ชุดที่ 1 จุด เส้นตรง ส่วนของเส้นตรง ระนาบ และรังสี

เรือ่ ง ชดุ กิจกรรมการเรียนรแู้ บบโคร1งงาน

รปู เรขาคณิต

ชดุ ที่ 1

จุด เส้นตรง สว่ นของเส้นตรง
ระนาบ และรังสี

โดย นางสุมณฑา ทายโุ ก
ตำแหน่ง ครู วิทยฐานะครชู ำนาญการพิเศษ

โรงเรียนวิเชียรชม อำเภอเมือง จงั หวัดสงขลา
สำนกั งานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสงขลา เขต 1

22

คำชี้แจง

ชุดกิจกรรมการเรยี นรู้แบบโครงงาน เรือ่ ง รูปเรขาคณติ ช้ันประถมศึกษาปที ี่ 4 ชุดที่ 1 จดุ เส้นตรง
สว่ นของเสน้ ตรง ระนาบ และรังสี ประกอบด้วยเนื้อหา ดงั ตอ่ ไปนี้

ใบความรู้ที่ 1.1 เรื่อง จดุ เส้นตรง สว่ นของเสน้ ตรง
ใบงานที่ 1.1 เรื่อง จดุ เส้นตรง สว่ นของเส้นตรง
ใบความรู้ที่ 1.2 เรื่อง ระนาบ รงั สี
ใบงานที่ 1.2 เรื่อง ระนาบ รงั สี
ใบความรู้ที่ 1.3 เรื่อง เริม่ เรียนรู้สโู่ ครงงานเบื้องต้น
ใบกิจกรรมที่ 1.1 เรือ่ ง นกั สำรวจตรวจหาจุด และเสน้

จดุ ประสงค์การเรียนรู้

1. นักเรียนสามารถบอกชื่อ อา่ นและเขียนสญั ลกั ษณ์ จุด เส้นตรง และสว่ นของเสน้ ตรงได้
2. นกั เรียนสามารถอธิบาย ระนาบ อา่ น และเขียนสัญลกั ษณ์รังสีได้
3. นักเรียนสามารถเชื่อมโยงองค์ความรู้ทางคณิตศาสตรก์ ับชีวิตประจำวนั ได้

33

ใบความรูท้ ี่ 1.1
เรื่อง จุด เส้นตรง ส่วนของเสน้ ตรง

จุด  ก อา่ นว่า จดุ ก จดุ เป็นรปู เรขาคณิต
 A อา่ นวา่ จุด A ที่ไมม่ ีมิติ ใชบ้ อกตำแหนง่

เสน้ ตรง  ต

ม

เส้นตรง มต หรือ เส้นตรง ตม
มีความยาวไม่จำกดั ไม่มีจดุ ปลาย
เส้นตรง มต แทนด้วยสัญลกั ษณ์ ม⃡ต
เส้นตรง ตม แทนด้วยสญั ลักษณ์ ต⃡ม

สว่ นของเส้นตรง สห



สว่ นของเสน้ ตรง สห หรือ ส่วนของเสน้ ตรง หส
มี จุด ส และ จดุ ห เปน็ จุดปลาย
สว่ นของเสน้ ตรง สห แทนด้วยสญั ลกั ษณ์ ส̅ห
ส่วนของเสน้ ตรง หส แทนด้วยสญั ลักษณ์ ห̅ส

44

ใบงานที่ 1.1
เรือ่ ง จดุ เส้นตรง ส่วนของเสน้ ตรง

จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ : นักเรยี นสามารถบอกชือ่ อา่ นและเขยี นสญั ลักษณ์ จดุ เสน้ ตรง และสว่ นของเสน้ ตรงได้
ตอนที่ 1 คำชี้แจง ให้นกั เรียนบอกชื่อและสญั ลกั ษณ์แทนรูปที่กำหนดให้ตอ่ ไปนี้ให้ถูกต้อง (ขอ้ ละ 1 คะแนน)

ข้อ รปู ชื่อ สัญลักษณ์

1 ข ก

2 ง

ค ฉ
3 จ

4
A
5
S
6 Y T

.X

7N M
P


8

O

55

ตอนที่ 2 คำชี้แจง สร้างรูปตามข้นั ตอนปฏิบตั ิทีก่ ำหนดให้ (ข้อละ 2 คะแนน)

