ดนตรี นาฏศิลป์ ป.5

กกรระตะตนุ Eุนnคคgววaาgามeมสสนนใจใจ สํารวจคนหา อธิบายความรู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล
Explore Explain Expand Evaluate
Engage Engage

กระตนุ ความสนใจ

1. ครูนาํ วดี ทิ ัศนหรือภาพการแสดงโขนมาให ó˹‹Ç¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ·Õè
นักเรยี นดู แลว สนทนากบั นกั เรียนเกี่ยวกับ ¹Ò¯ÈÔÅ»Šä·Â Áô¡ä·Â
การแสดงที่ไดช ม โดยอาจใชค าํ ถามถาม
นักเรียน ดงั นี้ เปา้ หมายการเรยี นรูป้ ระจ�าหน่วยท ่ี ๓
• การแสดงท่นี ักเรียนชมเปน การแสดงอะไร
(ตอบ โขน) เมื่อเรยี นจบหนว่ ยนี้ ผู้เรียนจะมคี วามรู้ความสามารถตอ่ ไปนี้
• นกั เรยี นเคยชมการแสดงนี้มากอ นหรือไม ๑. บรรยายองคป์ ระกอบนาฏศลิ ป์ได้ (มฐ. ศ ๓.๑ ป.๕/๑)
(แนวตอบ คาํ ตอบมหี ลากหลายข้ึนอยกู บั ๒. แสดงท่าทางประกอบเพลงหรือเร่ืองราวตามความคดิ ของตนได ้
นกั เรียนแตล ะคน) (มฐ. ศ ๓.๑ ป.๕/๒)
• นกั เรยี นมคี วามรสู ึกอยางไรทีไ่ ดชมการแสดง ๓. แสดงทา่ นาฏศลิ ป ์ โดยเนน้ การใช้ภาษาท่าและนาฏยศพั ท์ในการ
ชดุ นี้ สอ่ื ความหมายและการแสดงออกได ้ (มฐ. ศ ๓.๑ ป.๕/๓)
(แนวตอบ คาํ ตอบมหี ลากหลายขนึ้ อยกู ับ ๔. มสี ว่ นร่วมในกลุม่ กับการเขียนเคา้ โครงเร่ืองหรอื บทละครสั้นๆ ได้
นักเรียนแตละคน) (มฐ. ศ ๓.๑ ป.๕/๔)
๕. เปรยี บเทยี บการแสดงนาฏศลิ ปช์ ดุ ตา่ งๆ ได ้ (มฐ. ศ ๓.๑ ป.๕/๕)
2. ใหน กั เรยี นดภู าพในหนงั สอื หนา 42 แลว สนทนา ๖. บอกประโยชนท์ ี่ไดร้ บั จากการชมการแสดงได ้ (มฐ. ศ ๓.๑ ป.๕/๖)
กบั นกั เรยี น โดยอาจใชค าํ ถามถามนกั เรยี น ดงั นี้
• ตวั ละครในภาพมชี ื่อวาอะไร
(ตอบ ทศกัณฐ)
• ตวั ละครในภาพมลี ักษณะเดนอยางไร
(แนวตอบ ทศกัณฐ เปน ยักษม ีกายสเี ขยี ว
โดยดจู ากหัวโขนทส่ี วมเปน หัวยักษสเี ขียว
และเสอื้ ผาที่สวมใสเ ปนสีเขยี ว)

42

เกรด็ แนะครู

ในหนวยการเรยี นรูท่ี 3 มีเนอ้ื หา ดังนี้
1. องคป ระกอบนาฏศิลป (ศ 3.1 ป.5/1)
2. ภาษาทา นาฏยศพั ท ทาประกอบเพลง และเร่อื งราวการแสดงนาฏศิลป

(ศ 3.1 ป.5/2, ป.5/3, ป.5/5)
3. การละครเบื้องตน (ศ 3.1 ป.5/4)
4. การชมการแสดงท่ดี ี (ศ 3.1 ป.5/6)

42 คมู ือครู

กกรระตะตนุ Eุนnคคgววaาgามeมสสนนใจใจ สํารวจคนหา อธบิ ายความรู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล
Explore Explain
Engage Expand Evaluate

เปาหมายการเรยี นรู

ñº··Õè บรรยายองคประกอบนาฏศิลป (ศ 3.1 ป.5/1)

นาฏศลิ ปไ์ ทยควรรู้ สาระส�าคัญ สมรรถนะของผูเรียน

¡¨Ô ¡ÃÃÁ¹�ÊÙ‹¡ÒÃàÃÂÕ ¹ การแสดงนาฏศิลป์ไทยทีส่ มบรู ณส์ วยงาม จะต้องมอี งค์ประกอบ ความสามารถในการส่ือสาร
ในการแสดง เชน่ จังหวะ ทา� นอง เนอ้ื รอ้ ง ภาษาทา่ นาฏยศพั ท์
อุปกรณ ์ เป็นต้น คณุ ลกั ษณะอันพงึ ประสงค

1. ใฝเ รยี นรู
2. รกั ความเปนไทย

กระตนุ ความสนใจ Engage

1. ครูนาํ วีดทิ ศั นหรือภาพการแสดงโขนมาให
นกั เรียนดู แลวใหนักเรยี นบอกวา การแสดง
โขนมีลักษณะการแสดงอยา งไร
(ใหนักเรียนแสดงความคิดเหน็ อยางอิสระ)

2. ใหนักเรยี นดภู าพในหนงั สอื หนา 43 แลวถาม
นกั เรียนวา การแสดงในภาพมีความงดงาม
อยา งไร
(ใหน ักเรยี นแสดงความคิดเหน็ อยา งอสิ ระ)

?

¡ÒÃáÊ´§â¢¹ã¹ÀÒ¾ Áդس¤Ò‹ ¤ÇÃá¡‹
¡ÒÃ͹ÃØ Ñ¡É à¾ÃÒÐà˵Øã´

43

ตวั ละครใดไมป รากฏในการแสดงโขน ขอ สแอนบวเนน Oก-าNรคEิดT เกร็ดแนะครู
1. หนุมาน
2. กุมภกรรณ ครจู ัดกระบวนการเรยี นรูโ ดยใหนักเรียนปฏบิ ตั ิ ดังนี้
3. พระลกั ษมณ • อภิปรายถงึ องคป ระกอบของนาฏศิลปไทย
4. สดุ สาคร • อธบิ ายลกั ษณะองคประกอบของนาฏศิลปไ ทย
จนมีความรูความเขาใจในเร่อื งองคประกอบนาฏศลิ ปไ ทย และสามารถบรรยาย
วิเคราะหคาํ ตอบ ตอบขอ 4. เพราะสดุ สาครเปนตัวละครในเรอื่ ง องคป ระกอบนาฏศลิ ปได

พระอภัยมณี ซ่งึ เปนลกู ของพระอภัยมณีกบั นางเงือก ไมใ ชตัวละครในเรือ่ ง
รามเกยี รต์ิ จงึ ไมปรากฏในการแสดงโขน เพราะการแสดงโขนจะแสดง
เฉพาะเรอื่ งรามเกยี รตเ์ิ ทา น้นั

คูมอื ครู 43

กระตนุ ความสนใจ สสาํ ํารรEวxวpจจloคคrนeน หหาา ออธธบิ ิบEาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขขยยาายยEคคxpววaาาnมมdเเขขา าใจใจ ตรวจสอบผล
Evaluate
Engage Explore Explain Expand

สาํ รวจคน หา Explore

ใหน กั เรยี นชว ยกนั บอกความหมายนาฏศลิ ปไ ทย องคป์ ระกอบนาฏศลิ ป์ไทย
ตามความเขาใจของนักเรียน จากนั้นครอู ธบิ าย
เพ่มิ เติมวา นาฏศิลปไทยเปนศลิ ปะแหง การละคร นาฏศลิ ปไ์ ทย หมายถงึ ศลิ ปะแหง่ การละครหรอื ฟอ้ นรา� ของไทย เปน็ สงิ่ ทปี่ ระดษิ ฐข์ น้ึ ดว้ ย
หรอื ฟอ นรําของไทย เปน ส่ิงที่ถูกประดษิ ฐข ึน้ มาดวย ความงดงามอยา่ งมแี บบแผน บอกถงึ วิถชี ีวิตความเป็นอยู่ การแตง่ กาย และคตคิ วามเช่อื ของ
ความงดงามอยา งมแี บบแผน โดยใหน กั เรยี นดเู นอ้ื หา คนไทยในอดีตจนถึงปัจจบุ นั
ในหนังสือ หนา 44 ประกอบ
องคป์ ระกอบที่ส�าคัญของการแสดงนาฏศลิ ปไ์ ทย
อธบิ ายความรู Explain
การแสดงนาฏศลิ ป์ไทย มอี งคป์ ระกอบที่ส�าคัญ ดังนี้
1. ครูและนักเรียนรวมกันอภิปรายถึงองคประกอบ
นาฏศิลปไ ทย โดยใหนักเรยี นดเู น้อื หาในหนงั สอื ๑) ผู้แสดง คือ ผู้ที่ได้รับบทบาทในการแสดง ผู้แสดงจะต้องมีบุคลิกลักษณะท่ีดี
หนา 44 ประกอบ จนนกั เรยี นมคี วามรคู วามเขา ใจ
ในองคประกอบนาฏศิลปไทย รปู รา่ งด ี เหมาะสมกบั การแสดง และตอ้ งรา� ไดส้ วย เพราะการแสดงนาฏศลิ ปเ์ ปน็ ศลิ ปะทมี่ คี วาม
ออ่ นชอ้ ยงดงาม
2. ใหน กั เรียนชวยกันบรรยายองคป ระกอบ
นาฏศลิ ปไ ทยใหพ อเขา ใจ พรอมกบั ๒) ลลี าทา่ รา� เปน็ ลกั ษณะทา่ ทางการรา� ของผแู้ สดง ซง่ึ มผี ปู้ ระดษิ ฐท์ า่ รา� เหลา่ นข้ี นึ้
ยกตวั อยางประกอบ จากน้นั ครูและนกั เรยี น
รวมกนั อภิปรายสรุปอีกครั้ง เพ่อื ใชส้ �าหรับสอื่ ความหมายของการแสดงท่ชี ดั เจนและสวยงาม

ขยายความเขา ใจ Expand ๓) บทร้องและทา� นองเพลง คือ บทเพลงท่ีใชใ้ นการแสดง ซึ่งการแสดงนาฏศลิ ป ์

ใหน กั เรยี นทํากจิ กรรมการเรียนรูใ นหนังสือ จะต้องมีความสอดคล้องกับบทเพลง และต้องถ่ายทอดอารมณ์ความรู้สึกของการแสดงให้ตรง
หนา 45 ขอ 1. - 2. ตามเน้ือหาของเพลงและเน้อื เร่ือง เพอื่ ให้ผูช้ มเขา้ ใจและมีอารมณร์ ่วมไปกบั การแสดง

๔) จงั หวะ เป็นสง่ิ ส�าคัญอยา่ งหน่ึงในการแสดงนาฏศิลป์ เพราะจังหวะเปน็ พนื้ ฐาน

ในการฝึกหัดการแสดงนาฏศิลป์ไทย ผู้แสดงต้องร�าให้ถูกต้องตรงตามจังหวะ การแสดงจึงจะ
สวยงาม

๕) การแตง่ กายและการแตง่ หน้า เป็นองคป์ ระกอบท่ที �าให้ผู้แสดงมคี วามสวยงาม

และยังเป็นส่ิงท่ีบอกลักษณะของตัวละครด้วย การแต่งกายและการแต่งหน้าที่ผู้แสดงแต่งขึ้น
จะต้องสอดคลอ้ งกับตัวละครท่ีผ้แู สดงไดร้ บั บทบาท

๖) เคร่อื งดนตรีที่ใช้บรรเลงประกอบการแสดง เป็นสิ่งจ�าเปน็ อย่างยิง่ ในการแสดง

เพราะใช้บรรเลงจังหวะ ท�านอง และยังสามารถสร้างบรรยากาศของการแสดงได้ เช่น การ
บรรเลงจงั หวะชา้ ทา� นองออ่ นหวานเปน็ การแสดงฟอ้ น การบรรเลงจงั หวะเรว็ ทา� นองสนกุ สนาน
เปน็ การแสดงเซงิ้ เปน็ ต้น

๗) อุปกรณ์ประกอบการแสดง การแสดงนาฏศิลป์บางชุดจ�าเป็นต้องมีอุปกรณ์

ประกอบการแสดง เช่น ฟ้อนเล็บตอ้ งใสเ่ ล็บ ฟ้อนเทียนต้องใชเ้ ทียน ระบา� ชาวนาตอ้ งใชเ้ คียว
และรวงขา้ ว เปน็ ตน้
44

เกรด็ แนะครู ขอสแอนบวเนน Oก-าNรคEิดT
ขอใดไมไดก ลา วถึงองคประกอบทางนาฏศิลป
ครูแนะนําใหน ักเรียนนําความรเู รื่ององคป ระกอบการแสดงนาฏศลิ ปไทยไปใช 1. กระติบเปน อุปกรณทใ่ี ชในการแสดงชุดนี้
ในการชมการแสดงนาฏศลิ ปไทยชุดตางๆ โดยพิจารณาวา การแสดงชดุ นั้นมี 2. ผูแสดงใชจ ีบและตงั้ วงเปนทารําในการแสดง
องคป ระกอบอยางไร เชน ใชภ าษาทา ทา ราํ อยางไรบาง ใชอุปกรณอะไรประกอบ 3. ผแู สดงชุดนสี้ วนมากจะหนาตาคลายกันทกุ คน
การแสดงบาง เปน ตน ซง่ึ นักเรยี นจะไดความรูใ นการชมการแสดงมากขึ้น 4. การแสดงชุดนี้ใชดนตรีบรรเลงเปนจงั หวะเรว็ มาก
วิเคราะหคําตอบ ตอบขอ 3. เพราะหนาตาของนกั แสดงไมใ ชอ งคป ระกอบ
บรู ณาการอาเซียน ทางนาฏศลิ ปไทย เนอ่ื งจากไมเก่ียวของกบั คณุ ภาพในการแสดงเหมือนกบั
องคประกอบอ่ืนๆ เชน ทาราํ ดนตรปี ระกอบ เปน ตน
การแสดงนาฏศิลปข องประเทศอาเซียน โดยเฉพาะประเทศเมยี นมา ลาว และ
กมั พูชา มักมีลกั ษณะคลายกนั เนื่องจากไดรบั อทิ ธิพลทางวฒั นธรรมจากทเ่ี ดียวกัน
คือ ประเทศอินเดีย

44 คูมอื ครู

กระตุนความสนใจ สาํ รวจคนหา อธิบายความรู ขยายความเขาใจ ตตรรวEวvจจaสสluออaบtบeผผลล
Engage Explore Explain Expand
Evaluate
ฝก คดิ ฉลาดทา� ตรวจสอบผล
๑. ดูภาพการแสดงรา� กลองยาว และตอบค�าถาม Evaluate

¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ 1. ครูตรวจผลการตอบคําถามเกี่ยวกบั
องคป ระกอบนาฏศิลปของการแสดงในภาพ
โดยพจิ ารณาวา นักเรยี นตอบคาํ ถามได
ถูกตองหรือไม

2. ครตู รวจผลการวิเคราะหอ งคประกอบ
การแสดงนาฏศลิ ปทไ่ี ดชม โดยพิจารณาวา
นักเรียนวิเคราะหไ ดถูกตอ งหรือไม

หลักฐานแสดงผลการเรียนรู

1. ผลการตอบคาํ ถามเกยี่ วกบั องคป ระกอบ
นาฏศิลป

2. ผลการวิเคราะหองคป ระกอบการแสดง
นาฏศลิ ปท ไี่ ดช ม

องคป์ ระกอบการแสดงในภาพเปน็ อยา่ งไร (พจิ ารณาตามหัวขอ้ ทก่ี า� หนด) 45
(๑) ผแู้ สดง
(๒) ลกั ษณะทา่ รา�
(๓) ลักษณะการแตง่ กาย
(๔) เคร่ืองดนตรที ี่ใชบ้ รรเลงประกอบการแสดง
(๕) อุปกรณป์ ระกอบการแสดง
๒. เลอื กชมวีดิทศั น์การแสดงนาฏศิลป์ทอ้ งถิ่น แลว้ วิเคราะหอ์ งค์ประกอบการแสดง
ตามหัวข้อที่กา� หนดให้
(๑) ผู้แสดง
(๒) ลกั ษณะท่าร�า
(๓) ลักษณะการแต่งกาย
(๔) เครื่องดนตรีที่ใชบ้ รรเลงประกอบการแสดง
(๕) อปุ กรณ์ประกอบการแสดง

ขอ สแอนบวเนน Oก-าNรคEิดT เฉลย กิจกรรมการเรยี นรู
1. แนวตอบ การแสดงรํากลองยาวในภาพ มอี งคประกอบการแสดง ดงั นี้
ความพรอ มเพรยี งในการเคลือ่ นไหวของนาฏศลิ ปไ ทยเกย่ี วขอ งกบั
องคประกอบใด 1) ผแู สดง ใชผูแ สดงชาย-หญงิ
2) ลักษณะทา ราํ เปน ทา ประกอบเพลงมลี ักษณะเก้ยี วพาราสี
1. จังหวะ 3) ลักษณะการแตง กาย แตงกายแบบไทยประยุกตภ าคกลาง
2. เน้อื รอง 4) เครอื่ งดนตรีทใ่ี ชประกอบการแสดง ไดแก กลองยาว (กลองยืน) ฉง่ิ
3. ภาษาทา
4. นาฏยศพั ท ฉาบเลก็ กรบั โหมง
5) อุปกรณป ระกอบการแสดง ไดแก กลองยาว (กลองราํ สาํ หรับใชประกอบ
วเิ คราะหค ําตอบ ตอบขอ 1. เพราะจงั หวะเปนองคป ระกอบทก่ี ําหนด
การรํา)
ความชา-เรว็ ของเพลง หากผแู สดงทุกคนเคลอ่ื นไหวถูกตองตามจังหวะ
จะทาํ ใหเ กดิ ความพรอ มเพรยี งในการแสดงหรือการเคลือ่ นไหว

คมู ือครู 45

กกรระตะตนุ Eนุ nคคgววaาgามeมสสนนใจใจ สาํ รวจคนหา อธิบายความรู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล
Explain Expand Evaluate
Engage Explore
เปาหมายการเรยี นรู สาระส�าคัญ

1. แสดงทา ทางประกอบเพลงหรอื เรื่องราว òº··èÕ การแสดงทา่ ทางประกอบเพลง และการแสดงนาฏศลิ ปไ์ ทย
ตามความคดิ ของตน (ศ 3.1 ป.5/2) ตอ้ งทา� ใหส้ อดคลอ้ งกบั จงั หวะ ทา� นองเพลง และความหมาย
นาฏศิลป์เบ้ืองตน้ ของเพลง จงึ จะมคี วามสวยงาม นา่ ชม
2. แสดงทานาฏศิลป โดยเนน การใชภาษาทา
และนาฏยศพั ทใ นการส่อื ความหมายและ ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¹�Ê¡‹Ù ÒÃàÃÕ¹
การแสดงออก (ศ 3.1 ป.5/3)

3. เปรียบเทียบการแสดงนาฏศิลปชดุ ตา งๆ
(ศ 3.1 ป.5/5)

สมรรถนะของผูเ รยี น

ความสามารถในการสื่อสาร

คุณลักษณะอันพึงประสงค

รักความเปนไทย

กระตนุ ความสนใจ Engage

1. ใหนักเรยี นท่ีมปี ระสบการณใ นการชมการแสดง ?
นาฏศลิ ปมาเลา ถงึ ความประทบั ใจใหเ พือ่ นฟง
¡ÒÃáÊ´§¹Ò¯ÈÅÔ »Šã¹ÀÒ¾ µÍŒ §ÍÒÈÑÂ
2. ใหนกั เรยี นดูภาพการแสดงนาฏศลิ ปใ นหนังสอื ÀÒÉÒ·‹ÒËÃ×͹үÂÈѾ·ÍÐäúҌ §
หนา 46 แลวใหนักเรียนบอกช่ือทา ราํ หรอื
นาฏยศัพทเกีย่ วขอ งกับภาพ
(แนวตอบ จากภาพ เปน การแสดงราํ วงมาตรฐาน
เพลงดวงจนั ทรขวัญฟา ซึง่ ตองใชท า รํา
ชางประสานงา โดยมที าจีบเปน ทา ราํ หลัก)

4๖

เกร็ดแนะครู ขอ สแอนบวเนน Oก-าNรคEดิT 2.
ขอใดเก่ียวขอ งกบั นาฏยศัพท 4.
ครูจดั กระบวนการเรยี นรูโ ดยใหนกั เรียนปฏบิ ัติ ดงั นี้ 1.
• ปฏบิ ัตแิ สดงภาษาทา และทา รําตามนาฏยศพั ท 3.
• ปฏบิ ัติทาประกอบเพลงหรอื เรอื่ งราว
• อภิปรายและวิเคราะหเปรยี บเทียบการแสดงนาฏศิลป
จนสามารถปฏิบัติภาษาทา และทารําตามนาฏยศัพท และทําทาประกอบเพลง
ตลอดจนเปรียบเทียบการแสดงนาฏศิลปช ุดตางๆ ได

วเิ คราะหค าํ ตอบ ตอบขอ 3. เพราะภาพขอ 3. คือ การทาํ จบี ควา่ํ

ซ่ึงถือเปนทารําตามนาฏยศัพทอยา งหนง่ึ สวนภาพขออ่ืนไมใ ชทารํา
ท่ใี ชใ นการแสดงนาฏศิลปไทย

