บรรณานิทัศน์หนังสือท้องถิ่นภาคเหนือ

ชวี ิตบนเส้นดา้ ยของ ๑๓ เผ่าไทย หอสมดุ แหง่ ชาตริ ชั มังคลาภิเษก เชยี งใหม่

ชีวิตบนเส้นด้ายของ ๑๓ เผ่าไทย เล่มนี้เกิดขึ้นจากการจัด เลขเรียกหนังสือ:
งานมหกรรมประชาชน สู่ศตวรรษท่ี ๒๑ ของศนู ยท์ รัพยากรแปซิฟิค 305.56 ช584
และเอเชีย ที่จัดขึ้นในประเทศไทย ระหว่างเดือนพฤศจิกายน – สถานที่ต้ัง:
ธันวาคม ๒๕๓๕ เนื้อหาในหนังสือเน้นเรื่องราวของชนเผ่าทาง หอ้ งหนังสือท้องถิ่น
ภาคเหนอื หรือชาวเขามากกว่าเผ่าทางใต้ ใช้คำเรยี กช่ือเผ่าตามท่ีชน ผเู้ รียบเรยี ง :
เผ่าเรียกตัวเอง เช่น กะเหรี่ยงเรียกว่าปกาเกอญอ แม้วเรียกว่าม้ง วรรณภา ปะวิโน
เย้าเรียกว่าเมี่ยน มูเซอเรียกว่าลาหู่ ผีตองเหลืองเรียกว่ามลาบรี ซา บรรณารกั ษ์ชำนาญการ
ไกเรียกว่ามันนิ อีก้อเรียกว่าอาข่า และปะหล่องเรียกว่า ดาระอั้ง
เปน็ ตน้ ในเลม่ ได้รวมรวมบทความเกยี่ วกบั ชาวเขา อาทิเชน่ ชวี ิตบน บรรณานกุ รม :
เส้นด้ายของ ๑๓ เผ่าไทย ดินแดนชนเผ่าโขง สาละวินวิกฤตการณ์ ชวี ิตบนเส้นด้ายของ ๑๓ เผา่ ไทย. กรุงเทพฯ: สามัคคีสาร (ดอกหญ้า),
สิ่งแวดล้อมวิกฤตการณ์ชนเผ่าภูเขา บันทึกจากภูเขาพ่อแม่ลูกคนป
กากะญอ ดาระอั้งชนเผ่าไร้แผ่นดินแต่เกิดก่อนพรมแดน และม้ง [๒๕๓๗].
อิสระชนแห่งขุนเขา เป็นตน้ ดังน้ันหนงั สือเล่มนจ้ี ึงเป็นเสียงสะท้อน
ของคนในชนเผ่าที่มองเห็นปัญหาของตนเองที่เกิดจากการรุกราน
ของโลกภายนอก จึงต้องการมีส่วนร่วมในการแก้ไขปัญหาผ่านการ
เขียนบทความในเลม่ นี้

ช่อื บา้ น-ภูมิเมืองพะเยา หอสมดุ แห่งชาตริ ชั มังคลาภิเษก เชียงใหม่

หนังสือเล่มนี้จัดพิมพ์ขึ้นเนื่องในงานพิธีสมโภชหิรัญบัฏ- เลขเรียกหนังสือ:
เครื่องยศสมณศักดิพ์ ระราชาคณะรองชั้นหิรัญบัฏพระอุบาลีคุณุปมา -
จารย์ (ปวง ธมมปญฯญมหาเถร) เจ้าอาวาสวัดศรีโคมคำ-ที่ปรึกษา สถานทต่ี ้ัง:
เจ้าคณะภาค ๖ และฉลองสัญญาบัตร-พัดยศพระราชาคณะช้ัน หอ้ งหนงั สือท้องถน่ิ
สามัญพระสุนทรกิตตคิ ุณ (เดชา อินทปญโญ พธ.บ.) รองเจ้าอาวาส ผู้เรียบเรียง :
วัดศรโี คมคำ-ผ้ชู ว่ ยอธิการบดฝี า่ ยบรหิ ารวทิ ยาเขตพะเยา เ น ื ้ อ ห า วรรณภา ปะวโิ น
ในเลม่ ไดบ้ อกเลา่ เกี่ยวกบั ประวัตคิ วามเป็นมาของจงั หวัดพะเยา เป็น บรรณารกั ษช์ ำนาญการ
จังหวัดที่แยกออกมาจากจังหวัดเชียงราย เมื่อวันที่ ๒๐ สิงหาคม
๒๕๒๐ เดิมเป็นอาณาจักรที่เจริญรุ่งเรืองและมีอารยธรรมคู่กับ บรรณานุกรม :
อาณาจักรล้านนาและสุโขทัย ภายในเล่มอธิบายเกี่ยวกับที่มาและ พระครูโสภณปรยิ ตั สิ ุธ.ี ชอ่ื บ้าน-ภูมเิ มอื งพะเยา. พิมพค์ รง้ั ที่ ๒.
สถานที่สำคัญของทั้ง ๙ อำเภอในจังหวัดพะเยา ประกอบด้วย
อำเภอเมืองพะเยา แม่ใจ ดอกคำใต้ จุน ปง เชียงคำ เชียงม่วน พะเยา: โรงพมิ พเ์ จริญอกั ษร, ๒๕๕๒.
ภูกามยาว และภูซาง อาทิเช่น บ้านดอกป้าว มาจากบ้านที่มี
มะพร้าวจำนวนมากเวลาออกดอกและจะสะพรั่งไปตามถนนแต่
หน่วยราชการมาเปลี่ยนเป็นบ้านป่าหมากหมายถึงบ้านที่มีต้นหมาก
มาก เปน็ ต้น

เชยี งใหม่ หอสมุดแห่งชาติรัชมังคลาภิเษก เชียงใหม่

เชียงใหม่คือจังหวัดปลายสุดทางภาคเหนือของประเทศไทย เลขเรยี กหนงั สือ:
ซึ่งเป็นเมืองใหญ่รองจากกรุงเทพมหานคร เป็นเมืองสวยงามด้วย 915.9353 ช762
ผู้คน ภูเขา ดินฟ้าอากาศ และทัศนียภาพเชียงใหม่เคยเป็นเมือง สถานทตี่ ้ัง:
สำคัญทางยุทธศาสตร์มาแตโ่ บราณ มีปูชนียสถาน โบราณวัตถุและ ห้องหนงั สือท้องถิน่
ขนบธรรมเนยี มเก่าๆ ท่สี ำคญั ผเู้ รียบเรียง :
วรรณภา ปะวิโน
หนังสือเล่มนี้ได้รวบรวมภาพถ่ายสีธรรมชาติ ที่สะท้อนให้ บรรณารกั ษ์ชำนาญการ
เห็นถึงขนบธรรมเนียมประเพณี วัฒนธรรม สังคมเชียงใหม่ และวิถี
ชีวิตความเป็นอยู่ผ่านภาพถ่าย เช่น ภาพบันไดนาคขึ้นวัดพระธาตุ บรรณานกุ รม :
ดอยสุเทพ ภาพน้ำตกห้วยแก้วเชิงดอยสุเทพ ภาพพระพุทธรูปใน เชียงใหม.่ กรงุ เทพฯ: โสมนิมิตต์, ม.ป.ป.
พระวิหารใหญ่วัดสวนดอก ภาพเจดีย์วัดกู่เต้าเป็นเจดีย์แบบรูป
น้ำเต้า พม่าเป็นผู้สร้าง ภาพการทอผ้าแบบพื้นเมือง ภาพมหาวิ
ทยาลัยเชียงใหม่ ภาพการฟ้อนเทียน ภาพโรงแรมรถไฟเชียงใหม่
และภาพสะพานนวรัฐขา้ มแมน่ ำ้ ปิงทสี่ ร้างใหม่ เป็นตน้

เชยี งใหมน่ พบรุ ีศรีนครพงิ ค์ หอสมดุ แห่งชาติรัชมังคลาภเิ ษก เชียงใหม่

เชียงใหม่นพบุรีศรีนครพิงค์ กรมวิชาการจัดทำขึ้นเพื่อเป็น เลขเรียกหนงั สือ:
หนังสืออ่านเพิ่มเติมกลุ่มวิชาสังคมศึกษา ระดับประถมศึกษา และ 915.9353 ว546ช
มัธยมศึกษา เพื่อให้ความรู้และความเข้าใจเกี่ยวกับจังหวัดเชียงใหม่ สถานทต่ี ง้ั :
เ น ื ้ อ ห า ใ น เ ล ่ ม ป ร ะ ก อ บ ไ ป ด ้ ว ย ล ั ก ษ ณ ะ ส ภ า พ ท า ง ภ ู ม ิ ศ า ส ต ร์ ห้องหนงั สือท้องถนิ่
ประวัติศาสตร์ การปกครอง การศึกษา ศาสนา สาธารณสุข ผู้เรยี บเรยี ง :
เศรษฐกจิ แหล่งทอ่ งเทย่ี ว ประเพณี และวฒั นธรรมของชาวลา้ นนา วรรณภา ปะวิโน
อาทิเช่นข้อมูลเกี่ยวกับชุมชนล้านนาก่อนตั้งเป็นราชอาณาจักร บรรณารักษ์ชำนาญการ
อาณาจักรล้านนาสมัยราชวงศ์มังราย (พ.ศ.๑๘๓๙-๒๑๐๑)
เชียงใหม่สมัยเป็นเมืองประเทศราชของกรุงรัตนโกสินทร์ (พ.ศ. บรรณานกุ รม :
๒๓๑๗-๒๔๗๖) เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ อุทยานแห่งชาติดิยอิน กรมวิชาการ. เชยี งใหม่นพบรุ ศี รีนครพงิ ค์. กรุงเทพฯ: โรงพิมพก์ าร
ทนนท์ โรงพยาบาลโรคเรื้อนที่เชียงใหม่ หัวรถจักรไอน้ำยุคแรกท่ี
เชียงใหม่ ภาพตลาดวโรรสในอดีต วัดสวนดอกเป็นวัดที่ผูกพันกับ ศาสนา, ๒๕๔๓.
ราชวงศ์เชียงใหม่ และเครื่องปั้นดินเผาที่จังหวัดเชียงใหม่ เป็นต้น
นอกจากหนังสือจะรวบภูมิปัญญาของคนในท้องถิ่นที่ได้สร้างสรรค์
สืบทอดด้านศิลปวัฒนธรรมมาอย่างต่อเนื่องแล้ว ยังรวบรวม
ข้อมูลเกี่ยวกับวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของชาวไทยภูเขาเผ่าต่างๆ อีก
ด้วย

เชียงใหม่กับภยั ทางอากาศ หอสมดุ แห่งชาติรัชมังคลาภเิ ษก เชยี งใหม่

หนังสือเล่มนี้ได้รวบรวมภาพถ่ายของบุญเสริม สาตราภัย เลขเรียกหนังสือ:
เจ้าของรางวัลชนะเลิศการประกวดผลงานหนังสือพิมพ์ดีเด่น 959.3 บ593ช
ประจำปี พ.ศ.๒๕๐๕ ของมูลนิธิวิชาการหนังสือพิมพ์แห่งประเทศ สถานที่ต้งั :
ไทยจากการเขียนสารคดีเรื่องผีตองเหลืองในหนังสือพิมพ์คนเมือง ห้องหนงั สือท้องถิน่
ของจังหวดั เชยี งใหม่ หนังสอื เล่มนี้ไดร้ วบรวมภาพถา่ ยเฮลิคอปเตอร์ ผเู้ รยี บเรียง :
และเครื่องบินต่าง ๆ พร้อมบอกเล่าเรื่องราวประวัติศาสตร์สำคัญ วรรณภา ปะวิโน
ในช่วงระหว่าง พ.ศ. ๒๔๙๓-๒๕๐๓ เมื่อครั้งที่คุณบุญเสริมเป็น บรรณารกั ษ์ชำนาญการ
พ่อค้าปุ๋ยวิทยาศาสตร์ (เจ้าแรกในเชียงใหม่) ได้มีโอกาสขึ้น
เฮลิคอปเตอร์และเครื่องบินหลายครั้ง พร้อมถ่ายภาพทางอากาศไป บรรณานุกรม :
ดว้ ย จึงมีความคดิ รวบรวมภาพถา่ ยท่ีเก็บไว้มาประมวลเป็นเร่ืองราว บุญเสริม สาตราภัย. เชียงใหมก่ บั ภยั ทางอากาศ. กรุงเทพฯ:
ขึ้นมา ซึ่งเป็นประโยชน์ในการค้นคว้าศึกษา อาทิเช่นเรื่อง การส่ง
ไปรษณีย์ทางอากาศครั้งแรกในสยาม เครื่องบินฝูงแรกมาลงท่ี สายธาร, ๒๕๔๖.
สนามบินเชียงใหม่ ญี่ปุ่นประกาศสงคราม ค่าวซอเกียมฮับเฮือบิน
แสตมป์อากาศไปรษณีย์ชุดแรกในสยาม ไทยประกาศสงครามกับ
อังกฤษและสหรัฐอเมริกา เครื่องบินคอร์แซร์ที่สนามบินเชียงใหม่
เครื่องบินฮอว์คพับฐาน มาร์ติน บอบเบอร์ของกองทัพอากาศไทย
เชียงใหม่ถูกบอมบ์ครั้งแรก ทหารญี่ปุ่นยาตราเข้าเชียงใหม่ และ
ท่าอากาศยานเชยี งใหมส่ มยั ก่อน เป็นตน้

เชอื้ สายเจา้ หลวงเมืองแพร่ ๔ สมัย หอสมดุ แหง่ ชาติรัชมังคลาภเิ ษก เชยี งใหม่

การจัดทำหนังสือเล่มนี้ขึ้นมาเพื่อรวบรวมข้อมูลเกี่ยวเจ้าผู้ เลขเรยี กหนงั สือ:
ครองนครแพร่ในอดีต และตระกูลเจ้าหลวงเมืองแพร่ ๔ องค์สุดท้าย 929.7999593 ช786
ช่วงพ.ศ.๒๓๖๑ – ๒๔๔๕ คือเจ้าหลวงเทพวงศ์ลิ้นดอง (ลิ้นทอง) สถานท่ตี ั้ง:
พ.ศ.๒๓๖๑-๒๓๗๓ เจ้าหลวงอินทวิชัย (อินต๊ะวิชัย) พ.ศ.๒๓๗๓- ห้องหนังสือท้องถน่ิ
๒๔๑๔ เจ้าหลวงพิมพิสารหรือเจ้าหลวงขาเค พ.ศ.๒๔๑๕-๒๔๓๑ ผเู้ รียบเรยี ง :
และเจ้าหลวงพิริยเทพวงศ์ (พระยาพิริยไชย) พ.ศ.๒๔๓๒-๒๔๔๕ วรรณภา ปะวิโน
เปน็ เจา้ หลวงองค์สุดทา้ ยของแพร่ นอกจากนี้ภายในเล่มยังรวบรวม บรรณารกั ษ์ชำนาญการ
ภาพถา่ ยในอดีต เช่น ภาพค้มุ เจา้ หลวง ภาพเจ้านายฝ่ายเหนือเสด็จ
เมืองแพร่ ภาพและข้อมูลตระกูลเจ้าหลวงเมืองแพร่ อาทิเช่น บรรณานุกรม :
ตระกูลแม่เจ้าบัวไหลหรือแม่เจ้าหลวง ธิดาของเจ้าไชยสงครามเช้ือ บัวผวิ วงศพ์ ระถาง ไข่มกุ ต์ ประชาศรัยสรเดช (วงศ์บุรี), เจ้า และ
สายเจ้าเจ็ดตนได้รับสถาปนาให้ครองเมืองแพร่ก่อนเจ้าหลวงพิริยะ
เทพวงศ์ ๗ วันจึงรียกขานว่าแม่เจ้าหลวง ตระกูลมหายศปัญญา ดวงแกว้ รัตนวงศ.์ เช้อื สายเจ้าหลวงเมอื งแพร่ ๔ สมยั .
สายเจ้าบุรีรัตน์) ตระกูลวังซ้าย (๔ สาย) ตระกูลอุดรพงศ์ แพร:่ แพร่ไทยอตุ สาหการพมิ พ์, ม.ป.ป.
(สายเจา้ คำลือ) และตระกลู วังขวา (สายเจ้าวงั ขวาเฒา่ ) เป็นต้น

