คู่มือไบโอซีเคียวริตี้ โรงเพาะฟักและอนุบาลกุ้งทะเล (สำหรับผู้ประกอบการ)

คู่มือไบโอซีเคียวริตี้โรงเพาะฟักและอนุบาลกุ้งทะเล กรมประมง 2567 41 ภาคผนวก 6 ตัวอย่างแบบบันทึกส ุขภาพลูกก ุ้งทะเล ชื่อฟาร์ม.................................................................................................................................................................... หมายเลขโรงเรือน................................................................................................................................................... นอเพลียส หมายเลขบ่อ...................... จ านวนกุ้ง........................... ตัว วันที่เริ่มเลี้ยง........................ แหล่งที่มานอเพลียส……………………………………………………………………………………………………….……………………… โพสต์ลาวา หมายเลขบ่อ...................... จ านวนกุ้ง........................... ตัว วันที่เริ่มเลี้ยง........................ ว/ด/ป อาการ/ลักษณะที่ผิดปกติ การจัดการ ผู้บันทึก หมายเหตุ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

คู่มือไบโอซีเคียวริตี้โรงเพาะฟักและอนุบาลกุ้งทะเล กรมประมง 2567 42 ภาคผนวก 7 ค่าค ุณภาพน ้าที่เหมาะสมต่อการเพาะเลี้ยงลูกก ุ้งทะเล ล าดับที่ ดัชนีค ุณภาพน ้า หน่วย ค่าที่เหมาะสม 1 ออกซิเจนละลายน ้า มิลลิกรัม/ลิตร (mg/L) >5 2 ความเค็ม พีพีที (ppt) 28-33 3 อุณหภูมิ องศาเซลเซียส ( oC) 28-32 4 ความเป็ นกรด-ด่าง - 7.5-8.5 5 ความเป็ นด่าง มิลลิกรัม/ลิตรของ CaCO3 (mg/L CaCO3) >100 6 แอมโนเนียรวม มิลลิกรัม/ลิตร (mg/L) <0.4 7 ไนไตรท์ มิลลิกรัม/ลิตร (mg/L) <0.2 ที่มา: มกษ. 7432(G)-2560 ภาคผนวก 8 ประกาศกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เรื่องก าหนดมาตรฐานควบคุมการระบายน ้าทิ้งจากบ่อเพาะเลี้ยงสัตว์น ้ากร่อย ที่มา: ประกาศกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เรื่อง ก าหนดมาตรฐานควบคุมการ ระบายน ้าทิ้งจากบ่อเพาะเลี้ยงสัตว์น ้ากร่อย (2550) พารามิเตอร์ เกณฑ์มาตรฐาน ความเป็นกรดและด่าง (pH) 6.5-8.5 บีโอดี (Biochemical Oxygen Demand) ไม่เกิน 20 มิลลิกรัมต่อลิตร สารแขวนลอย (Suspended Solids) ไม่เกิน 70 มิลลิกรัมต่อลิตร แอมโมเนีย (NH3-N) ไม่เกิน 1.1 มิลลิกรัมไนโตรเจนต่อลิตร ฟอสฟอรัสรวม (Total Phosphorus) ไม่เกิน 0.4 มิลลิกรัมฟอสฟอรัสต่อลิตร ไฮโดรเจนซัลไฟด์(H2S) ไม่เกิน 0.01 มิลลิกรัมต่อลิตร ไนโตรเจนรวม (Total Nitrogen) ไม่เกิน 4.0 มิลลิกรัมไนโตรเจนต่อลิตร ความเค็ม (Salinity) จะมีค่าสูงกว่าความเค็มของแหล่งรองรับน ้าทิ้งใน ขณะนั้นได้ไม่เกินร้อยละ 50 ที่มา: ประกาศกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เรื่อง ก าหนดมาตรฐานควบคุมการระบายน ้าทิ้งจาก บ่อเพาะเลี้ยงสัตว์น ้ากร่อย, 2550

