คู่มือ กิจกรรมพัฒนาปรับปรุงสภาพแวดล้อมในที่ทำงาน (5ส) มหาวิทยาลัยนวมินทราธิราช

คำนำ

คู่มือพัฒนา ปรับปรุงสภาพแวดล้อมในที่ทางาน (5ส) มหาวิทยาลัยนวมินทราธิราช ฉบับนี้มี
จุดประสงค์เพื่อให้บุคลากรและนักศึกษาได้มีความรู้ ความเข้าใจ และมีแนวปฏิบัติที่ถูกต้องในการปรับใช้หลักการ
5ส ในการทางานและใช้ชีวิตในมหาวิทยาลัยนวมินทราธิราช เพื่อให้เกิดวัฒนธรรมองค์กรที่มีการปฏิบัติอย่าง
ตอ่ เนอ่ื งและสมา่ เสมอ เพอื่ เป็นพืน้ ฐานของการกา้ วไปสู่ผู้นาด้านศาสตรเ์ ขตเมือง

เน้ือหาในคู่มือพัฒนา ปรับปรุงสภาพแวดล้อมในท่ีทางาน (5ส) มหาวิทยาลัยนวมินทราธิราช
ฉบับนี้แบ่งออกเป็น 3 ส่วนหลัก ได้แก่ ส่วนแรกซ่ึงเก่ียวข้องกับพ้ืนฐานความรู้ความเข้าใจของหลักการของแต่ละ
ส ใน 5ส ส่วนท่ีสอง เป็นส่วนของมาตรฐานกลาง 5ส มหาวิทยาลัยนวมินทราธิราช ท่ีประกอบด้วยมาตรฐานหลัก
24 มาตรฐาน และเพิ่มเติม 3 มาตรฐาน รวมเป็น 27 มาตรฐาน และส่วนที่สาม เป็นส่วนของแบบฟอร์มการ
ประเมนิ การดาเนินงาน 5ส

คู่มือพัฒนา ปรับปรุงสภาพแวดล้อมในท่ีทางาน (5ส) มหาวิทยาลัยนวมินทราธิราช ถือเป็นคู่มือ
ที่เกิดจาการร่วมแรงร่วมใจของบุคลากรจากทุกหน่วยงาน โดยมีการสนับสนุนจากผู้บริหารมหาวิทยาลัย
คณะกรรมการพัฒนา ปรับปรุงสภาพแวดล้อมในท่ีทางาน (5ส) หวังเป็นอย่างย่ิงว่าได้รับข้อเสนอแนะ ข้อแนะนา
ขอ้ ตดิ ชมตา่ ง ๆ จากบคุ ลากรและนกั ศกึ ษา เพื่อนามาปรบั ปรุงให้คมู่ อื ฉบับน้ีมคี วามสมบูรณม์ ากยง่ิ ข้นึ ต่อไป

คณะกรรมการ 5ส มหาวิทยาลยั นวมนิ ทราธริ าช
สิงหาคม 2564

สำรบญั หนำ้

หัวข้อ 1
1
บทท่ี 1 บทนำ 1
1.1 วัตถปุ ระสงค์ 2
1.2 เป้าหมายของการดาเนนิ งาน 4
1.3 นยิ าม 5ส ของมหาวทิ ยาลยั นวมนิ ทราธิราช 4
1.4 ขั้นตอนการดาเนินงาน 5ส ของมหาวิทยาลยั นวมนิ ทราธิราช 5
1.5 ประโยชนก์ ารทา 5ส 6
1.6 ความร้พู ้ืนฐาน 5ส 8
1.6.1 ส1 สะสาง (Seiri) (Organization) 9
1.6.2 ส2 สะดวก (Seiton) (Neatness) 10
1.6.3 ส3 สะอาด (Seisou) (Cleaning)
1.6.4 ส4 สร้างมาตรฐาน (Seikets) (Standardization) 11
1.6.5 ส5 สร้างวนิ ยั (Shitsuke) (Tranining/Discipline) 12
15
บทที่ 2 มำตรฐำนกลำง 5ส มหำวิทยำลัยนวมินทรำธิรำช 17
2.1 เคาน์เตอร์ให้บรกิ าร (ให้บรกิ าร หรอื ทางาน) 19
2.2 โต๊ะทางาน /ลนิ้ ชกั /เคร่ืองเขียน /ป้ายชื่อ 20
2.3 ตู้เก็บเอกสาร (ตเู้ ก็บวัสดุ/อุปกรณ์) 21
2.4 คอมพิวเตอร์ 22
2.5 ถังขยะ 24
2.6 ห้องประชุม 25
2.7 หอ้ งนา้ 26
2.8 หอ้ งเก็บของสานักงาน 27
2.9 ห้องเตรยี มอาหาร 28
2.10 หอ้ งควบคุมระบบไฟฟ้า เครื่องปรบั อากาศ และระบบอนิ เทอร์เน็ต 29
2.11 ถงั ดับเพลงิ 30
2.12 ผังสวิทซไ์ ฟ 32
2.13 โทรศัพท์ 33
2.14 สันแฟม้ และการจดั เอกสาร 34
2.15 เครือ่ งถ่ายเอกสาร 35
2.16 ปา้ ยบ่งช้ี
2.17 เครื่องโทรสาร
2.18 การจดั เก็บอปุ กรณ์ทาความสะอาดส่วนกลาง

หัวข้อ หนำ้

2.19 ปริ้นเตอร์ 36
2.20 ห้องรับแขก ห้องรบั รอง 37
2.21 เคร่ืองปรับอากาศ 38
2.22 พัดลม 39
2.23 ตู้น้าด่มื 40
2.24 บอรด์ 5ส ประจาหน่วยงาน 41
2.25 รถสว่ นกลาง 42
2.26 ลานจอดรถ 43
2.27 ภูมทิ ัศนร์ อบอาคาร 44

บทที่ 3 ตัวอย่ำงแบบประเมิน 45

ภำคผนวก
- คาสงั่ คณะกรรมการตรวจ ติดตาม และประเมนิ ผล กิจกรรมการพฒั นา

ปรบั ปรุงสภาพแวดลอ้ มในท่ที างาน (5ส) ของมหาวิทยาลัยนวมินทราธิราช
- หมวดหมเู่ อกสารและสี
- ช่องทางการติดต่อ/สอบถาม แบบฟอร์ม และคู่มืออิเล็กทรอนกิ ส์

บทที่ 1
บทนำ

1.1 วัตถปุ ระสงค์
1.1.1 เพื่อให้มสี ภาพแวดล้อมการทางานทีเ่ ปน็ ระเบยี บ สะอาด ปลอดภัย และมสี ง่ิ แวดล้อมท่ีดี
1.1.2 เพ่ือเพิ่มประสทิ ธิภาพ ประสทิ ธิผลของการทางาน เพ่ือเปน็ พนื้ ฐานของการกา้ วไปส่มู หาวิทยาลยั
สมรรถนะสงู
1.1.3 เพือ่ ใหม้ ีการดาเนนิ งาน 5ส เป็นกิจกรรมพ้นื ฐานในการปฏบิ ตั งิ านในทุกระดับหนว่ ยงานจน
กลายเป็นวฒั นธรรมองค์กร

1.2 เป้ำหมำย ของกำรดำเนินงำน
1.2.1 ไม่มีอบุ ตั ิเหตทุ ่ีเกิดขนึ้ เนื่องจากสภาพแวดล้อมการทางาน (Zero Accident)
1.2.2 บคุ ลากร นักศึกษา และบุคลากรภายนอกมีความพงึ พอใจต่อสภาพแวดลอ้ มทีม่ ีความเปน็ ระเบยี บ
สะอาด ปลอดภัย มีสง่ิ แวดล้อมท่ีดี มากกวา่ ร้อยละ 70
1.2.3 คะแนนประเมินการดาเนินงาน 5ส ของทุกหน่วยงานในมหาวิทยาลัย มีคา่ เฉลีย่ ดังนี้
- ปีแรก รอ้ ยละ 60
- ปีที่สอง รอ้ ยละ 70
- ปีท่ีสามเปน็ ตน้ ไป ร้อยละ 80
1.2.4 ทุกหน่วยงานมีการประเมนิ ตนเองเป็นประจาทุกเดือน
1.2.5 มกี ิจกรรมการสร้างความรู้ ความเข้าใจในกิจกรรม 5ส ในทุกหน่วยงานอยา่ งน้อยปีละ 2 ครั้ง

1.3 นิยำม 5ส ของมหำวิทยำลยั นวมนิ ทรำธิรำช
มหาวิทยาลัยนวมินทราธิราช นาระบบ 5ส มาประยุกต์ใช้ในการบริหารจัดการของ

ทุกหน่วยงาน เพ่ือให้เกิดเป็นวัฒนธรรมองค์กร ให้เป็นวินัยของบุคลากรและนักศึกษาทุกคน ผ่านการปฏิบัติ
โดยการมีสว่ นรว่ มจากทุกคนอย่างต่อเน่ืองในการที่จะสร้างสภาพแวดล้อมการทางาน การใชช้ วี ิตทีเ่ ปน็ ระเบียบ
สะอาด ปลอดภัย และมีสิ่งแวดล้อมท่ีดี ภายใต้มาตรฐานกลางของมหาวิทยาลัย ผ่านกระบวนการสะสาง
เพื่อขจัดความสูญเปล่าในการใช้ทรัพยากร สู่การจัดระเบียบเพื่อความสะดวกและเพ่ิมประสิทธิภาพ
ประสิทธิผลของการทางานและการเรียนรู้โดยการทาความสะอาดเพื่อตรวจสอบค้นหาสิ่งผิดปกติและ
บารุงรักษาป้องกัน อันจะนาไปสู่การเป็นมหาวิทยาลัยสมรรถนะสูง ภายใต้ความสุขของการทางานของ
การใชช้ ีวิตในสภาพแวดล้อมทีด่ ี

คู่มอื พัฒนา ปรบั ปรุงสภาพแวดลอ้ มในท่ที างาน (5ส) มหาวทิ ยาลยั นวมินทราธริ าช 1

1.4 ขั้นตอนกำรดำเนินงำน 5ส ของมหำวทิ ยำลัยนวมนิ ทรำธิรำช
การดาเนินงาน 5ส ของมหาวิทยาลัยนวมินทราธิราช ยึดถือการดาเนินงานตามแนวทาง

P-D-C-A (Plan Do Check Act) โดยยึดตัวแบบการขับเคล่ือนกิจกรรม 5ส ของสมาคมส่งเสริมเทคโนโลยี
(ไทย – ญี่ป่นุ )

โ ด ย มีแ ผ น ป ฏิ บั ติ กา ร ต า มขั้น ต อน กา ร ด า เ นิ น กิจ กร ร ม พั ฒ น า ป รั บ ป รุ ง ส ภ า พแ ว ด ล้ อ ม ใ น
ท่ที างาน 5ส มหาวทิ ยาลัยนวมนิ ทราธริ าช ในแต่ละปีงบประมาณ ดงั น้ี

คูม่ อื พัฒนา ปรบั ปรุงสภาพแวดลอ้ มในทท่ี างาน (5ส) มหาวิทยาลยั นวมนิ ทราธริ าช 2

กิจกรรม ไตรมำส 1 ไตรมำส 2 ไตรมำส 3 ไตรมำส 4
(ต.ค. – ธ.ค.) (ม.ค. – มี.ค.) (เม.ย. - พ.ค.) (มิ.ย. – ก.ย.)
กาหนด/ทบทวนนโยบาย
วตั ถุประสงค์ เปา้ หมาย 5ส ของ ตุลาคม ตลอดปงี บประมาณ
มหาวิทยาลัย พฤษภาคม
จัดตั้งคณะกรรมการ 5ส ของ ตุลาคม
มหาวิทยาลยั และคณะทางาน 5ส ตลุ าคม ทุกเดือนตลอดปีงบประมาณ
ของแตล่ ะหนว่ ยงาน ตลุ าคม กรกฎาคม
จัดทาแผนการดาเนนิ งาน ธนั วาคม สงิ หาคม
จดั ทา/ทบทวนมาตรฐานกลาง/ กนั ยายน
มาตรฐานพื้นท่ี 5ส พฤศจิกายน
กาหนดพืน้ ท่ตี รวจสอบ
อบรมจดั กจิ กรรมสง่ เสริม
ประชาสมั พนั ธ์ ความรู้ ความเขา้ ใจ
5ส
กจิ กรรม Big Cleaning Day
ประจาปี
การตรวจประเมินตนเอง
(Self-audit) ของแตล่ ะสว่ นงาน
การประเมินตรวจสอบพน้ื ท่ี 5ส
โดยคณะกรรมการ 5ส ของ
มหาวทิ ยาลยั
คณะกรรมการพิจารณาสรุปผลการ
ดาเนินงาน
สรปุ ผล การนาเสนอผบู้ ริหาร

คมู่ ือพฒั นา ปรับปรุงสภาพแวดลอ้ มในที่ทางาน (5ส) มหาวิทยาลยั นวมินทราธิราช 3

1.5 ประโยชนก์ ำรทำ 5ส
1. มสี ิง่ แวดล้อมในการทางานดี เปน็ การเพิ่มขวัญกาลังใจใหแ้ ก่บุคลากร
2. ลดอบุ ัตเิ หตใุ นการทางาน
3. ลดความสิน้ เปลอื งในการจดั ซื้อวัสดุ เคร่อื งมือ และอุปกรณ์ต่าง ๆ
4. ลดการสญู หายของวัสดุ เคร่ืองมือ และอปุ กรณต์ า่ ง ๆ
5. พื้นทก่ี ารทางานเพมิ่ ข้ึนจากการขจัดวัสดุท่เี กินความจาเป็นออกไป
6. เพ่ิมความสะดวกและรวดเรว็ ในการทางานมากข้นึ
7. สถานทท่ี างานสะอาดเป็นระเบยี บเรยี บร้อยสร้างความประทบั ใจกับตนเองและผูม้ าตดิ ต่อ
8. พนกั งานมีการทางานร่วมกันเปน็ ทมี มากขนึ้
9. สร้างจิตสานึกความเปน็ เจา้ ขององค์กร

1.6 ควำมรู้พน้ื ฐำน 5ส
5ส คอื อะไร?