ซอพ้ืนบา้ น ศิลปะการขบั ขานล้านนา หอสมุดแห่งชาตริ ัชมังคลาภิเษก เชียงใหม่

เอกสารชุดความรู้สื่อพื้นบ้านเพื่อการพัฒนาซอเป็นศิลปะ เลขเรยี กหนงั สือ:
การขับขานของล้านนาเล่มน้ี จัดทำขึ้นเพื่อนำเสนอองค์ความรู้ของ 787.2 ช175ซ
การขับซอพื้นเมืองที่มีมานาน ซอถูกนำไปใช้ในแง่ของสื่อที่สร้าง สถานท่ตี ้ัง:
ความบันเทิงในงานต่าง ๆ พร้อมกันนั้นก็สอดแทรกสาระความรู้ต่าง หอ้ งหนังสือท้องถนิ่
ๆ ให้กับผู้ฟังด้วยเช่นกัน โดยเนื้อหาสาระที่ช่างซอนำมาสื่อนั้นมี ผูเ้ รียบเรียง :
อย่างหลากหลาย ทั้งเรื่องราวในท้องถิ่นประวัติศาสตร์ วรรณภา ปะวิโน
ศิลปวัฒนธรรม ประเพณี วิถีชีวิต เหตุการณ์สำคัญ ในช่วงเวลา บรรณารกั ษช์ ำนาญการ
ต่างๆ รวมไปถึงบทซอที่แต่งขึ้นใช้เฉพาะในประเพณีต่างๆ อีกด้วย
เนื้อหาในเล่มให้ความรู้เกี่ยวกับซอ ช่างซอ ทำนองหรือระบำของ บรรณานุกรม :
ซอ ฉันทลักษณท์ ำนองต้ังเชียงใหม่ ทำนองซอ (เพลงเง้ยี ว เพลงอื่อ ชมรมสืบสานตำนานป่ซี อ. ซอพ้นื บา้ น ศลิ ปะการขบั ขานลา้ นนา.
เพลงพม่า พระลอหรือน้อยไจยา เพลงปั่นฝ้าย เพลงล่องน่าน) บท
ซอตั้งเชียงใหม่ บทซอทำนองเพลงอื่อเรื่องไก่น้อยดาววี บทซอ เชยี งใหม่: นพบรุ กี ารพิมพ์, ๒๕๔๘.
ทำนองเงี้ยวสิบชาติเรื่องเจ้าสุวัตร/บัวคำ บทซอทำนองซอยิ้น (บท
ถวายสดุดีพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๗) และ
ประวตั ชิ มรมสืบสานตำนานปซี๋ อ

ดอยตุง หอสมดุ แหง่ ชาตริ ชั มังคลาภิเษก เชียงใหม่

หนงั สอื เล่มนจี้ ัดทำขึน้ เพ่ือเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระศรีนค เลขเรียกหนังสือ:
รินทราบรมราชชนนี ภายในเล่มได้รวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับการปลูก 920.72 ศ211ด
ป่าบนดอยตุง เพื่อฟื้นฟูสภาพป่าของประเทศให้สมบูรณ์ดังเดิม สถานที่ตง้ั :
นอกจากนี้ภายในเล่มได้รวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับพระราชปณิธานของ หอ้ งหนงั สือท้องถน่ิ
สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี และได้รวบรวมโครงการ ผู้เรียบเรยี ง :
มูลนิธิ บริษัท สมาคม ศูนย์การเรียนรู้ต่างๆ ที่เก่ียวกับการอนุรักษ์ วรรณภา ปะวโิ น
ทรัพยากรป่าไม้ของสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี เช่น บรรณารักษ์ชำนาญการ
โครงการพัฒนาดอยตงุ โครงการปอสา โครงการพฒั นาการผลติ เห็ด
เศรษฐกิจ และโครงการพัฒนาข้าว เป็นต้น เนื้อหาภายในเล่มทำให้ บรรณานกุ รม :
ทราบถึงความลำบากยากแค้นของราษฏรในการประกอบอาชีพโดย การทอ่ งเทยี่ วแหง่ ประเทศไทย. ดอยตุง. กรุงเทพฯ: ดา่ นสทุ ธา
ไม่ทำลายทรัพยากรธรรมชาติป่าไม้ พระองค์ได้ทรงแก้ไขปัญหาป่า
ไม้ที่ถูกทำลายโดยการปลูกป่าบนดอยตุง ทำให้ป่าไม้ถูกทำลายลด การพิมพ์, ๒๕๔๑.
น้อยลง ซึ่งถือเป็นการบันทึกประวัติศาสตร์สำคัญช่วงหนึ่งของพระ
ราชกรณียกิจของสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี เพื่อให้
ประชาชนคนรุ่นหลังได้รับรู้ จดจำ และรำลึกในพระมหากรุณาธิคุณ
ตราบชัว่ กาลนาน

ดอยตงุ กบั พระมหาชินธาตเุ จา้ หอสมดุ แห่งชาติรัชมังคลาภเิ ษก เชียงใหม่

หนังสือเล่มนี้จัดทำขึ้นเนื่องในวโรกาสสมเด็จพระศรีนคริน เลขเรียกหนังสือ:
ทราบรมราชชนนีทรงเจริญพระชนมายุคบ ๙๐ พรรษา เนื้อหาใน 959.353 ท491ด
เล่มได้กล่าวถึงประวัติความเป็นมาของดอยตุง (ดอยทุงหรือดอยธง) สถานทต่ี ้งั :
และโครงการพัฒนาดอยตุง จังหวัดเชียงราย ที่เกิดจากการทำลาย หอ้ งหนงั สือท้องถ่ิน
ทรัพยากรธรรมชาติของชาวเขาโดยการตัดไม้ทำลายป่าเพื่อทำไร่ ผเู้ รยี บเรยี ง :
เลื่อนลอยและปลูกฝิ่นจึงก่อให้เกิดโครงการพัฒนาดอยตุงขึ้นเพื่อ วรรณภา ปะวิโน
พัฒนาให้เป็นพื้นที่เศรษฐกิจและท่องเที่ยวของจังหวัดเชียงราย บรรณารักษช์ ำนาญการ
นอกจากนี้ยังบอกเล่าเรื่องราวเกี่ยวกับวัดพระมหาชินธาตุเจ้า (พระ
ธาตุดอยตุง) พระเจดีย์วัดไชยศรีภูมิ (วัดทันตาเกิน) ตำนานเมือง บรรณานุกรม :
สุวรรณโคมคำ ถ้ำกุมภ์ การนำพระธาตุขึ้นสู่ดอยตุงครั้งแรก (พระ ทวิ วชิ ยั ขทั คะ. ดอยตุงกับพระมหาชนิ ธาตเุ จา้ . เชียงใหม่: ส. ทรพั ย์
มหากัสสปะ) การนำพระธาตุขึ้นสู่ดอยตุงครั้งที่ ๒ (พระมหาวชิร
โพธิเถร) การนำพระธาตุขึ้นสู่ดอยตุงครั้งที่ ๓ (พระมหารักขิตเถร) การพมิ พ์, ๒๕๓๔.
การบูชาและบูรณะพระธาตุดอยตุง ประเพณีบูชาพระธาตุปีเกิด
และหริ ญั นครเชียงแสน เป็นต้น

เดือนสอ่ งหล้า สืบสานลา้ นนา หอสมุดแหง่ ชาติรัชมังคลาภเิ ษก เชียงใหม่

หนังสือเล่มนี้จัดพิมพ์ขึ้นเนื่องในโอกาสการจัดงานครบรอบ เลขเรยี กหนังสือ:
๘๐ วัสสา ดร.เจ้าดวงเดือน ณ เชียงใหม่ และเพื่อเป็นที่ระลึกในการ 923.25936 ด938
จัดงานเดือนส่องหล้า สืบสานวัฒนธรรมล้านนา ระหว่างวันที่ ๒๒ – สถานทตี่ ้งั :
๒๔ พฤษภาคม ๒๕๕๒ ณ สำนักส่งเสริมศิลปวัฒนธรรม หอ้ งหนงั สือท้องถิ่น
มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และศูนย์ประชุมนานาชาติ โรงแรม The ผู้เรียบเรยี ง :
Empress เน้ือหาในเลม่ ได้รวบรวมข้อมูลเก่ียวกบั ประวัติของดร.เจ้า วรรณภา ปะวโิ น
ดวงเดือน ณ เชียงใหม่ เจ้าหญิงของล้านนา ธิดาเจ้าราชภาคินัย บรรณารกั ษช์ ำนาญการ
(เจ้าเมืองชื่น ณ เชียงใหม่) และเจ้าหญิงฟองนวล พร้อมสายสกุล
ของเจ้าดวงเดือน ณ เชียงใหม่ นอกจากนี้ภายในเล่มยังให้ความรู้ บรรณานุกรม :
เกี่ยวกับภูษิตาภรณ์พิลาส นางพญาแห่งผ้าซิ่น การสืบจาต๋า มรดก เดือนสอ่ งหลา้ สืบสานลา้ นนา. เชียงใหม:่ เอส พี พบั ลชิ ชิ่ง กรปุ๊ ,
ทางวัฒนธรรมของคนล้านนา ประวัติวัดสวนดอก พิพิธภัณฑ์เรือน
โบราณ และกำหนดการพร้อมรายนามคณะกรรมการที่ปรึกษา ๒๕๕๒
รายนามผู้สนับสนุน รายนามคณะกรรมการดำเนินงานในการจัดงาน
คร้งั นี้

ตามรอยวฒั นธรรมบ้านนาบนั ทกึ หอสมดุ แห่งชาตริ ชั มังคลาภเิ ษก เชียงใหม่
ประวัติศาสตร์จากนโยบายสู่วิถชี ีวติ ชมุ ชน
เลขเรียกหนังสือ:
จากการเปลี่ยนแปลงจากนโยบายของภาครัฐที่ต้องการ 459.36 ร446ต
พฒั นาประเทศด้วยการสรา้ งพืน้ ฐานทสี่ ำคัญ คอื เขอื่ นภมู พิ ล อำเภอ สถานทตี่ ัง้ :
สามเงา จังหวัดตาก เมื่อพ.ศ.๒๕๐๒ ทำให้ชุมชนบ้านนาและ วัดที่ ห้องหนังสือท้องถิ่น
ถือเป็นโบราณสถานท่ีงดงามและโบราณวตั ถุท่ีมีคณุ ค่าอย่างยิ่งจมอยู่ ผู้เรยี บเรยี ง :
ใต้น้ำ เนื้อหาในเล่มได้นำเสนอความรุ่งเรืองทางวัฒนธรรมบริเวณ วรรณภา ปะวิโน
เหนือเขื่อนภูมิพลจากประวัติเมืองสร้อยถึงประวัติบ้านนา บรรณารักษช์ ำนาญการ
โบราณสถานและโบราณวัตถุเมืองสร้อย (พระธาตุแก่งสร้อย
วัดหลวง วัดนกยูง วัดเกษและวัดแก่งสร้อย) โบราณสถานและ บรรณานกุ รม :
โบราณวัตถุบ้านนา (วัดพระธาตุลอย ดอยหลวงพ่อเจ้าทุ่งจ๊ะ) มหาวิทยาลัยรามคำแหงและสำนักงานสลากกินแบง่ รฐั บาล. ตามรอย
ประวัติศาสตร์เชิงสังคมและวัฒนธรรมชุมชนบ้านนา วีถีชีวิต
การศึกษา ศาสนา ความสัมพันธ์ในชุมชน ขนบธรรมเนียมประเพณี วฒั นธรรมบา้ นนา บันทึกประวัติศาสตร์จากนโยบายส่วู ิถี
ของชาวบ้านนาในอดีต ภูมิปัญญาของชาวบ้านนาที่สืบสาน ชวี ติ ชมุ ชน. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยรามคำแหง, ๒๕๔๖.
วัฒนธรรมอันรุ่งเรืองทางพุทธศาสนาของแก่งสร้อยอายุกวา่ ๘๐๐ ปี
และการเปลย่ี นแปลงวิถีชุมชนของผู้คนที่ต้องพบความยากลำบากใน
การอพยพ นอกจากนี้ยังอธิบายถึงเขื่อนภูมิพลกับการเปลี่ยนแปลง
ทุนทางสังคมและวัฒนธรรม เขื่อนภูมิพลกับการเปลี่ยนแปลงทุน
ทางทรัพยากรธรรมชาติ และการเปลีย่ นแปลงที่เกิดขึน้ ในชุมชนจาก
การพฒั นาหลังการสร้างเข่อื นภมู ิพล เป็นต้น

แบบฝกึ การแต่งค่าวฮ่ำแบบโบราณล้านนาไทย หอสมุดแห่งชาตริ ชั มังคลาภิเษก เชยี งใหม่

ค่าวฮ่ำ เป็นร้อยกรองชนิดหนึ่งของล้านนาไทย ถือเป็น เลขเรียกหนังสือ:
วรรณกรรมของชาวล้านนาไทยในสมยั โบราณ 808.1 ศ462ป
สถานทต่ี ั้ง:
เนื้อหาในเล่มของแบบฝึกเล่มนี้แบ่งเนื้อหาออกเป็น ๓ ตอน ห้องหนังสือท้องถ่นิ
คือ การแต่งคา่ วประเภทคา่ วส้นั หรอื คา่ วก้อม, การแต่งคา่ วประเภท ผูเ้ รียบเรยี ง :
กลาง คือ ยาวข้ึนไปอกี ประมาณ ๑๕ วรรค และการแตง่ ค่าวประเภท วรรณภา ปะวโิ น
ยาว คือ ประเภททใ่ี ช้แต่งประกวดชิงรางวลั ที่มักแต่งเปน็ บท มีความ บรรณารกั ษช์ ำนาญการ
ยาว ๑๒ บทขึ้นไป นอกจากนี้ภายในเล่มยังมีตัวอย่างผังการแต่ง
ค่าวในแต่ละประเภท พร้อมเฉลยแบบฝึกหดั ซ่ึงจะทำให้ผู้อ่านเข้าใจ
การแตง่ ค่าวฮ่ำมากยิง่ ข้นึ

บรรณานกุ รม :
ศริ พิ งศ์ วงศไ์ ชย. แบบฝึกการแต่งค่าวฮำ่ แบบโบราณล้านนาไทย.

