Fundamental of Engineering Drawing

บทท ี ่ 1 บทน ํ า วิชาเขียนแบบวิศวกรรมนั้นอาจกลาวไดวาเปนรายวิชาแรก ๆ ที่มีเนื้อหาเกี่ยวของกับ งานทางดานวิศวกรรม ที่ผูเขาศึกษาในคณะวิศวกรรมศาสตรชั้นปที่ 1 จะตองเรียน เปนวิชาที่ถือได วามีความสําคัญตอวิชาชีพวิศวกรรมเปนอยางมาก เนื่องจากวิศวกรคือผูนําความรูความเขาใจที่มีตอ วิชาวิทยาศาสตรเชน ฟสิกสเคมีคณิตศาสตรฯลฯ มาประยุกตใชเพื่อใหเกิดประโยชนเชน สราง อุปกรณที่ชวยอํานวยความสะดวกสบายในการใชชีวิตประจําวัน หรือประดิษฐเครื่องมือที่คอย ตอบสนองความตองการของมนุษยซึ่งกอนที่จะลงมือสรางสิ่งเหลานี้ขึ้นมาไดวิศกรในฐานะเปน ผูออกแบบจําเปนจะตองนําสิ่งที่ตนเองคิดอยูในสมองสรางออกมาเปนภาพเพื่อสื่อสารกับผูอื่น เชน ผูผลิตหรือวิศวกรที่มีประสบการณมากกวา เพื่อใหเขาเหลานั้น (รวมทั้งผูออกแบบดวย) ชวยกัน พิจารณาวาสิ่งของที่จะผลิตนั้นสามารถผลิตไดจริงหรือไม (โดยใชความรูเกี่ยวกับเครื่องมือในการ ผลิต (machine tools) ซึ่งจะไดเรียนในชั้นปที่ 1) มีความแข็งแรงทางวิศวกรรมเพียงพอหรือยัง (ใช ความรูทางดานกลศาสตรวัสดุ (mechanics of material) ซึ่งจะไดเรียนในชั้นปที่ 2 หรือ 3) ผลิตออก มาแลวคุมทุนกับที่ลงทุนไปหรือไม (ใชความรูทางดานการบริหารวิศวกรรม (engineering management) ซึ่งจะไดเรียนประมาณชั้นปที่ 3) ฯลฯ ซึ่งโดยปกติภาพที่สรางออกมาครั้งแรกจาก ความคิดที่เกิดขึ้นในสมองนั้นจะเปนภาพสเก็ตชกอนเพราะสามารถสรางขึ้นมาไดอยางรวดเร็วและ สามารถแกไขแบบที่คิดไวไดงาย จากนั้นเมื่อเกิดความมั่นใจในแบบที่คิดไวแลวจึงคอยนําความรูจาก วิชาเขียนแบบวิศวกรรมมาใชเพื่อเขียนภาพของสิ่งของนั้น ๆ ใหถูกตองตามหลักมาตราฐาน สากล พรอมที่จะสงเขาสูกระบวนการผลิตตอไป จะเห็นไดวาวิศวกรจําเปนตองมีความรูความเขาใจ ในวิชาเขียนแบบวิศวกรรม เนื่องจากเปนสวนหนึ่งของกระบวนการออกแบบและกระบวนการผลิต ซึ่งวิศวกรทุกคนจะหลีกเลี่ยงไมได

NWP June 2007 Version 0.5 2 Fundamental of Engineering Drawing 1.1 การเขียนแบบวิศวกรรมกับภาษารูปภาพ (graphics language) มนุษยรูจักการใชรูปภาพในการสื่อสารกันมาตั้งแตสมัยกอนประวัติศาสตรแลว ยกตัวอยางเชนในสมัยอียิปตโบราณ ก็รูจักใชรูปสัญลักษณหรือที่รูจักกันดีวา “Hieroglyphs” ในการ สื่อความหมายดังแสดงในรูปที่ 1.1 หรือในภาษาจีนโบราณเองก็มีรากฐานมาจากการใชรูปภาพแทน สิ่งที่ตองการกลาวถึงเชนเดียวกัน (รูปที่ 1.2) สําหรับภาพจากการเขียนแบบวิศวกรรมนั้นก็ถือวา เปนภาษารูปภาพแบบหนึ่งเชนเดียวกัน วิศวกรจะใชรูปภาพจากการเขียนแบบในการติดตอสื่อสาร ระหวางกัน ซึ่งไมวาวิศวกรนั้นจะมากจากที่ใดในโลกนี้ก็ตามก็จะสามารถเขาใจความหมายในแบบ วิศวกรรมแบบนั้น ๆ เหมือนกัน (รูปที่ 1.3) การเขียนแบบในทางวิศวกรรมนั้นมีประสิทธิภาพอยางมากในการสื่อสารถึงรูปราง ลักษณะของวัตถุที่วิศวกรตองการกลาวถึงใหสามารถเขาใจไดงาย และเพื่อแสดงถึงประสิทธิภาพใน การสื่อสารดังกลาวไดชัดเจนมากยิ่งขึ้น ใหลองจินตนาการดูวาผูอานไดเห็นรูปวัตถุตัวอยางดังแสดง ในรูปที่ 1.4 และผูอานตองการสื่อสารใหเพื่อนซึ่งไมเคยเห็นวัตถุดังกลาวมากอนไดเขาใจวาวัตถุ รูปที่ 1.3 ตัวอยางงานเขียนแบบทางดานวิศวกรรม รูปที่ 1.1 สัญลักษณภาพ Hieroglyphs ในภาษาอียิปตโบราณ รูปที่ 1.2 การใชรูปภาพแสดงความหมาย ในภาษาจีน

NW ดังก เขีย พบว และ ไมส รวม ไดอ การ ลักษ เพื่อ ลักษ (free เทาน อุปก หรอื อาจ และ Fron P กลาวมีรูปราง นคําอธิบาย วาตองใชคว ใชขอความเ สามารถอธิบ ถึงองคประก อยางมีประสิท รเขียนแบบท ษณะของวัตถุ อแสดงถึงพื้น ษณะของวัตถุ การ ehand ske นั้นหามใชอุป กรณชวยวาด อออกแบบสิ่งใ ไมมีอุปกรณ เปนทักษะท่ี nt view งหนาตาเปน ยเพียงอยาง ามพยายาม ปนจํานวนมา บายถึงรูปร กอบสําคัญ ๆ ทธิภาพอยูดี างวิศวกรรม ถุดังกลาวนั้น นผิวหรือขอบ ถุแบบอยางดว รเขียนแบบวิ etch) ตามที ปกรณวาดรูป ดรูปก็เพื่อใหผ ใดขึ้นมานั้น ณหรือเครื่องมื ทีผูเรียนควรฝ รปู Top view นอยางไร โด งเดียวเทานั้ มในการเขียน าก แตถึงกระ างหนาตาข ๆ (feature) ข แตถาเราใช มมาอธิบายถึ เราสามารถใ บของวัตถุดัง วยวิธีการเขยี วิศวกรรมสา ท่ีแสดงในรูปที ป เชน ไมบรร ผูเรียนฝกกา เราควรที่จะร มือเขียนแบบ ฝกฝนใหเกิด ปที่ 1.5 ภาพ w June 200 ยใชการ ัน ซึ่งจะ นอธิบาย ะนั้นก็ยัง ของวัตถุ ของวัตถุ ชเทคนิค ถึงรูปราง ใช “เสน” ังแสดงในรูป ยนแบบทางวิ ามารถทําได ท่ี 1.5 ซึ่งกา รทัด วงเวียน ารลากเสนดว รางแบบที่เรา บอยูใกลตัว ด ความชํานาญ พสเก็ตชของว 07 ปที่ 1.5 โดยรู วศวกรรมแบิบ ดหลายแบบ ารสเก็ตชนี้ผู น ฯลฯ มาชว วยมือเปลา เพ าคิดไดออกม ดังนั้นการกา ญ) การเขียน วัตถุตวอยั าง รูปที่ รูปดังกลาวเ บสเก็ตช ดวยกัน แบ ผูเรียนจะตอง ยในการวาด พราะในทาง มาดวยความร ารสเก็ตชจึงเ นแบบในรูปแ Front vi Top vie ท 1.4 ี่วัตถุแบ Ve Introd เปนการแสด บแรกคือกา งลากเสนดวย ดรูป (สาเหตุที ปฏิบัติแลวเมื รวดเร็ว ซึ่งใน ปนทางเลือก แบบที่ 2 คือก ew ew บบอยางสาม ersion 0.5 duction 3 ดงรูปราง รสเก็ตช ยมือเปลา ท่ีไมใหใช ม่ือเราคิด นขณะนั้น กที่ดีที่สุด การเขียน มมิติ

