หน่วยที่ 2 วรรณคดีและวรรณกรรม ป.4 เรื่อง กำเนิดสุดสาคร โดย ครูพรรณี พลายคุม

กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย

หลักภาษาและการใช้ภาษาไทย
ช้ันประถมศึกษาปีที่ ๔

หน่วยการเรียนรู้ที่ ๒ วรรณคดีและวรรณกรรม

เร่ือง พระอภัยมณี ตอน กาเนิดสุดสาคร

ครูผู้สอน : ครูพรรณี พลายคุม

PBW CHANNAl โรงเรียนอนุบาลพิบูลเวศม์ www.pbw.ac.th

กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย

หน่วยการเรียนรู้ท่ี ๒ วรรณคดีและวรรณกรรม
เรื่อง พระอภัยมณี ตอน กาเนิดสุดสาคร
ให้นักเรียน๑เต.รียมหนังสือ
๒.

ครูผู้สอน : ครูพรรณี พลายคุม

PBW CHANNAl โรงเรียนอนุบาลพิบูลเวศม์ www.pbw.ac.th

ตัวชี้วดั
• อา่ นเรอื่ งสั้น ๆ ตามเวลาที่กาหนดและตอบคาถามจากเรื่องทีอ่ า่ น (ท ๑.๑ ป. ๔/๓)
• คาดคะเนเหตกุ ารณจ์ ากเรือ่ งทอี่ า่ นโดยระบเุ หตุผลประกอบ (ท ๑.๑ ป. ๔/๕)
• สรปุ ความรแู้ ละข้อคิดจากเรอื่ งท่ีอ่านเพอ่ื นาไปใชใ้ นชวี ิตประจาวนั (ท ๑.๑ ป. ๔/๖)
• อา่ นหนังสือทม่ี ีคณุ คา่ ตามความสนใจอย่างสมา่ เสมอและแสดงความคดิ เห็นเกี่ยวกบั เรื่อง

ทอ่ี า่ น (ท ๑.๑ ป. ๔/๗)
• อธิบายข้อคิดจากการอา่ นเพอ่ื นาไปใชใ้ นชีวิตจริง (ท ๕.๑ ป. ๔/๒)
• ทอ่ งจาบทอาขยานตามท่กี าหนดและบทรอ้ ยกรองที่มีคุณค่าตามความสนใจ

(ท ๕.๑ ป. ๔/๔)

วรรณคดแี ละวรรณกรรม ช้ันประถมศึกษาปี ที่ ๔

คลกิ เลอื กหัวข้อเพอ่ื ศึกษาเนือ้ หา

ประวตั ผิ ู้แต่ง บทนาเรื่อง

นิทานคากลอน เนือ้ เรื่องย่อ
เร่ือง พระอภยั มณี
ตอน กาเนิดสุดสาคร ถ้อยคาสานวน
ล้วนต้องศึกษา
คาศัพท์น่ารู้
สรุปความรู้
แบบพฒั นาทักษะ
ในการทาข้อสอบปรนยั
เพอ่ื ประเมินผลตวั ชี้วดั

วรรณคดแี ละวรรณกรรม ช้ันประถมศึกษาปี ท่ี ๔

ประวตั ผิ ู้แต่ง

วรรณคดแี ละวรรณกรรม ช้ันประถมศึกษาปี ที่ ๔

บทนาเร่ือง

วรรณคดแี ละวรรณกรรม ช้ันประถมศึกษาปี ท่ี ๔

พระอภั ยมณีแล ะศรีสุ วรรณเป็นโอร สของท้าวสุทัศน์แล ะ
นางประทุมเกสร แห่งกรุงรัตนา เม่ือโอรสทั้งสองเจริญวัยขึ้น ได้ไปเรียน
วิชากับอาจารย์ผู้มีความรู้ และมีชื่อเสียง พระอภัยมณีเรียนวิชาเป่าปี่
ส่วนศรีสุวรรณเรียนวิชากระบี่กระบอง เมื่อโอรสท้ังสองเรียนสาเร็จและ
กลับมายังบ้านเมือง ท้าวสุทัศน์โกรธมากเพราะวิชาท่ีโอรสทั้งสองเรียน
ไม่เก่ียวกับการปกครองบ้านเมือง จึงเนรเทศโอรสทั้งสอง ใหอ้ อกจากเมืองไป
ระหว่างทางโอรสทั้งสองไปพบกับพราหมณ์สามคน ซึ่งแต่ละคน
ต่างก็มีความรู้ความสามารถมาก พระอภัยมณีเป่าป่ีให้ฟังจนพราหมณ์
ทง้ั สาม และศรสี วุ รรณหลับทงั้ หมด

