คู่มือประชาชน

ขอ มลู ทางบรรณานุกรมของสำนกั หอสมุดแหงชาติ

National Library of Thailand Cataloging in Publication Data

โกวิทย พวงงาม.
คมู อื ประชาชนสำหรบั การรบั รขู า วสารและการมสี ว นรว มในการบรหิ ารกจิ การขององคก รปกครอง

สวนทองถิ่น. -- กรุงเทพฯ : กรมสงเสรมิ การปกครองทองถน่ิ , 2552.
48 หนา .
1. องคก รปกครองสว นทอ งถน่ิ . 2. การมสี ว นรว มทางการเมอื ง. 3. ขอ มลู ขา วสารของราชการ.

I. ชื่อเร่อื ง.
352.14

ISBN 978-974-458-254-6

ชือ่ หนงั สือ คมู ือประชาชนสำหรบั การรับรขู าวสารและการมีสวนรว ม
ผูเขียนเร่ือง ในการบริหารกจิ การขององคกรปกครองสว นทอ งถน่ิ
รองศาสตราจารย ดร.โกวทิ ย พวงงาม
เอกสารประกอบเร่ือง สถาบันวจิ ยั และใหค ำปรกึ ษาแหงมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร
มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร
วาดภาพประกอบและแบบปก ชุดวิจัยโครงการเสรมิ สรางธรรมาภิบาลและความโปรงใส
ปท ี่พิมพ ในองคก รปกครองสว นทอ งถ่ิน
จำนวนพมิ พ กูเกยี รติ ญาติเสมอ
สนับสนนุ โดย พฤษภาคม 2552
10,000 เลม
จัดพมิ พโ ดย โครงการพัฒนาแหง สหประชาชาติ หรอื ยูเอ็นดพี ี (UNDP)
และกรมสง เสริมการปกครองทอ งถนิ่
บรษิ ัท มสิ เตอรกอปป (ประเทศไทย) จำกัด
261/375 ถ.จรญั สนทิ วงศ แขวงบางขุนศรี
เขตบางกอกนอย กรงุ เทพฯ 10700
โทร. 02-800-2290 โทรสาร 02-800-2291
E-mail: [email protected]
Website: www.misterkopy.com

คูมือประชาชนสำหรับ “การรับรขู า วสารและการมีสว นรวมในการบรหิ ารกิจการของ อปท.”

คำนำ

คมู อื ประชาชนสำหรบั การรบั รขู า วสารและการมสี ว นรว มในการบรหิ ารกจิ การ
ขององคกรปกครองสวนทอ งถิน่ (อปท.) จดั ทำขนึ้ โดยมวี ัตถปุ ระสงคเพื่อใหเ ปน
คูมือสงเสริมความรูความเขาใจแกประชาชนในเรื่องชองทางและวิธีการรับรูขอมูล
ขาวสารและวิธีการมีสวนรวมในการบริหารกิจการของ อปท. และเพื่อเปนคูมือ
สงเสริมประชาชนใหตระหนักถึงการรับรูขอมูลขาวสาร และการมีสวนรวมในการ
บริหารกจิ การของ อปท.

การจัดทำคูมือนี้เปนสวนหนึ่งของโครงการศึกษาวิจัยเร่ืองการเสริมสราง
ธรรมาภิบาลและความโปรงใสในองคกรปกครองสวนทองถ่ิน (อปท.) และไดนำ
ขอมูลผลการวิจัยมาพัฒนาเปนคมู อื กบั การองิ ระเบียบ กฎหมายตา ง ๆ ทีก่ ำหนด
ใหประชาชนรับรูขอมูลขาวสารและมีสวนรวมในองคกรปกครองสวนทองถ่ินมาใช
เปนฐาน รวมท้ังขอมูลจากผลการจัดกระบวนการ A-I-C ในพ้ืนที่ อปท.ตนแบบ
ซึ่งไดแก อบต.ดอนแกว อ.แมริม เทศบาลเมืองเมืองแกนพัฒนา อ.แมแตง
จ.เชียงใหม อบต.ทาผา เทศบาลตำบลเกาะคา อ.เกาะคา จ.ลำปาง และ
อบจ.ลำปาง และขอ มลู จากสว นตาง ๆ เหลานน้ี ำมาพฒั นาเรียบเรยี งเปนเนื้อหา
คูมอื โดยไดใชภ าพการตนู ประกอบเนอื้ หา เพอ่ื กอ ใหเ กดิ ความเขา ใจแกประชาชน
ที่งายขึ้น

หวังวา คูมือฉบับน้ีจะเปนประโยชนสำหรับประชาชนในพ้ืนท่ี อปท.
ท่ัวประเทศในการเขามามีสวนรวมบริหารกิจการขององคกรปกครองสวนทองถิ่น
และในโอกาสนค้ี ณะผจู ดั ทำขอขอบคุณประชาชนและ อปท. ตน แบบทง้ั 5 แหง
ท่ีมีสวนรวมในโครงการศึกษาวิจัย รวมท้ังขอขอบคุณกรมสงเสริมการปกครอง
ทองถ่นิ และ UNDP ที่ใหการสนบั สนุนโครงการศกึ ษาไว ณ โอกาสนีด้ วย

รองศาสตราจารย ดร.โกวทิ ย พวงงาม

หวั หนาคณะผูจ ดั ทำ
สถาบันวจิ ัยและใหคำปรึกษาแหง มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร

2

สารบัญ หนา
5
สวนที่ 1 การรับรูขอมูลขาวสารของประชาชน

ความหมาย ความสำคญั และประโยชน

1. ประชาชนมคี วามสำคัญตอองคก รปกครองสวนทองถนิ่ อยา งไร 5
2. การรับรูขอมูลขาวสารขององคกรปกครองสวนทองถ่ินมีประโยชนกับ
6
ประชาชนอยางไร 7
3. การรบั รูขอมลู ขา วสารขององคก รปกครองสวนทอ งถน่ิ คอื อะไร
4. ประชาชนรบั รขู อ มลู ขา วสารขององคก รปกครองสว นทอ งถน่ิ ในชอ งทางใด 8

ไดบาง 9
5. ประชาชนมสี ทิ ธใิ นการรบั รขู อ มลู ขา วสารขององคก รปกครองสว นทอ งถนิ่

ในเรื่องใดบาง

สวนท่ี 2 การมีสว นรว มของประชาชนในการบรหิ าร 12
งานขององคกรปกครองสว นทอ งถิ่น
12
1. การมีสวนรวมของประชาชนมีความสำคัญตอองคกรปกครองสวน 13
ทองถ่ินอยางไร 14
15
2. การมสี ว นรวมของประชาชนมีประโยชนใ นการบริหารงานขององคกร 18
ปกครองสว นทองถน่ิ อยางไร

3. การมีสวนรว มของประชาชนในการบรหิ ารงานขององคก รปกครอง
สว นทองถน่ิ คอื อะไร

4. ประชาชนจะเขามามสี วนรวมกับองคก รปกครองสวนทอ งถิน่ ได
อยางไรบาง

5. ประชาชนมสี ิทธิในการมีสวนรวมบริหารองคกรปกครองสว นทอ งถ่นิ
อยางไรบา ง

คมู อื ประชาชนสำหรบั “การรับรูขา วสารและการมสี ว นรวมในการบรหิ ารกจิ การของ อปท.”

