รายงานสถานการณ์ทางสังคมจังหวัด ปี 2563

รายงานสถานการณ์ทางสงั คม
จังหวดั ชัยนาท ประจาปี ๒๕๖3

สานักงานพฒั นาสังคมและความมน่ั คงของมนุษยจ์ งั หวัดชัยนาท
กระทรวงการพัฒนาสังคมและความม่ันคงของมนุษย์

๒

คานา

สำนักงำนพัฒนำสังคมและควำมม่ันคงของมนุษย์จังหวัดชัยนำท มีภำรกิจจัดทำนโยบำยและ
ยุทธศำสตร์กำรพัฒนำสังคมและควำมม่ันคงของมนุษย์ในระดับจังหวัด รวมท้ังรำยงำนสถำนกำรณ์ทำงสังคม และ
เสนอแนะแนวทำงแก้ไข และประสำนและจัดทำแผนงำน โครงกำรและกิจกรรมด้ำนกำรพัฒนำสังคมและควำมมั่นคง
ของมนุษย์ในระดับจังหวัด รวมทั้งส่งเสริม สนับสนุน และประสำนกำรดำเนินงำนกับองค์กรเครือข่ำยในจังหวัด
ทั้งภำครัฐและภำคเอกชน รวมทั้งกำรช่วยเหลือผู้ประสบปัญหำทำงสังคม ตลอดจนเป็นศูนย์ข้อมูลด้ำนกำรพัฒนำ
สงั คมและควำมมั่นคงของมนษุ ย์ในระดับจังหวดั

กำรจัดทำรำยงำนสถำนกำรณ์ทำงสังคมจังหวัดชัยนำท ประจำปงี บประมำณ พ.ศ.2563 ไดร้ วบรวม
ข้อมูลจำกหน่วยงำนต่ำงๆที่เกี่ยวข้อง มีวัตถุประสงค์ เพื่อสำรวจและรวบรวมข้อมูลผู้ประสบปัญหำทำงสังคม
จังหวัดชัยนำท หัวหน้ำครัวเรือน และผู้ประสบปัญหำในครัวเรือน ที่มีควำมต้องกำรควำมช่วยเหลือครอบครัว
ที่ประสบปัญหำทำงสังคมและสวัสดิกำรที่เคยได้รับ รวมทั้งเพ่ือให้ได้ข้อมูลท่ีถูกต้อง ชัดเจน และครอบคลุม
ทุกกลุ่มเป้ำหมำย และสำมำรถนำข้อมูลไปใช้ในกำรกำหนดแผนงำน/โครงกำรเพ่ือส่งเสริมกำรพัฒนำ กำรสงเครำะห์
กำรคุ้มครอง กำรป้องกัน กำรแก้ไข และกำรบำบัดฟ้ืนฟู เป็นต้น เพื่อแก้ไขปัญหำสังคมท่ีเกิดขึ้นเป็นไปอย่ำงมี
ประสิทธภิ ำพ

ในกำรแก้ไขปัญหำสังคมและพัฒนำคุณภำพชีวิตของประชำชนจำเป็นต้องมีข้อมูลของผู้ด้อยโอกำส
และสภำพปัญหำทำงสังคมในพื้นที่มำสนับสนุนกำรดำเนินงำน เพ่ือให้กำรแก้ไขปัญหำสังคม สอดคล้องกับสภำพ
ปัญหำทำงสังคมที่เกิดขึ้นในจังหวัด โดยมีกำรรวบรวมข้อมูลทุติยภูมิของหน่วยงำนต่ำงๆในจังหวัด และพ้ืนที่ จำนวน
8 อำเภอ และองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 59 แห่ง นำมำวิเครำะห์และจัดทำเป็นรำยงำนสถำนกำรณ์ทำงสังคม
จังหวัดชัยนำท ซ่ึงจะสะท้อนให้เห็นถึงสถำนกำรณ์ทำงสังคมจังหวัดชัยนำท ตลอดจนกลุ่มเป้ำหมำยที่พึง
ได้รับควำมช่วยเหลือ เพ่ือให้มีคุณภำพชีวิตท่ีดีข้ึน สร้ำงสถำบันครอบครัวและชุมชนเข้มแข็ง เพ่ือให้บรรลุภำรกิจหลัก
ของกระทรวงกำรพฒั นำสงั คมและควำมมั่นคงของมนุษย์ทง้ั ในปัจจบุ ันและในอนำคต

สำนักงำนพัฒนำสังคมและควำมมั่นคงของมนุษย์จังหวัดชัยนำท หวังเป็นอย่ำงย่ิงว่ำรำยงำน
สถำนกำรณ์ทำงสังคมจังหวัดชัยนำท จะให้ครัวเรือน ชุมชน หน่วยงำนท่ีเก่ียวข้องกับกำรพัฒนำสังคม ทั้งภำครัฐ
ภำคเอกชน องค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน ได้เห็นควำมสำคัญของข้อมูลรำยงำนสถำนกำรณ์ทำงสังคมจังหวัด
เพ่ือนำไปใช้ประโยชน์ในกำรกำหนดแผนงำน โครงกำรต่ำงๆ รวมทั้งแก้ไขปัญหำและพัฒนำคุณภำพชีวิต
ของคนชยั นำท ต่อไป

สำนกั งำนพัฒนำสงั คมและควำมมน่ั คงของมนษุ ยจ์ ังหวดั ชยั นำท
31 สงิ หำคม 2563

๓

ข

สารบญั

คานา หนา้
บทสรุปผ้บู ริหาร ก
สารบัญ ข
ส่วนท่ี 1 บทนา ค

หลกั กำรเหตุผลของกำรจัดทำรำยงำน 1
การเปล่ยี นแปลงภาพรวมของสถานการณท์ างสงั คมท่สี าคัญของจังหวัด 2-3
ข้อมูลประชำกรและสถำนกำรณ์จงั หวัดชยั นำท 4-17
สว่ นที่ 2 ข้อมูลทั่วไปของจงั หวัดชัยนาท
ขอ้ มลู ข้อมูลกำยภำพของจังหวดั กำรปกครอง องคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถิ่น 14-26
ข้อมูลด้ำนประชำกร กล่มุ ประชำกรเฉพำะ 27-28
ข้อมูลดำ้ นเศรษฐกิจของจังหวัด และประชำกร 28-34
ข้อมูลด้ำนแรงงำน กำรศึกษำ สำธำรณสุข 34-44
สว่ นที่ 3 ข้อเสนอแนะ
บทสรุปและข้อเสนอแนะ 45-46

๔

ค
บทสรุปสาหรบั ผู้บริหาร

กระทรวงกำรพัฒนำสังคมและควำมมั่นคงของมนุษย์ เป็นองค์กรหลักในกำรขับเคล่ือนกำรพัฒนำสังคม
นำไปสู่สังคมที่ดีงำมและอยู่เย็นเป็นสุข โดยมียุทธศำสตร์ในกำรพัฒนำสวัสดิกำรสังคมและสร้ำงควำมม่ันคง
ในกำรดำรงชีวิต ส่งเสรมิ กำรขับเคลื่อนกำรพฒั นำป้องกันและแก้ไขปัญหำทำงสังคมเสริมพลังและสร้ำงกำรมีส่วนร่วม
รวมทั้ง ส่งเสริมระบบกำรบริหำรรำชกำรตำมหลักธรรมำภิบำล จึงได้มอบหมำยให้ สำนักงำนพัฒนำสังคมและ
ควำมม่ันคงของมนุษย์จังหวัดชัยนำท จัดทำรำยงำนสถำนกำรณ์ ทำงสังคมจังหวัด เป็นประจำทุกปี
โดยในปีงบประมำณ พ.ศ.2563 รัฐบำลได้ให้ควำมสำคัญของข้อมลู ด้ำนกำรพัฒนำสงั คม เป็นเครื่องมือในกำรพัฒนำ
คุณภำพชีวิตของประชำชน ให้มีคุณภำพชีวิตที่ดีข้ึน โดยมีวัตถุประสงค์เพ่ือสะท้อนถึงปัญหำ และเห็นภำพรวม
ของสังคมเพ่ือรว่ มกันหำแนวทำงในกำรป้องกนั และแก้ไขปญั หำสงั คมที่เกดิ ข้ึนในจงั หวัดชยั นำท

สำนักงำนพัฒนำสังคมและควำมมั่นคงของมนุษย์จงั หวดั ชัยนำท ได้ดำเนินกำรรวบรวมขอ้ มูลสถำนกำรณ์ทำง
สังคมจังหวัด (สคจ) เป็นประจำทุกปี โดยใช้แบบจัดเก็บข้อมูล เพื่อแก้ไขปัญหำให้กับผู้ประสบปัญหำทำงสังคมในพ้ืนท่ี
ตำมกลุ่มเป้ำหมำย ได้แก่ เด็กและเยำวชน สตรีและครอบครัว ผู้สูงอำยุ คนพิกำร คนเร่ร่อน คนไร้ท่ีพึ่งและผู้แสดง
ควำมสำมำรถ ค้ำมนุษย์ และที่อยู่อำศัยชุมชนผู้มีรำยได้น้อยให้ครอบคลุมกลุ่มเป้ำหมำยตำมภำรกิจของกระทรวงฯ
ซ่ึงจังหวัดชัยนำท มีจำนวนประชำกร ท้ังหมด 325,530 รำย เป็นชำย 156,691 รำย เป็นหญิง 168,839 รำย
(ข้อมูลปกครองจังหวัดชัยนำท เดือนกรกฎำคม 2563) โดยมีผู้ลงทะเบียนโครงกำรเพื่อสวัสดิกำรแห่งรัฐ
จำกกระทรวงกำรคลัง จำนวนทั้งหมด 65,901 รำย จำนวนครัวเรือน ๘9,139 ครัวเรือน เด็กอำยุต่ำกว่ำ ๑๘ ปี
บริบูรณ์ จำนวน 60,815 คน หรือร้อยละ 37.36 ของประชำกรทั้งหมด เยำวชนอำยุ ๑9 ปี ถึง ๒๕ ปี จำนวน
27,499 คน หรือร้อยละ 8.44 ของประชำกรทั้งหมด ประชำกรอำยุ ๒6 ปี ถึง 59 ปี จำนวน 161,949 คน
หรือร้อยละ 49.74 ของประชำกรท้ังหมด ผู้สูงอำยุ ๖0 ปีขึ้นไป จำนวน 75,153 คน หรือร้อยละ 23.08 ของ
ประชำกรทง้ั หมด (ทม่ี ำ : กรมกำรปกครอง กระทรวงมหำดไทย ณ วันที่ 31 กรกฎำคม 2563)

คนพิกำร (ข้อมูล ณ วันที่ 31 กรกฎำคม 2563) จำนวน 13,822 คน คิดเป็นร้อยละ 4.24 ของประชำกร
ท้ังหมด คนพิกำรแยกประเภท ประจำปีงบประมำณ พ.ศ. 2563 พิกำรทำงร่ำงกำยหรือกำรเคลื่อนไหว 711 คน
คิดเป็นร้อยละ 5.14 ของคนพิกำรทั้งหมด พิกำรทำงกำรได้ยิน/ส่ือควำมหมำย 209 คน คิดเป็นร้อยละ 1.51
พกิ ำรทำงสตปิ ัญญำ 18 คน คดิ เป็นร้อยละ 0.13 พิกำรทำงกำรเห็น 28 คน คิดเป็นร้อยละ 0.20 พิกำรทำงจิตใจและ
พฤติกรรม 45 คน คิดเป็นร้อยละ 0.32 พิกำรออทิสติก 4 คน คิดเป็นร้อยละ 0.02 พิกำรทำงกำรเรียนรู้ 0 คน
คิดเป็นร้อยละ 0.00 และพิกำรซ้ำซ้อน จำนวน 12 คน คิดเป็นร้อยละ 0.08 (ท่ีมำ : ศูนย์บริกำรคนพิกำรจังหวัด
ชยั นำท)

กำรขับเคลื่อนกำรดำเนินงำนตำมภำรกิจของ พม. ในกำรดูแล และพัฒนำคน ตลอดทุกช่วงวัย
เป็นภำรกิจที่มีควำมเชื่อมโยงกันหลำยๆหน่วยงำนหรือหลำยกระทรวงในหลำกหลำยมิติ ซ่ึงไม่สำมำรถจะดำเนินกำร
ได้เพียงหน่วยงำนเดียว จึงจำเป็นต้องมีกำรบูรณำกำร ควำมร่วมมือจำกทุกภำคส่วนท่ีเกี่ยวข้องในกำรประสำนงำน
กำรทำงำนร่วมกัน เพื่อผลักดันภำรกิจในกำรพัฒนำคนและสังคม ให้มุ่งไปสู่เป้ำหมำยของควำมอยู่ดีมีสุข
อย่ำงย่งั ยืนสืบไป

๕

สว่ นที่ 1
บทนา

๖

1

1.1 หลักการเหตุผลของการจดั ทารายงาน

ในปัจจุบันสถำนกำรณ์ทำงสังคมและเศรษฐกิจมีกำรเปล่ียนแปลงอย่ำงรวดเร็ว ซึ่งมีผลกระทบต่อ
กำรเปล่ียนแปลงวิถีชวี ิตของคนในสังคมอยำ่ งมำก และมีควำมหลำกหลำยเชงิ เหตแุ ละผลท่ีซบั ซ้อนมำกขน้ึ เชน่ ปญั หำ
ควำมยำกจนและควำมเหลื่อมล้ำ ท่ีมีปัจจัยร่วมกับปัญหำในมิติต่ำงๆ ได้แก่ ปัญหำสุขภำพ ปัญหำยำเสพติด ปัญหำ
กำรศึกษำ เป็นต้น จึงทำให้เกดิ ปัญหำและผลกระทบท่ีไม่สำมำรถคำดกำรณ์ได้ ดังน้นั กำรแกไ้ ขปัญหำท่ีผำ่ นมำจงึ ทำได้
ในระดับเฉพำะหน้ำเป็นส่วนใหญ่ซึ่งอำจไม่ทันเวลำและสถำนกำรณ์ ส่งผลให้ปัญหำต่ำงๆ มีผลกระทบในวงกว้ำงและ
ทวีควำมรุนแรงมำกข้ึน โดยเฉพำะอย่ำงยิ่งควำมรุนแรงกับกลุ่มเป้ำหมำยที่อ่อนแอในสังคมมำกกว่ำกลุ่มอื่นๆ ได้แก่
กลุ่มเด็ก เยำวชน สตรี ครอบครัว ผู้สูงอำยุ ผู้พิกำร และคนไร้ท่ีพึ่ง ขอทำน ซ่ึงเป็นกลุ่มเป้ำหมำยในภำรกิจ
ของกระทรวงกำรพฒั นำสังคมและควำมม่ันคงของมนุษย์

สำนักงำนพฒั นำสงั คมและควำมม่ันคงของมนุษยจ์ ังหวัดชัยนำท กลุ่มนโยบำยและวชิ ำกำร ในฐำนะหน่วยงำน
ขับเคลื่อนงำนวิเครำะห์และรำยงำนสถำนกำรณ์ทำงสังคม ทั้งในเชิงประเด็น และเชิงพ้ืนที่ สู่กำรเฝ้ำระวังสถำนกำรณ์
ทำงสังคม และนำเสนอมำตรกำร กลไกทำงสังคม ให้เป็นเครื่องมือสำหรับผู้บริหำรส่วนภูมิภำคได้ใช้ประโยชน์ในกำร
วำงแผนเชงิ นโยบำย และเป็นผู้นำทำงสังคมตำมวสิ ัยทัศของกระทรวง เพ่ือจัดทำรำยงำนสถำนกำรณ์ทำงสังคมจังหวัด
ให้สอดคลอ้ งกบั สภำพสังคมในปัจจุบนั ดงั นั้นเพ่ือให้ภำรกิจกำรจัดทำรำยงำนสถำนกำรณ์ทำงสังคมจังหวดั ในมิติพื้นท่ี
บรรลุวัตถุประสงค์ สอดรับกับนโยบำยรัฐบำลปี 2563 เพ่ือเป็นข้อมูลที่บ่งชี้ลักษณะของกลุ่มเป้ำหมำยที่ต้องให้กำร
คุ้มครองเพื่อสร้ำงควำมมนั่ คงในชีวิต ท่ีสำมำรถใชป้ ระโยชนใ์ นกำรปอ้ งกัน และแก้ไขควำมเสย่ี งต่อกำรเกิดปัญหำสงั คม
รวมถึงข้อมูลสถำนกำรณ์ของเชิงประเด็นปัญหำทำงสังคมท่ีเกิดขึ้น โดย ให้มีประสิทธิภำพและประสิทธิผล
ซ่ึงต้องพัฒนำรูปแบบกำรขับเคลื่อนโดยสร้ำงควำมรู้ ควำมเข้ำใจในกำรจัดทำข้อมูล กำรรวบรวม วิเครำะห์
ประมวลผล กำรเขียนรำยงำน เพ่ือเผยแพร่สู่สำธำรณะ และส่งให้หน่วยงำนที่เก่ียวข้องกับกำรพัฒนำสังคมและ
กำรจัดสวัสดิกำร ได้นำข้อมูลที่ได้น้ันไปดำเนินกำรวำงแผนกำรแก้ไขปัญหำทำงสังคมในพ้ืนท่ีจังหวัดชัยนำท
อยำ่ งมปี ระสทิ ธภิ ำพ ตอ่ ไป

1.2 วัตถุประสงค์

1. เพื่อให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (เทศบำล/อบต.) ได้มีข้อมูลสถำนกำรณ์ทำงสังคม ที่มีควำมเป็น
เอกภำพ มีควำมน่ำเชื่อถือ และเปน็ ทยี่ อมรบั ของทุกภำคส่วน

2. เพือ่ ให้จงั หวดั ชยั นำท มีฐำนข้อมูลสถำนกำรณท์ ำงสังคมเพื่อกำรพัฒนำสงั คมทม่ี ีประสิทธภิ ำพใชเ้ ป็นข้อมูล
ของจังหวดั ในกำรกำหนด และแกไ้ ขปญั หำสังคมของจงั หวดั

3. เพื่อให้จังหวัดชัยนำทได้รับทรำบถึงประเด็นปัญหำสังคม และปัญหำสังคมเชิงกลุ่มเป้ำหมำยท่ีต้องได้รับ
กำรพัฒนำตอ่ ไป

4. เพ่ือให้ประชำกรกลุ่มเป้ำหมำยในควำมรับผิดชอบของกระทรวงฯ ได้รับกำรจัดสวัสดิกำรท่ีเหมำะสม

ตรงกบั ควำมต้องกำรอย่ำงท่ัวถึง

5. เพ่ือให้หนว่ ยงำนในสังกัดกระทรวงฯ มีข้อมลู ผู้ประสบปญั หำทำงสงั คม ที่ถูกต้องครบถ้วนเป็นปัจจบุ ันและ

ครอบคลุมกลุ่มเป้ำหมำยและพื้นท่ีในภำรกิจของกระทรวงฯ เพื่อนำไปวำงแผนดำเนินกำรได้ ตำมภำรกิจ

ของแต่ละหน่วยงำน

๗

2
การเปลยี่ นแปลงภาพรวมของสถานการณท์ างสังคมท่สี าคญั ของจังหวดั

ด้านเศรษฐกิจ เนื่องจำกยังมีภำวะของผู้ยำกจนในจังหวัดชัยนำท โดยมิติของควำมยำกจนอยู่ที่ภำคกำรเกษตร
ยุทธศำสตร์เพ่ือแก้ไขปัญหำด้ำนเศรษฐกิจจึงเน้นไปที่กำรพัฒนำศักยภำพและโอกำส โดยกำรเพิ่มประสิทธิภำพกำรผลิต
กำรสร้ำงโอกำสและกระจำยรำยได้ มีเป้ำหมำยเพ่ือ กำรเพ่ิมผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัด กำรแก้ปัญหำในเร่ืองรำยได้
กำรลดอัตรำกำรกำรว่ำงงำน โดยกำรพัฒนำอำชีพและรำยได้ของครอบครัวและชุมชน กำร สนบั สนนุ ใหเ้ กษตรกร
ปรับเปลี่ยนอำชีพกำรเพำะปลูกพืชที่ไม่เหมำะสมไปยังอำชีพท่ีมีศักยภำพและมูลค่ำเพ่ิมท่ีสูงกว่ำ และกำรรวมกลุ่ม
เพอ่ื กำรผลิต