5ส หมายถึง เครอื่ งมอื ทใ่ี ชใ้ นการบรหิ ารจัดการเพือ่ ให้องค์กรมคี วามสะอาด เปน็ ระบบ
ระเบยี บเรยี บร้อย อนั จะนามาซึง่ ความปลอดภัย ความมีมาตรฐานในการปฏิบตั ิงาน เพือ่ ก่อใหเ้ กดิ การเพ่มิ ผลิต
ภาพการทางาน โดยบคุ ลากรทกุ คน ทุกระดับ มสี ่วนรว่ มในการทาทุกคน ทุกที่ ทุกเวลา

5ส ประกอบด้วย สะสาง สะดวก สะอาด สรา้ งมาตรฐาน และสรา้ งวนิ ยั

คมู่ ือพัฒนา ปรบั ปรุงสภาพแวดลอ้ มในท่ีทางาน (5ส) มหาวิทยาลยั นวมินทราธริ าช 4

1.6.1 ส1 สะสำง (Seiri) (Organization)
สะสาง (SEIRI) คอื การบรหิ ารจัดการใหม้ ีของเพียงพอต่อการใช้งาน โดยจดั เกบ็ ของท่จี าเป็น

ตอ่ การใช้งานใหเ้ ปน็ หมวดหมู่ ของท่ีไม่จาเป็นให้ขจดั ออกไป โดยการจาหนา่ ยหรอื ทาลาย

วตั ถปุ ระสงค์

1. เพื่อลดจานวนส่งิ ของทีไ่ มจ่ าเปน็ ตอ่ การทางาน
2. เพื่อใชต้ ู้ ชัน้ วางของ และพ้ืนท่ีในสถานท่ีทางานให้เกดิ ประโยชนม์ ากข้นึ
3. เพอื่ ลดเวลาในการดูแลรกั ษาสง่ิ ของ
4. เพ่อื ลดค่าใช้จ่ายดา้ นบุคลากรและสถานที่ในการดูแลและจัดเก็บสงิ่ ของ

ขน้ั ตอนกำรทำ
สารวจ จดั แยกของทีจ่ าเปน็ ออกจากไม่จาเปน็ ขจัดของไมจ่ าเป็นของเพิม่ สว่ นที่ขาด

พจิ ารณาสง่ิ รอบตวั /ส่งิ ทต่ี อ้ งการสะสาง

จาเป็น ไมจ่ าเป็น

ดาเนนิ การ ส2 สะดวก ขจัดตามสภาพ

จาหนา่ ย หาที่จัดเก็บ ทิง้ /ทาลาย บริจาค

ของทไ่ี มจ่ ำเป็น หมำยถงึ
1. สงิ่ ของสว่ นตวั ท่ไี ม่เกีย่ วกับงาน
2. เอกสารที่ไม่ใชแ้ ล้วหรอื เอกสารท่ีหมดอายุ
3. วสั ดุ อปุ กรณ์ ท่ีมีปัญหา ชารุด หรือเก็บไว้นานจนไมส่ ามารถนากลับมาใช้งานได้อย่างปกติ
4. วสั ดทุ ีไ่ ม่เคยใชห้ รอื มีมากเกินความจาเป็น

ประโยชน์ทไ่ี ดร้ บั
1. ลดปริมาณการเกบ็ การสารอง เอกสาร วัสดสุ ิง่ ของ อปุ กรณ์เคร่อื งใช้
2. ลดเวลาในการคน้ หาเอกสารและสงิ่ ของ
3. ลดขอ้ ผดิ พลาดจากการทางาน
4. เพม่ิ พนื้ ทว่ี างของห้องทางาน ตู้ หรอื ชนั้ เกบ็ เอกสารไวใ้ ช้ประโยชน์
5. เพ่ิมความนา่ อยู่ของสถานที่ทางานใหด้ ูกว้างขวาง โปร่ง และสะอาด

หัวใจของ ส1 สะสำง : ลดควำมสูญเปลำ่

ค่มู อื พฒั นา ปรับปรงุ สภาพแวดลอ้ มในทท่ี างาน (5ส) มหาวิทยาลยั นวมินทราธริ าช 5

1.6.2 ส2 สะดวก (Seiton) (Neatness)
สะดวก (Seiton) คือ การจัดส่ิงของที่จาเป็นต้องใช้ในการปฏิบตั ิงานให้ถกู ทถ่ี ูกทางเพ่ือให้เกดิ

ความสะดวกในการหยบิ ใชง้ านมากทสี่ ุด

วัตถุประสงค์

1. เพื่อลดเวลาท่ีสูญเปล่าในการค้นหา
2. เพือ่ ลดการสญู หายของ อุปกรณ์ เคร่ืองมือ
3. เพอ่ื ลดเวลาในการทางาน
4. เพือ่ จัดสถานที่ให้เปน็ ระเบยี บ ปลอดภัยในการทางาน
5. เกดิ การทางานที่มีคุณภาพ

ขน้ั ตอนกำรทำ

ส2 สะดวก จดั วางให้เป็นหมวดหมู่

กาหนดทวี่ างของใหแ้ นช่ ดั

มปี ้ายชือ่ แสดงท่ีวางของ

ของทีว่ างไวต้ ้องตดิ ชอ่ื ด้วย

เขียนท่วี างของต่าง ๆ ไว้

ตรวจเชค็ พนื้ ท่เี ปน็ ประจา

คมู่ อื พัฒนา ปรบั ปรุงสภาพแวดลอ้ มในท่ีทางาน (5ส) มหาวิทยาลยั นวมินทราธริ าช 6

ประโยชน์ทไี่ ดร้ ับ
1. ลดเวลาการหยิบของมาใช้งานโดยไม่ตอ้ งเสยี เวลาค้นหา
2. ลดเวลาการทางานในภาพรวม ทั้งนี้ หากงานดังกล่าวสะดวกเป็นงานเก่ียวกับการใช้
บรกิ ารประชาชนก็จะทาใหป้ ระชาชนไดร้ ับบริการทรี่ วดเร็วขนึ้
3. ตรวจสอบสิง่ ของตา่ ง ๆ งา่ ยขึ้นดงู ามตา
4. เพ่ิมประสทิ ธิภาพในการทางานถา้ หากทางานในแต่ละเรื่อง/ แตล่ ะชน้ิ เสร็จเรว็ ขน้ึ กจ็ ะมี
เวลาทางานอนื่ ๆ ได้เพ่ิมมากขึน้
5. เพมิ่ คุณภาพของผลผลติ /ผลงาน ทง้ั นี้ จากการทีผ่ ู้ปฏิบตั ิงานมีเวลาตรวจสอบคณุ ภาพ
ของงานท่ีจะสง่ มอบใหป้ ระชาชนผู้รับบรกิ ารให้มีความถกู ต้องสมบรู ณ์ครบถว้ นมากยง่ิ ข้นึ
ซึง่ จะทาให้เกิดภาพลกั ษณท์ ี่ดีต่อหนว่ ยงานด้วย
6. ป้องกนั การลดอุบตั เิ หตทุ าให้ผู้ปฏบิ ัติงานได้รับความปลอดภยั ในการทางานย่ิงข้นึ
7. เป็นการสรา้ งสภาพแวดลอ้ มท่ีดใี นการทางาน ซ่ึงจะสง่ ผลตอ่ สุขภาพกายและใจทงั้ ของ
ผปู้ ฏบิ ัติงานและประชาชนผูร้ ับบริการ

หวั ใจของ ส2 สะดวก : เพ่ือเพมิ่ ประสทิ ธิภำพและควำมรวดเรว็ ในกำรทำงำน

คมู่ อื พฒั นา ปรบั ปรุงสภาพแวดลอ้ มในท่ีทางาน (5ส) มหาวิทยาลยั นวมนิ ทราธริ าช 7

1.6.3 ส3 สะอำด (Seisou) (Cleaning)
สะอาด (Seisou) คอื การทาความสะอาดอย่างทว่ั ถึง ทุกจุด ทุกซอก ทกุ มุม และขณะทาความ

สะอาด ผทู้ าจะตอ้ งตรวจสอบหาความผิดปกติไปดว้ ย

วัตถุประสงค์
หากหน่วยงานไม่คานึงถึงเรื่องความสะอาด จะก่อผลเสียต่าง ๆ เช่น สภาพแวดล้อมหรือ

บรรยากาศในการทางานไม่สดช่ืน แจ่มใส วัสดุอุปกรณ์ในการทางานเส่ือมสภาพหรือชารุดบ่อย ใช้งานไม่
สะดวก เกดิ การสญู เสยี ของวัสดุอปุ กรณ์ โอกาสทจ่ี ะเกดิ อุบัตเิ หตุ หรือความไม่ปลอดภัยในการทางานมีสงู

ขัน้ ตอนกำรทำ

• กาหนดผ้รู บั ผดิ ชอบพ้ืนที่ • ศกึ ษาวิธกี ารทาความสะอาด
ตามทไี่ ดอ้ อกแบบผังไว้ ระดบั ความสะอาดของพื้นที่
และรวมถงึ วัสดุ อปุ กรณ์ วสั ดุ อุปกรณ์ เครอื่ งมอื ทีใ่ ช้
เครอื่ งมอื ท่ใี ชใ้ นการ ในการปฏิบัตงิ าน
ปฏิบตั งิ าน
2. ศกึ ษำ
1. กำหนด รำยละเอียด
ผู้รบั ผดิ ชอบ วิธีกำรทำ

3. กำหนด 4. ตรวจสอบ
แผนกำรทำ สงิ่ ผิดปกติ
ควำมสะอำด
• ขณะทาความสะอาดจะต้อง
• กาหนดแผนการทาความ ตรวจสอบสิ่งผดิ ปกติ หาก
สะอาด ขณะทางาน ให้ติดปา้ ยและดาเนนิ การ
รายวัน รายเดือน รายปี แก้ไขหรือแจง้ ผู้เกย่ี วข้อง

ประโยชน์ท่ไี ดร้ ับ
1. สภาพแวดล้อมนา่ อย่/ู บรรยากาศการทางานสดช่ืน นา่ ทางาน
2. ชว่ ยเพ่ิมประสทิ ธภิ าพการทางานของเครื่องมอื เคร่ืองใช้ วัสดอุ ุปกรณ์ต่าง ๆ
3. ช่วยยืดอายุการใชง้ านของเคร่ืองมือเคร่ืองใชว้ ัสดอุ ปุ กรณใ์ ห้ยาวนานยิ่งข้ึน
4. ลดอัตราการเกดิ ของเสยี หรอื การเส่อื มสภาพของอปุ กรณ์ เครอื่ งมือ

หวั ใจของ ส3 สะอำด : ตรวจสอบสงิ่ ผดิ ปกติ เพอ่ื บำรงุ รกั ษำเชิงป้องกนั

คมู่ ือพัฒนา ปรบั ปรงุ สภาพแวดลอ้ มในทีท่ างาน (5ส) มหาวทิ ยาลยั นวมินทราธริ าช 8

1.6.4 ส4 สร้ำงมำตรฐำน (Seikets) (Standardization)
ส4 สร้างมาตรฐาน (Seikets) คือ การรักษาและปรับปรุงการปฏิบัติ 3ส แรก โดยกาหนดเป็น

มาตรฐานและปฏบิ ตั ิใหด้ ีขนึ้ และรักษาใหด้ ตี ลอดไป

วัตถปุ ระสงค์

1. เพื่อรักษาสภาพเดมิ ทท่ี า 3ส แรกไว้
2. เพื่อกาหนดใหม้ มี าตรฐานการสะสาง
3. เพื่อกาหนดมาตรฐานการปฏบิ ัตงิ านใหม้ คี วามสะดวก
4. เพื่อกาหนดมาตรฐานการทาความสะอาดตามจุดตา่ ง ๆ
5. เพ่ือรักษาสภาพเดิมท่กี าหนดเป็นมาตรฐานของ 3ส แรก
6. เพ่ือให้มาตรฐานของ 3ส แรกสงู ขน้ึ
7. เพอ่ื ขจดั สง่ิ ท่ไี ม่ถูกสุขลกั ษณะ อันเปน็ สาเหตขุ องการเกดิ มลภาวะตา่ ง ๆ
8. เพ่ือให้ทุกคนมีส่วนร่วมทางานเป็นทีม

ขน้ั ตอนกำรทำ

ปฏิบตั ิกจิ กรรม 3ส แรกอย่างต่อเนื่อง

ร่วมกันกาหนดมาตรฐาน 3ส แรกอย่างชดั เจน

แตง่ ต้งั คณะกรรมการตดิ ตามผลการดาเนินกิจกรรม 5ส

ประโยชน์ที่ไดร้ บั
1. สถานท่ที างานเปน็ ระเบียบเรียบรอ้ ย สดชืน่ ปลอดภยั ในการทางาน
2. ผู้ปฏบิ ตั งิ านมสี ุขภาพรา่ งกายและจติ ใจทส่ี มบรู ณ์
3. ผ้ปู ฏบิ ัตงิ านเกดิ ความภาคภมู ิใจในหน่วยงาน
4. ผู้ปฏิบตั ิงานเขา้ ใจวธิ ีการปฏบิ ัติ อยา่ งมีมาตรฐาน
5. ประสทิ ธิภาพในการทางานเพิ่มข้ึน