NWP June 2007 Version 0.5 4 Fundamental of Engineering Drawing แบบโดยใชเครื่องมือเขียนแบบ ซึ่งขั้นตอนนี้จะใชเมื่อแบบที่รางขึ้นจากการสเก็ตชนั้นไดถูกปรับแก จนเกิดความมั่นใจที่จะนําไปผลิตแลวนั่นเอง โดยจะลงมือเขียนแบบตามหลักมาตราฐานสากล และ การใชเครื่องมือมาชวยเขียนแบบนั้นทําใหรูปที่ไดมีขนาดและรูปรางที่ถูกตองตามความเปนจริงดัง แสดงในรูปที่ 1.6 และรูปแบบสุดทายของการเขียนแบบคือการเขียนแบบโดยใชคอมพิวเตอรการ เขียนแบบดวยวิธีนี้คลายกับแบบที่ 2 เพียงแตใชคอมพิวเตอรมาชวยเขียนเสนเทานั้นเอง ซึ่งมีขอดี อยูที่สามารถแกไขเปลี่ยนแปลงแบบไดโดยงาย แตอยางไรก็ตามผูเขียนจําเปนตองเขาใจหลักการ เขียนแบบถึงจะเขียนแบบไดถูกตอง เพราะคอมพิวเตอรไมสามารถลากเสนใหไดโดยอัตโนมัติ นั่นเอง 1.2 องคประกอบของการเขียนแบบวิศวกรรม (elements of engineering drawing) สวนประกอบของแบบทาง วิศวกรรมประกอบดวยภาษาภาพ (graphics language) และภาษาขอความ (word language) ดังแสดงในรูปที่ 1.7 จากรูปที่แสดง นั้นเสนสีแดงแสดงภาษาภาพ ซึ่งชวยใหผูอาน แบบเขาใจถึงรูปรางลักษณะของวัตถุนั้น สวน กลุมตัวอักษรที่เสนอยูในเสนสีน้ําเงินแสดง ภาษาขอความ ซึ่งชวยอธิบายขนาด ตําแหนง ของรูฯลฯ เปนตน รูปที่ 1.6 ภาพแบบวศวกรรมทิ ี่เขียนดวยเครื่องมือเขียนแบบ รูปที่ 1.7 องคประกอบของแบบทางวศวกรรมิ

NWP June 2007 Version 0.5 Introduction 5 รูปที่ 1.8 แสดงสิ่งที่ผูเรียนตองทําความเขาใจเพื่อที่จะสามารถเขียนองคประกอบแตละสวนของการ เขียนแบบไดถูกตอง จากรูปที่แสดงนั้นองคประกอบที่ผูเรียนตองทําความเขาใจใหดีเพื่อที่จะสราง ภาษาภาพไดถูกตองก็คือ ชนิดของเสน (line types) หลักการฉายภาพ (projection method) และ สุดทายเปนการสรางรูปเรขาคณิต (geometric construction) สวนการสรางภาษาขอความที่ เหมาะสมนั้น ผูเรียนจะตองเรียนรูถึงหลักการเขียนตัวอักษร (lettering) เพื่อใหขอความที่ไดนั้นมี รูปแบบที่สม่ําเสมอ และอานงาย 1.3 วิธีการฉายภาพ (projection method) วิธีการฉายภาพนั้นเปนหลักการในการแสดงรูปรางและขนาดของวัตถุ 3 มิติใหสามารถ แสดงออกมาในรูป 2 มิติไดเชนรูปที่อยูบนกระดาษในแบบทางวิศวกรรมที่เราเห็นในตัวอยาง PROJECTION METHOD Perspective Oblique Orthographic Axonometric Multiview Parallel รูปที่ 1.8 ความรูที่ตองใชในแตละองคประกอบของการเขียนแบบ รูปที่ 1.9 แผนภาพแสดงวิธีการฉายภาพแบบตาง ๆ Graphics language Word language Line types Geometric construction Lettering Projection method

NWP June 2007 Version 0.5 6 Fundamental of Engineering Drawing ขางตนนั่นเอง วิธีการฉายภาพนั้นมีอยูหลายวิธีดวยกันดังแสดงในรูปที่ 1.9 ซึ่งสามารถแบงออกได เปน 2 วิธีหลัก ๆ คือวิธีการฉายภาพแบบ perspective และวิธีการฉายภาพแบบ parallel จากนั้น วิธีการฉายภาพแบบ parallel ยังสามารถแบงออกไดเปนการฉายภาพแบบ oblique และการฉาย ภาพแบบ orthographic สวนการฉายภาพแบบ orthographic นั้นแบงออกเปนการฉายภาพแบบ axonometric และแบบ multiview ตามลําดับ ในวิชานี้เราจะสนใจเฉพาะการฉายภาพที่แสดงใน กรอบสีฟาเทานั้น องคประกอบของการฉายภาพนั้นประกอบไปดวยแนวการมอง (line of sight) และฉาก รับภาพ (plane of projection) รูปที่ 1.10 แสดงแนวการมองสองแบบดวยกันคือแนวการมองภาพ แบบ parallel และแบบ perspective ตามลําดับ สวนรูปที่ 1.11 แสดงฉากรับภาพ โดยฉากรับภาพ นั้นก็คือฉากที่เราสมมติขึ้นโดยภาพที่เกิดบนฉากรับภาพที่เราสมมติขึ้นมานั้นเกิดจากการลากเสน ตอจุดที่แนวการมองวัตถุทะลุผานฉากรับภาพดังแสดงในรูปนั่นเอง ภาพที่ไดจากการฉายภาพแบบ perspective นั้นจะใหรูปที่เสมือนจริง (เหมือนที่ตามนุษย มองเห็น) ซึ่งมักจะเห็นอยูบอยครั้งในงานเขียนแบบของสถาปตยดังแสดงในรูปที่ 1.12 แตการฉาย Parallel projection Perspective projection Plane of projection Plane of projection รูปที่ 1.10 แนวการมองภาพแบบ parallel และแบบ perspective รูปที่ 1.11 ฉากรับภาพและการเกิดภาพดวยวธิีตาง ๆ กัน Line of sight Parallel projection Line of sight Perspective projection