ด้านสังคม สังคมของจังหวัดหวัดชัยนำทส่วนใหญ่เป็นสังคมชนบทมำกกว่ำชุมชนเมือง ประชำชนมีควำม
กลมกลืนในประเพณีวัฒนธรรม กำรดำรงชีวิตเป็นไปอย่ำงเรียบง่ำย สังคมมีควำมสงบสุข ประชำชนมีคุณภำพชีวิต
ค่อนข้ำงดี แต่ยังมีปัญหำ/อุปสรรคด้ำนกำรขำดแหล่งเรียนรู้ชุมชนขำดสถำบันกำรศึกษำระดับอุดมศึกษำ
สังคมภำยนอกมีกำรเปลี่ยนแปลง ประชำชนจะต้องปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตเข้ำสู่สังคมแบบใหม่มำกขึ้น
จึงจำเป็นต้องมีกำรส่งเสริม สนับสนุนกำรพัฒนำด้ำนสังคม เพื่อให้ประชำชนของจังหวัดชัยนำทมีควำมเข้มแข็ง
มีคุณภำพชีวิตที่ดี สำมำรถปรับตัวอยู่ในสังคมที่มีกำรเปลี่ยนแปลงได้ กำรพัฒนำด้ำนสังคมมุ่งเน้นไปที่
กำรเป็นสังคมแห่งกำรเรียนรู้ โดยกำรเสริมสร้ำงและพัฒนำชุมชนเข้มแข็ง กำรเสริมสร้ำงและเปิดโอกำสไปสู่สังคม
แห่งกำรเรียนรู้ กำรสรำ้ งสขุ ภำพ และกำรสง่ เสริมกฬี ำ

ด้านความม่ันคง กำรดำเนินงำนด้ำนควำมม่ันคงมีภำรกิจหลักที่เน้นดำเนินกำร 3 ด้ำน ได้แก่ด้ำนกำรป้องกัน
และแก้ไขปัญหำยำเสพติด ด้ำนกำรรักษำควำมสงบเรียบร้อย และด้ำนกำรป้องกันและบรรเทำสำธำรณภัย

- กำรป้องกันและแก้ไขปัญหำยำเสพติด จำกกำรท่ีรัฐบำลได้ดำเนินนโยบำยปรำบปรำมยำเสพติด
อย่ำงจริงจังอย่ำงต่อเนื่องต้ังแต่ปี 2546 ถึงปัจจุบัน ทำให้สถำนกำรณ์แพร่ระบำดของยำเสพติดในจังหวัดชัยนำท
เบำบำงลงมำก อย่ำงไรก็ตำม จังหวัดก็ได้ดำเนินกำรป้องกันและแก้ไขปัญหำยำเสพติดอย่ำงต่อเนื่อง โดยใช้
แนวทำงกำรดำเนินงำนตำม ROADMAP ระยะที่ 3 ของสำนักงำน ปปส. ได้แก่กำรดำรงควำมเข้มแข็งของพลัง
แผ่นดินในหมู่บ้ำนและชุมชนอย่ำงยั่งยืน มีเป้ำหมำยกำรเกิดควำมยั่งยืนในกำรแก้ปัญหำยำเสพติดในทุกพ้ืนที เฝ้ำ
ระวังปัญหำกำรแพร่ระบำดของยำเสพติดด้วยกลไกทุกระดับ กำรแก้ไขปญั หำผ้เู สพ/ผู้ติดยำเสพติด โดยกำรบำบัด
ฟ้ืนฟูพัฒนำให้สำมำรถใช้ชีวิตปกติและติดตำมดูแลไม่ให้กลับไปเสพซ้ำ ตลอดจนกำรป้องกันกลุ่มเสี่ยงไม่ให้เข้ำ
ไปเกี่ยวข้องกับยำเสพติด โดยสร้ำงพลังแผ่นดิน ชุมชนเข้มแข็งควบคุมปัจจัยเสี่ยง โดยกำรแก้ไขปัญหำเชิงบูรณำ
กำรกับทุกภำคสว่ น

- กำรรักษำควำมสงบเรียบร้อย มีเป้ำหมำยเพ่ือกำรลดจำนวนคดีอำชญำกรรม โดยพัฒนำระบบ
สำยตรวจเพื่อเพ่ิมประสิทธิภำพสำยตรวจและกำรข่ำว กำรหำควำมร่วมมือจำกประชำชน งำนชุมชนสัมพันธ์กำร
เร่งรัดจับกุมผู้กระทำผิดอำญำให้ได้เพ่ิมขึ้น และกำรปรำบปรำมผู้มีอิทธิพล โดยใช้วิธีกำรหำข่ำวและตรวจสอบ
พฤติกำรณ์บุคคลต้องสงสัย ทั้งโดยภำครำชกำรและประชำคมหมู่บ้ำน /ชุมชน ปรำบปรำมดำเนินคดี
โดยเด็ดขำดเมอื่ ปรำกฏหลกั ฐำนว่ำกระทำควำมผิดกฎหมำย

- กำรปอ้ งกันและบรรเทำสำธำรณภัย มีเป้ำหมำยเพ่ือให้ประชำชนไดร้ ับประโยชน์จำกกำรป้องกัน
กำรบรรเทำ กำรฟ้ืนฟูจำกกำรท่ไี ด้รับผลกระทบจำกสำธำรณภยั ต่ำง ๆ อย่ำงรวดเรว็ ท่ัวถึงและเป็นธรรม โดยกำร
พัฒนำระบบกำรวำงแผน ศึกษำสำรวจและจัดทำฐำนข้อมูลพ้ืนท่ีเส่ียงภัย ในพื้นท่ีต่ำง ๆ เร่งให้มีกำรเตรียมควำม
พร้อมทั้งในด้ำนองค์กรเครือข่ำยอำสำสมัครต่ำง ๆ จัดเตรียมควำมพร้อมในด้ำนเทคโนโลยีสำรสนเทศ ระบบเตือน
ภัยล่วงหน้ำ ให้มีกำรซักซ้อม ฝึกซ้อมแผน กำรประชำสัมพันธ์เพ่ือเสริมสร้ำงควำมตระหนัก ควำมรู้ ควำมเข้ำใจ
และ ควำมใสใ่ จในกำรมีส่วนร่วมป้องกันและลดผลกระทบจำกภยั ต่ำง ๆ ตลอดจนบูรณำกำรในกำรป้องกันและบรรเทำสำ
ธำรณภยั กบั หนว่ ยงำนตำ่ ง ๆ ทั้งภำครฐั และเอกชน

๘

3

ดา้ นการบริหารจดั การ กำรดำเนินกำรในกำรปรับปรุง และพัฒนำด้ำนกำรบริหำรจดั กำรของจังหวัดชัยนำท
ในช่วงที่ผ่ำนมำ ประสบผลสำเร็จเป็นอย่ำงดี อย่ำงไรก็ตำม กำรดำเนินกำรในเรื่องต่ำง ๆที่จะส่งผลให้กำรบริหำร
จัดกำรเป็นไปอย่ำงมีประสิทธิภำพ จะต้องมีกำรดำเนินกำรอย่ำงต่อเนื่อง และปรับปรุงและพัฒนำแก้ไขข้อปัญหำ
ท่ีเกิดข้ึน ท้ังน้ี เพ่ือให้เกิดผลสัมฤทธิ์ต่อภำรกิจของภำครัฐ และเป็นไปเพื่อประโยชน์สูงสุดของประชำชนชำวชัยนำท
ซึ่งเป็นไปตำมพระรำชกฤษฎีกำว่ำด้วยหลักเกณฑ์และวิธีกำรบริหำรกิจกำรบ้ำนเมืองที่ ดังน้ัน กำรดำเนินกำรด้ำน
กำรบริหำรจัดกำรของจังหวัดชัยนำทในปีพ.ศ. 2563 ยังคงเน้นในเรื่องของกำรอำนวยประโยชน์ประชำชน และ
กำรพัฒนำข้ำรำชกำรและพนักงำนของรัฐ กำรป้องกันและปรำบปรำมกำรทุจริตคอร์รัปชั่น กำรพัฒนำ IT เพ่ือพัฒนำ
ประสทิ ธิภำพงำน และกำรกำรแก้ไขปัญหำควำมเดือดร้อนของประชำชน โดย

- กำรอำนวยประโยชนป์ ระชำชน และกำรพัฒนำข้ำรำชกำรและพนักงำนของรัฐ เน้นไปท่มี ิติดำ้ น
คุณภำพกำรให้บริกำร โดยให้ทุกส่วนรำชกำร/หน่วยงำนปรับปรุงแก้ไขกำรให้บริกำรในจังหวัดชัยนำท โดยสร้ำง
ดุลยภำพมำตรฐำนกำรให้บริกำรแก่ประชำชนให้เกิดควำมพึงพอใจในกระบวน กำร ขั้นตอนกำรให้บริกำร
เจ้ำหน้ำที่ผู้ให้บริกำร และกำรปรับปรุงสถำนท่ีให้บริกำร กำรพัฒนำข้ำรำชกำรและพนักงำนของรัฐ เพ่ือควำม
พรอ้ มในกำรใหบ้ ริกำรประชำชนไดอ้ ยำ่ งมีประสิทธภิ ำพ

- กำรป้องกันและปรำบปรำมกำรทุจริตคอร์รัปชั่น ได้มีกำรปรับยุทธศำสตร์ให้เหมำะสมยิ่งข้ึน
และได้นำยุทธศำสตร์เสริมสร้ำงจิตสำนึกที่ถูกต้อง มีคุณธรรมอันมั่นคงสำหรับสังคมไทย นำเข้ำเป็นส่วนหน่ึงของ
ยุทธศำสตร์จงั หวัด

- กำรพัฒนำระบบฐำนข้อมูลและระบบเทคโนโลยีสำรสนเทศ เป็นกำรดำเนินกำรปรับปรุง และ
พัฒนำระบบฐำนข้อมูล ระบบกำรเชื่อมโยงข้อมูล และกำรพัฒนำบุคลำกรซึ่ง ต่อเนื่องจำกที่ได้ดำเนินกำรไป
แล้ว เพื่อให้เกิดประสิทธิภำพมำกยิ่งข้ึน โดยกำรแต่งตั้งคณะทำงำนศึกษำกำรจัดทำระบบฐำนข้อมูลระดับจังหวัด
กำรออกแบบฐำนข้อมูล โดยได้กำหนดฐำนข้อมูลไว้ จำนวน 45 ฐำนข้อมูล เพื่อให้สอดคล้องกับแนวทำงกำร
จัดทำฐำนข้อมูลในศูนย์ปฏิบัติกำรจังหวัด (POC) กำรเก็บรวบรวมข้อมูลปัจจุบัน และข้อมูลย้อนหลังอย่ำงน้อย 3 ปี
กำรประมวลผล Data เป็น Information และกำรเชื่อมโยงกับระบบสำรสนเทศของนำยกรฐั มนตรี (PMOC)

- กำรแกไ้ ขปญั หำควำมเดือดร้อนของประชำชน เป็นกำรดำเนินกำรต่อเน่ืองจำกที่ได้ดำเนนิ ไปแล้ว
ในช่วง 2 ปีที่ผ่ำนมำ ซึ่งได้มีกำรสำรวจปัญหำควำมเดือดร้อนท่ีมีผลกระทบต่อประชำชนจำนวนมำก กำรกำหนด
ช่องทำงกำรรับเร่ืองรำวร้องทุกข์ของประชำชน ข้ันตอนในกำรดำเนินกำรและเจ้ำหน้ำที่ผู้รับผิดชอบ กำรจัดทำ
ทะเบียนไว้เพื่อกำรตรวจสอบ ตลอดกำรตั้งคณะทำงำนช่วยเหลือประชำชน และเจ้ำหน้ำที่รับผิดชอบในกำร
รำยงำนเหตุกำรณ์ โดยมีกำรปรับปรุงกำรจัดเก็บข้อมูลเรื่องร้องเรียนท่ีในอดีตฐำนข้อมูลต่ำงฝ่ำยต่ำงเก็บทำให้ไม่
สะดวกแก่กำรติดตำมผล นอกจำกน้ันยังได้กำหนดขั้นตอน และแนวทำงกำรแก้ไขปัญหำควำมเดือดร้อนของประชำชนท่ี
ได้รับจำกช่องทำงอ่ืนๆ ได้แก่ กำรแจ้งทำงหนังสือหรือโทรศัพท์ผ่ำนศูนย์ดำรงธรรมจังหวัด กำรร้องเรียนต่อผู้ว่ำ
รำชกำรจังหวัดโดยตรงทำงโทรศัพท์ ส่งหนังสือทำงไปรษณีย์ มอบโดยตรง หรือส่งท่ีตู้รับเรื่องรำวร้องทุกข์ แจ้งทำง
Internet หรือเม่ือมีกำรจัดหน่วยบริกำรเคลื่อนท่ีออกไปเย่ียมเยียนประชำชน รวมท้ังกำรดำเนินกำรกรณีมีกำร
รอ้ งเรยี นไปยังส่วนกลำง

๙

สว่ นท่ี 2
สถานการณท์ างสังคมของจังหวดั

๑๐

4

ข้อมูลประชากรและสถานการณ์สังคมจงั หวัดทว่ั ไป จังหวดั ชัยนาท

ประชากรจงั หวดั ชัยนาท ชาย หญงิ รวม
(คน) (คน) (คน)
ประชากรท้ังหมด
ครัวเรือนทั้งหมด ๑๕6,691 ๑68,839 ๓๒5,530

๘8,790 ครัวเรือน

, ประชากรทง้ั หมด

๖๕, ประชากรทั้งหมด

๖, หญิง (คน)

๕๕,

๕,
ชาย (คน)

ขอ้ มูลจากปกครองจังหวดั ชัยนาท ณ กรกฎาคม ๒๕๖3

๑๑

5

ประชากรแยกตามกลุ่มอายุ

รายการข้อมูล หนว่ ย ชาย จานวน รวม
นับ หญงิ
1.1 ประชำกรอำยุ 0 – 18 ปี 31,343 60,815
1.2 ประชำกรอำยุ 19 – 25 ปี คน 13,860 29,508 27,499
1.3 ประชำกรอำยุ 26 – 59 ปี คน 79,286 13,639 161,949
1.4 ประชำกรอำยุ 60 ปขี นึ้ ไป คน 32,161 82,663 75,153
1.5 ประชำกรอำยุ 100 ปีขน้ึ ไป คน 42,992
คน 37 74
รวม คน 156,687 37 325,530
1.6 ครวั เรือนตำมฐำนขอ้ มูลทะเบียนรำษฎร์ ครัวเรือน 168,839 88,790

180000

160000

140000

120000 1.1 ประชากรอายุ 0 – 18 ปี

100000 1.2 ประชากรอายุ 19 – 25 ปี

80000 1.3 ประชากรอายุ 26 – 59 ปี
60000 1.4 ประชากรอายุ 60 ปีขน้ ไป
40000 1.5 ประชากรอายุ 100 ปขี ้นไป

20000

0
ชาย หญงิ รวม

ขอ้ มูลกรมการปกครอง ณ กรกฎาคม 2563

๑๒

6

1. เด็กและเยาวชน

จังหวัดชัยนำท มีเด็กและเยำวชน จำนวน 88,350 รำย คิดเป็นร้อยละ 27.14 แยกเป็นชำย
45,203 รำย คดิ เป็นร้อยละ 51.16 เป็นหญิง 43,147 รำย คิดเป็นร้อยละ 48.83 (ข้อมูลปกครองจังหวัดชยั นำท
ณ กรกฎำคม 2563) ปัญหำท่ีพบมีเด็กแรกเกิดที่ต้องได้รับกำรดูแล จำนวน 8,504 รำย (ข้อมูล ณ กรกฎำคม
2563) ได้รับสิทธิ จำนวน 8,578 รำย ไม่ได้รับสิทธิ จำนวน 268 รำย และอยู่ระหว่ำงพิจำรณำดำเนินกำร
จำนวน 16 รำย เงนิ สงเครำะห์ครอบครัวอปุ ถัมภ์ จำนวน 19 ครอบครัว สถำนรับเลย้ี งเด็กเอกชน จำนวน 3 แหง่

เด็กและเยาวชนจังหวดั ชัยนาท ชาย หญงิ รวม
(คน) (คน) (คน)

เดก็ และเยำวชน ๔5,203 ๔3,147 88,350

,
,
,
,
,
,
,
,
,

() () ()

ข้อมูลจากปกครองจังหวดั ชัยนาท ณ กรกฎาคม ๒๕๖3

ข้อมูลดา้ นการศกษา จานวน ข้อมูลดา้ นสาธารณสุข จานวน
88,350
จำนวนเด็กและเยำวชนในระบบ 44,956 คน ข้อมลู คำ่ น้ำหนกั เฉล่ยี ของเด็กแรก
กำรศกึ ษำ เกิด 99.76 (1,644)
94.54 (1,648)
จำนวนเด็กทีอ่ อกนแกระบบกำรศึกษำ 5,067 คน ร้อยละของเด็กอำยุ 0-1 ปที ่ไี ดร้ ับ 98.73 (1,627)
วคั ซีนครบถ้วน 97.03 (1,533)
94.70 (6,258)
วณั โรค

คอตบี ไอกรน บำดทะยัก

โปลิโอ

หดั

จำนวนสถำนศึกษำ 216 แหง่ รอ้ ยละของเด็กท่ีมพี ัฒนำกำรสมวยั

๑๓
7

ขอ้ มูลเดก็ และเยาวชนเชิงประเดน็ สถานการณ์

ขอ้ มูล จานวน แหล่งข้อมูล หมายเหตุ

จำนวนเด็กและเยำวชนทีข่ ีรถจกั รยำนต์ในทำง - - -
สำธำรณะ (เด็กแว๊น)

จำนวนเดก็ และเยำวชนตง้ั ครรภ์ไมพ่ ร้อม 4 คน กรมกจิ กำรเดก็ ฯระบบ
- จำนวนมำรดำเด็กอำยุ 11-14 ปี ทคี่ ลอดบุตร 234 ค คลงั ข้อมลู ดำ้ น
- จำนวนมำรดำอำยุ 15-19 ปี ที่คลอดบตุ ร 16.28 (116)
- อตั รำกำรคลอดในวยั รุ่น 15 – 19 ปี 9.32 (15) กำรแพทยแ์ ละสุขภำพ
- ร้อยละกำรตงั้ ครรภซ์ ้ำในวัยรนุ่ อำยุตำกว่ำ 20 ปี

สถานการณ์การตง้ั ครรภ์ในวัยรนุ่

ปี จานวนหญงิ อายุ 10 – 14 ปี จานวนคลอดมชี ีพ อตั รา : ปชก.หญิงอายุ

10-14 ปี 1,000 คน

2560 7,869 8 1.02 (<1.3)

2561 7,901 9 1.14 (<1.2)

2562 7,753 1 0.13 (<1.1)

2563 7,766 00

ทีม่ ำ : ระบบคลังข้อมูลด้ำนกำรแพทย์และสขุ ภำพ (Health Data Center : HDC) ปี 2560 – 2563
ณ 31 กรกรฎำคม 2563

2. สตรีและครอบครัว
ครอบครัวท่ีประสบปัญหำทำงสังคมท่ีได้รับควำมช่วยเหลือ มีแนวโน้มมำกขึ้นในปี พ.ศ. 2 563

จำนวนท้ังหมด 1,343 รำย
1 . เงิ น ส ง เค ร ำ ะ ห์ ผู้ ป ร ะ ส บ ปั ญ ห ำ ท ำ ง สั ง ค ม ก ร ณี ฉุ ก เฉิ น จ ำ น ว น 5 5 1 ร ำ ย

(ข้อมูลจำกสำนกั งำนพัฒนำสังคมและควำมม่ันคงของมนุษยจ์ ังหวัดชัยนำท ณ วนั ท่ี 31 สิงหำคม 2563)
2 . เ งิ น ส ง เ ค ร ำ ะ ห์ ค่ ำ จั ด ก ำ ร ศ พ ต ำ ม ป ร ะ เ พ ณี จ ำ น ว น 6 ร ำ ย