หนา

5.1 สิทธิการมสี วนรว มของประชาชนในกระบวนการทำงานของ

สภาทอ งถน่ิ มีอยา งไรบา ง 20

5.2 สิทธิการมสี วนรว มของประชาชนในการวางแผนพัฒนาขององคกร

ปกครองสว นทองถิน่ มอี ยางไรบา ง 22

5.3 สิทธกิ ารมสี วนรวมของประชาชนในการจดั ทำขอ บญั ญตั ขิ ององคก ร

ปกครองสวนทองถนิ่ มีอยา งไรบาง 24

5.4 สทิ ธกิ ารมสี ว นรวมของประชาชนในการรับรูขอบญั ญัติงบประมาณ

ขององคก รปกครองสวนทอ งถนิ่ มีอยา งไรบา ง 27

5.5 สทิ ธิการมสี ว นรวมของประชาชนในการรวมรับรูขอ มูลขา วสาร

เก่ยี วกับการจัดหารายไดและการจัดเกบ็ ภาษีขององคก รปกครอง

สวนทอ งถิ่นมอี ยางไรบา ง 28

5.6 สิทธิการมสี วนรว มของประชาชนในการจดั ซ้อื จดั จางขององคก ร

ปกครองสวนทอ งถน่ิ มีอยา งไรบา ง 30

5.7 สทิ ธกิ ารมสี ว นรว มของประชาชนในการรว มรบั รูขอมูลเกี่ยวกับการเงิน

และบญั ชีขององคกรปกครองสว นทองถนิ่ มอี ยา งไรบาง 32

5.8 สิทธิการมสี ว นรว มของประชาชนในกระบวนการรายงานผลการ

ปฏิบตั งิ านขององคก รปกครองสว นทองถ่นิ มอี ยางไรบา ง 33

5.9 สทิ ธกิ ารมสี วนรวมของประชาชนในการเสนอแนะความคดิ เหน็ และ

ใหค ำปรกึ ษาหารือแกองคกรปกครองสว นทอ งถน่ิ มอี ยางไรบา ง 35

5.10 สทิ ธกิ ารมสี วนรว มของประชาชนในการรเิ รมิ่ และดำเนินกจิ การ

สาธารณะในทองถิ่นมีอยางไรบาง 37

ภาคผนวก 40

4

วตั ถปุ ระสงคของคมู อื

คมู อื ประชาชนสำหรบั การรบั รขู อ มลู ขา วสารและการมสี ว นรว มของประชาชน
ในการบริหารกิจการขององคกรปกครองสวนทองถิ่น (อปท.) มีวัตถุประสงค
ดังนี้

(1) เพื่อใหประชาชนทราบถงึ ชองทางการรับขอมลู ขา วสาร
(2) เพื่อใหประชาชนทราบถึง วิธีการมีสวนรวมในการบริหาร
กิจการขององคกรปกครองสว นทองถน่ิ

(3) เพื่อเปนการกระตุนใหประชาชนตระหนัก และมีความรูสึกผูกพัน

เปน เจาขององคก รปกครองสว นทอ งถน่ิ มากย่งิ ข้ึน
(4) เพ่ือใหประชาชนเห็นความจำเปน และความสำคัญในการมี

สว นรว มบริหารกจิ การขององคกรปกครองสว นทอ งถน่ิ

àÍ¡ÊÒ÷Õè㪌»ÃСͺ¡ÒÃà¢Õ¹¤Ù‹ÁÍ×

1. ÃÑ°¸ÃÃÁ¹ÙÞáË‹§ÃÒªÍҳҨѡÃä·Â ¾.È. 2550
2. ¾.Ã.º.¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒâͧÃÒª¡Òà ¾.È. 2540
3. ¾.Ã.º.Ç‹Ò´ŒÇ¡ÒÃࢌҪè×Íàʹ͢ŒÍºÑÞÞÑμ·Ô ŒÍ§¶Ôè¹ ¾.È. 2542
4. ÃÐàºÕº¡ÃзÃǧÁËÒ´ä·ÂÇ‹Ò´ŒÇ¡ÒèѴ·Óá¼¹¾Ñ²¹Ò¢Í§Í§¤¡ û¡¤Ãͧʋǹ

·ŒÍ§¶Ôè¹ ¾.È. 2548
5. ÃÐàºÕº¡ÃзÃǧÁËÒ´ä·ÂÇ‹Ò´ŒÇ¢ŒÍºÑ§¤Ñº¡ÒûÃЪÁØ ÊÀÒ·ŒÍ§¶èÔ¹ ¾.È. 2547
6. ÃÐàºÕº¡ÃзÃǧÁËÒ´ä·ÂÇ‹Ò´ŒÇ¡ÒþÑʴآͧͧ¤¡Ã»¡¤Ãͧʋǹ·ŒÍ§¶Ôè¹

(©ºÑº·Õè 3) ¾.È. 2549
7. ÃÒ§ҹ¡ÒÃÇÔ¨ÑÂâ¤Ã§¡ÒÃàÊÃÁÔ ÊÌҧ¸ÃÃÁÒÀºÔ ÒÅáÅФÇÒÁâ»Ã‹§ãÊã¹Í§¤¡ û¡¤Ãͧ

ʋǹ·ŒÍ§¶Ôè¹

คูมือประชาชนสำหรบั “การรบั รขู า วสารและการมสี วนรวมในการบรหิ ารกจิ การของ อปท.”

สวนท่ี 1

การรบั รูขอมลู ขา วสารของประชาชน

ความหมาย ความสำคัญ และประโยชน

1 “ประชาชนมคี วามสำคัญตอ
องคก รปกครองสว นทองถนิ่ อยา งไร”

ประชาชนมคี วามสำคญั ตอองคกรปกครองสว นทอ งถ่นิ ดงั ตอไปนี้

1. ประชาชนเปน สมาชกิ ของชุมชนและเมือ่ มสี ทิ ธิ
เลอื กตั้งตอ งเปนผูมหี นา ทไ่ี ปเลือกต้งั ผูบ ริหาร
ทองถ่นิ และสมาชิกสภาทองถ่ิน ทีเ่ ปนคนดี
และมคี วามรู ความสามารถ ใหมาบริหาร
องคกรปกครองสว นทองถน่ิ

2. ประชาชนมีสิทธิในการมีสวนรวมบริหาร
กิจการขององคกรปกครองสวนทองถิ่นต้ังแต
การมีสวนรวมกำหนดแผนงานโครงการ มีสวน
รว มดำเนนิ โครงการ การตดิ ตามและประเมนิ ผล
การทำงานขององคก รปกครองสว นทอ งถน่ิ

3. ประชาชนมีความผูกพันกับชุมชนของตน
เพราะถือเปนเจาของชุมชน ยอมเปนเจาของ
องคก รปกครองสว นทอ งถน่ิ และยอมเปน ผูมี
สวนไดสวนเสียในนโยบาย แผนงานโครงการ
ขององคกรปกครองสวนทอ งถิ่น

6 “การรับรูขอ มูลขา วสารขององคกรปกครอง
สวนทองถิน่ มปี ระโยชนกบั ประชาชนอยา งไร”
2

การรบั รูขอ มูลขา วสารมีประโยชนกบั ประชาชน ดังนี้

รวมคิด
รว มตดั สินใจ

รวมทำ

รวมตดิ ตาม

1. ทำใหประชาชนไดรับความรูความเขาใจในขอมูลขาวสารขององคกรปกครองสวน
ทอ งถ่ินและรเู ทา ทันตอ เหตกุ ารณ

2. ทำใหป ระชาชนเกดิ การเรยี นรสู ทิ ธขิ องตนเอง และสามารถใชส ทิ ธใิ นการมสี ว นรว ม
บริหารกิจการขององคก รปกครองสวนทองถิน่ ได

3. ทำใหประชาชนไดมีสวนรว มในการรวมคดิ รเิ รม่ิ รว มวางแผนพัฒนา รวมตัดสนิ ใจ
ในกจิ การพฒั นาทอ งถนิ่ ของตนเอง และสามารถตดิ ตามผลการทำงานขององคก ร
ปกครองสว นทอ งถน่ิ และรักษาผลประโยชนของชุมชนได

คมู อื ประชาชนสำหรบั “การรบั รูข า วสารและการมสี วนรวมในการบรหิ ารกิจการของ อปท.”