หัวใจของ ส4 สรำ้ งมำตรฐำน : ทกุ คนเขำ้ ใจและทำได้เหมอื นกนั

คมู่ ือพัฒนา ปรับปรงุ สภาพแวดลอ้ มในทท่ี างาน (5ส) มหาวทิ ยาลยั นวมนิ ทราธิราช 9

1.6.5 ส5 สร้ำงวนิ ัย (Shitsuke) (Tranining/Discipline)
ส5 สร้างวินัย (Shitsuke) คือ การสร้างพฤติกรรมในการทางานวิธีคิดวิธีตัดสินใจ/วิธีทางาน/

ตาม ส1 – ส4 อย่างถูกต้องจนกลายเป็นวิถีชีวิตในการทางานหรือเป็นวัฒนธรรมขององค์กร เพ่ือให้เกิด
ความสาเรจ็ ที่ยัง่ ยนื

ทำไมตอ้ งทำ ส5 สรำ้ งวินัย
1. เพอ่ื สรา้ งจิตสานึกให้พนักงานปฏิบตั ิตามมาตรฐานและระเบียบข้อบังคับของหนว่ ยงานใน
เรอื่ งตา่ ง ๆ อยา่ งเคร่งครัด
2. เพื่อปรบั ปรุงการทางานใหด้ ีข้ึนอยา่ งต่อเนือ่ ง
3. เพื่อลดความซับซ้อนของการทางานให้มากทีส่ ุด
4. เพ่ือเสรมิ สร้างกจิ กรรมหรอื ช่องทางให้ทกุ คนไดแ้ สดงออกตามความสามารถ

ข้ันตอนกำรทำ ส5 สรำ้ งวินัย

สร้างแรงจูงใจ - มอบความรัก ให้ความรู้ ความเขา้ ใจ ช้ีให้เหน็ ถงึ ประโยชน์ต่อตนเองและ
(Motivation) องค์กร
- สง่ เสรมิ ใหเ้ หน็ ถึงบรรยากาศท่ีดี โดยเรมิ่ จากผูบ้ รหิ าร ผู้นา หวั หน้า ต้องทา
เป็นตัวอย่าง

สร้างนสิ ยั - ลงมือปฏิบัติ ทา ส1 – ส4 จนเป็นนิสัย ทาซ้า ๆ ทาให้เป็น
(DNA) ส่วนหนง่ึ ของการปฏิบตั ิงานประจา
- ทกุ คน ทุกท่ี ทกุ เวลา

ตดิ ตามประเมนิ ผล - ตรวจดว้ ยตนเอง
(Monitoring) - ตรวจดว้ ยคณะกรรมการ
- ตรวจดว้ ยผูบ้ รหิ ารระดับสูง
- ตรวจด้วยองคก์ ารภายนอก

ประโยชน์ท่ีไดร้ ับจำกกำรทำ ส5 : สรำ้ งวนิ ัย
1. สรา้ งภาวะผู้นา
2. พนักงานมีคุณภาพมีความเป็นเลิศ
3. สร้างภาพพจนท์ ี่ดตี อ่ พนักงานและองค์กร
4. มสี ภาวะแวดล้อม บรรยากาศ และระบบงานท่ีดี

หวั ใจของ ส5 สรำ้ งวินยั : รักษำมำตรฐำนและระบบ 5ส

คู่มือพัฒนา ปรับปรุงสภาพแวดลอ้ มในที่ทางาน (5ส) มหาวิทยาลยั นวมินทราธริ าช 10

บทท่ี 2
มำตรฐำนกลำง 5ส มหำวิทยำลัยนวมินทรำธริ ำช

กจิ กรรมพฒั นาปรบั ปรุงสภาพแวดล้อมในท่ีทางาน (5ส) เป็นกิจกรรมพ้ืนฐานกิจกรรมหนึ่งท่ี
นามาใชเ้ พ่ือชว่ ยปรบั ปรุงสถานท่ที างานใหส้ ะอาด เปน็ ระเบยี บเรียบรอ้ ย และช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการทางาน
ให้ดีย่ิงข้นึ จึงกาหนดมาตรฐานกลาง 5 มหาวทิ ยาลยั นวมนิ ทราธิราช ทั้งหมด 27 มาตรฐาน ดังน้ี

2.1 เคาน์เตอร์ใหบ้ รกิ าร (ใหบ้ ริการ หรือ ทางาน)
2.2 โต๊ะทางาน /ลิน้ ชัก /เครื่องเขียน /ป้ายชอ่ื
2.3 ตเู้ กบ็ เอกสาร (ตเู้ ก็บวัสด/ุ อุปกรณ์)
2.4 คอมพิวเตอร์
2.5 ถงั ขยะ
2.6 หอ้ งประชมุ
2.7 ห้องน้า
2.8 ห้องเกบ็ ของสานักงาน
2.9 หอ้ งเตรยี มอาหาร
2.10 หอ้ งควบคุมระบบไฟฟ้า เครื่องปรบั อากาศ และระบบอินเทอร์เน็ต
2.11 ถังดับเพลงิ
2.12 ผงั สวทิ ซ์ไฟ
2.13 โทรศพั ท์
2.14 สันแฟ้มและการจัดเอกสาร
2.15 เครื่องถา่ ยเอกสาร
2.16 ปา้ ยบ่งช้ี
2.17 เครือ่ งโทรสาร
2.18 การจดั เกบ็ อปุ กรณท์ าความสะอาดสว่ นกลาง
2.19 ปริน้ เตอร์
2.20 ห้องรับแขก ห้องรบั รอง
2.21 เครื่องปรบั อากาศ
2.22 พดั ลม
2.23 ตนู้ ้าดม่ื
2.24 บอร์ด 5ส ประจาหน่วยงาน
2.25 รถสว่ นกลาง
2.26 ลานจอดรถ
2.27 ภมู ิทัศนร์ อบอาคาร

ค่มู ือพฒั นา ปรบั ปรุงสภาพแวดลอ้ มในทท่ี างาน (5ส) มหาวิทยาลยั นวมนิ ทราธริ าช 11

2.1 ช่ือมำตรฐำนกลำง เคำน์เตอร์ให้บริกำร (ให้บรกิ ำร หรอื ทำงำน)

วตั ถุประสงค์

1. เพือ่ ให้เคาน์เตอร์ดูสะอาด มีระเบยี บเรียบรอ้ ย
2. เพอ่ื สะดวกในการตดิ ต่อประสานงาน
3. เพอ่ื ลดเวลาในการทางาน

ขอบเขต

มาตรฐานนี้ใชก้ ับเคานเ์ ตอร์ใหบ้ ริการ/ทางานในมหาวิทยาลัย

ควำมคำดหวัง
1. บุคลากรมีความสะดวกในการทางาน
2. เพมิ่ ประสทิ ธภิ าพในการทางาน

วิธีกำรและขัน้ ตอนกำรปฏบิ ัติ
1. สารวจจานวนอปุ กรณ์ท่จี าเปน็ บนเคานเ์ ตอร์ โดยพจิ ารณาถงึ ความจาเปน็ ดังต่อไปน้ี
1.1 ใชบ้ อ่ ย
1.2 เกย่ี วขอ้ งกับความสาเรจ็ ของงาน
1.3 มีปรมิ าณที่เหมาะสม
**กำรพิจำรณำของที่จำเป็นต้องครบท้ังสำมองค์ประกอบ ถ้ำขำดอย่ำงใดอย่ำงหน่ึงให้

ถือวำ่ เปน็ ของไมจ่ ำเป็น
2. กาหนดจดุ การจัดวางและจัดเกบ็ อุปกรณใ์ นการทางาน
3. กาหนดการจดั เกบ็ เอกสารและอุปกรณเ์ ครือ่ งใช้ในลน้ิ ชกั
4. หมัน่ รักษาความสะอาดบริเวณเคาน์เตอรบ์ รกิ าร/ทางานอยา่ งสมา่ เสมอ เพอื่ บรรยากาศท่ดี ี

และเกดิ ความประทับใจแก่ผมู้ าตดิ ตอ่ ประสานงาน

คูม่ ือพฒั นา ปรบั ปรุงสภาพแวดลอ้ มในทีท่ างาน (5ส) มหาวทิ ยาลยั นวมนิ ทราธิราช 12

ตัวอย่ำง มำตรฐำน

เคำนเ์ ตอร์บริกำร เคำนเ์ ตอรท์ ำงำน

1. มีป้ายแสดงผู้รับผิดชอบในการ 1. ติดป้ายแสดงรายละเอียดของ

ให้บริการ คือ ช่ือ ตาแหน่ง สังกัด ผู้รับผิดชอบ คือ ช่ือ ตาแหน่ง

เบอร์โทรศัพท์ที่ติดต่อหน่วยงาน สังกัด เบอร์โทรศัพท์ที่ติดต่อ

ได้โดยตรงจากภายนอกและรูป หน่วยงานได้โดยตรงจากภายนอก

เจ้าของเคาน์เตอร์ในส่วนน้ัน ๆ และรปู เจ้าของ ติดไวใ้ นตาแหน่งท่ี

ติดไว้ในตาแหน่งที่เหมาะสม เหมาะสม

มองเห็นได้ง่ายและดูระเบียบ **กำรกำหนดรปู แบบและขนำด

เรียบร้อย ของป้ำยใหเ้ ปน็ รูปแบบเดียวกนั

**กำรกำหนดรูปแบบและขนำด 2. ไม่ตดิ สต๊ิกเกอร์ เทปใส หรือ

ของป้ำยให้เปน็ รูปแบบเดยี วกัน กระดาษต่าง ๆ

3. บนเคานเ์ ตอรท์ างานมวี สั ดุ

2. มีกล่อง/ตะแกรง/ที่ใส่ปากกา/ อุปกรณ์ตา่ ง ๆ ตามความ

เคร่ืองเขียนตามความเหมาะสม เหมาะสมและเป็นระเบยี บ และ

ของลักษณะงานใหบ้ รกิ าร ไม่วางในส่วนทเ่ี ปน็ เคาน์เตอร์

3. ไม่ว างของ ใช้ส่ว น ตั ว บ น ให้บริการด้านบน

เคาน์เตอร์บริการ/ในล้ินชัก 4. เอกสารรอดาเนินการจัดใส่

เคานเ์ ตอร์บรกิ าร ชน้ั /ตะแกรงเก็บเอกสารให้

4. มีของประดับ/ต้นไม้วางบน เรียบร้อยไมว่ างบนเคานเ์ ตอร์

เคาน์เตอร์ไม่เกิน 3 ช้ิน ขนาด ให้บริการดา้ นบน

พอควร ไม่เกะกะพ้ืนท่ีเคาน์เตอร์ 5. ไม่วางอาหาร ยกเว้น แกว้

ให้บรกิ าร เคร่อื งดื่มสว่ นตัวไม่เกิน 1 ใบ

5. สะอาดเรียบร้อย พร้อ ม 6. มสี ิ่งของประดบั ได้ไมเ่ กนิ

ใหบ้ รกิ ารตลอดเวลา 2 ช้นิ ขนาดพอควร เชน่ ต้นไม้

6. ไม่วางเอกสารหรือส่ิงของใด ๆ กรอบรปู เป็นตน้

ใต้เคานเ์ ตอร์ใหบ้ รกิ าร 7. ระบุเลขครภุ ณั ฑ์ (ถ้าม)ี

7. ระบเุ ลขครภุ ณั ฑ์ (ถา้ มี)

2. ลิ้นชัก

2.1 มีอุปกรณ์สานักงานอื่น

ที่จาเป็นตามลักษณะของงาน

2.2 กาหนดให้ 1 ล้ินชักของ

เ ค า น์ เ ต อ ร์ ท า ง า น ใ ช้ เ ก็ บ ข อ ง

ส่ ว น ตั ว แ ล ะ ติ ด ป้ า ย “ ข อ ง

ส่วนตวั ”

คมู่ อื พัฒนา ปรบั ปรงุ สภาพแวดลอ้ มในทท่ี างาน (5ส) มหาวทิ ยาลยั นวมนิ ทราธิราช 13

ตวั อยำ่ ง เคำนเ์ ตอรบ์ ริกำร มำตรฐำน

เคำน์เตอรท์ ำงำน

3. เกำ้ อ้ี
3.1 หมอนหนุนหลังเก้าอี้

ไม่เกนิ 1 ใบ
3.2 หากมีเส้ือกัน หน าว

ผ้าพันคอ ควรจัดเก็บเรียบร้อยไม่
พาดทีพ่ นักพงิ

3.3 เก็บเก้าอี้ทุกคร้ังเมื่อไม่
ใช้งาน

3.4 ระบเุ ลขครุภัณฑ์ (ถา้ ม)ี
4. อ่นื ๆ
4.1 ใต้เคาน์เตอร์ทางานไม่
วางเอกสารหรอื สง่ิ ของใด ๆ
4.2 สามารถมีรองเท้าสารอง
ได้ 1 คู่ โดยวางไว้เคาน์เตอร์
ทางาน
* * จั ด เ ก็ บ เ ค ร่ื อ ง ใ ช้
ส ำ นั ก ง ำ น แ ล ะ เ อ ก ส ำ ร ใ ห้ เ ป็ น
ระเบียบ สะอำด ไม่มีฝุ่นทุกคร้ัง
หลงั เลิกงำน

คูม่ อื พัฒนา ปรับปรุงสภาพแวดลอ้ มในทีท่ างาน (5ส) มหาวทิ ยาลยั นวมนิ ทราธริ าช 14

2.2 ช่อื มำตรฐำนกลำง โต๊ะทำงำน

วัตถุประสงค์

1. เพอื่ ใหโ้ ต๊ะทางานดูสะอาด มีระเบียบเรียบรอ้ ย
2. เพื่อสะดวกในการตดิ ต่อประสานงาน
3. เพอ่ื ความรวดเร็วในการทางาน

