หน่วยที่ 6 หลักภาษาและการใช้ภาษาไทย ป.4 เรื่อง คำพ้อง ต้องพิจารณา โดย ครูพรรณี พลายคุม

กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย

หลักภาษาและการใช้ภาษาไทย
ช้ันประถมศึกษาปีท่ี ๔

หน่วยการเรียนรู้ท่ี ๖ หลักภาษาและการใช้ภาษาไทย

เรื่อง คาพ้อง...ต้องพิจารณา

ครูผู้สอน : ครูพรรณี พลายคุม

PBW CHANNAl โรงเรียนอนุบาลพิบูลเวศม์ www.pbw.ac.th

กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย

หน่วยการเรียนรู้ท่ี ๖ หลักภาษาและการใช้ภาษาไทย
เร่ือง คาพ้อง...ต้องพิจารณา
ให้นักเรียนเตรีย๑มห. นังสือ
๒.

ครูผู้สอน : ครูพรรณี พลายคุม

PBW CHANNAl โรงเรียนอนุบาลพิบูลเวศม์ www.pbw.ac.th

ตวั ชี้วดั
• สะกดคำและบอกควำมหมำยของคำในบริบทต่ำง ๆ (ท ๔.๑ ป. ๔/๑)

หลกั ภาษาและการใชภ้ าษาไทย ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๔

นกั เรยี นอ่านคาประพนั ธ์ น้าใจมีใหแ้ กก่ นั
พรอ้ มทงั้ สงั เกตคาทเ่ี ป็นตวั อกั ษรสี

เพลำเชา้ วนั หน่ึงเพลำลอ้ หลดุ รถตอ้ งหยดุ ซ่อมแซมเร่งแกไ้ ข
หนุ่มแขมเขา้ มาช่วยอยา่ งเร็วไว
ทุกวนั ยมิ้ วนั น้ีไยดูเป็นทุกข์ ซำบซ้ึงใจใหส้ ้อมเงินแสนยนิ ดี
ทรำบแลว้ ช่วยกนั หาอยา่ ชา้ ที หมดสนุกแหวนหล่นลงพงแขมน่ี

บทกลอนน้ีมีคาพอ้ งลองคน้ ดู

ประพนั ธ์โดย นฤภร รุจิเรข

หลกั ภาษาและการใชภ้ าษาไทย ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๔

คำทเ่ี ป็ นตัวอกั ษรสีมขี ้อแตกต่ำงกนั ดงั นี้

• เพลำ (เพฺลำ) - เพลำ (เพ - ลำ)
แขม (ขะ - แม) - แขม (แขมฺ)
คำเหล่ำนี้ เรียกว่ำ คำพ้องรูป

• ซ่อม - ส้อม ซำบ - ทรำบ ทุก - ทุกข์
คำเหล่ำนี้ เรียกว่ำ คำพ้องเสียง

หลกั ภาษาและการใชภ้ าษาไทย ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๔

คาพอ้ ง หมายถงึ คาทเ่ี ขยี นเหมอื นกนั หรอื ออกเสยี ง
เหมอื นกนั แบง่ เป็น ๒ ชนดิ ดงั น้ี

คาพอ้ ง

คาพอ้ งรูป คาพอ้ งเสยี ง

หลกั ภาษาและการใชภ้ าษาไทย ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๔

หลกั ภาษาและการใชภ้ าษาไทย ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๔

ตวั อย่าง คาพอ้ งรูป

หลกั ภาษาและการใชภ้ าษาไทย ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๔

คาพอ้ งเสยี ง กาน

การ อ่านวา่ กาน หมายถงึ งาน, สง่ิ หรอื เรอ่ื งทท่ี า
การณ์ อ่านวา่ กาน หมายถงึ เหตุ เคา้ มลู
กาล อ่านวา่ กาน หมายถงึ เวลา
กาญจน์ อ่านวา่ กาน หมายถงึ ทอง