3 “การรับรูขอ มูลขาวสารขององคก รปกครอง
สวนทองถ่ิน คืออะไร”

การรับรูขอ มูลขาวสารขององคกรปกครองสว นทอ งถิ่น

หมายถงึ การทป่ี ระชาชนไดฟง ไดอาน ไดพ บ ไดเห็น และไดรับความรจู าก
ขอมูลขาวสารตาง ๆ ขององคกรปกครองสวนทองถ่ิน เชน ขอมูลขาวสารจากปาย
ประกาศ จากจดหมายขา ว จากเสยี งตามสาย จากวทิ ยุ โทรทศั น จากอนิ เตอรเ นต็ ฯลฯ

8

4 “ประชาชนรับรูขอ มูลขาวสารขององคกรปกครอง
สว นทองถิน่ ในชองทางใดไดบา ง”

ประชาชนสามารถรับรูขอมลู ขา วสารไดหลายชองทาง ดังตอไปน้ี

• หอกระจายขาวชมุ ชนหรือเสยี งตามสายในชุมชน
• เอกสารขอ เทจ็ จรงิ ตา ง ๆ
• เวทนี ำเสนอขอมูล
• ศนู ยขอมูลขา วสาร
• รายงานการศกึ ษา
• วทิ ยุกระจายเสยี ง
• จดหมายขา ว
• การแถลงขา ว
• วดิ ที ัศน
• ทวี ีทอ งถิน่
• อินเตอรเ นต็
• ทัศนศกึ ษาหรือเย่ยี มชมโครงการ

ÊÔ·¸ÔμÒÁÃÑ°¸ÃÃÁ¹ÙÞáË‹§ÃÒªÍҳҨѡÃä·Â ¾.È. 2550 ÁÒμÃÒ 287
ä´ŒÃѺÃÍ§Ê·Ô ¸Ô㹡ÒÃÃѺÃÙŒ¢ŒÍÁÙÅà¡ÕèÂǡѺ¡ÒôÓà¹¹Ô â¤Ã§¡ÒÃã´æ ¢Í§Í§¤¡Ã»¡¤Ãͧ
ʋǹ·ŒÍ§¶Ôè¹ ¡Ó˹´Ç‹Ò

“㹡óշÕè¡ÒáÃзӢͧͧ¤¡Ã»¡¤Ãͧʋǹ·ŒÍ§¶Ôè¹ ¨ÐÁռšÃзºμ‹ÍªÕÇμÔ
¤ÇÒÁ໚¹ÍÂÙ‹¢Í§»ÃЪҪ¹ã¹·ŒÍ§¶èÔ¹ã¹ÊÒÃÐÊÓ¤ÑÞ Í§¤¡ û¡¤Ãͧʋǹ·ŒÍ§¶Ôè¹μŒÍ§
ᨌ§¢ŒÍÁÙÅÃÒÂÅÐàÍÕ´ãËŒ»ÃЪҪ¹·ÃÒº¡‹Í¹¡ÃзӡÒÃ໹š àÇÅÒ¾ÍÊÁ¤ÇÃ...”

คมู อื ประชาชนสำหรับ “การรบั รูขา วสารและการมีสวนรว มในการบรหิ ารกิจการของ อปท.”

5 “ประชาชนมีสทิ ธใิ นการรบั รขู อมลู ขา วสาร
ขององคกรปกครองสว นทอ งถน่ิ ในเรอื่ งใดบาง
สทิ ธขิ องประชาชนในการรบั รขู อ มลู ขา วสารขององคก รปกครองสว นทอ งถน่ิ
ไดแ ก

• สิทธิการรับรูขอมูลขาวสารการประชุมสภาทองถิ่น เชน รับรูขอมูลขาวสารการ
กำหนดการประชมุ สภาทอ งถนิ่ วาระการประชุม วันเวลา และสถานทีก่ ารจดั ประชุม
สภาทองถ่นิ

• สิทธิการรับรูขอมูลขาวสารเก่ียวกับแผนพัฒนาขององคกรปกครองสวนทองถ่ิน
และรายละเอยี ดแผนพัฒนาขององคกรปกครองสว นทองถ่นิ

• สิทธิการรับรูขอมูลขาวสารเก่ียวกับการจัดหารายไดและการจัดเก็บภาษีของ
องคก รปกครองสว นทองถิน่

10

• สิทธิการรับรูขอมูลขาวสารเก่ียวกับขอบัญญัติขององคกรปกครองสวนทองถิ่น เชน
รับรูขอมูลการกำหนดวัน เวลา และสถานที่ในการประชุมพิจารณารางขอบัญญัติ
ทอ งถน่ิ รับรคู วามคบื หนา และผลการพจิ ารณารา งขอ บญั ญตั ทิ อ งถิ่นในทกุ ขน้ั ตอน
รับรูรายละเอยี ดขอบญั ญัตงิ บประมาณรายจา ยประจำป เปน ตน

• สทิ ธกิ ารรับรูขอมลู ขาวสารเกี่ยวกบั การเงนิ และบญั ชี เชน รบั รูขอ มลู เกีย่ วกบั การเงิน
และบัญชีขององคกรปกครองสวนทองถิ่น รับรูขอมูลเกี่ยวกับรายงานงบประมาณ
ขององคกรปกครองสว นทองถิ่น

• สิทธิการรับรูขอ มลู ขาวสารเก่ยี วกับการจัดซอ้ื จดั จาง
• สทิ ธิการรับรูขอมลู ขาวสารของทางราชการ

¡ÒÃ㪌ÊÔ·¸Ô㹡ÒÃÃѺÃÙŒ¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒâͧÃÒª¡ÒÃμÒÁ ¾.Ã.º. ¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒâͧÃÒª¡ÒÃ
¾.È.2540 ¶Ö§¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒâͧÃÒª¡Ò÷Õè¨ÐμŒÍ§á¨Œ§ãËŒ»ÃЪҪ¹ä´ŒÃѺ·ÃÒº 䴌ᡋ
(1) ¼Å¡Òþ¨Ô ÒóҷÕèÁÕ¼Åâ´Âμçμ‹Í»ÃЪҪ¹ ¤ÇÒÁ¤Ô´à˹ç áÂŒ§áÅФÓÊÑ觷Õèà¡ÕèÂÇ¢ŒÍ§
(2) ¹âºÒÂËÃÍ× ¡ÒÃμÕ¤ÇÒÁ·ÕèäÁ‹à¢ŒÒ¢‹ÒÂμŒÍ§Å§¾ÔÁ¾ã¹ÃÒª¡Ô¨¨Ò¹àØ º¡ÉÒ
(3) á¼¹§Ò¹ â¤Ã§¡Òà áÅЧº»ÃÐÁÒ³ÃÒ¨‹Ò»ÃШӻ‚¢Í§»·‚ Õè¡ÓÅѧ´Óà¹Ô¹¡ÒÃ
(4) ¤Ù‹ÁÍ× ËÃ×ͤÓÊÑè§à¡ÕèÂÇ¡ÑºÇ¸Ô Õ»¯ºÔ Ñμ§Ô Ò¹¢Í§à¨ŒÒ˹ŒÒ·Õè¢Í§ÃÑ° «èÖ§ÁռšÃзº¶Ö§Ê·Ô ¸Ô
˹ŒÒ·Õè¢Í§»ÃЪҪ¹
(5) ÊÔ觾ÔÁ¾¢Í§Í§¤¡ Ã
(6) ÊÑÞÞÒÊÑÁ»·Ò¹ ÊÑÞÞÒ·ÕèÁÕ¡Òü١¢Ò´μÑ´μ͹ËÃ×ÍÊÑÞÞÒËÇÁ·¹Ø ¡ÑºàÍ¡ª¹ã¹¡ÒÃ
¨Ñ´·ÓºÃÔ¡ÒÃÊÒ¸ÒóÐ

คมู อื ประชาชนสำหรับ “การรับรขู าวสารและการมีสวนรว มในการบรหิ ารกิจการของ อปท.”