46 คมู ือครู

กระตนุ ความสนใจ สสาํ ํารรEวxวpจจloคคrนeน หหาา ออธธบิ ิบEาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล
Engage Expand Evaluate
Explore Explain Explore
สาํ รวจคน หา

๑ ทกั Éะเบอ×é งµ้นของการáส´งนาฏศิลปไ์ ทย ใหน กั เรยี นบอกชอ่ื ภาษาทา และทารําตาม
นาฏยศัพทท ี่รูจกั แลว ครูตรวจสอบวา ถกู ตอ ง
การแสดงนาฏศิลป์ไทยจ�าเป็นที่ต้องใช้ภาษาท่าและนาฏยศัพท์ในการแสดง เพื่อท�าให้ หรอื ไม
เกิดความสวยงาม นา่ ชม
อธบิ ายความรู Explain
๑. ภาษาท่า
เปน็ ทา่ ทางธรรมชาตทิ นี่ า� มาใชใ้ นการแสดง โดยอาจจะมกี ารปรบั ปรงุ ทา่ ทางใหส้ วยงาม 1. ใหนกั เรียนศึกษาภาษาทา ในหนงั สือ หนา 47
แลว ครอู ธบิ ายเพ่มิ เติมถงึ วธิ ีการทําภาษาทา
เพอื่ ใชใ้ นการแสดงละครไทยหรอื นาฏศลิ ป์ไทย ภาษาทา่ ท่ีใชใ้ นการแสดงละครหรอื นาฏศลิ ป์ไทย ดงั กลาว
มหี ลายทา่ ดังภาพตัวอยา่ ง
2. ใหนักเรียนฝกทําภาษาทาในหนงั สือ หนา 47
ภาษาท่า โดยครูสาธติ ใหน ักเรียนดูกอน 1 ครั้ง แลวให
นักเรียนฝก ทําตามทีละทา จนสามารถทําได
คลอ ง

3. ใหน ักเรียนฝก ทาํ ภาษาทา ในหนังสือ หนา 47
ดวยตนเอง โดยครคู อยใหค ําแนะนาํ
จนนกั เรยี นสามารถทําไดส วยงาม

ขา้ พเจ้า ตัวเรา ทา่ น โกรธ เสียใจ ร้องไห้

เชื้อเชิญ ดีใจ พอใจ รัก ชอบใจ พวกเรา

47

ขอสแอนบวเนน Oก-าNรคEิดT เกร็ดแนะครู

หากตองการสอื่ ความหมายวา “รัก” ตอ งแสดงภาษาทาอยางไร ครอู าจใชวธิ สี อนหลายแบบเพอื่ ฝกใหน ักเรยี นแสดงภาษาทา และทา ราํ
1. 2. ตามนาฏยศัพท ตามขน้ั ตอน ดงั นี้
3. 4.
1. สอนแบบเลียนแบบ ครสู าธิตแสดงภาษาทาตางๆ แลวใหนกั เรียนทําตาม
โดยครคู อยใหค ําแนะนาํ

2. สอนแบบทําซํา้ ครใู หนักเรยี นทาํ ซา้ํ หลายๆ รอบ จนทําไดโ ดยครูคอยให
คาํ แนะนํา

3. สอนแบบมสี ว นรวมปฏิบตั ิ ครูและนักเรียนทาํ ภาษาทาพรอ มกนั โดยครู
คอยใหค าํ แนะนํา

วเิ คราะหคําตอบ ตอบขอ 4. เพราะผแู สดงทาํ ทา เอามือทั้งสองขา งแนบอก

เปน การสอ่ื ความหมายวา “รกั ” หรอื “ชอบใจ” ตามวธิ กี ารแสดงภาษาทา
ทีถ่ ูกตอ ง

คูม อื ครู 47

กระตุนความสนใจ สํารวจคนหา ออธธบิ ิบEาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขขยยาายยEคคxpววaาาnมมdเเขขาาใจใจ ตรวจสอบผล
Explore Evaluate
Engage Explain Explain Expand

อธบิ ายความรู

1. ใหนกั เรยี นศึกษานาฏยศัพทใ นหนังสือ หนา 48 ๒. นาฏยศพั ท์
แลวครอู ธบิ ายเพม่ิ เติมถงึ วิธกี ารทําทา ราํ ตาม เป็นศัพท์ที่ใช้เรียกท่าร�าและกิริยาอื่นๆ ท่ีใช้ในการแสดงนาฏศิลป์ไทย ซึ่งศิลปนไทย
นาฏยศพั ทด ังกลา ว
ในอดตี ได้ประดษิ ฐค์ ดิ คน้ ขึ้นมา มีเอกลกั ษณแ์ สดงถึงความเปน็ ไทย และมีการสืบทอดมาจนถึง
2. ใหน กั เรยี นฝก ทาํ ทา ราํ ตามนาฏยศพั ทใ นหนงั สอื ปัจจบุ นั นาฏยศพั ท์ท่ีใช้ในการแสดงนาฏศิลป์ไทย มหี ลายท่า ดังภาพตัวอย่าง
หนา 48 โดยครูสาธติ ใหนักเรียนดูกอ น 1 ครั้ง
แลวใหนักเรียนฝกทําตามทลี ะทา จนสามารถ นาฏยศพั ท์ส่วนมอื
ทําไดค ลอง

3. ใหน กั เรยี นฝก ทาํ ทา ราํ ตามนาฏยศพั ทใ นหนงั สอื
หนา 48 ดวยตนเอง โดยครคู อยใหคําแนะนาํ
จนนักเรยี นสามารถทาํ ไดสวยงาม

ขยายความเขา ใจ Expand

ใหนักเรียนจับกลุมกับเพื่อน ฝกแสดงภาษาทา ต้ังวงบน ตง้ั วงกลาง ตั้งวงลา่ ง
และทารําตามนาฏยศัพท แลวออกมาแสดง
หนา ชนั้ เรยี น จากนน้ั ครแู ละนกั เรยี นรว มกนั อภปิ ราย นาฏยศัพท์ส่วนเทา้
แสดงความคดิ เห็นเกี่ยวกับการแสดงภาษาทา และ
ทารําตามนาฏยศพั ทว า มคี วามถูกตองและสวยงาม
หรอื ไม

กระดกเท้า กระท้งุ เทา้ จรดเทา้ ยกเทา้

4๘

เกรด็ แนะครู ขอ สแอนบวเนน Oก-าNรคEิดT 2.
ขอ ใดไมเก่ียวขอ งกับนาฏยศพั ท 4.
ครูใหค วามรูเ พิ่มเติมแกน ักเรียนวา นาฏยศัพท เปนศพั ททีใ่ ชเรยี กทา รําของไทย 1.
ที่มีเอกลกั ษณเ ฉพาะตัวไมเหมือนใคร มีลลี าการเคลื่อนไหวตัง้ แตศรี ษะจนถงึ เทา 3.
บง บอกถงึ ความเปน ไทย คอื มคี วามนมิ่ นวล เหมาะเจาะลงตวั ระหวา งมอื เทา สะโพก
ไหล คอ ศีรษะ โดยเฉพาะโขนและละครรํา จะใชท ารายรําท่ีมีความพอดี เรียบรอ ย
และมเี สนหในตัวเอง และแสดงออกถึงอารมณของตวั แสดงไดเ หมาะสมทกุ อารมณ
แมไ มเห็นหนาตาท่ีแทจรงิ ของตัวละคร

48 คูมือครู วิเคราะหคาํ ตอบ ตอบขอ 1. เพราะผแู สดงทาํ ทา เดนิ ไปขา งหนา

ซงึ่ ไมใ ชทา รําตามนาฏยศพั ท ภาพขอ 2. เก่ยี วของกบั นาฏยศัพท “ต้งั วง”
ภาพขอ 3. เกี่ยวของกบั นาฏยศัพท “กระดกเทา” ภาพขอ 4. เกี่ยวขอ งกบั
นาฏยศพั ท “กระทงุ เทา”

กระตนุ ความสนใจ สสาํ ํารรEวxวpจจloคคrนeน หหาา ออธธบิ ิบEาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล
Engage Expand Evaluate
Explore Explain Explore
สาํ รวจคน หา

ò ทา‹ ประกอบเพลงáละเร×่องราว 1. ครูสุม นักเรยี นออกมาขับรอ งเพลงทช่ี น่ื ชอบ
1 เพลง และใหนกั เรียนคนอ่นื คิดทา
การแสดงทา่ ประกอบเพลงและเรอ่ื งราว ควรแสดงใหส้ อดคลอ้ งกบั ความหมายของเพลง ประกอบเพลง
หรอื เรื่องราวทีต่ ้องการจะส่ือสารกับผชู้ ม
2. ครสู มุ นกั เรียนออกมาแสดงทา ประกอบเพลง
๑. การใช้ภาษาท่าประกอบเพลง ที่เพอ่ื นขบั รอง แลว ครแู ละนักเรียนรว มกนั
อภิปรายแสดงความคิดเห็นวา เพอ่ื นแสดง
การประดิษฐ์ท่าประกอบเพลง ควรออกแบบให้สอดคล้องกับความหมายของเพลงและ ทา ประกอบเพลงไดเหมาะสมหรอื ไม
สะดวกต่อการเคลือ่ นไหวเข้ากบั จังหวะท�านองเพลง ดงั ตวั อยา่ ง
อธบิ ายความรู
Explain

เพลงไกข นั 1. ใหนักเรียนฝก อานเนอื้ เพลง “ไกขนั ” โดยครู
อา นใหนกั เรยี นฟง กอน 1 ครั้ง แลวใหนกั เรยี น
เนื้อร้อง ไมท่ ราบนามผ้แู ตง่ ท�ำนอง ไม่ทราบนามผ้แู ต่ง ฝก อานตามทลี ะวรรคเพลง จนสามารถอา น
ตเส่ายี งงกไ็บกินข่ อันอจกา้ ไอปยจทู่ ากุ กฐราังน2ถนิ่ 1 ไดถกู ตองและอานไดค ลอ ง
แสงทองสอ่ งลงมา
เช้าตรู่ไดเ้ วลาหากนิ 2. ใหนักเรยี นฝก ขับรอ งเพลง “ไกข นั ” โดยครู
ขบั รอ งใหน ักเรยี นฟงกอน 1 ครงั้ แลว ให
คุ้ยไปเขยี่ กันไป มิไดส้ นใจพะวา้ พะวงั นักเรยี นฝกขับรอ งตามทลี ะวรรคเพลง
จนสามารถขบั รองไดค ลอง
พลบคา่ํ ไดเ้ วลาถึงรงั แล้วนอนระวงั คอยฟงั ศัตรู
3. ใหนกั เรยี นฝก ขับรองเพลง “ไกข ัน” ดว ยตนเอง
หมายเหต ุ : เพลงไกข่ นั ใชท้ า� นองเพลงลอ่ งนา่ นใหญ่ โดยครคู อยใหค าํ แนะนาํ ในการฝก ขบั รอ ง
จนนักเรยี นสามารถขบั รอ งไดถกู ตอ งและ
ทา่ ประกอบ เพลงไก่ขนั ๓ มคี วามไพเราะ
๑๒

แสงทองส่องลงมา เสยี งไกข่ ันจา้ อยู่ทุกฐานถ่นิ เชา้ ตรู่ได้เวลาหากิน

4๙

ขอ สแอนบวเนนOก-าNรคEดิT เกรด็ แนะครู

ขอใดใชแ สดงทา ประกอบเพลง “ไกขนั ” ได ครชู วนนกั เรยี นสนทนาวา ไกจ ะขันเม่อื ไร จากนัน้ ครอู ธิบายใหนักเรียนเขา ใจวา
1. 2. ไกจะขนั เม่ืออุณหภูมหิ รอื อากาศเปลยี่ นแปลง มีเสียงดงั มีผบู ุกรุกเขามาในเขต
3. 4. ครอบครองของมัน ซงึ่ ไกจ ะขันตลอดเวลา ไมใ ชข ันเฉพาะตอนเชาเทา น้นั แตอาจจะ
เปน เพราะตอนเชา เปน เวลาทเ่ี งยี บ จงึ ไดย นิ เสยี งไกช ดั เจน และสว นใหญเ ปน เสยี งขนั
วิเคราะหค าํ ตอบ ตอบขอ 2. เพราะผูแสดงทําทา เหมือนกางปก บนิ ของไกตัวผู

คลา ยกับสตั วป ก เชน นก ไก ตอนกางปก บนิ หรอื กระพอื ปก สอดคลอ งกับ นกั เรียนควรรู
เนอ้ื เพลง โดยเฉพาะเน้ือเพลงทีว่ า “ตา งกบ็ นิ ออกไปจากรงั ” จงึ สามารถ
นําไปใชแสดงทา เพลง “ไกข ัน” ได 1 ถิ่น หมายถงึ ที่ แดน ท่อี ยู
2 รัง หมายถงึ สงิ่ ซึ่งสตั วพวกนก หนู และแมลงเปน ตน ทาํ ขน้ึ เพื่อเปน ท่ีอยอู าศัย
กําบงั และฟกไขเ ลี้ยงลูก

คูม อื ครู 49

กระตุน ความสนใจ สํารวจคน หา ออธธบิ ิบEาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขขยยาายยEคคxpววaาาnมมdเเขขา าใจใจ ตรวจสอบผล
Explore Evaluate
Engage Explain Explain Expand

อธบิ ายความรู

1. ใหนักเรยี นฝกทาํ ทาประกอบเพลง “ไกขัน” ๔ ๕๖
ทาที่ 1-9 ในหนงั สอื หนา 49-50 โดยครสู าธิตให
นกั เรียนดกู อน 1 ครั้ง แลว ใหนกั เรยี นฝก ทาํ ตาม ต่างกบ็ นิ ออกไปจากรงั คยุ้ ไปเข่ียกนั ไป มิได้สนใจพะวา้ พะวัง
ทลี ะทา จนสามารถทําไดค ลอ ง
๗ ๘ ๙
2. ใหนกั เรยี นฝก ทําทา ประกอบเพลง “ไกข นั ”
ทา ท่ี 1-9 ดว ยตนเอง ซ่ึงครอู าจนําเพลง “ไกข นั ”
มาเปด ประกอบการแสดง หรอื ครขู บั รองใหฟ ง

3. ใหนักเรียนศึกษาการทําทาเลียนแบบสัตวตางๆ
ในหนงั สือ หนา 50 โดยครูอธบิ ายเพ่ิมเติมถึง
วธิ ีการทาํ ทา สัตวเ หลานนั้ ใหนักเรียนเขา ใจ

4. ใหน ักเรยี นฝกทําทาเลียนแบบสัตวต างๆ โดยครู
สาธติ ใหนกั เรยี นดกู อน 1 ครงั้ แลวใหนักเรยี น
ฝก ทาํ ตามจนคลอ ง

5. ใหนักเรียนฝก ทําทา เลียนแบบสตั วตางๆ
ดว ยตนเอง โดยครูคอยใหค าํ แนะนาํ จนนักเรียน
สามารถทาํ ไดคลอ ง

ขยายความเขา ใจ Expand

ใหน ักเรียนทาํ กจิ กรรมการเรยี นรใู นหนงั สือ พลบคํา่ ได้เวลาถึงรัง แลว้ นอนระวงั คอยฟงศัตรู
หนา 59 ขอ 1.
๒. การใช้ภาษาท่าประกอบเรื่องราว
การใชภ้ าษาทา่ ประกอบเรอื่ งราว จะชว่ ยใหแ้ สดงไดส้ มบทบาทและสอื่ ความหมายใหผ้ ชู้ ม

เขา้ ใจมากยงิ่ ขน้ึ ซง่ึ อาจเรม่ิ ตน้ จากฝกึ การแสดงบทบาทสมมตุ เิ ลยี นแบบสงิ่ ตา่ งๆ ดงั ภาพตวั อยา่ ง

ท่ากวาง ทา่ มา้ ทา่ กระตา่ ย ท่าลิง

50

เกร็ดแนะครู ขอสแอนบวเนนOก-าNรคEิดT
จากภาพ เปน การแสดงทาเลยี นแบบสตั วใ ด
การสอนภาษาทา ประกอบเรอ่ื งราว ครูควรเริ่มจากการสอนการแสดงบทบาท 1. มา
สมมุติ เพราะการแสดงบทบาทสมมุตเิ ปน พ้นื ฐานท่สี าํ คญั ในการฝกการแสดงละคร 2. ลิง
ตอไป 3. กวาง
4. กระตา ย
การสอนการแสดงบทบาทสมมุติ อาจใชว ิธสี อนโดยครฝู ก ใหเ ดก็ แสดงบทบาท วเิ คราะหค าํ ตอบ ตอบขอ 4. เพราะผูแ สดงทําทาเลยี นแบบกระตาย
สมมตุ ิหลายๆ แบบ เพื่อฝกการใชค วามคดิ สรางสรรค และฝก ทักษะการเคลื่อนไหว โดยการชนู ว้ิ ชี้และน้วิ กลางทงั้ สองมือแนบศรี ษะคลายกบั หูของกระตาย
เชน ฝก ทาํ ทาเลียนแบบสตั ว ฝก ทําทาเลียนแบบคน ฝก ทําทา เลยี นแบบสิง่ ของ
เปนตน

50 คูมอื ครู

กระตนุ ความสนใจ สสาํ ํารรEวxวpจจloคคrนeน หหาา ออธธบิ ิบEาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล
Engage Expand Evaluate
Explore Explain Explore
สาํ รวจคน หา

ó การáส´งนาฏศิลป์ไทย ครูถามนักเรียนวา การแสดงนาฏศิลปไ ทย
ใหส วยงาม ตองฝกพ้ืนฐานอะไรบาง
การแสดงนาฏศิลป์ไทย เป็นศิลปะการแสดงที่งดงาม ประณีต และมีเอกลักษณ์ของ
ความเปน็ ไทย การจะชมนาฏศลิ ป์ไทยให้ไดร้ ับทงั้ ความรู้และความเพลดิ เพลินนน้ั นักเรยี นควร (แนวตอบ การแสดงนาฏศิลปไทยใหสวยงาม
มคี วามรเู้ กย่ี วกบั นาฏศลิ ปท์ ช่ี มนน้ั ดว้ ย เพราะการแสดงนาฏศลิ ป์ไทยแตล่ ะชดุ มที ม่ี าและวธิ กี าร ตอ งฝก พื้นฐานหลายอยาง เชน ฝกการใชภ าษาทา
แสดงแตกต่างกนั ซึ่งในระดบั ช้นั น้ีจะกลา่ วถงึ การแสดงนาฏศลิ ป์ไทย ๓ ชุด มีดังน้ี และทารําตามนาฏยศพั ทใหถ กู ตองและสวยงาม
ฝก เคลอื่ นไหวตามจงั หวะและทาํ นองเพลง เปน ตน )
๑. ระบ�าเชญิ พระขวญั
อธบิ ายความรู Explain
ท่านพลตระรบีหา�ลเวชงญิ วิจพติ รระวขาวทญั ก เาปรน็ 1ระบา� ชดุ หนงึ่ ทอี่ ยู่ในละครเรอื่ ง นา่ นเจา้ บทประพนั ธข์ อง ฯพณฯ
๑) ประวัติความเปนมา หลวงวิจิตรวาทการได้ประพันธ์เพลงเชิญพระขวัญเม่ือปี 1. ใหน ักเรยี นอา นประวตั คิ วามเปนมาของระบาํ
เชิญพระขวัญในหนงั สือ หนา 51 แลวครใู ห
พ.ศ. ๒๔๘๒ เนอื้ รอ้ งมคี วามหมายเกย่ี วกบั การรบั หรอื เชญิ พระขวญั ทอ่ี ยู่ในตวั มนษุ ย์ใหก้ ลบั คนื นกั เรยี นชว ยกนั เลาประวัติความเปน มาของ
สู่กาย ผู้เช่ียวชาญด้านนาฏศิลป์ไทยได้ออกแบบท่าร�าประกอบเนื้อร้อง ใช้แสดงในงานมงคล ระบาํ เชิญพระขวญั
เพอ่ื เปน็ การอวยพรใหม้ คี วามอยเู่ ยน็ เปน็ สขุ ทง้ั รา่ งกายและจติ ใจ การแสดงอาจแสดงเดยี่ วหรอื หมู่
ก็ได้ และใชผ้ ูแ้ สดงเป็นหญงิ ล้วน 2. ครูและนกั เรียนรว มกนั อภิปรายถงึ ลกั ษณะ
เคร่ืองแตงกายของผูแสดงระบาํ เชญิ พระขวญั
๒) การแต่งกาย ผู้แสดงแต่งกายตามแบบไทย และถือแว่นเทียนเป็นอุปกรณ์ โดยดภู าพในหนงั สือ หนา 51 ประกอบ
ประกอบการแสดง