วรรณคดแี ละวรรณกรรม ช้ันประถมศึกษาปี ท่ี ๔

ขณะนั้นนางผีเส้ือสมทุ รซ่ึงกาลังออกหาอาหาร ผ่านมาได้ยินเสียงป่ขี องพระ
อภยั มณี จงึ ตามเสียงปีม่ าจนพบพระอภัยมณี เกิดหลงรกั จึงอุ้มพระอภัยมณี
กลับมาท่ีถ้าใต้น้า ส่วนศรีสุวรรณกับพราหมณ์ทั้งสามต่ืนมาไม่พบ
พระอภยั มณี จงึ ออกตามหา

พระอภัยมณีอยู่กับนางผีเส้ือสมุทรจนมีโอรสช่ือ สินสมุทร วันหนึ่ง
นางผีเส้ือสมุทรออกไปหากิน พระอภัยมณีจึงให้เงือกที่สินสมุทรจับมา
ช่ ว ย พ า พ ร ะ อ ภั ย ม ณี แ ล ะ สิ น ส มุ ท ร ว่ า ย น้ า ห นี น า ง ผี เ สื้ อ ส มุ ท ร ไ ป ยั ง
เกาะแกว้ พิสดาร ต่อมาพระอภัยมณไี ดน้ างเงือกเปน็ ชายาด้วย

วรรณคดแี ละวรรณกรรม ช้ันประถมศึกษาปี ท่ี ๔

ท้าวสิลราชพาพระธิดาชื่อสุวรรณมาลีออกทะเลมาจนถึงเกาะแก้ว -
พิสดาร พระอภัยมณีและสินสมุทรขอโดยสารเรือกลับบ้านเมืองตน
ก่อนเดินทางพระอภัยมณีร่าลานางเงือก และมอบแหวนกับปิ่นปักผม
ให้นางเงือกไว้

พอนางผีเสื้อสมุทรรู้ข่าวว่าพระอภัยมณีและสินสมุทรโดยสาร
มากับเรือสาเภาของท้าวสิลราชก็ตามมา และล่มเรือสาเภาจนท้าวสิลราช
จมนา้ สน้ิ พระชนม์ คนอื่น ๆ พลัดกันไปคนละทาง ส่วนพระอภัยมณีว่ายน้าหนี
ไปติดบนเกาะ นางผีเสื้อสมุทรตามไปพบ พระอภัยมณีจึงเป่าป่ีจน
นางขาดใจตาย

วรรณคดแี ละวรรณกรรม ช้ันประถมศึกษาปี ที่ ๔

เมอ่ื พระอภยั มณีจากนางเงือกไปแล้ว นางเงือกอาศัยอยู่กับ
พระฤๅษีท่ีเกาะแก้วพิสดาร และให้กาเนิดลูกชายชื่อ สุดสาคร
ซึ่งมีหน้าตาละม้ายเหมือนพระอภัยมณีผู้เป็นบิดา สุดสาคร
เป็นเด็กท่ีมีร่างกายสมบูรณ์แข็งแรงกว่าเด็กธรรมดาทั่วไป และ
เนือ่ งจากมีแมเ่ ปน็ เงือกจึงชอบว่ายนา้ มาก

วรรณคดแี ละวรรณกรรม ช้ันประถมศึกษาปี ท่ี ๔

นกั เรยี นอา่ นนิทานคากลอน เรื่อง จะกล่าวถงึ เงอื กนอ้ ยกลอยสวาท
พระอภยั มณี ตอน กาเนดิ สดุ สาคร ซึ่งรองบาทพระอภัยเมือ่ ไกลสถาน
อยวู่ นวงั หลังเกาะแกว้ พิสดาร
เปน็ ทานองเสนาะพร้อมกัน ประมาณกาลสบิ เดือนไมเ่ คลอื่ นคลา
คลิกลาโพงเพือ่ ฟงั เสียง