(ขอ้ มูลจำกสำนกั งำนพัฒนำสังคมและควำมมั่นคงของมนษุ ย์จังหวดั ชยั นำท ณ วันท่ี 31 สิงหำคม 2563)
3. เ งิ น ส ง เ ค ร ำ ะ ห์ ผู้ สู ง อ ำ ยุ ใ น ภ ำ ว ะ ย ำ ก ล ำ บ ำ ก จ ำ น ว น 8 2 ร ำ ย

(ข้อมลู จำกสำนักงำนพัฒนำสงั คมและควำมม่ันคงของมนุษย์จงั หวดั ชยั นำท ณ วนั ที่ 31 สิงหำคม 2563)
4 . เ งิ น ส ง เ ค ร ำ ะ ห์ ค ร อ บ ค รั ว อุ ป ถั ม ภ์ จ ำ น ว น 1 9 ค ร อ บ ค รั ว

(ข้อมลู จำกสำนกั งำนพฒั นำสงั คมและควำมมน่ั คงของมนษุ ยจ์ ังหวัดชยั นำท ณ วนั ที่ 31 สิงหำคม 2563)
5 . เ งิ น ส ง เ ค ร ำ ะ ห์ เ ด็ ก ใ น ค ร อ บ ค รั ว ย ำ ก จ น จ ำ น ว น 5 9 3 ร ำ ย

(ข้อมูลจำกสำนกั งำนพัฒนำสังคมและควำมมน่ั คงของมนุษย์จงั หวัดชยั นำท ณ วันท่ี 31 สงิ หำคม 2563)
6 . เ งิ น ส ง เ ค ร ำ ะ ห์ แ ล ะ ฟ้ื น ฟู ส ม ร ร ถ ภ ำ พ ค น พิ ก ำ ร จ ำ น ว น 9 2 ร ำ ย

(ข้อมูลจำกสำนักงำนพฒั นำสงั คมและควำมมน่ั คงของมนษุ ยจ์ งั หวดั ชัยนำท ณ วนั ที่ 31 สิงหำคม 2563)

๑๔
8

3. ผูส้ ูงอายุ

ในจังหวัดชัยนำท มีจำนวนประชำกรผู้สูงอำยุ (เฉพำะสัญชำติไทย) แยกเพศชำย 32,161 คน คิดเป็น
รอ้ ยละ 42.79 แยกเพศหญิง 42,992 คน คิดเป็นรอ้ ยละ 57.20 รวมทัง้ สิ้น 75,153 คน คิดเป็นร้อยละ 23.08
ของจำนวนประชำกรทัง้ หมดของจงั หวดั ชัยนำท (ข้อมลู จำกปกครองจงั หวัดชยั นำท ณ เดอื นกรกฎำคม 2563)

ผสู้ ูงอายจุ ังหวัดชัยนาท ชาย หญิง รวม
ผสู้ งู อำยุ (คน) (คน) (คน)

32,161 42,992 75,153

,
,
,
,
,
,
,
,

() () ()

ข้อมูลจากปกครองจังหวัดชัยนาท ณ กรกฎาคม ๒๕๖3

๑๕

9

4. คนพกิ าร
จังหวัดชัยนำท มีจำนวนคนพิกำร 13,822 คน คิดเป็นร้อยละ 4.24 จำกจำนวนประชำกร

จังหวัดชัยนำท แยกเป็นชำย 6,666 คน คิดเป็นร้อยละ 48.22 แยกเป็นหญิง 7,216 คน คิดเป็นร้อยละ 52.20
(ข้อมูล ณ กรกฎำคม 2563) ซ่ึงปีงบประมำณ พ.ศ. 2563 มีปัญหำท่ีพบของคนพิกำร เรียงตำมลำดับ ดังนี้
กำรเคลื่นไหวทำงด้ำนร่ำงกำย มีจำนวน 711 รำย รองลงมำ กำรได้ยินหรือสื่อควำมหมำย จำนวน 209 รำย
จิตใจหรือพฤติกรรม จำนวน 45 รำย กำรมองเห็น จำนวน 28 รำย สติปัญญำ จำนวน 18 รำย พิกำรซ้ำซ้อน
จำน วน 1 2 รำย ออทิ สติก จำน วน 4 รำย และพิ กำรท ำงกำรเรียน รู้ จำน วน 0 รำย ต ำมลำดั บ
(ข้อมลู ศนู ยบ์ ริกำรคนพกิ ำรจงั หวัดชัยนำท กรกฎำคม 2563)

ผพู้ กิ ารจงั หวัดชยั นาท ชาย หญิง รวม
คนพกิ ำร (คน) (คน) (คน)

6,666 ๗,216 ๑3,822

,
,
,
,
,
,
,

() () ()

ขอ้ มูลจากศูนยบ์ รกิ ารคนพิการจงั หวดั ชัยนาท ณ กรกฎาคม ๒๕๖3

๑๖

10

ตารางแสดงจานวนคนพิการ ปงี บประมาณ 2563
จาแนกตามประเภทความพกิ าร

ประเภท ชว่ งอายุ ชาย หญิง รวม

1 พกิ ำรทำงกำรเหน็ 17 11 28
99 110 209
2 พกิ ำรทำงกำรได้ยนิ หรือส่ือควำมหมำย 305 406 711
23 22 45
3 พกิ ำรทำงกำรเคล่อื นไหวหรอื ทำงร่ำงกำย 8 10 18
00 0
4 พิกำรจิตใจหรือพฤติกรรม 40 4
48 12
5 พกิ ำรทำงสติปญั ญำ 460 567 1,027

6 พกิ ำรทำงกำรเรียนรู้

7 พกิ ำรทำงกำรออทสิ ตกิ

8 พิกำรซำ้ ซอ้ น

รวม

800
700
600
500
400
300
200
100

0

ท่มี า : ศนู ย์บรกิ ารคนพิการจงั หวัดชัยนาท (ข้อมูล ณ กรกฎาคม ๒๕๖3)

๑๗

11

5. คนไรท้ พี่ ่ง/ผ้ดู อ้ ยโอกาส
จังหวัดชัยนำท มีคนไร้ท่ีพึ่งและผู้ด้อยโอกำส รวมจำนวน 688 คน คดิ เป็น 0.21 จำกประชำกรท้ังหมด

จังหวัดชัยนำท โดยแยกเป็นคนเร่ร่อน จำนวน 22 คน ผู้แสดงควำมสำมำรถ จำนวน 10 คน ไม่มีสถำนะทำง
ทะเบยี นรำษฎร จำนวน 61 คน ผู้พ้นโทษ จำนวน 595 คน ซงึ่ ในปพี .ศ. 2561 -2562 มีแนวโน้มลดนอ้ ยลง

ประเภทกลุ่มเปา้ หมาย ชาย หญิง รวม

1) คนไร้ที่พ่งึ เร่รอ่ น 21 8 29

2) คนขอทำน - --

3) ผ้ปู ว่ ยจิตเวช /อ่นื ๆ 14 3 17

รวม 35 11 46

แยกตามภมู ลิ าเนา ชาย หญงิ รวม

1) จังหวัดชัยนำท 22 3 25

2) ตำ่ งจังหวดั 13 8 21

3) ไม่มีขอ้ มลู ทำงทะเบยี นรำษฎร์ -

รวม 35 11 46

อายุ ชาย หญงิ รวม

ต่ำกว่ำ18 ปี - --
19-59 ปี 28 10 38
60 ปี ขนึ้ ไป 7 18
35 11 46
รวม

๑๘

12

การให้บริการ /การชว่ ยเหลือ

การใหบ้ รกิ าร /การชว่ ยเหลือ ชาย หญงิ รวม
16 10 26
1) ให้คำแนะนำ ปรึกษำ /ปรับทศั นคติ
สง่ กลับภมู ิลำเนำ ครอบครัว ญำติ ดแู ล 7 -7
7 18
2) สง่ ตอ่ รพ.จติ เวช และอน่ื ๆ 5 -5
35 11 46
3) ส่งเข้ำสถำนคุ้มครองคนไร้ท่พี งึ่ ฯ

4) สง่ เข้ำสถำนสงเครำะห์ (กฎหมำยเฉพำะ)

รวม

การให้บรกิ ารช่วยเหลอื ผู้ประสบความเดอื ดร้อน/ผอู้ ยู่ในภาวะยากลาบาก

การใหบ้ ริการชว่ ยเหลอื ผูป้ ระสบความ ชาย หญงิ รวม
เดอื ดร้อน/ผอู้ ยใู่ นภาวะยากลาบาก

1) เงินสงเครำะห์ /เงนิ ทุนฯ 378 510 888

2) เคร่ืองอุปโภค บริโภค/อ่นื ๆ 124 67 191

รวม 502 577 1,079

ข้อมูลจากศนู ยค์ ุ้มครองคนไรท้ ่พี ง่ จังหวดั ชยั นาท กรกฎาคม 2563

๑๙

13

6. ค้ามนษุ ย์
สถานการณก์ ารค้ามนษุ ยจ์ งั หวดั ชยั นาท
สถานการณ์การค้ามนุษย์จังหวัดชัยนาท เป็นท้ัง ๓ สถานะ คือ สถานะต้นทาง มีประชากรในพื้นท่ี

ออกไปหางานทาตามจังหวัดอ่ืนๆ ท่ีมีความเจริญมากกว่า สถานะทางผ่าน มีกลุ่มแรงงานที่ใช้เส้นทางจังหวัดชัยนาท
เพ่ือเคล่ือนย้ายไปยังจังหวัดอื่นๆ และสถานะปลายทาง คือกลุ่มแรงงานท่ีมารับจ้างในพ้ืนที่จังหวัดชัยนาท แต่ยังไม่
ปรากฏสถานการณ์รุนแรง เนื่องจากจังหวัดชัยนาท เป็นจังหวัดสังคมเกษตรกรรมเป็นส่วนใหญ่ โรงงานอุตสาหกรรมมี
น้อย ไม่มีอาณาเขตติดต่อกับตะเข็บชายแดน หรือทะเล โดยในปีงบประมาณ๒๕๖๓ จังหวัดชัยนาท ไม่มีการดาเนินคดี
ความผดิ ฐานการคา้ มนุษย์

ผลการดาเนนิ งานป้องกนั และปราบปรามการค้ามนษุ ยจ์ งั หวัดชัยนาท
จังหวัดชัยนาท ได้ดาเนินคดีค้ามนุษย์ระหว่างปี ๒๕๕๖ - ๒๕๖ ๓ รวมจานวน ๕ คดี

มผี ้เู สียหายจากการคา้ มนุษย์ จานวน ๖ ราย โดยจาแนก ดงั น้ี

จานวนคดคี า้ มนุษย์ ในปี ๒๕๕๖ – ๒๕๖๓ จาแนกตามประเภทการกระทาความผิด

ประเภท แสวงหา แสวงหา นาคน บังคบั ตัด ผลิตหรอื เอาคน บังคบั ใช้ การอ่ืนใดที่ รวม
คดี ประโยชน์ เผยแพร่ (คดี)
จากการค้า ประโยชน์ มา อวัยวะ วัตถหุ รอื ลงเปน็ แรงงาน คล้ายคลึงกนั
ปี ๒๕๕๖ ประเวณี สือ่ ลามก ทาส หรอื อันเปน็ การ ๒
ปี ๒๕๕๗ ทางเพศใน ขอทาน เพอื่ -
ปี ๒๕๕๘ ๒ - บริการ ขูดรดี บคุ คล -
ปี ๒๕๕๙ รปู แบบอ่นื การคา้ ๑
ปี ๒๕๖๐ - - -
ปี ๒๕๖๑ - - -- - -- - ๑
ปี ๒๕๖๒ - - ๑
ปี ๒๕๖๓ - - -- - -- - -
๑ - ๕
รวม ๑ - -- - -- -
- -
๔ - -- - -๑ -

- -- -- -

- -- -- -

- -- -- -

- -- -- -

- -- -๑ -

๒๐

14

ปี ค้าประเวณี รูปแบบ/อายุ สัญชาติ รวม
ตา่ กว่า ๑๘ ปี ขอทาน บงั ใชแ้ รงงาน ไทย เมียนมา กัมพูชา ลาว อ่นื ๆ
๓
๑๘ ปี ขนึ้ ไป ตา่ กว่า ๑๘ ปี ต่ากว่า ๑๘ ปี - - ๒- -
๑๘ ปี ข้ึนไป ๑๘ ปี ขน้ึ ไป - - -- -
๒๕๕๖ ๓ - - - -- ๑
- - - -๑ ๑ - -- -
๒๕๕๗ - - - - - -- - - -- ๑
- - - -- - - -- ๑
๒๕๕๘ - - - -๑-- - - -- -
- - - -- - - --
๒๕๕๙ - - - - - -๑
- - - -๑
๒๕๖๐ - - - - - --

๒๕๖๑ ๑ -

๒๕๖๒ ๑ -

๒๕๖๓ - -

จานวนผเู้ สียหายจากการค้ามนุษย์ ปี ๒๕๕๖ – ๒๕๖๓ จาแนกตามรปู แบบและสญั ชาติ

จานวนผูก้ ระทาผดิ คดีคา้ มนษุ ย์ จาแนกตามรปู แบบการค้ามนษุ ย์ สัญชาติ และเพศ ในปี ๒๕๕๖ – ๒๕๖๓

รูปแบบ จานวน เพศ สญั ชาติ (ประเทศภูมลิ าเนา)

ผ้ตู อ้ งหา หญิง ชาย ไทย ลาว เมียนมา กมั พชู า อนื่ ๆ
ทั้งหมด

แสวงหาประโยชน์ ๔ ๒ ๒ ๔ - - - -

จากการค้า

ประเวณี

บงั คบั ใช้แรงงาน ๑ - ๑ - - ๑ - -

หรอื บริการ

นาคนมาขอทาน - - - - - - - -

รวม ๕ ๒ ๓ ๔ - ๑ - -

๒๑
15

7. ท่ีอยู่อาศัย
จังหวัดชัยนำท พบว่ำปัญหำเร่ืองที่อยู่อำศัยไม่มั่นคง/สภำพที่อยู่อำศัยไม่เหมำะสมต่อกำรพักอำศัย

มี แ ผ น ซ่ อ ม บ้ ำน ท้ั งห ม ด 3 1 5 ห ลั ง ซึ่ งท ำงส ำนั ก งำน พั ฒ น ำสั งค ม แ ล ะ ค ว ำม ม่ั น ค งข อ งม นุ ษ ย์
จังหวัดชัยนำท ได้ดำเนินกำรซ่อมบ้ำนคนพิกำร จำนวน 2 หลัง เป็นเงิน 40,000 บำท ซ่อมบ้ำนผู้สูงอำยุ
จำนวน 25 หลัง เป็นเงิน 427,500 บำท บ้ำนพอเพียงชนบท 288 หลัง เป็นเงิน 4,332,000 บำท
ซึง่ จงั หวัดชัยนำทไดเ้ ร่งซอ่ มแซมปรบั ปรงุ ทอี่ ยอู่ ำศัย ปีงบประมำณ พ.ศ. 2563

ทอี่ ยู่อาศยั จงั หวัดชัยนาท จานวน
(หลัง)
ซ่อมบำ้ นคนพิกำร
โครงกำรปรบั สภำพแวดลอ้ มและ 2
ส่งิ อำนวยควำมสะดวกของผ้สู งู อำยุ
25
บำ้ นพอเพียงชนบท
รวม 288
315

()

ข้อมูลจาก สานกั งานพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนษุ ย์จงั หวดั ชัยนาท
ศูนย์บรกิ ารคนพกิ ารจงั หวัดชัยนาท ณ กรกฎาคม ๒๕๖3

๒๒

16

8. ข้อมูล Social Map
ข้อมูลการสารวจผปู้ ระสบปัญหาทางสังคมรายครัวเรือน (Social Map)

พื้นทจี่ ดั เกบ็ จานวนนบั (คน)
ชยั นำท 8,795

ข้อมูลการสารวจผ้ปู ระสบปัญหาทางสังคมรายครวั เรือน (Social Map) จาแนกตามช่วงอายุ

จานวนช่วงอายุ 0-14 จานวนชว่ งอายุ 15-24 จานวนช่วงอายุ 25-59 จานวนช่วงอายุ 60-133 จานวน ไมร่ ะบุ

120 497 4,107 4,939 3

ขอ้ มูลการสารวจผู้ประสบปัญหาทางสังคม
รายครัวเรือน (Social Map) ท่ีมคี วามพกิ าร

จงั หวัด จานวน
ชัยนำท 355

กรมกจิ การเดก็ และเยาวชน กรมสง่ เสรมิ และพฒั นาคณุ ภาพชีวติ คน
พิการ
เงินสงเคราะห์เด็กใน เงินสงเคราะหก์ าร
ครอบครัวยากจน จดั การศพผ้สู ูงอายตุ าม เงนิ สงเคราะหแ์ ละฟ้นื ฟสู มรรถภาพคน
พกิ าร (พก.)
จานวน จานวน ประเพณี
(ราย) (ราย) จานวน บาท
จานวน บาท (ราย)
(ราย)

60 2 210 460,000 52 104,000

กรมกจิ การผูส้ งู อายุ สานักงาน
ปลดั กระทรวงฯ
เงนิ สงเคราะห์การ เงินสงเคราะห์ผสู้ งู อายุ เงินอดุ หนนุ เพื่อชว่ ยเหลือผปู้ ระสบปัญหา
จัดการศพผู้สงู อายุ ในภาวะยากลาบาก ทางสังคมกรณีฉุกเฉนิ (สป.)

ตามประเพณี จานวน บาท จานวน บาท
(ราย) (ราย)
จานวน บาท
(ราย)

2 4,000 76 152,000 554 1,112,000

๒๓
17

กรมพฒั นาสงั คมและสวัสดกิ าร

เงนิ อุดหนุนเงนิ เงนิ อุดหนุนเงิน เงนิ อดุ หนนุ เงินสงเคราะหผ์ ู้ เงินอดุ หนุน เงนิ อดุ หนนุ สงเคราะห์
สงเคราะหด์ ้านเงนิ ทุน คนไทยตกทุกข์ไดย้ าก
สงเคราะห์ผ้ตู ดิ เชอื้ มรี ายได้นอ้ ยและผู้ไร้ทีพ่ ง่ ช่วยเหลอื เยียวยา
ประกอบอาชีพ ในประเทศกลบั
เอดส์และครอบครัว ด้านการเงนิ ตาม ภูมลิ าเนาเดมิ

หลกั มนุษยธรรม

เหตุการณ์ 14 ต.ค.