ผมเกลา้ แบบมวยสงู ประดบั ดว้ ยดอกไมด้ า้ นขา้ ง
หถ่มือสแไวบ่นอเทัดยีจนบี 2

นุ่งโจงกระเบนและคาดเขม็ ขดั

ระบ�าเชิญพระขวญั เนน้ การแตง่ กายแบบไทย และมีสีสันสวยงาม 5๑

ขอสแอนบวเนน Oก-าNรคEดิT นกั เรียนควรรู

ขอใดไมใ ชล ักษณะการแตง กายของผแู สดงระบําเชญิ พระขวญั 1 พลตรหี ลวงวิจติ รวาทการ เปน นักคิดนักเขียนคนสาํ คญั ของไทยในชวงป
1. สวมเส้อื แขนยาว พ.ศ. 2477 ถงึ 2484 ทานมีผลงานดานดนตรีและนาฏศลิ ปม ากมาย เชน ประพนั ธ
2. มือถอื แวน เทยี น เพลงต่ืนเถิดชาวไทย ประพนั ธละครเรอ่ื ง นา นเจา เปนตน
3. นงุ โจงกระเบน 2 แวน เทยี น เปนอปุ กรณท ี่ใชป ระกอบการทําพิธบี ายศรสี ูขวัญ ซงึ่ คนไทย
4. หมสไบอัดจบี สวนหน่งึ เชื่อวา พิธกี รรมนจ้ี ะชว ยสงเสริมและเพ่ิมพลงั ใจใหเขมแข็ง เมอ่ื มีขวัญ
ท่ีม่ันคงและมีพลังใจที่เขม แข็งแลว จะสง ผลใหก ารประกอบภารกิจน้นั ๆ บรรลุผล
วิเคราะหค ําตอบ ตอบขอ 1. เพราะผูแสดงระบาํ เชิญพระขวัญ สําเร็จไดตามความมุงหมาย โดยแวนเทยี นทใ่ี ชในพธิ ีกรรมมี 3 อัน ใชแ ทน
ความหมายท้ัง 3 ภพ คือ
ไมสวมเสอ้ื แขนยาว แตแ ตง กายโดยการหม สไบอดั จบี เปด ไหลด านหน่งึ
นุงโจงกระเบน และมือถือแวน เทียน 1. กายภพ
2. รปู ภพ
3. อรูปภพ

คมู ือครู 51

กระตุนความสนใจ สํารวจคน หา ออธธบิ บิ Eาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล
Explore Expand Evaluate
Engage Explain Explain

อธบิ ายความรู

1. ใหนกั เรียนฝกอานเนือ้ เพลง “เชิญพระขวัญ” ๓) เพลงประกอบการแสดง ใชเ้ พลงเชญิ พระขวญั แบบมเี นอ้ื รอ้ งประกอบการรา่ ยรา�
ในหนงั สอื หนา 52 โดยครอู า นใหน กั เรยี นฟง กอ น
1 ครงั้ แลว ใหน ักเรยี นฝกอานตามครู เพลงเชญิ พระขวัญ
ทลี ะวรรคเพลง จนนกั เรยี นอานไดถกู ตอ งและ
อา นไดคลอ ง เนอ้ื รอ้ ง หลวงวิจติ รวาทการ ท�ำนอง ไม่ทราบนามผู้แต่ง

2. ใหนกั เรยี นฝก ขบั รอ งเน้อื เพลง “เชญิ พระขวญั ” ขวัญเจา้ เอย ขวญั เอย มาสอู่ งคเ อย (ซา้ํ )
โดยครขู บั รอ งใหนกั เรียนฟง กอน 1 คร้ัง ขอเชิญพระขวัญ เมอื่ วันคืนเพญ็
แลว ใหน กั เรียนฝกขบั รองตามครูทลี ะวรรคเพลง ให้อย่รู ่มเย็น อย่าหนไี ปไหน
จนนกั เรยี นสามารถขบั รอ งไดคลอ ง ขวัญเจ้าเอย ขวญั เอย ขวัญเจ้าอยา่ เลยไปไกล
อย่าเทยี่ วจนเพลิน อยา่ ระเหินระหก
3. ใหนักเรียนฝก ทําทาประกอบเพลง อยา่ มัวชมนก อยา่ มัวชมไม้
“เชญิ พระขวญั ” ทา รําออก 1 - 4 โดยครูสาธติ ขอเชิญขวญั เจ้า รีบเข้าสกู่ าย
ใหน ักเรยี นดกู อน แลว ใหนักเรยี นฝกทาํ ตาม อยา่ ลห้ี นีหาย เลยพระขวัญเจา้ เอย
ทีละทา จนสามารถทําไดถ ูกตองและสวยงาม

๔) ทา่ ประกอบเพลง เพลงเชิญพระขวัญใช้ท่าประกอบเพลง ดงั น้ี

ท่ารําออก ๑ ท่าราํ ออก ๒

ท่ารําออก ๓ ท่ารําออก ๔

52

เกรด็ แนะครู ขอสแอนบวเนนOก-าNรคEิดT
ขอ ใดไมเ กีย่ วของกบั คาํ วา “ขวัญ” ในความหมายเดียวกนั กบั
ครอู าจใชว ิธสี อนหลายแบบเพอ่ื ฝกใหน ักเรยี นแสดงทําทา ประกอบเพลง เพลงเชญิ พระขวัญ
เชญิ พระขวัญ ตามขน้ั ตอน ดังนี้ 1. ขวัญหาย 2. ขวัญหนี
3. ขวญั ผวา 4. ขวญั เรียม
1. สอนแบบเลียนแบบ ครูสาธติ แสดงภาษาทาตา งๆ แลว ใหน ักเรยี นทาํ ตาม
โดยครคู อยใหค ําแนะนํา วเิ คราะหคาํ ตอบ ตอบขอ 4. เพราะขวญั เรียมเปนชื่อวรรณกรรมเรือ่ งหน่งึ

2. สอนแบบทําซํ้า ครูใหนักเรียนทําซา้ํ หลายๆ รอบ จนทําไดโ ดยครูคอย และเปน ชื่อของตวั ละครเอก ชอ่ื ขวญั และชอื่ เรยี ม ไมม ีความหมายเหมอื นกับ
ใหค าํ แนะนํา “ขวญั ” ในเพลงเชญิ พระขวญั

3. สอนแบบมสี วนรว มปฏบิ ัติ ครูและนกั เรียนทาํ ทา ประกอบเพลงเชญิ พระขวัญ บรู ณาการเชื่อมสาระ
พรอ มกัน โดยครคู อยใหคําแนะนาํ ครูบรู ณาการความรใู นสาระศลิ ปะ วชิ าดนตรี-นาฏศลิ ป กบั สาระ
ภาษาไทย เรอ่ื ง การอา นออกเสียง โดยใหน กั เรียนฝกอานเน้ือเพลง
52 คมู อื ครู เชิญพระขวญั เพื่อใหน กั เรยี นอา นออกเสียงภาษาไทยไดอยางถกู ตอง

กระตนุ ความสนใจ สํารวจคนหา ออธธบิ บิ Eาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล
Engage Explore Evaluate
Explain Expand Explain

อธบิ ายความรู

๑๒๓ 1. ใหน ักเรียนฝก ทาํ ทา ประกอบเพลง
“เชญิ พระขวญั ” ทา ท่ี 1 - 12 โดยครูสาธิต
ขวัญเจ้าเอย ขวัญเอย มาส่อู งคเ อย ใหนกั เรยี นดูกอน 1 ครง้ั แลว ใหน ักเรียน
ฝกทาํ ตามทีละทา จนนักเรยี นสามารถทํา
๔ ๕ ๖ ไดค ลอ ง

2. ใหนักเรียนฝก ทําทา ประกอบเพลง
“เชิญพระขวญั ” ทา ที่ 1 - 12 ดว ยตนเอง
โดยครูคอยใหคําแนะนาํ ในการฝก จนนกั เรยี น
สามารถทาํ ไดถูกตอ งและสวยงาม

ขอเชิญ พระขวญั เมอ่ื วนั คืนเพ็ญ

๗ ๘ ๙

ใหอ้ ยูร่ ่มเย็น1 อยา่ หนีไปไหน ขวัญ2เจ้าเอย ขวญั เอย ขวญั เจ้า
๑๐ ๑๒
๑๑

อย่าเลย ไปไกล อย่าเที่ยว

*หมายเหต ุ ทา่ ที่ ๑ - ๓ ใหท้ า� ซา�้ สองรอบ ตามเนื้อเพลงที่มกี ารรอ้ งซ้า� 53

กิจกรรมทาทาย นักเรียนควรรู

ใหน ักเรียนประดิษฐแวน เทยี นดว ยตนเอง โดยใชว ธิ ีการ ดังน้ี 1 รม เย็น หมายถงึ มคี วามสขุ สบาย ไมมีความเดือดรอ น
อุปกรณ กระดาษแข็ง กระดาษตะกั่วสีตา งๆ คตั เตอร กรรไกร กาว 2 ขวัญ ในทน่ี ี้หมายถึง สงิ่ ท่ไี มมีตวั ตน มอี ยูป ระจําชวี ติ ของคนต้ังแตเ กิด เช่อื วา

เทปกาว ปากกา ไมบรรทัด ถา ขวัญอยูกบั ตัวก็เปนสิรมิ งคล ถา คนเราตกใจหรือเสยี ขวัญ ขวญั ก็ออกจากราง
วิธที าํ เรยี กวา ขวัญหาย ขวัญหนี เปนตน

1. กําหนดความยาว-กวา ง ของแวน เทียน (ขนาดท่ีพอดกี บั คนถอื )
2. วาดรูปรา งของตัวหนาปดแวนเทียนใหมลี กั ษณะคลา ยดอกบวั ตูม
3. วาดลวดลายไทยหรอื ลายอ่นื ๆ ลงบนแวนเทียน (อาจจะฉลตุ าม

ลายที่วาดก็ได)
4. ตกแตงดว ยกระดาษตะกั่วสีตางๆ ใหสวยงาม
หมายเหตุ หากแวน เทียนบางเกนิ ไปใหใ ชก ระดาษแข็งประกบกนั 2 ชนั้

คมู ือครู 53

กระตุนความสนใจ สาํ รวจคนหา ออธธบิ บิ Eาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล
Explore Expand Evaluate
Engage Explain Explain
๑๔ ๑๕
อธบิ ายความรู ๑๓

1. ใหนักเรียนฝก ทําทาประกอบเพลง
“เชิญพระขวญั ” ทาท่ี 13 - 20 โดยครสู าธิตให
นักเรียนดกู อน 1 ครั้ง แลว ใหน กั เรียนฝกทําตาม
ทีละทา จนนกั เรยี นสามารถทาํ ไดคลอ ง

2. ใหนักเรียนฝก ทาํ ทา ประกอบเพลงทา ท่ี 13 - 20
ดว ยตนเอง โดยครคู อยใหคาํ แนะนาํ ในการฝก
จนนกั เรียนสามารถทําไดถกู ตองและสวยงาม

จน เพลนิ อย่าระเหินระหก1 อย่ามัวชมนก2
๑๗
๑๖ ๑๘

3 ขอเชิญขวญั เจา้ รบี เขา้ ส่กู าย

อย่ามัวชมไม้ ๒๐

๑๙

อยา่ ล้หี นีหาย เลยพระขวญั เจ้าเอย

54

เกร็ดแนะครู ขอ สแอนบวเนน Oก-าNรคEดิT
ขอ ใดกลา วถูกตอ งเก่ยี วกบั ระบาํ เชญิ พระขวญั
ครูใหความรูเ พม่ิ เติมกับนักเรียนวา ระบําเชญิ พระขวัญใชแ สดงในละครนานเจา 1. เปน การแสดงนาฏศิลปไ ทยแบบคู
ในตอนที่ เจาชายผูเ ปนโอรสของเจา ฟานานเจาออกลาสัตวปา แลว ไดร บั อุบตั เิ หตุ 2. ผแู สดงแตงกายคลายชาวเมียนมาโบราณ
หลงกับบรวิ าร และบดิ าของกงิ่ แกวชว ยชีวิตไว เจา ชายจงึ พักอยกู ับครอบครวั ของ 3. เปนระบาํ ชดุ หน่ึงอยูในเร่อื งอเิ หนา
ก่ิงแกว ชาวบานทราบขา วจงึ มารับขวัญตามประเพณี 4. ใชแ วน เทียนเปนอปุ กรณป ระกอบการแสดง
วิเคราะหค ําตอบ ตอบขอ 4. เพราะเมื่อพจิ ารณาจากเนอ้ื เพลงระบาํ
นักเรียนควรรู เชญิ พระขวญั จะเหน็ วามีความสอดคลองกบั การเรยี กขวัญ อปุ กรณท ใ่ี ช
ในพิธีเรียกขวัญ ไดแ ก แวน เทยี น ดงั นน้ั แวน เทียนจงึ ถกู นํามาใชในการ
1 ระเหนิ ระหก หมายถงึ ดน ด้นั ไปดว ยความลาํ บาก เรรอ นไปดว ยความลําบาก แสดงระบาํ เชญิ พระขวัญดวย
ยากเย็น
2 ชมนก 3 ชมไม
โดยปกติทัง้ “ชมนก” “ชมไม” จะรวมเปน วลเี ดยี วกนั คอื “ชมนกชมไม” ถือเปน
สํานวนอยางหนง่ึ มีความหมายวา ดเู พอื่ ใหเ กดิ ความเพลิดเพลินใจหรอื ชน่ื ใจ ไมไ ด
หมายถึงไปดนู กหรอื ตน ไมจรงิ ๆ

54 คมู อื ครู

กระตุนความสนใจ สํารวจคน หา ออธธบิ ิบEาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล
Engage Explore Evaluate
Explain Expand Explain

อธบิ ายความรู

๒. ฟ้อนสาวไหม 1. ใหนกั เรยี นอา นประวตั คิ วามเปน มาของ
การแสดงฟอนสาวไหมในหนงั สอื หนา 55
เปน็ การแสดงทอ้ งถนิ่ ภาคเหนอื มเี อกลกั ษณ์ในการแสดง เชน่ ทา่ รา� การแตง่ กาย เปน็ ตน้ แลว ครูใหนักเรยี นชวยกนั เลาประวตั ิ
๑) ประวตั คิ วามเปน มา ฟอ้ นสาวไหม เปน็ ศลิ ปะการฟอ้ นของทางภาคเหนอื ผทู้ ี่ให้ ความเปน มาของการแสดงฟอ นสาวไหม
กา� เนดิ ฟอ้ นสาวไหม คอื พอ่ กยุ สภุ าวสทิ ธ ์ิ โดยไดแ้ นวคดิ มาจากวธิ ปี ลกู ตน้ หมอ่ น เกบ็ ฝา้ ย สาวไหม
และทอผ้าของชาวบ้านในเวลาน้ัน ท่าร�าใช้ท่าฟ้อนดาบและฟ้อนเจิงมาปรับปรุง และประดิษฐ์ 2. ครแู ละนักเรยี นชวยกนั อภิปรายถึงลักษณะ
ทา่ รา� ขนึ้ ใหม ่ ตอ่ มาพอ่ กยุ ไดท้ า� การปรบั ปรงุ ทา่ รา� อกี ครงั้ ใหม้ คี วามงดงาม ออ่ นชอ้ ย และเพอื่ ให้ เครอื่ งแตงกายของผูแสดงฟอ นสาวไหม
เหมาะกับสตรีล้านนา จากนั้นได้ถ่ายทอดท่าร�าให้แก่นางบัวเรียว รัตนมณีกรณ์ (สุภาวสิทธ์ิ) โดยดภู าพในหนังสอื หนา 55 ประกอบ
ทคมรักี่ใชูฟจบ้ ะ้อฟรนร้อปเลนรงะในปจา�งรวาะกดันอศปบรอีทกยราหารลยฟวมอ้งูลน 1 ง จไาดังนหแ้ ตกว้อัด ่ ซนเชงึร ับยีสแงะรขลาอ้กย บ ก้ากลนาอรแงแขเสตกดง่ เทมงฟง่ิอื 2 ง้อฉ นง่ิ แ สฉลาาะวบขไหเบลมวก็ นน ปแิยจ่ีหมมุ่ต่ใช ่าเผ้งปๆู้หน็ ญตเน้คงิ แ รเ่ือสพดงลดงงลนท้วต่ีในชรี ้
บรรเลงประกอบการฟ้อน ได้แก่ เพลงลาวสมเด็จแปลง เพลงสาวไหม เพลงฤๅษีหลงถ�้า 3. ครูและนักเรยี นชวยกนั อภปิ รายถึงทาราํ ของ
และเพลงซอปั่นฝ้าย เปน็ ต้น การแสดงฟอ นสาวไหม โดยใหน กั เรยี นดเู นอื้ หา
ในหนังสอื หนา 56 - 57 ประกอบ แลวครู
๒) การแตง่ กาย ผแู้ สดงใส่ชดุ พื้นเมอื งเหนือ คอื นงุ่ ซิ่นลายขวาง สวมเสือ้ คอกลม อธบิ ายเพิม่ เตมิ วาทา รําแตละทา มลี ักษณะ
หรือคอต้ังผ่าอกตลอดตัว มีสไบห่มทับเส้ือ ติดเข็มกลัด เกล้าผมมวย ห้อยอุบะ และสวม อยางไรบา ง ซ่ึงครูอาจใหนกั เรยี นชมการแสดง
เคร่อื งประดบั ในอินเทอรเน็ต

ผมเกล้าปแบล่อบยมชวายยสลงู งหขอ้้างยแอกบุ ม้ ะ
หม่ สไบเฉยี ง

สวมเสื้อแขนกระบอก

นุง่ ผา้ ซนิ่ ที่มเี ชิงยาวกรอมเทา้

เครื่องแต่งกายของผ้แู สดงฟอ้ นสาวไหม มเี อกลกั ษณ์โดดเด่นตามแบบชาวเหนือ

55

ขอสแอนบวเนน Oก-าNรคEดิT นักเรยี นควรรู

ขอใดกลา วถูกตอ งเก่ียวกับการฟอนสาวไหม 1 งานปอยหลวง เปนงานบญุ ของทางภาคเหนอื ของไทย จดั ขึน้ เพ่อื เฉลิมฉลอง
1. เปนการแสดงของทอ งถนิ่ ภาคอีสาน ศาสนสมบัติตา งๆ และใหเ กดิ อานิสงสแกต นเองและครอบครัว โดยจะจัดขนึ้ ในชวง
2. ผูแสดงสวมเลบ็ ยาวตรงนิว้ มือท้งั 10 น้ิว เดอื น 5 จนถงึ เดอื น 7 ของทุกป
3. ผแู สดงถือเทียนเลมยาวสองเลมขณะแสดง 2 กลองเตง ท่ิง เปนกลองพ้ืนเมืองภาคเหนือ ขน้ึ หนงั 2 หนา ใชบ รรเลงกํากับ
4. ผแู สดงแตง กายตามแบบทอ งถนิ่ ภาคเหนือ จงั หวะในวงซึง-สะลอ

วเิ คราะหค าํ ตอบ ตอบขอ 4. เพราะการแสดงฟอนสาวไหมเปน การแสดง

ของทอ งถนิ่ ภาคเหนอื ผแู สดงจงึ ตอ งแตง กายแบบพน้ื เมอื ง คอื นงุ ซนิ่ ลายขวาง
สวมเสื้อแขนกระบอกมสี ไบทับเสื้อ มวยผมสูงติดดอกไม

คูม อื ครู 55

กระตนุ ความสนใจ สํารวจคนหา ออธธบิ บิ Eาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล
Explore Expand Evaluate
Engage Explain Explain

อธบิ ายความรู

1. ใหนักเรยี นฝก ทาํ ทาประกอบเพลง ๓) ทา่ ประกอบการฟอ้ นสาวไหม ทา่ รา� สาวไหมของครบู ัวเรียว มี ๒๔ ทา่ ดังน้ี
“ฟอนสาวไหม” ทาที่ 1 - 12 โดยครสู าธติ ให
นกั เรียนดูกอน 1 ครัง้ แลว ใหน กั เรียนทําตาม ๑๒๓
ทลี ะทา จนนกั เรยี นสามารถทําไดคลอง
ท่าไหว้ บิดบวั บาน พญาครฑุ
2. ใหน กั เรียนฝก ทําทา ประกอบเพลงทาที่ 1 - 12
ดวยตนเอง โดยครูคอยใหคําแนะนําในการฝก ๔ ๕ ๖
จนนักเรียนสามารถทาํ ไดถกู ตอ งและสวยงาม

3. ใหนกั เรียนฝก ทําทา ประกอบเพลงทา ท่ี 1 - 12
อยางตอเนือ่ ง โดยครูอาจนาํ เพลง
“ฟอนสาวไหม” มาเปด ประกอบการแสดง หรอื
ครขู บั รอ งเพลง “ฟอ นสาวไหม” ใหนกั เรยี นฟง
และในขณะนักเรยี นฝกแสดง ใหค รคู อยให
คาํ แนะนําจนนักเรียนสามารถแสดงไดถกู ตอ ง
และสวยงาม

สาวไหมชว่ งยาว ม้วนไหมซ้าย มว้ นไหมขวา

๗ ๘ ๙

ม้วนไหมใตเ้ ข่าซ้าย มว้ นไหมใต้เขา่ ขวา มว้ นไหมใตศ้ อกซ้าย

๑๐ ๑๑ ๑๒

ม้วนไหมใตศ้ อกขวา พ่งุ หลอดไหมซ้าย พุ่งหลอดไหมขวา

5๖

เกร็ดแนะครู ขอ สแอนบวเนนOก-าNรคEิดT
“มอื ขวาจบี คว่ํา มือซา ยตง้ั วง ขอ มอื ทั้ง 2 ชนกนั ” จากขอ ความกลาวถึง
ครอู าจนาํ วดี ทิ ศั นก ารแสดงฟอ นดาบและฟอ นเจงิ ใหน กั เรยี นชม เพราะทา ราํ ทใี่ ชใ น ลักษณะการราํ ในทา ใด
ฟอ นสาวไหมไดร บั การปรบั ปรงุ กระบวนทา มาจากฟอ นดาบและฟอ นเจงิ ของทางภาค 1. ทาไหว
เหนอื การชมวดี ทิ ศั นจ ะชว ยใหน กั เรยี นไดเ หน็ ความสอดคลอ งและเขา ใจในพฒั นาการ 2. ทามวนไหม
ของทารําฟอนสาวไหมมากขน้ึ 3. ทา สาวไหม
4. ทาบดิ บวั บาน
วเิ คราะหคําตอบ ตอบขอ 4. เพราะทาบดิ บวั บาน มลี กั ษณะทา คือ
มือขวาจบี ควํ่า มอื ซา ยต้งั วง ขอ มือทั้ง 2 ชนกนั จากนั้นบดิ ขอมือสลบั กัน
เปลยี่ นเปนมือซา ยจีบ มือขวาตั้งวง

