ENERGJIA – format dhe transformimi(Eksperimenti)

ENERGJIA – format
dhe transformimi

MËSIMDHËNIA DHE TË NXËNIT ELEKTRONIK
Realizimi i njësisë mësimore duke e përdorur

eksperimentin

2 5/11/2020 Add a footer

ÇFARË ËSHTË ENERGJIA?

• Energjia është aftësia e trupit për të
kryer punë. Burime të energjisë janë
ushqimet, dielli, uji, dhe lëndët
djegëse si qymyri, druri, nafta, etj.

• Fjala energji vjen

nga greqishtja energos, që do të

thotë punë. Në fizikë, është aftësia e

ndërveprimit të një sistemi me një

tjetër.

• Energjia ka të bëjë edhe me fuqinë, e
kërkuar për të lëvizur apo zhvendosur
një peshe, në një largësi të caktuar

3 5/11/2020 Add a footer

LIGJI I RUAJTJES SË ENERGJISË

• “ Ligji i ruajtjes së energjisë thotë që : Energjia as
nuk mund të krijohet as nuk shkatërrohet, por
mund të transformohet nga një formë në një tjetër.

• Puna dhe ngrohtësia kanë të njëjtën njësi energjie,
por janë koncepte fizike krejtësisht të ndryshme.

• Energjia ndodhet në çdo sistem mekanik të veçuar.

• Energjia nuk mund të krijohet të apo shkatërrohet.
Kjo do të thotë se sasia e energjisë në Gjithësi është
gjithnjë e njëjtë.

• Sa herë që ndodh ndonjë gjë, energjia thjeshtë
shndërrohet në një formë tjetër. Kjo gjë ndodh, për
shembull, kur bimët përdorin energji nga drita e
diellit për të krijuar ushqim, që pastaj e hanë
kafshët.

4 5/11/2020 Add a footer

5 5/11/2020 Add a footer

Phet Simulator

6 5/11/2020

ENERGJIA E UJIT (HIDROENERGJIA

• Hidroenergjia ose energjia nga • Hidrocentralet bëjnë shndërrimin e
uji është fuqia që rrjedh nga enegjia energjisë potenciale të rëniës së ujit në
e rënies së ujit apo ujit të energjinë mekanike me anë të turbinës
rrjedhshëm, e cila mund të hidrulike dhe pastaj gjeneratori
shfrytëzohen për qëllime të shndërron energjinë mekanike në atë
dobishme elektrike. Ka dy lloje të
hidrocentraleve:
• Hidrocentralet të llojeve të shumta
të mullinjëve me ujë, janë përdorur • Hidrocentralet rrjedhëse, në të cilat uji
si burime të energjisë së vazhdimisht rrjëdh dhë të cilat kanë një
ripërtrishme për ujitje dhe rezervuar të ujit të limituar.
funksionimin e pajisjeve të
ndryshme mekanike. • Hidrocentralet akumuluese, në të cilat
uji shfrytëzohet nga liqeni akumulues.
• Në fund të shekullit 19,
hidroenergjia u bë një burim për • Penda ndërtohet mespërmes lumit
gjenerimin elektricitetit. duke formuar rezervuarin e epërm dhe
rrjedhjen e pasme të ujit

7 5/11/2020

• Sa më larg të bjerë uji, aq më shumë fuqi
ka. Në përgjithësi, distanca në të cilën bie
uji varet nga madhësia e digës

• Më shumë ujë që bie nëpër turbinë do të
prodhojë më shumë fuqi. Sasia e ujit në
dispozicion varet nga sasia e ujit që rrjedh
poshtë lumit.

• Lumenjtë më të mëdhenj kanë më shumë
ujë të rrjedhshëm dhe mund të prodhojnë
më shumë energji.

8

✓ Energjia diellore (solare) mbështet pothuaj të gjithë jetën në tokë nëpërmes fotosintezës që nga shfaqja e organizimit të parë.
Njerëzit e përdorin energjinë diellore për ndriçim, ngrohtësi, rritjen e të korrave dhe për shndërrimin e fuqisë diellore në energji
elektrike.

✓ Energjia diellore (energjia diellore) është forama e ngrohjes dhe e dritës së rrezatimit diellor që i jep jetë klimës së tokës dhe
mbështet jetën

9 5/11/2020 Add a footer

ENERGJIA E ERËS

Centralet me erë mund të instalohen ndaras nga
rrjeta elektrike, zakonisht në kombinim me
ndonjë burim tjetër të energjisë elektrike ose me
bateri të akumulatorëve

Pastaj mund të instalohen me një numër të
konsiderueshëm si park i centraleve me erë të
lidhura elektrikishtë në mes veti, dhe nëpërmjet
transformatorit të lidhur në rrjetin elektrik

Energjia e erës ose fuqia e erës nxirret nga rrjedhja e ajrit duke
përdorur turbinat e erës apo velat për te prodhuar energji
mekanike ose eletrike.

Tek centralet me erë, energji kinetike e erës është proporcionale
me shpejtësinë e erës. Centralet e vogla me erë mund të
shfrytëzohen për përdorim shtëpiak.

10 5/11/2020 Add a footer

11 5/11/2020 Add a footer

RENDESIA E ENERGJISË

❖ Energjia është shumë e rëndësishme në jetët tona. Pa
të njerëzimi nuk do të ekzistonte.

❖ Një shembull i energjisë është ajo diellore. Pa të cilën
temperaturat mesatare në Tokë do të ishin nën 0° dhe
errësira e përhershme do të pllakonte.

❖ Një energji tjetër shumë e rëndësishme është ajo
elektrike. Njerëzimi mund të bëjë pa të, por ajo është
një nga shenjat e civilizimit dhe modernizimit të
përgjithshëm të saj, kështu që është vërtet shumë e
rëndësishme.

❖ Edhe energjia kimike është e rëndësishme, sepse nga
ajo ne marrim energjinë e nevojshme për të jetuar.

12 5/11/2020

ENERGJIA DHE MBROJTJA E MJEDISIT

• Çdo minutë zhduken 15 km2 sipërfaqe pyjore.•
Industria konsumon 53% të të gjithë konsumit
ujor; prodhon 7% të sasisë së fosforeve; 10% të
sasisë së azotit.

• E ardhmja i përket energjive të rinovueshme.
Elektriciteti me origjinë nga era (eolike) dhe
elektriciteti me origjinë diellore (fotovoltaike)
duhet të jenë energjitë e së ardhmes

• Era garanton energji pa dëmtuar mjedisin dhe
me një kosto të pranueshme. Kjo formë energjie
është e leverdisshme si nga ana ekonomike ashtu
edhe mjedisore.

13 5/11/2020

RENDESIA E ENERGJISË

• Energjia dritore është një nga energjitë e
domosdoshme sepse pa të nuk do të
shihnim asgjë.

• Energjia zanore është një nga energjitë
elementare për jetën sepse ajo është një
nga format më të përdorura të
komunikimit midis njerëzve dhe kafshëve.

• Energjia bërthamore është e rëndësishme
gjithashtu. Ajo është arsyeja se pse dielli
ndriçon dhe arsyeja se pse ka dritë dhe jetë
në Tokë.

• Gjithkush duhet të vlerësoje rëndësine e
energjive sepse pa to nuk do të kishte jetë
në Tokë.

14 5/11/2020

Provoni njohurite tuaja duke klikuar ne linkun me poshte
https://www.science4us.com/games/675/cid=P-0

15 5/11/2020 Add a footer

FALEMINDERIT PËR VËMENDJE!

Add a footer