ตวั อยา ง

อบต. ดอนแกว มชี อ งทางใหป ระชาชนรบั รขู อมลู ขา วสาร ดงั น้ี

1. จดั ใหมีการรับรูขอ มูลขาวสารเปน ลายลกั ษณอกั ษร
หรอื เอกสาร สงิ่ พมิ พต าง ๆ ไดแ ก แผนพับ
เอกสาร ขอมลู ตดิ บอรด ทกุ หมูบา นและ
บอรด อบต. วารสาร จดหมายขา ว
ปา ยประกาศ รายงานฯ โปสเตอร
ปฏทิ ินแสดงกจิ กรรม/โครงการที่ทำ หนังสือพมิ พท อ งถนิ่

2. จดั ใหมกี ารรบั รูขอมูลทางการสื่อสารผา นการถา ย
ทอดเสยี งและเคร่อื งมือสื่อสาร ไดแก
หอกระจายขา ว เสยี งตามสาย วิทยุชุมชน
วทิ ยุกระจายเสียง รถประชาสมั พนั ธ
การสอบถามขอ มลู ทางโทรศพั ท อนิ เตอรเน็ต
รายการเคเบิ้ลทีวใี นชุมชน

4. จัดใหมกี ารรบั รูขอ มลู ขาวสารจากการจดั เวทีประชุม
ไดแก เวทีประชุมประชาคม เวทปี ระชมุ หมบู าน
กิจกรรมเวทีขว งกำก๊ดึ (ลานความคิด)
กิจกรรม อบต. สัญจร การประชุมแผน
สญั จรของ อบต. การประชุมสภาทอ งถ่นิ สัญจร

5. จดั ใหมกี ารรบั รูขอมลู ขา วสารทางสอ่ื บคุ คลและศูนย
ขอมูลขาวสาร ไดแ ก การแจง ขอ มูลขา วสารผานทางผนู ำ
การต้ังศนู ยขอมลู ขา วสารของ อบต.

12

สวนที่ 2

การมสี ว นรว มของประชาชนในการบริหารงาน
ขององคก รปกครองสวนทองถ่นิ

1 “การมีสวนรว มของประชาชนมีความสำคัญ
ตอ องคกรปกครองสวนทองถ่นิ อยา งไร”

การมีสวนรวมของประชาชนมีความสำคัญตอองคกรปกครองสวนทองถ่ิน
ดงั ตอ ไปน้ี

1. ชวยใหเกิดการเรียนรูรวมกัน มีความเห็นพองตองกันของคนในชุมชน ลดความ
ขดั แยง และเกิดความชอบธรรมในการตัดสินใจ

2. ชว ยใหเ กดิ ความใกลช ดิ ระหวา งองคก รปกครองสว นทอ งถนิ่ กบั ประชาชน ทำใหเ กดิ
การยอมรับ เกดิ ความไววางใจ และมคี วามรสู กึ เปน เจา ของทองถ่นิ มากข้นึ

3. ชว ยใหผ บู รหิ ารทอ งถน่ิ และสมาชกิ สภาทอ งถนิ่ รบั รถู งึ ปญ หาและความตอ งการของ
ประชาชนในทอ งถน่ิ ดีท่ีสุด

4. ชวยใหม ที างเลอื กในการตดั สนิ ใจและมคี วามรอบคอบมากขึ้น

คูมอื ประชาชนสำหรับ “การรับรูขาวสารและการมีสว นรว มในการบรหิ ารกิจการของ อปท.”

2 “การมสี วนรว มของประชาชนมปี ระโยชนใ นการ

บริหารงานขององคกรปกครองสวนทอ งถิ่นอยางไร”

การมีสวนรว มของประชาชนมปี ระโยชนในการบริหารงาน มีดังนี้

รวมตดั สินใจ รวมทำ

รวมคิด

1. เพ่ือทำใหประชาชนสามารถแสดงความคิดเห็น นำเสนอปญหาความตองการและ
ขอเสนอแนะตา ง ๆ ตอองคก รปกครองสวนทองถนิ่ ได

2. เพ่ือทำใหประชาชนสามารถปกปองผลประโยชนทรัพยากรทองถิ่น นำเสนอการ
จดั สรรทรพั ยากร และรว มตัดสินใจในกจิ การการพฒั นาทองถ่ิน

3. การมีสวนรวมของประชาชนกอใหเกิดความรูสึกเปนเจาขององคกรปกครอง
สว นทองถน่ิ มากข้นึ

14 “การมีสวนรว มของประชาชนในการบริหารงาน
ขององคกรปกครองสวนทองถ่นิ คืออะไร”
3

การมีสวนรว มของประชาชน

หมายถึง ประชาชนไดรวมคิด รวมตัดสินใจ รวมดำเนินกิจกรรม รวมติดตาม
และประเมนิ ผลดวยตนเอง ในนโยบาย แผนงาน โครงการ/กิจกรรมตาง ๆ ทีอ่ งคก ร
ปกครองสวนทองถิน่ ดำเนนิ การ

“รว มคิด” หมายถึง ประชาชนรว มแสดงความคิดเห็น

รวมใหขอเสนอแนะและใหคำปรึกษาตาง ๆ แกองคกร
ปกครองสว นทองถิ่น

“รวมตัดสนิ ใจ” หมายถงึ ประชาชนมสี วนรว ม

ตัดสินใจในนโยบาย แผนงาน โครงการ/กิจกรรมตาง ๆ
ทีอ่ งคก รปกครองสว นทองถ่นิ ดำเนินการ

“รวมดำเนินการ” หมายถึง ประชาชนรวมลงมือ

ปฏบิ ัตใิ นกจิ กรรมตาง ๆ ดวยตนเอง

“รวมติดตามและประเมินผล” หมายถึง ประชาชนรวมติดตามผลการปฏิบัติงาน

ขององคก รปกครองสว นทอ งถน่ิ และรว มทำการประเมนิ วา การดำเนนิ งานสอดคลอ งกบั
ความตอ งการของชมุ ชนมากนอยเพียงใด

คูมอื ประชาชนสำหรับ “การรับรูขา วสารและการมสี ว นรว มในการบรหิ ารกจิ การของ อปท.”