หลกั ภาษาและการใชภ้ าษาไทย ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๔

จนั อ่านวา่ จนั คาพอ้ งเสยี ง จนั
จนั ทน์ อ่านวา่ จนั
หมายถงึ ช่อื ไมต้ น้ ขนาดกลางถงึ
จนั ทร์ อ่านวา่ จนั ขนาดใหญ่ ผลสุกสเี หลอื ง หอม กนิ ได้
หมายถงึ ช่อื พรรณไมบ้ างชนิดทม่ี เี น้อื ไม้
ดอก หรอื ผลหอม ใชท้ ายาและ
ปรุงเคร่อื งหอม
หมายถงึ ดวงเดอื น

หลกั ภาษาและการใชภ้ าษาไทย ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๔

คาพอ้ งเสยี ง ทนั
ทนั อ่านวา่ ทนั หมายถงึ เป็นไปพอดกี บั เวลาทก่ี าหนด
ทนั ต์ อ่านวา่ ทนั หมายถงึ ฟนั , งาชา้ ง
ทณั ฑ์ อ่านวา่ ทนั หมายถงึ โทษทเ่ี น่ืองดว้ ยความผดิ
ธญั อ่านวา่ ทนั หมายถงึ ขา้ วเปลอื ก

หลกั ภาษาและการใชภ้ าษาไทย ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๔

คาพอ้ งเสยี ง ปรฺ ะ - พาด
ประพาส อ่านวา่ ปรฺ ะ - พาด หมายถงึ ไปต่างถน่ิ หรอื ต่างแดน,ไปเทย่ี ว
ประภาษ อ่านวา่ ปรฺ ะ - พาด หมายถงึ ตรสั บอก พดู
ประภาส อ่านวา่ ปรฺ ะ - พาด หมายถงึ แสงสวา่ ง

หลกั ภาษาและการใชภ้ าษาไทย ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๔

คาพอ้ งเสยี ง บาด
บาด อ่านวา่ บาด หมายถงึ ทาใหเ้กดิ แผลหรอื รอยขดี ขว่ นอยา่ งของมคี ม
บาต อ่านวา่ บาด หมายถงึ ตก

หลกั ภาษาและการใชภ้ าษาไทย ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๔

บาตร อ่านวา่ บาด หมายถงึ ภาชนะชนดิ หน่งึ สาหรบั
ภกิ ษุสามเณรใชร้ บั อาหารบณิ ฑบาต

บาท อ่านวา่ บาด หมายถงึ มาตราเงนิ ๑๐๐ สตางค์
หรอื ๔ สลงึ เท่ากบั ๑ บาท

บาศ อ่านวา่ บาด หมายถงึ บว่ ง
บาศก์ อ่านวา่ บาด หมายถงึ ลูกเตา๋

หลกั ภาษาและการใชภ้ าษาไทย ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๔

พกั อ่านวา่ พกั คำพ้องเสียง พกั
พรรคอ่านวา่ พกั หมายถึง หยดุ ชวั่ คราว
พกั ตร์อ่านวา่ พกั หมายถึง หม่คู นที่เขา้ รวมกนั เป็นพวก เป็นฝ่ าย
ภักษ์ อ่านวา่ พกั หมายถึง หนา้
หมายถึง เหยอ่ื อาหาร

หลกั ภาษาและการใชภ้ าษาไทย ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๔

คำพ้องเสียง พนั
พนั อ่านวา่ พนั หมายถึง วงรอบดว้ ยส่ิงที่เป็นเสน้ สาย

หรือส่ิงที่มีลกั ษณะเช่นน้นั
พนั ธ์ อ่านวา่ พนั หมายถึง ขอ้ ผกู มดั ขอ้ ผกู พนั
พนั ธ์ุ อ่านวา่ พนั หมายถึง พวกพอ้ ง เช้ือสาย วงศว์ าน
พรรณ อ่านวา่ พนั หมายถึง สีของผวิ