2516

จานวน บาท จานวน บาท จานวน บาท จานวน บาท จานวน บาท
(ราย) 30,000 (ราย) 1,701
(ราย) (ราย) (ราย)
6 4
43 86,000 700 2,100,000

ขอ้ มลู Social Map จากศนู ย์เทคโนโลยสี ารสนเทศ กระทรวง พม. ณ 31 กรกฎาคม 2563

๒๔

ส่วนที่ 2
ขอ้ มลู ท่วั ไปของจงั หวัดชัยนาท

๒๕

18

2.1 ขอ้ มลู กายภาพของจงั หวดั พนื้ ท่ี การปกครอง องค์กรปกครองส่วนทอ้ งถ่ิน

วสิ ยั ทศั น์ : เมืองเกษตรมาตรฐาน ย่านท่องเทย่ี วเพือ่ การเรียนรู้ มุ่งสู่สิ่งแวดลอ้ มสมดุลและสงั คมเปน็ สุข
คานิยาม

เมืองเกษตรมาตรฐาน หมำยถึง เมืองท่ีผลผลิตทำงกำรเกษตรที่มีศักยภำพ มีควำมปลอดภัย ได้มำตรฐำน
ตำมกระบวนกำรตรวจประเมินของสนิ ค้ำเกษตรแต่ละชนดิ

ย่านท่องเที่ยวเพ่ือการเรียนรู้ หมำยถึง กำรท่องเท่ียวท่ีมีจุดประสงค์สอดคล้องกับแนวทำงกำรพัฒนำใน
ชุมชนให้เกิดควำมย่ังยืน มีกำรจัดกิจกรรมและท่องเที่ยวท่ีสอดคล้องและสัมพันธ์กับประวัติศำสตร์ วัฒนธรรม
ตลอดจนวิถชี วี ติ ในชุมชนในเชงิ กำรเรยี นรู้

สิง่ แวดลอ้ มสมดลุ หมำยถงึ ทรัพยำกรธรรมชำตอิ ดุ มสมบูรณ์ และคณุ ภำพสงิ่ แวดลอ้ มอยใู่ นเกณฑม์ ำตรฐำน
สังคมเป็นสุข หมำยถึง คนในสังคมมีสุขภำพดี มีควำมรู้/โอกำสทำงกำรศึกษำเท่ำเทียมกัน ครอบครัวอบอุ่น
มอี ำชีพและรำยไดม้ ่ันคง ชุมชนเขม้ แข็ง มีควำมปลอดภยั ในชีวิต และทรัพยส์ นิ
วตั ถุประสงค์ภาพรวม
เศรษฐกิจของจังหวัดขยำยตวั เพมิ่ ข้ึน
ทรพั ยำกรธรรมชำติอดุ มสมบูรณ์ และคุณภำพสง่ิ แวดลอ้ มอย่ใู นเกณฑ์มำตรฐำน
ประชำชนมีควำมสุขเพิม่ ขน้ึ
ตัวช้ีวดั ความสาเรจ็ ตามเป้าหมายการพัฒนาจังหวัด
อตั รำกำรขยำยตัวของผลติ ภณั ฑม์ วลรวมจงั หวัด (GPP)
อัตรำกำรเปลีย่ นแปลงของพน้ื ทีป่ ่ำ
รอ้ ยละที่ลดลงของปรมิ ำณกำรเกดิ ขยะมลู ฝอยชุมชน
รอ้ ยละของขยะมูลฝอยชุมชนทถี่ กู จำกัดอยำ่ งถูกหลักวชิ ำกำร
คะแนนเฉลี่ยควำมสุขของประชำชน
ประเด็นการพฒั นาของจังหวัด
กำรพฒั นำกำรผลติ กำรแปรรูป กำรตลำดและระบบ Logistics สินคำ้ เกษตรมำตรฐำน
กำรเพิ่มศักยภำพด้ำนทอ่ งเท่ียวเพ่ือกำรเรยี นรแู้ ละวิถชี วี ติ ชุมชน
กำรบริหำรจดั กำรทรพั ยำกรปำ่ ไม้ นำ้ สัตวน์ ้ำ และสิ่งแวดล้อมอยำ่ งสมดุลและย่ังยนื
กำรพฒั นำคณุ ภำพคน และเสรมิ สรำ้ งควำมมนั่ คงปลอดภยั ทำงสังคม

๒๖

19

ตราประจาจงั หวดั ชัยนาท

ประกอบดว้ ย : รูปธรรมจกั รรองรับด้วยพญำครุฑเบ้ืองหลังเป็นแม่นำ้ และภูเขำ
รปู พระธรรมจกั ร : สัญลักษณร์ ูปธรรมจักรทีฝ่ ่ำพระหตั ถ์ขำ้ งขวำของหลวงพ่อธรรมจกั ร

รปู พญาครฑุ (พระพุทธรปู ปำงห้ำมญำติ) ทป่ี ระดิษฐำนอยู่ ณ บรเิ วณวดั ธรรมำมลู วรวหิ ำร
แม่นา้ และภูเขา (พระอำรำมหลวง) ต้ังอยู่บนไหลเ่ ขำธรรมมำมลู ท่ีชำวชยั นำท
มคี วำมศรัทธำเคำรพนบั ถอื เป็นพระสำคัญประจำเมืองชัยนำท
: มคี วำมหมำยวำ่ “แม้นแต่พญำครุฑศักดำนภุ ำพกย็ งั ซำบซง้ึ
ในพระธรรมจักรอนั เปน็ สญั ลกั ษณส์ ูงสุดของพระศำสนำ”
: เพือ่ แสดงใหเ้ ห็นสภำพทำงภูมศิ ำสตรข์ องจงั หวดั ชัยนำท

ภาพประกอบท่ี 1 สัญลักษณ์ประจาจังหวัดชัยนาท

ธงประจาจังหวดั ชัยนาท ดอกไม้ประจาจงั หวดั ชื่อดอกไม้ ดอกชยั พฤกษ์

ตน้ ไมป้ ระจาจังหวัด ต้นมะตมู

๒๗

20

ภาพประกอบที่ 2 แผนทจ่ี ังหวดั ชัยนาท

อำเภอหนองมะโมง อำเภอวดั สิงห์ อำเภอเมอื ง อำเภอมโนรมย์

จำนวน 4 ตำบล จำนวน 6 ตำบล ชัยนำท จำนวน 7 ตำบล

1.ตำบลหนองมะโมง 1.ตำบลมะขำมเฒ่ำ จำนวน 8 ตำบล 1.ตำบลคุง้ สำเภำ

2.ตำบลวงั ตะเคียน 2.ตำบลหนองนอ้ ย 1.ตำบลบำ้ นกลว้ ย 2.ตำบลวดั โคก
3.ตำบลสะพำนหิน 3.ตำบลบอ่ แร่ 3.ตำบลท่ำฉนวน
4.ตำบลกดุ จอก 4.ตำบลวงั หมนั 2.ตำบลเขำทำ่ พระ 4.ตำบลศิลำดำน
5.ตำบลหนองบวั 3.ตำบลธรรมำมลู 5.ตำบลไร่พฒั นำ
6.ตำบลหนองข่นุ 4.ตำบลเสือโฮก 6.ตำบลหำงน้ำสำคร
5.ตำบลทำ่ ชยั 7.ตำบลอู่ตะเภำ
6.ตำบลชยั นำท
7.ตำบลหำดทำ่ เสำ
8.ตำบลนำงลือ

อำเภอสรรพยำ

จำนวน 7 ตำบล

1.ตำบลบำงหลวง

2.ตำบลสรรพยำ
3.ตำบลโพนำงดำตก
4.ตำบลเขำแกว้
5.ตำบลโพนำงดำออก
6.ตำบลหำดอำษำ
7.ตำบลตลุก

อำเภอเนนิ ขำม อำเภอหนั คำ อำเภอสรรคบุรี
ตำบล 3 ตำบล
จำนวน 8 ตำบล จำนวน 8 ตำบล
1.ตำบลเนินขำม
1.ตำบลหนั คำ 1.ตำบลแพรกศรีรำชำ
2.ตำบลกะบกเต้ีย
3.ตำบลสุขเดือนหำ้ 2.ตำบลห้วยงู 2.ตำบลเท่ียงแท้
3.ตำบลบำ้ นเช่ียน 3.ตำบลดงคอน
สรุป 8 อำเภอ 4.ตำบลหนองแซง 4.ตำบลห้วยกรด
1 อบจ. 5.ตำบลไพรนกยงู 5.ตำบลห้วยกรดพฒั นำ
38 เทศบำล 6.ตำบลสำมง่ำมท่ำ 6.ตำบลดอนกำ
21 อบต. โบสถ์ 7.ตำบลบำงขดุ
7.ตำบลวงั ไก่เถ่ือน 8.ตำบลโพงำม
8.ตำบลเด่นใหญ่

๒๘

21

คาขวัญประจาจงั หวดั ชยั นาท

“หลวงปศู่ ุขลือชา เข่ือนเจ้าพระยาลอื ชอื่ นามระบือสวนนก สม้ โอดกขาวแตงกวา”

หลวงปู่ศุข ลือชา หมำยถึง พระครูวิมลคุณำกร (ศุข) พระเกจิอำจำรย์ช่ือดัง เป็นที่เคำรพสักกำระ
ของชำวชัยนำทและชำวไทยท่ัวประเทศ ว่ำทรงวิทยำคุณสูงส่งในทุกๆ ด้ำน มีเมตตำมหำนิยมสูง อีกท้ังเป็น
พระอำจำรย์ของสมเดจ็ กรมหลวงชมุ พรเขตอุดมศักด์ิ

เข่ือนเจ้าพระยา ลือช่ือ หมำยถงึ เข่ือนเจ้ำพระยำ เป็นเข่ือนแห่งแรกของประเทศไทยเป็นเขื่อนทดน้ำที่ใหญ่
ท่สี ดุ ในประเทศไทย ให้ประโยชนก์ ว้ำงขวำงในด้ำนเกษตรกรรม เศรษฐกิจ และกำรปอ้ งกนั อทุ กภยั

นามระบือ สวนนก หมำยถึง สวนนกจังหวัดชัยนำท มีกรงนกที่ใหญ่ท่ีสุดในเอเชียมีนกนำนำชนิด
มหี นุ่ ฟำงนกจดั แสดงใหช้ มตลอดปี เปน็ สถำนทจี่ ัดงำนมหกรรมหุ่นฟำงนก

ส้มโอดก ขาวแตงกวา หมำยถึง ส้มโอพันธุ์ขำวแตงกวำ ซ่ึงเป็นส้มโอท่ีมีรสชำติดีท่ีสุด มีต้นกำเนิดท่ีอำเภอ
มโนรมย์ จังหวัดชยั นำท ในสมัยพระบำทสมเด็จพระจุลจอมเกล้ำฯ ชำวบ้ำนไดน้ ำสม้ โอพนั ธ์ุขำวแตงกวำถวำยพระองค์
ทำ่ นเมื่อครำวท่ีพระองค์เสด็จประพำสเมืองชัยนำท เม่ือปี พ.ศ. 2449 ทรงตรัสชมว่ำ เป็นส้มโอท่ีอร่อยมำก จึงเป็นท่ี
เล่อื งลือ และขยำยพันธ์ุไปปลูกกันแพร่หลำยทงั้ จังหวัด แมจ้ ะได้นำไปปลูกทจ่ี ังหวัดอื่นจะไม่อร่อยเหมือนปลกู ท่ีจงั หวัด
ชัยนำท ดว้ ยเหตุทีล่ ักษณะของดนิ แตกตำ่ งกัน

ชัยนาท แปลตำมศัพท์มีควำมหมำยว่ำ ชัยชนะท่ีมีเสียงบันลือ เป็นเมืองโบรำณเมืองหน่ึง ตัวเมืองเดิมอยู่
บริเวณฝั่งขวำแม่น้ำเจ้ำพระยำที่ปำกคลองแพรกศรีรำชำใต้ปำกลำน้ำเก่ำ ตั้งขึ้นหลังเมืองพันธุมวดี (สุพรรณบุรี)
เป็นเมืองหน้ำด่ำนของกรุงสุโขทัย สร้ำงในสมัยพญำเลอไทแห่งกรุงสุโขทัย ระหว่ำง พ.ศ. 1860 - 1879 เมืองๆ นี้
จงึ ได้ชื่อวำ่ เมืองแพรก หรอื เมืองสรรค์ มีฐำนะเป็นเมอื งหน้ำด่ำนทำงใต้ เม่อื กรุงสุโขทัย เสื่อมอำนำจลง เมืองแพรกได้
กลำยเป็นเมืองหน้ำด่ำนทำงตอนเหนือของกรุงศรีอยุธยำ ต่อมำได้เกิดชุมชนใหม่ไม่ไกลจำกเมืองสรรค์ มี
เจำ้ สำมพระยำเป็นผคู้ รองเมอื ง

ซ่ึงต่อมำได้ขึ้นครองกรุงศรีอยุธยำ ทรงพระนำมว่ำ สมเด็จพระบรมรำชำธิรำชที่ 2 เมืองที่เกิดขึ้นใหม่นี้
เปน็ เมืองใหญ่ มีชื่อว่ำ ชัยนำท ในสมัยพระบำทสมเดจ็ พระจุลจอมเกล้ำเจ้ำอยหู่ ัว ได้ย้ำยตัวเมืองจำกบรเิ วณแหลมยำง
มำต้ังตรงฝ่ังซ้ำยแม่น้ำเจ้ำพระยำ ส่วนเมืองสรรค์น้ันเส่ือมลงเร่ือยๆ เพรำะผู้คนอพยพมำอยู่ที่ชัยนำท เป็นส่วนใหญ่
ในท่ีสุดก็กลำยเป็นเพียงอำเภอหนึ่งของชัยนำทเท่ำนั้น ชัยนำทเป็นเมืองยุทธศำสตร์ท่ีสำคัญเคยใช้เป็นที่ต้ังทัพรับศึก
พม่ำหลำยครั้ง และมีชัยทุกครั้งไป จึงเป็นท่ีมำของช่ือ เมืองชัยนำทแห่งนี้ นอกจำกชัยนำทจะเป็นเมืองท่ีมี
ประวัติศำสตร์มำยำวนำน แต่ปจั จุบนั ชยั นำทก็มีช่อื เสียงและมีสินค้ำด้ำนหัตถกรรมกำรจักสำน กำรป้ัน กำรทอ กำรทำ
เคร่ืองเบญจรงค์ ท่ีมีฝีมือประณีต รูปแบบทันสมัย รำคำย่อมเยำ มีตลำดกำรจำหน่ำยทั้งในประเทศและต่ำงประเทศ
โดยฝมี ือของชำวบ้ำนกลุ่มต่ำงๆ อกี ด้วย

๒๙

22

1. สภาพท่วั ไปของจังหวดั ชัยนาท

1. ความเปน็ มา
เมืองชัยนำทเป็นเมืองโบรำณ ตัวเมืองเดิมตั้งอยู่ตรงทำงแยกฝั่งขวำของแม่น้ำเจ้ำพระยำที่ปำกน้ำ

เมืองสรรค์ (ปำกคลองแพรกศรีรำชำใตป้ ำกลำน้ำเก่ำ) เมืองนี้ตัง้ ขน้ึ ภำยหลังเมืองพันธุมวดี (สุพรรณบุรี) เป็นเมืองหน้ำ
ด่ำนของกรุงสุโขทัย จำกศิลำจำรึกสมัยพ่อขุนรำมคำแหงมีแต่ช่ือเมืองแพรก ส่วนเมืองชัยนำท เพ่ิงมำปรำกฏ
ในรัชกำลสมเด็จพระรำมำธิบดีท่ี 1 เมื่อ พ.ศ.1890 ซึ่งเป็นปีท่ีพระเจ้ำเลอไทสวรรคต กรุงสุโขทัยเกิดกำรแย่งชิง
รำชสมบัติสมเด็จ พระรำมำธิบดีท่ี 1 ทรงเห็นเป็นโอกำสเหมำะ จึงยกกองทัพเข้ำยึดเมืองชัยนำท หลังจำกพระยำลิไท
ขึ้นครองรำชย์ ทำงกรุงศรีอยุธยำซ่ึงสมเด็จพระรำมำธิบดีท่ี 1 ได้สถำปนำให้เป็นรำชธำนีมีกำลังเข้มแข็งมำก จึงได้
โปรดให้ขุนหลวงพะงั่วซ่ึงครองเมืองสุพรรณบุรียกทัพมำตีเมืองชัยนำท ซึ่งเป็นเมืองหน้ำด่ำนของกรุงสุโขทัย
เมืองชัยนำทจึงตกเป็นเมืองข้ึนของกรงุ ศรอี ยุธยำ โดยมขี ุนหลวงพะงัว่ เป็นผู้รกั ษำเมือง เมอ่ื กรุงสุโขทยั สงบแล้ว พระยำ
ลิไทได้ส่งทูตมำกรุงศรีอยุธยำ เพ่ือเจรจำขอเมืองชัยนำทคืนให้แก่กรุงสุโข ทัย โดยจะยอมให้เป็นอิสระและ
มีสัมพันธไมตรีต่อกัน กล่ำวคือ ต่ำงฝ่ำยต่ำงก็มีอิสระต่อกัน ในที่สุดกรุงศรีอยุธยำได้คืนเมืองชัยนำทให้แก่กรุงสุโขทัย
นักประวัติศำสตร์สันนิษฐำนว่ำกำรที่แคว้นกัมพุช (ลพบุรี) เข้ำร่วมในกำรรบ ประกอบกับกรุงศรีอยุธยำกำลังสถำปนำ
ได้ไม่นำน ถ้ำมีศกึ ขนำบสองดำ้ นจะสร้ำงปัญหำให้ไม่น้อย ด้วยเหตุผลนเี้ องทีท่ ำให้กรุงศรีอยุธยำคนื เมอื งชัยนำทแก่กรุง
สโุ ขทัยโดยดี

สำหรับเมอื งชัยนำทน้ี จะไดน้ ำมมำแตเ่ ม่ือใดไม่ปรำกฏหลักฐำนท่ีแน่นอน ถำ้ จะแปลควำมหมำยของ
“ชัยนำท” ก็น่ำจะได้ควำมว่ำ เมืองที่มีชื่อเสียงในทำงควำมมีชัย เป็นท่ีสันนิษฐำนว่ำชื่อเมืองชัยนำทน้ีคงจะได้ตั้งขึ้น
ภำยหลังจำก พ.ศ.1702 แต่คงไม่ถึง พ.ศ.1946 กล่ำวคือ ขุนเสือ ขวัญฟ้ำ หรือเจ้ำคำฟ้ำ กษัตริย์เมืองเมำเข้ำทำ
สงครำมกับอำณำจักรโยนกเจ้ำเมืองฟงั คำ ซึ่งเป็นเมืองหนึ่งในอำณำจักรโยนก หลงั จำกฟังคำแตก เจ้ำเมอื งฟังคำจงึ อพยพ
ผคู้ นลงมำทเี่ มืองแปบ (กำแพงเพชร) แล้วสร้ำงเมืองตรัยตรงึ ษ์ ที่ตำบลแพรก (ต.แพรกศรรี ำชำในปจั จุบัน) หลังจำกนั้น
คงจะได้สร้ำงเมืองชัยนำทขึ้น และเหตุท่ีต้ังช่ือชัยนำทคงเน่ืองจำกกำรรบชนะเจ้ำของท้องถ่ินเดิม ส่วนท่ีกล่ำวว่ำนำม
ชัยนำทคงจะได้มำก่อน พ.ศ.1946 นั้น เนื่องจำกสมเด็จพระนครินทรำธิรำชได้โปรดให้เจ้ำสำมพระยำไปครองเมือง
ชัยนำท ตำมควำมในประวัตศิ ำสตร์ พอจะเป็นสิ่งทส่ี ันนิษฐำนกันได้ว่ำ คำวำ่ ชยั นำท คงจะได้ช่ือมำกอ่ นปี พ.ศ.1946
อย่ำงไรก็ตำม คำว่ำ “ชัยนำท” ก็เป็นนำมที่เป็นสิริมงคลมำแต่โบรำณกำลจนถึงปัจจุบัน เพรำะชัยนำทก็ยังบันลือไป
ด้วยชัยชนะต่อควำมอดอยำกหิวโหย ยังควำมผำสุกให้แก่ชำวชัยนำทและจังหวัดใกล้เคียงตลอดลุ่มแม่น้ำเจ้ำพระยำ
แม่น้ำท่ำจนี และแมน่ ้ำน้อย จนถงึ ปจั จบุ ัน

๓๐
23
2. ลักษณะทางกายภาพ
(1) ทตี่ ง้ั และอาณาเขต
จังหวัดชัยนำท ตั้งอยู่ในกลุ่มจังหวัดภำคกลำงตอนบน 2 ประกอบด้วย 4 จังหวัด ได้แก่ จังหวัด
อำ่ งทอง สิงห์บุรี ลพบุรีและชัยนำท ห่ำงจำกกรุงเทพมหำนครประมำณ 195 กิโลเมตร มีอำณำเขตติดต่อกบั จังหวัด
ต่ำง ๆ ดงั น้ี
ทิศเหนือ ติดต่อกับ จังหวดั นครสวรรค์ และจงั หวดั อุทยั ธำนี
ทศิ ใต้ ตดิ ต่อกบั จังหวัดสุพรรณบรุ ี และจงั หวัดสงิ ห์บรุ ี
ทศิ ตะวันออก ติดตอ่ กบั จังหวัดนครสวรรค์ และจังหวดั สิงหบ์ ุรี
ทศิ ตะวันตก ติดตอ่ กับ จังหวัดสพุ รรณบรุ ี และจังหวดั อทุ ัยธำนี

(2) ขนาดและพ้นื ที่
พ้ืนที่จังหวัดทั้งหมด 2,469.746 ตำรำงกิโลเมตร หรือประมำณ 1,543,591 ไร่ หรือ

