12 พ.ย. 64 สื่อเรื่องทีฆีติโกสลชาดก

รายวิชาสงั คมศึกษา

รหสั วชิ า ส๑๖๑๐๑

ชัน้ ประถมศกึ ษาปที ่ี ๖

ทฆี ตี โิ กสลชาดก

ครูผู้สอน ครอู าทติ ย์ ศรรี งุ้
ครูภากร อุปการแกว้

ทฆี ตี โิ กสลชาดก

จดุ ประสงค์

๑. นกั เรียนอธิบาย
รายละเอียดของเร่ือง
ทฆี ีตโิ กสลชาดกไดถ้ กู ตอ้ ง

จดุ ประสงค์

๒. นกั เรยี นวเิ คราะหข์ ้อคดิ เร่อื ง
ทฆี ีตโิ กสลชาดกไดถ้ ูกต้อง

จดุ ประสงค์

๓. นกั เรยี นอภิปรายถึงคณุ ค่าและ
ความสาคญั ของการศึกษาเรอ่ื ง
ทีฆีติโกสลชาดกไดอ้ ย่างมีเหตผุ ล

ราธะเกิดในตระกูลของกษัตริย์
ในอดีตเปน็ เศรษฐีมที รพั ยส์ ินเงนิ ทองมาก

ใช่ ไมใ่ ช่

พระมหาโมคคลั ลานะทาหนา้ ท่ี
เป็นพระอุปัชฌายบ์ วชใหร้ าธะ

ใช่ ไม่ใช่

พระราธะเปน็ ผทู้ ว่ี ่างา่ ย สอนงา่ ย เชือ่ ฟังอาจารย์
ด้วยความเคารพจนได้บรรลุธรรม

ใช่ ไมใ่ ช่

พระราธะถอื ว่าเป็นภิกษรุ ปู แรกทไ่ี ด้รบั การ
อปุ สมบทดว้ ยวิธีญัตตจิ ตตุ ถกรรม

ใช่ ไมใ่ ช่

ชาดก

เรื่องราวหรือชีวประวัติใน
อดีตชาติของพระพุทธเจ้า ในสมัยท่ี
พระองค์เป็นพระโพธิสัตว์บาเพ็ญ
บารมีอยู่ พระองค์ทรงนามาเล่าให้
พระสงฆ์ฟงั ในโอกาสต่าง ๆ

ภาพชาดก จาก https://xn--v3cdwa6co.com

ชาดกนเี้ รอื่ งอะไร?

ใหน้ ักเรยี นอา่ นบตั รคาแสดง
คณุ ลักษณะของชาดก

และทายว่าเปน็ ชาดกเรอื่ งอะไร

ชาดกน้ีเรื่องอะไร?

พระพทุ ธเจา้ เสวยพระชาตเิ ปน็ ชายยากจนและ
มีฐานะขน้ึ จากการขายซากหนูตาย

สอนขอ้ คิด เกี่ยวกบั ความกตัญญกู ตเวทเี ปน็
เครอื่ งหมายของคนดี

จฬู เสฏฐิชาดก

ภาพ นิทานชาดก จาก https://www.planforkids.com/products/หนูตวั เดยี ว__843

ชาดกนเ้ี รื่องอะไร?

มสี ัตว์ ๔ ชนดิ คอื เหยี่ยว ราชสหี ์
พญานกออก และเต่า

สอนขอ้ คดิ มิตรแทส้ ามารถชว่ ยเหลือ
ในยามทกุ ข์ยามลาบากได้

มหาอกุ กุสชาดก

ภาพ นิทานชาดก จาก https://www.suksapankhonkean.com/product/2158/มหาอุกกสุ ชาดก-มติ รแทส้ ี่สหาย

ชาดกน้ีเร่ืองอะไร?