หลกั ภาษาและการใชภ้ าษาไทย ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๔

คาพอ้ งเสยี ง พดุ
พดุ อ่านวา่ พดุ หมายถงึ ช่อื ไมพ้ มุ่ หรอื ไมต้ น้ ดอกสขี าว

กลน่ิ หอม
พทุ ธ อ่านวา่ พดุ หมายถงึ ผูต้ รสั รู ้
พธุ อ่านวา่ พดุ หมายถงึ ช่อื ดาวเคราะหท์ อ่ี ยู่ใกลด้ วงอาทติ ย์

ทส่ี ุดในระบบสุรยิ ะ มองเหน็ ดว้ ย
ตาเปลา่ , ช่อื วนั ท่ี ๔ แห่งสปั ดาห์

หลกั ภาษาและการใชภ้ าษาไทย ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๔

คาพอ้ งเสยี ง พู่
ผู้ อ่านวา่ พู่ หมายถงึ คาใชแ้ ทนบคุ คล หรอื ใชแ้ ทนคาวา่ คน
พู่ อ่านวา่ พู่ หมายถงึ กลมุ่ หรอื กระจกุ ทป่ี ระกอบดว้ ยขนสตั ว์

ไหม ดา้ ย หรอื สง่ิ อน่ื ๆ ทค่ี ลา้ ยกนั
ภู่ อ่านวา่ พู่ หมายถงึ ช่อื แมลงหลายชนดิ ซง่ึ มรี ูปร่างลกั ษณะ

คลา้ ยผ้งึ มกั อาศยั อยู่โดดเดย่ี ว เป็นคู่
หรอื รวม ๒-๓ คู่ แต่ไมเ่ ป็นกลมุ่ ใหญ่
เหมอื นผ้งึ

หลกั ภาษาและการใชภ้ าษาไทย ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๔

คาพอ้ งเสยี ง รด
รด อ่านวา่ รด หมายถงึ เท ราด สาด ฉีด หรอื โปรยนา้ หรอื ของเหลว

ไปยงั สง่ิ หน่งึ เพอ่ื ใหเ้ปียกหรอื ใหเ้ปียกชุ่ม
รถ อ่านวา่ รด หมายถงึ ยานพาหนะทกุ ชนิดทใ่ี ชใ้ นการขนส่งทางบก

ซง่ึ เดนิ ดว้ ยกาลงั เคร่อื งยนตก์ าลงั ไฟฟ้าหรอื
พลงั งานอน่ื ยกเวน้ รถไฟ
รส อ่านวา่ รด หมายถงึ สง่ิ ทร่ี ูไ้ ดด้ ว้ ยล้นิ เช่น เปร้ยี ว หวาน

เค็ม ฝาด

หลกั ภาษาและการใชภ้ าษาไทย ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๔

คาพอ้ งเสยี ง สนั
สนั ต์ อ่านวา่ สนั หมายถงึ เงยี บ สงบ สงดั
สณั ฑ์ อ่านวา่ สนั หมายถงึ ป่าทบึ ดง ทร่ี ก
สรร อ่านวา่ สนั หมายถงึ เลอื ก คดั
สรรค์ อ่านวา่ สนั หมายถงึ สรา้ งใหม้ ใี หเ้ป็นข้นึ

หลกั ภาษาและการใชภ้ าษาไทย ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๔

คาพอ้ งเสยี ง สาน

สาน อ่านวา่ สาน หมายถงึ อาการทใ่ี ชเ้สน้ ตอกทาดว้ ยไมไ้ ผ่
หวาย กก ใบลาน เป็นตน้ ขดั กนั ใหเ้ป็นผนื
หรอื เป็นรูปร่างต่าง ๆ

สาร อ่านวา่ สาน หมายถงึ ขอ้ ความ ถอ้ ยคา เร่อื งราว หนงั สอื
ศาล อ่านวา่ สาน หมายถงึ คณะบคุ คลทม่ี อี านาจพจิ ารณา

