SAVE
Body graphic design uses projection
mapping to reflect threatened animals
and endangered species.
การออกแบบลายกราฟกิ บนเรอื นรา่ งโดยใช้โปรเจคช่นั แมปปิง้
เพ่อื อนุรักษส์ ตั วท์ ถี่ กู คกุ คาม และสตั ว์ใกล้สูญพนั ธ์ุ
ศริ วิ ิภา พันสวสั ดิ์ฃล
คณะสถาปตั ยกรรมศาสตร์ ศลิ ปะและการออกแบบ
สาขาออกแบบสอ่ื นวตั กรรม มหาวิทยาลัยนเรศวร
Jungle Cat แมวปา่ ยังคงมีสถานภาพใกล้สูญพันธอ์ุ ย่างย่ิงในไทย เนอื่ งจากปจั จุบันยังไม่มี
ผู้เช่ียวชาญทีศ่ ึกษาเรอื่ งนอ้ี ยา่ งจริงจงั และมขี อ้ มูลทางวชิ าการท่คี ่อนข้างน้อย
มาก ท�ำ ใหไ้ ม่สามารถรับรกู้ ารมอี ยู่ของประชากรแมวป่าไดอ้ ย่างแน่ชดั นอกจาก
น้ี ยงั มีการค้นพบแมวปา่ ตัวลา่ สดุ ในเขตรกั ษาพนั ธส์ุ ัตว์ปา่ อมก๋อย จ.เชียงใหม่
ซ่ึงแมวป่ายงั คงถกู คุกคามโดยมนษุ ยเสมอมา ถูกล่าเพือ่ นำ�ไปเลี้ยงและล่าเพอื่ น�ำ
ไปขาย
ความหมายของลายการฟิก : โครงกระดกู ผหู้ ญงิ มหี นามแหลมคมประดับผม มือ
ขา้ งหนึ่งลบู หวั แมวป่า มอื อีกข้างถอื ปืน และแมวป่าใสป่ ลอกคอทที่ ำ�จากหนาม
แหลมคม
ตำ�แหน่งของลายกราฟกิ : “หลังคอ” เนอื่ งจากมนุษยจ์ บั จองแมวปา่ เพอ่ื แสดง
ความเปน็ เจ้าของโดยการสวมใสป่ ลอกคอ
แมวป่า/เสือกระตา่ ย
Bryde’s whale
ความหมายของลายการฟิก : ปลาเล็กท่เี ป็นอาหารวาฬบรูด้าโดนชาวประมงลา่ ไปขาย
ในขนาดทว่ี าฬบรดู า้ ก�ำ ลังว่ายตามปลาเล็กพวกนนั้ ไป เพอ่ื กนิ เป็นอาหาร
ตำ�แหน่งของลายกราฟกิ : “กระเพาะอาหาร” เน่อื งจากวาฬบรูดา้ ขาดสารอาหาร
เพราะชาวประมงล่าปลาเลก็ ทีเ่ ปน็ อาหารไปจนหมด ท�ำ ให้วาฬบรดู ้าไมม่ ีอาหารกนิ เพ่อื
ประทังชวี ิต
วาฬบรูด้าอยใู่ นสถานภาพสตั วท์ เ่ี สยี่ งตอ่ การสญู พันธ์ุ เพราะมภี ยั คุกคามต่าง ๆ
เช่น ภัยธรรมชาติ ชาวประมงจบั ปลาทเี่ ป็นอาหารของวาฬบรดู า้ ไป ท�ำ ใหว้ าฬบรูด้า
ขาดแคลนอาหาร ขยะที่ทิ้งลงน�ำ้ ทำ�ให้น้ำ�เสยี เกดิ มลพษิ ทางท้องทะเลทำ�ใหก้ ารเปน็
อยขู่ องวาฬบรูด้ายากขึ้น ซ่งึ หากวาฬบรูด้า หายไปจากพนื้ ท่ีดงั กลา่ ว ก็จะเปน็ การ
สะท้อนถึงส่งิ แวดล้อมทเ่ี ส่ือมโทรมในพ้นื ทน่ี น้ั ๆ
Sambar deer ปัจจุบนั ประชากรของกวางปา่ ยงั มีอย่มู าก ในอินเดยี คาดว่ามอี ยูร่ าว 50,000 ตัวไอ
ยูซีเอ็นประเมนิ ว่าอยใู่ นระดับ “เสีย่ งสญู พนั ธ์”ุ ไซเตสยงั ไมจ่ ดั ประเภทการคุ้มครอง ใน
เมอื งไทยเปน็ สตั ว์ปา่ คมุ้ ครอง
ความหมายของลายการฟกิ : กวางป่าแบง่ เปน็ 2 ฝง่ั ฝงั่ 1 เปน็ หนา้ กวางป่าปกติ
