กระบวนการเทคนิคการปั้นตุ๊กตาชาววัง

กระบวนการเทคนิคการปั้นตุ๊กตาชาววัง ครูสุดใจ เจริญสุข ครูช่างศิลปหัตถกรรมประจ าปี พ.ศ. 2559 จังหวัดนนทบุรี

การปั้นตุ๊กตาชาววัง จังหวัดนนทบุรี การปั่นตุ๊กตาจากดินเหนียวเป็นรูปทรงต่างๆ ปรากฎขึ้นตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ และยังคงเป็นงานหัตถกรรมที่ถูกส่งต่อมาจนถึงปัจจุบันซึ่งวิวัฒนาการงานปั้น ดินของไทยนั้นได้รับอิทธิพลมาจากต่างประเทศ เช่น จีน อินเดีย ยุโรป เป็นต้น งานปั้นตุ๊กตาจากดินเหนียวจึง ถ่ายทอดการด าเนินชีวิตของคนแต่ละยุคสมัยที่ ผสมผสานการความเชื่ อและรูปแบบการใช้งานที่แตกต่างกันออกไปทั้งเพื่ อใช้บูชา ใช้ประกอบพิธี รวมถึงการปั้นส าหรับเป็นของเล่น โดยน าวัสดุธรรมชาติใกล้ตัวหรือ มีอยู่ในท้องถิ่นอย่างดินเหนียว มาปั้นเป็นรูปทรงต่างๆ ทั้งการปั่นแบบนูนต ่า การปั้นแบบนูนสูง การปั่นแบบลอยตัว รวมถึงการปั่นรูปทรงอิสระ ในอดีตหลังจากท า การปั่นให้ได้รูปทรงที่ต้องการแล้วจะปล่อยทิ้งไว้ให้แห้งตามธรรมชาติ และลงสีต่างๆ ที่หาได้ตามธรรมชาติ ต่อมาได้มีการพัฒนาโดยน าดินเหนียวมาปั้นเป็นรูปทรง ต่างๆ แล้วเผาด้วยความร้อนสูง จากนั้นจึงน ามาตกแต่งด้วยสี ท าให้ชิ้นงานที่ได้มีความคงทน แข็งแรง กว่าการปั่นดินแบบทั่วไป

1. ดินเหนียวท้องนาที่ผ่านการกรองแล้ว วัสดุ อุปกรณ์ 2.มีดปลายแหลม 3. . สีอะคริลิก

4. ถาดใส่สี 5.ไม้ขูดดิน 6.ถ้วยใส่น ้า วัสดุ อุปกรณ์

7. พู่กัน เบอร์0 - 4 ส าหรับระบายสี 8. เตาอั้งโล่ 9.หม้อดิน ใช้ส าหรับใส่ตุ๊กตาเพื่ อจะน าไปเผา วัสดุ อุปกรณ์

10. ถ่านหุงข้าว 12. กาวลาเท็กซ์ วัสดุ อุปกรณ์ 11. ตะแกรงรองหม้อดินระหว่างเผา

ขั้นตอนการเตรียมดิน 1. การกรองดิน น าดินจากท้องนามาใส่กะละมัง แช่ น ้าทิ้งไว้ประมาณ 1 เดือน หลังจากนั้นใช้มือขย าดินจน กลายเป็นน ้าโคลน 2. กรองเอากรวดที่ผสมอยู่ในดินออกให้หมดน าเนื้ อดินที่ได้ไปตึ่งแดด ประมาณ 7 - 10 วัน ให้เนื้ อดินหมาดการเก็บดิน เมื่ อดินที่พึ่ง แดดเอาไว้เริ่ มหมาดแล้ว ให้เอาดินมาเก็บใส่ถุงพลาสติกให้มิดชิด เพื่ อ ไม่ให้ดินแห้ง แข็งตัว

ขั้นตอนการเตรียมดิน 3. น าดินที่เก็บใส่ถุงพลาสติกไว้ออกมานวด ถ้าดินเริ่ มแข็งให้น าไปแช่น ้า แล้วนวดเพื่ อไล่ฟองอากาศท าให้ดินมีความเหนียว และแน่นขึ้น เมื่ อน าไป เผาแล้วจะไม่แตกหักง่าย 4. เมื่ อนวดจนละเอียดใส่ภาชนะเพื่ อเตรียมปั้นขึ้นรูป