พพิ ากษาคดี โดยดาเนินการตามกฎหมาย,
ทส่ี งิ สถติ ของเทวดา เทพารกั ษ์ หรอื เจา้ ผี

หลกั ภาษาและการใชภ้ าษาไทย ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๔

คำพ้องเสียง สุก

สุก อ่านวา่ สุก หมายถึง พน้ จากห่าม, เปลี่ยนสภาพจากดิบ
ดว้ ยกรรมวธิ ีต่าง ๆ อยา่ งตม้ ผดั ยา่ ง

สุข อ่านวา่ สุก หมายถึง ความสบายกายสบายใจ
ศุกร์ อ่านวา่ สุก หมายถึง ชื่อดาวเคราะห์ดวงท่ี ๒ ในระบบ

สุริยะ, ชื่อวนั ที่ ๖ ของสปั ดาห์

หลกั ภาษาและการใชภ้ าษาไทย ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๔

การเรยี น เหตกุ ารณ์ ฤดูกาล กาญจนบรุ ี
เครอ่ื งหมายดอกจนั ดวงจนั ทร์ ดอกไมจ้ นั ทน์
ทนั เวลา ทนั ตแพทย์ โทษทณั ฑ์ ธญั พชื
บาดเจบ็ บณิ ฑบาต ตกั บาตร บว่ งบาศ
พกั ผ่อน พรรคพวก พระพกั ตร์ ภกั ษาหาร
ผูกพนั สมั พนั ธ์ เผา่ พนั ธุ์ ผวิ พรรณ

หลกั ภาษาและการใชภ้ าษาไทย ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๔

ดอกพดุ พทุ ธรักษา วนั พธุ
ผู้ปกครอง พู่กนั แมลงภู่
รดน้า รถยนต์ รสชาติ
สุขสันต์ ไพรสัณฑ์ เลือกสรร สร้างสรรค์
ศำลเจา้
จกั สำน นิตยสำร วนั ศุกร์

ขา้ วสุก ความสุข

หลกั ภาษาและการใชภ้ าษาไทย ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๔

• ป่ าไมถ้ กู ทาลายไปมากทาใหฝ้ นไม่ตกตามฤดูกำล
(ฤดูกาล หมายถึง เวลา คราว)

• ความรักความห่วงใยคือสำยสัมพนั ธ์ในครอบครัว
(สายสมั พนั ธ์ หมายถึง ความผกู พนั กนั มาชา้ นาน ความ
เก่ียวขอ้ งเป็นมิตรไมตรีกนั นาน)

• แม่ปรุงอาหารไดร้ สชำตถิ กู ปากทุกคน
(รสชาติ หมายถึง รส)

• สื่อมวลชนควรเลอื กสรรแต่รายการที่มีประโยชน์สาหรับเยาวชน
(เลือกสรร หมายถึง พิจารณาคดั เอาแต่ที่ดี ๆ )

หลกั ภาษาและการใชภ้ าษาไทย ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๔

สรุปความรู ้

เขยี นเหมอื นกนั ความหมาย อ่านออกเสยี ง
อ่านออกเสยี งต่างกนั ต่างกนั เหมอื นกนั

เขยี นต่างกนั

หลกั ภาษาและการใชภ้ าษาไทย ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๔

นกั เรียนไปฝึกทาขอ้ สอบ
ในหน่วยการเรียนรู้น้ี
เพือ่ ทบทวนความรู้
กนั นะครับ

หลกั ภาษาและการใชภ้ าษาไทย ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๔

แบบพฒั นำทกั ษะในกำรทำข้อสอบปรนัย
เพอ่ื ประเมนิ ผลตัวชี้วดั

ตวั ชี้วดั
• สะกดคำและบอกควำมหมำยของคำในบริบทต่ำง ๆ

(ท ๔.๑ ป. ๔/๑)