ขอบเขต

มาตรฐานน้ีใชก้ บั โต๊ะทางานในพืน้ ท่ีสานักงาน

ควำมคำดหวัง
1. บุคลากรมีความสะดวกในการทางาน
2. เพิม่ ประสิทธภิ าพในการทางาน

วธิ กี ำรและข้นั ตอนกำรปฏิบัติ
1. สารวจจานวนอุปกรณท์ ่ีจาเป็น โดยพิจารณาถึงความจาเปน็ ดงั ต่อไปนี้
1.1 ใชบ้ อ่ ย
1.2 เกย่ี วขอ้ งกบั ความสาเร็จของงาน
1.3 มปี ริมาณท่ีเหมาะสม
**กำรพิจำรณำของที่จำเป็นต้องครบท้ังสำมองค์ประกอบ ถ้ำขำดอย่ำงใดอย่ำงหน่ึงให้

ถือว่ำเปน็ ของไมจ่ ำเปน็
2. กาหนดจุดการจดั วางและจัดเกบ็ อปุ กรณ์ในการทางาน
3. กาหนดการจัดเก็บเอกสารและอปุ กรณ์เครื่องใชใ้ นลน้ิ ชัก
4. หมนั่ รกั ษาความสะอาดบริเวณเคาน์เตอร์บริการ/ทางานอยา่ งสม่าเสมอ เพอื่ บรรยากาศทด่ี ี

คมู่ อื พฒั นา ปรบั ปรุงสภาพแวดลอ้ มในที่ทางาน (5ส) มหาวิทยาลยั นวมนิ ทราธริ าช 15

ตวั อย่ำง มำตรฐำน

1. โตะ๊
1.1 มีป้ายชื่อพร้อมรูป ตาแหน่ง สังกัด ติดไว้ใน

2.1 ตาแหน่งท่ีเหมาะสม มองเห็นได้ง่ายและดูเป็น
ระเบียบเรยี บร้อย การกาหนดรูปแบบและขนาดของ

2.2 ปา่ ยให้เปน็ รูปแบบเดยี วกัน
1.2 จัดโต๊ะ ให้อยู่ในแนวท่ีจัดไว้ของพ้ืนที่อย่าง

เป็นระเบียบ
1.3 มตี ะแกรงใสเ่ อกสารไม่เกิน 2 ตะแกรง
1.4 ไม่วางอาหาร ยกเว้น แก้วเครื่องดื่มส่วนตัว

ไมเ่ กิน 1 ใบ
1.5 บนโต๊ะมีวัสดุ อุปกรณ์ต่าง ๆ ตามความ

เหมาะสมเปน็ ระเบยี บ
1.6 ระบุเลขครภุ ัณฑ์ (ถ้ามี)

2. ลิน้ ชัก
2.1 มีอุปกรณ์สานักงานอื่น ๆ ที่จาเป็นตาม

ลักษณะของงาน และจัดเกบ็ เปน็ ระเบียบ
2.2 มีของส่วนตัวไม่เกิน 1 ลิ้นชัก จัดเก็บเป็น

ระเบียบ และมปี ้ายระบุคาว่า “ของใช้ส่วนตวั ”
3. เก้าอ้ี

3.1 อยใู่ นสภาพพรอ้ มใช้งาน
3.2 เกบ็ เกา้ อท้ี กุ คร้ังเม่อื ไมใ่ ชง้ าน
3.3 ระบุเลขครภุ ัณฑ์ (ถ้ามี)
4. อน่ื ๆ
4.1 สามารถมีรองเท้าสารองได้ 1 คู่ โดยวางไว้
โต๊ะทางาน
4.2 ไม่มีถังขยะสว่ นตัว
**จัดเก็บ เคร่ืองใช้สำนักงำนและเอกสำรให้เปน็
ระเบยี บ สะอำด ไมม่ ฝี ุ่นทุกครง้ั หลังเลิกงำน

คมู่ อื พัฒนา ปรบั ปรงุ สภาพแวดลอ้ มในทีท่ างาน (5ส) มหาวิทยาลยั นวมินทราธิราช 16

2.3 ช่ือมำตรฐำนกลำง ตู้เก็บเอกสำร (ต้เู ก็บวสั ดุ/อุปกรณ)์

วตั ถุประสงค์

1. เพ่อื ใหก้ ารจดั เก็บเอกสาร/หนังสือ/แบบฟอรม์ ต่าง ๆ ในตู้เก็บเอกสารเป็นไปในแนวทาง
เดยี วกันทัง้ มหาวทิ ยาลัย

2. เพอ่ื ใหม้ ีความสะดวกรวดเรว็ ในการคน้ หาเอกสาร/หนงั สือ/แบบฟอร์มต่าง ๆ ในต้เู กบ็
เอกสาร

ขอบเขต
มาตรฐานนี้ใช้กับตู้เก็บเอกสาร 2 บานเปิด ตู้เก็บเอกสาร 4 บานเปิด ตู้เก็บเอกสารแบบมี

กระจก ตู้เก็บเอกสารแบบไม่มีกระจก ตู้เก็บเอกสาร 15 ช่อง ตู้เก็บเอกสาร 2 ลิ้นชัก ตู้เก็บเอกสาร 4 ล้ินชัก
ต้เู กบ็ เอกสาร 15 ลิน้ ชกั ทงั้ ตูไ้ มแ้ ละต้เู หล็ก

ควำมคำดหวัง
1. การจัดเก็บเอกสาร/หนังสือ/แบบฟอร์มตา่ ง ๆ ในตูเ้ กบ็ เอกสารเป็นระเบยี บเรียบร้อย
2. ตอ้ งไมใ่ ห้เอกสาร/หนงั สือ/แบบฟอร์มตา่ ง ๆ ทจี่ ดั เกบ็ ในตูเ้ ก็บเอกสารเสื่อมสภาพ
3. การจดั เกบ็ เอกสาร/หนังสือ/แบบฟอร์มตา่ ง ๆ ต้องไม่ก่อให้เกิดอันตราย
4. ตู้เกบ็ เอกสารอยู่ในสภาพดี พร้อมใช้งาน ไมม่ สี ่งิ ท่ไี ม่เกยี่ วข้องกบั การทางานอยภู่ ายในตู้
เกบ็ เอกสาร

วธิ กี ำรและข้ันตอนกำรปฏิบัติ
จัดทาป้ายติดหนา้ ตตู้ ามรูปแบบที่กาหนด

ตวั อย่ำง มำตรฐำน

1. มีป้ายช่ือผู้รับผิดชอบติดที่มุมขวาด้านบนของตู้
1 เอกสาร ป้ายชอื่ พ้นื สีขาว อักษรสดี า

2. ภายในตู้มีดัชนี (Index) บ่งบอกรายละเอียดการ
จัดวางของแตล่ ะชั้น เปน็ พ้นื สขี าว อกั ษรสดี า
3. กรณีเก็บแบบฟอร์มต่าง ๆ ในตู้ให้มีป้ายชี้บ่งติด
บอกจุดทจี่ ัดวาง
4. เอกสาร/คู่มือ/หนังสือ/หนังสือวิชาการ ข้อมูล
ต่าง ๆ จัดวางอย่างเป็นระเบียบ จัดแยกเป็น
หมวดหมู่ สาหรบั หนงั สือใหห้ นั ดา้ นสันหนังสอื ออก
5. เอกสารลบั ให้เก็บไวใ้ นตเู้ อกสารและล็อคกุญแจ
6. มีการทาความสะอาดเป็นประจา
7. ไมม่ ีปา้ ยหรือเอกสารอ่นื ตดิ ท่ีตเู้ อกสาร
8. หลังตู้เอกสารสามารถจัดวางส่ิงของเพื่อประดับ
ตกแตง่ /ตง้ั โชวเ์ ทา่ นนั้

ค่มู ือพฒั นา ปรบั ปรงุ สภาพแวดลอ้ มในทท่ี างาน (5ส) มหาวิทยาลยั นวมินทราธริ าช 17

ตัวอยำ่ ง มำตรฐำน

9. ปดิ ตูเ้ อกสารทุกครง้ั หลงั การใชง้ าน
10. เอกสาร/หนังสอื /แบบฟอรม์ ต่าง ๆ ทนี่ าไปใช้
งานต้องนากลับมาเก็บท่ีเดิมทุกครั้งหลังการใช้งาน
แลว้ เสรจ็
11. ระบุเลขครภุ ัณฑ์ (ถ้ามี)

คู่มือพัฒนา ปรับปรุงสภาพแวดลอ้ มในทท่ี างาน (5ส) มหาวิทยาลยั นวมนิ ทราธิราช 18

2.4 ชื่อมำตรฐำนกลำง คอมพิวเตอร์

วตั ถุประสงค์

1. เพอื่ ใหท้ ราบถึงผู้ดูแล/ผรู้ บั ผดิ ชอบคอมพวิ เตอร์เคร่ืองนั้น ๆ
2. เพอื่ ให้ทราบถึงหมายเลขสาหรบั ระบุตวั ตนของเครื่องคอมพวิ เตอร์ท่เี ช่ือมอย่บู นเครือขา่ ย

(IP Address)
3. มคี วามปลอดภยั และสะดวกในการดูแลทาความสะอาด

ขอบเขต
มาตรฐานนี้ใช้กับคอมพิวเตอร์ที่ใช้งานส่วนบุคคลในมหาวิทยาลัย ไม่นับรวมเคร่ือง

คอมพิวเตอรท์ ่ตี ิดตอ่ กบั เครื่องจักรโดยตรงหรือคอมพิวเตอรโ์ น๊ตบุ๊ค

ควำมคำดหวัง
ผใู้ ช้งานสามารถรบั ผิดชอบดูแลทาความสะอาดและจัดการขอ้ มูลภายในเครื่องคอมพิวเตอร์ได้

วธิ ีกำรและขัน้ ตอนกำรปฏิบัติ

1. กาหนดที่วางคอมพิวเตอร์และอุปกรณต์ ่อพว่ งอนื่ ๆ ให้มีความสะดวกในการใช้งานและมี

ความปลอดภยั

2. ตรวจสอบรายละเอียดเลขทะเบยี นครภุ ัณฑ์ โดยการสแกน QR Code ทตี่ ดิ ไว้

3. จดั ทาปา้ ยชื่อโดยใช้รูปแบบที่กาหนด (กรณีทีก่ าหนดให้มปี ้ายชื่อ)

ตวั อยำ่ ง มำตรฐำน

1. การติดปา้ ย QR Code เลขครภุ ณั ฑ์ จะตดิ บริเวณ

ด้านหน้าจอคอมพิวเตอร์ด้านล่าง และด้านบนของ
1 UPS (ถ้ามี)

2. คอมพิวเตอร์และอุปกรณ์ต่อพ่วงต้องอยู่ในสภาพ

ดี ไม่ชารดุ

3. ไม่มีอุปกรณ์ที่ไม่เกี่ยวข้องวางบริเวณเครื่อง

คอมพิวเตอร์และอปุ กรณต์ ่อพ่วง

4. ไม่ติดกระดาษโน้ต สต๊ิกเกอร์หรือข้อความใด ๆ

บนเครือ่ งคอมพิวเตอร์

5. จัดเก็บสายไฟและสายของอุปกรณ์ต่อพ่วงให้เป็น

เป็นระเบียบ เรยี บรอ้ ย

6. เคร่ืองคอมพิวเตอร์และอุปกรณ์ต่อพ่วง อยู่ใน

สภาพสะอาดพร้อมใช้งานตลอดเวลา

7. ปิดหรือพักหน้าจอเครื่องคอมพิวเตอร์ทุกครั้ง

เมอ่ื ไมใ่ ชง้ าน

8. ปดิ เครื่องคอมพิวเตอรท์ กุ คร้งั หลงั เลกิ งานทุกวนั

9. ระบเุ ลขครุภัณฑ์ (ถา้ ม)ี

ค่มู ือพฒั นา ปรับปรงุ สภาพแวดลอ้ มในท่ีทางาน (5ส) มหาวทิ ยาลยั นวมินทราธิราช 19

2.5 ชอื่ มำตรฐำนกลำง ถังขยะ

วตั ถปุ ระสงค์
1. เพื่อให้ถงั ขยะในอาคารมคี วามเปน็ ระเบยี บเรียบร้อยและสะอาดถกู สุขลกั ษณะ
2. เพือ่ เป็นแนวปฏบิ ตั ิให้แก่ผ้ใู ชง้ าน

ขอบเขต

1. มาตรฐานนีใ้ ชก้ ับถังขยะภายในอาคาร
2. ถังขยะภายในอาคาร หมายถึง ถังขยะที่จัดวางอยู่ภายในอาคารบริเวณส่วนกลาง ตั้งอยู่

ภายนอกหอ้ งสานักงาน
3. ขยะภายในอาคาร แบง่ เป็น 3 ประเภท ไดแ้ ก่

3.1 ขยะแห้ง หมายถึง สิ่งของเหลือทิ้งจากกระบวนการปฏิบัติงานภายในสานักงาน
ซ่ึงเส่ือมสภาพจนใช้การไม่ได้หรือไม่ต้องการใช้แล้ว เช่น เศษกระดาษ เศษพลาสติก
เศษวสั ดตุ ่าง ๆ เปน็ ตน้

3.2 ขยะเปยี ก หมายถงึ สงิ่ ของเหลอื ใช้ท่มี คี วามชื้น เชน่ เศษอาหาร ขวดน้าดมื่ กล่องนม
เป็นต้น

3.3 ขยะอันตราย หมายถึง วัสดุท่ีไม่ใช้แล้ว ผลิตภัณฑ์เสื่อมสภาพ หรือภาชนะบรรจุ
ต่างๆ ที่มีองค์ประกอบหรือปนเปื้อนวัตถุสารอันตรายท่ีมีลักษณะเป็น สารพิษ
สารไวไฟ สารเคมี ท่ีกัดกร่อนได้ สารกมั มนั ตรังสี และสารที่ทาใหเ้ กดิ โรค