ขอ้ ขัน้ ตอนปฏิบัติ รปู

1 ข้ันที่ 1 เขียนจดุ ต ค
ข้ันที่ 2 เขียนจุด ย ข
ข้ันที่ 3 สร้างเส้นตรงให้ผ่านจุด ต และจุด ย
ก
2. ขั้นที่ 1 เขียนจดุ A
ขั้นที่ 2 เขียนจดุ B
ข้ันที่ 3 สร้างสว่ นของเสน้ ตรงทีม่ ีจดุ B และจดุ Aเปน็
จุดปลาย

3. ข้ันที่ 1 เขียนจดุ ย และจุด ธ
ขั้นที่ 2 สร้างเส้นตรงให้ผ่านจดุ ย และจดุ ธ
ข้ันที่ 3 เขียนจดุ ว
ข้ันที่ 4 สร้างสว่ นของเสน้ ตรงทีม่ ีจุด ธ และจุด ว
เป็นจดุ ปลาย

4. ขั้นที่ 1 เขียนจดุ K
ขั้นที่ 2 เขียนส่วนของเสน้ ตรงผ่านจดุ K 1 เส้น
ขั้นที่ 3 เขียนส่วนของเสน้ ตรงผา่ นจุด K
อีก 2 เส้น เขียนส่วนของเส้นตรง ผ่านจุด K
ได้อีกหรือไม่ .............................................

5.
ขั้นที่ 1 เขียนสว่ นของเสน้ ตรงท้ังหมดทีมีจดุ ก เปน็ จดุ
ปลาย และผา่ นจดุ ข จดุ ค จุด ง จดุ จ จดุ ฉ

ง

จ ฉ

ชื่อ-สกลุ .............................................................................. ช้ัน.................... เลขที่ ...............

คะแนนเต็ม 26 คะแนน คะแนนทีไ่ ด้ ................................ คะแนน

66

ใบความรู้ที่ 2.1
เรื่อง ระนาบ รงั สี

• พ้ืนผวิ แบนเรยี บไม่มคี วามหนา แผข่ ยายออกไป
อยา่ งไมม่ ีทส่ี ้ินสดุ มลี กั ษณะเปน็ ระนาบ

พน้ื ผิวของหนังสอื หนา้ นี้ พ้ืนผวิ ของโตะ๊ เปน็ ตัวแบบแสดง
ระนาบ ซงึ่ แทจ้ ริงแล้วพนื้ ผวิ แบนเรยี บของสง่ิ ตา่ ง ๆ ในชวี ิตจรงิ
เป็นเพียงสว่ นหนง่ึ ของระนาบเท่าน้ัน

77

ใบงานที่ 2.1
เรื่อง ระนาบ รังสี

จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ : นักเรียนสามารถอธิบาย ระนาบ อ่าน และเขียนสญั ลักษณร์ งั สีได้
ตอนที่ 1 คำชี้แจง จากรูปในข้อใดมีส่วนระนาบ (ข้อละ 1 คะแนน)

1) 2) 3)

4) 5) 6)

7) 8) 9)

รูปที่มีสว่ นของระนาบ คือ ......................................................................................
รปู ที่ไมม่ ีส่วนของระนาบ คอื ..................................................................................

88

ตอนที่ 2 คำชีแ้ จง อ่านชื่อรูป และเขยี นสญั ลักษณแ์ สดงรปู (ข้อละ 2 คะแนน)
1) 2)

รังสี กข รังสี ฉจ
กข
•

ฉจ

ตอนที่ 3 คำชี้แจง เขียนรูปตามกำหนด (ข้อละ 1 คะแนน)

1) รงั สี ฬจ 2) อย

3) รังสี กอ รังสี กค 4) มน มย มพ
มีจุดปลายเปน็ จดุ เดียวกนั มีจุดปลายเปน็ จุดเดียวกัน

ชือ่ -สกุล.............................................................................. ช้ัน.................... เลขที่ ...............