พิมพค์ รั้งท่ี ๒. ม.ป.ป.: ม.ป.พ., ๒๕๔๖

โบราณวัตถุชิน้ สำคัญ เวียงกุมกาม หอสมุดแหง่ ชาติรัชมังคลาภเิ ษก เชียงใหม่

พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เชียงใหม่ ได้จัดนิทรรศการพิเศษ เลขเรียกหนังสือ:
เนอื่ งในวนั อนรุ กั ษม์ รดกไทย ปี พ.ศ.2547 เรอื่ ง สมบตั ใิ ต้พิภพเวียง 915.9353 ว387บ
กุมกาม ซึ่งเป็นเมืองประวตั ศิ าสตร์ทสี่ ำคัญของจังหวัดเชยี งใหม่ และ สถานทตี่ ัง้ :
เพื่อเป็นการเผยแพร่ข้อมูลหลักฐานทางประวัติศาสตร์ ในด้าน หอ้ งหนังสือท้องถิน่
โบราณวัตถุ ศิลปวัตถุของเมืองโบราณแห่งนี้ ทางพิพิธภัณฑสถาน ผเู้ รียบเรยี ง :
แหง่ ชาติ เชยี งใหม่ จึงได้จดั พมิ พ์หนังสือเล่มน้ีข้ึนมาเพื่อเป็นเอกสาร วรรณภา ปะวโิ น
เผยแพร่เรือ่ งโบราณวัตถุช้นิ สำคัญเวยี งกุมกาม บรรณารักษช์ ำนาญการ

เนื้อหาในเล่มให้ข้อมูลความรู้เกี่ยวกับเวียงกุมกาม เมือง บรรณานกุ รม :
โบราณลุ่มน้ำปิง (ที่ตั้งและสภาพทั่วไป ประวัติความเป็นมาและ วชั รี ชมพู และเบญจวรรณ พลประเสรฐิ . โบราณวตั ถุชิน้ สำคญั
ความสำคัญ โบราณสถานภายในเวียงกุมกาม ศิลปกรรมและ
สถาปัตยกรรมเวียงกุมกาม) โบราณวัตถุจากเวียงกุมกาม และ เวียงกุมกาม. เชียงใหม่: พพิ ิธภัณฑสถานแห่งชาติ เชียงใหม่,
โบราณวัตถุชิ้นสำคัญจากเวียงกุมกาม อาทิเช่น จารึกวัดช้างค้ำ ๒๕๔๗.
(กานโถม) จารึกวัดเจดีย์เหลี่ยม เศียรพระพุทธรูปสำริด พระพิมพ์
ดินเผา สิงห์ปูนปั้น แหวนทองคำ เงินเจียง และจานเขียนลายสีดำ
ใตเ้ คลือบ เปน็ ตน้ หนังสือเลม่ นีจ้ ะเป็นประโยชนใ์ นการศึกษาค้นคว้า
รวมถึงช่วยปลูกฝังให้ชาวไทยได้ตระหนักถึงคุณค่าความสำคัญและ
ร่วมกันอนุรักษ์สืบสานมรดกทางศิลปวัฒนธรรมของชาติให้ดำรง
สบื ไป

ประเพณีเก่าเชียงใหม่ 700 ปี หอสมดุ แห่งชาติรชั มังคลาภเิ ษก เชียงใหม่

ทางชมรมอนุรักษ์วัฒนธรรมประเพณีเชียงใหม่ได้จัดทำ เลขเรยี กหนังสือ:
หนังสือเล่มนี้เพื่อรวบรวมความรู้จากท่านพระครูมงคลคุณาทร 294.3138ช175ป
เจา้ คณะตำบลสภี ูมิเขต 1 หนงั สือประเพณีเดิมของศาสตราจารย์มณี สถานทต่ี ้งั :
พะยอมยงค์ อาจารย์ศรีเนยี ม ณ เชียงใหม่ และแหล่งความรู้เก่ียวกับ หอ้ งหนงั สือท้องถน่ิ
ประเพณที ี่ดีงามของท้องถนิ่ เพอื่ เปน็ ฉบับเฉลิมฉลองเชียงใหม่ 700 ผเู้ รียบเรยี ง :
ปี ในปีพ.ศ. ๒๕๓๙ วรรณภา ปะวิโน
บรรณารักษช์ ำนาญการ
เนื้อหาในเล่มว่าด้วยเรื่องพิธีการก่อนการทำบุญ ประเพณี
นอนวัดจำศีล คำถวายสังฆทาน คำใส่ข้าวพระพุทธ ประเพณี บรรณานุกรม :
เข้าพรรษา ประเพณีตานต๊อก (ผ้าป่า) พิธีการรื้อถอนสิ่งปลูกสร้าง ชมรมอนรุ ักษ์วัฒนธรรมประเพณีเชยี งใหม.่ ประเพณีเกา่ เชียงใหม่
ในวัดพร้อมอุปโลกน์ พิธีพลีกรรมบูชาทำบุญสืบชาตาวัด-บ้าน การ
ถวายโอกาสเวนตาน ประเพณีสงกรานต์ปีใหม่เมืองเหนือ ประเพณี 700 ป.ี เชยี งใหม:่ ชมรม, 2539.
เลี้ยงผีปู่ย่า ประเพณีตั้งธรรมหลวง และประเพณีตานข้าวใหม่
ขา้ วจี่ ข้าวหลาม เปน็ ตน้

ประเพณคี วามเช่ือ การปลูกเรอื นในล้านนา หอสมดุ แหง่ ชาตริ ัชมังคลาภเิ ษก เชียงใหม่
และเรืองกาแล
เลขเรยี กหนงั สือ:
หนังสือเล่มนี้ให้ความรู้เกี่ยวกับประวัติศาสตร์ความเป็นมา 390 ล138ป
ของอาณาจักรล้านนา คติความเชื่อของชาวล้านนา ประวัติความ สถานทตี่ งั้ :
เป็นมาของการปลูกสร้างที่อยู่อาศัยของชนเผ่าไทยกลุ่มต่างๆ (ชาว หอ้ งหนังสือท้องถิ่น
ไทผาแก่ในอัสสัม ประเทศอินเดีย, ชาวไทใหญ่ในรัฐชาน, ชาวไทลื้อ ผู้เรียบเรยี ง :
ในสิบสองปันนา, ชาวไทยยวนโบราณในลำปาง เชียงใหม่ เชียงราย, วรรณภา ปะวโิ น
ชนเผ่าลัวะ) เรือนกาแลล้านนา และประเพณีความเชื่อเกี่ยวกับการ บรรณารกั ษ์ชำนาญการ
ปลูกเรือนในล้านนา ซึ่งประเพณีความเชื่อการปลูกเรือนของชาว
ล้านนาโบราณจะให้ความสำคัญกับการเลือกบริเวณที่ดิน การเลือก บรรณานุกรม :
ไม้ทำเสาเรือน การหาฤกษ์ยามในการลงเสาเอกหรือเสามงคล การ ลมูล จันทร์หอม. ประเพณีความเชอ่ื การปลกู เรอื นในลา้ นนา และ
ขุดหลุมเสาซึ่งมีหลายรูปแบบ ทุกขั้นตอนมีตำราที่คนล้านนาสมัย
โบราณได้ตั้งกฎเกณฑ์และบันทึกไว้ในใบลานและพับสา สิ่งเหล่านี้มี เรอื งกาแล. พิมพ์คร้งั ท่ี ๒. เชียงใหม่ : โรงพิมพม์ ง่ิ เมอื ง,
สว่ นสมั พันธก์ ับความเชื่อท่ีว่าหากทำให้ถูกต้องตามตำราแล้วทำให้ผู้ ๒๕๔๗.
อยู่อาศัยในเรือนนั้นประสบความสุข ปราศจากโรคภัยและเกิดความ
อุดมสมบูรณ์มีข้องดเว้นหรือข้อหลีกเลี่ยงที่จะทำให้เกิดความวิบัติ
เกี่ยวกับที่อยู่อาศัย ที่คนล้านนาโบราณเชื่อถือและสั่งสอนไว้เพื่อให้
เกดิ ความรม่ เย็นแกค่ รอบครัวและผอู้ ยู่อาศัยในเรอื นหลงั น้ันตลอดไป

ประเพณีชีวิตคนเมือง หอสมดุ แห่งชาติรัชมังคลาภเิ ษก เชยี งใหม่

หนังสือชุดภูมิปัญญาล้านนาเล่มนี้จัดทำขึ้นเพื่อร่วมฉลอง เลขเรยี กหนงั สือ:
700 ปี เมืองเชียงใหม่ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อรวบรวมข้อมูล 392.09593ศ244ป
ประเพณี พิธีกรรมต่าง ๆ เกี่ยวกับวัฏจักรชีวิตของชาวล้านนาที่ได้ สถานทต่ี ง้ั :
ยึดถือปฏิบตั สิ ืบต่อกันมา ซึ่งคำว่าประเพณี หมายถึงความประพฤติ หอ้ งหนงั สือท้องถนิ่
ของคนในสังคมที่กระทำซ้ำกันอยู่บ่อย ๆ จนเกิดความเคยชินเป็น ผู้เรียบเรยี ง :
นิสัย กลายเป็นประเพณีไป ประเพณีมีหลายประเภท เช่น ประเพณี วรรณภา ปะวิโน
การทำบุญประเพณีเทศกาลงานรื่นเริงต่าง ๆ ประเพณีชีวิตใน บรรณารักษช์ ำนาญการ
ครอบครัวของคนตั้งแต่เกิด บวช แต่งงานจนถึงตาย เนื้อหาในเล่ม
ของหนังสือให้รายละเอียดวิถีชีวิตและประเพณีของชาวล้านนาซึ่ง
เกี่ยวข้องกับการเกิด การบวช การกินแขกแต่งงาน แปลงหอยอ
เรือน (รูปแบบเรือนต่างๆ ในล้านนาแต่โบราณ ยันต์ใส่ปลายเสา
เรือน) และการตาย เป็นตน้

บรรณานุกรม :
ศรเี ลา เกษพรหม. ประเพณชี วี ติ คนเมือง. เชียงใหม่: โรงพมิ พม์ ิง่

เมือง.

ประวตั ิพระยาพไิ ชยดาบหกั ต้นสกลุ หอสมุดแหง่ ชาติรชั มังคลาภเิ ษก เชียงใหม่
“วิชัยขทั คะ”
เลขเรยี กหนังสือ:
หนังสือเล่มนี้จัดพิมพ์เพื่อเป็นอนุสรณ์เนื่องในวันทำบุญ 923.5593 ท491ป
ฉลองอายคุ รบ 6 รอบ คุณพ่อทิว วชิ ัยขัทคะ เม่ือวนั ท่ี 15 มิถุนายน สถานทต่ี ้งั :
2532 ณ วัดป่าดาราภิรมย์ อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่ เนื้อหา ห้องหนังสือท้องถิ่น
ในเล่มได้รวบรวมข้อมูลประวัติพระยาพิไชยดาบหัก (พระยาสีหราช ผเู้ รยี บเรยี ง :
เดโช) ทหารเอกคู่พระทัยพระเจ้าตากสินมหาราชในการกู้เอกราช วรรณภา ปะวโิ น
ของชาตไิ ทยตน้ สกุลวิชัยขทั คะ เพลงพระยาพิไชยดาบหกั เพลงต้น บรรณารักษช์ ำนาญการ
ตระกูลไทย ภาพถ่ายเอกสารต้นตระกูลเกี่ยวกับการขอพระราชทา
นามสกุลวิชัยขัทคะ ชีวประวัติของคุณพ่อทิว วิชัยขัทคะ แผนผัง บรรณานุกรม :
ต้นตระกูลวิชัยขัทคะ ประวัติวีรกรรม 41 ปี แห่งชีวิตพระยาพิชัย ทวิ วชิ ยั ขัทคะ. ประวตั พิ ระยาพไิ ชยดาบหัก ต้นสกุล “วิชัยขทั คะ”.
ดาบหัก โดยย่อ (ชีวติ เรม่ิ ตน้ , ชีวติ วยั รุน่ , ชีวิตผจญภัย, ชีวิตวัยหนุ่ม
, ชีวิตร่วมทำสงครามสู้รบกอบกู้เอกราชในฐานะทหารเอกคู่พระทัย เชียงใหม่: ส.ทรัพย์การพมิ พ์, 2532.
พระเจ้าตากสินมหาราช และชีวิตอวสานต์) และเรื่องของ พระ
ยาพิไชยดาบหักตามที่ปรากฏในพระราชพงศาวดาร ฉบับพระ
ราชหัตถเลขา เปน็ ตน้

ประวตั แิ ละผลงานของศรวี ิใจ (โข)้ หอสมุดแห่งชาตริ ชั มังคลาภเิ ษก เชยี งใหม่

หนังสือเล่มนี้จัดพิมพ์ขึ้นเนื่องในโอกาสเปิดอนุสาวรีย์ ศรีวิ เลขเรียกหนังสือ:
ใจ (โข)้ วนั ที่ 13 เมษายน 2532 ศรวี ใิ จ (โข)้ หรือ ศรีใจ (โข)้ ถือ 920.71 ส248ป
เป็นกวีเอกแห่งเวยี งแพร่ เกิดเม่ือปี พ.ศ.2400 เป็นบุตรคนทีส่ ่ี ของ สถานทต่ี ั้ง:
เจ้าน้อยเทพและนางแก้ว เนื้อหาในเล่มได้รวบรวมประวัติชีวิตของ หอ้ งหนังสือท้องถ่ิน
ศรวี ิใจ (โข)้ คา่ วประวัติชีวิตของศรีวใิ จ (โข้) และผลงานของศรีวิใจ ผเู้ รยี บเรียง :
(โข)้ อาทิเช่นเร่อื ง ค่าวประวตั เิ ง้ียวปล้นเมืองแพร่ วรรณภา ปะวิโน
บรรณารักษ์ชำนาญการ
เนื้อหาของการฮ่ำบอกไฟ (บ้องไฟ) หรือจรวดไม้ไผ่ การฮ่ำ
บอกไฟของวัดศรีบุญเรือง เนื้อหาของการฮ่ำอุโบสถวัดทุ่งโฮ้ง ฮ่ำ บรรณานกุ รม :
วิหารวัดทุ่งโฮ้ง เนื้อหาของการฮ่ำฉลองวัดร่องกาศ ฮ่ำฉลองวัด สมถวิล เทพยศ. ประวัติและผลงานของศรีวิใจ (โข)้ . แพร:่ โรงพิมพ์
ร่องกาศเมื่อเดือนมิถุนายน พ.ศ.2478 เนื้อหากาพย์ ฮ่ำตุ๊ก
(พรรณนาความทุกข์ของคน) กาพย์ ฮ่ำตุ๊ก และเนื้อหาการฮ่ำ ไทยอุตสาหการพมิ พ์, 2532.
สังขาร (กาพย์สงสาร) เป็นต้น นอกจากนี้ผลงานบางเรื่องของศรีวิ
ใจ (โข้) เก็บข้อมูลได้ไม่หมด อาทิเช่น ฮ่ำคุ้มเจ้าหลวงเมืองแพร่
ค่าวฉ่ำดอกไม้หรือค่าวหงษา จดหมายขอเงินเจ้าน้อยอินทวงศ์ยาม
ขัดสน ค่าวเจ้าบวั รวงศห์ งษอ์ ำมาตย์ กาพย์เก๊า เปน็ ตน้

ประวตั ิและวรรณคดีลานนาไทย หอสมดุ แหง่ ชาตริ ัชมังคลาภิเษก เชยี งใหม่

ประวัติและวรรณคดีลานนาไทย เป็นหนังสือที่มีเนื้อหา เลขเรียกหนงั สือ:
เกี่ยวกับวรรณคดีไทย (คุณค่าของวรรณคดี ความเป็นมาของ 895.91 ม124ป
วรรณคดีไทย ประโยชน์ของวรรณคดี) วรรณกรรมทางศาสนา สถานท่ตี ้งั :
(เรือ่ งสมทุ รโฆษ ปลาบู่ทอง คาวี พระสุธนกบั นางมโนรา พระรถเสน หอ้ งหนังสือท้องถิ่น
สรรพสิทธิค์ ำฉันท)์ วรรณคดีประเภทร้อยกรอง (ค่าว การอ่านค่าว ผเู้ รยี บเรียง :
ประโยชน์ของค่าว ประเพณีการแอ่วสาว คำหยอกสาว) และ วรรณภา ปะวิโน
วรรณกรรมประเภทเพลงซอตา่ งๆ เปน็ ต้น บรรณารักษช์ ำนาญการ

นอกจากนี้ภายในเล่มได้รวบรวมประวัติและผลงานของ บรรณานกุ รม :
นักปราชญ์และกวีลานนาไทย ทั้งในสมัยอาณาจักรล้านนา และสมัย มณี พยอมยงค์. ประวตั ิและวรรณคดีลานนาไทย. พิมพค์ ร้ังท่ี 2.
เจ้าผู้ครองนคร เช่น พระยาโลมาวิสัยเป็นราชกวีในราชสำนักเจ้า
หลวงนครลำปาง พระยาปัญญาพิทธาจารย์ (พื้น) พระยาพรหม กรงุ เทพ: มิตนราการพิมพ์, 2516.
โวหาร ศรีวิไชย (โข้) กวีบอดแห่งเวียงโกศัย เจ้าสุริยวงศ์ กวีผู้
เปร่ืองปราดและจิตรกรผ้ลู ือชื่อของเวียงพิงค์ และทา้ วสุนทรพจนกิจ
กวที ม่ี ชี ื่อในทางขเี้ มา ให้ไวใ้ นเล่มอกี ดว้ ย