ควำมคำดหวัง
ถงั ขยะภายในอาคารสะอาดและมีความเปน็ ระเบียบเรียบร้อย

วิธีกำรและขนั้ ตอนกำรปฏบิ ัติ มำตรฐำน
ตวั อยำ่ ง
1. ถังขยะภายในอาคาร มีขนาดเหมาะสมสามารถ
รองรับขยะในปริมาณมาก-น้อย (ข้ึนอยู่กับจานวน
ผปู้ ฏบิ ัติงาน) มฝี าปิดมิดชิด
2. ถงั ขยะทุกชนิดตอ้ งมีถุงบรรจภุ ายในถัง เพื่อความ
สะดวกในการจัดเก็บและทาความสะอาด
3. จัดวางถังขยะบริเวณส่วนกลางท่ีคนส่วนใหญ่
สามารถใชง้ านไดอ้ ย่างสะดวก
4. การทิ้งขยะภายในอาคาร ต้องแยกท้ิงขยะให้ถูก
ตามประเภทและระบุสีใหช้ ัดเจน
5. ถังขยะและพ้ืนที่จัดวางถังขยะมีความสะอาดเป็น
ระเบยี บเรียบรอ้ ย และไม่มีกลิ่นเหม็น

คมู่ อื พัฒนา ปรบั ปรงุ สภาพแวดลอ้ มในทีท่ างาน (5ส) มหาวทิ ยาลยั นวมนิ ทราธิราช 20

2.6 ชอ่ื มำตรฐำนกลำง ห้องประชุม

วัตถุประสงค์
1. เพอื่ ให้ห้องประชุมมีความสะอาด เป็นระเบียบเรียบร้อย
2. เพ่อื เป็นแนวปฏบิ ตั ิในการใช้งานห้องประชุม

ขอบเขต

มาตรฐานน้ีใชก้ บั หอ้ งประชุมทุกหอ้ งภายในมหาวิทยาลยั

ควำมคำดหวัง
ห้องประชุมมีความสะอาด เป็นระเบียบเรียบรอ้ ย

วิธกี ำรและข้นั ตอนกำรปฏบิ ัติ มำตรฐำน
ตัวอยำ่ ง
1. มปี ้ายชอ่ื ห้องประชุมติดไว้ชัดเจน
2. อปุ กรณใ์ นห้องประชมุ พร้อมใชง้ าน
3. อุปกรณ์ไฟฟ้าติดตัง้ อยา่ งเปน็ ระบบปลอดภัย
4. มนี าฬิกาในตาแหนง่ ท่ีทุกคนมองเห็นได้ชัดเจน
5. เมือ่ เลกิ ประชมุ ให้ทาความสะอาดและเก็บ
อปุ กรณ์ทุกชนิดให้เรยี บร้อย
6. หลังการประชมุ ไม่มสี ่งิ ของวางไวบ้ นโต๊ะ
7. โตะ๊ ประชมุ และเก้าอี้จดั ใหเ้ ปน็ ระเบียบเรยี บร้อย
8. ปดิ ไฟและเครอ่ื งปรบั อากาศทกุ คร้ังหลงั เลิก
ประชุม
9. ระบปุ า้ ยสีบ่งบอกเกา้ อี้ในแต่ละห้องประชมุ
10. อปุ กรณ์สอ่ื โสตทัศนูปกรณ์ประจาห้องประชมุ
จะต้องพร้อมใช้งานตลอดเวลา
11. มีรายการวสั ดุ ครภุ ณั ฑป์ ระจาหอ้ งประชุมแสดง
ใหเ้ ห็นเด่นชดั
12. ระบเุ ลขครุภัณฑ์ (ถ้ามี)

คู่มอื พัฒนา ปรบั ปรุงสภาพแวดลอ้ มในที่ทางาน (5ส) มหาวิทยาลยั นวมินทราธริ าช 21

2.7 ช่ือมำตรฐำนกลำง หอ้ งน้ำ

วตั ถปุ ระสงค์
1. เพอื่ ให้หอ้ งนา้ มคี วามสะอาด เป็นระเบยี บและถกู สุขอนามัย
2. เพื่อเป็นแนวใหพ้ นักงาน ในการใชห้ อ้ งนา้ ได้อยา่ งถกู ตอ้ ง

ขอบเขต

มาตรฐานนใี้ ชก้ บั หอ้ งน้าทุกห้องในอาคารในมหาวทิ ยาลยั

ควำมคำดหวัง
หอ้ งน้าทุกพ้นื ท่ีมีมาตรฐานในการใชง้ าน การทาความสะอาด และการจดั ระเบียบในทิศทางเดยี วกนั

วิธีกำรและขัน้ ตอนกำรปฏิบัติ มำตรฐำน
ตัวอย่ำง
1. มีปา้ ยบอกทิศทางและบง่ ช้ีวา่ เปน็ หอ้ งสขุ าหญิงหรือ
สขุ าชาย
2. มีผู้รับผดิ ชอบดูแลทาความสะอาดทกุ วนั โดยมกี าร
กาหนดรายการบันทึกอยา่ งชัดเจน
3. อปุ กรณ์และสุขภณั ฑใ์ นห้องสขุ าต้องอยู่ในสภาพ
พร้อมใช้งาน
4. กระดาษชาระต้องมีบรรจุอยใู่ นภาชนะที่พรอ้ ม
ใชง้ าน
5. มีถังขยะทมี่ ีฝาปิดโดยใช้เท้าเหยียบต้ังประจา
ทกุ หอ้ ง และบรเิ วณใตอ้ า่ งล้างมอื จานวน 1 ถัง
6. สบู่เหลวต้องอย่ใู นสภาพท่ีดมี ีมาตรวัดปรมิ าณ
บ่งบอกจุดท่ตี ้องเพ่ิมเติมและบรรจุอยูใ่ นภาชนะ
รูปแบบกด จานวน 1 ชิน้ บริเวณอ่างล้างมอื
7. มีวสั ดอุ ุปกรณ์ กระดาษหรือเคร่ืองเป่าแหง้ สาหรบั
เชด็ ทาความสะอาดมือ
8. สภาพพ้ืน ฝาผนัง โดยรวมสะอาด แหง้ ไม่มีคราบ
สกปรก และไม่มีกลิ่นเหมน็
9. มีอปุ กรณ์สาหรับใส่กระดาษหอ่ ผ้าอนามัยในห้องน้า
หญงิ
10. กระจกหนา้ ต่างและกระจกสอ่ งหนา้ สะอาดไม่มี
คราบสกปรก
11. อ่างล้างมือ สะอาด ไมม่ เี ชื้อราและคราบสกปรก
12. โถปัสสาวะ โถสว้ ม ชักโครก สะอาด ไม่มีคราบ
สกปรก

คูม่ ือพฒั นา ปรบั ปรงุ สภาพแวดลอ้ มในทที่ างาน (5ส) มหาวิทยาลยั นวมินทราธิราช 22

ตัวอย่ำง มำตรฐำน

13. ถังขยะ มีถุงพลาสตกิ รองรบั ไม่มขี ยะตกค้าง
มฝี าปิดมิดชิด
14. มีป้ายมาตรฐาน 5ส ช่ือผู้ดูแลทาความสะอาด
กากับ
15. มีอุปกรณท์ ่จี าเปน็ และอยใู่ นสภาพพร้อมใช้งาน
16. มีปา้ ยบอกข้อความตามความเหมาะสม
17. ไม้ถพู ้ืน นา้ ยาล้างห้องน้า อปุ กรณ์ทาความ
สะอาดท้ังหมด ไมเ่ ก็บในหอ้ งน้า
18. มปี า้ ยตัง้ เตอื น “กาลังทาความสะอาด”
19. ระบุเลขครุภณั ฑ์ (ถ้าม)ี

คู่มอื พฒั นา ปรบั ปรุงสภาพแวดลอ้ มในท่ีทางาน (5ส) มหาวิทยาลยั นวมินทราธิราช 23

2.8 ชอื่ มำตรฐำนกลำง ห้องเก็บของสำนกั งำน

วตั ถุประสงค์
1. เพอ่ื ให้หอ้ งเก็บของสานักงานมคี วามสะอาด เป็นระเบยี บและถกู สขุ อนามัย
2. เพือ่ เปน็ แนวทางให้พนักงาน ใชห้ ้องเกบ็ ของสานักงานได้อย่างถกู ต้อง

ขอบเขต

มาตรฐานน้ีใชก้ ับห้องเกบ็ ของสานักงานทุกหอ้ งในมหาวิทยาลยั

ควำมคำดหวัง
ห้องเกบ็ ของสานกั งานทุกพื้นทีม่ มี าตรฐานในการใชง้ าน ทาความสะอาด และการจัดระเบยี บ

ในทศิ ทางเดียวกัน

วธิ ีกำรและข้นั ตอนกำรปฏบิ ัติ มำตรฐำน
ตวั อยำ่ ง
1. ไมม่ ีวัสดุ-อุปกรณ์ ท่ีไม่เกย่ี วข้องกับการทางาน
2. มีการจัดเก็บวัสดุ-อุปกรณ์ เป็นหมวดหมู่แยกเป็น
ประเภทไม่ปะปนกัน มีป้ายช่ือ ระบุอย่างชัดเจน
มีป้ายมาตรฐาน 5ส และผู้ดูแลรับผดิ ชอบกากบั
3. มีบันทึกกาหนดระยะเวลาการเก็บจาหน่าย วัสดุ-
อปุ กรณ์ แตล่ ะชนิด
4. เม่ือรับพัสดุมาให้เก็บเข้าท่ีตามชั้นหรือป้ายท่ี
กาหนดไว้แยกเปน็ หมวดหมู่
5. ถ้ามีท่ีเก็บเป็นตู้/ชั้นให้ใช้หลักการเดียวกันกับ
ตู้ ช้ันท่ีเกบ็ ในห้องปฏบิ ตั งิ าน
6. เอกสาร (ระบุลักษณะของเอกสารที่มีอายุเกิน
1 ปี ที่จาเป็นต้องเก็บไว้) สะสางมาจากแฟ้มที่อยู่ใน
ห้องปฏิบัติงาน ให้เก็บใส่กล่องมัดแล้วติดป้าย
ขอ้ ความผ้ดู ูแลรบั ผิดชอบกากับ
7. ทาความสะอาดสม่าเสมอไม่มีคราบสกปรก
เศษขยะ ฝ่นุ ละอองและไม่มีหยากไย่
8. มีช่องทางเดินสามารถหยิบของได้ สะดวกต่อการ
เคลอ่ื นยา้ ย
9. มีแผนผังของห้องเก็บของเพ่ือความสะดวกในการ
คน้ หาวสั ดุอุปกรณใ์ นห้องเกบ็ ของ (ตดิ ไวใ้ นห้อง)
10. ระบเุ ลขครุภณั ฑ์ (ถา้ มี)

ค่มู อื พฒั นา ปรบั ปรุงสภาพแวดลอ้ มในทท่ี างาน (5ส) มหาวทิ ยาลยั นวมินทราธริ าช 24

2.9 ช่ือมำตรฐำนกลำง ห้องเตรยี มอำหำร

วัตถปุ ระสงค์
1. เพื่อใหห้ อ้ งเตรยี มอาหาร มคี วามสะอาด เปน็ ระเบยี บและถูกสขุ อนามยั
2. เพอ่ื เปน็ แนวทางให้พนกั งานใช้หอ้ งเตรียมอาหารได้อยา่ งถูกตอ้ ง

ขอบเขต

มาตรฐานนี้ใชก้ ับห้องเตรยี มอาหาร

ควำมคำดหวัง
1. หอ้ งเตรยี มอาหารมีความเปน็ ระเบียบ สะอาด
2. เครอื่ งใช้ในห้องเตรยี มอาหาร ไมโครเวฟ และตู้เย็นถูกจัดอย่างเป็นระเบยี บ สะอาด และ
พร้อมใช้งาน
3. บรเิ วณเตรยี มอาหารหรือโตะ๊ เตรยี มอาหารมีความสะอาด
4. ไมว่ างส่ิงของใด ๆ เกะกะบนพน้ื

วิธกี ำรและขั้นตอนกำรปฏิบัติ

1. สารองอปุ กรณ์ท่ีจาเป็นสาหรับหอ้ งครัว

2. สะสางอปุ กรณ์ท่ีไมจ่ าเป็นสาหรบั ห้องครวั

3. กาหนดมาตรฐานความสะอาดและถูกสขุ ลักษณะของหอ้ งครัว

ตัวอยำ่ ง มำตรฐำน

1. โต๊ะอาหารหรือโต๊ะเตรียมอาหาร และเก้าอ้ี

ควรจัดวางอยา่ งเปน็ ระเบียบและมีความสะอาด

2. มีผูร้ ับผิดชอบ ดแู ลทาความสะอาดอย่างชัดเจน

3. ช้ันวางจาน ชาม แก้ว เคร่ืองใช้ในครัวสะอาด

และจัดวางอยา่ งเปน็ ระเบียบ

4. ทีล่ า้ งภาชนะมคี วามสะอาด

5. อุปกรณ์สาหรบั ลา้ งภาชนะ พร้อมใช้งาน

6. ตู้เย็น (ถ้ามี) มีความสะอาดท้ังภายในและ

ภายนอก และไม่มีน้าแข็งจบั เป็นกอ้ น

7. ไมโครเวฟ (ถ้ามี) มีความสะอาดทั้งภายในและ

ภายนอก

8. ถังขยะ เปียก-แห้ง มฝี าปดิ มิดชิด และมปี า้ ยบง่ ชี้

9. พืน้ ท่ีโดยรวมสะอาด ไมม่ ีเศษขยะหรือเศษอาหาร

ตกอยู่

10. อุปกรณ์ไฟฟ้า ปล๊ักไฟ อยู่ในสภาพพร้อมใช้

ไม่ชารุด

11. ระบเุ ลขครุภัณฑ์ (ถา้ มี)