NWP June 2007 Version 0.5 Introduction 7 5 Object views from top Projection plane 1 2 3 4 1 5 2 3 4 ภาพที่ใชในการเขียนแบบวิศวกรรมนั้น เราใชการฉายภาพแบบ parallel สวนสาเหตุที่เราใชการฉาย ภาพแบบ parallel ในการสรางภาพในงานเขียนแบบก็คือ การฉายภาพดวยวิธี perspective นั้นมี ขั้นตอนในการสรางภาพที่ยุงยาก อีกทั้งรูปที่ไดนั้นมีขนาดที่บิดเบี้ยวไปจากขนาดจริง โดยในรูปที่ 1.12 นั้นจะเห็นไดวาความสูงของอาคารนั้นสูงไมเทากัน 1.4 การฉายภาพแบบออโธกราฟก (orthographic projection) การฉายภาพแบบออโธกราฟกนั้นก็คือการฉายภาพแบบ parallel แบบหนึ่งนั่นเอง โดย ที่แนวการมองนั้นจะตั้งฉากกับฉากรับภาพดังแสดงในรูปที่ 1.13 การฉายภาพแบบออโธกราฟกยังสามารถแบงยอยออกไดอีก 2 แบบคือแบบ multiview และแบบ axonometric ดังแสดงในรูปที่ 1.14 จากรูปดังกลาวถาวางวัตถุในลักษณะแบบแรก (รูปวัตถุซายมือ สุด) เมื่อฉายภาพตามหลักออโธกราฟกแลวจะเห็นไดวาภาพที่ปรากฎบนฉากรับภาพนั้นใหขอมูล กับผูอานเพียง 2 มิติเทานั้น คือความกวางและความสูงของวัตถุไมสามารถใหขอมูลของวัตถุ 3 มิติ รูปที่ 1.12 ภาพจากการฉายภาพแบบ perspective รูปที่ 1.13 หลักการฉายภาพแบบออโธกราฟก Height is distorted

NWP June 2007 Version 0.5 8 Fundamental of Engineering Drawing ไดครบถวน ซึ่งตองมีทั้งความกวาง สูง และลึก ดังนั้นจึงจําเปนตองวาดภาพเพิ่มอีกเพื่อใหไดขอมูล ในความลึกอีกขอมูลหนึ่ง สาเหตุดังกลาวจึงเปนสาเหตุวาทําไมเราเรียกการแสดงภาพของวัตถุชนิด แรกนี้วา multiview drawing (เพราะตองวาดภาพหลายภาพเพื่อใหไดขอมูลของวัตถุ 3 มิติที่ ครบถวน) สวนการฉายภาพแบบ axonometric สามารถสรางไดโดยการหมุนวัตถุจากรูปแบบซายมือสุด ใน แนวดิ่งและหมุนตอในแนวแกนนอนตามลําดับดังแสดงในรูปที่ 1.14 ซึ่งการทําดังกลาวจะทําใหภาพ ที่ไดบนฉากรับภาพตามหลักออโธกราฟกมีลักษณะเหมือนภาพ 3 มิติซึ่งการฉายภาพในแบบ axonometric นี้มีขอดีคือภาพที่เห็นนั้นสามารถเขาใจไดงายเพราะมีลักษณะเปนภาพแบบ 3 มิติดัง แสดงในรูปที่ 1.15 แตก็มีขอเสียเชนเดียวกัน นั่นคือขนาดและรูปรางที่เห็นนั้นไมสามารถวัดคาได โดยตรงจากรูป ขอยกตัวอยางจากรูปที่ 1.15 อีกครั้งหนึ่ง จะเห็นไดวารูที่อยูบนผนังดิ่งของวัตถุนั้น ตามความเปนจริงแลวตองเปนรูวงกลมแตจากในภาพที่เห็นรูดังกลาวมีลักษณะเปนวงรีหรือแมแต มุมของวัตถุซึ่งเปนมุมฉาก (90°) แตถาวัดขนาดมุมโดยตรงจากรูปจะพบวาไดเปนมุมปาน เปนตน สวนการฉายภาพแบบ multiview นั้นมีขอดีอยูที่สามารถแสดงขนาดและรูปรางของวัตถุไดโดยตรง นั่นคือสามารถวัดขนาดหรือแมแตมุมในวัตถุไดโดยตรงจากรูปที่เห็นแตมีขอเสียอยูบางคือผูเขียน ตองการการฝกฝนในการเขียนและอานภาพแบบ multiview นี้ Two dimensions of an object is shown. Three dimensions of an object is shown. Rotate Tilt More than one view is needed to represent the object. Multiview drawing Axonometric drawing รูปที่ 1.14 การฉายภาพแบบออโธกราฟกแบบตาง ๆ Axonometric  drawing Multiview  drawing รูปที่ 1.15 ขอดีและขอเสียของการฉายภาพแบบออโธกราฟกแบบตาง ๆ Right angle becomes obtuse angle. Circular hole becomes ellipse.

NWP June 2007 Version 0.5 Introduction 9 1.5 มาตราฐานการเขียนแบบ (drawing standard) มาตราฐานสําหรับการเขียนแบบก็คือขอกําหนดที่รวบรวมไวใหวิศวกรทุกคนปฏิบัติ รวมกัน เพื่อใหงานเขียนแบบนั้นมีความเหมาะสมและสามารถทําความเขาใจไดตรงกัน ดังนั้น ประเทศตาง ๆ จึงไดมีการกําหนดมาตราฐานสําหรับการเขียนแบบขึ้นเพื่อใชในประเทศของตนเอง ดังแสดงในตารางที่ 1.1 ถึงแมวาแตละประเทศจะกําหนดมาตราฐานของประเทศตัวเองขึ้นมาแต โดยรวมไมมีความแตกตางกันมากนัก ดังนั้นวิศวกรในประเทศหนึ่งก็ยังสามารถอานแบบที่เขียนโดย วิศวกรที่ใชมาตราฐานที่ตางกันของอีกประเทศหนึ่งได ตารางที่ 1.2 แสดงรหัสสําหรับมาตราฐานการเขียนแบบของประเทศญี่ปุน ซึ่งในบทนี้จะไดแสดง เนื้อหาบางสวนของมาตราฐานดังกลาวเฉพาะหัวขอที่แรเงาไวกอนเทานั้น สวนรายละเอียดของ หัวขออื่นจะไดกลาวถึงในบทถัด ๆ ไป โดยเราจะใชมาตราฐานเหลานี้สําหรับการเขียนแบบในวิชา เขียนแบบวิศวกรรมที่เรากําลังเรียนอยู ISO International Standards Organization USA ANSI American National Standard Institute Japan JIS Japanese Industrial Standard UK BS British Standard Australia AS Australian Standard Germany DIN Deutsches Institut für Normung Country Code Full name JIS Z 8311 Sizes and Format of Drawings JIS Z 8312 Line Conventions JIS Z 8313 Lettering JIS Z 8314 Scales JIS Z 8315 Projection methods JIS Z 8316 Presentation of Views and Sections JIS Z 8317 Dimensioning Code number Contents ตารางที่ 1.1 รหัสของมาตราฐานการเขียนแบบสําหรับประเทศตาง ๆ ตารางที่ 1.2 ตัวอยางรหัสมาตราฐานการเขียนแบบของประเทศญปีุ่น