ประวตั วิ ัดร่ำเปิง (ตโปทาราม) หอสมุดแห่งชาติรชั มังคลาภิเษก เชียงใหม่

ประวัติวัดร่ำเปิง (ตโปทาราม) เป็นหนังสือที่ นางสาวเยาว เลขเรียกหนงั สือ:
ลักษณ์ เทพหัสดิน ณ อยุธยา จัดพิมพ์ขึ้นเพื่ออุทิศส่วนกุศลให้คุณ 249.3135 ป373
แม่สุนีย์ เทพหัสดิน ณ อยุธยา เนื้อหาในเล่มเล่าถึงประวัติวัดร่ำเปิง สถานทต่ี ั้ง:
(ตโปทาราม) จากการพิจารณาข้อความที่ปรากฏในศิลาจารึกและ หอ้ งหนังสือท้องถ่นิ
หนังสือคัมภีร์ชินกาลมาลีปกรณ์ พงศาวดารโยนก และตำนานเมือง ผู้เรยี บเรียง :
เหนอื วา่ เป็นวัดเกา่ ท่ชี ื่อว่าตะโปทาราม เพราะพระเจา้ ยอดเชียงราย วรรณภา ปะวโิ น
มีพระมเหสีทรงพระนามว่า โปร่งน้อย รับหน้าที่เป็นประธานในการ บรรณารักษช์ ำนาญการ
ดำเนินการสร้างวัดตะโปทาราม ในขณะที่สร้างวัดพระเจ้ายอด
เชียงรายทรงรำพึงถึงพระราชบิดาและพระราชมารดา อยากให้ทั้ง บรรณานกุ รม :
สองพระองค์มีพระชนม์อยู่จะได้ร่วมทำบุญ และเพื่อเป็นที่บูชาคุณ ประวตั วิ ัดร่ำเปิง (ตโปทาราม). เชยี งใหม่: ชา้ งเผอื กคอมพวิ กราฟฟคิ ,
ของทั้งสองพระองค์ พระเจ้ายอดเชียงรายจึงทรงตกลงพระทัยให้ชอื่
วัดว่า “วัดร่ำเปิง” ภาษาพื้นเมืองเหนือตรงกับคำว่า “รำพึง” ม.ป.ป.
ภาษากลางมคี วามหมายว่า “คร่ำครวญระลึกถึง คนึงหา”

ประวัตศิ าสตร์เมอื งพะเยายุคหลัง หอสมดุ แหง่ ชาติรชั มังคลาภิเษก เชียงใหม่

ประวัติศาสตร์เมืองพะเยายุคหลังเล่มนี้ บอกเล่าเรื่องราว เลขเรยี กหนังสือ:
ประวัติศาสตร์ของจังหวัดพะเยา เนื้อหาในเล่มเล่าเรื่องราวเกี่ยวกับ 959.3611 พ17117ป
พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3 ทรงพระกรุณา สถานทีต่ ง้ั :
โปรดเกล้าฯ ต้งั หวั เมอื งพะเยาขึน้ ใหมแ่ ละทรงแต่งต้ังเจา้ ผคู้ รองเมือง หอ้ งหนังสือท้องถิน่
พะเยา ความสัมพันธ์ระหว่างวัดเหนือ-วัดใต้ เมื่อ ร.ศ.121 (พ.ศ. ผ้เู รียบเรียง :
2445) โจรเงี้ยวกอ่ การจราจลขึ้นท่ีหวั เมืองฝา่ ยเหนือในสมัยพระยา วรรณภา ปะวิโน
ประเทศอุดรทิศ (น้อยมหาชัย ศีติสาร) เจ้าผู้ครองเมืองพะเยา พ.ศ. บรรณารักษ์ชำนาญการ
2449-2456 การบันทึกเหตุการณ์ประจำวันของพระครูศรีวิลาสว
ชิรปญั ญา อดีตเจ้าคณะแขวงบรเิ วณเมืองพะเยา (เรื่องเงย้ี วเข้าปล้น บรรณานกุ รม :
เมืองแพร่, ทหารไทยเดินทางมาถึงเมืองพะเยา, หนีเงี้ยวจากเมือง พระเทพวิสทุ ธเิ วที. ประวัตศิ าสตร์เมืองพะเยายคุ หลงั . พมิ พค์ ร้งั ที่ 2.
พะเยา, กลับเมืองพะเยา) เรื่องปู่แสนผื่ว เสมอเชื้อ เรื่องกัปตัน
แฮนส์ เยนเซ่น ชาวเดนมาร์ค ผู้บังคับกองตำรวจหลวง นครลำปาง พะเยา: พฆิ เณศ พร้ินทต์ ง้ิ เซน็ เตอร, 2535.
บันทึกเรื่องรื้อโบราณสถานและโบราณวัตถุเพื่อสร้างกำแพงเมือง
และการสืบชาตาเมอื ง เป็นตน้ นอกจากน้ใี ห้ข้อมูลเกี่ยวกับตน้ ตระกูล
"ศีติสาร" ของพระยาประเทศอุดรทิศ เจ้าผู้ครองเมืองพะเยาองค์
สุดท้าย

ประวตั ิสังเขปพระยาพรหมโวหาร หอสมดุ แหง่ ชาตริ ัชมังคลาภิเษก เชียงใหม่

พระยาพรหมโวหาร หรือ พญาพรม เดิมชื่อว่า พรหมมินทร์ เลขเรยี กหนงั สือ:
มีเชื้อสายของตระกูลเจ้าเจ็ดตน ว่านเครือของพระยาสุละวาฤาไชย 928.9593 พ287
หรือ หนานทิพย์ช้าง เป็นบุตรของแสนเมืองมาและนางจันทร์เป็ สถานทต่ี งั้ :
(เป็ง) เกิดที่จังหวัดลำปาง ถือเป็นกวีชาวล้านนาที่มีชื่อเสียง เนื้อหา หอ้ งหนังสือท้องถิ่น
ในเลม่ กลา่ วถึงประวัติสังเขปของพระยาพรหมโวหาร ผลงานบทกวี ผู้เรียบเรยี ง :
ของพระยาพรหมโวหาร อาทิเช่น ค่าวใคร่สิก (สึก) ค่าวช้างขึด วรรณภา ปะวิโน
(อาถรรพณ์) ปู่สอนหลานเป็นคำที่แต่งเป็นคติสอนใจ ค่าวหงส์หิน บรรณารกั ษ์ชำนาญการ
ค่าวพระอภัยมณี ค่าวสรรษสอน ค่าวเจ้าสุวัตร นางบัวคำ และค่าว
สี่บท (ค่าวฮ่ำนางจ่ม) ซึ่งพ่อเลี้ยงเมืองใจ ชัยนิลพันธุ์ ได้นำไป บรรณานุกรม :
จดั พมิ พ์ ร่ายคำจม่ ของพระยาพรหมโวหารมที ้ังหมด 354 บทกลอน ประวตั สิ งั เขปพระยาพรหมโวหาร. ม.ป.ท.: ม.ป.พ., ม.ป.ป.
ค่าว ประกอบด้วย ค่าวซอบทที่ 1 ชื่อ รอมถนัด ฯลฯ มี 80 บท
กลอนค่าว คา่ วซอบทท่ี 2 ชือ่ เจตนา ฯลฯ มี 62 บทกลอนคา่ ว ค่าว
ซอบทที่ 3 ช่ือ ดวงสลิด ฯลฯ มี 100 บทกลอนค่าว ค่าวซอบทที่ 4
ชื่อ มโนเนือง ฯลฯ มี 112 บทกลอนค่าว นอกจากนี้ได้ให้ข้อมูล
แผนผังการแต่งค่าวของล้านนาไทยแบบพระยาพรหมโวหาร และ
การเทียบอายุรัชกาลนามเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ ลำพูน ลำปาง
และอายุของพระยาพรหมโวหาร สมัยกรุงรัตนโกสินทร์ (พระยา
พรหมโวหาร เกิดปีจอ พ.ศ.2345 จัดวาศก ปีเต่าเส็ด จ.ศ.1164
ร.ศ.20 ค.ศ.1801)

ประวตั หิ มบู่ า้ น อำเภอสบเมย จังหวดั แม่ฮอ่ งสอน หอสมดุ แหง่ ชาตริ ชั มังคลาภิเษก เชียงใหม่

เอกสารประกอบการเรียนการสอนเล่มนี้ จัดทำขึ้นเพื่อให้ผู้ เลขเรยี กหนังสือ:
ศึกษาได้ตระหนักและเห็นคุณค่าของชุมชนท้องถิ่น ด้วยการจัดทำ 959.309593541 ศ615ป
ข้อมูลประวัติหมู่บ้านในจังหวัดแม่ฮ่องสอน เพื่อใช้เป็นแหล่งศึกษา สถานท่ีตั้ง:
ค้นคว้าในเรื่องสภาพแวดล้อมทางภูมิศาสตร์ ประวัติความเป็นมา หอ้ งหนังสือท้องถ่นิ
ขนบธรรมเนียมประเพณี ศาสนา วัฒนธรรม การดำเนินชีวิต ภูมิ ผเู้ รียบเรียง :
ปัญญาท้องถิ่น โบราณสถานโบราณวัตถุ ตลอดจนแหล่งวิทยากร วรรณภา ปะวโิ น
และภูมิปญั ญาทอ้ งถิน่ บรรณารกั ษ์ชำนาญการ

เนื้อหาภายในเล่มได้รวบรวมข้อมูลประวัติของพระครู บรรณานกุ รม :
ปญั ญาวรวตั ร (ครูบาผาผ่า) เจา้ อาวาสวัดผาผ่า เป็นพระสุปฏิปันโน
ผู้เปี่ยมไปด้วยเมตตาบารมี แผนที่อำเภอสบเมย และข้อมูล 6 หน่วยศึกษานิเทศก์ สำนกั งานการประถมศึกษาจงั หวัด
ตำบลในอำเภอสบเมย ประกอบด้วย ตำบลแม่คะตวน ตำบลแม่ แม่ฮ่องสอน. ประวตั หิ มู่บา้ นอำเภอสบเมย จังหวัด
สวด ตำบลสบเมย ตำบลกองก๋อย ตำบลแม่สามแลบ และตำบลป่า แมฮ่ ่องสอน. เชียงใหม่ : ดาราวรรณการพมิ พ์, 2540.
โปง เป็นต้น

ปริทศั นว์ รรณคดี ลานนาไทย หอสมดุ แห่งชาติรัชมังคลาภิเษก เชยี งใหม่

ปริทัศน์วรรณคดี ลานนาไทย เล่มนี้ ถือเป็นส่วนหนึ่งของ เลขเรียกหนังสือ:
โครงการศึกษาค้นคว้าวรรณล้านนาไทย ของภาควิชาภาษาไทย 895.91 ส534ป
คณะมนษุ ยศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยเชียงใหม่ สถานที่ตง้ั :
ห้องหนงั สือท้องถิ่น
เ น ื ้ อ ห า ภ า ย ใ น เ ล ่ ม อ ธ ิ บ า ย เ ก ี ่ ย ว ก ั บ ค ว า ม เ ป ็ น ม า แ ห่ ง ผเู้ รียบเรยี ง :
อาณาจักรลานนาไทย การปกครองลานนาไทย ความเสื่อมของ วรรณภา ปะวโิ น
วรรณกรรมลานนาไทย วรรณกรรมทางพุทธศาสนา วรรณกรรม บรรณารกั ษ์ชำนาญการ
ทางโลกยุคก่อนรัตนโกสินทร์ถอยหลังขึ้นไป วรรณกรรมยุคต้น
รัตนโกสนิ ทร์ และวรรณกรรมท่แี ตง่ เปน็ ครา่ ว นอกจากนี้ภายในเลม่ บรรณานกุ รม :
โคลงนิราศหริภญุ ชัย โคลงมังทรารบเชียงใหม่ โคลงพรหมทัต โครง
เรือ่ งนางปทมุ สังกา และโคลงนิราศดอยเกิ้ง ไวภ้ ายในเลม่ อีกด้วย ซ่ึง สิงฆะ วรรณสยั . ปรทิ ัศนว์ รรณคดี ลานนาไทย. พิมพ์คร้ังที่ ๒.
การศึกษาปริทัศน์วรรณคดีลานนาเล่มนี้จะช่วยให้ผู้อ่านได้ทราบ เชยี งใหม:่ ภาควิชาภาษาไทย คณะมนุษยศาสตร์
เกี่ยวกับวรรณคดีลานนาอย่างกว้างๆ และถือเป็นการกระตุ้นให้ มหาวิทยาลยั เชยี งใหม่, ๒๕๒๓.
ศึกษาค้นคว้าวรรณคดขี องลานนาไทยอยา่ งจริงจังตอ่ ไป

ปรวิ รรตภาษาชอ่ื บ้านนามเมือง หอสมุดแห่งชาตริ ัชมังคลาภเิ ษก เชยี งใหม่

ในอดีตเรียกชื่อจังหวัดลำพูนว่าเมือง “หริภุญไชย” แต่ใน เลขเรยี กหนงั สือ:
ปัจจุบันเรียกว่า “หริภุญไชย” และ “หริภุญชัย” ทำให้เกิดความ 959.352พ711ป ฉ.02
สับสน ด้วยเหตุนี้พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติหริภุญไชย จึงได้จัดการ สถานทีต่ ัง้ :
ประชุมสัมมนาเชิงประชาพิจารณ์ครั้งที่ 1 เรื่อง “ปริวรรตภาษา ช่ือ ห้องหนังสือท้องถิ่น
บ้านนามเมือง” เมื่อวันที่ 19 กันยายน พ.ศ.2546 และครั้งที่ 2 ผู้เรยี บเรยี ง :
เรื่อง “จากปริวรรตภาษา สู่ประวัติศาสตร์วิพากษ์” เมื่อวันที่ 28 วรรณภา ปะวโิ น
เมษายน พ.ศ.2547 พร้อมจัดทำข้อสรุปที่ได้จัดทำหนังสือเล่มนี้ บรรณารกั ษ์ชำนาญการ
ขึ้นมา เนื้อหาในเล่มให้ข้อมูลเรื่องหลักฐานการเขียนชื่อบ้านนาม
เมือง “หริภุญไชย” จากศิลาจารึกถงึ ปัจจุบัน หลักฐานการเขยี นชอื่ บรรณานุกรม :
บ้านนามเมือง “ลำพูน” จากศิลาจารึกถึงปัจจุบัน และสืบค้น เพ็ญสุภา สุขคตะ ใจอนิ ทร.์ ปรวิ รรตภาษาช่อื บา้ นนามเมือง.
ความหมายของคำวา่ “หรปิ ุญไชย” – “หรภิ ุญชยั ”
เชียงใหม่: โซตนา พรนิ้ ท์, 2548.
ดังนั้นหนังสือเล่มนี้จึงเปรียบเสมือนการนำองค์ความรู้ที่ได้
ข้อสรุปจากนักวิชาการหลายสาขามาเผยแพร่ให้ประชาชนทั่วไป
ได้รับทราบ เพื่ออธิบายถึงข้อมูลความเป็นมาและความหมายของ
การเขยี นชอ่ื เมอื งวา่ เหตุใดจงึ มกี ารเขียนเป็นสองแบบ และแบบใดใช้
ในเงื่อนไขใด ด้วยเหตุผลใด ที่จะส่งผลให้หายสับสนในการเขียนชื่อ
เมืองของลำพูน นอกจากนี้ยังมีคุณค่าเสมือนสารานุกรม สามารถใช้
คน้ ควา้ อา้ งองิ ต่อไปไดใ้ นอนาคต