คมู่ ือพัฒนา ปรบั ปรงุ สภาพแวดลอ้ มในท่ีทางาน (5ส) มหาวิทยาลยั นวมนิ ทราธิราช 25

2.10 ช่อื มำตรฐำนกลำง ห้องควบคมุ ระบบไฟฟำ้ เครอ่ื งปรับอำกำศ และระบบอนิ เทอร์เน็ต

วตั ถุประสงค์

1. เพ่ือใหส้ ะดวกในการปิด-เปดิ เครื่องปรับอากาศในพ้ืนท่ตี ่าง ๆ
2. เพ่อื ยา้ เตือนพนักงานใหป้ ิดเครื่องปรับอากาศ เมอื่ ออกจากหอ้ งหรือไมใ่ ชง้ านห้องน้ัน ๆ
3. เพ่อื ใหพ้ นักงานมสี ว่ นรว่ มในการประหยดั พลังงานและลดภาวะโลกรอ้ น
4. เพื่อความปลอดภัย

ขอบเขต

มาตรฐานน้ีใชก้ บั ห้องควบคุมระบบไฟฟ้า เครอื่ งปรบั อากาศ และระบบอนิ เทอรเ์ นต็

ควำมคำดหวัง
มีระบบการควบคมุ ความปลอดภัย

วิธกี ำรและข้ันตอนกำรปฏิบัติ มำตรฐำน
ตวั อยำ่ ง
1. มปี า้ ยชื่อผู้รับผดิ ชอบและข้อมูลในการตดิ ต่อ
ผรู้ ับผดิ ชอบ
2. มีการตรวจสอบการพร้อมใช้งานตามระยะเวลาท่ี
เหมาะสม
3. ระบวุ ธิ ี ระยะเวลา และข้ันตอนในการใช้งาน/การ
ดแู ลรักษา ติดไว้ท่ีตวั เครื่อง (ตามความจาเปน็ )
4. มแี ผนผงั แสดงตาแหน่งทีต่ ้ังหอ้ งควบคุมระบบ
และเครื่องปรบั อากาศ
5. ติดปา้ ย “กรุณาปิดเครอ่ื งปรับอากาศทุกครงั้ เมื่อ
เลกิ ใช้งาน” ในบรเิ วณแผงควบคุมเครื่องปรับอากาศ
6. ไมม่ วี สั ดุ อุปกรณ์ทไี่ ม่เก่ียวข้องอยใู่ นห้อง
7. ระบุเลขครุภณั ฑ์ (ถ้ามี)

คมู่ ือพัฒนา ปรบั ปรุงสภาพแวดลอ้ มในทท่ี างาน (5ส) มหาวทิ ยาลยั นวมินทราธิราช 26

2.11 ชื่อมำตรฐำนกลำง ถังดับเพลิง

วัตถปุ ระสงค์
เพื่อใหส้ ามารถจัดเกบ็ ใช้ และบารุงรักษา ถงั ดับเพลงิ อย่างถกู ต้องและปลอดภัย

ขอบเขต

มาตรฐานนี้ใชก้ บั ถังดับเพลิงท่ีอยูใ่ นพืน้ ทขี่ องมหาวทิ ยาลยั ตามจดุ ท่ีกาหนด

ควำมคำดหวัง
ถงั ดับเพลงิ มีความพร้อมในการใชง้ านในกรณเี กิดเหตุฉกุ เฉิน สามารถใช้งานไดโ้ ดยสะดวก

วธิ กี ำรและขน้ั ตอนกำรปฏบิ ัติ มำตรฐำน
ตวั อยำ่ ง
1. มีผงั แสดงจดุ ตดิ ตัง้ ป้ายบอกตาแหนง่ ถงั ดับเพลิง และ
ผรู้ บั ผิดชอบ
2. มวี ธิ กี ารใช้ถังดบั เพลงิ วิธีการตรวจสอบ บารงุ รกั ษาและทา
ความสะอาด พร้อมระบุอายุการใช้งาน
3. ถังดับเพลิงสะอาด ไม่มฝี ุ่น
4. ไมม่ สี ่ิงของกดี ขวางการเข้าถึงดับเพลิงในระยะ 50 ซม.
5. ซีลรดั สลกั ไม่ขาดชารดุ สาย/กระบอกฉีดไม่แตก และคว่าลง
6. มีปา้ ยการตรวจสอบระดบั สารเคมีไม่ตา่ กวา่ ครึง่ ถังทุกเดือน
7. มปี า้ ยแสดงเบอร์โทรศัพท์ฉกุ เฉินติดต่อเม่ือเกิดไฟไหม้
8. ระบุเลขครุภณั ฑ์ (ถา้ มี)

คู่มอื พัฒนา ปรบั ปรุงสภาพแวดลอ้ มในทที่ างาน (5ส) มหาวิทยาลยั นวมนิ ทราธริ าช 27

2.12 ชอ่ื มำตรฐำนกลำง ผังสวิทซ์ไฟ

วัตถุประสงค์

1. เพอื่ ใหม้ คี วามสะดวกในการเปดิ - ปดิ ไฟ ลดเวลาในการค้นหา และเพื่อความสะดวกการ
ซอ่ มแซมและบารุงรักษาหลอดไฟ

2. เพือ่ กระตนุ้ เตอื นใหช้ ่วยกันประหยดั พลังงานดว้ ยการปดิ ไฟ

ขอบเขต

มาตรฐานนี้ใช้กับทุกพ้ืนที่

ควำมคำดหวัง
พนักงานไม่เสยี เวลาในการเปิด – ปิดไฟ งา่ ยต่อการคน้ หาและซอ่ มบารงุ

วธิ ีกำรและขัน้ ตอนกำรปฏบิ ัติ

ตวั อยำ่ ง มำตรฐำน

มแี ผนผงั บอกตาแหน่งของหลอดไฟในสานักงาน
ทีช่ ัดเจน

คู่มือพฒั นา ปรบั ปรุงสภาพแวดลอ้ มในทีท่ างาน (5ส) มหาวทิ ยาลยั นวมนิ ทราธิราช 28

2.13 ช่ือมำตรฐำนกลำง โทรศพั ท์

วตั ถุประสงค์
1. เพอื่ สะดวกในการใช้งาน
2. เพ่ือบารุงรกั ษาดแู ลให้พร้อมใชง้ านอยู่เสมอ

ขอบเขต

มาตรฐานนี้ใช้กับโทรศัพท์สว่ นกลางในมหาวิทยาลัยนวมินทราธิราชทกุ พนื้ ที่

ควำมคำดหวัง
โทรศัพท์มีความสะอาด สะดวก และปลอดภัยในการใชง้ าน

วิธีกำรและข้นั ตอนกำรปฏิบัติ
1. ตรวจสอบความพร้อมใชง้ านอยา่ งสมา่ เสมอ หากพบว่ามีการชารดุ เสยี หาย ดาเนนิ การ
สง่ ซอ่ มบารุงทันที
2. ทาความสะอาดเครอื่ ง แปน้ หมายเลข และสายโทรศัพท์ อยา่ งสมา่ เสมอ
3. ติดตง้ั สายโทรศัพทอ์ ย่างมรี ะเบียบและปลอดภยั
4. ตดิ หมายเลขโทรศัพท์ไวบ้ นตัวเครอื่ งในขนาดท่ีมองเห็นชดั เจน

ตวั อย่ำง มำตรฐำน

3 1. ตัวเครือ่ ง แปน้ ตัวเลข และสาย ไม่มีฝุน่ และคราบ
สกปรก มีการเก็บและเดินสายโทรศัพท์อยู่ใน

เรยี บร้อยและอย่ใู นสภาพพรอ้ มต่อการใชง้ าน

2. ตาแหน่งที่ติดต้ังและวางโทรศัพท์ในจุดที่สะดวก

ตอ่ การใช้งาน

3. มหี มายเลขโทรศพั ท์ตดิ ไว้ทต่ี วั เคร่อื งชดั เจน

4. ระบเุ ลขครภุ ัณฑ์ (ถ้าม)ี

ค่มู อื พฒั นา ปรบั ปรุงสภาพแวดลอ้ มในท่ีทางาน (5ส) มหาวิทยาลยั นวมินทราธิราช 29

2.14 ชอ่ื มำตรฐำนกลำง สันแฟม้ และกำรจดั เอกสำร

วัตถปุ ระสงค์

1. เพอื่ ใหร้ วบรวมเอกสารท่ีสัมพันธ์ไว้แหลง่ เดียวกัน รวมท้งั การทาสันแฟม้ เปน็ ไปในแนวทาง
เดยี วกันทั่วท้ังมหาวทิ ยาลัย

2. เพ่อื ใหส้ ามารถคน้ หาเอกสารได้ทนั ทที ต่ี ้องการ สะดวก และรวดเร็ว
3. เพื่อให้งา่ ยต่อการสงั เกต เมื่อมเี อกสารใดหายไป
4. เพื่อให้มีแหล่งเก็บท่ีปลอดภัยและถาวร

ขอบเขต

มาตรฐานน้ีใช้กบั เฉพาะแฟ้มเอกสารในตเู้ อกสารภายในสานักงานท่ใี ชเ้ ก็บเอกสารขนาด A4 เทา่ นนั้

ควำมคำดหวัง
1. การจัดเกบ็ ต้องมีประสิทธภิ าพ เก็บและหยบิ ใช้ได้ทนั ทีไมเ่ สียเวลา
2. ตอ้ งไม่ให้ของท่ีจัดเกบ็ เส่ือมสภาพ
3. การจัดเก็บต้องไม่ก่อใหเ้ กิดอันตราย

วิธกี ำรและขัน้ ตอนกำรปฏบิ ัติ
1. กาหนดช่อื ของเอกสารและกาหนดชั้นวางแฟม้ เอกสารของตู้เก็บเอกสารให้ง่ายต่อการค้นหา
2. จัดทาสันแฟ้มโดยใช้รูปแบบที่กาหนด
2.1 สันแฟม้ ตอ้ งมีตราสญั ลักษณ์ของมหาวทิ ยาลัยนวมินทราธิราช
2.2 มีชอื่ ส่วนงานและหนว่ ยงาน เพอื่ ให้ร้วู ่าแฟ้มน้ันเปน็ ของสว่ นงานและหนว่ ยงานใด
2.3 กาหนดรหสั ดชั นี หมายเลขกากบั ประจาแฟ้ม ท่ีสันแฟม้
2.4 จัดทาดชั นเี อกสาร
3. จดั ประเภท หมวดหมู่ เรียงลาดบั แฟ้มตามรหสั ต่อเน่อื งกันโดยตลอด
4. จดั วางแฟ้มเอกสารในตทู้ ่เี หมาะสมกับลักษณะของตู้

ค่มู อื พัฒนา ปรับปรงุ สภาพแวดลอ้ มในท่ที างาน (5ส) มหาวิทยาลยั นวมนิ ทราธริ าช 30

ตัวอยำ่ ง

หมวด 7 โลโก้ ขนาด 3.5 ซม.
ชื่อหมวด ขนาด 26 พอ้ ย
ประชุม
ชื่อลาดับแฟ้ม ขนาดอกั ษร 28 หนา
7.1 ชอ่ื เอกสาร ขนาดอกั ษร 18 หนา

รำยงำนกำรประชมุ
คณะกรรมกำร

บรหิ ำรมหำวทิ ยำลัยฯ

ฝำ่ ยบริหำรงำนท่ัวไป สนธ. ขนาดความกวา้ งของสีแฟ้ม 2 ซม.
ชอ่ื หนว่ ยงาน/ส่วนงาน ขนาดอฝกั ่ำษยรบ1ริห6ำซรงมำ.นทวั่ ไป

คู่มือพัฒนา ปรับปรุงสภาพแวดลอ้ มในทที่ างาน (5ส) มหาวทิ ยาลยั นวมินทราธริ าช 31

2.15 ช่อื มำตรฐำนกลำง เครื่องถ่ำยเอกสำร

วัตถุประสงค์
1. เพอื่ ให้เคร่ืองถา่ ยเอกสารมีสภาพพร้อมใชง้ านเสมอ
2. เพอื่ ให้ผู้ใชส้ ามารถใชง้ านได้โดยสะดวก

ขอบเขต

มาตรฐานนใี้ ชก้ บั เคร่ืองถ่ายเอกสารภายในมหาวิทยาลัยนวมินทราธิราชทุกพ้นื ที่

ควำมคำดหวัง
มผี ู้รับผดิ ชอบประสานการบารงุ รักษาใหเ้ คร่ืองถ่ายมีสภาพพร้อมใช้งานไดเ้ สมอและดแู ลให้

สามารถใช้งานได้สะดวกยิ่งข้ึน

วิธกี ำรและขั้นตอนกำรปฏิบัติ
1. กาหนดผู้รับผดิ ชอบทชี่ ัดเจน
2. จดั ทาข้อมลู แนะนาการใช้งานและการขอรับความช่วยเหลือเมือ่ เกดิ ปญั หาในการใชง้ าน
3. กาหนดวัสดุ อุปกรณ์ ทเ่ี ก่ยี วข้องกับการใชเ้ คร่ืองถ่ายเอกสารให้พร้อม

ตัวอยำ่ ง มำตรฐำน

1 1. มปี า้ ยแสดงช่อื ผู้รับผดิ ชอบ
2. ไม่ตง้ั เคร่อื งถ่ายเอกสารไว้ในหอ้ งสานักงาน
3. ไมว่ างสิ่งของอ่ืนใดบนเคร่ือง
4. สายไฟตอ้ งเกบ็ ให้อยู่ในสภาพเรยี บรอ้ ย
5. เครือ่ งถา่ ยเอกสารอยูใ่ นสภาพพร้อมใชง้ าน
6. เคร่อื งถา่ ยเอกสารและพน้ื ที่ตง้ั สะอาดเรียบร้อย
มีกระดาษและอปุ กรณ์ท่ีจาเป็น
7. มีขอ้ มลู แนะนาการใช้งานติดไว้ พรอ้ มเบอร์
โทรศัพทต์ ิดตอ่ ช่างเม่ือมีปัญหา
8. มกี ลอ่ งสาหรับเกบ็ กระดาษที่สามารถใชซ้ า้ ได้
และเกบ็ กระดาษท่ีเสยี จากการถ่ายเอกสาร
9. ระบเุ ลขครุภัณฑ์ (ถ้ามี)