4 “ประชาชนจะเขามสี วนรว มกบั องคกรปกครอง

สว นทองถิ่นไดอยา งไรบาง ”
ประชาชนจะเขาไปมีสวนรวมกับองคกรปกครองสวนทองถ่ินไดในหลาย
ระดับ ดังน้ี

1. ประชาชนมสี ว นรว มในระดบั รบั รขู อ มลู และขา วสารขององคก รปกครองสว นทอ งถน่ิ :
โดยเขา รว มรบั ทราบ หรอื รบั ฟง ขอ มลู ขา วสารตา ง ๆ จากองคก รปกครองสว นทอ งถน่ิ
หรอื ปฏบิ ตั ติ ามแนวทางทร่ี ะเบยี บขอ บงั คบั ไดก ำหนดไว

2. ประชาชนมสี ว นรว มในระดบั การแสดงความคดิ เหน็ และใหข อ เสนอแนะ : โดยกระทำ
ผานชองทางการมีสวนรวมในเวทีสาธารณะรูปแบบตาง ๆ เชน ลานความคิด
เวทปี ระชุมประชาคม เวทีอภิปราย เวทีปรกึ ษาหารือ และเวทกี ารเสวนา เปนตน

16

3. ประชาชนมสี ว นรวมในระดบั การตัดสนิ ใจและกำหนดนโยบาย : โดยมสี วนรว มเปน
ผูตัดสินใจและกำหนดนโยบาย หรือเลือกวิธีการดำเนินกิจกรรมได โดยองคกร
ปกครองสว นทอ งถน่ิ จะนำผลการตดั สนิ ใจทเี่ ปน มตขิ องชมุ ชนมาแปรผลสกู ารปฏบิ ตั ิ
เชน นโยบาย แผนงาน โครงการ/กิจกรรมตา ง ๆ ขององคก รปกครองสว นทอ งถน่ิ
เปน ตน

4. ประชาชนมสี ว นรว มในระดบั ลงมอื ปฏบิ ตั แิ ละตดิ ตามผลในการดำเนนิ กจิ การตา ง ๆ :
โดยมสี ว นรวมลงมือปฏิบัตใิ นกิจกรรมตาง ๆ ดว ยตนเอง เพอ่ื ใหเ กดิ ความม่นั ใจวา
เปน ไปอยา งสอดคลอ งกบั ความตอ งการของประชาชน ทง้ั ยงั เปน การรว มตดิ ตามผล
และประเมนิ ผลการปฏิบตั ิงานขององคก รปกครองสว นทองถ่ิน เพื่อประเมินวา การ
ดำเนนิ งานสอดคลอ งกับความตองการของชุมชนมากนอยเพียงใด

5. ประชาชนมสี ว นรว มในระดบั การดำเนนิ การพฒั นาทอ งถนิ่ และแกไ ขปญ หาในชมุ ชน
ดวยตนเอง : โดยเปนผูรวมริเร่ิมและดำเนนิ การพัฒนาทองถ่ินในรูปของโครงการ
หรือกิจกรรมในการแกไขปญหาในชุมชนดวยตนเอง องคกรปกครองสวนทองถิ่นมี
หนาทเ่ี ปนผใู หการสนบั สนุนการดำเนนิ โครงการหรอื กจิ กรรมของชมุ ชน

คูมือประชาชนสำหรับ “การรับรูขา วสารและการมสี ว นรวมในการบริหารกจิ การของ อปท.”

แผนภมู ิ : แสดงระดับการมสี ว นรว มของประชาชนใน อปท.

ระดับการมสี วนรวมอยา งเขม ขน

(5) »ÃЪҪ¹à»¹š ¼ÙŒ´Óà¹Ô¹¡ÒÃ
á¡Œ 䢻˜ÞËÒªÁØ ª¹´ŒÇÂμ¹àͧ

(4) »ÃЪҪ¹ÁÕʋǹËÇÁŧÁ×Í»¯ºÔ ÑμÔáÅÐ
μ´Ô μÒÁ»ÃÐàÁ¹Ô ¼Å

(3) »ÃЪҪ¹ÁÕʋǹËÇÁμÑ´Ê¹Ô ã¨áÅСÓ˹´¹âºÒÂ

(2) »ÃЪҪ¹ÁÕʋǹËÇÁáÊ´§¤ÇÒÁ¤´Ô à˹ç ãËŒ¤Ó»Ã¡Ö ÉÒ
áÅÐãËŒ¢ŒÍàʹÍá¹Ð

(1) »ÃЪҪ¹ÁÕʋǹËÇÁÃѺ·ÃÒºËÃÍ× ÃѺÃÙŒ¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃ

ระดับการมสี ว นรว มอยางออ น

18 “ประชาชนมสี ทิ ธใิ นการมสี ว นรวมบรหิ าร
องคก รปกครองสว นทอ งถ่ินอยางไรบาง”
5

ประชาชนมีสิทธิในการมีสวนรวมบริหารองคกรปกครองสวนทองถิ่น
ดังนี้

• สทิ ธกิ ารมสี ว นรว มของประชาชนในกระบวนการทำงานของสภาทองถิ่น
• สิทธิการมีสวนรวมของประชาชนในการวางแผนพัฒนาขององคกรปกครองสวน

ทอ งถิ่น
• สิทธิการมีสวนรวมของประชาชนในการจัดทำขอบัญญัติขององคกรปกครองสวน

ทองถิน่
• สิทธิการมีสวนรวมของประชาชนในการรับรูขอบัญญัติงบประมาณขององคกร

ปกครองสวนทอ งถ่ิน

คมู ือประชาชนสำหรับ “การรับรขู าวสารและการมีสว นรว มในการบรหิ ารกจิ การของ อปท.”

• สิทธิการมีสวนรวมของประชาชนในการรวมรับรูขอมูลขาวสารเกี่ยวกับการจัด
หารายไดและการจัดเกบ็ ภาษีขององคกรปกครองสวนทองถ่นิ

• สิทธิการมีสวนรวมของประชาชนในการจัดซื้อจัดจางขององคกรปกครองสวน
ทอ งถ่ิน

• สิทธิการมีสวนรวมของประชาชนในการรับรูขอมูลเก่ียวกับการเงินและบัญชีของ
องคกรปกครองสว นทอ งถ่ิน

• สทิ ธกิ ารมสี ว นรว มของประชาชนในกระบวนการรายงานผลการปฏบิ ตั งิ านขององคก ร
ปกครองสว นทอ งถ่นิ

• สทิ ธกิ ารมสี ว นรว มของประชาชนในการเสนอแนะความคดิ เหน็ และใหค ำปรกึ ษาหารอื
แกอ งคก รปกครองสว นทอ งถ่นิ

• สทิ ธกิ ารมสี วนรว มของประชาชนในการริเร่มิ และดำเนินกจิ การสาธารณะในทอ งถิ่น

ÃÑ°¸ÃÃÁ¹ÙÞáË‹§ÃÒªÍҳҨѡÃä·Â ¾·Ø ¸ÈÑ¡ÃÒª 2550 ÁÒμÃÒ 287 ä´ŒÃкÇØ ‹Ò
“»ÃЪҪ¹ã¹·ŒÍ§¶Ôè¹ÁÕÊÔ·¸ÔÁÕʋǹËÇÁ㹡ÒúÃÔËÒáԨ¡Òâͧ
ͧ¤¡ û¡¤Ãͧʋǹ·ŒÍ§¶Ôè¹â´Âͧ¤¡ û¡¤Ãͧʋǹ·ŒÍ§¶èÔ¹
μŒÍ§¨Ñ´ãËŒÁÕÇÔ¸Õ¡Ò÷ÕèãËŒ»ÃЪҪ¹ÁÕʋǹËÇÁ´Ñ§¡Å‹ÒÇä´Œ´ŒÇ”

20

5.1 สทิ ธกิ ารมสี วนรว มของประชาชนในกระบวน
การทำงานของสภาทอ งถิ่นมีอยา งไรบา ง ?

