน 2) ทําใหเกิดแรงจูงใจในการเรียนเพิ่มขึ้น เพื่อใหไดผลการวัดและประเมินดีขึ้น 3) ชวยสรางนิสัยในการใฝรูใหเกิดขึ้นกับนักเรียน เมื่อไมสามารถตอบคําถามหรือตอบแบบทดสอบไดนักเรียน จะไปศึกษาเพิ่มเติมกอใหเกิดนิสัยอยากรูอยากเห็นมากขึ้น 4) ทําใหทราบถึงสถานภาพทางการเรียนของตนเองวา เดน-ดอยในเรื่องใดควรไดรับการปรับปรุงอยางไร ประโยชนในแงของผูเรียน ผลการสอบทําใหผูเรียนรูจุดออนหรือขอบกพรองของตนเองที่ควรปรับปรุงแกไข สามารถนําไปเปรียบเทียบกับเกณฑหรือกลุมเพื่อบอกความสามารถของผูเรียน 2. ประโยชนตอครูผูสอน 1) ทราบขอมูลเบื้องตนในดานตาง ๆ ของนักเรียน 2) ทราบถึงผลการสอนของครูวามีประสิทธิผลมากนอยเพียงไร 3) ทําใหครูไดขอมูลในการปรับปรุงการจัดกิจกรรมการสอน หรือการกําหนด จุดมุงหมายในการสอนที่ เหมาะสมตอไป 4) ชวยใหครูกําหนดเทคนิควิธีสอนที่เหมาะสมใหแกนักเรียนเปนรายบุคคล กรณีที่ประสงคจะสอนเพิ่มเติมหรือ สอนซอมเสริม 3. ประโยชนตอผูปกครองนักเรียน ผูปกครองนักเรียนที่สงบุตรหลานเขามาศึกษาในถานศึกษานั้น ตองการทราบถึงพัฒนาการหรือ ความกาวหนาในการเรียนของนักเรียนในความปกครองเปนระยะๆ และตองการทราบถึงสมรรถภาพ ในการ เรียนของนักเรียนดวย การวัดผลและการประเมินผลทางการศึกษาจะเปนขอมูลที่บงบอกรายการดังกลาวได เปนอยางดี ผลการประเมินจึงตองใหผูปกครองนักเรียนทราบดวย เพื่อที่ผูปกครองจะไดใชเปนพื้นฐานการ ตัดสินใจเกี่ยวกับการศึกษาตอไป 4 ประโยชนในแงของการบริหาร ผูบริหารสามารถใชผลการสอบวัดเพื่อวางแผนการจัดการศึกษาในภาพรวมของสถานศึกษา
14 5 ประโยชนในแงของการประเมินผลโครงการหรืองานวิจัย การสอบวัดนอกจากจะใหขอมูลยอนกลับสําหรับการเรียนการสอนแลว การสอบวัดในโครงการ หรือเพื่อ งานวิจัย จะสามารถใชขอมูลเพื่อการบงชี้ความสําเร็จของโครงการหรืองานวิจัยนั้นๆ 6 ประโยชนในงานแนะแนว การสอบวัดที่ไดมาตรฐาน จะเปนขอมูลที่ดีสําหรับการแนะแนวและการบริหาร สามารถบอกไดวาผูเรียน ควรเรียนตอหรือทํางานได แนวคิดและหลักการของการประเมินผลตามสภาพจริง 1 ไมเนนการประเมินทักษะพื้นฐานแตเนน การประเมินทักษะการคิดที่ซับซอนในการทางาน ความ รวมมือใน การแกปญหา และการประเมินตนเองทั้ง ภายในและภายนอกหองเรียน 2 เปนการวัดและประเมินความกาวหนาของผูเรียน 3 เปนการสะทอนใหเห็นการสงัเกตสภาพงานปจจุบันของผูเรียนและสิ่งที่ผูเรียนไดปฏิบัติจริง 4 เปนการใหความสําคัญ กับงานที่เปนจริงโดยพิจารณาจากงานหลายๆชิ้น 5 ผูประเมินควรมีหลายคน มีการประชุมกันเพื่อแลกเปลี่ยนขอมูล เกี่ยวกับตัวผูเรียน 6 การประเมินตองดาเนินการไปพรอมกับการจดัการเรียนรูอยางตอเนื่อง 7 นําการประเมินตนเองมาเปนสวนหนึ่งของการประเมินตามสภาพที่แทจริง 8 ควรมีการประเมินทั้ง การประเมินที่เนน การปฏิบัติจริงและการประเมินจากแฟมสะสมงาน