ลิงไดร้ บั คาสง่ั ให้รดนา้ ต้นไม้

สอนขอ้ คดิ คนไม่มปี ัญญา
ยอ่ มทาประโยชน์ใหเ้ ส่อื มไป

อารามทูสกชาดก

ภาพ นทิ านชาดก จาก https://www.bookcaze.com/index.php?route=product/product&product_id=22452

ทฆี ตี โิ กสลชาดก

ทฆี ีติโกสลชาดก

ในอดีตกาลมีเมืองกว้างใหญ่ชื่อ พาราณสี ปกครองโดยพระเจ้า
พรหมทัต พระองค์หวังขยายอาณาจักร จึงยกกองทัพไปโจมตี
เมืองต่าง ๆ รวมทั้งเมืองของพระเจ้าทีฆีติโกสล ฝ่ายพระเจ้าทีฆีติ
โกสล เมื่อทราบข่าวว่าจะถูกโจมตีเมืองจึงพาพระมเหสีปลอมตัวหนีไป
อยู่นอกเมืองจนพระมเหสีทรงพระครรภ์และประสูติพระราชโอรส
พระนามวา่ ทฆี าวุกุมาร

ทีฆีตโิ กสลชาดก

ต่อมาพระเจ้าทีฆีติโกสลและพระมเหสีถูกพระเจ้า
พรหมทัตจับตัวได้และถูกจับมัดแห่ประจานไปรอบเมือง
ก่อนจะถูกประหารชีวิต พระเจ้าทีฆีติโกสลทรงเห็น
พระราชโอรสแฝงตัวอยู่ในกลมุ่ คนจงึ ตรสั ออกมาลอย ๆ

ทีฆตี โิ กสลชาดก

สอนไม่ให้จองเวรว่า “จงเห็นแก่ยาว เจ้าอย่าเห็นแก่สั้น
เวรไม่ระงับด้วยการจองเวร แต่เวรระงับด้วยการไม่จองเวร”
ทีฆาวุกุมารผ้ซู ึ่งหวงั จะกลบั มาเยย่ี มพระราชบดิ าและพระราช
มารดาได้เห็นสภาพดังกล่าวจึงคิดแก้แค้น

ทฆี ีตโิ กสลชาดก

เมื่อพระเจ้าทีฆีติโกสลราชและพระมเหสีสิ้นพระชนม์ ทีฆาวุ
กุมารจึงแฝงตัวเข้าไปในวังของพระเจ้าพรหมทัตในฐานะนักดนตรี
ด้วยความสามารถและความเฉลียวฉลาด ทีฆาวุกุมารจึงได้เป็นคน
สนิทของพระเจ้าพรหมทัต วันหนึ่งพระเจ้าพรหมทัตได้เสด็จออก
ประพาสป่าโดยมีทีฆาวุกมุ ารตามเสด็จ พระเจ้าพรหมทัตทรงหยุดพัก
และบรรทมหลับ

ทีฆีติโกสลชาดก

ทีฆาวุกุมารได้โอกาสที่จะปลงพระชนม์พระเจ้าพรหมทัตเพื่อ
ล้างแค้นและชิงบ้านเมืองคืน คิดได้ดังนั้นจึงเงื้อพระขรรค์ขึ้น หมายจะ
ปลงพระชนม์พระเจ้าพรหมทตั แต่เมื่อนึกถึงคาส่ังสอนของพระราชบิดา
ก่อนถูกประหารชีวิตว่า “จงเห็นแก่ยาว เจ้าอย่าเห็นแก่สั้น เวรไม่ระงับ
ด้วยการจองเวร แตเ่ วรระงบั ด้วยการไม่จองเวร” จงึ ลดพระขรรคล์ งและ
คดิ ว่าไมค่ วรจะทาลายคาสอนของพระราชบิดา

ทฆี ตี ิโกสลชาดก

เมื่อพระเจ้าพรหมทัตตื่นจากบรรทม ทีฆาวุกุมารจึงตรัสว่า
พระองค์เป็นพระราชโอรสของพระเจ้าทีฆีติโกสล เมื่อพระเจ้า
พรหมทัตได้ฟังดังนั้น จึงตกพระทยั และสานึกผิดโดยตรัสว่า “ขณะนี้
ชีวิตของเราตกอยูใ่ ต้อานาจของเจ้าแล้ว เจ้าจะทาอะไรเพื่อแกแ้ ค้นก็
เชญิ เถดิ ”

ทฆี ีติโกสลชาดก

ทีฆาวุกมุ ารจงึ ตรัสวา่ “เราจะไม่ฆ่าท่าน เพราะถงึ แม้พระองคจ์ ะถูกฆ่า
แต่พระราชบดิ าและพระราชมารดาของเรากม็ อิ าจฟ้นื ขึ้นมาได้ เราจะทาตาม
คาส่ังสอนของพระชนกและพระชนน”ี ท้ังสองพระองคต์ า่ งให้อภยั ยกชวี ิตใหแ้ ก่
กันและกันแลว้ เสดจ็ กลบั พระราชวัง พระเจา้ พรหมทัตซาบซึง้ ในความมี
คุณธรรมของทฆี าวกุ ุมาร ทรงโปรดใหอ้ ภิเษกสมรสกบั พระราชธดิ าของ
พระองค์ รวมท้งั ยกเมืองใหป้ กครอง

