เรื่อง สมุทรโฆษคำ ฉันท์ จัดทำ โดย นายธัญ พันธ์ฟอง เลขที่4 ชั้นม.5/2
เป็นการดัดแปลงมาจากสมุทรโฆษชาดก ในปัญญาส ชาดก ซึ่งเป็นชาดกนอกนิบาต แต่เนื้อหาในเรื่องที่พระ ราชครูแต่งนั้น แตกต่างไปจากชาดกอยู่บ้าง ทว่าเมื่อ สมเด็จพระมหาสมณเจ้าฯ ทรงแต่ง พระองค์ได้ดำ เนิน ตามปัญญาสชาดกจนจบเรื่อง ที่มา
ผู้แต่ง พระมหาราชครู สมเด็จพระนารายณ์มหาราช และสมเด็จ พระมหา สมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส
จุดมุ่งหมายในการแต่ง สมุทรโฆษคำ ฉันท์มีจุดประสงค์แต่งขึ้นเพื่อใช้เป็นบทพากย์ หนัง เนื้อเรื่องได้มาจากสมุทรโฆสชาดกในปัญญาสชาดก กล่าวถึงการผจญภัยที่สนุกสนานตื่นเต้นของพระสมุทรโฆษ และนางพินทุมดี ที่ได้พระขรรค์วิเศษพาเหาะไปเที่ยว ยังที่ต่างๆได้ครั้นพระขรรค์ถูกลักไป ทั้งสองก็ต้องพลัดพรากจากกัน ต่างผจญภัยต่อไปอีกจนสามารถกลับนครได้
รูปแบบคำ ประพันธ์ คาประพันธ์ในสมุทรโฆษคำ ฉันท์ คือ คาฉันท์ ประกอบด้วยกาพย์ และฉันท์ กาพย์ที่ใช้แต่งมี 2 ชนิดซึ่งมีจ านวนมากถึง 2 ใน 3 ส่วนของเรื่อง มี 2 ชนิด คือ กาพย์ฉบัง 16 และกาพย์ สุรางคนางค์28 กาพย์ฉบัง 16 มีมากที่สุดและแสดงให้เห็น ความ เชี่ยวชาญของกวีในการแต่งกาพย์ชนิดนี้ คือ แต่งในตอนที่มีขนาด ยาวและแต่ง เป็นกลบทก็มี
เนื้อเรื่องโดยสังเขป เนื้อของวรรณคดีเรื่องสมุทรคำ ฉันท์ อาจแบ่งโดย ดังนี้ ๑.เป็นบทประณามพจน์ สรรเสริญคุณพระรัตนตรัย เทพตรีมูรติ และสรรเสริญพระเกียรติคุนของพระมหากษัตริย์ ๒.เป็นบทพระราชปราภถึงพระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นพระ สมุทรโฆษจากนั้นกล่าวถึงมูลเหตุในการประพันธ์ว่าทรงโปรดให้ แต่งขึ้นเพื่อเล่นหนังใหญ์ ๓.เป็นสังเขปเนื้อเรื่อง มีลัดษณะคล้ายกับ สูตรสถานี ในยวน พ่ายโคลงดั้นที่เล่าเรื่องย่อ มีกษัตริย์ชื่อพินทุทัตครองเมื่อง พรหมบุรี แล้วกล่าวถึงพระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นพระ สมุทรโฆษโอรสของท้าวพินทุทัต
๔.เป็นบทไหว้ครูเล่นหนังและดำ เนินเรื่อง ซึ่งได้พรรณนาความงามของเมื่องรมยบุรี เมื่องพรหมบุรี ๕.เป็นการขยายความสังเขปเรื่องหรือสูตรสถานีตอนต้นเรื่องและ ดำ เนินเรื่องไปจนจบกระบวนความ ๖.เป็นการประชุมชาดก หรือที่เรียกว่าสโมทาน คือกล่าวตัวละคร ต่างๆ
คุณค่า ๒.ด้านสังคมและวัฒนธรรม สะท้อนสภาพชีวิตความเป็นอยู่ของคนสมัยกรุง ศรีอยุธยา เช่น ความเชื่อในเวรกรรมการบนบานศาล กล่าว การตั้งโรงทาน ตลอดจนการละเล่นของไทย ได้แก่ การเล่นแข่งวัวเกวียน จระเข้กัดกัน แรดชนกัน เป็นต้น ๑.ด้านวรรณศิลป์ กวีได้เลือกสรรกระบวนคำ และกระบวนความ ได้ไพเราะสละสลวยรวมถึงกานเลือกใช้ลีล่าฉันท์ได้เหมาะสม กับลีล่าและอารมณ์ของเนื้อเรื่อง