NWP June 2007 Version 0.5 10 Fundamental of Engineering Drawing มาตราฐานของกระดาษเขียนแบบ (drawing sheet) รูปที่ 1.16 แสดงตัวอยางมาตราฐานของกระดาษสําหรับการเขียนแบบ และขนาดของ กรอบที่ใชในกระดาษเขียนแบบนั้น ๆ โดยอางอิงจากมาตราฐานของประเทศญี่ปุน (JIS) ซึ่ง หมายเลขมาตราฐานสําหรับเรื่องของกระดาษเขียนแบบนั้นคือ JIS Z 8311 มาตราฐานเกี่ยวกับสเกลสําหรับการวาดรูป (drawing scale) สเกลของการวาดรูป คือสัดสวนของขนาดวัตถุที่วาดลงบนกระดาษ กับขนาดของวัตถุ จริง โดยการเขียนขอความเพื่อแสดงสเกลของการวาดรูปนั้นจะเริ่มจากการเขียนขอความ “SCALE” จากนั้นตามดวยตัวเลขเพื่อแสดงขนาดของวัตถุที่วาดบนกระดาษตอดวยเครื่องหมาย : แลวตาม ดวยตัวเลขเพื่อแสดงขนาดของวัตถุจริงดังแสดงในรูปที่ 1.17 Trimmed paper of a size A0 ~ A4. Standard sheet size (JIS) A4 210 x 297 A3 297 x 420 A2 420 x 594 A1 594 x 841 A0 841 x 1189 A4 A3 A2 A1 (Dimensions in millimeters) A0 Drawing space Drawing space Title block d d c c c Border lines 1. Type X (A0~A4) 2. Type Y (A4 only) Title block Sheet size c (min) d (min) A4 10 25 A3 10 25 A2 10 25 A1 20 25 A0 20 25 Size in drawing Actual size : SCALE 1:1 for full size SCALE X:1 for enlargement scales SCALE 1:X for reduction scales รูปที่ 1.16 มาตราฐานเกี่ยวกับกระดาษเขียนแบบ X : X (สเกลขยาย) (สเกลยอ) รูปที่ 1.17 การเขียนขอความเพื่อแสดงสเกลของการวาดรูป

NWP June 2007 Version 0.5 Introduction 11 มาตราฐานเกี่ยวกับชนิดของเสน (line type) ภาษาที่เราใชกันอยูไมวาจะเปนภาษาใดที่ตามจะประกอบไปดวยตัวอักษร เมื่อเรา นําเอาตัวอักษรมาประกอบกันก็ยอมเกิดเปนคําที่มีความหมายขึ้นมา ถาเราเปรียบการเขียนแบบ วิศวกรรมวาเปนภาษาชนิดหนึ่ง ภาษานี้ก็ตองประกอบไปดวยตัวอักษรเชนเดียวกัน ซึ่งตัวอักษร สําหรับภาษาการเขียนแบบนี้ก็คือ “เสน” นั่นเอง ดังนั้นเราจําเปนจะตองเรียนรูและทําความเขาใจ เกี่ยวกับชนิดของเสนที่ใชในการเขียนแบบ เพราะเราตองใชเสนเหลานี้ในการสรางเปนรูปภาพเพื่อ สื่อความหมาย เชนเดียวกับที่เราเรียนตัวอักษรแตละตัวเพื่อสรางเปนคํานั่นเอง โดยชนิดของเสนที่ ตองใชบอย ๆ ในการเขียนแบบวิศวกรรมนั้นไดแสดงไวในรูปที่ 1.18 สําหรับเสนชนิดอื่น ๆ จะได แนะนําใหรูจักในบทตอ ๆ ไป เสนชนิดแรกที่จะกลาวถึงคือเสน “visible line” เสนดังกลาวเขียนโดยใชเสนชนิดตอเนื่องและเปน เสนเขม เสนชนิดนี้จะใชแสดงขอบของวัตถุที่เรามองเห็น เสนชนิดที่สองคือเสน “dimension line”, “extension line” และ “leader line” เสนเหลานี้เขียนโดยใชเสนชนิดตอเนื่องแบบเดียวกับเสน “visible line” แตเปนเสนออน เราใชเสนเหลานี้ในการบอกขนาดของวัตถุเสนชนิดที่สามคือเสน “hidden line” เสนนี้เรียกอีกอยางหนึ่งวาเสนประนั่นเอง ซึ่งเขียนโดยเสนเขมและใชสําหรับแสดง ขอบของวัตถุที่ถูกบังอยูสุดทายคือเสน “center line” เสนนี้มีลักษณะเปนเสนยาวและสั้นสลับกัน โดยเสนยาวควรยาวมากกวาเสนสั้นประมาณ 10-15 เทา ยกตัวอยางเชนถาเราลากเสนสั้นประมาณ 2 มม. เสนยาวก็ควรยาวประมาณ 20-30 มม. เปนตน เสนนี้ตองลากดวยเสนเบา และใชเพื่อแสดง ความสมมาตร หรือแสดงจุดศูนยกลางของวงกลม หรือแสดงแกนของทรงกระบอกก็ไดโดยตัวอยาง การใชเสนเหลานี้ในการสรางภาพในงานเขียนแบบวิศวกรรมไดแสดงไวในรูปที่ 1.19 Types of Lines Appearance Name according to application Continuous thick line Visible line Continuous thin line Dimension line Extension line Leader line Dash thick line Hidden line Chain thin line Center line รูปที่ 1.18 ชนิดของเสนที่ใชในงานเขียนแบบวศวกรรมิ

NWP June 2007 Version 0.5 12 Fundamental of Engineering Drawing 1.6 อุปกรณการเขียนแบบ (engineering drawing tools) อุปกรณสําหรับการเขียนแบบประกอบไปดวย 1. โตะเขียนแบบ 2. ไมทีสไลด 3. ไมฉากสามเหลี่ยม (ควรเลือกขนาดที่ใหญเพียงพอสําหรับกระดาษเขียนแบบ) 4. เทปติดกระดาษ 5. ดินสอ (ดินสอไมหรือดินสอกดก็ไดและควรเตรียมไว 2 ระดับความเขม) 6. กระดาษทราย (ใชเพื่อเหลาดินสอ) 7. วงเวียน (ควรเลือกชนิดที่มีตัวปรับขนาด เพื่อการตั้งขนาดวงเวียนที่แมนยํา) 8. ยางลบดินสอ 9. แผนกันลบ 10. เทมเพลตสําหรับเขียนวงกลม (ใชในกรณีที่ตองการเขียนวงกลมรัศมีเล็ก ๆ) 11. กระดาษทิชชู (ใชเช็ดปลายดินสอเมื่อเหลาดินสอเสร็จ และทําความสะอาดอุปกรณ) 12. กบเหลาดินสอ 13. กระดาษเปลา (ใชรองขอมือในขณะเขียนรูปเพื่อปองกันความสกปรก และใชสําหรับ ทดลองเขียนรูปกอนลงมือวาดภาพจริง) รูปที่ 1.19 ตัวอยางการใชเสนชนิดตาง ๆ ในงานเขียนแบบวศวกรรมิ