อีกฝั่งเป็นโครงกระดกู ที่มไี ฟลกุ ไหมช้
ตำ�แหน่งของลายกราฟิก : “ตน้ ขาด้านหลงั ” เนื่องจากเวลาท่เี กดิ ไฟปา่ กวางปา่ สว่ น
มากวิง่ หนไี ฟป่าไม่ทนั เพราะมองไม่เหน็ ไฟป่าท่ลี กุ ไหม้
Chinese White Dolphins
สาเหตุที่ทำ�ใหโ้ ลมาสีชมพูมจี ำ�นวนลดลงน้ัน ประกอบดว้ ยสาเหตุหลายประการ ไมว่ า่ จะเป็น
สาเหตจุ ากการท�ำ ประมง ธรุ กิจการท่องเทย่ี ว มลพิษในท้องทะเล อุบตั ิเหตุทางทอ้ งทะเล
ถูกคกุ คามโดยสารเคมีท่ีมนษุ ย์ปล่อยลงทะเล ซึ่งการกระทำ�ดังกลา่ วสง่ ผลกระทบต่อโลมา
สีชมพูเปน็ อย่างมาก
ความหมายของลายการฟกิ : โลมาสชี มพูสวมใสถ่ ังออกซเิ จน ทกี่ �ำ ลังวา่ ยน้ำ�ขึ้นไปเหนือนำ�้
เพื่อหายใจในอากาศบริสทุ ธ์ิ
ตำ�แหน่งของลายกราฟกิ : “ระหว่างกลางปอด” เนื่องจากโลมาสีชมพูได้ถกู ทำ�ลายโดยมิล
พษิ ทางน�้ำ ถึงไม่มีอากาศหายใจ
สาเหตทุ ท่ี �ำ ให้หมาจงิ้ จอกใกล้สูญพนั ธุน์ นั้ มีท้ังภยั ธรรมชาติ การถูก
คกุ คามจากกลุม่ มนษุ ย์ การถูกลา่ จากสัตว์ใหญ่ และยังถูกลา่ เพอื่ นำ�เอา
หนงั หมาจ้งิ จอกไปท�ำ เป็นเครื่องประดับ เป็นทนี่ ิยมอยา่ งมากในกลุ่มคนช้นั
สงู
ความหมายของลายการฟกิ : โครงกระดกู ผหู้ ญงิ ผมยาวสวมหมวกท่ีท�ำ
จากหมาจง้ิ จอกและพันผ้าพนั คอทที่ ำ�มาจากหนังหมาจงิ้ จอก มดี อกไม้
และหนามรอบ ๆ สอื่ ถึงความสวยงามท่ีเจ็บปวด
ตำ�แหนง่ ของลายกราฟิก : “ระหวา่ งกลางไหปารา้ ” เนอ่ื งจากหมาจิ้งจอก
สว่ นใหญ่จะถกู น�ำ ไปท�ำ ผ้าพันคอ หรอื เครอื่ งประดับตา่ ง ๆ
Hammerhead shark
ฉลามหวั ค้อนถูกจับตดั ครบี ไปขาย และถกู คกุ คามนำ�เอาเนอ้ื สว่ นครีบมาทำ�เป็นอาหารในเมนูหฉู ลาม ส่งผลกระทบถึงขนั้ วกิ ฤตตอ่ ประชากรปลาฉลาม หลายองคก์ รท่วั โลกตระหนกั
ถงึ ปัญหาการคุกคาม ประชากรปลาฉลามถอื วา่ เปน็ สว่ นหน่งึ ทบี่ ่งบอกถงึ ความสมดุลของระบบนเิ วศใต้ท้องทะเล และมหาสมทุ รท่ัวโลก นอกจากนีป้ ลาฉลามหวั คอ้ นยงั มคี วาม
ส�ำ คญั ต่อระบบหว่ งโซอ่ าหาร และจดั เป็นผู้ล่าหรอื ผูบ้ ริโภคระดับสูงสุด ซง่ึ มจี ำ�นวนน้อยในธรรมชาติ
ความหมายของลายการฟกิ : ฉลามหวั ค้อนอ้าปากเพอ่ื กนิ ปลา
เล็ก แต่มนุษยก์ ำ�ลังจะกินฉลามหัวค้อนเชน่ เดียวกนั
ตำ�แหนง่ ของลายกราฟกิ : “ข้างลำ�ตวั ” เน่อื งจากถูกตัดเน้ือ
สว่ นครบี ไปท�ำ เมนหู ูฉลาม จงึ นำ�ไวท้ ่บี ริเวณข้างล�ำ ตวั เนือ่ งจาก
ล�ำ ตวั คนก็เปรียบเสมือนสว่ นครบี ของฉลามหัวคอ้ น
cons
erve.