เท่ำกับร้อยละ 15.5 ของพน้ื ทใี่ นภำคกลำงตอนบน

(3) สภาพภูมิประเทศ

จังหวัดชัยนำทมีลักษณะภูมิประเทศ โดยทั่วไปเป็นพ้ืนท่ีรำบลุ่ม มีพ้ืนท่ีประมำณ ร้อยละ
99.06 ของพ้ืนท่ีท้ังหมด ได้แก่ พื้นท่ีตอนกลำง ตอนใต้และตะวันออก ภูมิประเทศของจังหวัดมีลักษณะเป็นที่รำบ
จนถึงพ้นื ทีล่ กู คล่นื ลอนลำด มแี มน่ ้ำเจ้ำพระยำ แมน่ ำ้ ท่ำจีน แม่น้ำน้อย ไหลผ่ำนพ้ืนท่อี ำเภอ ตำ่ งๆ เช่น

- แม่น้ำเจ้ำพ ระยำ ไหลผ่ำนอำเภ อมโนรมย์ อำเภ อวัดสิงห์ อำเภ อเมืองชัยนำท และ
อำเภอสรรพยำ ไปจังหวัดสงิ หบ์ ุรี ระยะทำงประมำณ 74 กโิ ลเมตร

- แม่น้ำท่ำจีนหรือแม่น้ำมะขำมเฒ่ำ ไหลผ่ำนอำเภอวัดสิงห์ อำเภอเมืองชัยนำทและอำเภอหันคำ
ไปจงั หวัดสพุ รรณบรุ ี ระยะทำงประมำณ 40 กโิ ลเมตร

๓๑

24

- แม่น้ำน้อย ไหลผ่ำนอำเภอเมืองชัยนำท และอำเภอสรรคบุรี ไปจังหวัดสิงห์บุรี ระยะทำง
ประมำณ 30 กโิ ลเมตร

- คลองชลประทำน ซ่ึงมีหลำยสำยไหลผ่ำนพื้นท่ีต่ำงๆ ประกอบด้วย คลองอนุศำสนนันท์ คลองมหำรำช
คลองพลเทพ เป็นต้น

นอกจำกลักษณะภูมิประเทศเป็นพื้นท่ีรำบแล้ว ยังมีเนินเขำเล็กๆ ขนำดประมำณ 1 - 3 กิโลเมตร
กระจำยอยู่ท่ัวไป ท่ีสำคัญ ได้แก่ เขำธรรมำมูล เขำพลอง เขำขยำย เขำท่ำพระ เขำกระด่ี เขำใหญ่ เขำรัก เขำดิน
เขำหลัก เขำไก่ห้อย เขำสำรพัดดี เขำรำวเทียน เขำสรรพยำและเขำแก้ว เปน็ ต้น

(4) สภาพภมู อิ ากาศ

จงั หวัดชยั นำทอยูภ่ ำยใต้อทิ ธพิ ลของลมมรสมุ ที่พดั ผ่ำนประจำฤดู ทำใหส้ ำมำรถแบง่ ฤดูกำลออกได้ 3ฤดู คือ
(1) ฤดูหนาว เริ่มตั้งแต่กลำงเดือนตุลำคมถึงกลำงเดือนกุมภำพันธ์ ซึ่งเป็นฤดูมรสุม
ตะวันออกเฉียงเหนือ บริเวณควำมกดอำกำศสูงหรือมวลอำกำศเย็นจำกประเทศจีนท่ีมีคุณสมบัติเย็นและแห้งจะ
แผ่ลงมำปกคลุมประเทศไทยในชว่ งน้ี แตเ่ น่ืองจำกจังหวัดชัยนำทอยู่ในภำคกลำง อิทธิพลของบริเวณควำมกดอำกำศ
สงู จำกประเทศจีนท่ีแผ่ลงมำปกคลุมในช่วงฤดูหนำวจะช้ำกวำ่ ภำคเหนอื และภำคตะวันออกเฉียงเหนือ ทำให้มีอำกำศ
หนำวเย็นช้ำกว่ำสองภำคดังกล่ำว โดยเริ่มมีอำกำศหนำวเย็นประมำณกลำงเดือนพฤศจิกำยน เป็นต้นไป
ซง่ึ อำกำศหนำวทส่ี ุด จะอยู่ระหว่ำงเดือนธันวำคม และมกรำคม
(2) ฤดูร้อน เริ่มเม่ือมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือส้ินสุดลง คือประมำณกลำงเดือนกุมภำพันธ์
ถึงกลำงเดือนพฤษภำคม ซึ่งเป็นช่วงว่ำงจำกลมมรสุม ลมที่พัดปกคลุมจะเปลี่ยนเป็นลมใต้หรือลมตะวันออกเฉียงใต้
และจะมีหย่อมควำมกดอำกำศต่ำเน่ืองจำกควำมร้อนปกคลุมประเทศไทยตอนบน ทำให้มีอำกำศร้อนอบอ้ำวท่ัวไป
และมีฝนตกฟำ้ คะนองได้เปน็ บำงแห่ง โดยจะมีอำกำศรอ้ นจดั ในเดอื นเมษำยน
(3) ฤดูฝน เริ่มตั้งแต่กลำงเดือนพฤษภำคมถึงกลำงเดือนตุลำคม เป็นช่วงท่ีมรสุมตะวันตกเฉียงใต้
พัดปกคลุมประเทศไทย ร่องควำมกดอำกำศต่ำหรือร่องฝนที่พำดผ่ำนบริเวณภำคใต้ของประเทศไทยจะเลื่อนขึ้นมำ
พำดผ่ำนบริเวณภำคกลำงและภำคเหนือเป็นลำดับ ในระยะน้ีทำให้มีฝนตกชุกขึ้นตั้งแต่กลำงเดือนพฤษภำคมเป็นต้นไป
เดือนกนั ยำยน เปน็ เดอื นทีม่ ฝี นตกชกุ มำกทีส่ ุดในรอบปแี ละเปน็ ช่วงที่มีควำมช้นื สูง
ตาราง : แสดงขอ้ มลู ปริมาณน้าฝนและจานวนวันท่ีมฝี นตก

ปี พ.ศ. รายการข้อมูล สดั ส่วนปรมิ าณ
ปรมิ าณทฝ่ี นตก (มม.) จานวนวันฝนตกในรอบ(วัน) นา้ ฝนทตี่ กในรอบปี

2554 1,206.2 113 10.67
2555 1,077.8 95 11.35

2556 1,285.3 96 13.39
2557 1,024.8 90 11.39
2558 985.8 97 10.16
2559 1,246.3 12.21
102

2560 618.90 65 9.52

2561 791.9 102 7.76

2562 841.9 100 6.76

ท่มี า : สถำนีอตุ นุ ิยมวิทยำชยั นำท (ข้อมูล ณ สงิ หำคม 2563)

๓๒

25

(5) การใช้ที่ดิน

จังหวัดชัยนำทมีพื้นที่ 2,469.746 ตำรำงกิโลเมตร หรือประมำณ 1,543,591 ไร่ จำแนกกำรใช้
ประโยชน์ ดังน้ี

ตาราง : การจาแนกการใชป้ ระโยชน์พ้ืนท่ี

อาเภอ พ้ืนท่ที ัง้ หมด พื้นทกี่ ารเกษตร พน้ื ท่อี ยอู่ าศยั ทีส่ าธารณะ พ้ืนทอ่ี นื่

เมอื งชัยนำท 159,610 137,716 12,412 8,237 1,245
มโนรมย์ 141,027 97,513 5,087 1,387 37,040

วัดสงิ ห์ 197,074 165,118 8,504 8,797 14,765

สรรพยำ 142,673 121,196 10,118 6,130 5,229

สรรคบุรี 221,748 187,800 15,477 3,830 14,641

หันคำ 330,834 239,135 21,021 4,552 66,126
หนองมะโมง 181,875 158,032 3,333 1,378 19,032

เนินขำม 168,750 132,228 7,460 1,302 27,864

รวม 1,543,591 1,238,638 83,412 35,613 185,942

ทม่ี ำ : สำนักงำนเกษตรจงั หวัดชัยนำท, 2560 - 2561 (ขอ้ มูล ณ พฤษภำคม 2561 - 2563)

5.1 พื้นทเ่ี กษตรกรรม
ในส่วนของพ้ืนท่ีเกษตรกรรม 1,238,638 ไร่ ซ่ึงคิดเป็นร้อยละ 80.24 ของพ้ืนที่จังหวัด
พ้ืนท่สี ่วนใหญ่อยู่ในเขตชลประทำน 776,207 ไร่ หรือคดิ เปน็ ร้อยละ 62.66 ของพ้ืนท่ีกำรเกษตร กำรใชป้ ระโยชน์
พนื้ ทีก่ ำรเกษตรสำมำรถจำแนกได้ ดงั นี้
ตาราง : การจาแนกตามการใช้พ้ืนที่เพ่อื การเกษตรของจงั หวดั ปี 2561/2562

อาเภอ พื้นที่ ข้าว พืชไร่ ไมผ้ ล ไม้ดอก พชื ผัก ทุ่งหญา้ ไมโ้ ตเรว็ เกษตร
การเกษตร 116,778 3,348 ไม้ อาหาร อื่นๆ

เมืองชัยนาท 137,716 ประดบั สัตว์ 4,837

8,780 126 669 822 2,356

มโนรมย์ 97,513 73,802 9,268 4,803 255 970 260 755 7,316

วัดสงิ ห์ 165,018 120,954 29,580 1,350 10 182 - 3,993 8,992
สรรพยา - 397 1,593
121,196 109,193 - 6,129 1,022 2,862

สรรคบุรี 187,800 172,213 3,708 7,633 260 562 182 - 3,242

หนั คา 239,135 160,055 65,847 6,922 25 104 450 4,607 1,125
หนองมะโมง 158,032 68,622 72,518 462 22 221 14,575 843 769

เนินขาม 132,228 15,986 111,766 310 5 12 - 2,654 1,494
รวม
1,238,638 837,603 296,033 36,389 1,725 5,582 16,289 15,605 29,368

๓๓

26

5.2 พ้ืนทีป่ ่าไม้
จังหวัดชัยนำทมีพ้ืนที่ป่ำไม้ในช่วงปี 2551 -2558 ลดลงจำก 47,887.50 ไร่

เหลือ 38,906.54 ไร่ โดยมีปำ่ สงวนแหง่ ชำติ มี 2 ปำ่ คอื
(1) ป่ำสงวนแห่งชำติป่ำเขำช่องลม และป่ำเขำหลัก ประกำศตำมกฎกระทรวง ฉบับท่ี 188

(พ.ศ.2506) ออกตำมควำมในพระรำชบัญญัติคุ้มครองและสงวนป่ำ พ.ศ. 2481 เน้ือที่ประมำณ 54.99 ตำรำง
กิโลเมตร หรือ 34,368.75 ไร่ อยู่ในท้องที่ตำบลหนองมะโมง ตำบลวังตะเคียน และตำบลสะพำนหิน อำเภอหนองมะโมง
จังหวัดชัยนำท มีลักษณะเป็นภูเขำหินปูนลูกใหญ่ น้อย สภำพป่ำเป็นป่ำเบญจพรรณผสมป่ำเต็งรัง มีไม้ขนำดเล็กถึง
ขนำดกลำง กำรปกคลุมเรือนยอดไม่หนำแน่น เน่ืองจำกเป็น หน้ำผำหินสูงชัน และมีหน้ำดินต้ืน พรรณไม้เด่นท่ีพบ
ได้แก่ มะค่ำโมง ตะเคียน ประดู่ แดง เขว้ำ สวอง เสลำ เต็ง รัง รกฟ้ำ สะเดำ พฤกษ์ มะค่ำแต้ มะกอกป่ำ โมกมัน
เพกำ เสย้ี ว และกระถินยักษ์ โดยมีจันทนผ์ ำ ขึน้ อยูท่ ่วั ไปบริเวณหนำ้ ผำ

(2) ป่ำสงวนแห่งชำติป่ำเขำรำวเทียน ประกำศตำมกฎกระทรวง ฉบับที่ 406
(พ.ศ.2512) ออกตำมควำมในพระรำชบญั ญัตปิ ่ำสงวนแห่งชำติ พ.ศ.2507 เนอื้ ท่ีประมำณ 70.34 ตำรำง-กิโลเมตร
หรือ 43,962 ไร่ อยูใ่ นทอ้ งทต่ี ำบลไพรนกยงู และตำบลเด่นใหญ่ อำเภอหันคำ ตำบลเนนิ ขำม ตำบลสขุ เดอื นหำ้ และ
ตำบลกะบกเต้ีย อำเภอเนินขำม จังหวัดชัยนำท มีลักษณะเป็นเทือกเขำลูกยำวต่อเน่ืองกัน สภำพป่ำส่วนใหญ่เป็น
ป่ำเบญจพรรณ และบำงส่วนเป็นป่ำเต็งรัง พรรณไม้เด่นท่ีพบ ได้แก่ ประดู่ ชิงชัน มะค่ำแต้ เต็ง รัง ตะแบก แดง
สวอง มะกำ มะม่วงหัวแมงวัน กระพี้จั่น กระโดน มะขำมป้อม เปล้ำ โมกมัน และชงโค โดยมีไม้ไผ่รวกขึ้นกระจำย
อยูท่ ั่วไป

ข้อมูลการปกครอง

(1) เขตการปกครอง

แบ่งเขตกำรปกครองออกเป็น 8 อำเภอ 51 ตำบล 505 หมู่บ้ำน 39 เทศบำล

1 เทศบำลเมอื ง 38 เทศบำลตำบล และ 20 องคก์ ำรบรหิ ำรสว่ นตำบล

ตาราง : จานวนอาเภอ ตาบล หมู่บ้าน เทศบาล อบต. ของจงั หวดั ชัยนาท

อาเภอ เขตการปกครอง อบต. พ้ืนท่ี
ตาบล หมบู่ ้าน เทศบาล (ตร.กม.)

อำเภอเมืองชัยนำท 8 82 7 2 255.377

อำเภอมโนรมย์ 7 40 4 4 255.644

อำเภอวดั สิงห์ 6 47 3 4 315.318

อำเภอสรรพยำ 7 55 8 1 228.277

อำเภอสรรคบรุ ี 8 92 8 1 354.796

อำเภอหันคำ 8 100 6 4 529.334

อำเภอหนองมะโมง 4 41 2 2 291.000

อำเภอเนินขำม 3 48 1 2 270.000

รวม 51 505 39 20 2,469.746

ท่ีมา : ทที่ ำกำรปกครองชัยนำท (ข้อมูล ณ 31 กรกฎำคม 2563)

๓๔

27

2.2 ขอ้ มูลด้านประชากร กล่มุ ประชากรเฉพาะ

ในปี 2563 จังหวัดชัยนำท มีประชำกร 325,530 คน แยกเป็นชำย 156,691 คน
เป็นหญิง ๑68,839 คน พื้นท่ี 2,469.75 ตำรำงกิโลเมตร คิดเป็นอัตรำส่วน 1 ตำรำงกิโลเมตรต่อประชำกร
134 คน

ตาราง : แสดงจานวนประชากรแยกรายเทศบาล / อาเภอ

จานวนประชากร อัตราส่วน
รายชื่อ พ้นื ที่ ชาย หญิง รวม ประชากร
ตอ่ พืน้ ท่ี
อำเภอเมืองชยั นำท 255.38 11,196 12,038 23,234
อำเภอมโนรมย์ 225.64 11,715 12,681 24,396 91
อำเภอวัดสิงห์ 315.32 10,819 11,543 22,362 108
อำเภอสรรพยำ 228.28 15,488 16,545 32,033 71
อำเภอสรรคบุรี 354.80 30,205 32,800 63,005 140
อำเภอหนั คำ 529.33 20,366 21,660 42,026 178
อำเภอหนองมะโมง 6,496 6,542 13,038 79
อำเภอเนินขำม 291 5,401 5,640 11,041 45
เทศบำลเมืองชัยนำท 270 5,692 6,557 12,249 41
เทศบำลตำบลนำงลือ 6.06 3,691 4,036 7,727 2,021
เทศบำลตำบลเสือโฮก 51.11 3,699 3,949 7,648 151
เทศบำลตำบลหำดท่ำเสำ 43.19 2,521 2,631 5,152 177
เทศบำลตำบลชัยนำท 24.76 3,691 4,332 8,023 208
เทศบำลตำบลบ้ำนกลว้ ย 30.20 3,254 3,577 6,831 266
เทศบำลตำบลหำงน้ำสำคร 20.72 3,068 3,259 6,327 330
เทศบำลตำบลคุ้งสำเภำ 11.92 1,013 1,078 2,091 531
เทศบำลตำบลวัดสิงห์ 2.00 1,605 1,837 3,442 1,046
เทศบำลตำบลสรรพยำ 2.00 1,529 1,668 3,197 1,721
เทศบำลตำบลโพธ์พิ ิทกั ษ์ 2.52 1,699 1,269
เทศบำลตำบลบำงหลวง 0.77 794 899 5,621 2,199
เทศบำลตำบลแพรกศรีรำชำ 24.97 2,658 2,963 2,668 225
เทศบำลตำบลหนั คำ 1.80 1,238 1,430 4,262 1,482
เทศบำลตำบลสำมง่ำมท่ำโบสถ์ 1.88 2,006 2,256 1,439 2,267
เทศบำลตำบลหนองแซง 4.75 708 731 7,759 303
เทศบำลตำบลวังตะเคียน 112 3,824 3,935 6,642 69
เทศบำลตำบลเนินขำม 96.88 3,277 3,365 6,104 69
127.93 2,946 3,158 48
325,530
รวม 2,469.75 156,691 168,839 133
ทมี่ า : ที่ทำกำรปกครองจงั หวดั ชยั นำท (ขอ้ มูล ณ 31 กันยำยน 2563)

๓๕

28

ขนำดของประชำกรตอ่ พ้นื ท่ี พบว่ำ อำเภอสรรคบุรี มปี ระชำกรหนำแนน่ มำกท่ีสุด คิดเป็นอัตรำสว่ น 1
ตำรำงกิโลเมตรตอ่ ประชำกร 178 คน อำเภอที่มปี ระชำกรหนำแน่นน้อยท่ีสุดคืออำเภอเนินขำม คิดเป็นอัตรำส่วน 1
ตำรำงกิโลเมตรต่อประชำกร 41 คน เทศบำลที่มีประชำกรต่อพ้ืนท่ีหนำแน่นมำกท่ีสุดคือเทศบำลตำบลหันคำ
คิดเป็นอัตรำส่วน 1 ตำรำงกิโลเมตรต่อประชำกร 2,267 คน เทศบำลที่มีประชำกรหนำแน่นน้อยที่สุดคือเทศบำล
ตำบลเนินขำม คิดเป็นอัตรำส่วน 1 ตำรำงกโิ ลเมตรตอ่ ประชำกร 48 คน

2.3 ข้อมลู ด้านเศรษฐกิจของจังหวัด และประชาชน
(1) โครงสร้างเศรษฐกิจ
เนื่องจำกพ้ืนท่ีส่วนใหญ่ของจังหวัดชัยนำทเป็นที่รำบลุ่มแม่น้ำ มีแม่น้ำสำคัญไหลผ่ำน 3 สำย คือ แม่น้ำ

เจ้ำพระยำ แม่น้ำท่ำจีน และแม่น้ำนอ้ ย จึงเหมำะสมสำหรบั กำรประกอบอำชีพทำงด้ำนกำรเกษตร ดังนั้น ประชำกรส่วนใหญ่
ประมำณรอ้ ยละ 80 จึงประกอบอำชพี ทำงด้ำนกำรเกษตรกรรม รองลงมำ ได้แก่ ด้ำนกำรพำณิชย์ ประมำณรอ้ ยละ 6 ด้ำน
กำรอุตสำหกรรมและกำรหัตถกรรมประมำณร้อยละ 3 ในส่วนของกำรผลิตด้ำนกำรเกษตรนับว่ำมีบทบำทสำคัญอย่ำงยิ่ง
ต่อเศรษฐกิจของจังหวัดและชีวิตควำมเป็นอยู่ของประชำชน เนื่องจำกประชำชนส่วนใหญ่ของจังหวัดชัยนำท ประกอบ
อำชีพด้ำนกำรเกษตรและยังทำรำยได้เป็นอันดับหนึ่งเมื่อเปรียบเทียบกับสำขำกำรผลิตอื่น ๆ พืชเศรษฐกิจท่ีสำคัญ
ได้แก่ เมล็ดพันธ์ุข้ำว ข้ำว อ้อย มันสำปะหลัง ข้ำวโพดเลี้ยงสัตว์ ฯลฯ ซึ่งจะพบว่ำถ้ำปีใดที่ผลผลิตทำงกำรเกษตรดี
เศรษฐกิจโดยรวมของจังหวัดก็จะดีข้ึนด้วย ในทำงกลับกันหำกปีใดผลผลิตทำงกำรเกษตรได้รับควำมเสียหำย รำคำ
ผลผลิตตกต่ำ ก็จะส่งผลให้สภำวะเศรษฐกิจของจังหวัดชัยนำทซบเซำตำมไปด้วย ทั้งนี้ จังหวัดชัยนำท มีผลิตภัณฑ์
มวลรวม (GPP) และรำยได้เฉลี่ยต่อคน