คู่มือไบโอซีเคียวริตี้โรงเพาะฟักและอนุบาลกุ้งทะเล กรมประมง 2567 43 ภาคผนวก 9 รายชื่อโรคระบาดในกุ้งทะเลตามพระราชบัญญัติโรคระบาดสัตว์ ที่มา: ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรื่อง ก าหนดโรคระบาดสัตว์เพิ่มเติมตาม พระราชบัญญัติโรคระบาดสัตว์ พ.ศ. 2558 (ฉบับที่ 4) พ.ศ. 2563 (2563) ชื่อโรค เชื้อก่อโรค 1 โรคอีเอชพี (Hepatopancreatic microsporidiosis; HPM) Enterocytozoon hepatopenaei (EHP) 2 โรคเอเอชพีเอ็นดี (Acute Hepatopancreatic Necrosis Disease; AHPND) Vibrio parahaemolyticus, Acute Hepatopancreatic Necrosis Disease strain (VpAHPND) 3 โรคเอ็นเอชพี (Necrotising Hepatopancreatitis; NHP) Hepatobacter penaei 4 โรคเอชพีวี (Hepatopancreatic Parvovirus Disease; HPV) Hepatopancreatic Parvovirus (HPV) 5 โรคตัวแดง (White Spot Disease; WSD) White Spot Syndrome Virus (WSSV) 6 โรคไอเอชเอชเอ็น (Infectious Hypodermal and Haematopoietic Necrosis; IHHN) Infectious Hypodermal and Haematopoietic Necrosis Virus (IHHNV) 7 โรคเอสเอชไอวี (Shrimp Hemocyte Iridescent หรือ Decapod Iridescent) Shrimp Hemocyte Iridescent Virus (SHIV) หรือ Decapod Iridescent Virus 1 (DIV 1) 8 โรคเททระฮีดรัลแบคูโลไวโรซีส (Tetrahedral Baculovirosis; BP) Baculovirus penaei (BP) 9 โรคเอ็มบีวี (Spherical Baculovirosis; MBV) P. monodon Baculovirus (MBV) 10 โรคหัวเหลือง (Yellow Head Disease; YHD) Yellow Head Virus genotype1(YHV1) 11 โรคทีเอส (Taura Syndrome; TS) Taura Syndrome Virus (TSV) 12 โรคไอเอ็มเอ็น (Infectious Myonecrosis; IMN) Infectious Myonecrosis Virus (IMNV) 13 โรคโคเวร์ทมอร์ทาลิตี้ (Covert Mortality Diseases; CMD) Viral Covert Mortality Virus (CMNV)

คู่มือไบโอซีเคียวริตี้โรงเพาะฟักและอนุบาลกุ้งทะเล กรมประมง 2567 44 ภาคผนวก 10 วิธีการจัดการท าลายเชื้อโรคระบาดหรือมีเหตุอันควรสงสัยว่าเป็ นโรคระบาด หรือสัตว์หรือซากสัตว์ที่เป็ นพาหะของโรคระบาด ที่มา: ประกาศกรมปศุสัตว์ เรื่อง ก าหนดหลักเกณฑ์และวิธีการท าลายสัตว์ที่เป็ นโรคระบาด หรือมีเหตุอันควรสงสัยว่าเป็ นโรคระบาด หรือสัตว์ หรือซากสัตว์ที่เป็ นพาหะของโรคระบาด พ.ศ. 2563 (2563) ข้อ ๑๒ ให้ท าลายซากสัตว์ที่เป็ นพาหะของโรคระบาด ตามลักษณะของซากสัตว์นั้น คือ (1) ซากสัตว์ซึ่งมีลักษณะยังเป็ นตัวสัตว์ทั้งตัวอยู่ (ก) ให้ผู้มีอ านาจสั่งท าลายมีค าสั่งให้ฝังซากสัตว์ในบริเวณที่ดอนที่น ้าท่วมไม่ถึง ห่าง จากแหล่งน ้าธรรมชาติ หรือไกลจากแหล่งชุมชน โดยให้ส่วนบนสุดของซากสัตว์อยู่ใต้ ระดับผิวดินไม่น้อยกว่า 50 เซนติเมตร กรณีซากสัตว์ใหญ่ให้พูนดินกลบหลุมเหนือ ระดับผิวดินไม่น้อยกว่า 50 เซนติเมตรและให้ใช้สารเคมีที่สามารถท าลาย เชื้อจุลินทรีย์หรือเชื้อโรคต่างๆ โดยการแช่ ราด หรือโรยที่ส่วนต่างๆ ของซากสัตว์ นั้นจนทั่ว รวมถึงบริเวณปากหลุมที่ฝังซากสัตว์นั้นด้วย และท าการตรวจสอบดูแล พื้นที่ที่ฝังซากสัตว์ ป้ องกันบุคคลหรือสัตว์เข้าออกบริเวณสถานที่ฝังซากสัตว์ อย่าง น้อย 14 วัน หรือ (ข) ใช้ไฟเผาท าลายซากสัตว์นั้นให้ไหม้จนสิ้น หรือ (ค) ใช้วิธีการท าลายซากสัตว์ด้วยวิธีอื่นตามที่ผู้มีอ านาจสั่งท าลายก าหนด (2) ซากสัตว์ซึ่งไม่มีลักษณะเป็ นซากสัตว์ทั้งตัว หรือเป็ นสิ่งใด ๆ ที่ได้จากสัตว์ที่มีชีวิตหรือ สัตว์ที่ตายแล้ว ให้ท าลายตามวิธีที่ก าหนดใน (1) กรณีซากสัตว์ที่ตัดออกจากสัตว์ขณะที่สัตว์ยังมีชีวิต เช่น งา เขา และขน เมื่อสัตว แพทย์พิจารณาแล้วเห็นว่าซากสัตว์นั้นยังใช้เป็ นประโยชน์ได้ ให้จัดการท าลายเชื้อโรค ระบาดด้วยวิธีพ่น แช่ ราด อบด้วยสารเคมีหรือความร้อนที่สามารถท าลายเชื้อโรค ได้ จนกว่าซากสัตว์นั้นปลอดจากเชื้อโรคระบาดตามหลักวิชาการสัตวแพทย์