หลกั ภาษาและการใชภ้ าษาไทย ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี ๔

๑ ข้อใดเขยี นสะกดคำได้ถูกต้อง

๑ นำ้ มล
๒ กลมมน
๓ เวทมนต์
๔ สวดมนตร์

เฉลย

๒ ข้อใดเขยี นสะกดคำได้ถูกต้อง

๑ บำทวถิ ี
๒ บำดหลวง
๓ บ่วงบำศก์
๔ บิณฑบำตร

เฉลย

๓ ข้อใดเขยี นสะกดคำได้ถูกต้อง

๑ รัชกำร
๒ แผนกำรณ์
๓ กลอนกำนท์
๔ ป้ อมพระกำล

เฉลย

๔ ข้อใดเขยี นสะกดคำได้ถูกต้อง

๑ คดั สัน
๒ส สร้ำงสรร
๓ สุขสันต์
๔ เลอื กสรรค์

เฉลย

๕ ข้อใดเขยี นสะกดคำได้ถูกต้อง

๑ สัจจะ
๒ส ซื่อสัตว์
๓ สัตส่วน
๔ สัตย์เลยี้ ง

เฉลย

๖ คนสมยั ก่อนนิยมใช้ครุตกั นำ้ จำกบ่อมำใช้

คำทข่ี ดี เส้นใต้มคี วำมหมำยตรงกบั ข้อใด

๑ ครู
๒ ขนั
๓ คนรับใช้
๔ ภำชนะสำนรูปกลม ๆ ยำชัน

เฉลย

๗ พงหญ้ำกอแขมขนึ้ รกทรี่ ิมหนองนำ้

คำท่ขี ดี เส้นใต้มคี วำมหมำยตรงกบั ข้อใด

๑ ต้นไผ่
๒ ดอกไม้
๓ คนเขมร
๔ ไม้ล้มลุกชนิดหน่ึง

เฉลย

๘ โรงแรมนีม้ ีสระขนำดใหญ่ไว้บริกำรลูกค้ำ

คำทีข่ ดี เส้นใต้มคี วำมหมำยตรงกบั ข้อใด

๑ บึง
๒ บ่อนำ้
๓ ห้องอบไอนำ้
๔ แอ่งนำ้ ขนำดใหญ่

เฉลย

๙ น้องร้องไห้เพรำะถูกกรีก้งุ แทงนิว้ มอื

คำท่ีขดี เส้นใต้มีควำมหมำยตรงกบั ข้อใด

๑ โครงแขง็ แหลมทหี่ ัวก้งุ
๒ เปลอื กก้งุ ส่วนหัว
๓ ช้ำง
๔ หัว

เฉลย

๑๐ เขำพบเหรียญเก่ำแก่อยู่ในกองซำกปรักหักพงั

คำที่ขดี เส้นใต้มีควำมหมำยตรงกบั ข้อใด

๑ อฐิ
๒ หัก
๓ เงิน
๔ สิ่งก่อสร้ำง

เฉลย

๑ ข้อใดเขยี นสะกดคำได้ถูกต้อง

๑ นำ้ มล
๒ กลมมน
๓ เวทมนต์
๔ สวดมนตร์

คำอธิบำย

คำอธิบำย

๑

เฉลยตัวเลอื กที่ ๒ เพราะ กลมมน เขียนไดถ้ กู ตอ้ ง
ตวั เลือกท่ี ๑ นำ้ มล ตอ้ งเขียนวา่ นำ้ มนต์หรือ

นำ้ มนตร์
ตวั เลือกที่ ๓ เวทมนต์ ตอ้ งเขียนวา่ เวทมนตร์
ตวั เลือกที่ ๔ สวดมนตร์ ตอ้ งเขียนวา่ สวดมนต์