ประชาชนมีสิทธิในการมีสวนรวมในกระบวนการทำงานของสภาทองถิ่น
ดังตอ ไปน้ี

1. การมีสวนรวมในการรับรูขอมูลขาวสารการประชุมสภาทองถ่ิน เชน รับรูวาระการ
ประชุม วันเวลาการจัดประชุม และสถานทกี่ ารจดั ประชมุ

2. การมีสวนรวมในการเขาฟงการประชุมสภาทองถิ่น เชน สังเกตการณประชุม
สภาทองถ่ิน ฟงการอภิปราย และรวมตรวจสอบรายชื่อและนับองคการประชุม
ใหเปนไปอยา งถูกตอง

3. การมีสวนรวมในการตรวจรายงานการประชุมสภาทองถ่ินในฐานะกรรมการตรวจ
รายงานการประชมุ

คมู อื ประชาชนสำหรบั “การรบั รูขา วสารและการมสี ว นรวมในการบรหิ ารกจิ การของ อปท.”

4. การมีสว นรวมในกิจการของสภาทอ งถิ่น โดยการเขา รวมเปน กรรมการตามระเบยี บ
ขอบังคบั การประชุมสภาทอ งถิ่น ไดแก
• คณะกรรมการสามัญประจำสภาองคกรปกครองสวนทองถิ่น
• คณะกรรมการตรวจรายงานการประชุม
• คณะกรรมการแปรญัตติรางขอบัญญัติ
• คณะกรรมการอื่น ๆ ตามที่สภาทองถิ่นเห็นสมควร

ÃÐàºÕº¡ÃзÃǧÁËÒ´ä·ÂÇ‹Ò´ŒÇ¢ŒÍºÑ§¤Ñº¡ÒûÃЪØÁÊÀÒ·ŒÍ§¶Ôè¹ ¾.È. 2547
ä´ŒÃк¶Ø Ö§Ê·Ô ¸¡Ô ÒÃÁÕʋǹËÇÁ¢Í§»ÃЪҪ¹ã¹¡ÒûÃЪÁØ ÊÀÒ·ŒÍ§¶èÔ¹ ´Ñ§¹Õé

1) ÊÀÒ·ŒÍ§¶èÔ¹μŒÍ§ÁÕ¡ÒÃᨌ§ãËŒ»ÃЪҪ¹ã¹¾×é¹·Õè·ÃÒº¶§Ö ÇÔ¸Õ¡ÒÃãªŒÊ·Ô ¸Ô¡ÒÃÁÕʋǹËÇÁ
ࢌҿ˜§¡ÒûÃЪØÁ¢Í§¤³Ð¡ÃÃÁ¡ÒÃÊÀÒ·ŒÍ§¶Ôè¹
2) ÊÀÒ·ŒÍ§¶èÔ¹ÁÕ¡ÒÃᨌ§ãËŒ»ÃЪҪ¹·ÃÒº¶Ö§Ê·Ô ¸¢Ô ͧμ¹ã¹¡ÒÃÊ‹§μÑÇá·¹»ÃЪҤÁ
·ŒÍ§¶èÔ¹ à¾è×ÍࢌÒËÇÁ໹š ¤³Ð¡ÃÃÁ¡ÒÃÇÊÔ ÒÁÑÞ㹤³Ð¡ÃÃÁ¡ÒÃÊÀÒ·ŒÍ§¶èÔ¹
3) ÊÀÒ·ŒÍ§¶èÔ¹ÁÕ¡ÒÃᨌ§ãËŒ»ÃЪҪ¹·ÃÒº¶Ö§ÊÔ·¸Ô¢Í§μ¹ã¹¡ÒÃÊ‹§μÑÇá·¹»ÃЪҤÁ
·ŒÍ§¶Ôè¹ ãËŒÊÀÒ·ŒÍ§¶Ôè¹á싧μѧé ໚¹¤³Ð¡ÃÃÁ¡ÒÃÊÀÒ·ŒÍ§¶èÔ¹ª´Ø μ‹Ò§ æ μÒÁ¤ÇÒÁ¨Ó໚¹
á¡‹¡Ô¨¡ÒÃã¹Ë¹ŒÒ·Õè¢Í§ÊÀÒ·ŒÍ§¶Ôè¹

22

5.2 สทิ ธกิ ารมสี วนรว มของประชาชนในการวางแผนพัฒนา
ขององคกรปกครองสว นทอ งถ่นิ มอี ยา งไรบา ง ?

ประชาชนมีสิทธิในการมีสวนรวมวางแผนพัฒนาขององคกรปกครองสวน
ทอ งถ่นิ ดงั ตอไปนี้

1. ประชาชนมสี ว นรว มในการจดั ทำแผนแมบ ทชมุ ชน โดยเขา รว มในเวทปี ระชาคมหรอื
เวทีสภาผูนำชมุ ชน เพ่อื เสนอใหค ณะกรรมการพฒั นาทองถน่ิ ขององคกรปกครอง
ทอ งถน่ิ นำแผนแมบ ทชมุ ชนมาเปน ฐานขอ มลู ในการจดั ทำแผนพฒั นาทอ งถน่ิ 3 ป
และแผนยทุ ธศาสตรประจำปข องทอ งถน่ิ

2. ประชาชนสามารถมีสวนรวมจัดทำแผนพัฒนาขององคกรปกครองสวนทองถ่ินได
โดยการสงตัวแทนประชาคมเขาไปทำหนาที่เปนกรรมการ ในรูป “คณะกรรมการ
พัฒนาทอ งถ่นิ ” และ “คณะกรรมการสนบั สนนุ การจัดทำแผนพัฒนาทอ งถ่นิ ”

3. ประชาชนสามารถมีสวนรวมนำเสนอประเด็นปญหาและความตองการเพื่อให
คณะกรรมการพฒั นาทองถ่ินนำไปพจิ ารณา

คูม ือประชาชนสำหรบั “การรับรขู า วสารและการมสี วนรว มในการบรหิ ารกจิ การของ อปท.”

4. ประชาชนในชมุ ชนตา ง ๆ สามารถมสี ว นรว มในการจดั ประชมุ ประชาคม เพอ่ื วเิ คราะห
และนำเสนอแนวทางการพัฒนาระดับชุมชน เพ่ือเสนอใหคณะกรรมการพัฒนา
ทองถิ่นนำไปจัดทำแผนยทุ ธศาสตรการพฒั นาทอ งถนิ่

5. คณะกรรมการพัฒนาทองถิ่นและประชาคมหมูบานหรือชุมชน จะตองรวมกัน
พจิ ารณารางแผนพฒั นาทองถิ่น

6. ประชาชนมีสวนรวมในการรับรูรายละเอียดของแผนพัฒนาทองถิ่น โดยผูบริหาร
ทองถนิ่ ตอ งประกาศอยางเปดเผยใหป ระชาชนทราบ

7. ประชาชนคดั เลอื กตวั แทนผา นการประชมุ ประชาคม รว มเปน สมาชกิ คณะกรรมการ
ติดตามและประเมินผลแผนพัฒนาทองถน่ิ