วรรณคดแี ละวรรณกรรม ช้ันประถมศึกษาปี ท่ี ๔











































คาศพั ทน์ ่ารู้

วรรณคดแี ละวรรณกรรม ช้ันประถมศึกษาปี ท่ี ๔

คาศัพทน์ า่ รู้

วรรณคดแี ละวรรณกรรม ช้ันประถมศึกษาปี ท่ี ๔

คาศัพทน์ า่ รู้

วรรณคดแี ละวรรณกรรม ช้ันประถมศึกษาปี ท่ี ๔

คาศัพทน์ า่ รู้

วรรณคดแี ละวรรณกรรม ช้ันประถมศึกษาปี ท่ี ๔

คาศพั ท์นา่ รู้

วรรณคดแี ละวรรณกรรม ช้ันประถมศึกษาปี ท่ี ๔

คาศพั ท์นา่ รู้

วรรณคดแี ละวรรณกรรม ช้ันประถมศึกษาปี ท่ี ๔

คาศพั ท์นา่ รู้

วรรณคดแี ละวรรณกรรม ช้ันประถมศึกษาปี ท่ี ๔

ถ้อยคาสานวน ล้วนต้องศึกษา
นิทานคากลอน เร่ือง พระอภยั มณี
ตอนทค่ี ดั มาให้เรียน มสี านวนทน่ี ่าสนใจ ดังนี้

วรรณคดแี ละวรรณกรรม ช้ันประถมศึกษาปี ที่ ๔

หมายความว่า หากสุดสาครได้พบพระบิดาก็ให้อยู่กับ
พระบิดาให้สุขสบาย ไม่ต้องกลับมา ไม่ต้องเป็นห่วงแม่
และช่วยทูลพระองค์ว่า แม้ชาติน้ีแม่จะไม่ได้พบพระองค์อีก
ก็จะขอรับใช้พระองค์ทุกชาติไป แต่หากไม่พบพระบิดา
ขอให้ลกู กลบั มา

วรรณคดแี ละวรรณกรรม ช้ันประถมศึกษาปี ที่ ๔

ถ้อยคาสานวน ล้วนต้องศึกษา

แมน้ ใครรกั รักม่ังชังชงั ตอบ
ใหร้ อบคอบคิดอา่ นนะหลานหนา
รูส้ ่ิงไรไมส่ ู้รูว้ ชิ า
รูร้ ักษาตวั รอดเปน็ ยอดดี

หมายความวา่ หากใครรกั หรือเกลยี ดเรา เราจะรักหรือเกลยี ด
เขาตอบหรอื ไม่จงคิดใหร้ อบคอบ มคี วามรูเ้ รอ่ื งใดก็ไม่มีค่าเท่ากบั
มีวชิ าความรู้และการรู้จกั รกั ษาตัวรอดไดเ้ ป็นส่ิงท่ีดีทส่ี ดุ

วรรณคดแี ละวรรณกรรม ช้ันประถมศึกษาปี ท่ี ๔

นิทานคากลอน เรื่อง พระอภัยมณี เป็นวรรณคดีท่ีมี
เนื้อเรื่องสนุกสนาน ชวนติดตาม ส่งเสริมจินตนาการและ
ความคิดสรา้ งสรรค์ สอดแทรกข้อคิดและคณุ ธรรมตา่ ง ๆ ผ่าน
ตัวละครท่ีมีค วามคิด และ ความรู้สึกเช่นเดี ยวกับคน
ในสังคมทั่วไป จึงสามารถนามาประยุกต์ใช้ในชีวิตจริง
ได้เปน็ อยา่ งดี

วรรณคดแี ละวรรณกรรม ช้ันประถมศึกษาปี ท่ี ๔

แบบพัฒนาทักษะในการทาข้อสอบปรนยั
เปิ ดแบบฝึ กหัดหน้า ๑๗๐ เพื่อประเมนิ ผลตวั ชี้วดั

ตวั ชี้วัด
• อ่านเรอ่ื งสั้น ๆ ตามเวลาทีก่ าหนดและตอบคาถามจากเรอื่ งท่อี ่าน (ท ๑.๑ ป. ๔/๓)
• คาดคะเนเหตุการณ์จากเรื่องทีอ่ ่านโดยระบุเหตุผลประกอบ (ท ๑.๑ ป. ๔/๕)
• สรุปความรู้และข้อคิดจากเร่ืองท่ีอา่ นเพ่อื นาไปใช้ในชวี ติ ประจาวัน (ท ๑.๑ ป. ๔/๖)
• อา่ นหนังสอื ทมี่ ีคุณค่าตามความสนใจอยา่ งสม่าเสมอและแสดงความคิดเหน็ เกีย่ วกับเรื่องที่อา่ น