56 คมู ือครู

กระตุน ความสนใจ สาํ รวจคน หา ออธธบิ บิ Eาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล
Engage Explore Evaluate
Explain Expand Explain

อธบิ ายความรู

๑๓ ๑๔ ๑๕ 1. ใหนกั เรียนฝก ทาํ ทา ประกอบเพลง
“ฟอนสาวไหม” ทาที่ 13 - 24 โดยครูสาธิต
ใหนักเรียนดูกอ นแลวใหน กั เรียนฝกตาม
ทีละทา จนนกั เรียนสามารถทําไดค ลอง

2. ใหน ักเรียนฝกทาํ ทาประกอบเพลง
“ฟอนสาวไหม” ทา ท่ี 13 - 24 ดว ยตนเอง
โดยครคู อยใหคาํ แนะนําในการฝก จนนักเรยี น
สามารถทําไดถ กู ตอง สวยงาม

สาวไหม1รอบตัวซา้ ย สาวไหมรอบตัวขวา (๑) สาวไหมรอบตัวขวา (๒)
๑๖
๑๗ ๑๘

แยกเส้นไหม คล่ีปมไหมซ้าย คล่ปี มไหมขวา

๑๙ ๒๐ ๒๑

ปูผ้า (๑) ปผู ้า (๒) พับผา้ เปน ผืน (๑)

๒๒ ๒๓ ๒๔

พับผ้าเปนผนื (๒) สาวไหม (๑) สาวไหม (๒) 57

ขอ สแอนบวเนน Oก-าNรคEิดT นกั เรียนควรรู

ฟอ นสาวไหมมคี วามสมั พันธก บั อาชีพใดมากทีส่ ดุ 1 สาวไหม เปนข้ันสุดทายของการไดเ สนใยจากรังไหม มวี ธิ กี าร คือ นํารงั ไหม
1. ทาํ ไร ไปตมเพ่อื ใหกาวในรังไหมออนตวั ทาํ ใหด งึ เสน ใยออกมาจากรงั ไหมไดง ายข้ึน และ
2. ทอผา เสนใยคลายตวั ออกอยางเปน ระเบยี บ จากนั้นเรม่ิ การสาวไหมเสนยืน โดยการหา
3. ประมง เง่อื นเสนใยใหไดกอ นแลว นาํ ลงไปใสในอา งสาวไหม
4. ทาํ นา
มมุ IT
วเิ คราะหคาํ ตอบ ตอบขอ 2. เพราะการแสดงฟอ นสาวไหมมีกระบวน
ครศู กึ ษาทารําการแสดงฟอนสาวไหม และใหน ักเรียนชมการแสดงฟอ นสาวไหม
ทา ราํ ทมี่ ีความหมายถงึ กรรมวธิ กี ารทอผาไหม ซ่ึงเปนอาชพี หนึ่งท่ีกระทาํ กัน ไดท่ี www.finearts.go.th/performing/parameters/km/item/ฟอนสาวไหม.html
ในภาคเหนอื

คมู ือครู 57

กระตุนความสนใจ สาํ รวจคน หา ออธธบิ ิบEาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล
Explore Expand Evaluate
Engage Explain Explain

อธบิ ายความรู

1. ใหน กั เรยี นอา นประวตั คิ วามเปน มาของการแสดง ๓. ร�าวงมาตรฐาน 1(เพลงรา� ซิมาร�า)
ราํ วงมาตรฐานในหนังสอื หนา 58 แลว ครูให
นกั เรียนชว ยกันเลา ประวตั คิ วามเปนมาของ รา� วงมาตรฐานเปน็ การแสดงนาฏศิลป์ไทยตามแบบมาตรฐานของกรมศลิ ปากร
การแสดงราํ วงมาตรฐาน ๑) ประวัติความเปนมา ร�าวงมาตรฐานเป็นการแสดงที่ปรับปรุงมาจากร�าโทน
ซึ่งเป็นการละเล่นของคนในท้องถิ่นภาคกลาง ต่อมากรมศิลปากรได้ก�าหนดรูปแบบการร�า
2. ครแู ละนกั เรยี นรว มกันอภปิ รายถึงลักษณะ ใหเ้ ป็นแบบมาตรฐาน โดยกา� หนดท่าร�าของแต่ละเพลงขน้ึ มา
เคร่อื งแตงกายของผแู สดงรําวงมาตรฐาน
โดยดูภาพในหนงั สอื หนา 58 ประกอบ ๒) การแต่งกาย โดยทั่วไปผู้แสดงร�าวงมาตรฐานมักแต่งกายได้ ๓ แบบ คือ
แบบพ้ืนบ้าน แบบไทยพระราชนยิ ม และแบบสากล
3. ครแู นะนําเพลง “รําซิมารํา” ในหนังสอื
หนา 58 แลว ใหน กั เรียนฝกขับรอ ง โดยครใู ห ฝายหญิง ฝายชาย
คําแนะนาํ ในการฝก แลวครอู ธิบายนกั เรียน
เพ่มิ เตมิ วา เพลงราํ วงมาตรฐานแตละเพลง ประดบั ดอกไมบ้ นศีรษะ สวมเสอ้ื คอกลมแขนส้นั ปล่อยชาย
มีทาราํ ประกอบทแ่ี ตกตา งกันไป เชน เพลง
“รําซิมารํา” จะใชท า ราํ สายในการแสดง หม่ สไบอดั จบี คาดเอวด้วยผา้ แถบ
คาดเขม็ ขดั นงุ่ โจงกระเบน
4. ครูอธิบายเพ่ิมเติมถึงวธิ ีการทาํ ทา รําสา ย โดยให
นกั เรยี นดูเนอ้ื หาในหนงั สอื หนา 59 ประกอบ น่งุ โจงกระเบน
แลว ใหนกั เรียนฝกทาํ ทา รําสาย จนสามารถ
ทําไดถ ูกตอ งและทาํ ไดค ลอ ง

การแต่งกายพ้ืนบ้านแบบทอ้ งถนิ่ ภาคกลาง ที่ใชใ้ นการแสดงรา� วงมาตรฐาน

๓) เพลง เพลงรา� ซิมารา� เป็นเพลงท่ีใชใ้ นการร�าวงมาตรฐาน ซ่งึ มีเน้อื รอ้ ง ดงั น้ี

เนื้อรอ้ ง ละเอยี ด พิบลู สงคราม เพลงร�ำซมิ ำรำ� ทำ� นอง มนตรี ตราโมท

ร�ามาซิมาร�า เรงิ ระบ�ากนั ใหส้ นกุ

ยามงานเราท�างานจรงิ จริง ไมล่ ะไม่ท้งิ จะเกดิ เขญ็ ขกุ

ถึงยามวา่ งเราจงึ รา� เลน่ ตามเชิงเช่นเพือ่ ให้สร่างทุกข์

ตามเยี่ยงอย่างตามยคุ เลน่ สนุกอย่างวฒั นธรรม

เล่นอะไรใหม้ รี ะเบียบ ใหง้ ามใหเ้ รียบจึงจะคมข�า

มาซิมาเจ้าเอยมาฟ้อนรา� มาเลน่ ระบา� ของไทยเราเอย

5๘

เกรด็ แนะครู ขอสแอนบวเนน Oก-าNรคEิดT
จากภาพ เปนทา รําทีใ่ ชป ระกอบ
ครอู าจจัดใหมีการฝกซอ มการแสดงนาฏศลิ ปไทยในชัน้ เรียน โดยอาจใช เพลงราํ วงมาตรฐานเพลงใด
เวลาวางหลงั เลิกเรยี น และเลอื กนักเรยี นทสี่ มคั รใจมาฝกซอ ม เพื่อทบทวนการ 1. เพลงชาวไทย
แสดงนาฏศลิ ปไ ทยทเี่ รยี นมา ถอื เปนการปลกู ฝงดา นศลิ ปวฒั นธรรมไทย 2. เพลงรําซมิ าราํ
ใหค งอยูก บั เยาวชนไทยตอไป 3. เพลงงามแสงเดอื น
4. เพลงคืนเดอื นหงาย
นกั เรียนควรรู วิเคราะหคําตอบ ตอบขอ 2. เพราะผูแ สดงในภาพแสดงทา รําสา ย
ซ่ึงเปน ทารําเฉพาะท่ใี ชร าํ ประกอบเพลงรําวงมาตรฐาน เพลง “ราํ ซิมาราํ ”
1 ราํ วงมาตรฐาน ใชเน้ือเพลงทั้งหมด 10 เพลง ซง่ึ มผี ปู ระดิษฐท าราํ ท้ัง 10 เพลง
3 ทาน คอื

1. หมอ มครตู ว น วรวรรณ (หมอ มคร)ู 2. ครูลมลุ ยมะคปุ ต (ครลู มลุ )
3. ครมู ลั ลี คงประภสั ร (ยา หมัน)
ซึง่ ทง้ั 3 ทานนเี้ ปน ผูเชี่ยวชาญทางดา นนาฏศลิ ปไทย และเปนครสู อนนาฏศลิ ป
ของกรมศลิ ปากร

58 คมู ือครู

กระตุนความสนใจ สาํ รวจคน หา อธบิ ายความรู ขขยยาายยEคคxวpวaาาnมมdเขเขา ใา จใจ ตตรรวEวvจจaสสluออaบtบeผผลล
Engage Explore Explain
Expand Evaluate

ขยายความเขา ใจ Expand

๔) ท่าประกอบเพลง การท�าทา่ ประกอบเพลงร�าซมิ ารา� ผแู้ สดงทัง้ ชายและหญงิ ใช้ ใหนักเรียนทาํ กิจกรรมการเรียนรูในหนงั สือ
ท่ารา� สา่ ยเหมือนกัน ซ่งึ มวี ิธกี ารร�า ดังน้ี หนา 59 ขอ 2. - 3.

(๑) ยกแขนทั้งสองขา้ ง ล�าแขนเหยยี ดตรง มือขวาหักข้อมอื ลง แขนซ้ายหัก ตรวจสอบผล Evaluate
ขอ้ มือข้ึน ให้อยตู่ า�่ กว่าระดบั ไหล่
1. ครตู รวจผลการแสดงทา ประกอบเพลง
(๒) มอื ซา้ ย ต้งั วงระดบั ไหล ่ แขนเหยียดตงึ วาดมือแล้วพลิกขึน้ โดยพิจารณาดวู า นักเรยี นทาํ ทา ประกอบเพลง
มอื ขวา หงายมือข้นึ วาดลา� แขนลง แลว้ พลกิ ข้อมือขนึ้ ตงั้ วงแขนตึง ไดส วยงามหรอื ไม
(๓) ให้ทา� แบบขอ้ (๒) สลบั กนั
(๔) ใหผ้ แู้ สดงเดนิ เปน็ วงกลมทวนเขม็ นาฬก า โดยเดนิ ตะแคงหนั หนา้ ออกจากวง 2. ครตู รวจผลการแสดงนาฏศลิ ปไทย โดย
และเดนิ ตะแคงหนั หน้าเขา้ ในวงสลับกัน พิจารณาดวู า นักเรยี นทาํ ทา ประกอบเพลง
ไดสวยงามหรอื ไม

3. ครตู รวจผลการเปรียบเทยี บการแสดง
นาฏศลิ ปไ ทย โดยพจิ ารณาวา นกั เรยี นสามารถ
บอกความแตกตางหรือความเหมอื นกนั ของ
การแสดงท้งั สองชดุ ไดหรือไม

หลกั ฐานแสดงผลการเรยี นรู

1. ผลการแสดงทา ประกอบเพลง
2. ผลการแสดงนาฏศลิ ปไ ทย
3. ผลการเปรยี บเทียบชุดการแสดงนาฏศิลปไ ทย

ผ้แู สดงรา� วงมาตรฐาน จะต้องแสดงท่ารา� ตามเพลงที่ใชแ้ สดง

¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ

ฝก คดิ ฉลาดท�า
๑. แสดงทา่ ประกอบเพลง ๑ เพลง (ให้เลือกเพลงและคดิ ทา่ ประกอบเอง โดยครูให้
ค�าแนะน�าในการฝึก)
๒. แสดงนาฏศิลปไ์ ทย ๑ ชดุ (ใหเ้ ลอื กชดุ การแสดงเอง โดยครูให้ค�าแนะน�าในการฝกึ )
๓. ให้นกั เรยี นยกตัวอยา่ งการแสดงนาฏศลิ ป์ไทยมา ๑ ชุด แล้วเปรยี บเทียบว่าแตกตา่ ง
หรือเหมอื นกนั อย่างไร

5๙

ขอสแอนบวเนน Oก-าNรคEิดT

“การนุง ผาตามแบบพนื้ บานภาคกลาง” เปนการแตงกายของผแู สดงชดุ ใด
1. ฟอ นเล็บ
2. เซ้งิ กระติบ
3. รําวงมาตรฐาน
4. ระบาํ เชญิ พระขวญั

วิเคราะหค าํ ตอบ ตอบขอ 1. เพราะการแตง กายดังกลา ว เปนการแตง กาย

แบบพื้นบา นของคนในทองถ่ินภาคกลาง โดยผูแสดงหญงิ จะนุง โจงกระเบน
หมสไบ สวนผแู สดงชายจะนุง โจงกระเบน สวมเส้อื คอกลม มผี าคาดเอว

คูมือครู 59

กกรระตะตนุ Eุนnคคgววaาgามeมสสนนใจใจ สาํ รวจคนหา อธบิ ายความรู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล
Explain Expand Evaluate
Engage Explore
เปา หมายการเรยี นรู สาระสา� คัญ

เขยี นเคาโครงเร่ืองหรอื บทละครสัน้ ๆ óº··èÕ ละครเปน็ การแสดงออกรปู แบบหนง�ึ ทใ่ี หค้ วามสนกุ สนานเพลดิ เพลนิ
(ศ 3.1 ป.5/4) แกผ่ ชู้ ม ละครทจ่ี ะประสบความสา� เรจ็ ได ้ สว่ นหนง�ึ ตอ้ งอาศยั การเขยี น
การละครนา่ รู้ เคา้ โครงเรอ่ื งทด่ี ี
สมรรถนะของผูเรยี น

ความสามารถในการสอื่ สาร

คณุ ลักษณะอันพงึ ประสงค ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¹�ÊÙ¡‹ ÒÃàÃÂÕ ¹

1. ใฝเรียนรู
2. รกั ความเปนไทย

กระตนุ ความสนใจ Engage

1. ใหน ักเรียนวาดภาพตวั ละครในวรรณคดีไทย
มา 1 ตัว แลวครสู มุ นกั เรยี นออกมาเลา
เร่อื งราวของตวั ละครทว่ี าดพอเขา ใจ

2. ใหน กั เรยี นดภู าพในหนังสือ หนา 60 แลว ครู
สนทนากบั นักเรยี นเก่ียวกับภาพ โดยอาจใช
คาํ ถามถามนกั เรยี น ดังนี้
• ผูแสดงในภาพแสดงละครเรอ่ื งใด สงั เกตจาก
อะไร
(แนวตอบ เรื่องขนุ ชา งขนุ แผน สงั เกตจาก
เครอ่ื งแตง กายผูชายเปน ลักษณะของขุนแผน
กาํ ลังขมี่ า สหี มอก)

?

¹¡Ñ àÃÕ¹¤Ô´Ç‹Ò¼ŒáÙ Ê´§ã¹ÀÒ¾
áÊ´§ÅФÃàÃÍè× §ã´ Êѧࡵ¨Ò¡ÍÐäÃ

๖0

เกร็ดแนะครู ขอ สแอนบวเนน Oก-าNรคEิดT
ละครท่ดี ีมีลักษณะอยา งไร
ครูจัดกระบวนการเรยี นรูโ ดยใหนักเรยี นปฏิบตั ิ ดังนี้ 1. ใชอปุ กรณราคาแพง
• อภปิ รายประเภทละครไทยและองคประกอบละคร 2. นักแสดงหนา ตาดี
• ปฏบิ ตั กิ ารเขียนบทละครอยางงายๆ 3. มีเคา โครงเร่อื งดี
จนมีความรูความเขาใจเก่ียวกับการละครเบ้ืองตน และสามารถเขียนบทละคร 4. มีฉากท่สี วยงาม
อยา งงายๆ ได วิเคราะหคําตอบ ตอบขอ 3. เพราะการเขียนเคา โครงทม่ี ีคุณภาพ
จะทําใหเร่อื งท่แี สดงนา สนใจ นา ตดิ ตาม ไมส รางความเบอ่ื หนายใหก บั ผชู ม

60 คูมอื ครู

กระตุนความสนใจ สสาํ าํ รรEวxวpจจloคคrนeน หหาา ออธธบิ ิบEาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล
Engage Expand Evaluate
Explore Explain Explore
สาํ รวจคน หา

การละครเบé×องµ้น ใหนักเรียนบอกช่ือตัวละครไทยท่ีนักเรียนรูจัก
แลวออกมาเลาใหเพื่อนฟงหนาช้ันเรียนวา เปนชื่อ
ละครเป็นการแสดงศิลปะอย่างหนึ่งท่ีสะท้อนให้เห็นลักษณะชีวิตความเป็นอยู่ ค่านิยม ตวั ละครในเรื่องอะไร และมเี รอื่ งราวอยางไร
ขนบธรรมเนียมประเพณี และศิลปวัฒนธรรม โดยน�าเรอื่ งราวจากประสบการณแ์ ละจนิ ตนาการ โดยเลา ใหพ อเขาใจ จากนนั้ ครูตรวจสอบวา
มาผูกเป็นเนื้อเร่ืองและน�าเสนอในรูปแบบการแสดง ซ่ึงมีนักแสดงเป็นผู้สื่อความหมายต่างๆ ถกู ตอ งหรอื ไม
และเรื่องราวใหผ้ ู้ชมเข้าใจ
อธบิ ายความรู Explain
๑. ประเภทละครไทย
1. ใหน กั เรยี นชวยกนั อธิบายความหมายของละคร
ละครไทยแบง่ ออกเปน็ ๒ ประเภทใหญ่ๆ ได้ดังนี้ แลวครูอธบิ ายเพ่ิมเติมวา ละครเปน การแสดง
อยา งหนึง่ ทสี่ ะทอ นใหเหน็ ลกั ษณะชีวิต
๑) ละครรา� ทเ่ี ปน แบบแผน ความเปนอยู คานิยม ขนบธรรมเนยี มประเพณี
(๑) โนรา หรอื มโนราห ์ (๒) ละครชาตรี (๓) ละครนอก (๔) ละครใน และศลิ ปวัฒนธรรม

๒) ละครรา� แบบปรับปรงุ ขน้ึ 2. ครูอธบิ ายเพิ่มเติมใหน ักเรยี นรูวา ละครไทย
(((๑๒๓))) ลลละะะคคครรรดพเสกึันภดทา�าา บ2งร 1รพ์ แบงออกเปน 3 ประเภทใหญๆ คอื
(๖) ละครร้อง 1) ละครรํา เปน ละครท่ใี ชศ ิลปะการรา ยราํ
ในการดาํ เนินเรอ่ื ง
(๔) ละครสังคตี • ละครรอ้ งล้วนๆ 2) ละครรอง เปนละครทใี่ ชศ ิลปะการรอ ง
(๕) ละครหลวงวิจติ รวาทการ • ละครร้องสลบั พูด ดาํ เนินเร่อื ง
3) ละครพดู เปนละครท่ีใชศิลปะการพดู
(๗) ละครพดู ในการดาํ เนินเรื่อง
โดยใหน กั เรยี นดูเนือ้ หาในหนงั สือ หนา 61
• ละครพูดล้วนๆ ประกอบ
• ละครพูดสลบั ล�า
• ละครพดู รอ้ ยกรอง 3. ใหน กั เรียนชวยกันอธิบายลักษณะของละคร
ทด่ี แี ละมีคุณภาพตามความเขา ใจของนกั เรยี น
๒. องคป์ ระกอบของละคร จากนนั้ ครอู ธบิ ายเพิ่มเติมวา ละครทด่ี แี ละมี
ละครทดี่ ีและมคี ณุ ภาพ ต้องมีองคป์ ระกอบที่ครบถ้วนสมบูรณ์ เพือ่ ท�าใหผ้ ชู้ มเกดิ ความ คุณภาพนัน้ จะตอ งมอี งคประกอบทคี่ รบถว น
สนใจและติดตามชมจนจบการแสดง รวมทัง้ เกดิ ความสนกุ สนานเพลิดเพลิน สมบูรณ
ละครทั่วไป มอี งค์ประกอบทสี่ า� คัญ ดังน้ี
๑) เนอ้ื เรื่อง ผู้ชมจะรับรู้เร่ืองราวของละครจากการฟังบทสนทนาของตัวละคร 4. ครแู ละนกั เรยี นรว มกนั อภปิ รายถงึ องคป ระกอบ
ดังนนั้ ผูแ้ ตง่ บทละครจะต้องสื่อเรื่องราวให้ผชู้ มเขา้ ใจและรสู้ ึกคล้อยตามไปกับบทละครให้ได้ ของละคร โดยใหนกั เรยี นดเู น้อื หาในหนังสอื
๒) ตวั ละคร ผู้แสดงจะต้องแสดงให้มบี คุ ลกิ ลักษณะ กริ ยิ าทา่ ทางต่างๆ ใหต้ รงกบั หนา 61 ประกอบ และครูยกตัวอยาง
ลกั ษณะของตวั ละครเพอื่ ความสมจรงิ ท�าใหผ้ ู้ชมมีอารมณ ์ และความรูส้ กึ คลอ้ ยตาม ใหน ักเรียนเขาใจ
๓) บรรยากาศ การสร้างบรรยากาศรอบๆ จะต้องกลมกลืนกับการแสดง ซ่ึงจะช่วย
ใหผ้ ูช้ มรสู้ ึกคลอ้ ยตามไปกับเรอ่ื งได้
๔) บทสรปุ การแสดงละครควรมบี ทสรปุ วา่ ตอ้ งการใหผ้ ชู้ มไดข้ อ้ คดิ หรอื ไดแ้ นวคดิ
อะไรจากการชมละคร เพื่อนา� ไปประยุกต์ใชใ้ นชีวิตประจา� วัน