ไปต่อข้อท่ี ๒

๒ ข้อใดเขยี นสะกดคำได้ถูกต้อง

๑ บำทวถิ ี
๒ บำดหลวง
๓ บ่วงบำศก์
๔ บิณฑบำตร

คำอธิบำย

คำอธิบำย
๒

เฉลยตวั เลอื กท่ี ๑ เพราะ บำทวถิ ี เขียนไดถ้ ูกตอ้ ง
ตวั เลือกท่ี ๒ บำดหลวง ตอ้ งเขียนวา่ บำทหลวง
ตวั เลือกท่ี ๓ บ่วงบำศก์ ตอ้ งเขียนวา่ บ่วงบำศ
ตวั เลือกที่ ๔ บิณฑบำตร ตอ้ งเขียนวา่ บิณฑบำต

ไปต่อข้อท่ี ๓

๓ ข้อใดเขยี นสะกดคำได้ถูกต้อง

๑ รัชกำร
๒ แผนกำรณ์
๓ กลอนกำนท์
๔ ป้ อมพระกำล

คำอธิบำย

คำอธิบำย
๓

เฉลยตวั เลอื กท่ี ๓ เพราะ กลอนกำนท์ เขียนไดถ้ กู ตอ้ ง
ตวั เลือกที่ ๑ รัชกำร ตอ้ งเขียนวา่ รัชกำล
ตวั เลือกที่ ๒ แผนกำรณ์ ตอ้ งเขียนวา่ แผนกำร
ตวั เลือกท่ี ๔ ป้ อมพระกำล ตอ้ งเขียนวา่ ป้ อมพระกำฬ

ไปต่อข้อท่ี ๔

๔ ข้อใดเขยี นสะกดคำได้ถูกต้อง

๑ คดั สัน
๒ส สร้ำงสรร
๓ สุขสันต์
๔ เลอื กสรรค์

คำอธิบำย

คำอธิบำย
๔

เฉลยตัวเลอื กท่ี ๓ เพราะ สุขสันต์ เขียนไดถ้ ูกตอ้ ง
ตวั เลือกท่ี ๑ คดั สัน ตอ้ งเขียนวา่ คดั สรร
ตวั เลือกที่ ๒ สร้ำงสรร ตอ้ งเขียนวา่ สร้ำงสรรค์
ตวั เลือกที่ ๔ เลอื กสรรค์ ตอ้ งเขียนวา่ เลอื กสรร

ไปต่อข้อท่ี ๕

๕ ข้อใดเขยี นสะกดคำได้ถูกต้อง

๑ สัจจะ
๒ส ซื่อสัตว์
๓ สัตส่วน
๔ สัตย์เลยี้ ง

คำอธิบำย

คำอธิบำย
๕

เฉลยตวั เลอื กท่ี ๑ เพราะ สัจจะ เขียนไดถ้ ูกตอ้ ง
ตวั เลือกท่ี ๒ ซ่ือสัตว์ ตอ้ งเขียนวา่ ซ่ือสัตย์
ตวั เลือกที่ ๓ สัตส่วน ตอ้ งเขียนวา่ สัดส่วน
ตวั เลือกที่ ๔ สัตย์เลยี้ ง ตอ้ งเขียนวา่ สัตว์เลยี้ ง

ไปต่อข้อท่ี ๖

๖ คนสมยั ก่อนนิยมใช้ครุตกั นำ้ จำกบ่อมำใช้

คำทขี่ ดี เส้นใต้มีควำมหมำยตรงกบั ข้อใด

๑ ครู
๒ ขนั
๓ คนรับใช้
๔ ภำชนะสำนรูปกลม ๆ ยำชัน

คำอธิบำย

คำอธิบำย

๖

เฉลยตวั เลอื กที่ ๔ เพราะ ครุ หมายถึง ภาชนะสาน
ชนิดหน่ึง รูปกลม ๆ เหมือนกะลาตดั ยาชนั มีหูหิ้ว ใชต้ กั น้า

ไปต่อข้อที่ ๗