NWP June 2007 Version 0.5 Introduction 13 1.7 การคัดตัวอกษรั (lettering) เราใชตัวอักษรในงานเขียนแบบเมื่อตองการสื่อความหมายในกรณีที่ภาษาภาพไม สามารถทําไดเชน เมื่อเราตองการบอกขนาดความยาวของวัตถุขนาดรัศมีของวงกลม หรือขอมูล เกี่ยวกับการผลิตที่ตองใชขอความอธิบาย หรือแมแตชื่อของผูที่ทําการเขียนแบบและตรวจทานแบบ นั้น เปนตน ดังนั้นตัวอักษรที่เขียนในงานเขียนแบบควรที่จะตองอานไดงาย ซึ่งตัวแปรที่จะทําให ตัวอักษรหรือขอความนั้นอานไดงายก็คือ รูปรางของตัวอักษรและชองไฟระหวางตัวอักษรและคํา ตองมีความเหมาะสมไมชิดหรือวาหางจนเกินไป สุดทายตัวอักษรที่เขียนตองมีรูปแบบที่สม่ําเสมอทั้ง ขนาดและความหนาของเสนที่ใชเขียนตัวอักษร มาตราฐานสําหรับการเขียนตัวอักษรในงานเขียนแบบที่เราจะเรียนนี้อางอิงมาจากมาตราฐาน ANSI นั่นคือ - ใชตัวอักษรตรงตามรูปแบบโกธิค (vertical Gothic style) - สามารถใชตัวอักษรแบบตัวพิมพใหญหรือตัวพิมพเล็กก็ได - ขนาดความสูงของตัวอักษรควรมีขนาดประมาณ 3 มม. (ไมตองวัดขนาดในขณะที่เขียน แต ควรใชการประมาณเอา) สวนตัวอักษรใน title block ควรจะใหญกวาสักเล็กนอยคือมีขนาด ประมาณ 5-8 มม. - สําหรับระยะหางระหวางบรรทัดไมควรต่ํากวา 1/3 ของความสูงตัวอักษรที่เขียน Dimension & Notes Notes Title Block รูปที่ 1.20 แสดงการใชตวอั ักษรในงานเขียนแบบวศวกรรมิ

NWP June 2007 Version 0.5 14 Fundamental of Engineering Drawing การเขียนตัวอักษรที่ใชในงานเขียนแบบนั้นจะประกอบไปดวยเสนพื้นฐานดังแสดงในรูปที่ 1.21 ซึ่ง ประกอบไปดวยเสนดิ่ง เสนเอียง เสนนอน และเสนโคง ซึ่งผูเรียนควรจะฝกฝนใหเกิดความชํานาญ เพราะไมเพียงแตใชสําหรับการเขียนตัวอักษรเทานั้น แตยังสามารถใชเสนพื้นฐานเหลานี้ในขั้นตอน ของการสเก็ตชภาพดวยมือเปลาเชนเดียวกัน 1 1 2 3 “I” letter “A” letter 1 2 3 4 5 6 “B” letter รูปที่ 1.21 ชนิดของเสนแบบตาง ๆ สําหรับการเขียนตัวอักษร รูปที่ 1.22 ตัวอยางการเขยนตี ัวอักษรตวพั ิมพใหญ Straight Slanted Horizontal Curved

NWP June 2007 Version 0.5 Introduction 15 รูปที่ 1.22 และ 1.23 แสดงรูปแบบของตัวอักษรตัวพิมพใหญและตัวพิมพเล็ก โดยในรูปยังแสดง ลําดับการลากเสนเพื่อสรางตัวอักษรนั้น ๆ ดวย แตถาผูเรียนรูสึกวาการลากเสนตามลําดับที่ใหไวใน รูปนั้นไมถนัด ก็สามารถใชลําดับการเขียนแบบอื่นที่ตนเองถนัดก็ไดเพียงแตตองรักษารูปราง ลักษณะของตัวอักษรใหเหมือนตามแบบที่ใหไว สําหรับการเขียนคํานั้นก็คือการนําเอาตัวอักษรมาเรียงตอกันนั่นเอง และเพื่อใหการ อานคํานั้นเปนไปไดโดยงาย เราจําเปนที่จะตองควบคุมระยะหางหรือชองไฟระหวางตัวอักษรให เหมาะสมไมชิดหรือหางจนเกินไป จากตัวอยางในรูปที่ 1.24 ถาเราพิจารณาระยะหางระหวาง ตัวอักษรในคําจะเห็นไดวามีระยะหางไมเทากันโดยขึ้นอยูกับลักษณะของตัวอักษรที่อยูติดกัน ทําให เราควบคุมระยะหางระหวางตัวอักษรไดลําบาก แตถาเราพิจารณาเปนพื้นที่ของชองวางระหวาง ตัวอักษรดังที่แสดงเปนพื้นที่สีแดงในรูป จะพบวาถาเราควบคุมใหพื้นที่ดังกลาวนั้นมีพื้นที่ที่เทา ๆ กัน เราก็จะไดระยะหางระหวางตัวอักษรที่เหมาะสม รูปที่ 1.23 ตัวอยางการเขยนตี ัวอักษรตวพั ิมพเล็ก รูปที่ 1.24 ชองวางระหวางตัวอักษรที่เหมาะสม DRAWING DRAWING

NWP June 2007 Version 0.5 16 Fundamental of Engineering Drawing สวนการเขียนเปนประโยคนั้นก็คือการนําเอาคําหลาย ๆ คํามาประกอบกันนั่นเอง ดังนั้นระยะหาง ระหวางคําหรือชองไฟนั้นจะตองมีความเหมาะสมดวย โดยระยะหางที่เหมาะสมนั้นใหจินตนาการวา กอนที่จะเขียนคําตอไปของประโยคนั้นใหเผื่อที่ไวสําหรับตัวอักษร “O” กอนดังแสดงในรูปที่ 1.25 และสุดทายในรูปที่ 1.26 ไดรวบรวมตัวอยางของการเขียนตัวอักษรที่เหมาะสมและไมเหมาะสมให ลองพิจารณาแลวจําเอาไวใช GOOD Not uniform in style. Not uniform in height. Not uniformly vertical or inclined. Not uniform in thickness of stroke. Area between letters not uniform. Area between words not uniform. ALL DIMENSIONS ARE IN MILLIMETERS O O O OUNLESS OTHERWISEOSPECIFIED. ALL DIMENSIONS ARE IN MILLIMETERS UNLESS OTHERWISE SPECIFIED. รูปที่ 1.25 ระยะหางระหวางคําที่เหมาะสมในการเขียนประโยค รูปที่ 1.26 ตัวอยางการเขยนตี ัวอักษรทเหมาะสมและไม ี่เหมาะสม

