นาฏศิลป์กัมพูชา

กัมพู ชา

สมาชิกในกลุ่ม



ประจำภาคเรียนที่2 ปีการศึกษา2565
โรงเรียนเบญจมราชูทิศ จังหวัดนครศรีธรรมราช

ก

กัมพูชา

คำนำ

หนังสือ E-book ฉบับนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชา
ศ32102 จากการศึกษาค้นคว้าและเขียนนำเสนอโดยมี
วัตถุประสงค์เพื่อเสนอเรื่องราว ประวัติความเป็นมา วิธีการ
แสดง เครื่องแต่งกาย เครื่องดนตรี และโอกาสที่ใช้ในการ
แสดง ของประเทศกัมพูชา

การจัดทำหนังสือ E-book ฉบับนี้ผู้เขียนได้มีการรวบรวม
ข้อมูลจากหนังสือเรียนรายวิชานาฏศิลป์ และบทความทาง
อินเตอร์เน็ต และผู้เขียนหวังว่าหนังสือ E-book ฉบับนี้จะช่วย
เป็นแนวทางให้แก่ผู้ที่สนใจได้เข้าใจถึงวัฒธรรมการแสดงของ
ประเทศกัมพูชามากยิ่งขึ้น

ข

กัมพูชา

สารบัญ

คำนำ ก
สารบัญ ข
ระบำอัปสรา 1
2
ประวัติการแสดง 3,4
วิธีการแสดง 5
การแต่งกาย 6
เครื่องดนตรี 7
โอกาสที่ใช้ในการแสดง 8,
9

เพิ่มเติม

ระบำอัปสรา

(Apsara Dance)

1

ประวัติการแสดง

สมเด็จพระมหากษัตริยานีกุสุมะนารีรัตน์ พระราชมารดา
ของเจ้าสีหนุ พระนางทรงทำนุบำรุงการละครเขมรให้รุ่งเรือง
พระนางจึงทรงเป็นพระมารดาแห่งนาฏศิลป์กัมพูชาก็ว่าได้ ระบำ
อัปสราเกิดขึ้นด้วยคุณูปการของพระนาง โดยนางอัปสราตัวเอก
องค์แรกคือเจ้าหญิงบุพผาเทวี พระราชธิดาในเจ้าสีหนุ เป็นระบำ
ที่กำเนิดขึ้นเพื่อเข้าฉากภาพยนตร์เกี่ยวกับนครวัดที่กำกับโดย
Marchel Camus ชื่อเป็นภาษาฝรั่งเศสว่า L"Oiseau du
Paradis ก็คือ The Bird of Paradise หลังจากนั้นระบำ
อัปสราก็เป็นระบำขวัญใจชาวกัมพูชา ใครได้เป็นตัวเอกในระบำ
อัปสรานั้นเชื่อได้ว่าเป็นตัวนางชั้นยอดแห่งยุคสมัย

นครวัดเป็นอุดมคติแห่งชาติกัมพูชา นางอัปสราในนครวัด
ก็เป็นอุดมคติแห่งสตรีเขมร ดังนั้นการชุบชีวิตนางอัปสราออก
มาเป็นระบำระดับชาตินั้นมีความหมายในเชิงชาติพันธุ์นิยม เพื่อ
ให้เข้าถึงสัญลักษณ์สูงสุดแห่งสตรีแขมร์

2

วิธีการแสดง

ในระบำนางอัปสราส่วนใหญ่มีการประดิษฐ์เป็นลักษณะ
การแสดงเฉพาะ คือ นาฏนาฏยลักษณ์ โดยลอกเลียนแบบจาก
ภาพศิลาจำหลักของนางอัปสราที่พิพิธภัณฑ์ประติมากรรมจาม
นครดานัง แล้วนำมาประดิษฐ์เป็นชุดการแสดงระบำนางอัปสรา