๖๑

ขอสแอนบวเนน Oก-าNรคEดิT นกั เรยี นควรรู

ละครเรือ่ งใดไมเ กี่ยวขอ งกับประเภทละครไทย 1 ละครพันทาง เปนละครแบบผสม ซึ่งเจา พระยามหนิ ทรศกั ด์ิธํารง (เพ็ง เพญ็ กลุ )
1. รามเกยี รต์ิ นําแบบละครยโุ รปมาปรับปรงุ คณะละครนอกของทา น นยิ มแสดงเรือ่ งที่มตี ัวละคร
2. สงั ขท อง เปนชาวตา งชาติ เชน สามกก ราชาธริ าช เปนตน
3. อิเหนา 2 ละครเสภา มีตนกําเนดิ จากการเลา นิทาน เมื่อการเลา นทิ านเปนทีน่ ิยมกัน
4. คกู รรม มากขนึ้ ทาํ ใหเกดิ การปรบั ปรุงและมกี ารคดิ แตงนทิ านเปนกลอนใสท ํานอง มีกรบั
ประกอบจังหวะ กลายเปนการขบั เสภา และมกี ารแสดงละครประกอบการขับเสภา
วเิ คราะหคาํ ตอบ ตอบขอ 4. เพราะคูกรรมเปนวรรณกรรมท่ีถูกนําไป จงึ เรยี กวา ละครเสภา

สรา งเปนละครโทรทศั นแ ละละครเวที ซ่งึ เปน ละครยุคใหม ไมเกีย่ วขอ ง
กับละครไทย และไมจ ัดอยูในประเภทใดของละครไทย

คมู ือครู 61

กระตุนความสนใจ สาํ รวจคน หา ออธธบิ บิ Eาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล
Explore Expand Evaluate
Engage Explain Explain

อธบิ ายความรู

1. ใหน กั เรยี นเขียนเลาเรือ่ งเก่ยี วกบั การตนู หรือ ๓. การเขียนเค้าโครงเรือ่ งบทละคร
ภาพยนตรท ี่ชื่นชอบ แลวออกมาเลา ใหเ พ่อื นฟง การเขียนเค้าโครงเร่ืองบทละคร ต้องอาศัยทักษะการสังเกต ความรอบรู้ในเรื่องต่างๆ
หนา ชนั้ เรยี น จากน้ันครูและนักเรียนรวมกนั
อภปิ รายวา ประทบั ใจเรือ่ งเลาของเพอ่ื น ความคิดสร้างสรรค์ รวมทั้งทักษะการใช้ภาษา เพ่ือให้บทละครท่ีเขียนออกมาสมจริง และน่า
คนใดบา ง เพราะอะไร สนใจ

2. ครูอธิบายเพิ่มเติมวา การเลาเรอื่ งใหนา สนใจ การฝึกเขียนเค้าโครงเร่ืองของบทละคร ควรเร่ิมต้นฝึกเขียนโดยก�าหนดใจความส�าคัญ
และสนกุ สนานน้นั นักเรยี นจะตอ งมหี ลกั การ และเขยี นเปน็ ขน้ั ตอน ดังนี้
เขยี นเคาโครงเรื่องทีจ่ ะเลา ทดี่ ี ซึ่งคลายกับ
การเขยี นเคาโครงเรื่องของบทละคร หลักการเขยี นเค้าโครงเร่ืองบทละคร

ขั้นที ่ ๑ ก�าหนดองค์ประกอบหลักวา่ ใคร ท�าอะไร กบั ใคร ท่ีไหน ดังตวั อย่าง
ใคร (ตัวละคร) : แมวสาว
ท�าอะไร (พฤติกรรม) : หลงรักมนุษย์
กบั ใคร (ตัวละคร) : เศรษฐีหนมุ่
ทีไ่ หน (ฉาก) : บ้านหลงั ใหญ่

ขั้นท่ ี ๒ เขียนโครงเรื่องโดยนา� ข้อมลู มาวางเปน็ แผนผงั ดังตัวอยา่ ง

ฉากในเรอ่ื งประกอบดว้ ย ตวั ละครในเรือ่ งประกอบด้วย

…º…ŒÒ…¹…Ë……Ņѧ…ã…Ë…Þ…â‹…µ…Ë……Ã…ËÙ …Ã…Ò……………………………… …á…Á…Ç…………àÈ…Ã……É…°…ËÕ …¹……ÁØ‹ …………Ë…¹……Ù ………¹…Ò…§…¿…Ò‡…

ขอ้ คิดที่ไดจ้ ากเรอ่ื ง บทละครเร่อื ง จุดเรม่ิ ตน้ ของเรื่อง
ประกอบดว้ ย
…á…Á…Ç…Ê…Ò…Ç…¡…Ѻ……àÈ…Ã…É……°…ÕË…¹…‹ÁØ….. …àÈ……Ã…É…°…ËÕ ……¹…‹ØÁ…ª…Í…º……àÅ…éÂÕ……§á…Á……Ç…………..
…¾…¹é× …à…¾…à…º…é×Í…§…Ë…Å……ѧ…·…àèÕ »……¹š …¨…Ã…§Ô …… …·…íÒ…ã…˅ጠ…Á…Ç…Ë……Å…§…Ã…¡Ñ …àÈ…Ã……É…°…ÕË…¹……ÁØ‹ ……..
…äÁ……ã‹ ª…‹Ê……è§Ô …·…èÕ¨…Ð…»…¡…»……´…¡…¹Ñ …§…‹Ò…Â…æ…
สถานการณ์ส�าคญั ในเรื่อง
จุดจบของเรอ่ื ง
…á…Á…Ç…Ê…Ò…Ç…¡…Å……ÒÂ……Ã…Ò‹ …§à…»…š¹……Ê…Ò…Ç…Ê…Ç…Â…..
…Ê…Ò…Ç…Ê…Ç…Â…µ…ÍŒ…§…¡…Å……Ò…Â…Ã…‹Ò…§…à»…¹š……á…Á…Ç…µ…Ò…Á…à…´…ÁÔ … …á…µ…‹ ……ѧ¤……§ä…Å…‹¨…Ѻ……Ë…¹…¡Ù ……Ô¹……………………..
…྅…Ã…ÒÐ…ä…Á…‹Í…Ò…¨…Å……з……§éÔ …Ê…ÑÞ…ª…Ò…µ……Þ…Ò…³……à´…ÁÔ……ä´……Œ …¨…¹…à…È…Ã…É……°…ËÕ …¹…‹ØÁ……Á…Ò…¾…º…à…¢…ÒŒ ……………..

๖2

บูรณาการอาเซียน ขอ สแอนบวเนน Oก-าNรคEดิT
ขอ ใดไมไดกลาวถงึ หลักการเขยี นเคา โครงบทละคร
โขน เปน ละครประเภทหน่ึง ซง่ึ ประเทศในอาเซยี นบางประเทศกม็ กี ารแสดงชดุ นี้ 1. สรางฉากและเวทีของละครใหส มจรงิ
และมลี กั ษณะการแสดงทแี่ ตกตา งกนั ไป แตใ ชเรอ่ื งรามเกียรติ์เหมือนกัน 2. กาํ หนดองคประกอบหลักของเรื่อง
3. เขยี นรายละเอยี ดของเรอื่ ง
4. เขียนโครงเรื่อง
วิเคราะหค าํ ตอบ ตอบขอ 1. เพราะการสรางฉากและเวทเี ปนหลกั การ
จดั การแสดงละคร ซ่งึ เปนการปฏบิ ัติทีข่ า มข้ันตอนการเขยี นบทละครไปแลว
ดังนน้ั จงึ ไมถือวา เปน หลักการเขยี นเคา โครงบทละคร

การแสดงโขนของเมียนมา การแสดงโขนของอนิ โดนีเซยี

62 คมู ือครู

กระตุน ความสนใจ สํารวจคนหา ออธธบิ บิ Eาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล
Engage Explore Evaluate
Explain Expand Explain

อธบิ ายความรู

ขน้ั ที ่ ๓ เขยี นรายละเอยี ดการดา� เนนิ เรือ่ งราวทั้งหมด ครูและนกั เรียนรวมกนั อภิปรายใหเ ขาใจ
ถงึ หลกั การเขยี นเคาโครงเรอื่ งบทละคร โดยให
นกั เรยี นดเู นือ้ หาในหนังสอื หนา 62 - 64 ประกอบ

การด�าเนินเรื่องราว : เศรษฐีหนุ่มรูปงามคนหน่ึงชอบ ๑
เลย้ี งแมวเปน็ อยา่ งมาก จนไมย่ อมแตง่ งานกบั สาวคนไหน
ส่วนแมวสาวที่เล้ียงไว้ ก็หลงรักเศรษฐีหนุ่มไม่เป็น
อันกินอนั นอน และรอ้ งไห้ครา�่ ครวญอยู่ทุกวนั นางฟ้าสงสารจึง
เสกใหแ้ มวกลายรา่ งเป็นสาวสวย
๒ โดยมีข้อแม้ว่า ต้องละท้ิงสัญชาตญาณเดมิ
ไม่เชน่ นั้นจะตอ้ งกลบั มาเป็นแมวอีก
สาวสวยรบั ค�าสญั ญาทนั ท ี เมือ่ เศรษฐีหนมุ่
ไดพ้ บกบั สาวสวย กห็ ลงรกั ทนั ทแี ละขอแตง่ งานดว้ ย
เวลาผา่ นไปไมน่ าน สาวสวยก็ไมอ่ าจละทงิ้
สญั ชาตญาณเดมิ ได ้ เมอ่ื พบเหน็ หน ู จงึ วง่ิ ไลก่ วดและจับหนกู ินตอ่ หนา้ เศรษฐีหน่มุ
ยังไมท่ ันทเ่ี ศรษฐหี นมุ่ จะพดู อะไร สาวสวยก็กลายรา่ งเปน็ แมวตามเดิม

ขนั้ ที ่ ๔ เขียนบทละคร ตามรายละเอียดท่ที �าไว้

ฉากท่ี ๑ สมมตเิ ปน็ บา้ นเศรษฐหี ลงั ใหญโ่ ตหรหู รา มหี นมุ่ เศรษฐรี ปู งามและแมวสาวอาศยั อยู่

เศรษฐีหนุ่มผู้นี้ชอบเลี้ยงแมวเป็นอย่างมาก จนไม่ยอมแต่งงานกับสาวคนไหน ส่วนแมวสาว
ทเ่ี ลย้ี งไว้ก็หลงรกั เศรษฐหี นมุ่ ไม่เปน็ อันกินอนั นอน และร้องไห้คร�า่ ครวญอยทู่ กุ วนั
เศรษฐหี นมุ : เจา้ แมวเหมยี วของขา้ เจา้ รไู้ หมขา้ รกั เจา้ มากนะ เราจะอยดู่ ว้ ยกนั แบบนตี้ ลอดไปนะ
แมว: เหมยี ว(แมวรอ้ งรบั เสยี งเศรา้ ) พรอ้ มทง้ั รอ้ งไหค้ ราํ่ ครวญในใจวา่ ฮอื ๆ… ขา้ รกั ทา่ นทา่ นเศรษฐี

ฉากที่ ๒ ภายในห้องใต้หลังคาบ้าน นางฟ้าเห็นแมวนอนร้องไห้คร�่าครวญก็นึกสงสาร
จะเสกให้แมวกลายร่างเป็นสาวสวย โดยมีข้อแม้ว่าต้องละท้ิงสัญชาตญาณเดิม ไม่เช่นน้ัน
จะต้องกลบั มาเปน็ แมวอกี แมวตกลงรบั ค�าทนั ที แล้วนางฟา้ กเ็ สกให้แมวเปน็ สาวสวย
นำงฟำ : เจา้ แมวเหมียว เจ้าอยากสมหวงั ในความรักหรอื ไม่
แมว : อยากคะ่ ทา่ นนางฟา
นำงฟำ : ถา้ เจา้ อยากสมหวงั ในความรัก ข้าจะใหเ้ จ้าเปนคน แต่เจ้าต้องไมแ่ สดงกริ ิยาทา่ ทาง
ที่เปน แมวนะ เพราะถ้าเจ้ายังแสดงทา่ ทางเปนแมวอีก เจ้าจะต้องกลายร่างมาเปนแมวเชน่ เดิม
แมว : ได้ค่ะ ข้าสญั ญา
นำงฟำ : ขา้ ขอให้เจา้ กลายรา่ งเปน หญิงงาม ณ บดั น้ี (ทันใดนั้นแมวก็กลายร่างเปน หญงิ สาว
ท่มี หี น้าตาและผวิ พรรณทีง่ ดงาม ผดุ ผอ่ ง)
๖3

ขอ สแอนบวเนน Oก-าNรคEดิT เกร็ดแนะครู
ขอ ใดนาจะเปน บทสรุปของละครเร่อื ง “ชาวบานบางระจัน”
1. รกั ชาติย่ิงชพี 2. พระคุณของแม ครอู าจใหน ักเรียนเลน ละครสดๆ โดยไมม กี ารคดิ บทละครมากอ น ดงั นี้
3. ทําดไี ดด ีมถี มไป 4. ธรรมะคอื แสงสวา ง 1. ครูกําหนดสถานการณว า ใคร ทาํ อะไร กบั ใคร ทไ่ี หน
2. ครูสุม นกั เรยี นออกมาแสดงตามสถานการณท่กี ําหนด โดยคดิ บทพดู เอง
วเิ คราะหคาํ ตอบ ตอบขอ 1. เพราะละครเรอื่ ง “ชาวบา นบางระจัน” การเลน ละครนจี้ ะชว ยฝกปฏภิ าณไหวพริบ และฝก ทกั ษะการแสดงเบือ้ งตน
ของนักเรียนไดด ี
เปนเรอื่ งราวของชาวบานในหมบู า นบางระจัน ในสมยั กรงุ ศรอี ยธุ ยา
ทเ่ี สียสละชีวิตเพ่อื ปกปองบา นเมืองจากพมา จงึ ไดข อ สรุปวา รกั ชาติย่งิ ชพี เบศรู ณรากษารฐกิจพอเพยี ง

กจิ กรรมสรา งเสรมิ แบง กลมุ เขยี นบทละครสนั้ ๆ เกยี่ วกบั หลกั เศรษฐกจิ พอเพยี ง จากนนั้ ออกมาแสดง
ใหเ พ่ือนดู และรว มกันสรุปขอ คิดที่ไดจ ากละคร
ใหน กั เรยี นเขยี นบทละครส้ันๆ จากนิทานหรอื การตูนทีช่ ่นื ชอบ โดยใช
แผนผังในหนงั สือ หนา 62-64 เปน ตน แบบในการเขยี น จากนั้นนาํ เสนอ คมู อื ครู 63
ผลงานท่ีหนาชนั้ เรยี นและนํามาสง ครู

กระตนุ ความสนใจ สํารวจคน หา อธบิ ายความรู ขขยยาายยEคคxpววaาาnมมdเเขขา าใจใจ ตตรรวEวvจจaสสluออaบtบeผผลล
Explore Explain
Engage Expand Expand Evaluate

ขยายความเขา ใจ

ใหน ักเรียนทาํ กิจกรรมการเรียนรูในหนังสอื ฉากท ี่ ๓ สวนดอกไม้หน้าบ้านหนุ่มเศรษฐี เศรษฐีหนุ่มก�าลังชมดอกไม้อยู่ เม่ือได้พบกับ
หนา 64
สาวสวย (แมวท่แี ปลงร่างเป็นคน) กห็ ลงรกั ทันทีและขอแตง่ งานดว้ ย
ตรวจสอบผล Evaluate เศรษฐีหนมุ : เจ้าชอื่ อะไร แม่สาวน้อย
แมว : ข้าชอ่ื ว่า แคทที คะ่
ครตู รวจสอบผลการเขียนเคาโครงเรอ่ื งของ เศรษฐีหนุม : เจา้ ช่างงดงามย่งิ นกั ข้าหลงรักเจ้าต้งั แต่แรกเห็นเลย เจา้ แตง่ งานกับขา้ นะแคทที
บทละครของนกั เรยี น โดยพิจารณาวา นักเรียน แมว : (แมวสาวทาํ ทา่ เขนิ อาย) คะ่ ท่านเศรษฐี
เขียนบทละครไดส มบรู ณถ ูกตอ งหรอื ไม
ฉากท ่ี ๔ เวลาผ่านไป สาวสวยก็ไม่อาจละท้ิงสัญชาตญาณเดิมได้ ในห้องอาหารอันหรูหรา
หลักฐานแสดงผลการเรยี นรู
ขณะที่เศรษฐีหนุ่มและแคททีก�าลังน่ังรับประทานอาหารกัน แคททีได้เหลือบไปเห็นหนูตัวหน่ึง
ผลการเขยี นเคาโครงเร่อื งของบทละคร เธอจึงวิง่ ไล่กวดและจบั หนกู นิ ตอ่ หนา้ เศรษฐีหนมุ่ และยงั ไม่ทนั ทีเ่ ศรษฐีหนุม่ จะพูดอะไร แคทที
ก็กลายร่างเป็นแมวตามเดิม
แมว : เจ้าหนนู ้อย เจา้ มาใหข้ า้ จับซะดีๆ นะ
หนู : (วิง่ หนแี มว) ไม่นะ อย่าจับขา้ ข้ากลัวแลว้
แมว : นแ่ี น่ะข้าจับไดแ้ ล้ว มาเปน อาหารของขา้ ซะดๆี (แมวกินหนู)
เศรษฐีหนุม : ทําหน้าตกใจมาก พร้อมท้ังอุทานออกมาว่า แคทที นี่เจ้า… เปนแมวหรือนี่
(พดู เบาๆ แบบเศร้ามากๆ)
แมว : ไม่นะข้าไม่อยากกลับไปเปนแมวอีก ท่านเศรษฐีช่วยข้าด้วย ข้ารักท่าน ท่านเศรษฐี
(แมวนอนรอ้ งไห้คร่ําครวญ)

¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ

ฝก คดิ ฉลาดทา�
เขยี นเคา้ โครงเรอ่ื งของบทละครมา ๑ เร่อื ง ตามตัวอยา่ งในหน้า ๖๒ - ๖๔ แลว้ ออกมา
แสดงหนา้ ชัน้ เรยี น
๖4

เกร็ดแนะครู ขอ สแอนบวเนนOก-าNรคEดิT
การเขียนเคา โครงเรือ่ งบทละคร ผเู ขยี นไมตอ งมีค ุณสมบัติขอ ใด
ครูจดั ใหมกี ารแสดงละครเปน กลุมๆ โดยใหน ักเรยี นเขียนบทละครตามท่ีเรยี น 1. ความรรู อบตวั
มาสัน้ ๆ ใชเ วลาแสดงไมมากนกั เพ่ือใหน กั เรียนมีความกลา ในการแสดงออกและ 2. ความกลา หาญ
มีทักษะการแสดงมากขน้ึ 3. ความชางสังเกต
4. ความคดิ สรา งสรรค
1. การทําความดีเพือ่ ในหลวง วิเคราะหคาํ ตอบ ตอบขอ 2. เพราะการเขียนเคา โครงเรอ่ื งบทละคร
2. ครอบครัวของฉนั ไมจําเปน ตอ งมีความกลา หาญ แตใหมีความรรู อบตัว ความชางสงั เกต
3. ฉนั รกั ประเทศไทย ความคดิ สรา งสรรค เพราะคุณสมบัตดิ ังกลา วสามารถเขยี นบทละครท่มี ี
4. คนไทยจติ อาสา คุณภาพได

64 คมู อื ครู

กกรระตะตนุ Eนุ nคคgววaาgามeมสสนนใจใจ สาํ รวจคน หา อธบิ ายความรู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล
Explore Explain
Engage Expand Evaluate

เปาหมายการเรียนรู

ôº··èÕ บอกประโยชนทีไ่ ดรบั จากการชมการแสดง
(ศ 3.1 ป.5/6)
การชมการแสดงท่ดี ี สาระสา� คัญ
การปฏบิ ัตติ ามหลกั การชมการแสดงและมีมารยาทในการชม ทา� ให้ สมรรถนะของผเู รยี น
ผชู้ มไดร้ บั ประโยชนจ์ ากการแสดง ทง้ั ในดา้ นความสนกุ สนานเพลดิ เพลนิ
ด้านความรู้ รวมทั้งได้ข้อคดิ ตา่ งๆ ความสามารถในการส่ือสาร

¡¨Ô ¡ÃÃÁ¹�ÊÙ¡‹ ÒÃàÃÂÕ ¹ คุณลกั ษณะอนั พงึ ประสงค

1. รักความเปนไทย
2. มจี ิตสาธารณะ

กระตนุ ความสนใจ Engage

1. ใหน กั เรยี นผลดั กนั มาเลา ประสบการณเ กยี่ วกบั
การไปชมการแสดงวา นักเรียนปฏิบตั ิตน
อยางไรบา งในการชมการแสดง

2. ใหนกั เรยี นดูภาพในหนังสอื หนา 65 แลว
สนทนากับนกั เรียนเกี่ยวกับภาพ โดยครูอาจใช
คาํ ถามถามนักเรยี น ดงั นี้
• ถา นกั เรยี นไดไ ปชมการแสดงในภาพ นกั เรยี น
จะปฏิบัติตนอยา งไร
(ใหนักเรียนตอบตามความคดิ อยา งอสิ ระ)

?