กิจกรรม

ใหน้ ักเรียนตอบคาถาม
ดงั ตอ่ ไปนี้

๑. เหตใุ ดพระเจา้ ทฆี ีติโกสลจงึ ถกู ประหารชีวิต

๒. พระเจ้าทฆี ีตโิ กสลสอนใหพ้ ระราชกุมาร
เป็นคนอย่างไร

กจิ กรรม

ใหน้ ักเรียนศกึ ษาชาดก แล้วนาขอ้ คิดทไ่ี ด้จาก
ชาดกมาเขียนเป็นแนวทางปฏิบตั ติ าม
สถานการณท์ กี่ าหนด

ในขณะที่นักเรียนกาลังเดิน ถา้ ฉนั เป็นคนล้มลง ฉันจะ
ถือกองสมุดการบ้านเพื่อส่งให้ครูที่ ................................................
ห้องพักครู แล้วมีเพื่อนเตะ ผลทคี่ าดวา่ จะเกดิ ข้ึน
ฟุตบอลมาชนโดยไม่ได้ตั้งใจจน ................................................
นักเรียนล้มและกองสมุดหล่น
กระจาย

คาถามชวนคดิ

การศึกษาเร่ืองทีฆตี โิ กสลชาดก
มีประโยชนอ์ ยา่ งไรบา้ ง

เปน็ เรือ่ งการบาเพ็ญความดีของพระพุทธเจ้าและ
พุทธสาวกในอดีตชาติ ที่แสดงให้เห็นแบบอย่างการ
ปฏิบัติตนเป็นผู้มีคุณธรรม ซึ่งสามารถนามา
ประยุกต์ใชใ้ นการดาเนินชวี ติ ได้

ครใู ห้นักเรยี นทาใบงานที่ ๖
เรอ่ื ง ทีฆตี ิโกสลชาดก

จากhttps://www.flaticon.com สืบคน้ เมือ่ วันที่ ๑๒ ธันวาคม ๒๕๖๓

คาชีแ้ จงในการทา คาชแี้ จงบทบาท
กจิ กรรมนักเรยี น ครูปลายทาง

ให้นักเรียนตอบคาถาม ๑. ครูใหน้ กั เรียนทาใบงานท่ี ๖ เรอ่ื ง
ตามประเด็นของทีฆีติโกสล ทีฆตี ิโกสลชาดก
ชาดก ท่กี าหนดใหส้ มบรู ณ์
๒. ครใู หน้ กั เรียนลงมือทาใบงานได้
๓. ครูให้ความช่วยเหลือนกั เรยี นตาม

ความเหมาะสม

ใบงานท่ี ๖ เรอ่ื ง ทีฆีติโกสลชาดก

จงเขยี นอธิบาย เรื่อง “ทีฆตี ิโกสลชาดก”
ใหเ้ ชอ่ื มโยงกบั รูปภาพด้านบน

................................................................................................................................
................................................................................................................................

จงยกตัวอยา่ งพฤตกิ รรมของทฆี าวกุ มุ ารที่เป็น
แบบอยา่ งท่ีดี

................................................................................................................................
................................................................................................................................

จงบอกขอ้ คดิ ทีไ่ ด้จากเรือ่ ง “ทีฆีตโิ กสลชาดก”

................................................................................................................................
................................................................................................................................

สรุป

ในอดตี กาลพระเจา้ พรหมทตั ไปชงิ เอาราชสมบตั ิ
และฆา่ พระเจ้าทีฆตี โิ กสลซง่ึ เป็นพระบิดาของทฆี าวุกุมาร
ภายหลงั ทีฆาวกุ ุมารมีโอกาสแก้แคน้ พระเจา้ พรหมทัต
แต่เลือกท่ีจะไมแ่ ก้แคน้ และใหอ้ ภัยพระเจ้าพรหมทัต

บทเรียนครัง้ ต่อไป

สัพพทาฐชิ าดก

สามารถดาวน์โหลดไดท้ ี่ www.dltv.ac.th