3

วิธีการแสดง

ตัวอย่างท่ารำ

ท่าที่ 1 เนียงอัปสราดำเนิร ( นางอัปสรก้าวเดิน)
ท่าที่ 2 เนียงอัปสราเปือดขาง ( นางอัปสรบิดข้าง)
ท่าที่ 3 เนียงอัปสราอาตึสเตียน (นางอัปสรอธิฐาน)
ท่าที่ 4 เนียงอัปสราจูนปอร (นางอัปสรส่งพร)
ท่าที่ 5 เนียงอัปสราบังกมกรอม (นางอัสรบังคมล่าง)
ท่าที่ 6 เนียงอัปสราลืกว็องมุขประกับ (นางอัปสรตั้งวงหน้าคว่ำ)
ท่าที่ 7 เนียงอัปสราลืกว็องมุข (นางอัปสรตั้งวงหน้า)
ท่าที่ 8 เนียงอัปสราลืกว็องบันตูล (นางอัสรตั้งวงทูล)
ท่าที่ 9 เนียงอัปสราลืกว็องมุขประกับ (นางอัปสรตั้งวงหน้าคว่ำ)
ท่าที่ 10 เนียงอัปสราลืกว็องมุข (นางอัปสรตั้งวงหน้า)
ท่าที่ 11 เนียงอัปสราลืกว็องบันตูล (นางอัสรตั้งวงทูล)
ท่าที่ 12 เนียงอัปสราอรฤเตือย (นางอัปสรดีใจ)
ท่าที่ 13 เนียงอัปสราโจลรูป (นางอัปสรเข้ารูป)
ท่าที่ 14 เนียงอัปสราจอลกรอย (นางอัปสรทิ้งข้างหลัง)
ท่าที่ 15 นียงอัปสราลืกว็องมุขประหาล (นางอัปสรตั้งวงหน้าหงาย)
ท่าที่ 16 เนียงอัปสราเฮาะเฮิร (นางอัปสรเหาะเหิร)

4

เครื่องแต่งกาย

ชุดแต่งกาย

เครื่องแต่งกายของนางอัปสรามี
พื้นฐานมาจากลัทธิเทวทัตตาม
ภาพสลักนูนต่ำของนครวัด พวก
เขาสวมเสื้อสำพอตสราบัปซึ่งเป็น
ผ้าไหมชนิดหนึ่งที่มีการจับจีบ
อย่างประณีตที่ด้านหน้า

เครื่องประดับ

-สวมมงกุฎสามแฉกที่ห้อยมาลัย

-ปกเสื้อสีแดงประดับด้วยเครื่องประดับทองแดงอย่างละเอียดและลูกปัด

-ต่างหูแบบห้อยที่มัดเป็นช่อตามเนื้อผ้ายาวเกือบถึงไหล่ ต่างหูห้อยเหล่านี้

ส่วนใหญ่ทำเป็นรูปดอกไม้

-สร้อยข้อมือจะประดับด้วยเพชรที่สวยงาม หรืออาจเป็นทองแดงหนาขด

เหมือนสปริง

นอกจากนี้อาจพบนางอัปสราสวมพวงมาลัยดอกมะลิและสวมสร้อย 5
ประดับที่ข้อเท้า

เครื่องดนตรี

ดนตรีที่ใช้นั้นเป็นวงเปินเพียต (ปี่ พาทย์
หรือพิณพาทย์) โดยมีหลักมาจากแหล่ง
เดียวกัน คือ ระนาด ฆ้องวง ปี่ ตะโพน กลอง
ทัด โทน ฉิ่ง ฉาบ กรับ เหมือนกับวงปี่ พาทย์
เครื่องห้าทุกประการ

6

โอกาสที่ใช้
ในการแสดง

ในอดีต ระบำเทพอัปสราจะแสดงเฉพาะในพระราชวัง
และให้ขุนนางรับชมเท่านั้น แต่ปัจจุบัน เมื่อหน่วยงานการ
ท่องเที่ยวกัมพูชาพัฒนา ระบำเทพอัปสราได้รับการนำออก
แสดงอย่างกว้างขวาง จนกลายเป็นเอกลักษณ์วัฒนธรรม
ของประเทศกัมพูชาเพื่อให้นักท่องเที่ยวทุกคนเมื่อเดินทางไป
เยือนกัมพูชาได้รับชมการแสดงระบำเทพอัปสรา

7

กัมพูชา






8

กัมพูชา

9