คู่มือพัฒนา ปรับปรุงสภาพแวดลอ้ มในท่ที างาน (5ส) มหาวทิ ยาลยั นวมินทราธริ าช 32

2.16 ช่อื มำตรฐำนกลำง ป้ำยบ่งช้ี

วัตถุประสงค์
1. เพอ่ื ควบคมุ การรูปแบบสาหรับปา้ ยบง่ ช้ี ใหเ้ ปน็ มาตรฐานเดียวกัน
2. เพ่ือบ่งบอกผลการตรวจประเมินพนื้ ที่

ขอบเขต

มาตรฐานนี้ใช้กับทุกพน้ื ที่ ภายในสานักงานมหาวทิ ยาลัยนวมนิ ทราธริ าช ทีต่ ้องแสดงป้ายบ่งชี้ ตอ่ ไปนี้
1. ปา้ ยบง่ ชี้อันตราย เช่น

- ระวังพ้ืนล่ืน / พ้นื ทางเดนิ ชารุด
- ระวงั ของตกหล่นลงจากทสี่ ูง
- บอกทางหนีไฟ
2. ป้ายบ่งชี้พ้ืนท่ีชวั่ คราว เชน่
- โต๊ะวางเอกสาร ขณะเตรยี มการประชมุ สัมมนา
- จุดบริการขณะมกี จิ กรรมเป็นครงั้ คราว
3. ปา้ ยแสดงช่อื ห้อง หรือจดุ บริการ
4. ปา้ ยแสดงให้รู้ว่ามีสิง่ ของอะไรทเี่ ก็บไว้บนช้ันหรอื อยูใ่ นตู้

ควำมคำดหวัง
1. มรี ปู แบบปา้ ยบง่ ช้ี ที่เปน็ มาตรฐานเดียวกนั
2. เข้าใจความหมายสญั ลกั ษณ์ที่แสดงผลการประเมิน

วธิ กี ำรและข้นั ตอนกำรปฏบิ ัติ
กาหนดรูปแบบปา้ ยบ่งช้ี ขนาดป้าย ประเภทและขนาดตัวอักษร

ตัวอย่ำง มำตรฐำน

1. ป้ายบ่งช้ตี รงกับประเด็นที่ตอ้ งการบ่งช้ี ตามท่รี ะบุ
ไว้ในขอบเขต
2. ป้ายบ่งช้ีถาวร ต้องอยู่ในสภาพท่ีสมบูรณ์
โดยตัวอักษรตอ้ งอ่านชัดเจน ไม่เลอะเลอื น
3. ปา้ ยบ่งชีใ้ หใ้ ช้รปู แบบอักษรตามมาตรฐานที่
กาหนด ขนาดตามความเหมาะสม
4. ปรบั เปลีย่ นปา้ ยบง่ ชี้ให้ตรงกับสถานะวัสดุ/
อุปกรณ/์ เส้นทางอยู่เสมอ เช่น รอจาหนา่ ย ,ชารุดอยู่
ระหวา่ งดาเนนิ การ

ค่มู อื พัฒนา ปรับปรุงสภาพแวดลอ้ มในทีท่ างาน (5ส) มหาวทิ ยาลยั นวมินทราธิราช 33

2.17 ชือ่ มำตรฐำนกลำง เครื่องโทรสำร

วัตถุประสงค์
1. เพอ่ื ให้ผู้ใชง้ านมีความสะดวกในการใช้งาน
2. เพ่อื ใหส้ ามารถติดตอ่ ประสานงานได้อยา่ งมีประสทิ ธิภาพ

ขอบเขต

มาตรฐานนใี้ ชก้ บั โทรสารภายในมหาวทิ ยาลัยนวมินทราธิราชทุกพื้นที่

ควำมคำดหวัง
พนกั งานสามารถลดเวลาในการทางานและประสานงานได้อยา่ งมีประสทิ ธิภาพ

วธิ ีกำรและขนั้ ตอนกำรปฏบิ ัติ
สารวจหมายเลขโทรสาร ตาแหน่งทตี่ ัง้ ลักษณะ/คุณสมบตั ิและวิธกี ารใช้งานเคร่ืองโทรสาร

ตวั อย่ำง มำตรฐำน

1 1. มีหมายเลขโทรสารประจาเคร่ืองติดไวท้ ่ตี วั เครื่อง
ให้เห็นไดช้ ดั เจน
3 2. มกี ระดาษพรอ้ มใชง้ านอย่างเพียงพอ
5 3. มขี อ้ มลู แนะนาการใช้งาน และเบอร์โทรศัพท์
ตดิ ต่อช่างเมื่อมีปัญหา
4. ตวั เคร่ือง แป้นตวั เลข ไม่มีฝุ่นและคราบสกปรก
และเคร่ืองโทรสารพร้อมใชง้ าน
5. มีปา้ ยแสดงผูร้ ับผิดชอบ
6. มีกล่องสาหรบั ใสเ่ อกสาร อย่างเหมาะสม
7. ระบุเลขครภุ ณั ฑ์ (ถา้ มี)

คมู่ ือพัฒนา ปรบั ปรุงสภาพแวดลอ้ มในที่ทางาน (5ส) มหาวทิ ยาลยั นวมนิ ทราธิราช 34

2.18 ชอ่ื มำตรฐำนกลำง กำรจดั เก็บอปุ กรณท์ ำควำมสะอำดส่วนกลำง

วตั ถุประสงค์

1. เพ่ือใหม้ อี ุปกรณ์ทาความสะอาดพรอ้ มใช้งานตลอดเวลา
2. เพื่อให้มีอุปกรณเ์ พยี งพอตอ่ การใช้งาน
3. เพอ่ื ใหพ้ นักงานมีความสะดวกในการใชง้ าน

ขอบเขต

มาตรฐานนี้ใช้กับพ้นื ที่จดั เก็บอปุ กรณ์ทาความสะอาดส่วนกลางแต่ละอาคารสานักงาน

ควำมคำดหวัง
ในพน้ื ท่ีอาคารสานักงานมกี ารจัดเก็บอปุ กรณ์ทาความสะอาดสว่ นกลางทเี่ ป็นมาตรฐาน

วิธีกำรและขั้นตอนกำรปฏบิ ัติ
1. สารวจอปุ กรณ์ทจี่ าเป็นตอ่ การใช้งาน
2. กาหนดพ้นื ท่วี างอปุ กรณ์
3. กาหนดมาตรฐานการใชง้ าน

ตวั อย่ำง มำตรฐำน

1. จัดเก็บอุปกรณ์ทาความสะอาดในพื้นท่ี ท่ี
จดั เตรยี มไวใ้ ห้เป็นระเบียบเรียบรอ้ ย
2. ท่จี ดั เกบ็ เปน็ แบบแขวน แบบตง้ั พนื้ แบบติดผนงั
กไ็ ด้ แต่ห้ามวางกบั พนื้ รูปแบบการจดั วางอุปกรณ์
ทาความสะอาดจะต้องจัดวางใหถ้ ูกต้อง
3. มีปา้ ยระบผุ รู้ บั ผดิ ชอบ
4. ตอ้ งมกี ารทาความสะอาดอปุ กรณ์ทาความสะอาด
กอ่ นจัดเกบ็ ทุกครัง้
5. อุปกรณ์ทาความสะอาดพร้อมใชง้ านสะอาด
ไม่ชารุด
6. ระบเุ ลขครภุ ัณฑ์ (ถา้ ม)ี

ค่มู อื พัฒนา ปรับปรุงสภาพแวดลอ้ มในทท่ี างาน (5ส) มหาวิทยาลยั นวมินทราธริ าช 35

2.19 ช่ือมำตรฐำนกลำง ปร้ินเตอร์

วตั ถุประสงค์
1. เพ่อื ใหเ้ ครื่องปริน้ เตอร์มีสภาพพร้อมใช้งานเสมอ
2. เพอ่ื ใหผ้ ้ใู ช้สามารถใชง้ านได้โดยสะดวก

ขอบเขต

มาตรฐานนีใ้ ชก้ ับเครื่องปร้นิ เตอรภ์ ายในมหาวทิ ยาลยั นวมินทราธิราชทุกพ้ืนท่ี

ควำมคำดหวัง
มีผรู้ บั ผิดชอบประสานการบารุงรกั ษาใหเ้ คร่ืองปร้ินเตอร์มีสภาพพร้อมใชง้ านได้เสมอและดูแล

ให้สามารถใช้งานได้สะดวกยง่ิ ขนึ้

วธิ ีกำรและข้ันตอนกำรปฏบิ ัติ
1. กาหนดผรู้ บั ผดิ ชอบ
2. จดั ทาข้อมลู แนะนาการใช้งานและการขอรับความช่วยเหลอื เมอื่ เกิดปัญหาในการใช้เคร่ือง
3. กาหนดวัสดุ อุปกรณ์ ท่ีเกย่ี วข้องกับการใช้ปริ้นเตอรใ์ หพ้ ร้อม

ตัวอยำ่ ง มำตรฐำน

1. มหี มายเลขโทรสารประจาเครอื่ งตดิ ไว้ที่ตัวเครื่อง

ให้เห็นได้ชดั เจน

2. มีป้ายบ่งช้ีชื่อผู้รับผิดชอบ

3. ไมต่ ้ังเคร่ืองปรน้ิ เตอร์ไว้ในสานกั งาน หรอื หาก
1 จาเป็นใหอ้ ยู่ระยะหา่ งจากโต๊ะทางาน

4. ไม่วางสง่ิ ของอนื่ ใดบนเคร่ือง

5. สายไฟต้องเก็บให้อยูใ่ นสภาพพร้อมเรยี บร้อย

6. เครื่องปรน้ิ เตอร์อยู่ในสภาพพร้อมใชง้ านเสมอ
7 7. เครือ่ งปร้ินเตอร์และพ้นื ที่ตั้งสะอาด เรยี บรอ้ ย

มกี ระดาษและอปุ กรณ์ทจ่ี าเป็น

2 8. มีขอ้ มูลแนะนาและเบอร์โทรศัพท์ติดต่อช่างเม่ือ

มีปัญหา

9. มีป้ายบ่งชี้ขนาด และประเภทของกระดาษที่ใช้กับ

เครื่องปร้ินเตอร์

10. ระบุเลขครุภณั ฑ์ (ถ้าม)ี

คมู่ ือพัฒนา ปรบั ปรงุ สภาพแวดลอ้ มในทท่ี างาน (5ส) มหาวทิ ยาลยั นวมินทราธริ าช 36

2.20 ชื่อมำตรฐำนกลำง ห้องรบั แขก ห้องรับรอง

วตั ถุประสงค์
เพอื่ ให้ห้องมคี วามสะอาด เรยี บรอ้ ย พร้อมใช้งานเสมอ

ขอบเขต

มาตรฐานนี้ใชก้ ับทุกที่ ท่ีมหี อ้ งรับแขก ห้องรบั รอง

ควำมคำดหวัง
บุคลากร/นักศกึ ษา ใส่ใจเร่อื ง ความสะอาดเรยี บร้อย และความพรอ้ มใชง้ านของห้องรับแขก

ห้องรบั รอง

วิธกี ำรและข้ันตอนกำรปฏบิ ัติ
สารวจวสั ดแุ ละอุปกรณ์ ที่มใี นห้องรับแขก หอ้ งรับรอง และจัดวางในตาแหน่งท่ีเหมาะสม

ตัวอยำ่ ง มำตรฐำน

1. จัดวางสงิ่ ของตา่ ง ๆ เปน็ ระเบยี บ
2. ไมม่ คี ราบสกปรกและฝุน่ ละออง
3. เม่อื เลกิ ใช้หอ้ งรับแขก ห้องรับรอง ต้องเกบ็
แก้วน้า จัดโต๊ะและเก้าอี้ ให้อยู่ในตาแหน่งที่เหมาะสม
ทกุ ครัง้
4. มีป้ายแสดงผู้รับผดิ ชอบ

คู่มือพัฒนา ปรับปรุงสภาพแวดลอ้ มในทท่ี างาน (5ส) มหาวทิ ยาลยั นวมินทราธริ าช 37

2.21 ชื่อมำตรฐำนกลำง เคร่ืองปรับอำกำศ

วตั ถปุ ระสงค์
เพอ่ื ให้บุคลากร/นักศึกษามีสว่ นรว่ มในการประหยัดพลงั งานและลดภาวะโลกรอ้ น

ขอบเขต

มาตรฐานนี้ใช้กบั เคร่ืองปรับอากาศทุกตัวภายในมหาวิทยาลัย

ควำมคำดหวัง
บุคลากร/นักศึกษาทุกคนใชพ้ ลงั งานอย่างรู้คุณค่า และใช้พลงั งานลดลง

วิธกี ำรและขั้นตอนกำรปฏิบัติ
1. สารวจตดิ ต้ังเครอ่ื งปรบั อากาศ
2. นาป้ายรณรงค์การใช้เครื่องปรับอากาศ ขนาดตามมาตรฐานกาหนดติดท่บี ริเวณสวิทซ์
ปิด - เปดิ ของเครอ่ื งปรับอากาศ

ตัวอยำ่ ง มำตรฐำน

1. มีป้ายรณรงค์ลดการใช้เคร่ืองปรับอากาศติด
ทุกจุดที่มีเครอื่ งปรับอากาศ
2. มปี ้ายแจง้ แสดงการบารงุ รักษา โดยมกี ารทาความ
สะอาดเคร่ืองปรบั อากาศทกุ 4 เดอื น
3. สภาพเคร่ืองปรับอากาศพร้อมใช้งาน/กรณีชารุด
ให้ทาป้ายบอกสถานะและกาหนดเวลาซ่อมแซม
แล้วเสร็จ และมีเบอร์ตดิ ต่อช่างกรณมี ปี ญั หา
4. ระบุเลขครุภณั ฑ์ (ถา้ มี)