(ท ๑.๑ ป. ๔/๗)
• อธิบายขอ้ คดิ จากการอา่ นเพ่อื นาไปใชใ้ นชวี ิตจริง (ท ๕.๑ ป. ๔/๒)
• ท่องจาบทอาขยานตามทก่ี าหนดและบทรอ้ ยกรองทมี่ ีคณุ ค่าตามความสนใจ

(ท ๕.๑ ป. ๔/๔)

วรรณคดแี ละวรรณกรรม ช้ันประถมศึกษาปี ที่ ๔ ทำแบบทดสอบ

๑ แต่มดื มวั กลวั ป่ ูไม่อยู่รบ แฉลบหลบขนึ้ ตลง่ิ วง่ิ ถลา

ข้อใดตรงกบั ความหมายหรือข้อคดิ จากคาประพันธ์นี้

๑ กำรรู้จกั เวลำ
๒ ควำมกตญั ญูกตเวที

๓ ตนเป็นท่ีพ่งึ แห่งตน เฉลย
๔ กำรเล่ำเรื่องใหผ้ ใู้ หญ่รับทรำบ

เปิ ดแบบฝึ กหัดหน้า ๑๗๐

๒ ถงึ โยคดี ใี จไหว้วนั ทา บอกเจ้าตาตามจริงทุกสิ่งอนั

ข้อใดตรงกบั ความหมายหรือข้อคดิ จากคาประพนั ธ์นี้

๑ ตนเป็นท่ีพ่งึ แห่งตน

๒ ควำมเจำ้ เล่ห์เพทุบำย
๓ น้ำลึกหยง่ั ได้ น้ำใจหยงั่ ยำก
๔ กำรเล่ำเรื่องใหผ้ ใู้ หญ่รับทรำบ

เฉลย

๓ สุดสาครนอนบ่นมนต์สาคญั
ได้แม้นมั่นเหมือนหน่ึงจติ ไม่ผดิ เพยี้ น

ข้อใดตรงกบั ความหมายหรือข้อคดิ จากคาประพันธ์นี้

๑ ควำมกตญั ญกู ตเวที
๒ ควำมเอำใจใส่พำกเพยี ร
๓ ควำมกลำ้ หำญเดด็ เด่ียว
๔ กำรเล่ำเร่ืองใหผ้ ใู้ หญ่รับทรำบ

เฉลย

๔ ถึงยงั เดก็ เหลก็ เพชรไม่เขด็ ขอน
จะเจาะชอนเชิงลาเนาภูเขาขนุ

ข้อใดตรงกบั ความหมายหรือข้อคดิ จากคาประพันธ์นี้

๑ ควำมกตญั ญกู ตเวที

๒ ควำมรู้เท่ำไม่ถึงกำรณ์
๓ ควำมกลำ้ หำญเดด็ เดี่ยว
๔ ควำมเอำใจใส่พำกเพียร

เฉลย

๕ เป็ นลูกท่านทงิ้ บดิ ากน็ ่าอาย ถงึ เป็ นตายฉันจะลาเจ้าตาตาม
พระบิดรอยู่ตาบลแห่งหนไหน คงจะไปตามเสดจ็ ไม่เขด็ ขาม

ข้อใดตรงกบั ความหมายหรือข้อคดิ จากคาประพันธ์นี้

๑ ควำมเอำใจใส่พำกเพียร

๒ ควำมเจำ้ เล่ห์เพทุบำย

๓ ควำมกตญั ญูกตเวที

๔ ควำมกงั วลห่วงใย เปิ ดแบบฝึ กหัดหเฉนล้าย๑๗๑

๖ มนุษย์นีท้ ร่ี ักอยู่สองสถาน บิดามารดารักมกั เป็ นผล
ทพี่ ง่ึ หนึ่งพง่ึ ได้แต่กายตน เกดิ เป็ นคนคดิ เห็นจึงเจรจา
ข้อใดตรงกบั ความหมายหรือข้อคดิ จากคาประพันธ์นี้

๑ ตนเป็นท่ีพ่ึงแห่งตน

๒ ควำมเจำ้ เล่ห์เพทุพำย
๓ ควำมกลำ้ หำญเดด็ เดี่ยว
๔ ควำมเอำใจใส่พำกเพียร

เฉลย