NW 1.8 ฝกฝ เห็น อยา ปญห คือเ (sing สาม เรียบ เสน ขั้นต การ เสน เสน เมื่อ 1.27 และ P การสเก ็ ตช การ ฝนไวเนื่องจ นไดเขาใจรวม างหนึ่ง การเ หาดังกลาวได ราจะไมลาก gle stroke) มารถทําไดงา บรอยนั้นตอง นอนและเสน ตอนในการสเ รสเก ็ ตชเส น การ ที่ตองการลา โดยจับดินส เกิดความมั่น 7 และถาฝกต จุดสุดทายกอ รูปที่1 ชภาพดวยมอื รสเก็ตชภาพ จากเปนวิธีพ้ื มถึงตัวเราเอ สก็ตชภาพป ดอยางมีระบ เสนย้ํา ๆ เส เพราะจะทํา ายโดยไมสับ งอาศัยการฝ นดิ่ง รวมถึงก เก็ตชรูปวัตถุ ตรง (เสนนอ รฝกสเก็ตชเส ากกอน (ควร อแลวลากแข นใจในแนวกา ตามขั้นตอนดั อน สําหรับเส 1.27 ขั้นตอน อเปลา (free ดวยมือเปลา ้นฐานในการ งดวย ยกตัว ปญหาออกมา บมากยิ่งขึ้น สนเดิมเพื่อให าใหรูปที่ไดนั้น สนกับเสนยุง กฝนพอสมค การสเก็ตชเส อนและเสนดิ สนตรงนั้นอา รทําเครื่องหม ขนไปมาจาก ารลากเสนแ ดังกลาวจนเกิ สนตรงในท  ิศท นการสเกตช็เ June 200 ehand sketc าถือเปนทักษ รนําเอาภาพใ อยางเชนเมื่ าแลวคอยทํา การสเก็ตชภ หไดแนวเสน ันสะอาดตา แ ง ๆ ที่เกิดขึ้น ควร ดังนั้นใน สนโคง (arc) ด่งิ) าจเริ่มโดยกา มายของจุดด กจุดเริ่มตนไป ลวใหเริ่มลาก กิดความมั่นใจ ทางอื่น ๆ กส็ เสนตรงโดยอ 07 ching) ษะที่สําคัญอย ในความคิดที อเราตองทําก าการวิเคราะ ภาพทางวิศวก นที่ตองการ แ และทําใหการ น การที่ผูเรีย นหัวขอนี้จะแ และการสเก็ ารทําเครื่องห วยน้ําหนักเส ปยังจุดสุดทา กเสนไดโดย จแลวก็ไมจํา สามารถฝกฝ อาศัยจุดเริ่มต างหนึ่งที่วิศว ท่ีเราคิดไวแส การวิเคราะห ะหจะชวยให กรรมนั้นมีหลั แตตองลากเพ รใชรูปดังกลา ยนจะสามารถ แนะนําวิธีในก ตชวงกลม (c หมายจุดเริ่มต สนที่เบามาก ายโดยที่ยังไ ยขั้นตอนดังก เปนตองทําเ นในรูปแบบเ ตนและจุดสุดท Ve Introd วกรควรจะตอ สดงออกมาให หปญหาทางวิ เราสามารถวิ ลักสําคัญประ พียงครั้งเดีย าวมาทําการิ ถสเก็ตชภาพ การสเก็ตชเส circle) สุดทา ตนและจุดสุด ๆ) จากนั้นเ มเขียนเสนนั กลาวไดแสด ครื่องหมายจุ เดียวกันนี้ได ทาย ersion 0.5 duction 17 องทําการ หผูอื่นได วิศวกรรม วิเคราะห ะการหนึ่ง ยวเทานั้น วิเคราะห พไดอยาง สนตรงทั้ง ายจะเปน ดทายของ เริ่มเขียน น้ันจริง ๆ ดงในรูปที่ จุดเริ่มตน  7

NWP June 2007 Version 0.5 18 Fundamental of Engineering Drawing การสเก ็ ตชวงกลมขนาดเล ็ ก ขั้นตอนในการสเก็ตชวงกลมขนาดเล็กเริ่มตนจากการสเก็ตชกลองสี่เหลี่ยมจัตุรัสดัง แสดงในรูปที่ 1.28 ขึ้นมากอน จากนั้นทําเครื่องหมายเล็ก ๆ แบงครึ่งแตละดานของสี่เหลี่ยมจัตุรัส นั้น ตอไปใหลากเสนทแยงมุมซึ่งจุดตัดของเสนทแยงมุมนี้ก็คือจุดศูนยกลางของวงกลมที่เราตองการ วาดนั่นเอง ขั้นตอนตอไปใหทําการลากเครื่องหมายเล็ก ๆ บนเสนทแยงมุมโดยใหมีระยะหางจากจุด ศูนยกลางประมาณเทากับรัศมีของวงกลม (ยาวเทากับครึ่งหนึ่งของดานสี่เหลี่ยมจัตุรัส) โดยขั้นตอน ทั้งหมดในการลากเสนนี้ใหลากเสนดวยน้ําหนักเสนที่เบา ๆ สุดทายเขียนสวนโคงเล็ก ๆ เชื่อมตอจุด ที่เราทําเครื่องหมายไวโดยใชเสนเขม ซึ่งจะไดวงกลมตามที่ตองการ วิธีที่ 2 สําหรับการสเก็ตชวงกลมขนาดเล็กไดแสดงในรูปที่ 1.29 ขั้นตอนสําหรับวิธีนี้เริ่มจากการ เขียนเสน center line กอนดังแสดงในขั้นตอนที่ 1 จากนั้นลากเสนรัศมีออกจากจุดศูนยกลางของ วงกลม เสร็จแลวใหทําเครื่องหมายบนเสนรัศมีที่ลากนั้นใหมีระยะหางจากจุดศูนยกลางเทากับรัศมี ของวงกลมที่ตองการวาด สุดทายลากเสนโคงเล็ก ๆ เชื่อมตอจุดที่เราทําเครื่องหมายไวเพื่อใหได วงกลมตามที่ตองการ ขั้นตอนที่1 ขั้นตอนที่2 ขั้นตอนที่3 รูปที่ 1.28 ขั้นตอนการสเกตช็วงกลมขนาดเล ็กแบบที่ 1 ขั้นตอนที่1 ขั้นตอนที่2 ขั้นตอนที่3 รูปที่ 1.29 ขั้นตอนการสเกตช็วงกลมขนาดเล ็กแบบที่ 2