ปริศนาธรรมในพิธกี รรมลา้ นนา หอสมุดแหง่ ชาติรชั มังคลาภิเษก เชยี งใหม่

จังหวัดเชียงใหม่โดยสำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดเชียงใหม่ เลขเรียกหนังสือ:
ได้จัดทำโครงการสืบค้นรวบรวมองค์ความรู้ด้านภูมิปัญญาท้องถิ่น 294.315 ว394ป
เพื่อการถ่ายทอดสู่หลักสูตรท้องถิ่น “ปริศนาธรรมในพิธีกรรม สถานท่ตี ้งั :
ล้านนา” ซึ่งเป็นประเพณีที่บรรพบุรุษล้านนาได้คิดสร้าง หอ้ งหนงั สือท้องถ่นิ
ศิลปวัฒนธรรม และประเพณี โดยนำเอาหลักธรรมใน ผูเ้ รยี บเรียง :
พระพุทธศาสนาเข้ามาสอดแทรกในพิธีกรรมอย่างกลมกลืน เนื้อหา วรรณภา ปะวิโน
ในเล่มได้รวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับปริศนาธรรมในพิธีกรรมล้านนา บรรณารักษ์ชำนาญการ
(ท้าวตังสี่ สืบชะตา ตะเกียงน้ำมัน การบวชหน้าไฟ ตุงสามหาง การ
ลอยอังคารและการจุดพลุกระดูก) ปริศนาธรรมในศาสนวัตถุและ บรรณานกุ รม :
ศาสนพิธี (ขันแก้วทังสาม ผางผะติ๊ด การจุธาตุหรือไหว้พระธาตุ สำนกั งานวฒั นธรรมจงั หวัดเชยี งใหม่. ปริศนาธรรมในพธิ ีกรรม
ประจำปีเกิด สัตตภัณฑ์ และคำกล่าวบูชาพระธาตุประจำปีเกิด)
ปริศนาธรรมในพิธีการบายศรีสู่ขวัญ (ปริศนาเกี่ยวกับพิธี สิ่งของ ล้านนา. เชียงใหม่: ธาราทองการพมิ พ์, 2548.
และคำกล่าวบูชาหรือคำเฮียกขวัญ) ปริศนาธรรมเกี่ยวกับด้าย
สายสิญจน์หรือฝ้ายมงคล และปริศนาธรรมเกี่ยวกับดอ กไม้
นอกจากนี้มีเรื่องพิธีกรรมการถอนเรือนใหม่ และความเชื่อการนำ
สิง่ ของขึ้นเรอื นใหมใ่ ห้อีกด้วย

ป้อเก๊า แม่เดิม ประวัตศิ าสตร์ชุมชนครสิ เตียน หอสมดุ แหง่ ชาติรชั มังคลาภเิ ษก เชยี งใหม่
ดอยสะเกด็
เลขเรยี กหนงั สือ:
ฝ่ายประวัติศาสตร์ สภาคริสตจักรในประเทศไทย ได้จัดต้ัง 275.93 ป414ป
โครงการศึกษาประวัติศาสตร์ชุมชนคริสเตียน เพื่อศึกษาถึงความ สถานที่ตั้ง:
เป็นมา ความคิด และวิถีชีวิตของชาวคริสตจักร โดยคำว่า “ป้อเก๊า หอ้ งหนังสือท้องถิน่
แม่เดมิ ” เป็นคำพืน้ เมืองลา้ นนา บง่ บอกถงึ ทม่ี าหรือการสืบสายเลือด ผู้เรียบเรยี ง :
จากบรรพชนเดียวกัน เหมือนประวัติศาสตร์ชุมชนคริสเตียน ดอย วรรณภา ปะวิโน
สะเก็ด ซึ่งมีรากเหง้าเดียวกัน มีบรรพชนสืบสายมาจากคริสตจักร บรรณารกั ษ์ชำนาญการ
เดียวกัน คือ คริสตจักรแม่ดอกแดง (คริสตจักรสุวรรณกวงฤทธ์ิ)
คริสตจักรศรีพนาลัย (ป่าป้อง) หมวดคริสเตียนสันติราชนิมิต (บ้าน บรรณานกุ รม :
แพะป่าคา) หมวดคริสเตียนนาน้อย และหมวดคริสเตียนต้นผึ้ง ใน ประสิทธ์ิ พงศ์อุดม. ปอ้ เก๊า แม่เดิม ประวัติศาสตร์ชุมชนครสิ เตยี น
เขตอำเภอดอยสะเก็ด รวมถึงหมวดคริสเตียนป่าห้าหนองแสะ ใน
อำเภอสันกำแพง ซึงมีประวัติศาสตร์ร่วมกันในฐานะเป็นชุมชนคริส ดอยสะเกด็ . กรุงเทพฯ: ฝา่ ยประวัติศาสตร์ สภาครสิ ตจกั ร
เตียนท้องถิ่นเริ่มแรกของการตั้งคริสตจักรโปรเตสแตนต์ในเชียงใหม่ ในประเทศไทย, 2536.
เนื้อหาในเล่มให้ข้อมูลเกี่ยวกับประวัติศาสตร์เริ่มแรกของชุมชนคริส
เตียนดอยสะเก็ด ประวัติศาสตร์คริสตจักรภายใต้สภาคริสตจักรใน
สยาม (ค.ศ.1935-1945) ประวตั ิศาสตร์สมยั แยกคริสตจกั ร (ค.ศ.
1945-1961) และประวัติศาสตร์คริสตจักรสมัยการอภิบาลแบบ
เขต (ค.ศ.1961-1991)

ปันพร หอสมดุ แหง่ ชาติรัชมังคลาภเิ ษก เชียงใหม่

ปันพร เป็นคำให้พรขอผู้อาวุโส เพื่อให้ผู้ได้รับพรนั้นมี เลขเรยี กหนังสือ:
ความสุขสวัสดี สาระของ ปันพร เป็นคำพรสำหรับใช้ทูลพระขวัญ 390.09593 ม124ป
พระมหากษัตริย์และพระราชวงศ์ชั้นสูง ตลอดจนเป็นคำพรของ สถานที่ตงั้ :
พระภิกษุสงฆ์ และผู้อาวุโสใช้สำหรับให้พรแก่บุคคลต่างๆ ใน ห้องหนังสือท้องถ่นิ
สถานภาพที่แตกต่างกัน ซึ่งเป็นผลงานที่ศาสตราจารย์มณี พยอม ผเู้ รียบเรียง :
ยงค์ ไดเ้ รยี บเรียงและมอบให้กับทางศูนย์วัฒนธรรมจังหวัดเชียงใหม่ วรรณภา ปะวิโน
และศูนย์ศิลปวัฒนธรรม สถาบันราชภัฎเชียงใหม่ จัดพิมพ์เผยแพร่ บรรณารักษช์ ำนาญการ
เพื่อนำรายได้มาเป็นกองทุนสนับสนุนกิจกรรมทางวัฒนธรรมและ
ทุนการศึกษาต่อไป เนื้อหาในเล่มให้ความรู้เกี่ยวกับปันพรและ บรรณานกุ รม :
ความหมาย ประเพณีการให้พร การให้พรทางพุทธศาสนา พร มณี พยอมยงค์. ปันพร. เชยี งใหม่: ศูนยศ์ ลิ ปวฒั นธรรม
พระราชทานในวโรกาสต่างๆ และประเภทของคำพร อาทิเช่น คำ
พรพุทธมงคล คำพรสัพพีแปลของโบราณ ปันพรแต่งงาน และปัน สถาบนั ราชภัฎเชยี งใหม่, 2535.
พรขึ้นเรือนใหม่ เป็นต้นดังนั้น คำพรหรือ ปันพร จึงถือว่าเป็น
เอกสารที่มีคุณค่าอย่างยิ่งในทางวัฒนธรรม ทางภาษาและ
วรรณกรรมล้านนาอย่างยิ่ง

แปดเปง็ ประเพณนี มสั การพระเจา้ ตนหลวงเมอื งพะเยา หอสมดุ แห่งชาตริ ชั มังคลาภเิ ษก เชียงใหม่

ในวโรกาสที่พระเดชพระคุณหลวงพ่อพระธรรมวิมลโมลี เจ้า เลขเรยี กหนงั สือ:
อาวาสวดั ศรีโคมคำ ทำบญุ อายคุ รบรอบ 89 ปี (ปพี .ศ.2548) ในวัน -
จันทรท์ ่ี 11 กรกฎาคม 2548 คณะศษิ ยานุศษิ ย์ ได้จัดทำหนังสือเล่ม สถานทีต่ ง้ั :
นี้ขึ้นมาเพื่อถวายมุทิตาจิตสักการะเป็นธรรมทานให้พระเดชพระคุณ หอ้ งหนงั สือท้องถิน่
หลวงพ่อมีอายุมั่นขวัญยืน เนื้อหาในเล่มว่าด้วยเรื่อง วันแปดเป็ง ผู้เรียบเรยี ง :
ประเพณีนมัสการพระเจ้าตนหลวงเมืองพะเยา หรือวันวิสาขบูชา จัด วรรณภา ปะวโิ น
ขึ้นระหว่างวันที่ 16-22 พฤษภาคม 2548 ในเล่มได้มีการแบ่ง บรรณารักษ์ชำนาญการ
เนื้อหาออกเป็น 6 ส่วน ประกอบด้วย ส่วนที่ 1 คือ ภาคตำนาน
ตำนานฉบับดั่งเดิม และตำนานฉบับร่วมสมัย ส่วนที่ 2 คือ ภาค บรรณานกุ รม :
ประวัติศาสตร์ที่เจ้าเมืองพะเยากับเจ้าเมืองเชียงใหม่ได้ร่วมกันสร้าง พระมหาศรบี รรดร ถริ ธมโฺ ม. แปดเปง็ ประเพณนี มสั การพระเจา้ ตน
และเฉลิมฉลององค์พระเจา้ ตนหลวง ส่วนท่ี 3 คอื ภาคประเพณี เน้น
ความหมายคำว่า แปดเปง็ ความสมั พันธ์ระหว่างประเพณแี ปดเป็งกับ หลวงเมืองพะเยา. พะเยา: นครนิวส์การพมิ พ์, 2548.
องค์พระเจ้าตนหลวงและเนื้อหางานประเพณีแปดเป็งที่จัดขึ้นมา
สว่ นท่ี 4 คอื ภาคเสวนา มีการนำเอกสารประกอบการเสวนาวิชาการ
ที่ไดจ้ ดั ข้ึนในวนั ที่ 23 พฤษภาคม 2545 ส่วนที่ ๕ คอื ภาคบทความ
นำเอาผลงานของลูกศิษยเ์ พ่อื เห็นภาพเรื่องประเพณีแปดเป็ง พระเจ้า
ตนหลวง และการจัดระบบการสรา้ งวดั ให้เปน็ แหลง่ เรียนรู้ และส่วนท่ี
6 คอื ภาคบทวจิ ารณ์และข้อสรปุ เปน็ ตน้

ผ่อล้านนา มองวถิ ีวัฒนธรรมล้านนา หอสมุดแห่งชาติรชั มังคลาภเิ ษก เชยี งใหม่

หนังสือเล่มน้ีจดั พิมพ์ขึน้ โดยได้รับการสนบั สนุนงบประมาณ เลขเรียกหนังสือ:
จากกลุ่มจังหวัดภาคเหนือตอนบน 1 ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 390.095936 ก767ผ
2553 จัดทำโครงการมรดกโลกล้านนากลุ่มจังหวัดภาคเหนือ สถานท่ีตงั้ :
ตอนบน 1 โดยมอบหมายให้จังหวัดลำปางเป็นเจ้าภาพหลักในการ ห้องหนังสือท้องถ่นิ
ดำเนินการจัดทำ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นการประชาสัมพันธ์ให้ ผู้เรยี บเรยี ง :
เห็นความหลากหลายทางวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์อันยาวนาน วรรณภา ปะวโิ น
ของดินแดนล้านนา อีกทั้งยังเตรียมความพร้อมสู่การเป็นมรดกโลก บรรณารกั ษช์ ำนาญ
ของกลุ่มจังหวัดภาคเหนือตอนบน 1 ประกอบด้วยจังหวัดเชียงใหม่ การ
ลำปาง ลำพูน และแม่ฮ่องสอน ซึ่งคำว่า “ผ่อ” ในภาษาล้านนา
หมายถึง “มอง” หนังสือเล่มนี้จึงเป็นดั่งกระจกสะท้อนภาพของวิถี บรรณานกุ รม :
ชีวิตและวัฒนธรรมล้านนาได้เปน็ อย่างดี เนื้อหาในเล่มประกอบด้วย เกรยี งไกร เกิดศริ ิ และชาญคณติ อาวรณ์. ผ่อล้านนา มองวิถี
เรื่องภูมินเิ วศนล์ า้ นนา การจัดการน้ำ อดีตของแผ่นดนิ ล้านนา ทำเล
ที่ตั้งและขอบเขตแห่งอำนาจล้านนา ทรัพยากรพืน้ ฐาน ล้านนากบั วฒั นธรรมลา้ นนาโดยสงั เขป. กรงุ เทพฯ: อษุ าคเนย์, 2554
การค้า ภาษาล้านนา ดนตรี ขับร้องและร่ายรำของล้านนา
บ้านเมืองล้านนา งานช่างและศิลปหัตถกรรมของล้านนา
สถาปัตยกรรมทางพุทธศาสนาของล้านนา และศิลปกรรมในพุทธ
ศาสนาล้านนา เปน็ ตน้

ผา้ จกโหล่งล้ี มรดกสายเมอื ง จงั หวัดลำพูน หอสมุดแหง่ ชาติรชั มังคลาภเิ ษก เชยี งใหม่

หนังสือเล่มนี้นำเสนอเรื่องราวและรูปภาพลายจกโหล่งล้ี เลขเรียกหนังสือ:
โดยได้รับการสนับสนุนในการจัดทำจากองค์การบริหารส่วนจังหวัด -
ลำพูน และเทศบาลตำบลลี้ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเผยแพร่มรดก สถานท่ีตั้ง:
ทางวัฒนธรรมที่สำคัญของชุมชน โหล่งลี้ ตำบลลี้ อำเภอลี้ จังหวัด หอ้ งหนังสือท้องถนิ่
ลำพูน ที่มีมาแต่อดีตกาล และเพื่อสร้างความภูมิใจว่า ผ้าจก เป็น ผู้เรยี บเรยี ง :
ส่วนหนึ่งของมรดกทางวัฒนธรรม มรดกภูมิปัญญาที่มีการถ่ายทอด วรรณภา ปะวโิ น
จากรุ่นสู่รุ่น เนื้อหาในเล่มประกอบด้วยเรื่องราวเกี่ยวกับการผลิต บรรณารกั ษ์ชำนาญการ
เครื่องนุ่งห่มมรดกของมวลมนุษยชาติ การทอผ้ามรดกของชาว
ลำพนู การจกผา้ มรดกแหง่ เมืองล้ี และลายจกของเมืองลี้ อาทิเช่น บรรณานกุ รม :
ลายจกหน้าหมอน ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมไทยวน มีลักษณะ นุสรา เตยี งเกตุ ณฐั กร สคุ ันธมาลา บญั ชา อุดโพธิ์ และธนวฒั น์
เป็นหมอนรูปทรงสี่เหลี่ยมมุมฉาก เย็บแบ่งข้างในเป็นหกช่องเพื่อ
บรรจุนุ่นให้คงรูปในการใช้งาน มีประโยชน์หลายด้าน เช่น ใช้หนุน เทพเธยี ร. ผา้ จกโหล่งลี้ มรดกสายเมือง จงั หวัดลำพูน.
ใช้ในงานพิธีต่างๆ (พิธีแต่งงาน งานบวช หรือถ้ามีแขกมาบ้านก็จะ เชียงใหม:่ สยามพิมพ์นานา, ๒๕๕๙.
นำมารับรอง) ลายจกผ้าหลบ หรือผ้าปูสะลี คือผ้าปูที่นอนของชาว
ไทยยวนเป็นผ้าที่มีความงดงามนิยมทอด้วยเส้นยืนและเส้นพุ่งสีขาว
สีที่ใช้จะเป็นสีแดงและดำเท่านั้น และลายจกซิ่นโหล่งลี้ ที่มีความ
ละเอียดของลวดลายในแต่ละเส้นแต่ละสีที่สลับกัน ซึ่งทำให้เข้าใจ
ชุมชนผ่านลวดลายและมองเห็นความรุ่งเรืองที่เคยมีมาแต่อดีตผ่าน
ลายจกซิ่นโหลง่ ล้ี

ผา้ ชาวเขา หอสมดุ แห่งชาตริ ชั มังคลาภเิ ษก เชียงใหม่

หนังสือเล่มนี้จัดพิมพ์ขึ้นเนื่องในโอกาสครบรอบ ๖๐ ปีกรม เลขเรียกหนงั สือ:
ประชาสัมพันธ์ เนื้อหาในเล่มได้มีการรายงานผลการศึกษาเรื่อง ผ้า 746.14 ม628ผ
ชาวเขา มีวัตถุประสงค์ของการศึกษามุ่งหวังเพื่อเผยแพร่ความรู้ สถานทตี่ ้งั :
เกี่ยวกับกระบวนการผลิตผ้าของชาวเขา ๖ เผ่า คือ ผ้าลีซอ หอ้ งหนังสือท้องถิน่
ผ้ากะเหรี่ยง ผ้ามูเซอ ผ้าแม้ว ผ้าเย้า และผ้าอีก้อ ซึ่งสะท้อนให้เห็น ผู้เรยี บเรยี ง :
ถึงภูมิปัญญา อันสูงส่งในการคิดค้นวิธีการผลิตแบบพื้นบ้าน ความ วรรณภา ปะวิโน
งดงามทางศิลปะจากการสร้างสรรค์ลวดลายลงบนผืนผ้า โดยแฝง บรรณารักษ์ชำนาญการ
ความเชื่อและความผูกพัน ระหว่างผ้ากับความสัมพันธ์ของผู้คนใน
สังคมวัฒนธรรมเดียวกันในบางเผ่าด้วย นอกจากนี้ภายในเล่มยัง
อธิบายถึงความเปล่ียนแปลงและแนวโน้มท่ีรูปแบบการผลิตและการ
ตบแต่งประดับประดาที่เป็นแบบผสมผสานเน้นเพื่อความสวยงาม
และเน้นการขายได้มากกวา่ ที่จะแสดงเอกลักษณ์ของกลมุ่ ชาตพิ นั ธุ์

บรรณานุกรม :
กรมประชาสงเคราะห์. ผา้ ชาวเขา. กรงุ เทพฯ: กรมประชาสงเคราะห์

กระทรวงแรงงานและสวัสดิการสังคม, ๒๕๔๓.