(2) มลู ค่าผลติ ภณั ฑ์หลกั ของจังหวัดชัยนาท
ผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัดชัยนำท ภำคกำรเกษตร โดยในปี 2558 ณ รำคำประจำปี มีมูลค่ำเทำ่ กับ

6,004 ล้ำนบำท คิดเป็นร้อยละ 20.82 ของผลิตภัณฑ์มวลรวมของจังหวัด โดยมีมูลค่ำลดลงจำกปี 2557 ร้อยละ -
38.98 โดยในปี 2557 มีมูลค่ำ 9,839 ล้ำนบำท เน่ืองจำกภำคเกษตรประสบปัญหำภัยแล้ง ปริมำณน้ำ ไม่
เพียงพอต่อกำรเกษตร ประกอบกับรัฐบำลรณรงค์ ให้งดทำนำปรังส่งผลให้ปริมำณผลผลิตข้ำวลดลง ในส่วนของ
นอกภำคกำรเกษตร ในปี 2558 ผลิตภัณฑ์มวลรวม ณ รำคำประจำปี มีมูลค่ำเท่ำกับ 19,337 ล้ำนบำท คิดเป็น
ร้อยละ 67.06 ของผลิตภัณฑ์มวลรวมจังหวัด โดยมีมูลค่ำเพิ่มขึ้นจำกปี 2557 ร้อยละ 1.79 เนื่องจำกผลิตภัณฑ์
มวลรวมสำขำอุตสำหกรรมซึ่งมีสัดส่วนสูงสุดเพิ่มข้ึน โดยผลิตภัณฑ์มวลรวมสำขำอุตสำหกรรม ณ รำคำประจำปี
พ.ศ. 2558 มีมูลค่ำเท่ำกับ 4,248 ล้ำนบำท คิดเป็นร้อยละ 14.73 ของผลิตภัณฑ์มวลรวมของจังหวัด เพ่ิมข้ึน
จำกปี 2557 ซ่ึงมีมูลค่ำเท่ำกับ 4,123 ล้ำนบำท ร้อยละ 3.02 รองลงมำคือผลิตภัณฑ์มวลรวมสำขำกำรขำยส่ง
กำรขำยปลีกฯ ซ่ึง ณ รำคำประจำปี พ.ศ. 2558 มีมูลค่ำเท่ำกับ 3,260 ล้ำนบำท คิดเป็นร้อยละ 11.31
ของผลิตภัณฑ์มวลรวมของจังหวัด เพ่ิมข้ึนจำกปี 2557 ซึ่งมีมูลค่ำเท่ำกับ 3,029 ล้ำนบำท คิดเป็นร้อยละ 7.63
เป็นผลจำกสภำพเศรษฐกจิ ที่มีแนวโนม้ ดขี น้ึ สง่ ผลให้กำรใชจ้ ่ำยภำยในจงั หวดั เพมิ่ ขนึ้ ตำมไปด้วย

๓๖

29

สถานการณ์ดา้ นการศกษา

จังหวัดชัยนำท ขอ้ มลู ดำ้ นกำรศึกษำ ดำ้ นสำธำรณสขุ และกระบวนกำรยตุ ิธรรม ดงั นี้

ตาราง : จานวนเดก็ นกั เรยี นในสงั กัดสานักงานเขตพนื้ ที่การศกษาประถมศกษาชัยนาท

ขอ้ มูลดา้ นการศกษา จานวน ข้อมูลดา้ นสาธารณสุข จานวน
จำนวนเด็กและเยำวชนในระบบ 44,956 คน ข้อมลู คำ่ น้ำหนักเฉลยี่ ของเด็กแรก 88,350
กำรศึกษำ 5,067 คน เกิด
จำนวนเดก็ ท่อี อกนแกระบบกำรศกึ ษำ รอ้ ยละของเด็กอำยุ 0-1 ปีทไี่ ด้รับ 99.76 (1,644)
216 แหง่ วคั ซนี ครบถว้ น 94.54 (1,648)
จำนวนสถำนศกึ ษำ วณั โรค 98.73 (1,627)
คอตบี ไอกรน บำดทะยัก 97.03 (1,533)
โปลโิ อ 94.70 (6,258)
หดั

ร้อยละของเด็กที่มพี ฒั นำกำรสมวัย

ขอ้ มูลเดก็ และเยาวชนในกระบวนการยุติธรรม จานวน แหล่งข้อมูล หมายเหตุ
สถำนพนิ ิจฯ
ข้อมูลเด็กและเยำวชนกระทำควำมผดิ จำแนกตำม 7 คดี
อำยุ เพศ และฐำนควำมผิด 46 คดี
3 คดี
1 เพศ , อำยุ 4 คดี
- ชำย อำยุ 10 -14 ปี
- ชำย อำยุ 15 – 18 ปี 19 คดี
- หญงิ อำยุ 10 – 14 ปี 3 คดี
- หญงิ อำยุ 15 – 18 ปี 17 คดี
4 คดี
2 ฐำนควำมผิด 17 คดี
- ยำเสพติด
- ควำมผิดเกยี่ วกับทรัพย์ 22 คดี
- ควำมผดิ เกีย่ วกับชีวติ และรำ่ งกำย 14 คดี
- ควำมผิดเก่ียวกยั เพศ 24 คดี
- ควำมผิดอ่นื ๆ

3 สถำนตี ำรวจ
- สภ. หนั คำ
- สภ.เมือง
- สภ.อืน่ ๆ

๓๗
30

ตาราง : จานวนนักเรยี น หอ้ งเรยี น และอัตราส่วน ห้องเรียนต่อนกั เรียน ปีการศกษา 2557 – 2562

ระดบั ชน้ั 2557 หอ้ ง: 2558 ห้อง: 2559 ห้อง:
อนุบำล 1 นักเรยี น หอ้ ง นร. นร. นร.
2,441 190 นกั เรยี น ห้อง นกั เรยี น ห้อง 1:13

1:13 2,303 186 1:12 2,416 183

อนบุ ำล 2 2,444 191 1:13 2,434 190 1:13 2,294 186 1:12

รวมก่อน 4,885 381 1:13 4,737 376 1:12 4,710 369 1:13
ประถมศกษา
ประถมศึกษำปที ี่ 1 2,635 192 1:14 2,506 192 1:13 2,252 189 1:12

ประถมศกึ ษำปีท่ี 2 2,685 193 1:14 2,552 192 1:13 2,455 189 1:13

ประถมศกึ ษำปีท่ี 3 2,704 192 1:14 2,669 192 1:14 2,517 189 1:13

ประถมศกึ ษำปีท่ี 4 2,689 191 1:14 2,725 191 1:14 2,668 190 1:14

ประถมศึกษำปีที่ 5 2,674 191 1:14 2,678 190 1:14 2,716 188 1:14

ประถมศึกษำปีที่ 6 2,688 191 1:14 2,668 190 1:14 2,666 188 1:14

รวมประถมศกษา 16,075 1,150 1:14 15,798 1,147 1:14 15,544 1,133 1:14
มธั ยมศกึ ษำปที ี่ 1 929 57 1:16 977 55 1:18 965 55 1:18

มธั ยมศกึ ษำปีที่ 2 861 56 1:15 893 55 1:16 913 55 1:17

มธั ยมศึกษำปีท่ี 3 871 56 1:16 814 55 1:15 771 55 1:14

รวมมธั ยมศกษาตอนตน้ 2,661 169 1:16 2,684 165 1:16 2,649 165 1:16

รวมทั้งส้ิน 23,621 1,700 1:14 23,219 1,688 1:14 22,903 1,667 1:14

ทีม่ ำ : สำนักงำนเขตพื้นทีก่ ำรศกึ ษำประถมศกึ ษำชยั นำท (ขอ้ มลู ณ วันที่ 31 กรกฎำคม 2562)

๓๘

31

ตาราง : จานวนบุคลากรในสงั กัดสานกั งานเขตพื้นท่กี ารศกษาประถมศกษาชยั นาท
ปกี ารศกษา 2557 – 2559

ประเภท ปกี ารศกษา 2560
2558 2559 1,557

ข้ำรำชกำรครู 1,642 1,590 76
93
บุคลำกรทำงกำรศึกษำ 86 83

ลูกจำ้ งประจำ 114 113

ท่ีมำ : สำนกั งำนเขตพ้ืนท่ีกำรศกึ ษำประถมศกึ ษำชัยนำท (ขอ้ มูล ณ วนั ท่ี 31 กรกฎำคม 2562)

ตาราง : โรงเรียน จานวนนักเรียน จานวนครู ในสังกดั สานกั งานเขตพ้ืนทีก่ ารศกษามธั ยมศกษา เขต 5

ที่ โรงเรียน จานวนนกั เรียน จานวนครู ขนาดโรงเรียน
1 ชัยนำทพิทยำคม 3,360 100 ใหญพ่ ิเศษ
2 คุรปุ ระชำสรรค์ 1,523 ใหญ่
3 หนั คำพทิ ยำคม 1,574 78 กลำง
4 อลุ ติ ไพบลู ย์ชนูปถัมภ์ 72 กลำง
5 วดั สิงห์ 762 39 กลำง
6 หันคำรำษฏร์รงั สฤษดิ์ 630 35 กลำง
7 สรรพยำวิทยำ 404 32 กลำง
8 หว้ ยกรดวิทยำ 475 32 เล็ก
9 สำครพทิ ยำคม 405 26 เล็ก
10 ศรีสโมสรวทิ ยำ 341 26 เลก็
11 เนนิ ขำมรัฐประชำนุเครำะห์ 295 17 เลก็
12 บุญนำคพิทยำคม 229 19 เล็ก
13 ชยำนุกจิ พิทยำคม 142 20 เล็ก
115 13
รวม 10,255 483

ท่มี ำ : สำนักงำนเขตพ้ืนทก่ี ำรศกึ ษำประถมศึกษำชัยนำท (ขอ้ มลู ณ วันที่ 31 กรกฎำคม 2562)

๓๙
32

(1) ดา้ นคณุ ภาพการจัดการศกษา
จังหวัดชัยนำทได้เร่งรัดพัฒนำกำรเรียนกำรสอนทุกกลุ่มสำระวิชำโดยเน้นกลุ่มสำระวิชำหลัก

5 กลุ่มสำระวิชำ ได้แก่ วิชำภำษำไทย คณิตศำสตร์ วิทยำศำสตร์ สังคมศึกษำ และวิชำภำษำอังกฤษ โดยกำรพัฒนำ
ครูผู้สอน พัฒนำหลักสูตรกำรเรียนกำรสอนอย่ำงต่อเนื่อง แต่ปรำกฏว่ำผลสัมฤทธิ์ทำงกำรเรียนของนักเรียนยังมี
คำ่ เฉลีย่ ต่ำกวำ่ ผลสัมฤทธิ์ทำงกำรเรยี นในระดับประเทศทุกกลุ่มสำระวิชำ ทั้งในระดับชน้ั ประถมศกึ ษำปที ี่ 6 และ ช้ัน
มธั ยมศึกษำปีที่ 3 อันเน่ืองมำจำกข้อจำกัดต่ำงๆ เช่น โรงเรียนส่วนหนึ่งยังขำดส่ืออุปกรณ์ที่มีคุณภำพขำดทักษะกำร
เลือกใช้สื่อเทคโนโลยีท่ีเหมำะสมกับเด็กในแต่ละช่วงวัย ขำดครูที่มีควำมรู้ควำมชำนำญในสำขำวิชำเอกเฉพำะด้ำน
เฉพำะวิชำ ครูสอนไม่ตรงกับวิชำเอกท่ีเรียนมำ อีกท้ังนักเรียนในชั้นมัธยมศึกษำปีท่ี 3 จะมีข้อจำกัดจำก
ตัวนกั เรยี นเองทีม่ ีพืน้ ฐำนควำมรคู้ อ่ นข้ำงต่ำและควำมพร้อมในกำรเรยี นมนี ้อย

จังหวัดชัยนำทจึงได้มีนโยบำยเร่งรัดเพื่อยกระดับผลสัมฤทธิ์ทำงกำรเรียนของนักเรียนให้สูงขึ้นทุก
กลุ่มสำระวิชำ โดยจัดทำโครงกำรพัฒนำคุณภำพกำรศึกษำตำมแผนปฏิบัติกำรประจำปี พ.ศ. 2562 กำรสง่ เสริมสนับสนุน
ให้ครูสร้ำงส่ือนวัตกรรมเป็นของตนเอง และกำรนำสื่อนวัตกรรมเทคโนโลยีที่ทันสมัยมำใช้ในกำรจัดกิจกรรมกำรเรียนกำร
สอน กำรจัดกำรเรียนกำรสอนทำงไกลผ่ำนดำวเทียม กำรจัดมหกรรมวิชำกำรเพื่อนำเสนอผลงำนครู โรงเรียน และของ
นักเรียน ตลอดจนกำรเร่งรัดกำรจัดกิจกรรมกำรเรียนกำรสอนในโรงเรียนทุกรูปแบบเพ่ือท่ีจะทำให้ผลสัมฤทธิ์ทำงกำรเรียน
ของนกั เรยี นสงู ข้นึ ตำมท่ีได้กำหนดเปำ้ หมำยเอำไว้ ดังตำรำงแสดงผลสมั ฤทธิ์ทำงกำรเรยี น (O-net) ดงั น้ี

ตาราง: แสดงผลสัมฤทธิท์ างการเรียนของนักเรียน ชั้นประถมศกษาปที ่ี 6 ปีการศกษา 2560 – 2562

ปกี ารศกษา

กลมุ่ สาระวิชา 2560 2561 2562
ระดบั ประเทศ ชัยนาท
ระดับประเทศ ระดับประเทศ ระดับประเทศ ชยั นาท
52.98 51.31
ภำษำไทย 44.88 43.00 49.33 48.97 40.47 38.55
41.22 40.11
คณิตศำสตร์ 38.06 36.13 43.47 41.85
ระดับประเทศ
วิทยำศำสตร์ 42.13 40.19 42.59 41.14 46.68 44.66
34.59 31.59
ปกี ารศกษา
43.19 41.24
กล่มุ สาระวิชา 2562

ระดบั ประเทศ ระดับประเทศ

สงั คมศึกษำ 50.67 48.01 49.18 47.53

ภำษำอังกฤษ 36.02 32.62 40.31 36.61

สขุ ศกึ ษำ พละ 52.20 50.80 - -

ศิลปะ 45.61 43.19 - -

กำรงำนอำชีพ 56.32 52.79 - -

คะแนนเฉลย่ี 45.74 43.34 44.98 43.22

ตัง้ แตป่ ี 2560 เปน็ ตน้ ไป มกี ำรทดสอบเพียง 5 กลุ่มสำระวชิ ำ

๔๐

33

ตาราง: แสดงผลสมั ฤทธทิ์ างการเรยี นของนักเรยี น ช้นั มัธยมศกษาปีท่ี 3 สังกดั สพป.ชยั นาท และสพม.5

ปีการศกษา 2560 - 2563

ปีการศกษา

กลุ่มสาระวชิ า 2560 2561 2562

ระดบั ประเทศ ชยั นาท ระดับประเทศ ชัยนาท ระดับประเทศ ชัยนาท

ภำษำไทย 35.39 33.11 42.64 39.57 46.36 43.11

คณิตศำสตร์ 29.59 26.14 32.40 27.10 29.31 25.25

วิทยำศำสตร์ 38.77 35.68 37.63 33.39 34.99 32.07

สงั คมศึกษำ 46.94 44.15 46.24 41.60 49.00 45.54

ภำษำอังกฤษ 27.09 25.45 30.62 27.02 31.81 28.31

สขุ ศกึ ษำ พละ 59.72 57.47 - -

ศิลปะ 43.24 43.20 - -

กำรงำนอำชีพ 45.87 43.57 - -

คะแนนเฉลยี่ 40.71 38.60 37.90 33.74 38.29 34.86

ตงั้ แตป่ ี 2562 เป็นตน้ ไป มีกำรทดสอบเพียง 5 กลุม่ สำระวชิ ำ

ตาราง : แสดงผลสัมฤทธท์ิ างการเรียนของนกั เรียน ช้นั มัธยมศกษาปีท่ี 6 ปกี ารศกษา 2557 - 2559

ปกี ารศกษา

กล่มุ สาระวิชา 2560 2561 2562

ระดับประเทศ ชัยนาท ระดบั ประเทศ ชยั นาท ระดบั ประเทศ ชยั นาท

ภำษำไทย 50.76 45.64 49.36 43.73 52.29 48.05

คณิตศำสตร์ 21.74 17.20 26.59 21.45 24.88 19.78

วทิ ยำศำสตร์ 32.54 29.69 33.40 30.53 31.62 28.76

สงั คมศึกษำ 36.53 33.32 39.70 36.27 35.89 32.97

ภำษำอังกฤษ 23.44 19.76 24.98 19.83 27.76 22.79

สุขศกึ ษำ พละ 51.94 50.14 - - - -

ศิลปะ 34.64 33.96 - - - -

กำรงำนอำชีพ 49.01 35.88 - - - -

คะแนนเฉลยี่ 37.56 33.20 34.81 30.36 34.49 30.47

ตง้ั แตป่ ี 2562 เป็นตน้ ไป มกี ำรทดสอบเพยี ง 5 กลมุ่ สำระวิชำ

(2) ดา้ นโอกาสทางการศกษา
สถำนศึกษำมีนโยบำย และกำรปฏิบัติที่ชัดเจนต่อเนื่อง ในกำรเปิดโอกำสให้ประชำกร
กลุ่มเป้ำหมำยได้เข้ำรับกำรศึกษำอย่ำงเต็มควำมสำมำรถ โดยกำรมีส่วนร่วมจำกทุกภำคส่วน แต่ยังมีประชำกร
วัยเรยี นสว่ นหนง่ึ ท่ไี ม่สำมำรถเขำ้ สรู่ ะบบจนจบกำรศกึ ษำภำคบงั คับได้ ปรำกฏดงั น้ี

๔๑

34

ตาราง : แสดงนักเรียนออกกลางคนั และนกั เรยี นไมศ่ กษาต่อในระดับการศกษาขัน้ พื้นฐาน

ปกี ารศกษา

รายการ 2560 2561 2562

จานวน ร้อยละ จานวน รอ้ ยละ จานวน รอ้ ยละ

นกั เรยี นออกกลำงคนั ๑๒ ๐.๐๕ 6 0.02 7 0.03

นักเรยี นจบชน้ั ม.3 ๙๖ ๑๒.๗๑ 47 7.88 65 9.56
ไมศ่ ึกษำต่อ

(3) ดา้ นประสิทธภิ าพการบริหารจดั การ
กำรกระจำยอำนำจกำรบริหำรจัดกำรศึกษำสู่สถำนศึกษำพบว่ำ กำรมีส่วนร่วมของทุกภำคส่วน