ËÒ¡ä´ŒÁÕâÍ¡ÒÊ仪Á¡ÒÃáÊ´§ã¹ÀÒ¾
¹¡Ñ àÃÂÕ ¹¨ÐàµÃÂÕ ÁµÇÑ áÅл¯ºÔ ѵµÔ ¹ÍÂÒ‹ §äÃ

๖5

ขอสแอนบวเนน Oก-าNรคEิดT เกรด็ แนะครู

ใครปฏิบัติตนเหมาะสมที่สดุ ในการไปชมการแสดง ครจู ดั กระบวนการเรยี นรโู ดยใหน ักเรียนปฏบิ ตั ิ ดังน้ี
1. อมั้ คยุ โทรศพั ทกบั เพื่อน • อภิปรายถงึ ประโยชนและคุณคาของการชมการแสดงนาฏศลิ ปไ ทย
2. เอแตงกายสภุ าพเรยี บรอ ย
3. เอกรับประทานขนมขณะชมการแสดง และละครไทย
4. ออ ยสงเสียงกรี๊ดเมอื่ พระเอกละครออกมา • อธบิ ายวิธีปฏบิ ตั ติ นเปนผมู ีมารยาทในการชมการแสดง
จนมคี วามรูความเขาใจประโยชนและคณุ คาของการชมการแสดงนาฏศิลปไทย
วิเคราะหคําตอบ ตอบขอ 2. เพราะการแตง กายสุภาพไปชมการแสดง และละครไทย

เปนการใหเกยี รติสถานท่แี ละผูแสดง ถอื เปนการปฏบิ ัตติ นทเ่ี หมาะสมทสี่ ดุ
สว นการรับประทานขนม การคุยโทรศัพท และสงเสียงกร๊ีด ถอื เปน การ
รบกวนผชู มคนอืน่ ๆ

คมู ือครู 65

กระตุน ความสนใจ สสาํ าํ รรEวxวpจจloคคrนeน หหาา ออธธบิ บิ Eาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล
Expand Evaluate
Engage Explore Explain

สาํ รวจคน หา Explore

ใหนกั เรียนชวยกันบอกวา นาฏศลิ ปไทยและ การªมการáส´งนาฏศิลป์ไทยáละละครไทย
ละครไทยมคี ณุ คา หรอื ความสาํ คญั ตอ เราอยา งไรบา ง
แลวครตู รวจสอบวา ถกู ตอ งหรือไม นาฏศิลป์ไทยและละครไทย ไดถ้ ูกสร้างสรรคม์ าจากวิถชี วี ติ ประเพณี วัฒนธรรมของ
คนไทย จึงเปน็ ส่ิงท่ีมคี ุณค่าควรแก่การชม สง่ิ ทผ่ี ูช้ มควรเรยี นรูแ้ ละทา� ความเขา้ ใจเก่ียวกับการ
อธบิ ายความรู Explain ชมการแสดงนาฏศิลป์ไทยและละครไทย มดี งั นี้

1. ใหน กั เรยี นชว ยกนั อธบิ ายวา การไปชมการแสดง ๑. คุณค่าของนาฏศิลปไ์ ทยและการละครไทย
นาฏศลิ ปไทยและละครไทย จะไดประโยชน
อยา งไรบาง จากนน้ั ครูอธิบายเพิม่ เตมิ ถึง ๑) เปนมรดกทางวฒั นธรรม ๒ ) เหปลน าทยี่รแวขมนขงองศลิ ปะ ๓) เปน การปลกู ฝงั จริยธรรม
ประโยชนข องนาฏศลิ ปไทยและละครไทย
โดยใหนกั เรียนดเู นื้อหาในหนังสอื หนา 66 นาฏศิลป์ไทยและละครไทย นาฏศิลป์ไทยและละครไทย ผทู้ เ่ี รียนนาฏศิลป์ไทยและ
ประกอบ และครูยกตัวอยา งมาอธบิ าย ได้แสดงถงึ ความเปน็ ไทย เปน็ แหล่งรวมผลงานศลิ ปะ ละครไทย ต้องผา่ นพิธไี หว้ครู
ใหน กั เรียนเขาใจยงิ่ ขน้ึ และความเปน็ ประเทศทมี่ ี แขนงต่างๆ เมือ่ ชมการแสดง และพธิ ีครอบครู ถือเปน็ การ
อารยธรรม จึงมีคณุ คา่ นาฏศลิ ป์หรอื ละครไทย ปลูกฝังจริยธรรมเรื่องความ
2. ครูและนกั เรียนรว มกนั อภิปรายถึงคณุ คาของ ควรแกก่ ารอนุรกั ษ์ มกั จะได้ชมผลงานศลิ ปะ กตัญทู างหนึง่
การแสดงนาฏศิลปไทยและละครไทย โดยให เหลา่ นั้นด้วย
นกั เรียนดเู น้อื หาในหนังสอื หนา 66 ประกอบ
๒. ประโยชนข์ องการชมการแสดงนาฏศิลปไ์ ทยและละครไทย
การชมการแสดงนาฏศลิ ป์ไทยและละครไทย ให้ประโยชน์ตอ่ ผชู้ ม ดังนี้
๑) ไดร้ บั ความสนกุ สนานเพลิดเพลนิ
๒) ไดแ้ ง่คดิ และคติสอนใจในการดา� เนินชีวติ
๓) มองเห็นแนวทางแก้ไขปญั หาหรอื ปรบั ปรงุ ส่งิ ต่างๆ ใหด้ ขี ้นึ
๔) เขา้ ใจตนเองและผอู้ ื่นมากข้ึนจากการไดช้ มการแสดงที่สะทอ้ นถึงปญั หาตา่ งๆ
๕) ได้รับความรู้ต่างๆ เพม่ิ มากขน้ึ
๖) ใชเ้ วลาใหเ้ ป็นประโยชน ์ และช่วยอนรุ ักษ์ศิลปวฒั นธรรมไทยใหค้ งอยู่
๓. การถา่ ยทอดอารมณ์ความรสู้ กึ ของการแสดง
การแสดงเป็นศิลปะการน�าเสนอเรื่องราวต่างๆ
อย่างหน่ึง โดยมีผู้แสดงเป็นผู้สื่อสารกับผู้ชมด้วยการ
ใช้ค�าพูดและท่าทางในการแสดง เพ่ือถ่ายทอดความคิด
อารมณ ์ และความรสู้ กึ การแสดงบางประเภทอาจใชท้ า่ ทาง
ในการส่ือสารหรือการถ่ายทอดอารมณ์ความรู้สึกแทน
ค�าพูด เชน่ โขน ละครใน เปน็ ตน้ โขนเปน็ การแสดงท่ีเน้นภาษาท่าและนาฏยศัพท์
ทส่ี วยงามในการสอื่ ความหมายตา่ งๆ

๖๖

บูรณาการอาเซียน ขอ สอบ O-NET
ขอ สอบป ’52 ออกเกี่ยวกับเรื่อง การชมการแสดง
ประเทศในอาเซียนบางประเทศ เชน อนิ โดนีเซีย ฟล ปิ ปน ส มสี ภาพภูมิศาสตร ขอใดกลาวถงึ สิง่ ที่ไดจากการชมนาฏศลิ ปพ ้นื เมอื งไดถ กู ตองท่สี ุด
เปน หมเู กาะ และไดร บั อทิ ธพิ ลทางวฒั นธรรมทคี่ อ นขา งแตกตา งจากประเทศอาเซยี น 1. ความสนกุ สนาน การแปรแถว และความสวยงาม
สวนใหญในภูมภิ าค จึงมลี กั ษณะการแสดงนาฏศลิ ปท แี่ ตกตางจากประเทศอ่ืนๆ 2. ความเปน อยู สภาพแวดลอ ม ศลิ ปะ และวัฒนธรรม
อยา งเหน็ ไดช ดั เชน ผแู สดงโขนของอนิ โดนเี ซยี ไมส วมหวั โขน ผแู สดงโขนของฟล ปิ ปน ส 3. อารมณน ักแสดง เครอ่ื งแตงกาย และอุปกรณ
แตงกายคลา ยกับชาวยุโรปสมยั กอน เปนตน 4. ดนตรี เครือ่ งแตง กาย และทา ราํ
วเิ คราะหค ําตอบ ตอบขอ 2. เพราะการแสดงนาฏศลิ ปพนื้ เมอื งมัก
สะทอนใหเหน็ ลักษณะชวี ติ ความเปนอยู คานยิ ม ขนบธรรมเนยี มประเพณี
และศิลปวฒั นธรรมของทอ งถ่ิน

การแสดงโขนของอนิ โดนีเซีย การแสดงโขนของฟล ิปปนส

66 คมู อื ครู

กระตุน ความสนใจ สาํ รวจคน หา ออธธบิ ิบEาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขขยยาายยEคคxวpวaาาnมมdเขเขา ใา จใจ ตตรรวEวvจจaสสluออaบtบeผผลล
Engage Explore
Explain Expand Evaluate

อธบิ ายความรู Explain

๔. หลักการชมการแสดงและมารยาทการชมการแสดง 1. ครูและนักเรยี นรวมกันอภิปรายถึงมารยาท
การชมการแสดงนาฏศิลป์ไทยและละครไทย ผู้ชมจะต้องมีหลักการชมท่ีถูกต้องและมี ในการไปชมการแสดง โดยใหนกั เรียนดเู นือ้ หา
ในหนงั สือ หนา 67 ประกอบ
มารยาทในการชม จงึ จะไดป้ ระโยชน์จากการชมและมีความสขุ กบั การชมการแสดง
2. ใหนกั เรยี นชว ยยกตวั อยางการไปชมการแสดง
หแลละกั ลกะาครรชไมทกยารแสดงนาฏศิลป์ไทย มารยาทในการชมการแสดง ทง้ั ทีด่ ีและไมด ี แลวครแู ละนกั เรียนรวมกนั
อภิปรายวา แบบไหนควรปฏิบตั ิ แบบไหน
ไมค วรปฏบิ ัติ

๑) ศึกษาทา่ รา� และความรูพ้ ้ืนฐานของการ ๑) แต่งกายสภุ าพเรยี บรอ้ ยให้เหมาะสม ขยายความเขา ใจ Expand
แสดงที่ชม เพอื่ เขา้ ใจทา่ ร�าและทม่ี า กับสถานที่
ของการแสดงมากขึน้ ๒) ไมห่ ยอกล้อกันหรือลุกเดนิ ไปมาขณะ ใหน ักเรยี นทาํ กิจกรรมการเรียนรูใ นหนังสือ
๒) ศึกษาเพลงและดนตรีที่ใชป้ ระกอบ ชมการแสดง หนา 67
การแสดง เพอื่ เข้าใจเรอ่ื งราวหรือ ๓) ไม่ส่งเสียงดังหรือโห่รอ้ งเยาะเย้ย
ความหมายทีผ่ แู้ สดงต้องการส่ือ ผแู้ สดง ตรวจสอบผล Evaluate
๓) ศึกษาเครอ่ื งแตง่ กายของผ้แู สดง ทา� ให ้ ๔) ไม่รบั ประทานอาหารทีม่ ีกลน่ิ แรง
ร้จู ักตัวละครและลกั ษณะเดน่ ของตัวละคร ขณะชมการแสดง ครูตรวจสอบผลการบอกประโยชนท่ไี ดร ับ
มากขึ้น ๕) ตั้งใจชมการแสดง มีอารมณร์ ่วม จากการชมการแสดงนาฏศิลป โดยพิจารณาวา
๔) ศึกษาตวั ละครแต่ละตัวว่า มบี ทบาท ในการแสดง นักเรยี นบอกไดถกู ตองหรือไม
ฐานะอะไรบ้าง เพือ่ สามารถปะติดปะต่อ ๖) ปรบมอื ให้เกยี รตผิ ู้แสดงก่อนและหลงั
เรื่องราวได้ จบการแสดง หลักฐานแสดงผลการเรียนรู
๕) ศกึ ษาสจู ิบตั ร หรือคอยฟงั พิธกี รบรรยาย
เรอ่ื งราวหรอื ทม่ี าของการแสดงอยา่ งตงั้ ใจ ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ ผลการบอกประโยชนจ ากการชมการแสดง
เพ่ือจะไดเ้ ขา้ ใจทมี่ าของการแสดงมากข้ึน นาฏศลิ ป
๖) ไปถงึ สถานท่ีแสดงกอ่ นเวลา เพอ่ื จะได้
เตรียมตัวให้พรอ้ มและได้ชมการแสดง
ตงั้ แต่เริ่มต้น

ฝกคดิ ฉลาดทา�
เลือกชมวดี ทิ ัศนก์ ารแสดงนาฏศิลปไ์ ทยทช่ี ่นื ชอบ แลว้ เขยี นบอกถึงประโยชนท์ ีไ่ ด้รบั จาก
การชมการแสดง

๖7

ขอ ใดไมค วรปฏิบัติขณะชมการแสดง ขอ สแอนบวเนนOก-าNรคEดิT เกร็ดแนะครู
1. ปรบมือใหกําลงั ใจนักแสดง
2. น่ังชมการแสดงอยางต้ังใจ ครอู าจใหน กั เรียนไดแ สดงบทบาทสมมุติเปน ผูชมการแสดง โดยแบงกลมุ เปน
3. ตะโกนคยุ กันเสยี งดงั 2 กลุม ดงั น้ี
4. ปด โทรศัพทเ คลื่อนท่ี
1. แสดงเปน ผูชมทีด่ ี
วเิ คราะหคําตอบ ตอบขอ 3. เพราะการตะโกนคุยกนั ทําใหเกิดเสยี งดงั 2. แสดงเปน ผูชมทไ่ี มดี
แลวครแู ละนกั เรียนรวมกนั อภิปรายสรปุ จากการแสดงวา นกั เรียนควรปฏิบัตติ น
และผชู มคนอน่ื อาจจะไมมีสมาธใิ นการชมการแสดง ซึ่งถือวาเปน พฤตกิ รรม ตามกลุม ใด เพราะเหตุใด
ทีแ่ สดงออกถงึ การไมมีมารยาทในการชมการแสดง

คมู อื ครู 67

กกรระตะตนุ Eุนnคคgววaาgามeมสสนนใจใจ สาํ รวจคน หา อธบิ ายความรู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล
Explore Explain Expand Evaluate
Engage Engage

กระตนุ ความสนใจ

1. ครูนําภาพการแสดงนาฏศลิ ปพ้นื บานทอ งถ่นิ ô˹‹Ç¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃŒ·Ù èÕ
ตา งๆ มาใหน กั เรียนดู และถามนักเรยี นวา ¹Ò¯ÈÔÅ»äŠ ·Â ·ÍŒ §¶èÔ¹ä·Â
เปน การแสดงทอ งถิ่นใด และใหน กั เรยี นทม่ี ี
ประสบการณไ ปชมการแสดงนาฏศลิ ปพื้นบา น เป้าหมายการเรยี นรปู้ ระจ�าหน่วยที่ ๔
ออกมาเลาใหเ พ่ือนฟงหนา ช้นั เรียนวา ตนเอง
เคยชมการแสดงนาฏศลิ ปทองถนิ่ ชดุ ใด และ เม่ือเรยี นจบหน่วยน้ ี ผ้เู รียนจะมีความรู้ความสามารถต่อไปนี้
การแสดงชุดน้ันมลี ักษณะการแสดงอยางไรบา ง ๑. เปรียบเทยี บการแสดงประเภทตา่ งๆ ของไทยในแตล่ ะท้องถิ�นได้
(มฐ. ศ ๓.๒ ป.๕/๑)
2. ใหนักเรียนดูภาพในหนังสือ หนา 68 แลวถาม ๒. ระบุหรอื แสดงนาฏศลิ ป ์ นาฏศลิ ป์พ้ืนบา้ นที่สะท้อนถึงวฒั นธรรม
นักเรยี น ดงั น้ี และประเพณไ� ด้ (มฐ. ศ ๓.๒ ป.๕/๒)
• การแสดงในภาพเปน การแสดงของทองถน่ิ ใด
สังเกตจากสิ่งใด
(แนวตอบ การแสดงในภาพเปน การแสดง
นาฏศลิ ปทองถ่นิ ภาคเหนอื มชี อ่ื ชดุ วา
ฟอนเทียน สงั เกตจากเครอ่ื งแตงกายของ
ผูแสดง เปนเคร่อื งแตง กายพ้ืนบา นภาคเหนอื
ในมือ ถือเทยี นขางละเลม )

๖๘

เกร็ดแนะครู

ในหนวยการเรยี นรทู ่ี 4 มีเนอื้ หา ดงั น้ี
1. ลักษณะการแสดงพน้ื บา นทองถิ่นตา งๆ และปจ จยั ทมี่ ผี ลตอ การแสดง

ทอ งถ่นิ (ศ 3.2 ป.5/1)
2. การแสดงนาฏศลิ ปพ นื้ บานของแตล ะทอ งถ่นิ (ศ 3.2 ป.5/2)

68 คมู อื ครู

กกรระตะตนุ Eนุ nคคgววaาgามeมสสนนใจใจ สาํ รวจคน หา อธิบายความรู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล
Explore Explain
Engage Expand Evaluate

เปา หมายการเรียนรู

ñº··Õè สาระส�าคญั 1. เปรยี บเทยี บการแสดงประเภทตางๆ ของไทย
ในแตละทอ งถ่นิ (ศ 3.2 ป.5/1)
นาฏศิลปไ์ ทย การแสดงนาฏศิลป์ในแตล่ ะท้องถนิ� มลี กั ษณะท่แี ตกต่างกนั
ในทอ้ งถนิ� ตามวัฒนธรรม ประเพณ� ของแต่ละทอ้ งถน�ิ 2. ระบหุ รือแสดงนาฏศลิ ป นาฏศิลปพ น้ื บาน
ที่สะทอ นถึงวัฒนธรรมและประเพณี
(ศ 3.2 ป.5/2)

¡¨Ô ¡ÃÃÁ¹�Ê‹Ù¡ÒÃàÃÕ¹ สมรรถนะของผเู รยี น

ความสามารถในการส่อื สาร

คณุ ลกั ษณะอันพึงประสงค

1. ใฝเรียนรู
2. รกั ความเปน ไทย

กระตนุ ความสนใจ Engage

? ใหนกั เรยี นดภู าพในหนังสอื หนา 69 แลวถาม
นกั เรยี น ดังนี้
¡ÒÃáÊ´§ã¹ÀÒ¾ ໚¹¢Í§·ÍŒ §¶Ôè¹ã´
ÁÕàÍ¡Åѡɳ㏠¹¡ÒÃáÊ´§Í‹ҧäà • การแสดงในภาพ เปน การแสดงนาฏศลิ ป
ของทอ งถิ่นใด และมีลกั ษณะเดน อยา งไร
๖๙ (แนวตอบ การแสดงในภาพ คือ การแสดง
โนรา เปนการแสดงของทอ งถน่ิ ภาคใต
มลี กั ษณะเดน คือ ผูแสดงแตงกายคลา ยกนิ รี
สวมเล็บ สวมเทริด และใชท าราํ ทมี่ ีลกั ษณะ
เฉพาะ)

ขอสแอนบวเนน Oก-าNรคEดิT เกร็ดแนะครู

ขอใดไมส มั พันธก ัน ครจู ัดกระบวนการเรียนรูโดยใหน กั เรียนปฏิบัติ ดงั น้ี
1. ฟอ นเล็บ - ผแู สดงสวมเลบ็ ประกอบการแสดง • อภปิ รายความสมั พันธของนาฏศิลปกับวฒั นธรรมประเพณีทอ งถ่ิน
2. ฟอ นภูไท - ผูแ สดงสวมเล็บประกอบการแสดง • อธิบายการแสดงนาฏศิลปพ้ืนบา นของทองถิ่นตางๆ
3. รองเงง็ - ผูแสดงสวมเล็บประกอบการแสดง จนมคี วามรคู วามเขาใจในเรอ่ื งการแสดงนาฏศิลปพ ้นื บาน จนสามารถอธิบาย
4. โนรา - ผแู สดงสวมเล็บประกอบการแสดง ลกั ษณะการแสดงนาฏศลิ ปพน้ื บาน และเปรียบเทียบการแสดงประเภทตางๆ

วเิ คราะหค ําตอบ ตอบขอ 3. เพราะการแสดงรองเงง็ เปน การแสดงท่ีเนน

การเตน ราํ ผูแ สดงไมตองสวมเล็บในขณะแสดง สวนฟอนเล็บ ฟอนภูไท
โนรา ผแู สดงจะตอ งสวมเล็บตามรูปแบบการแสดง ซึ่งถือเปนเอกลักษณ
ของการแสดงทั้งสามชุดน้ี

คูมอื ครู 69

กระตุนความสนใจ สสาํ ํารรEวxวpจจloคคrนeน หหาา ออธธบิ ิบEาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขขยยาายยEคคxpววaาาnมมdเเขขา าใจใจ ตรวจสอบผล
Evaluate
Engage Explore Explain Expand

สาํ รวจคน หา Explore

ใหน กั เรียนชวยกนั บอกชือ่ การแสดงนาฏศลิ ป ๑ ความสมั พันธ์ของนาฏศิลป์กบั วัฒนธรรมประเพณที อ้ งถิ่น
พ้ืนบานของทองถ่ินตางๆ ท่ีรูจัก แลวครูตรวจสอบ
ความถูกตอ ง วฒั นธรรมประเพณที ้องถ่นิ เปน็ สิง่ ทท่ี �าให้เกิดการแสดงนาฏศิลป์ท้องถิน่ ซ่ึงการแสดง
นาฏศิลป์ของแต่ละท้องถิ่น มักมีความงดงามและมีลีลาการร่ายร�าท่ีแตกต่างกันออกไปตาม
อธบิ ายความรู Explain วัฒนธรรม ประเพณี ความเช่ือ และวถิ ชี วี ิตของคนในแต่ละทอ้ งถ่ิน