คู่มือไบโอซีเคียวริตี้โรงเพาะฟักและอนุบาลกุ้งทะเล กรมประมง 2567 45 เอกสารอ้างอิง ประกาศกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เรื่อง ก าหนดมาตรฐานควบคุมการระบาย น ้าทิ้งจากบ่อเพาะเลี้ยงสัตว์น ้ากร่อย. 2550. ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 124 ตอนพิเศษ 84 ง. หน้า 25-27. ประกาศกรมปศุสัตว์ เรื่อง ก าหนดหลักเกณฑ์และวิธีการท าลายสัตว์ที่เป็ นโรคระบาดหรือมีเหตุอัน ควรสงสัยว่าเป็ นโรคระบาด หรือสัตว์ หรือซากสัตว์ที่เป็ นพาหะของโรคระบาด พ.ศ. 2563. 2563. ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 137 ตอนพิเศษ 116 ง. หน้า 22-26. ประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรื่อง ก าหนดโรคระบาดสัตว์เพิ่มเติมตามพระราชบัญญัติโรค ระบาดสัตว์ พ.ศ. 2558 (ฉบับที่ 4) พ.ศ. 2563. 2563. ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 137 ตอน พิเศษ 179 ง. หน้า 8-10. องอาจ เลาหวินิจ, สุนันท์ พินิตเกียรติสกุล และ ฮะไท คิชิโอะ. 2546. การศึกษาเชื้อราก่อโรคในโรง เพาะฟักและอนุบาลกุ้งกุลาด า. เรื่องเต็มการประชุมทางวิชาการ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 41: สาขาประมง การประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 41 3-7 ก.พ. 2546 หน้า 10-18. Aldama-Cano, D.J., Sanguanrut, P., Munkongwongsiri, N., Ibarra-Gámez, J.C., Itsathitphaisarn, O., Vanichviriyakit, R. and S. Thitamadee. 2018. Bioassay for spore polar tube extrusion of shrimp Enterocytozoon hepatopenaei (EHP). Aquaculture, 490: 156-161. Hamano K., T. Miyoshi, D. Aue-umneoy, P. Srisapoome, Y. Maeno and I. Tsutsu. 2015. Waterborne and cannibalism-mediated transmission of the yellow head virus in Penaeus monodon. Aquaculture 437: 161-166. Motte, E., Yugcha, E., Luzardo, J., Castro, F., Leclercq, G., Rodriguez, J., Miranda, P., Borja, O., Serrano, J., Terreros, M., Montalvo, K., Narváez, A., Tenorio, N., Cedeno, V., Mialhe, E. and V. Boulo. 2003. Prevention of IHHNV Vertical Transmission in the White Shrimp Litopenaeus vannamei. Aquaculture 219: 57-70. OIE. 2009. Manual of Diagnostic Tests for Aquatic Animals 2009: Methods for Disinfection of Aquaculture Establishments (online) https://www.oie.int/fileadmin/Home/eng/Health_standards/aahm/2009/1.1.3_DISINFECTI ON.pdf. Access 23 Feb 2022. Otta, S.K., Praveena, P.E., Raj R.A., Saravanan, P., Priya, M.S., Amarnath, C.B., Bhuvaneswari T., Panigrahi A. and P. Rhavichandran. 2018. Pythium insidiosum as a new opportunistic fungal pathogen for pacific white shrimp, Litopenaeus vannamei. Indian Journal of Geo-Marine Sciences 47(5):1036-1041. Kumar S., T., Vidya, R., Kumar, S., Alavandi, S. V., and K. K. Vijayan. 2017. Zoea-2 syndrome of Penaeus vannamei in shrimp hatcheries. Aquaculture 479, 759–767.