15 บทสรุป ปรัชญาการศึกษาเปลี่ยนแปลงตามยุคสมัยและในอนาคตก็ยังคงมีความสําคัญ หากแตวาการจะเลือก ปรัชญาการศึกษาใดมาใชนั้นจะขึ้นอยูกับการเปลี่ยนแปลงตามกระแสของสังคมและความเจริญกาวหนาของ โลก แตผูที่เกี่ยวของกับการจัดการศึกษาในปจจุบัน ยังขาดความรูความเขาใจเรื่องปรัชญาขาดความตระหนัก ถึงความสําคัญของปรัชญาการศึกษาตางๆ จึงมีความเห็นวานักการศึกษาควรใหความสําคัญกับปรัชญาเพื่อเปน แนวทางการจัดการศึกษาใหเหมาะสมกับสภาพสังคมไทยในปจจุบันที่มีบริบทแตกตางกันในแตละทองถิ่น โดย การจัดอบรมใหความรูแกบุคลากรที่เกี่ยวของกับการจัดการศึกษา เชน ผูบริหารสถานศึกษา และครูผูสอนใหมี ความรูและความเขาใจในปรัชญาการศึกษาอยางแทจริง การวัดและประเมินผลเปนกระบวนการที่เปนระบบในการใชเครื่องมือ เพื่อใหไดขอมูลเพื่อการบรรยาย หรืออธิบายพฤติกรรมมนุษย เปาหมายของการวัดและประเมินผลคือ การวัดผลเพื่อทดสอบความถูกตอง แมนยํา เปนกระบวนการบงชี้ผลหรือคุณลักษณะของสิ่งที่วัด การประเมินผลเปนการจัดรวบรวมขอมูลและจัด ขอมูลเพื่อใชในการตัดสินใจเกี่ยวกับคุณคาของสิ่งที่วัดได การวัดผลมีบทบาทตอการศึกษายิ่งจําเปนตองใช เครื่องมือที่มีคุณภาพ แปลผลไดถูกตอง ซึ่งจะสัมพันธกับการประเมินเปนขอมูลพื้นฐานที่ทําใหรูจักผูเรียน คําถามทบทวน 1.การวัดผลและการประเมินผลแตละอยางมีองคประกอบกี่ประการ อะไรบาง 2.การจัดการเรียนรูเปนกิจกรรมในแงมุมตางๆแบงออกเปนกี่ดาน อะไรบาง 3.การวัดผลและประเมินผลตามแนวทฤษฎีปรัชญาการศึกษามีกี่แบบ อะไรบาง 4.อธิบายความสําคัญปรัชญาการประยุกตที่นํามาใชในการวัดและประเมินผลตามความเขาใจมาอยางนอย2ขอ 5.ประเภทในการวัดและประเมินผลแบงตามอะไรบาง 6.เครื่องมือที่ใชในการวัดและประเมินผลการศึกษามีลักษณะแบบใดบาง 7.ยกตัวอยางเครื่องมือที่ใชในการวัดและประเมินผลมา 3 อยาง
จ บรรณานุกรม กรมวิชาการ. แนวทางการวัดและประเมินผลการเรียนตามหลักสูตรการศึกษาขั้น พื้นฐาน.( 2545). กรุงเทพฯ : องคการคารับสงสินคาและพัสดุภัณฑ. ชัยวัฒนสุทธิรัตน. การจัดเรียนรูตามสภาพจริง. (2554). นนทบุรี : สหมิตรพริ้นติ้งแอนดพับลิสซิ่ง. พิชิต ฤทธิ์จรูญ. (2552). หลักการวัดและประเมินผลการศึกษา. พิมพครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ :เฮาส ออฟ เคอรมิสท. ไพฑูรย สินลารัตน. ปรัชญาการศึกษาและปรัชญาการศึกษาของไทย. (2523). กรุงเทพฯ: ไทยวัฒนาพานิช. อนุวัติ คูณแกว. การวัดและประเมินผลการศึกษาแนวใหม. (2559). กรุงเทพฯ : โรงพิมพ แหงจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย. ปรัชญาการประยุกตที่นํามาใชในการวัดและการประเมินผล สืบคนเมื่อวันที่ 29 พฤศจิกายน พ.ศ.2565 จาก : https://httpphilosophyofeducation.wordpress.com/2019/03/12 การนําปรัชญาการศึกษามาจัดการเรียนรู วัดและประเมินผล สืบคนเมื่อวันที่ 29 พฤศจิกายน พ.ศ.2565 จาก : https://saowamonmas020.home.blog/ เครื่องมือที่ใชในการวัดและประเมินผล สืบคนเมื่อวันที่ 29 พฤศจิกายน พ.ศ.2565 จาก : http://human.yru.ac.th/km/wp