ผา้ ตนี จกแม่แจ่ม หอสมดุ แหง่ ชาตริ ชั มังคลาภิเษก เชยี งใหม่

หนังสือเล่มนี้จัดพิมพ์ขึ้นเนื่องในวาระเปิดเฮือนสืบสาน เลขเรยี กหนงั สือ:
ผะหญาเมืองแจ๋ม โรงเรียนเมืองเด็กวิทยา อำเภอแม่แจ่ม จังหวัด 746.14 ฝ145ผ
เชียงใหม่ ภายในอาคารแบ่งเป็นห้องสมดุ และหอ้ งจดั แสดงผ้าตีนจก สถานท่ีต้ัง:
แม่แจ่ม ตลอดถึงผ้าทออื่นๆ ที่ใช้ตามวิถีชีวิตของคนแม่แจ่ม เนื้อหา ห้องหนงั สือท้องถิน่
ในเล่มให้ความรู้เกี่ยวกับเมืองแจ๋ม แม่แจ่ม วัดสำคัญในแม่แจ่ม ผู้เรียบเรียง :
ประเพณีพิธีกรรมในแม่แจ่ม อาทิเช่น พิธีตานเข้าใหม่ เผาหลัวพระ วรรณภา ปะวิโน
เจ้า ประเพณีปอยหลวง ประเพณีปี๋ใหม่เมือง ประเพณีตานก๋วย บรรณารกั ษช์ ำนาญการ
สลาก (สลากภัตต์) และการสืบชะตา นอกจากนี้มีเนื้อหาเกีย่ วกับผ้า
ตีนจก หน้าที่และเอกลักษณ์ของหญิงแม่แจ่ม ผ้าตีนจกแม่แจ่มท่ี บรรณานกุ รม :
ไดร้ บั การข้นึ ทะเบียนเปน็ ส่ิงบง่ ชี้ทางภูมิศาสตร์จากกรมทรัพย์สินทาง ฝอยทอง สมบัต.ิ ผา้ ตนี จกแม่แจ่ม. เชียงใหม่: รา้ นณศิ รา, ๒๕๕๗.
ปัญญา ผ้าทอของปกาเกอะญอ และกลุ่มทอผ้าในแม่แจ่ม
ประกอบดว้ ย กล่มุ ทอผา้ บ้านไร่ กลมุ่ ทอผ้าบ้านทัพ การทำปิ่นบ้าน
พ่อกอนแก้ว กลุ่มทอผ้าบ้านท้องฝาย กลุ่มทอผ้าฝ้ายเปลือกไม้
บ้านต่อเรือ กลุ่มทอผ้าตีนจกบ้านสองธาร และกลุ่มทอผ้าตำบลท่า
ผา เปน็ ต้น

ผีตองเหลือง หอสมดุ แห่งชาตริ ชั มังคลาภิเษก เชียงใหม่

ผีตองเหลือง (Phi Tong Luang) หรือมนุษย์เผ่ามลาบรี เลขเรียกหนังสือ:
คือ คนป่าซึ่งเป็นชนกลุ่มน้อยที่ยังมีชีวิตหลงเหลืออยู่ในป่าดงพงทึบ 305.895910593 ห195ส
บนยอดเขาสูงทางภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือของ สถานท่ตี ง้ั :
ประเทศไทย ปัจจุบันจำนวนประชากรของชนเผ่าผีตองเหลืองหรือม ห้องหนังสือท้องถนิ่
ลาบรี มีอยู่ประมาณ 140 คนกระจัดกระจายตามป่าในเขตอำเภอ ผู้เรยี บเรยี ง :
สอง อำเภอรอ้ งกวาง จังหวดั แพร่ และอำเภอสา จังหวัดน่าน เท่านน้ั วรรณภา ปะวโิ น
โดยหนังสอื เล่มนี้นำเสนอเรื่องราวของชนกลุ่มน้อยเผา่ ผีตองเหลืองท่ี บรรณารักษ์ชำนาญการ
อาศัยหมู่บ้านห้วยฮ่อม อำเภอร้องกวาง จังหวัดแพร่ ทำให้ทราบ
ถึงวิถีชีวิตและความเป็นอยู่ บ้านและที่พักอาศัยของผีตองเหลือง บรรณานุกรม :
การหาอาหารของเผ่าผีตองเหลือง ประเพณีและความเชื่อของ หม่นื วลี. ผีตองเหลือง. กรุงเทพฯ: อกั ษรพิทยา, ๒๕๓๗.
มนุษย์เผ่าผีตองเหลือง ภาษาและดนตรีของเผ่าผีตองเหลือง
อาหารการกนิ และยารักษาโรคเผ่าผีตองเหลือง และสภาพแวดล้อมที่
กำลังเปลี่ยนแปลงทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในวัฒนธรรมของชน
เผ่าผีตองเหลอื ง เปน็ ต้น

ผู้บกุ เบกิ แหง่ เชียงใหม่ หอสมุดแห่งชาติรัชมังคลาภเิ ษก เชียงใหม่

ผู้บุกเบิกแห่งเชียงใหม่ เป็นหนังสือทีร่ วบรวมชีวประวัตแิ ละ เลขเรยี กหนงั สือ:
ผลงานของบุคคลสำคัญที่มีชื่อเสียงและประสบความสำเร็จในชีวิต 902.0593 ป445ผ
ซึ่งถือเป็นบุคคลสำคัญที่มีส่วนช่วยในการพัฒนาจังหวัดเชียงใหม่ใน สถานที่ตัง้ :
แต่ละด้าน อาทิเช่น หลวงอนุสารสุนทร (สุ่นฮี้ ชัวย่งเส็ง) ต้นตระกลู ห้องหนังสือท้องถ่ิน
ชุติมาแห่งนครเชียงใหม่, หลวงโยนการพิจิตร, เจ้าสัวชูโอสถาพันธ์, ผเู้ รยี บเรยี ง :
เจ้าราชภาคินัย (น้อยเมืองชื่น), นายห้างตันง่วนชุนห์, แม่นายคำใส วรรณภา ปะวิโน
ศกั ดาทร, พ.ต.อ.นิรนั ดร – คุณหญงิ พนู สมัย ชยั นาม อดีตพ่อเมอื ง – บรรณารักษช์ ำนาญการ
แม่เมืองเชียงใหม่, พล.ต.ต.สง่า กิตติขจร ประธานอนุกรรมการ
พัฒนาการภาคเหนือ อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงต่างประเทศ, บรรณานกุ รม :
นายศักดิ์ โกไศยกานนท์ ผู้ว่าราชการจังหวัดลำพูน, พ.ต.อ.สัจจะ ปราณี ศิริธร ณ พัทลุง. ผูบ้ กุ เบกิ แห่งเชยี งใหม่. เชยี งใหม่: เรืองศลิ ป์,
กระแสเวศ ผู้กำกับการตำรวจภูธรเชียงใหม่, เจ้าหญิงระวีพันธุ์ ณ
เชียงใหม่, บรรจบลิ้มจรูญ ผู้บุกเบิกหนังสือพิมพ์ไทยนิวส์ และนาย ๒๕๒๓.
อากรเส้ง ชินวตั ร บรรพชนต้นสกุลชินวตั รแห่งนครเชียงใหม่ เป็นต้น

พงศาวดารเมืองเชียงตุง หอสมดุ แหง่ ชาติรชั มังคลาภิเษก เชยี งใหม่

พงศาวดารเมืองเชียงตุง เล่มนี้แปลจากพับกระดาษสาเก่า เลขเรียกหนงั สือ:
ของเมืองเชียงตุง ซึ่งในหน้าแรกระบุชื่อเต็มว่า พับหนังสือพืนเมือง 959.102 ท146พ
และจารีตราชประเพณีเขมรัฐตุงคบุรี มีรายละเอียดว่าเป็นของพระ สถานที่ต้งั :
ยากางหลวง เขียนขึ้นเมื่อปีจุลศักราช 1205 ปีกาเหม้า ตรงกับปี ห้องหนงั สือท้องถนิ่
เถาะเบญจศกพทุ ธศักราช 2386 โดยท่านพระทิพย์ ชุติธรรมโม วัด ผเู้ รยี บเรยี ง :
เขมินทร์ นครเชียงตุงนำมาจากท่านเจา้ สายเมือง มังราย เมืองตองกี วรรณภา ปะวโิ น
ประเทศพม่า มาให้ผู้เขียนถ่ายเอกสารที่เชียงใหม่เมื่อปีพ.ศ.2527 บรรณารกั ษช์ ำนาญการ
และอนุญาตให้แปลเป็นไทย ในตำนานเรื่องนี้มีนิทานเกี่ยวกับฤาษีที่
สร้างเมืองเชียงตุง พญามังราย พระนางจามเทวี เจ้าแสงต่อที่ชนะ บรรณานกุ รม :
ฮ่อยูนนานและไปช่วยเชียงใหม่ตีอยุธยา และลำดับวงศ์เจ้าฟ้าเชียง ทวี สว่างปญั ญางกูร. พงศาวดารเมืองเชียงตงุ . กรงุ เทพ: ม.ป.พ.,
ตุง โดยหนังสือเลม่ นี้แจกเป็นบัตรพลีงานพระราชทานเพลิงศพ เจ้า
แม่ทิพวรรณ ณ เชียงตุง ชายาของเจ้าฟ้าพรหมลือ ณ เชียงตุง ๒๕๓๓.
ณ วัดสวนดอก ในวันที่ 27 มกราคม พ.ศ.2533 เนื้อหาในเล่ม
ประกอบด้วยภาพต้นฉบับพงศาวดารเมืองเชียงตุง อักษรไทเขิน
เขยี นโดยพระยากางหลวง เมื่อพ.ศ.2386 พงศาวดารเมืองเชียงตุง
ลำดับวงศ์เจ้าฟ้าเชียงตุงตั้งแต่สร้างเมือง ตัวอย่างปักกะตืนไทเขิน
ไทลื้อ จ.ศ.1351 (พ.ศ.2532) เที่ยวเมืองเชียงตุงและแคว้นสาละ
วนิ และภาพจากเชยี งตงุ

พงศาวดารเมอื งน่าน หอสมุดแห่งชาตริ ัชมังคลาภเิ ษก เชยี งใหม่

หนังสือเล่มนี้จัดพิมพ์ขึ้นเพื่อเป็นอนุสรณ์งานบำเพ็ญพระ เลขเรยี กหนังสือ:
ราชกุศลออกเมรุ พระราชทานเพลิงศพพระเทพนันทาจารย์ (บุญชู 959.356 พ328น
ธมฺมสารมหาเถร) อดีตเจ้าคณะจังหวดั น่าน เจ้าอาวาสวัดพญาภูพระ สถานท่ีตัง้ :
อารามหลวง วันที่ 1 เมษายน 2543 เนื้อหาในเล่มได้รวบรวม ห้องหนังสือท้องถน่ิ
ข้อมูลเกี่ยวกับประวัติพระเทพนันทาจารย์ (บุญชู ธมฺมสารมหาเถร) ผู้เรียบเรียง :
ประวัติวัดพญาภู พระอารามหลวง จังหวัดน่าน พงศวดารลานนา วรรณภา ปะวโิ น
ไทยของพระเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดช สักยวงษ์ วงษ์ลาวจักรราช พระ บรรณารักษ์ชำนาญการ
ยาลาวจังกรราชสรา้ งเมอื ง ลูกหลานพระยาลาวจังกรราช ขุนเจอื ง
ธรรมิกราช ราชวงษ์ภูคาสร้างเมืองปัว สร้างเมืองน่าน สกุล บรรณานกุ รม :
เจ้าพระยาหลวงติ๋นต้นวงษ์เจ้านครเมืองน่าน เจ้านครน่าน พงศาวดารเมืองนา่ น. เชียงใหม่: ธนุชพริ้นตงิ้ , 2543.
(อนันตวรฤทธิเดช) และประวัติของพระเจ้าสุริยพงษ์ผริตเดช กุล
เชษฐมหันต์ ไชยนันทบุรมหาราชวงษาธิบดี สุจริตจารีราชานุภาว
รักษ์ วิบูลย์ศักดิกิติไพศาล ภูลาลบพิตร สถิตย์ณนันทราชวงษ์ (สุริย
ณ น่าน) พระเจ้าผูค้ รองนครน่าน นอกจากนีไ้ ดร้ วบรวมภาพถ่ายพระ
เจ้าสุริยพงษ์ผริตเดชฯ เจ้าผู้ครองนครน่าน เจ้ามหาพรหมสุรธาดา
เจา้ อปุ ราชนครน่าน แม่เจา้ ศรีโสภาชายาเจ้ามหาพรหมสรุ ธาดา ภาพ
ตัดหัวคั่วแห้ง (การประหารชีวิตนักโทษของเมืองน่านครั้งสุดท้ายท่ี
ใช้กฎหมายอาณาจักรหลักคำบังคับใช้อยู่ พ.ศ.2451) วัดพระธาตุ
แชแ่ หง้ วดั ภูมินทร์ และวัดพระธาตชุ ้างคำ้ วรวหิ าร เป็นต้น

พงศาวดารโยนก หอสมุดแห่งชาติรชั มังคลาภเิ ษก เชยี งใหม่

พงศาวดารโยนกเล่มนี้ พระยาประชากิจกรจักร์ (แช่ม เลขเรียกหนงั สือ:
บุนนาค) ได้รวบรวมและเรียบเรียงขึ้นให้ตีพิมพ์ลงในหนังสือ 959.3 ป234พ
วชิรญาณ พ.ศ.2441-2442 เป็นตอนๆ ต่อมาเรียบเรียงใหม่แล้ว สถานทต่ี ้งั :
พมิ พ์เป็นเล่มเมอื่ พ.ศ.2450 ภายในเล่มได้มกี ารแบ่งเนือ้ หาออกเป็น ห้องหนงั สือท้องถ่ิน
6 ภาค ประกอบด้วยภาคที่ 1 ชื่อสุวรรณโคมคำ ว่าด้วยขอมสมัย ผเู้ รยี บเรยี ง :
(ภูมิประเทศที่ตั้งโยนกนคร และพวกขอมไปตั้งบ้านเมือง) ภาคที่ 2 วรรณภา ปะวโิ น
ชื่อโยนก ว่าด้วยไทยสมัย (สร้างเมืองนาคพันธุนคร, พุทธประเวศ บรรณารักษช์ ำนาญการ
และพุทธพยากรณต์ า่ งๆ และศกึ สงครามระหวา่ งขอมและไทยโยนก)
ภาคที่ 3 ชื่อหริภุญไชย ว่าด้วยจามสมัย (หริภุญไชย, ระยะทางนาง บรรณานุกรม :
จามเทวี, สร้างเมืองนคร เขลางค์, ศึกสงครามกับละโว้ และพระเจ้า ประชากจิ กรจักร,์ พระยา. พงศาวดารโยนก. พมิ พ์ครั้งที่ 7.
อาทติ ย์วงศ์มาถึงพระยายีบา) ภาคที่ 4 ชื่อพิงควงศ์ ว่าด้วยลาวสมัย
(ลาวจกราชสร้างเมือง, เมืองพะเยา, เมงรายสรา้ งเมืองเชียงรายและ กรุงเทพฯ: บุรินทร์การพิมพ์, ๒๕๑๖.
มาชนะลำพูน, เมงรายสร้างเมืองเชียงใหม่, ขุนครามตีเมืองนครเข
ลางค์, เจ้าแสนภูสร้างเมืองเชียงแสน, ศาสนาลังกาวงศ์ไปถึง
เชียงใหม่, ศกึ สโุ ขทยั และศึกฮอ่ ติดเมอื งเชียงใหม่, ตโิ ลกราชทำศึกกับ
สมเดจ็ พระบรมไตรโลกนาถ, แผน่ ดนิ พระยอดเชียงรายและพระเมือง
แก้ว) ภาคที่ 5 เมงวงศ์ ว่าด้วยรามัญและภกุ ามสมัย (มอญมาปราบ
ได้ล้านนาไทย และพม่าได้ปราบล้านนาไทย) และภาคที่ 6 ทิพวงศ์
วา่ ด้วยสยามสมัย เป็นต้น