คู่มอื พฒั นา ปรับปรงุ สภาพแวดลอ้ มในท่ีทางาน (5ส) มหาวิทยาลยั นวมนิ ทราธริ าช 38

2.22 ช่ือมำตรฐำนกลำง พัดลม

วัตถปุ ระสงค์
เพื่อใหบ้ ุคลากร/นักศึกษามีสว่ นร่วมในการประหยดั พลังงานและช่วยกนั รกั ษาความสะอาด

ขอบเขต

มาตรฐานน้ใี ชก้ ับทุกจุดท่ีมีการใชพ้ ดั ลมในมหาวทิ ยาลัยนวมนิ ทราธริ าช

ควำมคำดหวัง
บุคลากร/นกั ศึกษาทุกคนใช้พลงั งานอย่างรู้คุณค่า และใช้พลงั งานลดลง พดั ลมสะอาดและ

ปลอดภยั เมื่อใชง้ าน

วิธีกำรและข้นั ตอนกำรปฏิบัติ
1. สารวจจดุ ตดิ ตงั้ พัดลม
2. นาปา้ ยรณรงค์การใช้พัดลม ขนาดตามมาตรฐานกาหนดติดที่บริเวณสวทิ ซ์ปดิ – เปิด
ของพดั ลม

ตัวอยำ่ ง มำตรฐำน

1. มีปา้ ยรณรงคป์ ดิ พัดลมทุกครัง้ เมื่อไม่ใชง้ าน ตดิ
ทกุ จุดท่ีมีพัดลม
2. มสี ภาพพรอ้ มใชง้ าน สะอาด ไม่มีฝนุ่
3. กรณชี ารดุ ให้ทาปา้ ยบอกสถานะและกาหนดเวลา
ซอ่ มแซมแล้วเสร็จและมีเบอร์ตดิ ต่อชา่ งกรณมี ปี ัญหา
4. ระบเุ ลขครุภณั ฑ์ (ถา้ มี)

ค่มู อื พฒั นา ปรับปรงุ สภาพแวดลอ้ มในทีท่ างาน (5ส) มหาวทิ ยาลยั นวมินทราธิราช 39

2.23 ชื่อมำตรฐำนกลำง ตนู้ ำ้ ด่มื

วตั ถุประสงค์
1. เพ่ือใหม้ ีต้นู ้าดื่มเพยี งพอต่อผูร้ ับบรกิ าร
2. เพอ่ื ใหต้ ูน้ า้ ด่ืมมีความสะอาด ปลอดภัย ไดม้ าตรฐานสากล

ขอบเขต

มาตรฐานนใี้ ชก้ บั ทุกพนื้ ทข่ี องอาคารสานักงานมีการใหบ้ ริการตนู้ า้ ดม่ื

ควำมคำดหวัง
ทุกพ้ืนที่ของอาคารสานักงานท่มี กี ารใหบ้ ริการตู้นา้ ด่ืม เพยี งพอกบั ความต้องการของบุคลากร

มีความสะอาด ปลอดภยั ได้มาตรฐาน

วิธกี ำรและขน้ั ตอนกำรปฏบิ ัติ
1. สารวจความต้องการใชบ้ ริการในแต่ละพนื้ ท่ี
2. ติดตัง้ ตนู้ า้ ใช้/น้าดมื่ พร้อมระบบกรองตามมาตรฐานท่กี าหนด
3. ตดิ ตั้งระบบระบายนา้ ทิ้ง ตาแหนง่ จัดวางแก้วน้าด่ืมหรือกรวยกระดาษสาหรบั ใชใ้ ส่นา้ และ
ใสข่ ยะ

ตัวอย่ำง มำตรฐำน

1. จัดทาป้ายชี้บ่งจุดให้บริการ ตู้น้าด่ืมและระบุ
ผู้รบั ผดิ ชอบ
2. ตู้น้าดื่ม ต้องมถี งั พักนา้ ทิง้ หรอื ทอ่ ระบายน้าทง้ิ
3. บริเวณตู้น้าด่ืมมีความสะอาด มีพ้ืนท่ีจัดวางแก้ว
ดมื่ น้าหรอื กรวยกระดาษ ท่ีเพียงพอกับความต้องการ
ใช้งาน และมีฝาปิดมิดชิด
4. มีระบบสายดินเพ่ือป้องกันไฟฟ้าลัดวงจร ไม่มี
น้าร่ัวซมึ
5. มีการตรวจบารุงรักษาตู้น้าดื่ม และมีรายการ
แสดงการตรวจประเมนิ คุณภาพน้าด่ืมทุกเดือน
6. ระบุเลขครภุ ณั ฑ์ (ถ้ามี)

คูม่ อื พฒั นา ปรบั ปรงุ สภาพแวดลอ้ มในที่ทางาน (5ส) มหาวิทยาลยั นวมนิ ทราธิราช 40

2.24 ช่ือมำตรฐำนกลำง บอรด์ 5ส ประจำหน่วยงำน

วัตถปุ ระสงค์
1. เพอ่ื ประชาสมั พนั ธ์ข้อมูลข่าวสารของการดาเนินกจิ กรรม 5ส ของหน่วยงาน
2. เพื่อกระตนุ้ เตือนบุคลากรของหน่วยงานเขา้ รว่ ม ใหค้ วามสาคญั กิจกรรม 5ส

ขอบเขต

1. ป้าย บอรด์ ติดผนงั
2. บอร์ดอเิ ล็กทรอนิกส/์ เวบ็ ไซต์ ฯลฯ

ควำมคำดหวัง
1. บคุ ลากรของหนว่ ยงานเข้าร่วมกจิ กรรม 5ส อย่างม่งุ ม่ัน มีสว่ นรว่ ม
2. บุคลากรรบั รู้ ความก้าวหนา้ ขอ้ มลู ข่าวสาร 5ส ของหน่วยงาน

วธิ ีกำรและข้ันตอนกำรปฏบิ ัติ
1. กาหนดรปู แบบของบอร์ด ป้าย 5ส
2. กาหนดรูปแบบของสื่ออิเล็กทรอนิกส/์ เว็บไซต์ 5ส ของหนว่ ยงาน

ตวั อยำ่ ง มำตรฐำน

1. ตดิ ป้ายชอื่ กิจกรรม 5ส ของหน่วยงาน
2. มีโครงสร้างคณะกรรมการ 5ส หน่วยงานพรอ้ ม
รปู ถา่ ย
3. มขี อ้ มลู แสดงการแบง่ ความรบั ผดิ ชอบของแต่ละ
พื้นทีแ่ ละผรู้ บั ผิดชอบ
4. กาหนดเป้าหมายของกิจกรรม 5ส
5. มแี ผนปฏบิ ัติกจิ กรรม 5ส
6. มขี ้อมลู มาตรฐานทก่ี าหนดไว้สาหรบั อา้ งองิ
7. มีรปู ภาพข้อมูล กจิ กรรมตามแผนปฏบิ ัติ
*กจิ กรรม 5ส ของหน่วยงาน หรอื สว่ นงาน ต้องเป็น
ข้อมลู ปจั จบุ ัน
8. ระบเุ ลขครภุ ณั ฑ์ (ถ้าม)ี

คมู่ อื พัฒนา ปรับปรุงสภาพแวดลอ้ มในท่ที างาน (5ส) มหาวทิ ยาลยั นวมินทราธิราช 41

2.25 ชอื่ มำตรฐำนกลำง รถสว่ นกลำง

วตั ถุประสงค์
1. เพ่ือใหร้ ถสว่ นกลางอย่ใู นสภาพพร้อมใช้งาน
2. เพอ่ื ให้รถสว่ นกลางมีความสะอาดและเปน็ ระเบียบเรยี บรอ้ ย

ขอบเขต

มาตรฐานน้ีใช้กบั รถยนต์และรถจักรยานของมหาวทิ ยาลัย

ควำมคำดหวัง
รถส่วนกลางอยู่ในสภาพพร้อมใชง้ าน มคี วามสะอาดและเป็นระเบียบเรียบรอ้ ย

วิธีกำรและข้ันตอนกำรปฏบิ ัติ
1. กาหนดผูค้ วบคุมดูแล
2. กาหนดแบบฟอร์มสาหรับตรวจเช็ครถส่วนกลางรายวัน
3. กาหนดแบบฟอร์มตารางการซอ่ มบารงุ รถสว่ นกลาง

ตัวอยำ่ ง มำตรฐำน

1. กาหนดผู้ควบคุมดูแล และมอบหมายผู้รบั ผิดชอบ
รถสว่ นกลาง
2. กาหนดแบบฟอร์มสาหรบั ตรวจเช็ครถส่วนกลาง
รายวัน
3. มรี ายงานผลการตรวจสอบพรอ้ มในการใช้งาน
รายวนั และรายเดอื น
4. มีตารางการซอ่ มบารงุ รถแต่ละคนั
5. ระบุเลขครุภัณฑ์

คู่มอื พฒั นา ปรบั ปรุงสภาพแวดลอ้ มในท่ที างาน (5ส) มหาวทิ ยาลยั นวมนิ ทราธิราช 42

2.26 ช่ือมำตรฐำนกลำง ลำนจอดรถ

วตั ถุประสงค์
เพอ่ื ใหท้ ่ลี านจอดรถมีความสะอาด เป็นระเบยี บเรียบร้อย

ขอบเขต

มาตรฐานนใี้ ช้กบั ทจ่ี อดรถของมหาวทิ ยาลยั

ควำมคำดหวัง
ท่จี อดรถของมหาวิทยาลยั มีความสะอาด เปน็ ระเบียบเรยี บร้อย

วธิ กี ำรและขั้นตอนกำรปฏบิ ัติ
1. กาหนดผคู้ วบคมุ ดแู ล
2. กาหนดผู้รับผดิ ชอบทาความสะอาด

ตวั อย่ำง มำตรฐำน

1. กาหนดผคู้ วบคุม และมอบหมายผู้รับผิดชอบ
2. วสั ดุ อปุ กรณ์การทาความสะอาดอยู่ในสภาพ
พร้อมใช้งาน
3. ตดิ ป้าย “กรณุ าดับเคร่อื งยนต์” เม่อื จอดรถ

คู่มอื พฒั นา ปรับปรุงสภาพแวดลอ้ มในท่ที างาน (5ส) มหาวทิ ยาลยั นวมินทราธิราช 43

2.27 ชอ่ื มำตรฐำนกลำง ภมู ิทัศนร์ อบอำคำร

วัตถปุ ระสงค์
เพอ่ื ให้ภมู ิทัศนร์ อบอาคารมีความสะอาดและมีความปลอดภยั

ขอบเขต

มาตรฐานน้ีใชก้ บั อาคารของมหาวทิ ยาลัย

ควำมคำดหวัง
1. ภูมทิ ศั นร์ อบอาคารมีความสะอาดและมีความปลอดภัย
2. บุคลากรมคี วามสุขในการมาปฏบิ ัติงาน
3. ผใู้ ช้บรกิ ารเกดิ ความพงึ พอใจ

วิธกี ำรและขนั้ ตอนกำรปฏิบัติ
1. กาหนดแผนการปฏบิ ัติงานการพัฒนา ปรบั ปรุงสภาพแวดล้อม
2. กาหนดผคู้ วบคมุ ดแู ล

ตัวอยำ่ ง มำตรฐำน

1. มีแผนการปฏิบัตงิ านพัฒนา ปรับปรงุ สภาพแวดล้อม
2. มีการกาหนดผคู้ วบคุมดแู ล

ค่มู อื พฒั นา ปรบั ปรงุ สภาพแวดลอ้ มในทที่ างาน (5ส) มหาวทิ ยาลยั นวมินทราธริ าช 44

บทท่ี 3
ตัวอย่ำงแบบประเมิน

กำรประเมินผลกำรติดตำมกิจกรรมพฒั นำ ปรบั ปรบุ สภำพแวดล้อมในทที่ ำงำน (5ส) ประจำปี พ.ศ. ........
สว่ นงำน.....................................................

หัวข้อ มำตรฐำน บันทกึ กำรตรวจประเมนิ
1. เคาน์เตอร์ ผ่ำน ไมผ่ ำ่ น

1. มีป้ายแสดงผู้รับผิดชอบในการให้บริการ คือ

ช่ือ ตาแหน่ง สังกัด ติดไว้ในตาแหน่งที่เหมาะสม

มองเห็นได้ง่ายและเป็นระเบียบเรียบร้อย กาหนด

รูปแบบและขนาดของปา้ ยใหเ้ ปน็ รูปแบบเดยี วกัน

2. มีกล่อง/ตะแกรง/ที่ใส่ปากกา/เครื่องเขียนตามความ

เหมาะสมของลกั ษณะงาน

3. ไม่วางของใช้ส่วนตัวบนเคาน์เตอร์บริการ/ในลิ้นชัก
เคานเ์ ตอร์บรกิ าร

4. มีของประดับ/ต้นไม้วางบนเคาน์เตอร์ไม่เกิน 3 ช้ิน
ขนาดพอควร ไม่เกะกะพ้นื ที่เคานเ์ ตอร์

5. สะอาดเรยี บรอ้ ย พรอ้ มใหบ้ ริการตลอดเวลา

6. ใตเ้ คานเ์ ตอรใ์ หบ้ รกิ ารไมว่ างเอกสารหรอื สิ่งของใด ๆ

ข้อเสนอแนะ

........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................................

ลงชอ่ื .....................................................ผ้ปู ระเมิน
(.......................................................)
กรรมการ

ค่มู อื พัฒนา ปรับปรงุ สภาพแวดลอ้ มในทที่ างาน (5ส) มหาวิทยาลยั นวมนิ ทราธิราช 45