¤³Ð¡ÃÃÁ¡ÒÃμ´Ô μÒÁáÅлÃÐàÁÔ¹¼Åá¼¹¾Ñ²¹Ò·ŒÍ§¶èÔ¹ ÁÕ˹ŒÒ·Õè´Ñ§¹Õé
(1) ËÇÁ¡Ó˹´á¹Ç·Ò§ Ç¸Ô Õ¡ÒÃ㹡ÒÃμ´Ô μÒÁ áÅлÃÐàÁÔ¹¼Åá¼¹¾Ñ²¹Ò
(2) ËÇÁ´Óà¹¹Ô ¡ÒÃμÔ´μÒÁ áÅлÃÐàÁÔ¹¼Åá¼¹¾Ñ²¹Ò
(3) ÃÇ‹ ÁÃÒ§ҹ¼ÅáÅÐàʹͤÇÒÁà˹ç à¡ÂèÕ Ç¡ºÑ ¡ÒÃμ´Ô μÒÁáÅлÃÐàÁ¹Ô ¼Åá¼¹¾²Ñ ¹ÒμÍ‹
¼ºŒÙ ÃËÔ Ò÷͌ §¶¹èÔ à¾Íè× ã˼Œ ºŒÙ ÃËÔ Ò÷͌ §¶¹èÔ àʹÍμÍ‹ ÊÀÒ·ÍŒ §¶¹èÔ ¤³Ð¡ÃÃÁ¡Òþ²Ñ ¹Ò·ÍŒ §¶¹èÔ
áÅлÃСÒȼšÒÃμ´Ô μÒÁáÅлÃÐàÁ¹Ô ¼Åá¼¹¾²Ñ ¹Ò·ÍŒ §¶¹èÔ ãËŒ»ÃЪҪ¹ã¹·ÍŒ §¶¹èÔ ·ÃÒº

24

5.3 สทิ ธกิ ารมสี ว นรว มของประชาชนในการจัดทำขอ บญั ญตั ิ
ขององคกรปกครองสวนทอ งถ่ิน มอี ยา งไรบาง ?

ประชาชนมีสทิ ธใิ นการมสี ว นรว มจัดทำขอ บัญญัติขององคกรปกครองสว น
ทองถิน่ ดงั ตอ ไปน้ี

1. ขอ บญั ญัติท่รี ิเริม่ โดยองคก รปกครองสวนทองถ่นิ ประชาชนมสี ทิ ธใิ นการมีสวนรว ม
จดั ทำขอบัญญตั ิ ดังน้ี

1.1 กอนการจัดทำรางขอบัญญัติทองถ่ิน ประชาชนตองมีสวนรวมรับรูขอมูล
เกย่ี วกบั วตั ถปุ ระสงคข องการจดั ทำขอ บญั ญตั นิ นั้ โดยองคก รปกครองสว นทอ งถนิ่ ตอ ง
ประชาสัมพนั ธใ หทราบถึงประโยชนข องการจดั ทำขอ บญั ญตั ผิ านชอ งทางตาง ๆ เชน
ปด ปา ยประชาสัมพนั ธ ประกาศเสียงตามสาย หรอื หอกระจายขา ว

คมู ือประชาชนสำหรับ “การรบั รขู า วสารและการมสี ว นรวมในการบริหารกิจการของ อปท.”

1.2 ประชาชนในทองถ่ิน ตองมีสวนรวมแสดงความคิดเห็น และนำเสนอขอ
คดิ เหน็ ขอ เสนอแนะ เพอ่ื ประกอบการจดั ทำรา งขอ บญั ญตั ทิ อ งถน่ิ โดยองคก รปกครอง
สวนทองถ่ินประชาสัมพันธเชิญชวนใหประชาชนเขารวมแสดงความคิดเห็นในการ
ประชมุ ประชาคมหมูบาน และชมุ ชน

1.3 ประชาชนในทองถ่ินมีสวนรวมรับรูกำหนดวัน เวลา และสถานท่ีในการ
ประชุมพิจารณารางขอบัญญัติทองถิ่น โดยองคกรปกครองสวนทองถิ่นตอง
ประชาสัมพันธใหประชาชนทราบลวงหนาผานชองทางการประชาสัมพันธตาง ๆ
เพือ่ รวมรับฟง การพจิ ราณารางขอ บญั ญัตทิ อ งถ่ิน

1.4 ประชาชนสามารถเขารวมฟงการพิจารณารางขอบัญญัติทองถิ่นของ
สภาทอ งถน่ิ ในการประชมุ สภาทองถน่ิ

1.5 ประชาชนรว มพจิ ารณาและเสนอแนะความคดิ เหน็ ตอ รา งขอ บญั ญตั ทิ อ งถน่ิ
ทจี่ ดั ทำขน้ึ โดยองคก รปกครองสว นทอ งถน่ิ ตอ งจดั เวทปี ระชาคม กอ นนำรา งขอ บญั ญตั ิ
เสนอเขา สูการพจิ ารณาของสภาทอ งถิ่น

1.6 ประชาชนตองมีสวนรวมรับรูขอมูลกำหนดการประชุมสภาทองถ่ิน เพื่อ
พิจารณารางขอบัญญัติทองถิ่นแตละวาระ และเพ่ือใหประชาชนท่ีสนใจหรือตัวแทน
ประชาคมไดเ ขา รว มรบั ฟง การประชมุ พิจารณารา งขอบญั ญัตขิ องสภาทองถ่ิน

1.7 ในขณะท่ีมีการอภิปรายเก่ียวกับขอบัญญัติทองถ่ิน ประชาชนในชุมชนมี
สว นรว มรบั รรู บั ฟง การอภปิ รายของทปี่ ระชมุ สภาทอ งถน่ิ ได โดยผา นการถา ยทอดเสยี ง
ตามสายของชมุ ชน

26

2. ขอบัญญัติท่ีริเร่ิมโดยประชาชน ประชาชนมีสิทธิในการมีสวนรวมจัดทำขอบัญญัติ
ดังน้ี

2.1 ประชาชนผูม สี ทิ ธิออกเสยี งเลือกต้ังรวมกันรวบรวมชอ่ื ที่อยู และลายมือชอื่
ของผูเขารวมเสนอขอบัญญัติทองถ่ิน พรอมทั้งสำเนาบัตรประจำตัวประชาชน หรือ
หลกั ฐานอ่ืนใดของทางราชการทีม่ รี ปู ถา ยสามารถแสดงตนได

2.2 ประชาชนท่เี ขาชอ่ื กนั รวมกนั รา งขอ บัญญตั ทิ องถนิ่ ซง่ึ ระบุถงึ วัตถุประสงค
ของการตราขอบัญญตั ทิ อ งถน่ิ นน้ั พรอ มสรปุ สาระสำคญั คำชแ้ี จง และความมงุ หมาย
ของขอ กำหนดในแตล ะขอ ของรางขอบัญญัติที่ตองการเสนอตอสภาทอ งถนิ่

2.3 ประชาชนทเ่ี ขาช่ือกนั รวมกนั เสนอรายชื่อผแู ทนของผูเ ขาช่อื ท่จี ะมอี ำนาจ
ดำเนินการนำเสนอรางขอบัญญัติทองถ่ิน และเปนตัวแทนเขารวมในกระบวนการ
พจิ ารณารางขอ บัญญตั ทิ องถิน่ ของสภาทองถน่ิ

2.4 ประชาชนในทอ งถน่ิ มสี ทิ ธริ ว มรบั รขู อ มลู ความคบื หนา และผลการพจิ ารณา
รางขอบัญญัติทองถ่ินในทุกขั้นตอน เชนเดียวกับการมีสวนรวมในกระบวนการจัดทำ
ขอ บัญญตั ทิ อ งถิ่นท่ีริเรม่ิ โดยสภาทอ งถ่ิน

ÃÑ°¸ÃÃÁ¹ÙÞáË‹§ÃÒªÍҳҨѡÃä·Â ¾.È.2550 ÁÒμÃÒ 286 áÅÐ ¾.Ã.º. Ç‹Ò´ŒÇ¡ÒÃ
ࢌҪè×Íàʹ͢ŒÍºÑÞÞÑμÔ·ŒÍ§¶Ôè¹ ¾.È.2542 ä´ŒÃѺÃͧÊÔ·¸Ô¢Í§»ÃЪҪ¹ã¹¡ÒÃÁÕʋǹËÇÁ
àʹ͢ŒÍºÑÞÞÑμÔ·ŒÍ§¶èÔ¹·ÕèÁÒ¨Ò¡à¨μ¹ÒÃÁ³áÅФÇÒÁμŒÍ§¡Òâͧ»ÃЪҪ¹â´Âμç

คูมอื ประชาชนสำหรับ “การรบั รูขาวสารและการมสี วนรวมในการบริหารกิจการของ อปท.”