คะแนนเตม็ 17 คะแนน คะแนนทีไ่ ด้ ................................ คะแนน

99

ใบความรูท้ ี่ 1.3
เรือ่ ง เริม่ เรยี นรูส้ ู่โครงงานเบื้องต้น

1. ชื่อโครงงาน
การตั้งชื่อโครงงานให้สอดคล้องกับสาระทนี่ กั เรียนกำลงั เรียนหรือเป็นชื่อในลกั ษณะที่

ดึงดูดความสนใจมีความสอดคล้องกับสาระทีจ่ ะนำเสนอในรปู โครงงาน

2. ผู้จัดทำโครงงาน
ระบชุ ือ่ นกั เรียนที่จดั ทำโครงงานร่วมกนั

3. จดุ ประสงค์
ให้ปรงุ แตง่ ถ้อยคำจากคำสงั่ ทีใ่ ห้ทำแบบฝึกหัดหรือกิจกรรมมาเปน็ จดุ ประสงค์

4. ผลการดำเนินงาน
ส่วนประกอบของโครงงานในส่วนนี้ต้องมีความสอดคล้องกับจุดประสงค์ของโครงงาน

การผลการดำเนินงานสามารถปรุงแตง่ จากวิธีทำและคำตอบทีท่ ำตามคำสั่ง เปน็ การแสดงผล
ตามทีร่ ะบใุ นจุดประสงค์ โดยจัดทำใหม้ ีรูปแบบของการนำเสนอทนี่ า่ สนใจกวา่ การทำแบบฝึกหัด
ตามปกติ

10 10

ใบกิจกรรมที่ 1.1
เรือ่ ง นกั สำรวจตรวจหาจุด และเส้น

จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ : นกั เรียนสามารถเชือ่ มโยงองค์ความรู้ทางคณิตศาสตรก์ ับชีวิตประจำวันได้

คำชีแ้ จง คุณครูนำนักเรียนเดินสำรวจบริเวณโรงเรียนวิเชียรชม พร้อมให้นักเรียนบันทึกภาพด้วย
กล้องถ่ายรูปหรือโทรศัพท์มือถือ สิ่งที่พบเห็น เป็นจุด ส่วนของเส้นตรง เส้นตรง และรังสี และให้นักเรียน
เขียนสญั ลักษณ์แทนจดุ สว่ นของเส้นตรง เส้นตรง และรังสี โดยนำเสนอในรปู โครงงานที่มีองคป์ ระกอบ 4
องคป์ ระกอบ ได้แก่ ชือ่ โครงงาน ชื่อผู้จดั ทำ จุดประสงค์ และผลการดำเนินงาน

ชื่อโครงงานอย่างง่าย .........................................................................................................

ผูจ้ ดั ทำ 1. ...................................................................................................................
2. ..................................................................................................................
3. ..................................................................................................................

จดุ ประสงค์ 1. เพือ่ สำรวจจุด สว่ นของเส้นตรง และรังสีทีพ่ บในบริเวณโรงเรียนวเิ ชียรชม
2. เพือ่ แสดงการเขียนสญั ลกั ษณแ์ ทน จุด ส่วนของเสน้ ตรง เส้นตรง และรงั สี

ผลการดำเนนิ งาน
ผลการสำรวจบริเวณโรงเรียนวิเชียรชม

ตวั อยา่ ง 1. รงั สี เกณฑก์ ารให้คะแนน
1. เขียนภาพพร้อมตั้งชื่อ ภาพละ 1 คะแนน
2. เขียนสัญลกั ษณ์ถูกต้อง ข้อละ 1 คะแนน

ภาพที่ รปู เขียนภาพพร้อมต้ังชื่อ เขียนสญั ลกั ษณ์
1 A

B

1. จดุ รปู 11 11
ภาพที่ เขียนภาพพร้อมต้งั ชือ่ เขียนสญั ลักษณ์
1
2 เขียนภาพพร้อมตั้งชื่อ เขียนสัญลกั ษณ์
3
4
5

2. ส่วนของเส้นตรง
ภาพที่ รูป

1

2

3

4

5

3. เส้นตรง รูป 12 12
ภาพที่ เขียนภาพพร้อมตง้ั ชือ่ เขียนสัญลกั ษณ์
1
เขียนภาพพร้อมต้งั ชื่อ เขียนสญั ลักษณ์
2

3

4

5

4. รังสี รูป
ภาพที่
1

2

3

4

5