1. ครูและนกั เรยี นรว มกนั อภิปรายถึงลกั ษณะการ ๑. ลักษณะการแสดงพ้นื บ้านท้องถิ่นต่างๆ
แสดงพื้นบา นทองถิน่ ตางๆ โดยใหน ักเรยี น
ดเู นือ้ หาในหนังสือ หนา 70 ประกอบ การแสดงพ้นื บา้ นของไทย มลี ักษณะแตกตา่ งกนั ตามภูมิประเทศต่างๆ ดังนี้

2. ครอู ธบิ ายเพมิ่ เตมิ วา การแสดงนาฏศลิ ปพ น้ื บา น ทอ้ งถิน่ ลกั ษณะการแสดง
มีลกั ษณะที่แตกตา งกนั ไปตามวฒั นธรรม ๑) ภาคเหนอื เคนนน้ ภดานคตเหรแีนลอื ะทเชา่ น่รา� ทฟช่ีอ้ า้นสนามุ่ วนไวหลม1อฟอ่ อ้นนชเอ้ ลยบ็ สฟวยอ้ งนาเมงย้ี สวะทเปอ้ น็นตใหน้ เ้ หน็ ถงึ วถิ ชี วี ติ ความเปน็ อยขู่ อง
ประเพณี ความเช่ือ และวถิ ีชีวิตของคนในแตล ะ ๒) ภาคอสี าน คเนวน้ามดเนชตื่อรตีแ่าลงะๆทา่ขรอ�างทคส่ี นนภกุ าสคนอาสี นานสเะชท่นอ้ นเซใหง้ิ เ้สหวน็ิง2กเาซรงิ้ ดแา� หรยงช่ไขีวม่ิตทดแ่ีเรดยี งบงฟ่า้อยนภแูไลทะยเดึปถน็ ือตปน้ ระเพณี
ทอ งถิน่ สงิ่ ทกี่ ลา วมาน้ี ลว นเปนปจ จยั ทก่ี อให
เกิดการสรางสรรคก ารแสดงนาฏศิลปพ น้ื บา น ๓) ภาคกลาง เน้นดนตรีและท่าร�าที่สนุกสนานครึกครื้น สะท้อนให้เห็นถึงวิถีชีวิตที่สนุกสนาน ร่ืนเริง และ
ของแตล ะทองถิน่ ขนึ้ มีชีวิตชวี าของคนในทอ้ งถน่ิ ภาคกลาง เช่น เตน้ กา� รา� เคยี ว ร�าเถิดเทิง ระบ�าชาวนา เป็นต้น

ขยายความเขา ใจ Expand ๔) ภาคใต้ เนน้ ดนตรแี ละทา่ รา� ทร่ี วดเรว็ และสนกุ สนาน สะทอ้ นใหเ้ หน็ วฒั นธรรม ความเปน็ อยู่ และประเพณี
ของคนภาคใตอ้ ยา่ งชัดเจน เชน่ ระบ�ารองเงง็ ระบา� ร่อนแร่ ระบา� ตารกี ีปสั รา� ซา� เป็ง เป็นตน้
ใหน กั เรยี นทาํ แผนผงั ความคดิ อธบิ ายลกั ษณะ
การแสดงนาฏศลิ ปพ ้นื บา นตางๆ และปจ จัยท่ีมี ๒. ปัจจยั ท่ีมอี ิทธพิ ลต่อการแสดงพน้ื บ้าน
อิทธิพลตอการแสดงนาฏศิลปพ้นื บา นมาพอเขาใจ
แลวนาํ มาสงครู ปัจจยั ส�าคัญที่ทา� ใหก้ ารแสดงพืน้ บา้ นของแต่ละท้องถิน่ แตกตา่ งกนั มี ๕ ประการ ดังน้ี

ปัจจัย อิทธิพลต่อการแสดงพน้ื บ้าน

๑) สภาพทาง เน่อื งจากสภาพทางภูมิศาสตร์ในแต่ละท้องถน่ิ มักแตกต่างกนั การแสดงพ้ืนบา้ นจงึ สอดคลอ้ ง
ภูมศิ าสตร์ กบั สภาพทอ้ งถิ่นนน้ั เช่น ทอ้ งถิ่นภาคกลางมแี ม่น�า้ ลา� คลองมาก และใช้การคมนาคมทางน้�า

เป็นส่วนใหญ่ จงึ มีการละเลน่ เพลงเรือเกิดขน้ึ เปน็ ต้น
๒) ประเพณี ในแต่ละท้องถ่ินมีประเพณีที่ผู้คนในท้องถิ่นน้ันยึดถือปฏิบัติกันอยู่ ซึ่งอาจมีลักษณะที่

คลา้ ยคลงึ กนั บา้ ง และแตกตา่ งกนั บา้ งในบางประเพณี การแสดงพนื้ บา้ นจงึ มลี กั ษณะสอดคลอ้ ง
กันตามประเพณีในท้องถิน่ น้ัน
๓) ศาสนา ประชาชนในแตล่ ะทอ้ งถน่ิ ของไทย สามารถเลอื กนบั ถอื ศาสนาไดอ้ ยา่ งอสิ ระ การแสดงทน่ี า� มา
รว่ มในพธิ กี รรมตา่ งๆ ทางศาสนา จงึ แตกตา่ งกนั ตามลักษณะพธิ กี ารและความเชอ่ื
๔) ความเช่ือ ในแต่ละท้องถ่ินมีความเชื่อท่ีไม่เหมือนกัน ข้ึนอยู่กับวิถีชีวิตและวัฒนธรรมของคนใน
ท้องถ่ินซึ่งความเช่ือจะส่งผลต่อการสร้างสรรค์การแสดงพ้ืนบ้านของท้องถ่ินน้ัน เช่น
การละเล่นของชาวเขา ส่วนมากจะเปน็ การแสดงเพอ่ื บชู าเทพเจา้ เปน็ ต้น
๕) ค่านยิ ม คจา่ากนสยิ ภมาตพา่ งทๆางกภาูมรแิศสาดสงตพร์ื้นปบรา้ ะนเจพงึ ณมีคี วศาามสสนมัาพแันลธะก์ คับวคาา่มนเชยิ ่ือมขขอองงแทต้อ่ลงะถภิ่นูมนิภนั้ าๆค ท�าให้เกิดเป็น

70

นักเรียนควรรู ขอสอบ O-NET
ขอ สอบป ’55 ออกเก่ยี วกบั เรื่อง นาฏศลิ ปพื้นบา น
1 ฟอนสาวไหม เปนการแสดงนาฏศิลปของทอ งถ่ินภาคเหนอื ทา รา ยรําประยุกต การแสดงในขอ ใดทส่ี อ่ื ใหเ หน็ ถงึ ศลิ ปวฒั นธรรมทอ งถน่ิ ภาคเหนอื ของไทย
มาจากการทอผา ไหม โดยเริม่ จากการหกั รางถางพง เพาะปลูกฝา ยและหมอ นจนมา 1. ละครซอ ฟอนเทียน ฟอนเลบ็
จบท่ีชน่ื ชมผาท่ีทอเสร็จแลว 2. ฟอนเทียน ระบําเทพบันเทิง ฟอนเล็บ
2 เซิง สวงิ เปนการแสดงนาฏศิลปทองถ่นิ ภาคอีสาน มตี นกาํ เนดิ มาจาก 3. ฟอนภูไท 3 เผา ฟอนสาวไหม ฟอ นเลบ็
อ.ลาดยางตลาด จ.กาฬสนิ ธุ ทา ราํ ประยุกตม าจากชาวบา นภาคอสี าน ออกไปหาปลา 4. ระบาํ กฤดาภินหิ าร ฟอ นอวยพร รํากลองยาว
โดยใชส วงิ วิเคราะหคําตอบ ตอบขอ 1. เพราะละครซอ ฟอนเทียน ฟอ นเลบ็
เปนศิลปวัฒนธรรมทองถิ่นภาคเหนือของไทยท่ีเนนดนตรีและทารําท่ีนุมนวล
ออ นชอย สวยงาม ซึ่งสะทอ นใหเหน็ ถงึ วิถชี ีวติ ความเปนอยขู องคนภาคเหนือ

70 คมู อื ครู

กระตนุ ความสนใจ สสาํ าํ รรEวxวpจจloคคrนeน หหาา ออธธบิ ิบEาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล
Engage Expand Evaluate
Explore Explain Explore
สาํ รวจคน หา

ò การáส´งนาฏศลิ ปพ์ éน× บ้านของท้องถ่นิ µ‹างæ ใหนักเรยี นยกตวั อยา งการแสดงนาฏศิลป
พน้ื บานในทอ งถน่ิ ตนเองทป่ี ระทับใจ แลวเลา ถงึ
การแสดงพนื้ บ้านของท้องถิ่นต่างๆ มกั มีเอกลกั ษณข์ องตัวเอง ทัง้ ในด้านเครื่องดนตรี ความเปนมา เครอื่ งดนตรี เครอ่ื งแตง กาย
ท่ีใช้บรรเลงประกอบ เคร่อื งแตง่ กาย ท่าร�า และอ่นื ๆ ดงั ตัวอย่าง เนอื้ เพลง และทา รําของการแสดงชุดน้ัน
จากนน้ั ครตู รวจสอบความถกู ตอ ง
ฟอ้ นเงยี้ ว1 เปน็ การแสดงกลมุ่ ชาตฟพิ อนั นธ*์ุ เเงงย้ี ้ยี ววทอ่ี ยใู่ นประเทศเมยี นมาร ์ ตอ่ มาถกู เผยแพร่
ในคุ้มเจ้าหลวงของพระราชชายาเจ้าดารารัศมี พระนางจึงโปรดให้ นางหลง บุญจูหลง อธบิ ายความรู Explain
ปรบั ปรงุ ทา่ รา� ใหม ่ ตอ่ มาครลู มลุ ยมะคปุ ต ์ ไดเ้ ขา้ ไปเปน็ ครสู อนทคี่ มุ้ เจา้ หลวง จงึ ไดป้ รบั ปรงุ
ให้เป็นชุดการแสดงของกรมศลิ ปากรและเพิม่ เน้อื รอ้ งประกอบการแสดง 1. ครูและนกั เรียนรวมกันอภปิ รายถึงลกั ษณะ
การแสดงฟอนเงย้ี ว โดยใหน กั เรียนดเู นือ้ หา
ในหนงั สอื หนา 71 ประกอบ

2. ใหนักเรียนทําแผนผังความคิดสรุปลักษณะของ
การแสดงฟอ นเงยี้ วพอเขาใจ แลว นาํ ไปสงครู

ที่มำ : ศิลปากร, กรม. วิพธิ ทศั นา. ๒๕๔๒.

เครือ่ งดนตรี เครือ่ งแตง่ กาย เนอ้ื เพลง

ใชว้ งปพ่ี าทย์ไม้นวม แต่งกายเลยี นแบบกลมุ่ ชาตพิ นั ธุเ์ ง้ยี ว มีลกั ษณะเปน็ บทอวยพร
เพ่มิ ฉาบใหญ ่ และ ผู้หญงิ นุ่งผ้าซิ่นและสวมเสื้อแขนยาวสดี า� โดยยดึ เอาคณุ พระศรรี ตั นตรยั
โหมง่ ผูช้ าย นุ่งกางเกงขายาวและสวมเสือ้ เปน็ ทต่ี ั้ง ใหม้ าอวยชยั

แขนยาวสดี า� ทงั้ ผชู้ ายและผหู้ ญงิ สวมผา้ โพก ปกปักรกั ษาเพอ่ื ความเป็น
ศรี ษะและประดบั เครอื่ งโลหะสเี งนิ มอี ปุ กรณ์ สิรมิ งคล
ประกอบการแสดง คือ กิง่ ไม้

ทา่ รา� เปน็ การฟอ้ นระหวา่ งผแู้ สดงฝา ยชายและฝา ยหญงิ ออกมาทา� ทา่ รา� ตามทา� นองเพลง
ในท่าร�าก้าวเทา้ ท่าถอยเท้า ทา่ ตบมือ และท่ายืนย่อเขา่ สา่ ยสะโพก จากน้นั ผแู้ สดงจะทา� ทา่
ประกอบตามบทรอ้ ง จงั หวะทใี่ ชป้ ระกอบการฟอ้ นจะรวดเรว็ กระฉบั กระเฉง ทา� ใหก้ ารแสดง
เกดิ ความสนุกสนาน เพลิดเพลนิ

หมายเหตุ : ชาติพันธุ ์ หมายถงึ กลุ่มชนทม่ี ีลักษณะรปู รา่ ง ผิวพรรณคล้ายกัน มีวฒั นธรรมเหมือนกัน และพดู ภาษาเดยี วกัน 7๑

ขอ สแอนบวเนน Oก-าNรคEิดT เกร็ดแนะครู

ขอใดกลาวถูกตอ งเกย่ี วกับการแสดงฟอ นเง้ยี ว ครูใหค วามรเู พิม่ เติมกับนกั เรยี นวา การฟอนเงยี้ วเปนการฟอ นระหวา งผแู สดง
1. ใชผ แู สดงทีเ่ ปนผหู ญงิ ลว น ฝายชายและฝา ยหญิง ความงดงามของการแสดงฟอนเงย้ี วอยูท ีก่ ารแสดงกระบวน
2. เปน การแสดงทองถ่นิ ภาคอสี าน ทา รําในลักษณะตา งๆ ท่ีมคี วามหมายในการอวยชยั ใหพ ร และกระบวนทา
3. เนอ้ื เพลงมลี กั ษณะเปน บทอวยพร ในทาํ นองเพลงรับ เชน ทาตบมือ ทา สายสะโพก ซึง่ มคี วามรวดเร็วกระฉับกระเฉง
4. มที ีม่ าจากชนพื้นเมืองประเทศกมั พูชา ทาํ ใหก ารแสดงมคี วามสนกุ สนาน รวมท้งั มีการแปรแถวในลักษณะตา งๆ

วเิ คราะหค ําตอบ ตอบขอ 3. เพราะเพลงทใ่ี ชป ระกอบการแสดงฟอ นเง้ียว นกั เรยี นควรรู

กลา วถึง การขอใหคุณพระศรีรตั นตรัยมาชวยปกปองคมุ ครอง เพอ่ื ความ 1 ฟอ นเงยี ว เดิมทเี ปน ชดุ การแสดงของชาวไทยใหญ หรอื เงย้ี วในแควน ฉาน
เปน สิรมิ งคล เปน ลกั ษณะของบทอวยพร ประเทศเมียนมา ซึ่งมถี นิ่ ฐานตดิ กับดนิ แดนภาคเหนอื ของประเทศไทยและไดมีการ
ตดิ ตอไปมาหาสูกันกับผคู นของไทยแถบชายแดน จึงมกี ารแลกเปลี่ยนทาง
ศลิ ปวัฒนธรรมข้นึ และรบั การแสดงฟอ นเงี้ยวเขามาในทอ งถน่ิ ภาคเหนือของไทยดว ย

คูมอื ครู 71

กระตนุ ความสนใจ สํารวจคน หา ออธธบิ บิ Eาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขยายความเขา ใจ ตรวจสอบผล
Explore Expand Evaluate
Engage Explain Explain

อธบิ ายความรู

1. ครแู ละนักเรียนรวมกนั อภิปรายถงึ ลักษณะ เตน้ ก�ำร�ำเคียว
การแสดงเตน กาํ ราํ เคยี ว โดยใหน กั เรยี นดเู นอื้ หา
ในหนงั สอื หนา 72 ประกอบ เตน้ กา� รา� เคยี ว เปน็ การแสดงพนื้ บา้ นของชาวจงั หวดั นครสวรรค ์ ซงึ่ อยทู่ างภาคกลาง
เดิมชาวบ้านส่วนใหญ่มีอาชีพท�านาเป็นหลัก และด้วยนิสัยรักสนุก ประกอบกับการเป็นคน
2. ใหนักเรยี นทาํ แผนผงั ความคดิ สรุปลักษณะของ เจา้ บทเจา้ กลอน จงึ คดิ การแสดงเตน้ กา� รา� เคยี วขน้ึ เนน้ ความสนกุ สนาน กรมศลิ ปากรไดน้ า� ไป
การแสดงเตนกํารําเคยี วพอเขาใจ แลวนาํ ไป ดัดแปลงเพ่ิมเตมิ โดยใช้ระนาดบรรเลงประกอบ
สงครู

ทีม่ ำ : ศิลปากร, กรม. วพิ ิธทศั นา. ๒๕๔๒.

เครอ่ื งดนตรี เครอ่ื งแตง่ กาย เนอ้ื เพลง

เดมิ ไม่ใช้เคร่อื งดนตรีประกอบ แต่งกายแบบพืน้ บา้ นภาคกลาง กล่าวถึงเรื่องราวท่ีสะทอ้ นให้
มเี พยี งลูกค่ทู กุ คนปรบมอื และ ผ้หู ญงิ นุง่ โจงกระเบน สวมเสือ้ เห็นสภาพชีวติ ความเปน็ อยู่
รอ้ งเฮ ้ เฮว้ ให้จงั หวะ แต่เมอ่ื แขนกระบอก ทัดดอกไม ้ ของผู้คนทีอ่ ยู่ในทอ้ งถน่ิ
กรมศิลปากรนา� ไปดัดแปลง สขวามกวงยอ บส วผมูช้ เาสย้อื มนอุ่ง่ ฮกา่องมเ1 กมงผี า้ -
ได้ใช้ระนาดบรรเลงประกอบ
ในท่าเดนิ ออกมา ขาวมา้ คาดเอวและสวมหมวก
อุปกรณ์ท่ีใชป้ ระกอบการแสดง
คอื เคียวและรวงขา้ ว

ทา่ รา� ผเู้ ลน่ แบง่ ออกเปน็ ๒ ฝา ย ฝา ยชายเรยี กวา่ พอ่ เพลง สว่ นฝา ยหญงิ เรยี กวา่ แมเ่ พลง

เร่ิมด้วยฝายพ่อเพลงจะร้องชักชวนให้ฝายแม่เพลงออกมาเต้นก�าร�าเคียว โดยร้องและร�า

ออกไปเกยี้ วฝา ยแมเ่ พลง ฝา ยแมเ่ พลงกจ็ ะออกมารอ้ งและรา� แกก้ นั ไปมา สว่ นผทู้ ่ีไมไ่ ดเ้ ปน็

พ่อเพลงแม่เพลงก็ต้องคอยเปน็ ลกู คู่

72

นกั เรียนควรรู ขอ สแอนบวเนน Oก-าNรคEดิT
ขอ ใดเปนเคร่อื งดนตรที ่ีใชบรรเลงประกอบการแสดงเตน กํารําเคยี ว
1 มอ ฮอ ม เปน ภาษาถิ่นภาคเหนอื หมายถงึ สคี รามอมดาํ ไดม าจากตนฮอ ม 1. ซงึ
หรือตน หอ ม ซึ่งเปน ไมล มลกุ พันธุหน่ึง คนทอ งถิ่นนยิ มนาํ นาํ้ ทีไ่ ดจ ากการหมักของ 2. แคน
ตน ฮอมมายอ มเสอื้ โดยการนาํ เส้อื มาแชนา้ํ ตนฮอ มในหมอ ดิน จงึ เรียกเสอื้ ชนดิ น้วี า 3. ระนาด
เสอ้ื มอ ฮอ ม 4. โปงลาง
วเิ คราะหคําตอบ ตอบขอ 3. เพราะระนาดเปน เคร่ืองดนตรีทนี่ ํามาใช
บรรเลงประกอบในทา เดินออกมาของผแู สดงเตน กําราํ เคียวในชวงแรกๆ
ตามรูปแบบการแสดงของกรมศิลปากร

ตน ฮอ ม เสอื้ มอ ฮอ ม

72 คูม อื ครู

กระตุนความสนใจ สํารวจคน หา ออธธบิ บิ Eาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล
Engage Explore Evaluate
Explain Expand Explain

อธบิ ายความรู

เซ้ิงกระติบขำ้ ว 1. ครูและนักเรยี นรวมกนั อภปิ รายถงึ ลกั ษณะ
ของการแสดงเซิ้งกระติบขาว โดยใหน กั เรียน
เซิ้งกระติบขา้ ว เปน็ การแสดงพื้นบา้ นของชาวภูไท1 ซึ่งอาศัยอย่ทู างภาคอีสาน เช่น ดเู น้อื หาในหนังสอื หนา 73 ประกอบ
จ.สกลนคร นิยมแสดงในงานร่ืนเริงต่างๆ ตอ่ มาเรมิ่ แพร่หลายไปท่ัว กรมศิลปากรได้ติดตอ่
ไปยงั หัวหน้าหมู่บ้านใน จ.สกลนคร ให้นา� คณะผ้แู สดงเขา้ มาฝึกสอนศลิ ปนของกรมศลิ ปากร 2. ใหน กั เรยี นทาํ แผนผังความคดิ สรปุ ลกั ษณะ
เพื่ออนรุ ักษส์ บื ทอดไว้ ของการแสดงเซงิ้ กระตบิ ขา วพอเขา ใจ
แลว นาํ ไปสงครู

ท่มี ำ : ศิลปากร, กรม. วพิ ิธทศั นา. ๒๕๔๒.