ขั้นตอนการปั้น ขั้นตอนการปั้น : การปั้นเครื่ องปั้นจิ๋วจะแบ่งออกเป็น 4 ส่วน ดังนี้ - ส่วนล าตัว ใช้ดินปั้นเป็นขนาดล าตัวตามที่ต้องการ - ส่วนขา ปั้นขาซ้าย และขาขวา รวมถึงในส่วนของนิ้ วเท้าทั้ง 10 นิ้ วด้วย จากนั้นน าไปประกอบเข้ากับล าตัว ปั้นกางเกงหรือผ้าถุงใส่ให้ เรียบร้อย - ส่วนแขน ปั้นแขนซ้าย แขนขวา รวมถึงนิ้ วมือทั้ง 10 นิ้ วน าไปประกอบเข้ากับตัว ปั้นเสื้อผ้าใส่ให้เรียบร้อย - ส่วนหัว ปั้นส่วนหัวให้มีขนาดพอดีกับล าตัว ใช้มีดปลายแหลมแกะรายละเอียดบนใบหน้า ตา จมูก ปาก หูและผม เมื่ อปั้นชิ้นส่วนต่าง ๆได้ครบแล้วจึงน ามาประกอบเข้าองค์ประกอบตกแต่งให้สวยงามได้สัดส่วนแล้วจึงน าเข้าหม้อดินเพื่ อเตรียมเผา

ขั้นตอนการปั้น (เทคนิคการใส่รายละเอียดบนชิ้นงาน) เทคนิคการใส่รายละเอียดจะใช้มีดปลายแหลม กรีดส่วนที่ต้องท ารายละเอียดชิ้นงาน เช่นกรีบกระโปรง ผม ใบหน้า

ขั้นตอนการปั้น (เทคนิคการเช ื่อมช ้ินองคป์ ระกอบของตุก ๊ ตาเขา ้ ดว ้ ยกนั) เทคนิคการเชื่ อมชิ้นองค์ประกอบของตุ๊กตาเข้าด้วยกัน ท าโดยใช้นิ้ วจุ้มน ้าทางลอยต่อจากนั้นน าชิ้นส่วนมาประกอบกัน และใช้มีดปลายแหลมเกลี่ยผิวดินให้เข้าเป็นเนื้ อเดียวกัน ท าให้ตุ๊กตาไม่มีลอย ต่อของชิ้นงาน

ขั้นตอนการเตรียมเผา เมื่ อปั้นชิ้นส่วนต่าง ๆได้ครบแล้วจึงน ามาประกอบเข้าองค์ประกอบตกแต่งให้สวยงามได้ สัดส่วนแล้วทิ้งไว้ให้ดินแห้ง (โดยประมาณ 1 วัน) หากดินไม่แห้ง และน าไปเผา ดินจะแตก ส่วนที่เชื่ อมจะหลุด เมื่ อแห้งแล้วน าตุ๊กเตาลงหม้อดินเผา วางซ้อนกันได้ ชิ้นงานที่ใหญ่ไว้ข้างล่าง ชิ้นเล็กไว้ข้างบน

ขั้นตอนการเผาครงั้ ท ี่ 1 (เผาลุมไฟ) ขั้นตอนการเผา : น าตุ๊กตาที่ปั้นเสร็จแล้วใส่ลงในหม้อดินประมาณครึ่ งหม้อ ตั้งไฟที่เตรียมไว้สุมไฟเพื่ อไล่ น ้า ไฟอุ่น ต้องมีตะแกรงรอง ไม่ให้หม้อติดกับไฟเกินไป เอาขี้เถ้ากลบถ่าน ไม่ให้ไฟแรงเกินไป ใช้เวลา โดย 1:30 – 2:00 ชม

ขั้นตอนการเผาครงั้ ท ี่ 2 (เผาไฟแรง) ขั้นตอนการเผา : เมื่ อเผาไฟลุมเสร็จแล้วจากนั้นน าตะแกรงออกยกหม้อตั้งบนเตา จากนั้นสุมไฟให้ท่วม ทั้งหม้อ สุมไปเรื่ อย ๆ จนถ่านมอดกลายเป็นขี้เถ้า ใช้เวลาตั้งแต่เริ่ มรุมเตาจนไฟมอด จากนั้นแล้วน า หม้อดินเผาออกจากเตา ปล่อยไว้ให้คลายความร้อนจนเย็น สามารถหยิบออกมาได้เพื่ อรอลงสีต่อไป

ขั้นตอนการลงสี ใช้สีอคิลิคในการระบาย การลงสีจะลงรอบเดียว เนื้ อดินจะดูดสีเข้าไป ท าให้ สีไม่จาง ข้อควรระวังคือ ต้องระบายไม่ให้มันโดนในส่วนที่ไม่ต้องการระบาย

ขั้นตอนการลงสี น าชิ้นงานแต่ละชิ้นที่แห้งและเย็นแล้วมาลงสีตามต้องการ หากชิ้นงานหลุดสามารถประกอบชิ้นงานด้วยกาวลาเท็กซ์เพื่ อความแข็งแรงและสวยงาม หากเป็นชิ้นงานที่เป็นชุดหรือเรื่ องราว อาจมีการ ลงสีและท าส่วนประกอบต่างๆ เพื่ อเติมเพื่ อความสมบูรณ์ยิ่งขึ้น