NW การ ลักษ ศูนย ดินส ตอง จะใช การ เพีย เทาน จะต P รสเก ็ ตชวงก การ ษณะดังรูปซา ยกลางของวง สอแนน ๆ โด งการ สุดทาย ชดินสอ 2 ดา รสเก ็ ตชสวน การ ยงแตสี่เหลี่ยม นั้น ซึ่งขั้นตอ องฝกฝนและ ลมขนาดให รสเก็ตชวงกล ายของรูปที่ งกลมที่ตองก ดยรักษาระย ยใชอีกมืออีกข ามทําเปนวงเ นโคง รสเก็ตชสวน มจัตุรัสที่สเก็ อนในการสเก็ ะหาวิธีที่เหมา รูปที่ หญ ลมขนาดใหญ 1.30 จากนั้ ารวาดเพื่อใช ยะหางระหวา ขางจับกระดา เวียนดังที่แสด นโคงสามาร ก็ตชขึ้นมาครั้ ็ตชสวนโคงไ าะกับตนเอง 1.30 ขั้นตอ รูปที่ 1.31 ข June 200 ญนั้นสามารถ ั้นวางนิ้วกอย ชเปนจุดหมุน างปลายดินส าษแลวหมุนก ดงในรูปขวามื รถทําไดในลั รั้งแรกนั้นใชส ไดแสดงไวใน อนการสเกต็ช ขั้นตอนการส 07 ถทําไดดังนี้เ ยของมือที่จับ นคลายกับปล สอกับปลายนิ กระดาษจนก มอกื ็ไดเหมือ ักษณะที่คล สําหรับการล นรูปที่ 1.31 ซึ ชวงกลมขนา สเกตช็ สวนโ ค เริ่มจากการใ ับดินสอนั้นล ลายแหลมของ น้ิวกอยใหเท กระทั่งวาดรูป นกัน ายกับการส ากสวนโคงเ ซ่ึงแสดงไว 2 าดใหญ คง Ve Introd ใชมือขวาจับ ลงในตําแหน งวงเวียน ตอ ากับขนาดข ปวงกลมเสร็จ สเก็ตชวงกล พียง 1/4 ขอ วิธีดวยกัน ซึ ersion 0.5 duction 19 ดินสอใน นงของจุด อไปใหจับ องรัศมีที่ จสิ้น หรือ มนั่นเอง องวงกลม ซ่ึงผูเรียน 9

NWP 20 Funda การสเก ็ แสดงใน ขั้นตอนใ 1. 2. 3. 4. การลาก ไปทํากา ทําตามขั การควบ ขั้นต mental of En กตช ็ รปวูัตถุ หัวขอนี้จะแ นรูปที่ 1.32 ในการสเก็ตช เริ่มตนโดยก ที่ 1.33 ลากเสนรางเ ของวงกลม ห จากนั้นนสเก็ สุดทายสเกต็ เสนรางในขั้น ารถายสําเนา ขั้นตอนที่ใหไ บคุมน้ําหนักเส ตอนที่1 ngineering D สดงขั้นตอน ชรปมูีดังนี้ ารลากเสนรา เพื่อกําหนดตํ หรือสวนโคง ก็ตชสวนโค  งก ตชสวนทเปี่น นตอนที่ 1 แล าแลว จะตองไ ไวในรูปที่ 1.3 สน รูปที ขั้น รูปที่ 1 J rawing การสเก็ตชรู างแสดงขอบ ตําแหนงองคป ฯลฯ กอน เสนตรง ละ 2 นั้นตอง ไมเห็นเสนรา 33 ซึ่งจะไดฝ ท่ 1.33 ีขั้นต นตอนที่2 .32 รูปวัตถุ une 2007 รูปที่เปนวัตถุ เขตโดยรวมข ประกอบสําคั ใชเสนที่มีนา้ํ างที่ลากไว) ฝกทั้งการลาก อนการสเกต็ ข้นั ถุตวอยั างสําห ถุโดยจะยกตั ของวัตถุกอน ัญ ๆ ของวัต าหนักเบา (ให ซึ่งผูเรียนคว กเสนตรง เสน ชรูปวัตถุ นตอนที่3 หรับฝกสเก็ตช ตัวอยางการส นดังแสดงในรู ตถุเชน ตําแห หประมาณวา วรทดลองสเก็ นโคง วงกลม ขั ช Versio สเก็ตชรูปวัต รปซูายมือขอ หนงจุดศูนยก าถานํารูปดังก ก็ตชรูปวัตถุนี ม และสุดทาย ขั้นตอนที่4 n 0.5 ตถุดัง งรูป กลาง กลาว น้ีโดย ยรูจัก

NW สัดส ตัวอ ไมสั ตัวอ สูงป เชน ขนา การ การ นําแ ในก เสีย เก็ต เลยก และ สัดส นําม ไมเสี สัดส แสด P สวนของภาพ หลัก อยางที่ตองกา สับสนระหวา อยางในรูปที่ ประมาณ 3 เท เดียวกัน ซึ่งรู าดไมเทากับวั สเก็ตชภาพใ ประมาณสัดส แถบกระดาษ ารวัดขนาด เลยเพราะได ชภาพใหไดส ก็ตาม เพราะ ะในบางครั้งเ สวนที่ถูกตอง มาชวยในการ สียเวลาในกา สวนที่ถูกตอง ดงในรูปที่ 1.3 รูปที่ 1.3 ภาพวัตถุตั พสเก ็ ตช ักการสเก็ตช ารสเก็ตชซึ่ง างสองคํานี้แ 1.34 โดยสม ทา ดังนั้นรูป รปสเกู็ตช (ก วตถัุตัวอยางก ใหไดสัดสวน สวนของรูปที มาวางทาบกั เมื่ออานถึงต ดขนาดที่ถูกต สัดสวนที่ถูกต ะถาตองคอยห เราก็ไมตองก งมากกวา สํ รวัดขนาดไดด ารหาอุปกรณ งจึงไดแสดงขั 36 34 การสเกต็ ตวอยั าง ชที่สําคัญอีกป งคําวา “สัดสว และเพื่อใหเข มมติวาถาตอง สเก็ตชที่ดีจะ ก-ค) ในรูปที่ ก็ตาม สวนรปู นที่ถูกตองนั้น ท่ตีองการสเก็ กับรูปที่ตองก ตอนนี้ผูเรียน ตองกวาดวย ตองและรวด หาไมบรรทัด การภาพที่ส าหรับสิ่งของ ดวย จะเห็นไ ณใด ๆ เพื่อให ขั้นตอนการส ตชรูปใหไดสดั June 200 ประการหนึ่งคื วน” นี้มีความ ขาใจคําวา “ งการสเก็ตชรู ะตองไดสัดสว 1.34 ถือไดว ปสเก็ตช (ง) นสามารถใชสิ ตชสิ่งใกลตัว การสเก็ตชแล นอาจเกิดควา ซึ่งคําตอบสํา เร็ว ถึงแมวา ดกอนที่จะลงมื สวยงามถูกต งใกลตัวอีกชิ้ ไดวาการสเก็ต หเห็นตัวอยา สเก็ตชภาพวั (ก) สัดสวน ดสวนทถีู่กตอ (ค) สัดสวน 07 คือรูปที่สเก็ต มหมายตางจา “สัดสวน” ได รูปสี่เหลี่ยมผื วนความกวา าเปนภาพสเ นั้นถือวาเปน ส่ิงของใกลตัว ัวสิ่งแรกก็คือ ลวทําเครื่องห ามรูสึกวาทําไ าหรับคําถาม าจะไมมีอุปกร มือเขียนภาพ องตามขนา ชิ้นก็คือดินสอ ตชภาพจะสา างการใชสิ่งข ัตถุอีกครั้งโด นถูกตอง องโดยอาจมีข นถูกตอง ตชตองมีสัดส ากคําวา “ขน ดดียิ่งขึ้น ขอ ผืนผาที่มีควา างตอความสูง เก็ตชที่มีสัดส นภาพสเก็ตช ัวดังแสดงใน อแถบกระดาษ หมายบนแถบ ไมไมใชไมบร มนี้ก็คือ ผูเรีย รณการเขียน พไดนั้นอาจต ด 100% แต อที่ผูวาดใชอ ามารถทําไดด องใกลตัวใน ดยใชดินสอช ขนาดที่ใหญห (ข (ง) Ve Introd สวนที่ถูกตอง นาด” ซึ่งผูเรีย อใหผูเรียนศึก มกวางมากก งประมาณ 3 สวนถูกตอง ถึ ชท ี่ไมถูกตอง นรูปที่ 1.35 ม ษนั่นเอง โดย บกระดาษนั้น รรทัดในการ นจําเปนตอง นแบบใด ๆ อ องใชเวลามา ตเราตองการ อยูนั่นเองซึ่ง ดวยความรว การสเก็ตชภ วยในการวัด หรือเล็กก็ได ) สัดสวนถูกตอ ) สัดสวนไมถูก ersion 0.5 duction 21 ตามวัตถุ ยนจะตอง กษาจาก กวาความ :1 ดวย ถึงแมจะมี มาชวยใน ยสามารถ นเพื่อชวย วัดขนาด งฝกการส อยูใกลตัว ากเกินไป รภาพที่มี งสามารถ ดเร็วโดย ภาพใหได ดขนาดดัง อง ตอง 1