พญาปูอ่อน หอสมดุ แห่งชาตริ ัชมังคลาภเิ ษก เชยี งใหม่

เมืองปูอ่อน (Mong Poo On) เป็นเมืองชนบทอยู่ในภาค เลขเรยี กหนงั สือ:
ตะวันออกของรัฐฉาน เป็นเมืองบริวารของเชียงตุง โดยชื่อของเมือง 959.1 ส832พ
ปูอ่อน คำว่าปูในภาษาพม่ามีความหมายว่า เรียงกัน, แนบ คำว่า สถานทีต่ ้ัง:
อ่อน มีความหมายว่า เล็ก ในรัฐฉานมีเมืองคู่แฝดและเรียงกันอยู่ 2 หอ้ งหนังสือท้องถิ่น
เมือง เมืองที่มีขนาดใหญ่ได้ชื่อว่า เมืองปูหลวง ส่วนเมืองที่มีขนาด ผเู้ รยี บเรยี ง :
เล็กชื่อว่า เมืองปูอ่อน เจ้าฟ้าผู้ครองเมืองเชียงตุงจะส่งผู้ปกครองไป วรรณภา ปะวโิ น
ครองเมืองในฐานะพญา โดยพญาแต่ละเมืองจะถือนโยบายหลักใน บรรณารักษ์ชำนาญการ
การปกครองจากเจ้าฟ้าและมีการพัฒนาต่อยอดความเจริญก้าวหนา้
ของเมืองตามแนวความคิดของแต่ละพญา เนื้อหาในเล่มหนังสือให้ บรรณานุกรม :
ความรู้เรื่องภูมิหลังเมืองปูอ่อนและพญา การแต่งตั้งและคุณสมบัติ สพุ นิ ฤทธิ์เพ็ญ. พญาปูอ่อน สบื สายสกุลและบันทกึ ความรักความ
ของพญา พญาปูอ่อน (อูจองคำ) พ.ศ.2472-2481 และพญาปู
อ่อน (อูดวงแก้ว) พ.ศ.2482-2505 นางพญาของพญาปูอ่อน (อู ภาคภมู ิใจ. เชียงใหม:่ วนิดาการพมิ พ์, ๒๕๕๘.
ดวงแก้ว) คือนางพญาส่ากับนางพญาบัวคำ ผู้สืบสายสกุลพญาปู
อ่อนบุตรธิดาของพญาปูอ่อนอันกำเนิดกับนางพญาส่า (นางแสงดี
นางแสงฟู นางแสงออ่ ง นางแสงหอง นางเมียะจิ่ง และชายยอดแก้ว)
สืบสายสกุลพญาปูอ่อนบุตรธิดาของพญาปูอ่อนอันกำเนิดกับ
นางพญาบัวคำ (นางฟองคำ ชายปูคำ ชายหน่อแสง นางคำฟู
นางนวลฟอง ชายหองคำ และชายมุข) และแผนผังสายสกุลพญาปู
ออ่ น (อดู วงแกว้ )

พญามงั ราย หรือ พอ่ ขุนเมงราย หอสมุดแห่งชาตริ ชั มังคลาภเิ ษก เชียงใหม่
อย่างไรจึงจะถกู ตอ้ ง
เลขเรยี กหนังสือ:
หนังสือเล่มนี้ผู้เขียนได้ให้ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับการกล่าวพระ 923.1593 ท491พ
นามของกษัตริย์ผู้สร้างนครเชียงใหม่และผู้สร้างเมืองเชียงรายที่มี สถานทต่ี ้ัง:
การเรียกขานพระนามสับสนไม่เหมือนกัน เช่น ตามหลักฐานท่ี ห้องหนงั สือท้องถ่นิ
ปรากฏฐานอนุสาวรีย์ว่า “พ่อขุนเมงราย” จังหวัดเชียงราย ผู้เรียบเรยี ง :
“พญามงั ราย” พระบรมราชานสุ าวรีย์สามกษัตรยิ ์ท่จี ังหวัดเชียงใหม่ วรรณภา ปะวโิ น
“พญามังราย” พระนาม “พญามังราย” ตามหลักฐานที่ปรากฏใน บรรณารักษ์ชำนาญการ
ศิลาจารึกวัดพระยืน จังหวัดลำพูน จารึกเมื่อปีพ.ศ.1913 และศิลา
จารึกวัดเชียงมั่น จังหวัดเชียงใหม่ จารึกเมื่อปีพ.ศ.2124 แต่
ปัจจุบนั มีการใช้พระนาม “พญามงั ราย” เป็นสว่ นมาก

บรรณานกุ รม :
ทวิ วชิ ยั ขทั คะ. พญามังราย หรอื พอ่ ขนุ เมงราย อยา่ งไรจงึ จะ

ถูกต้อง. เชียงใหม่: ทิพยเ์ นตรการพิมพ์, ๒๕๕๒.

พบแลว้ ลานนา หอสมดุ แหง่ ชาตริ ชั มังคลาภิเษก เชยี งใหม่

ปัญหาคำว่า “ลานนา” หรือ “ล้านนา” ชื่อใดจะถูกต้องมี เลขเรยี กหนงั สือ:
การถกเถียงกันทั้งในระดับนักปราชญ์และชาวบ้าน ทำให้มีการต้ัง 959.353 ส644พ
คณะกรรมการชำระประวัติศาสตร์ไทย ซึ่งได้ตัดสินว่า “ล้านนา” สถานทตี่ ั้ง:
เป็นชื่อที่ถูกต้อง แต่แทนที่คำตัดสินจะยุติกลับได้กระแสคัดค้านท่ี ห้องหนังสือท้องถิน่
กว้างออกไป ทำให้มีทฤษฎี 2 ทฤษฎีที่ได้อธิบายปัญหาลานนา คือ ผู้เรียบเรียง :
ทฤษฎี 1 ยืนยันว่าลานนาเป็นชื่อที่ถูกต้อง คำว่า ลาน หมายถึงท่ี วรรณภา ปะวโิ น
ราบโล่งที่ภาษาลานนาใช้คำว่าข่วง ดังนั้นลานนาหมายถึงพื้นที่ราบ บรรณารักษ์ชำนาญการ
โล่งสำหรับทำนา ทฤษฎี 2 ยืนยันว่าล้านนาเป็นชื่อที่ถูกต้อง คำว่า
ล้านนา หมายถงึ นาลา้ นไร่ คู่กับลา้ นช้างท่ีหมายถึงช้างลา้ นตัว บรรณานุกรม :
ส่านูพอ บโิ ซ่. พบแล้วลานนา. เชยี งใหม่: กลางเวียงการพมิ พ์, ๒๕๔๒.
ดังนั้นหนังสือเล่มนี้จึงจัดทำขึ้นมาเพื่อเสนอข้อเท็จจริงเพื่อ
เป็นแนวทางในการพิจารณาการใช้คำว่า ล้านนา และลานนา
นอกจากนี้ได้กล่าวถึงที่มาของล้านช้าง ก่อนล้านช้างมีลานชาง การ
เปลย่ี นแปลงทีส่ ่งผลกระทบต่อลานนา เหตุทมี่ ีลา้ นนาก็เพราะมีล้าน
ช้าง วิเคราะห์ปรัชญาจากปัญหาลานนา และลานนาภาพสะท้อน
การศึกษาไทย

พระกฐนิ พระราชทาน ทอด หอสมดุ แหง่ ชาติรัชมังคลาภิเษก เชยี งใหม่

ณ วดั ศรโี คมคำ พระอารามหลวง เลขเรียกหนังสือ:
-
วัดศรีโคมคำ พระอารามหลวง ตำบลเวียง อำเภอเมือง สถานท่ตี ง้ั :
จังหวัดพะเยา หรือวัดพระเจ้าตนหลวง เป็นวัดที่ก่อสร้างมาตั้งแต่ ห้องหนังสือท้องถ่นิ
ราวพุทธศักราช ๒๐๓๔ โดยมีพระพุทธปฏิมาพระเจ้าตนหลวงเป็น ผู้เรยี บเรียง :
พระประธานองค์ใหญ่ที่สุดในเมืองพะเยา ธนาคารกรุงเทพ จำกัด วรรณภา ปะวิโน
(มหาชน) ได้ดำเนนิ การขอรับพระราชทานผ้าพระกฐิน ไปทอดถวาย บรรณารักษช์ ำนาญการ
ณ พระอารามหลวงต่างๆ ทั่วภูมิภาคของประเทศ ในปีที่ 35
ประจำปีพุทธศักราช 2544 ธนาคารได้อัญเชิญผ้าพระกฐิน บรรณานกุ รม :
พระราชทานไปถวายพระสงฆท์ ี่จำพรรษาถ้วนไตรมาส ณ วัดศรีโคม ธนาคารกรุงเทพ. พระกฐินพระราชทาน ทอด ณ วดั ศรโี คมคำ
คำ พระอารามหลวง จังหวัดพะเยา ในวันที่ 14 ตุลาคม พ.ศ.
2544 ธนาคารกรุงเทพได้จัดทำหนังสือเล่มนี้ขึ้นมาเพ่ือแจกเปน็ ที่ พระอารามหลวง. กรุงเทพฯ: เจรญิ รัฐการพมิ พ์, ๒๕๔๔.
ระลึกพิธีทอดถวายผ้าพระกฐินพระราชทาน เนื้อหาภายใน
ประกอบด้วยกำหนดการพิธีทอดถวายผ้าพระกฐินพระราชทาน คำ
ถวายผ้าพระกฐินพระราชทาน ประวัติวัดศรีโคมคำ ประวัติพระ
ธรรมวิมลโมลีเจ้าอาวาสวัดศรีโคมคำ ประวัติพระเจ้าตนหลวงทุ่ง
เอ้ียงเมอื งพะเยา ประวตั ิพระผงพระเจ้าตนหลวง และประวัติจังหวัด
พะเยา (ตราประจำจังหวัด, ดอกไม้ประจำจังหวัด, ประวัติศาสตร์
เมืองพะเยา สภาพการเมืองและการปกครอง สภาพทางเศรษฐกิจ
สถานทท่ี อ่ งเทีย่ วจังหวดั พะเยา)

พระเจา้ ตนหลวง วดั ศรโี คมคำ หอสมุดแห่งชาตริ ัชมังคลาภิเษก เชียงใหม่

หนังสือเล่มนี้จัดพิมพ์เนื่องในวโรกาสครบรอบวันเกิด 91 ปี เลขเรยี กหนงั สือ:
ของพระธรรมวิมลโมลีวันที่ 11 กรกฎาคม 2550 และพิธีถวาย 294.31352 พ336พ
ปริญญาครุศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาวิชาการบริหาร สถานทตี่ งั้ :
การศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฎลำปาง ปริญญาศิลปศาสตรดุษฎี ห้องหนังสือท้องถิ่น
บัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาการพัฒนาสังคม มหาวิทยาลัยราชภัฎ ผเู้ รียบเรยี ง :
เชียงราย เนื้อหาในเล่มให้ข้อมูลเกี่ยวกับตำนานพระเจ้าตนหลวง วรรณภา ปะวโิ น
และประวัติพระเจ้าตนหลวงจากจารึก ซึ่งเป็นพระประธานอยู่ใน บรรณารกั ษ์ชำนาญการ
วิหารวัดศรีโคมคำ จังหวัดพะเยา สร้างขึ้นในปี พ.ศ.๒๐๓๔ ตรงกับ
รัชสมัยของพญายอดเชียงราย กษัตริย์ล้านนาแห่งราชวงศ์มังราย บรรณานกุ รม :
และสมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๒ แห่งราชวงศ์สุพรรณภูมิ พระธรรมวมิ ลโมลี. พระเจา้ ตนหลวง วดั ศรโี คมคำ ต.เวียง อ.เมอื ง
พระมหากษัตริย์ของกรุงศรีอยุธยา พระเจ้าตนหลวงเป็น
พระพุทธรูปปูนปั้นปิดทอง ปางมารวิชัย ศิลปะสกุลช่างเชียงแสน พะเยา จ.พะเยา. พะเยา: นครนิวส์การพิมพ์, ๒๕๕๐.
เป็นพระพุทธรูปที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในดินแดนล้านนา เป็น
พระพุทธรูปคู่บ้านคู่เมืองพะเยา เดิมชื่อว่า พระเจ้าตนหลวงทุ่งเอี้ยง
เมืองพะเยา นอกจากนี้มีประวัติวัดศรีโคมคำ ประวัติพระพุทธบาท
จำลองวัดศรีโคมคำ วัดติโลกอารามและกลุ่มวัดในกว๊านพะเยา
จารกึ วัดติโลกอาราม และจารึกคามวาสี-อรัญวาสี เป็นตน้

พระเจา้ พรหม วรี บุรษุ ในตำนานของโยนก – ล้านนา หอสมุดแหง่ ชาติรัชมังคลาภิเษก เชียงใหม่

พระเจ้าพรหม เป็นชื่อ “วีรบุรุษในตำนาน” ของโยนก- เลขเรียกหนังสือ:
ล้านนา ซึ่งไม่มีหลักฐานว่ามีตัวตนจริง แต่ในประวัติศาสตร์ฉบับล้า 959.302 ม448พ
หลัง-คลั่งชาติ มีการยกย่องและเชื่อถือว่าพระเจ้าพรหมมีตัวตนอยู่ สถานท่ีตงั้ :
จริง โดยเป็นความเชื่อของผู้คนในตระกูลไทย-ลาว (ไทยใหญ่) หอ้ งหนงั สือท้องถิน่
หนังสือเล่มนี้จึงให้ข้อเท็จจริงแสดงหลักฐานในตำนานและรวบรวม ผ้เู รียบเรยี ง :
บทความทางวิชาการเกี่ยวข้องกับกลุ่มชนในดินแดนโยนก-ล้านนา วรรณภา ปะวิโน
และพระเจา้ พรหม ผู้นำของชาวไทยใหญจ่ ากหลักฐานเอกสารสำคัญ บรรณารกั ษช์ ำนาญการ
ชื่อ ตำนานสิงหนวติกุมาร ฉบับสอบค้น ของอาจารย์มานิต วัลลิโภ
ดม ที่เชื่อว่าพระเจ้าพรหมเป็นวีรบุรุษนักรบผู้ขับไล่ขอมดำท่ีมา บรรณานุกรม :
รุกรานครอบครองดินแดนโยนก พาหระคู่บุญญาบารมีของนักรบ มานิต วัลลิโภดม ศรีศักร วลั ลิโภดม และพเิ ศษ เจียจันทรพ์ งษ.์
อย่างพระเจ้าพรหมคือช้างเป็นช้างเผือกมีชื่อเรียกช้างเผือกพานคำ
นอกจากนี้งานเขียนของอาจารย์ศรีจักร วัลลิโภดม เรื่อง ไทยน้อย พระเจา้ พรหม วรี บุรุษในตำนานของโยนก – ลา้ นนา.
ไทยใหญ่ ไทยสยาม อธิบายภาพกว้างๆ บรเิ วณรอยตอ่ ดนิ แดนต่างๆ กรุงเทพฯ: มตชิ น, ๒๕๔๕.
คือ พม่า จีน ไทย ลาว และเวียดนาม ทำให้เข้าใจบริเวณโยนกก่อน
จะรวมกับบริเวณอื่นกลายเป็นล้านนา และสุดท้ายเรื่องภูมิหลังพระ
เจ้าพรหมมหาราช ของอาจารย์พิเศษ เจียจันทร์พงษ์ เป็นบทความ
วิเคราะหว์ า่ เปน็ บคุ คลทถี่ ูกสรา้ งข้นึ หรือสมมุติข้ึนมาซ่ึงจะทำให้ได้รับ
ความรเู้ ก่ียวกบั พระเจ้าพรหมมหาราชมากยิ่งขน้ึ