เครอ่ื งดนตรี เครอ่ื งแตง่ กาย เนอ้ื เพลง

ใชเ้ คร่ืองดนตรีพน้ื บ้านประเภท แตง่ กายแบบพน้ื บา้ นภาคอสี าน ไม่มีเน้ือเพลงประกอบ แตจ่ ะ
เครอ่ื งประกอบจังหวะ นงุ่ ผ้าซ่นิ มเี ชงิ คลมุ เข่าเลก็ น้อย ใชเ้ คร่ืองดนตรีบรรเลงดว้ ย
เปน็ ส่วนใหญ ่ ไดแ้ ก ่ แคน ฉง่ิ สวมเสอ้ื คอกลม แขนกระบอก ท่วงท�านองทร่ี วดเรว็ เร้าใจ
ฉาบ กลอง กรบั ฆอ้ งโหม่ง ผ่าหนา้ และห่มสไบทบั อีกที กระชบั และสนกุ สนาน
และมอี ปุ กรณ์ที่ใช้ประกอบ
คือ กระติบข้าว

ทา่ รา� ลลี าท่ารา� จะแสดงอากปั กิริยาในการเดนิ ท่ีสนุกสนาน โดยสะพายกระตบิ ข้าวเพือ่ จะ
น�าไปสง่ ใหส้ ามีหรือญาตพิ ี่น้องทอี่ อกไปท�าไร่นา ท่าร�าจะมที ่าปันขา้ ว ท่าเช็ดมอื ทา่ ล้างมือ
เป็นต้น ส่วนเท้าจะเขย่งเทา้ และยกส้นเท้าไปหาน่องตามจังหวะเสยี งดนตรี

73

ขอสแอนบวเนนOก-าNรคEิดT เกรด็ แนะครู

ทา รําขอใดไมใชในการแสดงเซ้งิ กระติบขา ว ครูใหค วามรเู พิ่มเติมแกนกั เรียนวา คณะครูจากจงั หวดั สกลนครไดประดิษฐ
1. ทาปนขาว ทา รําเซงิ้ กระตบิ ขา วขน้ึ ซึง่ ใชแสดงครง้ั แรกสมยั ฯพณฯ จอมพลถนอม กติ ตขิ จร
2. ทาลางมือ นายกรฐั มนตรี รบั พระราชโองการโปรดเกลา ฯ ใหจัดแสดงเปน เกยี รตแิ ก
3. ทา เช็ดมอื ฯพณฯ นายปารค จงุ ฮี ประธานาธบิ ดแี หงสาธารณรัฐเกาหลี
4. ทาเกีย่ วขา ว
นักเรียนควรรู
วเิ คราะหค ําตอบ ตอบขอ 4. เพราะทาเกี่ยวขา ว ไมใ ชทาประกอบการ
1 ภไู ท คาํ วา “ภูไท” ในภาษาภูไทและภาษาถิน่ อีสาน หมายถึง กลมุ ชนผทู ี่อาศัย
แสดงเซง้ิ กระตบิ ขา ว แตเปน ทา รําของเพลงเกี่ยวขาว สวนทาราํ ทใ่ี ชในการ ตามแนวภูเขา แตภาคกลางมักเขียนวา “ผูไ ทย” ซงึ่ หมายถึง กลุมชนเชื้อชาตไิ ทย
แสดงเซง้ิ ขา วเหนียว เปนทาราํ ทเี่ กย่ี วกบั วฒั นธรรมการกินขาวเหนียว เชน ถ่นิ ฐานดงั้ เดิมของชาวภไู ทอยูท ี่แควน สิบสองปน นา (ดินแดนสว นเหนือของลาว และ
ทาปน ขา ว ทา ลางมือ ทาเชด็ มือ เปนตน เวียดนาม ติดกับดินแดนภาคใตของจนี ตอมามกี ลุมชนบางสวนในดนิ แดนนี้อพยพ
เขามาอยใู นประเทศไทย)

คูมือครู 73

กระตุน ความสนใจ สํารวจคนหา ออธธบิ ิบEาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขยายความเขาใจ ตรวจสอบผล
Explore Expand Evaluate
Engage Explain Explain

อธบิ ายความรู

1. ครูและนักเรียนรวมกันอภิปรายถึงลักษณะของ รองเงง็
การแสดงรองเง็ง โดยใหนักเรียนดูเน้ือหาใน
หนังสอื หนา 74 ประกอบ รองเงง็ เดมิ เปน็ การแสดงภายในราชสา� นกั มาเลเซยี ใชแ้ สดงรบั รองแขกบา้ นแขกเมอื ง
ต่อมาเร่ิมแพร่ออกมาสู่ประชาชนภายนอกจนมาถึงภาคใต้ของไทย ใช้ผู้แสดงเป็นหญิงล้วน
2. ใหนกั เรยี นทําแผนผงั ความคิดสรุปลักษณะของ ตอ่ มาจึงจัดใหใ้ ชผ้ แู้ สดงเปน็ ชายและหญิงคกู่ นั มกั จะแสดงในงานรื่นเรงิ ตา่ งๆ
การแสดงรองเงง็ พอเขา ใจ แลวนาํ ไปสง ครู

ทมี่ า: ศลิ ปากร, กรม. วพิ ธิ ทศั นา. ๒๕๔๒.

เครอื่ งดนตรี เครอ่ื งแตง่ กาย เนอ้ื เพลง

ใช้เคร่ืองดนตรภี าคใตท้ ่สี า� คญั แตง่ กายแบบพน้ื บา้ นไทยมสุ ลมิ การเตน้ รองเงง็ ไมไ่ ดเ้ นน้ คา� รอ้ ง
คอื กลองใหญ่หรอื กลองแขก ปผหู้าเญตะงิ 1แสลวมะมเสผี อ้ืา้ บคนัลมุดงไห นลงุ่่ ผา้ แต่เน้นท�านองที่มีความ
รา� มะนา ฆอ้ งค ู่ และไวโอลิน หลากหลาย มที า� นองช้า
ผชู้ าย สวมเสอื้ กโุ หรง่ นงุ่ กางเกง ทา� นองเร็ว คนละแบบกับ
ขายาว ทบั ดว้ ยผา้ โสรง่ และ การเซิ้ง ฟ้อน และ
สวมหมวกแขก เต้นกา� ร�าเคียว

ทา่ รา� เนือ่ งจากรองเง็งใช้เทา้ มากกวา่ มือจึงไม่เรยี กวา่ ร�า แตเ่ รยี กว่า เตน้ รองเงง็ โดยใช้
เทา้ เต้นใหเ้ ข้ากับจังหวะกลอง จดุ เด่นการเต้น คอื การเปล่ยี นจังหวะจากชา้ มาเร็ว ซ่ึงจะท�า
ให้ลีลาเปลย่ี นไปดว้ ย ขณะเตน้ รา� หญิงและชายจะเตน้ หลบหลีกหลอกลอ่ กัน มกี ารหมนุ ตัว
การกา้ วเทา้ ไปขา้ งหนา้ กา้ วถอยหลงั ทง้ั ชายและหญงิ และมกี ารเลน่ หเู ลน่ ตา เกย้ี วพาราสกี นั
ตลอดเพลง ดงั น้ัน ความโดดเด่นของการเตน้ รองเงง็ จึงอยูท่ คี่ วามพร้อมเพรียงของผแู้ สดง

74

เกรด็ แนะครู ขอ สแอนบวเนนOก-าNรคEิดT
ขอใดกลาวถกู ตองเก่ยี วกบั การแสดงรองเงง็
ครใู หค วามรเู พมิ่ เตมิ กบั นกั เรยี นวา รองเงง็ มวี วิ ฒั นาการมาจากการเตน ราํ พน้ื เมอื ง 1. ผูแ สดงรองเงง็ เปนผชู ายลวน
ของชาวสเปนหรือโปรตุเกสท่ีตอมาไดถูกนํามาเผยแพรในแหลมมลายู ซึ่งเปนแถบ 2. ผแู สดงแตงกายพนื้ บา นภาคเหนอื
ประเทศมาเลเซีย และ 3 จังหวัดชายแดนภาคใตของไทย 3. เพลงประกอบการแสดงไมม เี น้ือรอ ง
4. ทา รําทีใ่ ชในการแสดงเนนความออ นชอย
รองเง็งแตเดมิ มีเลน เฉพาะในบรรดาผสู ูงศักด์ิ ในโอกาสร่นื เรงิ ตา งๆ โดยเจาภาพ วเิ คราะหค าํ ตอบ ตอบขอ 3. เพราะเพลงทีใ่ ชป ระกอบการแสดงรองเง็ง
จะจัดเตรยี มผเู ตนฝา ยหญิงไวเปนคเู ตนของแขกท่ีรบั เชญิ มาในงาน เนน การใหจ งั หวะในการเตน จงึ ไมนิยมใสเ น้อื รอง

นกั เรียนควรรู

1 ผาปาเตะ เปนภมู ิปญ ญาของคนในทอ งถิน่ ภาคใต
อยางหนง่ึ ซ่งึ มีวิธกี ารทาํ โดยใชเ ทยี นปดสวนทไี่ มต องการ
ใหตดิ สี สวนท่ไี มไดใ ชเ ทยี นปด ก็จะติดสตี ามทีต่ อ งการ
ทาํ ใหเ กดิ เปนลวดลายทส่ี วยงาม แปลกตา

74 คมู ือครู

กระตุนความสนใจ สาํ รวจคน หา ออธธบิ บิ Eาาxยยplคคaวiวnาามมรรู ู ขขยยาายยEคคxวpวaาาnมมdเขเขาใา จใจ ตรวจสอบผล
Engage Explore Evaluate
Explain Expand Explain

อธบิ ายความรู

หากนกั เรียนไดช้ มการแสดงพ้นื บา้ นหลายๆ ชดุ นักเรยี นควรฝกึ วเิ คราะห ์ เปรียบเทยี บ 1. ครูและนกั เรียนรวมกนั อภิปรายถงึ ความ
การแสดงแต่ละชุดว่า มีความคล้ายคลึงกันหรือแตกต่างกันอย่างไร จะท�าให้นักเรียนมีความรู้ คลายคลงึ และความแตกตางของการแสดง
เพิ่มขึ้น โดยอาจฝกึ วิเคราะห์เปรียบเทียบตามตวั อยา่ งในตาราง ดังนี้ ทงั้ 4 ชดุ โดยใหนักเรยี นดูเนื้อหาในหนงั สือ
หนา 75 ประกอบ
ชุดการแสดง ฟ้อนเงี้ยว เตน้ กา� ร�าเคียว เซิ้งกระติบขา้ ว รองเง็ง
หัวขอ้ 2. ใหนกั เรยี นทําแผนผงั ความคลา ยคลงึ
เปรียบเทียบ และความแตกตา งของการแสดงท้งั 4 ชดุ
มาพอเขาใจ แลวนาํ ไปสง ครู

๑) ผแู้ สดง ใชผ้ แู้ สดงชาย-หญงิ ใชผ้ แู้ สดงชาย-หญงิ ใชผ้ ู้แสดงหญิง ใชผ้ แู้ สดงชาย-หญงิ ขยายความเขา ใจ Expand

๒) ทา่ ร�า เป็นการท�าท่า ท่าประกอบเพลง ท่าประกอบ ทา่ ประกอบเพลง ใหน ักเรียนทาํ กิจกรรมการเรียนรใู นหนังสอื
ประกอบตาม มีลกั ษณะ บรรยายถงึ การนา� มีลักษณะ หนา 76 ขอ 1. - 2.
เนือ้ ร้อง เกยี้ วพาราสกี นั กระตบิ ข้าวไปส่ง เกี้ยวพาราสกี ัน
ให้สามหี รอื ญาติ
พีน่ อ้ งทอี่ อกไป
ทา� ไรท่ �านา

๓) เนอ้ื เพลง เป็นบทอวยพร กลา่ วถงึ วถิ ชี วี ติ ของ ไมม่ เี นอื้ เพลง ไม่มีเนื้อเพลง
คนในภาคกลาง ประกอบ ประกอบ
และกลา่ วถึงการ
เก้ียวพาราสีกนั

๔) เครอ่ื ง แต่งกายเลียนแบบ แต่งกายแบบคน แต่งกายแบบคน แต่งกายแบบคน
แต่งกาย ชาวไทใหญ่ พนื้ บ้านภาคกลาง พน้ื บา้ นภาคอสี าน พนื้ บา้ นไทยมุสลิม
(กลมุ่ ชาติพนั ธ์ุ
เงย้ี ว)

๕) วงดนตรี ใช้วงป่พี าทย์ ใช้ระนาดบรรเลง ใชเ้ คร่อื งดนตรี ใชเ้ คร่อื งดนตรี
ท่ใี ช้ ไมน้ วมบรรเลง ทา� นอง และปรบมอื พน้ื บา้ นภาคอสี าน พ้นื บ้านภาคใต้
ประกอบ ประกอบ ตามจังหวะเพลง บรรเลงประกอบ บรรเลงประกอบ

๖) จงั หวะ เรว็ กระฉับกระเฉง ไม่ช้าและไมเ่ ร็ว สนกุ สนาน เรา้ ใจ ชา้ และเร็ว
การร�า จนเกนิ ไป

75

ขอสแอนบวเนน Oก-าNรคEิดT บูรณาการอาเซยี น

ขอใดไมใชปจจัยทม่ี ีอิทธิพลตอการแสดงพ้ืนบาน ครูอธบิ ายเพม่ิ เติมใหนักเรยี นเขาใจวา การแสดงนาฏศิลปของประเทศในอาเซียน
1. คา นิยม มีความหลากหลายแตกตางกันไปตามสังคม วัฒนธรรมของแตละประเทศ เชน
2. ความเชื่อ ฟอ นกงิ่ กระหรา กาํ เบอ ดง และเลน โตของเมยี นมา ระบาํ นางอปั สรของกมั พชู า ฟอ นดวง
3. จาํ นวนประชากร จาํ ปาของลาว เปนตน
4. สภาพภมู ศิ าสตร
การชมการแสดงนาฏศลิ ปข องประเทศในอาเซยี นทาํ ใหไ ดป ระโยชนห ลายประการ
วิเคราะหค ําตอบ ตอบขอ 3. เพราะการสรางสรรคการแสดงนาฏศิลป เชน

พน้ื บานมกั ไดร ับอทิ ธพิ ลหลายๆ อยาง ซ่ึงทําใหนาฏศลิ ปพน้ื บานแตล ะ • ไดเ รียนรถู งึ วถิ ชี ีวิต วัฒนธรรม และประเพณขี องประเทศในอาเซยี น
ทองถ่ินมีความแตกตา งกัน เชน คา นิยม ความเช่ือ สภาพภมู ศิ าสตร เปนตน • ไดเ หน็ ลกั ษณะการแสดงนาฏศลิ ปข องประเทศในอาเซยี นและนาํ มาเปรยี บเทยี บ
แตไมเ กีย่ วขอ งกบั จาํ นวนประชากร เพราะจาํ นวนประชากรไมม ีอทิ ธพิ ลหรือ
เปนเหตุจูงใจในการสรางสรรคก ารแสดงนาฏศลิ ปพื้นบาน กบั การแสดงนาฏศลิ ปไทย ทําใหเขา ใจท่ีมาของการแสดงมากขนึ้

คมู อื ครู 75

กระตนุ ความสนใจ สํารวจคน หา อธิบายความรู ขยายความเขา ใจ ตตรรวEวvจจaสสluออaบtบeผผลล
Explore Explain Expand
Engage Evaluate Evaluate

ตรวจสอบผล

1. ครตู รวจสอบผลการอภปิ รายเปรียบเทยี บ ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ
การแสดงนาฏศลิ ปทอ งถิ่น โดยพิจารณาดวู า
นักเรยี นเปรยี บเทยี บโดยใชข อ มลู ทถ่ี ูกตอง ฝกคิด ฉลาดท�า
สมเหตุสมผลหรือไม ๑. ยกตัวอย่างการแสดงนาฏศิลป์ท้องถ่ินมา ๒ ชุด แล้วอภปิ รายเปรยี บเทยี บกนั
๒. ทา� บัตรภาพการแสดงนาฏศิลป์ในทอ้ งถิ่น พรอ้ มกับน�าเสนอข้อมลู ตามหัวข้อ
2. ครูตรวจขอ มูลบตั รภาพทนี่ ักเรยี นนําเสนอมา ท่ีก�าหนด
โดยพจิ ารณาดูวา นกั เรียนนาํ เสนอขอมลู ได
ถกู ตองหรอื ไม

หลักฐานแสดงผลการเรียนรู ๑) ประวัติความเปน็ มา ๕) ทา่ รา� หรือวิธกี ารแสดง
๒) เนื้อเพลง (ถ้าม)ี ๖) เครื่องดนตรีที่ใชป้ ระกอบการแสดง
1. ผลการอภิปรายเปรยี บเทียบการแสดงนาฏศลิ ป ๓) ผู้แสดง ๗) การแสดงชดุ นส้ี ะท้อนวัฒนธรรมประเพณีใด
2. ผลการทําบัตรภาพ ๔) เคร่ืองแต่งกาย

ºÃóҹءÃÁ

ประดิษฐ์ อนิ ทนิล. ดนตรไี ทยและนาฏศิลป์. กรงุ เทพมหานคร : สวุ รี ิยาสาส์นการพิมพ์, ๒๕๓๖.
ราชบณั ฑติ ยสถาน. ศพั ทด์ นตรสี ากล ฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน. กรงุ เทพมหานคร : หจก. อรณุ การพมิ พ,์ ๒๕๔๘.

. สารานุกรมศัพท์ดนตรีไทย ภาคคีตะ-ดุริยางค์. กรุงเทพมหานคร : บริษัทสหธรรมมิก จ�ากัด,
๒๕๓๖.
ราน � ชยั สงคราม. นาฏศิลป์ไทยเบอ้ื งตน้ . กรุงเทพมหานคร : องคก์ ารคา้ คุรุสภา, ๒๕๔๔.
เรณ ู โกศนิ านนท์. รา� ไทย. กรงุ เทพมหานคร : องคก์ ารคา้ ครุ สุ ภา, ๒๕๓๕.
วิชาการและมาตรฐานการศึกษา ส�านักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ, ส�านัก.
ตวั ชว้ี ดั และสาระการเรยี นรแู้ กนกลาง กลมุ่ สาระการเรยี นรศู้ ลิ ปะ. กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พ ์ ชมุ นมุ สหกรณ์
การเกษตรแหง่ ประเทศไทยจา� กัด, ๒๕๕๑.
ศลิ ปากร, กรม. วิพิธทัศนา. กรงุ เทพมหานคร : บริษัท เซเว่น พรนิ้ ตง้ิ กรปุ , ๒๕๔๒.
สงดั ภเู ขาทอง. การดนตรไี ทยและทางเขา้ สดู่ นตรไี ทย. กรงุ เทพมหานคร : โรงพมิ พเ์ รอื นแกว้ การพมิ พ,์ ๒๕๓๙.
สมุ นมาลย ์ นิม� เนติพันธ์. การละครไทย. พิมพ์คร้งั ท ี่ ๕. กรงุ เทพมหานคร : ไทยวัฒนาพานชิ , ๒๕๔๓.
สุมติ ร เทพวงษ์. นาฏศิลปไ์ ทย นาฏศลิ ป์สา� หรับครูประถมและมัธยม. กรุงเทพมหานคร : โอเดยี นสโตร์, ๒๕๔๑.
อรวรรณ ขมวฒั นา. หนังสือประกอบการเรียนรูพ้ ื้นฐาน กลุม่ สาระการเรยี นรู้ศลิ ปะ สาระ “นาฏศลิ ป ์ ๑๒ ช้นั ป” .
กรุงเทพมหานคร : โรงพมิ พค์ รุ สุ ภาลาดพรา้ ว, ๒๕๔๖.
อษั ฎาวธุ สาครกิ . เครอ่ื งดนตรไี ทย. กรงุ เทพมหานคร : สา� นกั พมิ พส์ ารคด ี ในนามบรษิ ทั วริ ยิ ะธรุ กจิ จา� กดั , ๒๕๕๐.
เอกรินทร ์ ส่ีมหาศาล และคณะ. แมบ่ ทมาตรฐาน หลักสูตรแกนกลาง ดนตรี-นาฏศลิ ป์ ป.๕. กรงุ เทพมหานคร :
บริษัทไทยร่มเกลา้ จ�ากดั , ๒๕๕๗.
เอนก นาวกิ มลู และคณะ. เพลงพื้นบ้าน. กรงุ เทพมหานคร : ส�านักพมิ พ์สารคดี ในนามบริษัทวริ ิยะธุรกจิ จ�ากัด,
๒๕๕๐.

7๖

เกรด็ แนะครู ขอสแอนบวเนนOก-าNรคEิดT
ขอใดเปน การแสดงพ้ืนบานภาคอสี านทั้งหมด
ครอู าจใหนักเรียนไปสืบคนขอ มูลการแสดงนาฏศิลปใ นทองถิน่ ตนเองเพิ่มข้ึน 1. ฟอ นเลบ็ ฟอนเทียน
โดยอาจใชหวั ขอ ในการสบื คน ดังน้ี 2. ฟอนภูไท เซ้ิงสวิง
3. รําเถดิ เทิง ระบาํ ชาวนา
1. ทมี่ าของการแสดง 4. รองเง็ง ระบําตารีกปี ส
2. เคร่อื งดนตรีท่ีใชบ รรเลงประกอบการแสดง วเิ คราะหค ําตอบ ตอบขอ 2. เพราะทัง้ ฟอ นภไู ท และเซิ้งสวิง ตา งเปน การ
3. เครื่องแตง กายของผแู สดง แสดงนาฏศิลปพ ื้นบานภาคอีสานทัง้ หมด สว นขอ 1. เปน การแสดงนาฏศลิ ป
4. เนื้อเพลงที่ใชประกอบการแสดง พื้นบา นภาคเหนอื ขอ 3. เปน การแสดงนาฏศลิ ปพ น้ื บานภาคกลาง ขอ 4.
5. ทา รําทใี่ ชในการแสดง เปน การแสดงนาฏศลิ ปพน้ื บานภาคใต
แลวนําขอ มูลท่ไี ดม าสงครตู รวจสอบความถูกตอง แลวคอยนําไปเปนขอมูล
คนควาในหองสมุดตอไป

76 คูมือครู