ช้างขาดแคลนพชื ทเ่ี ปน็ อาหาร แหล่งน้ำ� พ้ืนที่ทเ่ี ปน็ ภเู ขามีความลาดชันสงู ท�ำ ให้สภาพถน่ิ อาศยั ทเ่ี หมาะสมของ
ชา้ งมจี ำ�นวนลดลงจากเดิม และถูกลา่ เอาหัวกะโหลก เขาไปขาย เพ่อื ประดบั บา้ น เพราะเช่ือว่าบา้ นไหนมีกะโหลก
หรือเขาชา้ งประดับบ้าน จะมีบารมี และเปน็ ศริ มิ งคลให้แก่บ้านนนั้ ๆ
ความหมายของลายการฟิก : ช้างทีแ่ บง่ เปน็ 2 ฝงั่ ฝัง่ หนง่ึ คอื ชา้ งท่ถี กู ลา่ มโซ อีกฝ่งั คอื หวั กะโหลกทีม่ ี
สรอ้ ย แหวน เงินทอง เต็มไปหมด สื่อถงึ ความรวย และอำ�นาจ
ต�ำ แหนง่ ของลายกราฟิก : “แผน่ หลงั ” เพราะช้างเป็นสัตวท์ อ่ี ยูเ่ บ้ืองหลงั ในการใชช้ ีวิตของคนในสมยั กอ่ น
ไม่ว่าจะเปน็ การรบ การใช้แรงงาน และยังเป็นสตั วค์ บู่ ารมีของกษัตรยิ ์ จงึ นำ�ไว้แผน่ หลงั
Clown Fishes
ปลาการต์ นู สม้ ขาว มกั จะถูกล่าโดยมักแฝงเขา้ มาในคราบนกั ทอ่ งเที่ยวท่ีลงไปเที่ยวด�ำ
นำ�้ ดปู ะการงั ใต้ทอ้ งทะเล ดูปลาการต์ ูนขาวส้ม และมีการเอาออกไปเพือ่ นำ�ไปขาย และ
นำ�ไปเล้ียงประดบั ตามสถานทีต่ ่าง ๆ ถงึ แม้จะมนี ักอนรุ กั ษ์ออกมาปกป้องอยู่อย่าง
เนอื งๆ เปน็ หเู ป็นตา คอยสอดสอ่ งปราบปรามแลว้ ก็ตาม กม็ อิ าจทำ�ใหป้ ญั หาเหล่านี้
หายไป สง่ ผลใหใ้ นขณะน้ปี ลาการ์ตนู สม้ ขาวกำ�ลงั ส่อวิกฤตสูญพันธุ์
ความหมายของลายการฟิก : ปลาการต์ ูนท่ีวา่ ยน้�ำ อยู่ตวั เดยี ว ในขณะทมี่ นี กั ประดาน�้ำ
มาเจอ จึงใชม้ อื ขว่ งจะจับปลาการต์ ูน
ตำ�แหนง่ ของลายกราฟกิ : “แขน” เน่อื งจาก มอื คือ สว่ นส�ำ คญั ในการจับของ
มนุษย์
ความหมายของลายการฟิก : หวั กระโหลกมนุษยท์ ี่กำ�ลงั อ้าปากจะกนิ ควายปา่
ตำ�แหนง่ ของลายกราฟิก : “หลังบ่า” เนอ่ื งจากควายปา่ ถกู ใชแ้ รงงานจากมนษุ ย์ และบา่ คอื สว่ นทีแ่ บกรับความ
หนกั หรือความเจบ็ ปวดในการทำ�งาน
ควายป่าถูกลา่ เพ่อื เอาเนือ้ มารบั ประทานเปน็ อาหาร และเอาเขาทส่ี วยงามไปขาย ประดบั บา้ น และอีกปัญจัยหนงึ่ คือ
การตดิ เช้อื เนือ่ งจากไปผสมพันธ์กุ บั ควายบา้ นท�ำ ให้ควายป่าตดิ โรคตา่ ง ๆ จากควายบา้ น ควายปา่ จึงมจี �ำ นวนลด
ลงมากย่ิงข้นึ