พระเจ้าไม้ล้านนา หอสมดุ แห่งชาตริ ชั มังคลาภิเษก เชียงใหม่

หนังสือเล่มนี้ผู้เขียนมีจุดมุ่งหมายการเขียนเพื่อให้ผู้อ่านได้ เลขเรยี กหนังสือ:
รู้จักพระเจ้าไม้ หรือพระพุทธรูปที่แกะสลักจากไม้ต่างๆ ตามความ 294.31218 ว713พ
เชื่อของคนในท้องถิ่น ซึ่งเป็นงานพุทธศิลป์ของคนล้านนา และได้ สถานท่ตี ั้ง:
ทราบถึงเจตนาการสร้างผ่านข้อความที่เป็นอักษรธรรมล้านนาหรือ หอ้ งหนังสือท้องถน่ิ
ตวั เมืองทจ่ี ารกึ ไวท้ ี่ฐานพระ ผ้เู รยี บเรยี ง :
วรรณภา ปะวิโน
ภายในเลม่ ไดอ้ ธบิ ายเกีย่ วกับพุทธลักษณพ์ ระเจา้ ไม้ล้านนาที่ บรรณารกั ษช์ ำนาญการ
ช่างได้ทำขึ้นเป็น ๓ ลักษณะ คือ พรหมลักษณะ สีหลักษณะ และ
พทุ ธลักษณะ รวมไปถึงการอธิบายเกี่ยวกับไม้ท่ีใช้สรา้ งพระเจ้า (ไม้ บรรณานุกรม :
สัก ไม้แก่นจันทน์ ไม้สรี หรือไม้สะเลียม) ศิลปะของแต่ละสกุลช่าง วิลักษณ์ ศรปี ่าซาง. พระเจ้าไม้ลา้ นนา. เชียงใหม่: สีสันพรรณไม้,
เช่น สกุลช่างเชียงใหม่ ลำพูน สกุลช่างไทลื้อ สกุลช่างไทใหญ่ และ
สกุลช่างล้านช้าง นอกจากนี้ภายในเล่มยังได้อธิบายถึงวิธีการสร้าง ๒๕๕๔.
พระเจ้าไม้ คำจารึกฐานพระเจ้าไม้ รวมไปถึงอานิสงส์การสร้างพระ
เจ้าไม้ เปน็ ตน้

พระราชดำรสั และพระบรมราโชวาทในการ หอสมุดแหง่ ชาตริ ชั มังคลาภิเษก เชียงใหม่
เสด็จพระราชดำเนนิ เลยี บมณฑลฝา่ ยเหนอื
และมณฑลพายัพ พุทธศกั ราช 2469ทอ้ งถิ่น เลขเรียกหนังสือ:
923.1593 ป114พ
หนังสือเล่6มนี้พจรงั ะหบวาทัดสภมเาดค็จพเหระนมอืหาภูมิพลอดุลยเดช สถานที่ต้ัง:
หอ้ งหนงั สือท้องถน่ิ
มหาราช บรมนาถบพติ ร ทรงพระกรณุ าโปรดเกลา้ โปรดกระหม่อมให้ ผ้เู รยี บเรยี ง :
พิมพ์พระราชทานในงานบำเพ็ญพระราชกุศลสตมวารพระบรมศพ วรรณภา ปะวโิ น
สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินีในรัชกาลที่ 7 ณ บรรณารกั ษช์ ำนาญการ
พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาทในพระบรมมหาราชวัง วันพุธที่ 29
สงิ หาคมพ.ศ.2527 บรรณานกุ รม :
พระราชดำรัสและพระบรมราโชวาทในการเสดจ็ พระราชดำเนิน
เนื้อหาในเล่มได้รวบรวมพระราชดำรัสและพระบรม
ราโชวาทในการเสด็จพระราชดำเนินเลียบมณฑลฝ่ายเหนือและ เลียบมณฑลฝา่ ยเหนอื และมณฑลพายัพ พุทธศกั ราช
มณฑลพายัพ พุทธศักราช 2469 ของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้า 2469. กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พก์ รงุ เทพ, ๒๕๒๗.
เจ้าอยู่หัว ซึ่งนับว่าพระองค์เป็นสมเด็จพระเจ้าแผ่นดินในกรุง
รัตนโกสินทร์พระองค์แรกที่ได้เสด็จพระราชดำเนิรขึ้นไปยังมณฑล
พายัพ ในวันที่ 6 มกราคม 2469 เป็นวันพระฤกษ์ที่เสด็จพระราช
ดำเนิรโดยทางรถไฟขึ้นไปยังมณฑลพายัพ (จังหวัดพิษณุโลก แพร่
ลำปาง เชียงราย เชียงใหม่ ลำพูน) มกี ำหนดเวลาประมาณเดือนเศษ
จงึ เสดจ็ กลับ สู่กรงุ เทพมหานคร

พะเยา ความเปน็ มาในอดีต หอสมดุ แห่งชาติรชั มังคลาภิเษก เชียงใหม่

บริษัท พงษ์จิตต์ จำกัด โดยคุณสมจิตต์ เชาว์ประดิษฐ ได้ เลขเรียกหนงั สือ:
จัดพิมพ์หนังสือเล่มนี้เพื่อมอบแก่ผู้ที่มาร่วมทำบุญงานถวายผ้าพระ -
กฐินพระราชทาน ประจำปี 2540 ณ วัดศรีโคมคำ อำเภอเมือง สถานท่ตี ง้ั :
จังหวัดพะเยา ในวันที่ 16 ตุลาคม 2540 เนื้อหาในเล่มให้ความรู้ หอ้ งหนังสือท้องถ่ิน
เกี่ยวกับประวัติและผลงานพระเดชพระคุณหลวงพ่อพระธรรมวิมล ผูเ้ รียบเรยี ง :
โมลี รองเจ้าคณะภาค 6 เจ้าอาวาสวัดศรีโคมคำ ความเป็นมาของ วรรณภา ปะวิโน
พะเยาท่เี ริม่ แรกแยกออกจากเมืองหิรญั เงินยางเชียงแสน สมัยพ่อขุน บรรณารกั ษช์ ำนาญการ
เงินประมาณ พ.ศ.๑๗๑๑ มาเจริญรุ่งเรืองในยุคหลัง ประมาณ พ.ศ.
๑๘๐๑ จนมีฐานะเป็นอาณาจักร อันมีพญางำเมืองเป็นกษัตริย์ มี บรรณานกุ รม :
ความเจริญด้านประติมากรรมที่แกะสลักดว้ ยหินทราย มีช่างฝีมือตน้ พระธรรมวมิ ลโมลี (ปวง ธมมฺ ปญฺโญ). พะเยา ความเปน็ มาในอดีต.
ตระกูลช่างพะเยาที่พบเห็นได้ตามวัดวาอารามต่างๆ ในเขตจังหวัด
พะเยา มีพุทธรูปโบราณทำด้วยหินทรายเป็นจำนวนมาก นอกจาก กรงุ เทพฯ: พงษจ์ ิตต,์ 2540.
พระพุทธรูปแล้ว ยังมีเจดีย์ สิงห์ ช้าง ม้า หงส์ นาค ดอกบัว เครื่อง
สักการะต่างๆ และแผ่นหินปูพื้นในพระอุโบสถ วิหาร ซึ่งล้วนแต่จะ
ใช้หินทรายเป็นวัสดุแกะสลักทั้งสิ้น สิ่งเหล่านี้ล้วนเกิดขึ้นด้วยภูมิ
ปัญญาของคนพะเยาในอดีต นอกจากนี้ให้ข้อมูลความสัมพันธ์ของ
ราชวงศพ์ ะเยา-เชยี งราย พญาเม็งราย พระสหายสามกษตั รยิ ์ เมือง
โบราณของพะเยา ของดีเมืองพะเยา และข้อคิดเห็นบางประการ
เกย่ี วกับหลกั ฐานทางประวัตศิ าสตร์และโบราณคดีล้านนา

พทุ ธตำนานพระเจา้ เลยี บโลก หอสมุดแห่งชาติรชั มังคลาภิเษก เชียงใหม่

พุทธตำนาพระเจ้าเลียบโลก นับว่าเป็นพงศาวดารดึกดำ เลขเรียกหนงั สือ:
บรรพ์ของพระพุทธศาสนา เป็นตำนานเก่าแก่ที่ได้คัดลอกจากศิลา 294.3188 น443พ
จารึกบนแผ่นหนิ ใหญ่ในลังกาทวีป โดยมหาเถรชาวมอญอยู่หงสาวดี สถานทีต่ ั้ง:
ช่อื พระมหาสามธี รรมรส คัดลอกมาปี พ.ศ.2050 แลว้ จารกิ เดินทาง หอ้ งหนังสือท้องถ่ิน
มานมัสการกราบไหว้รอยพระพุทธบาทและพระธาตุเจดีย์ จนกระทงั่ ผู้เรียบเรยี ง :
มาถึงดอยเกิ้ง จังหวัดเชียงใหม่ ท่านพระมหาโพธิสมภาร เจ้าอาวาส วรรณภา ปะวิโน
ใกล้เขิงเขาดอยเกิ้งได้คัดลอกตำนานนี้ไว้เมื่อปี พ.ศ.2066 แล้ว บรรณารักษ์ชำนาญการ
คัดลอกต่อๆ กันมาลงใบลานเป็นภาษาล้านนา มี 12 กัณฑ์ เป็น
ตำนานเก่ียวกับพระศาสนา บรรณานกุ รม :
นาคฤทธ.์ิ พทุ ธตำนานพระเจ้าเลียบโลก. เชยี งใหม่: ลานนาการพมิ พ์,
เน้ือหาในเลม่ ประกอบด้วยข้อมูลตน้ ฉบับใบลานพุทธตำนาน
พระเจ้าเลียบโลก แผนที่อาณาจักรน่านเจ้า เนื้อความโดยย่อของ ๒๕๔๕.
ท้งั 12 กัณฑ์ เช่น กณั ฑท์ ่ี 1 เรื่องพระพทุ ธเจ้าเสด็จมาล้ี, หรภิ ุญชยั
, เชียงใหม่, หนองแส, แม่น้ำคง, ดอยรังรุ้ง, เสด็จเชียงตุงฯ และแผน
ที่สหภาพพม่า นอกจากนี้มีความพิศดารพุทธตำนานพระเจ้าเลียบ
โลก เชน่ กณั ฑ์ท่ี 8 พระธาตจุ อมกิตติ, พระเจ้าตนหลวง, เมืองสร้อย
, พระบาทห้วยต้ม, พระบาทตะเมาะ, ดอยผาเรือ,ดอยเก้ิง และแผนที่
แสดงพระบาทพระธาตุลำพูน-เชียงใหม่ พรอ้ มภาพพระบาทพระธาตุ
เจดีย์ เป็นตน้

พทุ ธศาสนาในลานนา หอสมุดแหง่ ชาติรัชมังคลาภเิ ษก เชียงใหม่

คณะกรรมการฝ่ายช่วยจัดพิมพ์หนังสือขององค์การพุทธ เลขเรยี กหนังสือ:
ศาสนิกสัมพันธ์แห่งโลก ได้จัดทำหนังสือเล่มนี้เพื่อประกอบในการ 294.3 พ836
ประชมุ ใหญส่ มัยที่ 13 องคก์ ารพทุ ธศาสนกิ สมั พันธ์แห่งโลก ระหว่าง สถานทีต่ ้ัง:
วันที่ 24-29 พฤศจิกายน 2521 ณ จังหวัดเชียงใหม่ หัวข้อ หอ้ งหนังสือท้องถิ่น
Buddhist Practice in Contemporary Life ผูเ้ รียบเรียง :
วรรณภา ปะวิโน
เนื้อหาในเล่มประกอบด้วยเรื่องข้อมูลบางประการเกี่ยวกับ บรรณารกั ษช์ ำนาญการ
ศาสนาในประเทศไทย พ.ศ.2522 อาทเิ ชน่ รายงานทะเบยี นราษฎร์
ณ วนั ที่ 31 ธนั วาคม 2522 และขอ้ มลู กรมการศาสนา ณ วันท่ี 30 บรรณานุกรม :
กันยายน 2522 เป็นต้น นอกจากนีย้ งั รวบรวมบทความทางวิชาการ พุทธศาสนาในลานนา. กรุงเทพฯ: องคก์ ารพทุ ธศาสนกิ สมั พันธแ์ ห่ง
เกี่ยวกับการปกครองคณะสงฆ์ของประเทศไทย พระมหากษัตริย์
ตามหลักพุทธประเพณี สถาปัตยกรรมและปฏิมากรรมลานนาไท โลก, ๒๕๒๑.
สมัยโบราณ ยุคทองแห่งวรรณกรรมพุทธศาสนาของลานนาไทย
คัมภีร์ใบลานและประเพณีตั้งธรรมในภาคเหนือ ศาสนาในลานนา
ไทย ความเชื่อในผีสางเวทมนตร์ของชาวนาไทยในภาคเหนือ พุทธ
ศาสนากับการศึกษาของเยาวชนในลานนาไทย และประมวลคติค้น
อัตตาตนเป็นใด

เพลง ดนตรี ชีวติ ชาวดอย หอสมุดแห่งชาติรัชมังคลาภิเษก เชยี งใหม่

กองทุนชมุ ชนรักป่า มูลนิธพิ ัฒนาภาคเหนือ ไดจ้ ดั ทำหนังสือ เลขเรียกหนังสือ:
เล่มนี้ขึ้นมาเพื่อรวบรวมบทความที่ช่วยสะท้อนให้เห็นถึงดนดรีที่ 306.7 ก173พ
ผูกพันกับชีวิตชนเผ่าเนื่องจากเพลงดนตรีเผ่า มีภาษาบอก สถานท่ตี ้งั :
ความหมายแทนค่าชีวิตความเป็นอยู่ที่เกี่ยวข้องกับวิถีการผลิต ห้องหนงั สือท้องถน่ิ
พิธีกรรมความเชื่อ ความสนุกสนาน คำสอนสั่ง เพลงสวด แม้กระท่งั ผเู้ รยี บเรียง :
การป้องกันภัยอันตรายจากสัตว์ร้าย โดยเผ่าแต่ละเผ่านั้นมีวิถีชีวิต วรรณภา ปะวโิ น
ความเปน็ อยูส่ ืบทอดมายาวนาน มีเอกลกั ษณ์ในลายเสอ้ื ผา้ ภาษาพูด บรรณารกั ษช์ ำนาญการ
ความเช่ือและดนตรเี พลงท่ีแตกตา่ งกัน

เนื้อหาในเล่มรวบรวมบทความเรื่องเพลงชีวิตชาวดอย
เพลงอึทา กลางทุ่งนาปกากะญอ กะเหรี่ยง-เพลงงานศพ ตำนาน
กลองกบ เพลง ดนตรี ลีลาชีวิตลีซอ ลาหู่ชีวิตคอื เพลง ภาษาใจอา
ข่า เขยี นเพลงกับกตี าร์ เป็นตน้

บรรณานกุ รม :
กรรณิการ์ รัตนภิมล และคณะ. เพลง ดนตรี ชีวติ ชาวดอย.

พิมพค์ รง้ั ท่ี ๒. เชียงใหม:่ บีเอสการพิมพ์, ๒๕๔๑.