ในกำรบริหำรจัดกำรยังไม่สำมำรถดำเนินกำรได้อย่ำงเป็นรูปธรรม โดยเฉพำะกำรพัฒนำผู้บริหำรสถำนศึกษำ และกำร
สร้ำงควำมเข้มแข็งต่อองค์คณะบุคคลทั้งในสำนักงำนเขตพ้ืนท่ีกำรศึกษำและสถำนศึกษำ ตลอดจนควำมร่วมมือของ
ผู้ปกครอง ชุมชน หน่วยงำนภำครัฐและเอกชน ซึ่งจะเป็นกลไกนำไปสู่กำรบริหำรจัดกำรท่ีมีประสิทธิภำพ ยังไม่
สำมำรถบูรณำกำรให้เป็นเอกภำพ นอกจำกนี้ยังพบว่ำจำนวนโรงเรียนขนำดเล็กมีแนวโน้มเพ่ิมขึ้นอย่ำงต่อเน่ือง
จงึ เปน็ ปจั จัยที่ไมส่ ำมำรถสะท้อนให้เห็นถึงกำรจดั กำรศึกษำที่เปน็ ไปอย่ำงมีประสิทธภิ ำพ

(4) ประเด็นปัญหาตามลาดับความสาคญั
(4.1) โรงเรยี นขนำดเลก็ มีจำนวน 116 โรงเรยี น คิดเปน็ ร้อยละ 64.09 ของโรงเรยี นทงั้ หมด

181 โรงเรียนซงึ่ ส่วนใหญ่มีจำนวนครูไมค่ รบช้ัน ประสบปัญหำด้ำนกำรเรยี นกำรสอน
(4.2) ผลสัมฤทธท์ิ ำงกำรเรียนจำกกำรทดสอบระดับชำติ (O-net) โดยเฉลี่ยไมถ่ งึ ร้อยละ

50

(4.3) ขำดแคลนครูสำขำวชิ ำเอกทส่ี ำคญั เชน่ วิชำเอกภำษำอังกฤษ วิชำเอกวิทยำศำสตร์

วชิ ำเอกคณิตศำสตร์ทำให้สง่ ผลต่อผลสมั ฤทธิ์ทำงกำรเรยี นของนกั เรยี น

สถานการณ์ดา้ นการสาธารณสุข
(1) ปญั หาสขุ ภาพประชาชน

(1.1) สถานการณป์ จั จุบนั
จำกกระแสกำรเปล่ียนแปลงของโลกและกำรสื่อสำรท่ีไร้พรมแดน ระบบทุนนิยมท่ีให้

ควำมสำคัญกับกำรพัฒนำทำงวัตถุ ก่อให้เกดิ ควำมห่ำงกันของบุคคลในครอบครวั สถำบันทำงสังคม กำรดำเนินธุรกิจ
ท่ีขำดควำมรับผิดชอบ เกิดค่ำนิยม วัฒนธรรม วิถีกำรดำเนินชีวิตท่ีไม่เพียงพอและขำดควำมสมดุล สภำพแวดล้อมไม่
ปลอดภัย ขำดกำรใส่ใจดแู ลควบคุมป้องกันปัจจัยเส่ียงท่ีสง่ ผลกระทบต่อสุขภำพ โดยเฉพำะอย่ำงย่ิงจำกพฤติกรรมกำร
บรโิ ภคท่ีไม่เหมำะสม ขำดกำรออกกำลังกำย เกิดควำมเครียด หำทำงออกโดยกำรกินอำหำร สูบบุหร่ี ดื่มสุรำ ทำให้มี
ภำวะน้ำหนักเกินและอ้วน เป็นสำเหตุหลักสำคัญทำให้เกิดโรคติดต่อเรื้อรัง แพร่ระบำดและมีแนวโน้มรุนแรงมำกข้ึน
อันสง่ ผลทำให้เกิดกำรเจ็บป่วย พิกำร เสยี ชีวิต มีภำระค่ำใช้จ่ำยทำงด้ำนสุขภำพและกำรสูญเสียทำงเศรษฐกิจตำมมำ
อย่ำงมหำศำล ซึ่งประเทศไทยและจังหวัดชยั นำทก็กำลงั เผชิญกับปัญหำที่วกิ ฤติเชน่ กนั ต้องประสบกับแนวโน้มปัญหำ
ที่เพ่ิมข้ึนจำกโรคที่ปอ้ งกันได้ ที่สำคัญ ได้แก่ โรคเบำหวำน โรคควำมดันโลหิตสูง โรคหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง และ
โรคมะเร็ง

๔๒

35

โครงสร้ำงอำยุประชำกรของจงั หวัดชัยนำท ปี 2560 มีสัดส่วนเพศหญิง ร้อยละ 51.85 เพศ
ชำยร้อยละ ๔๘.15 โดยเพศหญิงสูงกว่ำเพศชำยเล็กน้อยกลุ่มเด็กอำยุ ๐-๔ ปี คิดเป็นร้อยละ 4.57
เดก็ อำยุ ๐-๑๔ ปีรอ้ ยละ ๑5.22 ประชำกรวัยทำงำน (อำยุ ๑๕-๕๙ ปี) รอ้ ยละ ๖4.02 ประชำกรเด็กกลมุ่ อำยุ ต่ำ
กวำ่ ๑๕ ปี และผู้สูงอำยุ (อำยุ ๖๐ ปีข้ึนไป) ซึ่งเป็นวัยพึ่งพิง คิดเป็นร้อยละ 35.98 สำหรับประชำกรผู้สูงอำยุ (อำยุ
๖๐ ปขี ึน้ ไป) คดิ เป็นร้อยละ 20.76 ซ่งึ มีแนวโนม้ เพ่ิมสงู ขน้ึ

ข้อมูลสถำนะสุขภำพ จังหวัดชัยนำทมีอัตรำเกิด ในปี ๒๕๕4 มีอัตรำเกิด 8.77 ต่อประชำกร
พันคน ในปี 2555 มีอตั รำเกิดเพมิ่ ข้นึ 8.80 ต่อประชำกรพนั คน ในปี 2556 มีอตั รำเกดิ ลดลง 7.47 ในปี 2557
มีอัตรำเกิดเพิ่มข้ึน 7.82 ต่อประชำกรพันคน และในปี 2558 มีอัตรำเกิดลดลง 7.18ต่อประชำกรพันคน ในปี
2559 มีอัตรำเกิดลดลง 6.83 ต่อประชำกรพันคน ท้ังน้ีพบว่ำ จังหวัดชัยนำท มีอัตรำเกิดต่ำกว่ำระดับประเทศในปี
๒๕๕4 จังหวัดชัยนำท มีอัตรำตำย 8.64 ตอ่ ประชำกรพันคน และมอี ัตรำตำยเพ่ิมขน้ึ ในปี 2555 มีอตั รำตำย 9.52
ต่อประชำกรพันคน ในปี 2556 มีอัตรำตำย ลดลง 9.42 ในปี 2557 มีอัตรำตำยเพ่ิมขึ้นเล็กน้อย 9.47 ต่อ
ประชำกรพันคน ในปี 2558 มีอัตรำตำยเพิ่มข้ึน 9.54 ต่อประชำกรพันคน และในปี 2559 มีอัตรำตำยเพิ่มขึ้น
10.33 ต่อประชำกรพันคน อัตรำเพิ่มตำมธรรมชำติในปี ๒๕๕4 จังหวัดชัยนำทมีอัตรำเพิ่มตำมธรรมชำติ ร้อยละ
๐.03 ต่อมำอัตรำเพิ่มตำมธรรมชำติลดลงอย่ำงต่อเน่ืองจนถึงปี 2555 ซ่ึงมีอัตรำเพิ่มตำมธรรมชำติ -0.07 ในปี
2556 มีอัตรำเพ่ิมตำมธรรมชำติ - 0.20 ในปี 2557 มีอัตรำเพิ่มตำมธรรมชำติ -0.17 ในปี 2558 มีอัตรำเพิ่ม
ธรรมชำติ -0.24 และในปี 2559 มีอัตรำเพ่ิมธรรมชำติ -0.35 เมื่อเปรียบเทียบกับระดับประเทศ พบว่ำจังหวัด
ชยั นำทมอี ัตรำเพ่ิมตำมธรรมชำติตำ่ กว่ำ

อัตรำมำรดำตำยจำกกำรคลอด จังหวัดชัยนำท ปี ๒๕52 – 2558 พบวำ่ มมี ำรดำตำยจำกกำร
คลอด ในปี ๒๕53 มีมำรดำตำย จำนวน 2 รำยคิดเป็นอัตรำ 59.58 ต่อพันกำรเกิดมีชีพและในปี 2556 มีมำรดำ
ตำยจำกกำรคลอด 1 รำย คิดเปน็ อตั รำ 40.23 ตอ่ พันกำรเกิดมีชพี

อตั รำทำรกตำย ในปี ๒๕54 จังหวัดชยั นำทมอี ัตรำทำรกตำย 5.11 ต่อพันกำรเกิดมชี ีพ ตอ่ มำ
อัตรำทำรกตำยลดลงในปี ๒๕55 มีอัตรำทำรกตำย 7.51 ต่อพันกำรเกิดมีชีพ ในปี 2556 อัตรำทำรกตำยเพ่ิมขึ้น
โดยมอี ัตรำทำรกตำย 9.25 ต่อพนั กำรเกิดมีชีพ ในปี 2557 อัตรำทำรกตำยลดลง 5.39 ต่อพันกำรเกิด มีชพี ใน
ปี 2558 อัตรำทำรกตำยเพิ่มขน้ึ 6.30 และในปี 2559 อัตรำทำรกตำยเพ่ิมข้ึน 6.64 เมื่อเปรยี บเทยี บกับประเทศ
พบว่ำจังหวดั ชยั นำท มีอตั รำทำรกตำยตำ่ กวำ่

อำยุคำดเฉล่ียเมื่อแรกเกิดของประชำกรจังหวัดชัยนำทในปี ๒๕๔8 เพศชำยมีอำยุคำดเฉลี่ยเม่ือ
แรกเกดิ เท่ำกับ 68.85 ปี และอำยุคำดเฉล่ยี เมอื่ แรกเกิดของเพศชำยเพ่ิมสูงขน้ึ เป็น 71.53 ในปี 2558 สำหรบั เพศ
หญิงมีอำยุคำดเฉล่ียเมื่อแรกเกิดในปี 2548 เท่ำกับ ๗6.24 ปี และอำยคุ ำดเฉลี่ยเม่ือแรกเกิดของเพศหญิงเพิม่ สูงขึ้น
เป็น 77.80 ในปี 2558 พบวำ่ เพศหญิงมีอำยคุ ำดเฉล่ียเมอ่ื แรกเกิดสงู กวำ่ เพศชำย ซง่ึ ตำ่ กวำ่ ระดบั ประเทศเลก็ นอ้ ย

(1.2) แนวโนม้ ของสถานการณ์
(1.2.1) โครงสร้ำงประชำกรของจังหวัดชัยนำทมีประชำกรผู้สูงอำยุ (อำยุ 60 ปีขึ้นไป)
ร้อยละ 20.76 ซงึ่ มีแนวโน้มเพม่ิ สูงขนึ้
(1.2.2) กระแสกำรเปล่ียนแปลงและระบบทุนนิยม ส่งผลทำให้เกิดกำรเจ็บป่วย พิกำร
เสียชีวติ มีภำระค่ำใช้จ่ำยทำงด้ำนสุขภำพและกำรสูญเสียทำงเศรษฐกิจ แนวโน้มปัญหำท่ีเพ่ิมขึ้นจำกโรคที่ป้องกันได้
และพฤติกรรม ท่ีสำคัญ ได้แก่ โรคเบำหวำน โรคควำมดนั โลหติ สงู โรคหวั ใจ โรคหลอดเลอื ดสมอง และโรคมะเรง็
(1.2.3) ข้อมูลสถำนะสุขภำพ จังหวัดชัยนำทมีอัตรำเพ่ิมตำมธรรมชำติมีแนวโน้มลดลง ในปี
2559 มีอตั รำเพ่ิมตำมธรรมชำติ -0.35 ซง่ึ ตำ่ กวำ่ ระดบั ประเทศ

๔๓

36

(1.2.4) อำยุคำดเฉลี่ยเม่ือแรกเกิดของจังหวัดชัยนำท ในปี 2562 เพศชำยมีอำยุคำดเฉลี่ย
เม่ือแรกเกิดเท่ำกับ 71.53 ปี เพศหญิงมีอำยุคำดเฉลี่ยเมื่อแรกเกิด เท่ำกับ 77.80 ปี ซ่ึงสูงกว่ำเพศชำย อำยุคำด
เฉล่ียเมอื่ แรกเกิดของจังหวัดชัยนำทต่ำกว่ำระดับประเทศเล็กนอ้ ย

(1.2.5) สำเหตุกำรตำยของประชำชนของจังหวัดชัยนำทที่สำคัญ ในปี 2562 ได้แก่ มะเร็ง
ทุกชนิด โดยมีอัตรำตำย 124.56 ต่อประชำกรแสนคน (สูงสุดได้แก่ มะเร็งตับ รองลงมำมะเร็งปอด, มะเร็งเต้ำนม,
มะเร็งลำไส้ และมะเร็งมดลูก) รองลงมำได้แก่ โรคหลอดเลือดสมอง, ปอดบวม, โรคติดเชื้อและปรสิต, และโรคหัวใจ
ขำดเลือดฯ คิดเปน็ อัตรำ 87.68, 81.33, 70.14 และ 47.16 ต่อประชำกรแสนคน ตำมลำดบั

(1.3) ประเดน็ ปญั หาตามลาดับความสาคญั
จังหวดั ชัยนำทไดร้ ะดมควำมคิดจำกผเู้ ก่ียวขอ้ ง ผมู้ ีส่วนได้สว่ นเสีย และภำคเี ครอื ข่ำยร่วมประชุม
สะท้อนข้อมูลปัญหำ วิเครำะห์ปัญหำสุขภำพ และร่วมหำแนวทำงกำรแก้ไขปัญหำ จำกกำรวิเครำะห์ข้อมูลตำม 4 H
ได้แก่ ควำมรุนแรงของโรคท่ีทำให้เสียชีวิตมำกท่ีสุด (High risk), กำรป่วยด้วยโรคที่มีผู้เข้ำรับบริกำรในสถำนพยำบำล
เป็นจำนวนมำก (High Volume), กำรเจ็บป่วยด้วยโรคที่มีค่ำใช้จ่ำยสูง (High cost) และควำมสอดคล้องของโรคท่ี
เป็นปัญหำกับนโยบำยในแต่ละระดับ ได้แก่ ระดับกระทรวงสำธำรณสุข ระดับเขต และระดับจังหวัด (High policy)
เมื่อมีกำรถ่วงน้ำหนักคะแนน ในแต่ละโรค และนำมำจัดลำดับควำมสำคัญของปัญหำ (Priority setting) พบว่ำโรค
และภำวะท่ีเป็นปัญหำสุขภำพท่ีสำคัญของจังหวัดชัยนำท 10 อันดับแรก ได้แก่ โรคมะเร็งทุกชนิด,หลอดเลือดสมอง
(Stroke) ,หลอดเลือดสมอง (Stroke) หัวใจขำดเลือด (STEMI) ,ควำมดันโลหิตสูง ,เบำหวำน ,วัณโรค ,อุบัติเหตุจำกกำรขนส่ง,
ไข้เลือดออก, ปอดบวม และไตวำยเร้ือรงั ตำมลำดบั โดยในชว่ ง 5 ปีที่ผ่ำนมำ (พ.ศ. 2555 - 2559) ข้อมูลจำกกอง
ยุทธศำสตร์และแผนงำน ( กยผ.) กระทรวงสำธำรณสุข อัตรำกำรตำยด้วยโรคและภำวะที่เป็นปัญหำสำคัญของ
ประชำชนในจงั หวัดตอ่ ประชำกรแสนคน ของ 10 อันดบั ดังกล่ำวมแี นวโนม้ ดังนี้

1. โรคมะเรง็ ทกุ ชนิด

ปี จานวนผ้ทู ีไ่ ดร้ ับ จานวนประชากร อัตราป่วยตาย อตั ราการตาย
งบประมาณ การวนิ จิ ฉยั ว่าตาย ของจังหวัด ตอ่ ประชากรแสนคน ทเี่ พิ่มข้น

พ.ศ. ดว้ ยโรค 333,256 ของจังหวดั - 38.30
2555 389 332,737 116.73 -0.9
2556 370 332,313 78.43
2557 425 331,614 77.53 +45.50
2558 408 330,754 123.03 +1.53
2559 412 330,010 124.56 -43.35
2560 268 322,828 81.21 24.63
2561 324 92.63

๔๔

37

2. หลอดเลือดสมอง (Stroke) อตั ราป่วยตาย อตั ราการตาย
ต่อประชากรแสนคน ท่ีเพิ่มขน้
ปี จานวนผทู้ ี่ไดร้ บั จานวนประชากร
งบประมาณ การวินจิ ฉยั วา่ ตาย ของจังหวดั ของจังหวดั -2.59
73.22 +8.81
พ.ศ. ดว้ ยโรค 70.63 +9.52
2555 244 333,256 79.44 -1.28
2556 235 332,737 88.96 -48.89
2557 264 332,313 87.68
2558 295 331,614
2559 290 330,754 38.79
28.72
2560 128 330,010
2561 211 332,828

3. หัวใจขาดเลือด (STEMI)

ปี จานวนผทู้ ไ่ี ด้รับ จานวนประชากร อัตราปว่ ยตาย อัตราการตาย
งบประมาณ การวินจิ ฉัยว่าตาย ของจังหวัด ตอ่ ประชากรแสนคน ทเ่ี พ่ิมขน้

พ.ศ. ดว้ ยโรค 333,256 ของจังหวัด +8.16
2555 102 332,737 30.61 +3.96
2556 129 332,313 38.77 +1.60
331,614 42.73 +2.83
2557 142 330,754 44.33 -8.89
2558 147 330,010 47.16
2559 156 322,828 38.18 อัตราการตาย
2560 126 32.23 ทเ่ี พ่มิ ข้น
2561 132
อตั ราป่วยตาย +13.83
4. ความดันโลหิตสูง จานวนประชากร ต่อประชากรแสนคน -3.59
ปี จานวนผู้ทีไ่ ด้รบั ของจังหวัด -3.60
งบประมาณ การวนิ จิ ฉัยวา่ ตาย ของจังหวัด -2.70
พ.ศ. ดว้ ยโรค 333,256 1.5 +3.65
2555 5 332,737 15.33
2556 51 332,313 11.74
331,614 8.14
2557 39 330,754 5.44
2558 27 330,010 9.09
2559 18 332,828 10.17
2560 30
2561 27

๔๕

38

5. เบาหวาน

ปี จานวนผู้ทไ่ี ด้รบั จานวนประชากร อัตราป่วยตาย อตั ราการตาย
งบประมาณ การวินจิ ฉยั วา่ ตาย ของจังหวดั ต่อประชากรแสนคน ทเ่ี พ่มิ ข้น
333,256 +12.94
พ.ศ. ดว้ ยโรค 332,737 ของจังหวดั -7.19
2555 32 332,313 9.60 -1.18
2556 75 331,614 22.54 -4.2
2557 51 330,754 15.35 -3.61
2558 47 330,010 14.17
2559 33 9.97 อัตราการตาย
2560 21 6.36 ทเ่ี พิม่ ขน้
+0.32
6. วัณโรค -2.70
+2.43
ปี จานวนผูท้ ไ่ี ดร้ บั จานวนประชากร อตั ราป่วยตาย +1.23
งบประมาณ การวินิจฉยั วา่ ตาย ของจังหวัด ต่อประชากรแสนคน -4.21
333,256
พ.ศ. ด้วยโรค 332,737 ของจังหวดั อัตราการตาย
2555 32 332,313 9.60 ทเ่ี พ่มิ ข้น
2556 33 331,614 9.92 -0.85
2557 24 330,754 7.22 -2.36
2558 32 330,010 9.65 -2.65
2559 36 10.88 -3.59
2560 22 6.67 -9.03

7. อุบตั เิ หตุจากการขนส่ง

ปี จานวนผ้ทู ไี่ ด้รบั จานวนประชากร อตั ราป่วยตาย
งบประมาณ การวนิ จิ ฉยั วา่ ตาย ของจังหวดั ตอ่ ประชากรแสนคน
333,256
พ.ศ. ดว้ ยโรค 332,737 ของจังหวัด
2555 115 332,313 34.51
2556 112 331,614 33.66
2557 104 330,754 31.30
2558 95 330,010 28.65
2559 83 25.09
2560 53 16.06