NWP 22 Funda 1.9 บท สําหรับก งายโดย องคประ ภาพใหม ี นิยมใชใ บางสวน ยิ่งความ line เปน สามารถ แสดงรูป สวยหรือ mental of En ทสรุป ในบทนี้ การสื่อสารขอ เฉพาะในเรื่อ ะกอบของการ มความถีูกตอ นงานเขียนแ มาตราฐ นของมาตราฐ มหมายของเส นตน ซึ่งมีคว เขียนเสนนั้น ปแบบของตัว อไมสวยก็ตาม รูปที่ 1.36 รูปที่ 1 ngineering D นี้ไดอธิบายถึ องวิศวกร เพ องของรูปราง รเขียนแบบซึ องนั้นจําเปนต แบบวิศวกรรม ฐานการเขีย ฐานที่เกี่ยวกับ สนที่ใชในการ ามสําคัญอย น ๆ ดวยน้ําห อักษรที่เหมา ม ถาใชความ การสเก็ตชรู .35 การใชสิ J rawing ถึงความสําคั พราะการสื่อส รูปทรง และ ซ่ึงประกอบไป ตองมีความเข มนั้นก็คือการ นแบบก็มีคว ับขนาดของก รเขียนแบบวิ ยางมากเพรา หนักที่ถูกตอง าะสมสําหรับ มพยายามแล ปใหไดสัดสว ส่งของใกล ิ ตวั une 2007 คัญของวิชาเ สารดวยภาพท ะขนาด เปนต ปดวยภาษาภ ขาใจในเร  ื่องข รฉายภาพแบ วามสําคัญเช กระดาษ การ ศวกรรม เชน าะผูเรียนตอง ง หัวขอสําคัญ บใชในการเขี ะมีสมาธิในก วนทถีู่กตองโด วในการวดขัน ขียนแบบวิศ ทําใหผูอานแ ตน จากนั้นได ภาพและภาษ ของทฤษฎีกา บบออโธกราฟ ชนเดียวกัน รใหสเกลกับรู นเสน visible งเขาใจความ ญถัดมาในบท ยนแบบ ซึ่งผู ารคัดตัวอักษ ดยใชสิ่งของใ นาดของรูปเพื ศวกรรมในฐ แบบสามารถท ดแนะนําใหผู ษาขอความ ซึ ารฉายภาพแล ฟก ในบทนี้จึงไ รูปที่วาด และ e line, hidd มหมายของเ ทนี้คือการคัด ผูเรียนทุกคน ษรแลวยอมทํ ใกลตวในกา ัร พ่อใช ื สเกตช็ต Versio ฐานะที่เปนภ ทําความเขาใ ผูเรียนไดรูปจั ซ่ึงการสรางภ ละการฉายภ ดนําเอาตัวอ ะโดยเฉพาะอ den line, ce สนแตละเสน ดตัวอักษร โด นไมวาจะมีลา ทําไดดีทุกคน รวัดขนาด ตอไป n 0.5 ภาษา ใจได ักกับ ภาษา าพที่ อยาง อยาง enter นและ ดยได ายมือ น การ

NWP June 2007 Version 0.5 Introduction 23 คัดตัวอักษรเพื่อใหไดขอความที่อานงายนั้นตองฝกฝนในเรื่องของการควบคุมชองวางระหวาง ตัวอักษร และชองวางระหวางคํา สุดทายคือการแนะนําเทคนิคการสเก็ตชภาพ ซึ่งถือวาเปนทักษะ สําคัญสําหรับวิศวกร โดยเริ่มจากการสเก็ตชเสนตรงทั้งเสนดิ่งและเสนนอน การสเก็ตชวงกลมขนาด เล็กและขนาดใหญการสเก็ตชสวนโคง ขั้นตอนการสเก็ตชภาพวัตถุซึ่งควรเริ่มตนจากเสนรางกอน (ใชเสนน้ําหนักเบา) เมื่อกําหนดตําแหนงขององคประกอบสําคัญของรูปเสร็จแลวก็จะลงเสนรูป (ใช เสนเขม) โดยลากเสนที่เปนสวนโคงกอนแลวตอดวยเสนตรง และสุดทายคือการควบคุมภาพสเก็ตช ใหมีสัดสวนที่ถูกตองตามวัตถุตัวอยาง โดยสามารถใชของใกลๆ ตัวเพื่อชวยผูวาดในการควบคุม ขนาดและสัดสวนใหมีความถูกตอง

NWP June 2007 Version 0.5 24 Fundamental of Engineering Drawing แบบฝกหัด 1. คัดอักษรตัวพิมพใหญใหไดสัดสวนตามแบบ โดยหามใชไมบรรทัดชวยลากเสน A B C E F G H I J K D L M N O P R S T U V W X Q Y Z

NWP June 2007 Version 0.5 Introduction 25 2. คัดอักษรตวพัมพิ เล็กและตวเลขให ั ไดสัดสวนตามแบบ (หามใชไมบรรทัด) b c e f g h i j k d l m n o p r s t u v w x q y z 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0

NWP June 2007 Version 0.5 26 Fundamental of Engineering Drawing 3. คัดขอความตามตัวอยางที่ให - เขียนเสนบรรทัดเองดวยเสนเบา (4H) ตามขนาดที่กําหนด - คัดตัวอักษรดวยเสนเขม (2H, HB)

NWP June 2007 Version 0.5 Introduction 27 4. สเก็ตชเสนตรงในแนวตาง ๆ กัน

NWP 28 Funda 5. จงสเ 6. จงสเ mental of En ก็ตชภาพวัต ก็ตชภาพวัต ngineering D ถุตอไปนี้ ถุตอไปนี้ J rawing une 2007 Version 0.5

NWP June 2007 Version 0.5 Introduction 29 7. จงสเก็ตชภาพวัตถุตอไปนี้

NWP June 2007 Version 0.5 30 Fundamental of Engineering Drawing 8. จงสเก็ตชภาพกลองดานลางใหมีสัดสวนที่ถูกตอง แตมีขนาดตาง ๆ กัน 5 ขนาด