คู่มือไบโอซีเคียวริตี้โรงเพาะฟักและอนุบาลกุ้งทะเล กรมประมง 2567 46 Wongmaneeprateep S., Baoprasertkul P., Prompamorn P., Kanittada Thongkao, Limsuwan C. and N. Chuchird. 2010. Effects of Water Temperature on the White Spot Syndrome Virus Infection in Postlarvae Litopenaeus vannamei.Walailak Walailak Journal of Science and Technology 7(2): 127‐134 World Organisation for Animal Health (WOAH). 2023a. Aquatic Animal Health Code. Chapter 4.1: Biosecurity for Aquaculture Establishments. (online) https://www.woah.org/en/what-we-do/standards/codes-and-manuals/aquatic-code-onlineaccess/?id=169&L=1&htmfile=chapitre_biosecu_estab_aqua.htm World Organisation for Animal Health (WOAH). 2023b. Manual of Diagnostic Test for Aquatic Animals 2023. (online) https://www.oie.int/en/what-we-do/standards/codes-and-manuals/aquatic-manual-onlineaccess/. Accessed 23 Feb 2022.

คู่มือไบโอซีเคียวริตี้โรงเพาะฟักและอนุบาลกุ้งทะเล กรมประมง 2567 47 คณะผู้จัดท า 1. นายพุทธ ส่องแสงจินดา ที่ปรึกษาด้านการจัดการระบบการเลี้ยงกุ้งทะเล 2. นางสาวเจนจิตต์ คงก าเนิด ผู้เชี่ยวชาญด้านโรคสัตว์น ้า 3. นางสาวพุทธรัตน์ เบ้าประเสริฐกุล ผู้อ านวยการกองวิจัยและพัฒนาสุขภาพสัตว์น ้า 4. นางสาวมนทกานติ ท้ามติ้น ผู้อ านวยการ กองวิจัยและพัฒนาการเพาะเลี้ยงสัตว์น ้าชายฝั่ง 5. นางธิดาพร ฉวีภกัดิ์ ผู้เชี่ยวชาญด้านการเพาะเลี้ยงกุ้งทะเล 6. นางจ าเริญศรี ถาวรสุวรรณ ผู้อ านวยการ ศูนย์วิจัยและพัฒนาสุขภาพสัตว์น ้าสงขลา 7. นายศรัณย์สิริ นวลมณี นายสัตวแพทย์ช านาญการ ศูนย์วิจัยและพัฒนาสุขภาพสัตว์น ้าสงขลา 8. นางสาวณัฐกานต์ สาลีติด นักวิชาการประมงช านาญการ กองวิจัยและพัฒนาการเพาะเลี้ยงสัตว์น ้าชายฝั่ง 9. นางสาวนวนิตย์ คล่องแคล่ว นักวิชาการประมงช านาญการ กองวิจัยและพัฒนาการเพาะเลี้ยงสัตว์น ้าชายฝั่ง 10. นางสาวอังศิณา ธีรรัตนสถิต นักวิชาการประมง (พนักงานราชการ) กองวิจัยและพัฒนาการเพาะเลี้ยงสัตว์น ้าชายฝั่ง 11. นางสาวณัฐธิกานต์ งามเมือง นักวิชาการประมง (จ้างเหมาบริการ) กองวิจัยและพัฒนาการเพาะเลี้ยงสัตว์น ้าชายฝั่ง

คู่มือไบโอซีเคียวริตี้โรงเพาะฟักและอนุบาลกุ้งทะเล กรมประมง 2567 48 กองวิจัยและพัฒนาส ุขภาพสัตว์น ้า กองวิจยัและพฒันาการเพาะเล้ียงสตัวน์ ้าชายฝั่ง กรมประมง 2567 ดาวน์โหลดคู่มือ