เต่าทะเล ที่กระจายพนั ธุ์อยู่แถบนา่ นน้ำ�ทะเลไทย มจี ำ�นวนท่ีนอ้ ยลงอย่างมาก เนอ่ื งจาก
การทำ�ประมงเกินขนาด ปริมาณความต้องการกระดอง และเนอ้ื เตา่ ทะเลเพื่อทำ�การสง่
ออก อีกปัจจยั คอื ขยะทมี่ นุษย์ท้งิ ลงทะเล ท�ำ ใหเ้ กดิ การสญู เสยี พื้นทว่ี างไขต่ ามแนว
ชายหาด
Sea turtle
ความหมายของลายการฟิก : เตา่ ท่ถี กู แห่รัด คอ ขา ไว้ทำ�ให้ว่ายน�้ำ ยากล�ำ บาก และเตา่
ก�ำ ลังคาบกระปอ๋ ง เพราะนกึ วา่ เป็นอาหารท่ีกนิ ได้
ตำ�แหนง่ ของลายกราฟิก : “ต้นขา” เพราะเต่าติดแห่ไมส่ ามารถเคลื่อนไหวได้ จงึ น�ำ ไว้
บริเวณต้นขา ซง่ึ เป็นอวยั วะส�ำ คญั ในการเคลอื่ นที่
“นกเงอื ก” เปน็ สัญลักษณแ์ ห่ง “ รักแท้” เพราะเมอ่ื นกเงือกจบั คู่ผสม
พันธุ์กันแลว้ จะผกู พนั กันแค่ 2 ตวั ตลอดชวี ิต จะใชช้ วี ติ คแู่ บบ “ผวั เดยี ว
เมยี เดียว” จนแกเ่ ฒา่ หรอื กว่าจะตายจากกัน และตวั ผยู้ งั มลี กั ษณะของ
หวั หน้าครอบครวั ท่ีดี คอยหาอาหารใหแ้ ละคอยดูแลปกปอ้ งลกู นกและแม่
นกใหป้ ลอดภัย อย่างไรก็ตามนกเงอื กเพ่ิมประชากรไดน้ อ้ ย หากป่าไมอ่ ุดม
สมบูรณ์และนกเงอื กยังตกเป็นเปา้ หมายของการล่าอยู่
ความหมายของลายการฟิก : นกเงอื กที่มชี วี ติ อยโู่ อบกอดตวั ทีต่ ายไปแล้ว ทเ่ี หลือแตก่ ระดกู ผู้
วจิ ัยวาดใหภ้ าพเปน็ รปู หัวใจจะได้สอื่ ถงึ ความรกั มากขน้ึ
ตำ�แหนง่ ของลายกราฟกิ : “หวั ใจ/อกขา้ งซ้าย” เพราะสือ่ ถงึ ความรกั ตรง ๆ ตัว
SEA COW
พะยูนถกู ลา่ เพ่ือทำ�เปน็ อาหารของมนษุ ย์ และยงั ติดเครอ่ื งมอื
ท�ำ การประมงตาย อีกทง้ั พะยูนยังสามารถทำ�นำ�้ มันเพื่อเอามา
เป็นเช้อื เพลิงได้ ประกอบกบั พะยูนแพรพ่ ันธ์ุได้ช้ามากเนื่องจาก
ขยะ และสารเคมที ี่มนุษยไ์ ด้ท้งิ ลงทะเล นอกจากนมี้ ลพษิ ทกี่ ่อให้
เกิดการเปล่ียนแปลงสภาพแวดล้อมตามชายฝ่ังทะเลได้ทำ�ลาย
แหลง่ หญา้ ทะเล ทเี่ ป็นอาหารของพะยูนเป็นจ�ำ นวนมาก จึงนา่
เป็นหว่ งวา่ พะยนู จะสูญพนั ธุไ์ ปในไมช่ ้าน้ี
ความหมายของลายการฟกิ : น�้ำ สารเคมีทไี่ หลออกจากถัง ลง
ไปโดนพะยนู จงึ ท�ำ ให้พะยนู มบี าดแผลตามตวั
ตำ�แหน่งของลายกราฟิก : “ตน้ แขน” เพราะมนุษยเ์ ปน็ ปจั จยั
สำ�คญั ท่ีปล่อยสารเคมีลงทะเล