๔๖
39

8. ไขเ้ ลอื ดออก

ปี จานวนผู้ทไ่ี ด้รบั จานวนประชากร อัตราปว่ ยตาย อตั ราการตาย
งบประมาณ การวนิ ิจฉยั วา่ ตาย ของจังหวัด ตอ่ ประชากรแสนคน ท่ีเพม่ิ ข้น
333,256 -
พ.ศ. ด้วยโรค 332,737 ของจังหวัด -0.30
2555 1 332,313 0.30 0
2556 0 331,614 0 +0.17
2557 0 330,754 0 0
2558 1 330,010 0.17 0
2559 0 0
2560 0 0

9. ปอดบวม

ปี จำนวนผ้ทู ่ีไดร้ บั จำนวนประชำกร อตั รำปว่ ยตำย อตั รำกำรตำย
งบประมำณ กำรวินิจฉยั วำ่ ตำย ของจังหวดั ต่อประชำกรแสนคน ทเ่ี พิม่ ขนึ้

พ.ศ. ด้วยโรค 333,256 ของจงั หวดั +5.47
2555 132 332,737 39.61 +6.38
2556 150 332,313 45.08 +12.17
2557 171 331,614 51.46 +17.70
2558 211 330,754 63.63 -34.66
2559 269 330,010 81.33
2560 154 46.67 อตั ราการตาย
จานวนประชากร ทเ่ี พมิ่ ขน้
10. ไตวายเรื้อรัง ของจังหวัด อตั ราป่วยตาย
ตอ่ ประชากรแสนคน -3.88
ปี จานวนผู้ท่ีได้รับ 333,256 +0.92
งบประมาณ การวินิจฉยั ว่าตาย 332,737 ของจังหวดั +4.85
332,313 15.30 +3.70
พ.ศ. ดว้ ยโรค 331,614 11.42 -9.65
2555 51 330,754 12.34
2556 38 330,010 17.19
2557 41 20.86
2558 57 11.21
2559 69
2560 37

๔๗
40

(2) ผสู้ ูงอายุ

(2.1) สถานการณ์ปจั จุบนั และแนวโนม้

จังหวัดชัยนำท เป็น สังคมผู้สูงอำยุตั้งแต่ปี 2537 และมีแนวโน้มสูงข้ึนทุกปี ปี 2557 -
2563 รอ้ ยละ 18.8 19.5 20.1 และ 23.08 ตำมลำดับ (กรมกำรปกครอง, 2557 - 2563) ซง่ึ สูงกว่ำค่ำร้อย
ละของประเทศไทย (ประชำกรกลำงปี พ.ศ. 2563 ของประเทศ ผู้สูงอำยุ 11.136 ล้ำนคน คิดเป็นร้อยละ
16.73 ของประชำกรรวม) และก้ำวสู่สังคมผู้สูงอย่ำงสมบูรณ์ รวมทั้งจำกกำรคำนวณของสำนักคณะกรรมกำร
พัฒนำเศรษฐกิจและสังคมแห่งชำติ, 2555 ผลกำรคำดประมำณประชำกรไทย พ.ศ 2553 - 2583 จังหวัดท่ีมดี ัชนี
กำรสูงวัยมำกที่สุด 10 อันดับแรก พ.ศ.2562 พบว่ำจังหวัดชัยนำทติดอันดับท่ี 6 ของประเทศ และจำกข้อมูล
สถำบันวิจัยประชำกรและสังคม มหำวทิ ยำลัยมหิดล ในปี พ.ศ.2557 พบว่ำ ดัชนีกำรสูงวัยของจังหวัดชัยนำทสูงกว่ำ
ประเทศ และจังหวัดในเขตสุขภำพท่ี 3 เมื่อแบ่งผู้สูงอำยุตำมช่วงอำยุ พบว่ำในปี 2559 วัยต้น วัยกลำง วัยปลำย
คิดเป็นรอ้ ยละ 54.76, 29.98 และรอ้ ยละ 15.27 ตำมลำดับ ซ่ึงวัยปลำยมีแนวโน้มสูงขึ้น เมื่อพิจำรณำรำยอำเภอ
พบว่ำทุกอำเภอมีประชำกรสูงอำยุสูงเกินค่ำร้อยละของประเทศ โดยเฉพำะอำเภอมโนรมย์ อำเภอวัดสิงห์อำเภอสรรพยำ
และอำเภอสรรคบุรีเข้ำสู่สังคมสูงอำยุอย่ำงสมบูรณ์ อำเภอมโนรมย์เป็นอำเภอที่มีผู้สูงอำยุวัยปลำย ร้อยละสูงสุด
(รอ้ ยละ 17.03) ดังตำรำง

ตาราง : จานวนและร้อยละของประชากรสูงอายจุ ังหวดั ชัยนาท

ประเทศ จานวนประชากร จานวนประชากร ร้อยละของประชากร
จังหวัด ทง้ั หมด ผสู้ ูงอายุ ผูส้ งู อายุ

ไทย 66,558,935 คน 11,136,059 คน 16.73

จงั หวัดชัยนาท 325,530 คน 75,153 คน 23.08

ท่มี า : กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย ณ 31 ธนั วาคม 2562

๔๘

41

ตาราง : จานวนและร้อยละประชากรสงู อายุ การแบ่งช่วงอายุผู้สูงอายุ รายอาเภอจังหวัดชัยนาท

อาเภอ ประชากร ผู้สงู อายุ วยั ต้น ชว่ งอายุผสู้ ูงอายุ* วัยปลาย
เมือง ทกุ กล่มุ (60 ปีขน้ ไป) (60-69 ป)ี วยั กลาง (อายุ 80 ปีขน้ ไป)
อายุ
จานวน รอ้ ยละ จานวน รอ้ ยละ (70-79 ป)ี จานวน ร้อยละ
70,983 13,337 18.79 7,675 57.55 จานวน ร้อยละ 1,838 13.78
3,824 28.67

มโนรมย์ 32,873 6,917 21.04 3,683 53.25 2,056 29.72 1,178 17.03

วัดสงิ ห์ 25,869 5,233 20.23 2,841 54.29 1,585 30.29 807 15.42

สรรพยำ 42,813 9,437 22.04 4,993 52.91 2,872 30.43 1,572 16.66

สรรคบุรี 65,831 14,222 21.60 7,557 53.14 4,404 30.97 2,261 15.90

หันคำ 55,614 10,549 18.97 6,024 57.10 3,012 28.55 1,513 14.34

หนองมะ 19,659 3,498 17.79 1,891 54.06 1,111 31.76 496 14.18
โมง 17,112 3,314 19.367 1,754 52.93 1,072 32.35 488 14.73

เนินขำม

รวม 330,754 66,507 20.11 36,418 54.76 19,936 29.98 10,153 15.27

ที่มำ : ศูนยบ์ รหิ ำรกำรทะเบยี น ภำค 1 สำขำจังหวดั ชยั นำท ขอ้ มลู ประชำกรกลำงปี ณ วันที่ 31 กรกฎำคม พ.ศ. 2563
* จำแนกตำม พ.ร.บ.ผสู้ ูงอำยุปี 2546

ด้ำนสุขภำพของผู้สูงอำยุจังหวัดชัยนำท จำกกำรวิเครำะห์ข้อมูลที่เก่ียวข้อง 3 ปี ย้อนหลัง ต้ังแต่
ปี 2558 - 2560 พบ ควำมสำมำรถในกำรประกอบกิจวัตรประจำวัน (Activity of Daily Living : ADL)
มีแนวโน้มเป็นกลุ่มติดสังคมมำกขึ้น คือร้อยละ 92.1 94.3 และ 95.1 ตำมลำดับ โดยกลุ่มติดบ้ำนมีแนวโน้ม
ลดลงคือร้อยละ 6.5,4.7 และ 4.0 ตำมลำดับ และกลุ่มติดเตียงมีแนวโน้มลดลง คือร้อยละ 1.4 ,1.1 และ
1.0 ตำมลำดับ โรคที่เป็นปัญหำสำคัญและพบบ่อยในผู้สูงอำยุ 3 อันดับแรก คือ โรคควำมดันโลหิตสูง (ร้อยละ
24.5 18.5 และ 54.0 ตำมลำดับ) โรคเบำหวำน (ร้อยละ 18.4 12.1 และ 26.6 ตำมลำดับ) และภำวะสุขภำพทำงตำ
(ร้อยละ 40.3 20.0 และ 20.0 ตำมลำดับ) ภำวะเสื่อม (Geriatric Syndromes) 3 อันดับแรกคือ ข้อเข่ำเส่ือม (ร้อยละ
46.2 27.2 และ 28.29 ตำมลำดับ) รองลงมำภำวะหกล้ม (ร้อยละ 15.9 18.6 และ 13.2 ตำมลำดับ) และภำวะสมอง
เส่ือม (ร้อยละ 16.1,6.7 และ 8.o ตำมลำดับ) สำหรบั สำเหตุกำรตำยและกำรป่วยกำรตำยจำกโรคหัวใจและหลอดเลือด
ของผู้สูงอำยมุ ีแนวโน้มเพิ่มขน้ึ เร่ือยๆ สำเหตุของโรคกลุ่มน้เี กดิ จำกวิถชี ีวิตและพฤตกิ รรมสุขภำพทไี่ ม่ถูกต้องเหมำะสม
ได้แก่ กำรรับประทำนท่ีมำกเกินพอดี ไม่สมดุล รับประทำนอำหำรรสหวำน มัน เค็ม รับประทำนผักผลไม้น้อย
ใช้เครื่องอำนวยควำมสะดวกมำกขึ้น มีกิจกรรมทำงกำยน้อยลง ไม่ออกกำลังกำย เครียด และพักผ่อนไม่เพียงพอ
ประกอบกับกำรสูบบุหรี่ และกำรด่ืมเครื่องด่ืมท่ีมีแอลกอฮอล์ ซึ่งปัจจัยเสี่ยงด้ำนพฤติกรรมสุขภำพดังกล่ำวส่งผลให้
เกิดภำวะนำ้ หนักเกิน อ้วน ควำมดันโลหิตสูง ไขมันในเลอื ดสูง เบำหวำน และนำไปสกู่ ำรเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด
จึงตอ้ งดำเนนิ กำรเฝ้ำระวังและดำเนนิ กำรปรบั พฤติกรรมของผสู้ ูงอำยุด้ำนกำรดูแลสุขภำพอย่ำงต่อเนอื่ งในปีต่อไป

ในด้ำนกำรดำเนินงำนส่งเสริมและดูแลสุขภำพผู้สูงอำยุยังมีปัญหำด้ำนโอกำส หรือควำมสำมำรถในกำร
เข้ำถึงระบบบริกำรนั้นๆ ในแต่ละระดับจนถึงชุมชนของผู้สูงอำยุ คือมีชมรมผู้สูงอำยุ 425 ชมรม ยังดำเนินกิจกรรม
จำนวน 384 แห่ง (รอ้ ยละ 90.35) ผ่ำนเกณฑช์ มรมผสู้ งู อำยุคุณภำพเพียง จำนวน 127 ชมรม (ร้อยละ 33.07)

๔๙

42

ตำบลท่ีมีระบบกำรส่งเสริมสุขภำพดูแลผู้สูงอำยุระยะยำว จำนวน 53 ตำบล ผ่ำนเกณฑ์และยังไม่หมดอำยุกำรรับรอง
คุณภำพ จำนวน 40 ตำบล (ร้อยละ 75.4) อำเภอ 80 ปี ยังแจ๋ว จำนวน 2 อำเภอ (ร้อยละ 25.00) คลินิกผู้สูงอำยุ
คุณ ภ ำ พ ท ุก โ ร ง พ ย ำ บ ำ ล ผ่ำ น เก ณ ฑ ์ แ ละผ่ำน เกณ ฑ์ ระดับ ดี เลิศ จำน วน 3 แห่ ง (ร้อยล ะ 37.5)
มีอำสำสมัครผู้ดูแล/หมอน้อย หลักสูตร 1 - 3 วัน จำนวน 4,012 คน ผู้ดูแล (Care Giver) หลักสูตร 70 ชั่วโมง
จำนวน 533 คน ผู้จัดกำรดูแลผู้สูงอำยุ (Care manager) จำนวน 92 คน มีวัด จำนวน 272 แห่ง ผ่ำนเกณฑ์วัด
สง่ เสรมิ สุขภำพขนั้ พืน้ ฐำน จำนวน 50 วัด (ร้อยละ 18.53)

(2.2) ประเด็นปัญหาตามลาดบั ความสาคัญ
(2.2.1) กำรเตรียมควำมพร้อมเพื่อรองรับสังคมผู้สูงอำยุอย่ำงสมบูรณ์และรองรับกลุ่ม

ติดสังคมที่มีแนวโน้มเพิ่มข้ึน
(2.2.2) โรคทมี่ ผี ลจำกควำมเสอ่ื มถอยของอวัยวะในผู้สงู อำยเุ พิ่มมำกขนึ้
(2.2.3) ผูส้ ูงอำยุทีม่ โี รคเร้ือรังจำเปน็ ตอ้ งไดร้ บั กำรดแู ลระยะยำว
(2.2.4) ผู้สงู อำยเุ จ็บปว่ ย ติดเตียง และพกิ ำรเขำ้ ถึงบรกิ ำรสุขภำพน้อย
(2.2.5) ระบบบรกิ ำร/บรหิ ำรจดั กำรดแู ลระยะยำวยังไม่เอือ้
(2.2.6) คนอ้วน/โรคอ้วนผสู้ ูงอำยมุ ีพฤติกรรมสุขภำพทพ่ี ึงประสงค์ ร้อยละ 33.74

(ออกกำลังกำยอย่ำงนอ้ ยสัปดำห์ละ 3 วัน คร้ังละ 15- 30 นำที เป็นประจำ (ร้อยละ 49.7)
(2.2.7) กำรจดั สภำพสิง่ แวดล้อมยังไมเ่ อื้อ

(3) คุณแมว่ ัยใส

(3.1) สถานการณ์ปัจจบุ นั และแนวโนม้
สภำพสังคมไทยในปัจจุบัน มีกำรเปลี่ยนแปลงกำรดำรงชีวิตในสังคมจำกครอบครัวขยำย
กลำยเป็นครอบครัวเดี่ยว อีกท้ังสภำพเศรษฐกิจท่ีเปล่ียนไปทำให้พ่อแม่ใช้เวลำในกำรประกอบอำชีพมำกขึ้น ทำให้
มีเวลำในกำรดูแลเด็กและเยำวชนน้อยลง ประกอบกับควำมก้ำวหน้ำของเทคโนโลยีในยุคเครือข่ำยไร้สำย และ
วัฒนธรรมข้ำมชำติ ทำให้เยำวชนถูกกระตุ้นด้วยส่ิงเร้ำมำกมำย นับเป็นวิกฤตในช่วงพัฒนำกำรของชีวิตวัยรุ่นที่ต้องเผชิญ
ดงั จะเห็นไดจ้ ำกแนวโน้มของสถำนกำรณ์ปัญหำที่พบในวัยร่นุ ทง้ั ปญั หำสขุ ภำพ พฤติกรรมเสี่ยงทำงเพศ กำรตั้งครรภ์ใน
วยั รนุ่ ตลอดจนพฤตกิ รรมเสีย่ งอ่ืนๆ เช่น กำรด่มื เหล้ำ สูบบุหรี่ และสำรเสพติด ภำวะสมำธสิ ้ัน กำรติดเกม และอนิ เตอรเ์ น็ต
เป็นต้น โดยเฉพำะอย่ำงยิ่งพฤติกรรมเส่ียงทำงเพศ อำจส่งผลให้เกิดกำรต้ังครรภ์ไม่พึงประสงค์ในวัยรุ่น ตำมมำด้วย
ปัญหำขำดกำรดูแลเอำใจใส่ในระหว่ำงตั้งครรภ์ ส่งผลกระทบต่อภำวะสุขภำพของเด็กท่ีเกิดมำโดยเฉพำะ เรื่อง
พฒั นำกำรทำงสตปิ ัญญำและอำรมณ์ เม่อื เตบิ โตเปน็ วยั รนุ่ ก็เส่ียงต่อกำรเข้ำส่วู งจรของกำรตง้ั ครรภ์ไม่พึงประสงค์อกี
จังหวัดชัยนำทได้ดำเนินงำนป้องกันกำรต้ังครรภ์ในวัยรุ่น โดยบูรณำกำรกับภำคส่วน
ท่ีเก่ียวข้อง โดยในระดับอำเภอได้ดำเนินงำนอำเภออนำมัยกำรเจริญพันธุ์ซ่ึงขับเคลื่อนภำยใต้ District Health
System โดยเชอ่ื มโยงกับองค์กรปกครองส่วนท้องถนิ่ โรงเรียนและชุมชน สำหรับในสถำนบริกำรสำธำรณสุขได้จัดให้
มีระบบบริกำรสุขภำพท่ีเป็นมิตรสำหรับวัยรุ่นและเยำวชน (คลินิกวัยรุ่น) จำกผลกำรดำเนินงำนด้ำนอนำมัยแม่ และ
เด็ก ปี 2560 - 2563 พบว่ำ มีมำรดำคลอดอำยุ 10-14 ปี จำนวน 7,869 คน ปี 2560 จำนวน 7,901 คน
ปี 2561 จำนวน 7,753 คน ปี 2562 จำนวน 7,766 คน ปี 2563 และจำกกำรสำรวจพฤติกรรมที่สัมพันธ์กับ
กำรติดเชื้อเอชไอวีในนักเรียน พบว่ำ วัยรุ่นอำยุ 5 - 24 ปี ติดเชื้อ HIV จำนวน 8 รำย อยู่ในควำมดูแลของ รพ.
ชัยนำทนเรนทร 4 รำย รพ.มโนรมย์ 1 รำย รพ.สรรคบุรี 1 รำย และรพ.หันคำ 2 รำย (ที่มำ รำยงำน NAP Web
Report สปสช. ณ 31 ก.ค. 2563)

๕๐

43

คดีเสพสำรเสพติด จำนวน 274 รำยอยู่ในพ้ืนที่ อ.เมืองชัยนำท 114 รำย อ.มโนรมย์ 55 รำย อ.
หนองมะโมง 42 รำย อ.สรรคบุรี 31 รำย อ.สรรพยำ 17 รำย อ.เนินขำม 7 รำย อ.วัดสิงห์ 4 รำย อ.หันคำ 4 รำย
เข้ ำ รั บ ก ำร บ ำ บั ด ร ะ บ บ ส มั ค ร ใจ ใน ส ถ ำ น พ ย ำ บ ำ ล 1 2 0 ร ำย ศู น ย์ ป รั บ เป ลี่ ย น /ชุ ม ช น บ ำบั ด
50 รำย

ตาราง : คดียาเสพติดในกลมุ่ เยาวชน 1 – 25 ปี

เขา้ รับการบาบัดระบบสมคั รใจ
ปี คดยี าเสพติดกลุม่ เยาวชน

สถานพยาบาล ศูนยป์ รบั เปล่ยี น / ชมุ ชนบาบัด

2561 676 339 234
2562 726 341 151
2563 274 120 50

ทีม่ ำ : รำยงำนยำเสพตดิ กลมุ่ งำนควบคุมโรคไม่ตดิ ต่อ สสจ.ชยั นำท ณ 31 ก.ค. 2563

สถานการณ์การตั้งครรภใ์ นวยั รนุ่

อตั รำคลอดมชี พี ในหญิงอำยุ 10 – 14 ปี คงท่ี จำก 1 รำย เหลือ 0 รำย (0/เกณฑ์ <0.5 ในปี 2569)
รำยงำนกำรเฝ้ำระวังอตั รำกำรคลอดมีชีพในหญงิ อำยุ 10 – 14 ปี ปี 2560 – 2563 จังหวดั ชยั นำท

ปี จำนวนหญงิ อำยุ 10 – 14 จำนวนคลอดมีชีพ อตั รำ : ปชก หญงิ อำยุ 10
ปี – 14 ปี 1,000 คน

2560 7,869 8 1.02 (1.3)

2561 7,901 9 1.14 (1.2)

2562 7,753 1 0.13 (1.1)

2563 7,766 0 0

ที่มำ : ระบบคลังข้อมูลด้ำนกำรแพทย์และสุขภำพ (Health Data Center : HDC) ปี 2 560 - 256 3
ณ 31 ก.ค. 2563