5.4 สิทธิการมสี ว นรว มของประชาชนในการรบั รูขอบญั ญตั ิ
งบประมาณขององคกรปกครองสวนทอ งถนิ่
มีอยางไรบาง ?

ประชาชนมีสิทธิมีสวนรวมรับรูขอบัญญัติงบประมาณขององคกรปกครอง
สว นทอ งถิ่น ดงั น้ี

1. ประชาชนตอ งรับรูวัน เวลา สถานท่ี การประชมุ สภาทอ งถน่ิ เพอ่ื เขารบั ทราบและ
รับฟงการพิจารณารางขอบัญญัติงบประมาณประจำป โดยองคกรปกครองสวน
ทอ งถนิ่ ตอ งประกาศทางหอกระจายขา ว ปา ยประชาสมั พนั ธ ปด ประกาศ ณ ทท่ี ำการ
องคก รปกครองสว นทอ งถน่ิ และจดุ ศนู ยร วมของชมุ ชน

2. ประชาชนมีสว นรว มรบั รูรายละเอียดขอ บัญญตั งิ บประมาณประจำปไ ด โดยองคก ร
ปกครองสว นทอ งถนิ่ ตอ งปด ประกาศใหป ระชาชนทราบ ณ ทที่ ำการองคก รปกครอง
สวนทองถน่ิ

28

5.5 สิทธิการมสี ว นรวมของประชาชนในการรวมรับรูขอ มูล
ขาวสารเกย่ี วกบั การจัดหารายไดและการจดั เก็บภาษี
ขององคกรปกครองสว นทองถน่ิ มีอยา งไรบาง ?

ประชาชนมสี ทิ ธมิ สี ว นรว มในการรบั รขู อ มลู ขา วสารเกย่ี วกบั การจดั หารายได
และการจัดเกบ็ ภาษีขององคกรปกครองสว นทอ งถ่นิ ดังนี้

1. ประชาชนรวมรับรูขอมูลขาวสารเก่ียวกับการจัดเก็บภาษีขององคกรปกครองสวน
ทองถ่ิน โดยองคกรปกครองสวนทองถ่ินตองประชาสัมพันธขอมูลขาวสารผาน
หอกระจายขา ว เสียงตามสาย และชองทางประชาสัมพันธต าง ๆ ในทองถิ่น ไดแ ก
วัตถุประสงคก ารจดั เกบ็ ภาษี วัน เวลา สถานทก่ี ารจัดเกบ็ ภาษี โดยองคกรปกครอง
สวนทอ งถิ่นจะตองมชี องทางการประชาสัมพันธ

ชแ้ี จงการเสยี ภาษี

2. ประชาชนมสี ว นรว มรบั รขู อ มลู เกยี่ วกบั บญั ชรี ายรบั รายจา ยได โดยการรายงานขอ มลู
สถานะการคลังขององคกรปกครองสวนทองถ่ิน และการใชสิทธิการรับรูขอมูล
ขาวสารทางราชการ ตาม พ.ร.บ. ขอมลู ขา วสารของทางราชการ พ.ศ.2540

คูมอื ประชาชนสำหรบั “การรบั รขู าวสารและการมสี ว นรวมในการบรหิ ารกิจการของ อปท.”

3. ประชาชนมีสิทธิในการมีสวนรวมรับรูขอมูลงบประมาณขององคกรปกครองสวน
ทองถิ่น (สิ้นปงบประมาณ) ได โดยระเบียบกระทรวงมหาดไทยวาดวยวิธี
งบประมาณขององคกรปกครองสวนทองถ่ิน พ.ศ. 2541 ซึ่งกำหนดใหองคกร
ปกครองสวนทองถ่ินตองจัดสงสำเนางบประมาณรายจายประจำป และรายจาย
เพ่ิมเติมที่ไดรับอนุมัติ และเปดเผยเพื่อใหประชาชนทราบ ณ สำนักงานองคกร
ปกครองสวนทองถิ่น เพื่อใหประชาชนทราบภายในกำหนดสามสิบวันตามแบบ
ทกี่ รมการปกครองกำหนด

30

5.6 สทิ ธกิ ารมสี วนรวมของประชาชนในการจดั ซอ้ื จดั จาง
ขององคก รปกครองสว นทองถ่ิน มีอยางไรบาง ?

ประชาชนมสี ทิ ธกิ ารมสี ว นรว มในการจดั ซอ้ื จดั จา งขององคก รปกครองสว น
ทอ งถิ่น ดงั ตอไปนี้

1. ประชาชนในทองถ่ินมีสิทธิเขารวมเปนคณะกรรมการดำเนินการจัดซ้ือจัดจางของ
องคก รปกครองสว นทอ งถิน่ โดยสงตวั แทนประชาคมทอ งถนิ่ เขา รว มเปน กรรมการ
ชุดตางๆ ไดแ ก
(1) คณะกรรมการเปด ซองสอบราคา
(2) คณะกรรมการรับและเปดซองประกวดราคา
(3) คณะกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคา
(4) คณะกรรมการจัดซอื้ โดยวิธีพิเศษ
(5) คณะกรรมการจัดจา งโดยวธิ ีพเิ ศษ
(6) คณะกรรมการตรวจรับพสั ดุ
(7) คณะกรรมการตรวจการจาง

คมู ือประชาชนสำหรับ “การรับรูข า วสารและการมีสวนรว มในการบริหารกิจการของ อปท.”

2. ประชาชนในทองถิ่นมสี ทิ ธิรับรูข อ มูลเก่ียวกบั การแตง ตั้งบคุ คลเปน คณะกรรมการ
ดำเนินการจัดซื้อจัดจางได โดยองคกรปกครองสวนทองถ่ินตองมีการประกาศ
รายช่ือผูท่ีไดรับแตงตั้งเปนคณะกรรมการการจัดซ้ือจัดจางในแตละคร้ังให
ประชาชนไดร บั ทราบ ณ ทีท่ ำการองคก รปกครองสวนทอ งถิ่น และศูนยร วมขอมูล
ขา วสารการจดั ซ้ือจดั จางระดบั อำเภอ และประกาศทางหอกระจายขา ว

3. เมอื่ องคก รปกครองสว นทอ งถน่ิ ดำเนนิ การจดั ซอ้ื จดั จา งดว ยวธิ กี ารตา ง ๆ เสรจ็ แลว
ประชาชนมีสทิ ธิรบั รูขอ มูลเกยี่ วกบั การจัดซ้ือจัดจางแตละครัง้ โดยองคก รปกครอง
สวนทองถ่ินตองปดประกาศเผยแพรผลการดำเนินการในข้ันตอนตาง ๆ ไว
ณ ท่ที ำการองคกรปกครองสวนทอ งถ่นิ ทวี่ าการอำเภอ และศูนยข อ มลู ขา วสารการ
จัดซ้ือจัดจางระดับอำเภอ ไดแก ผลการตกลงราคา ผลการสอบราคา ผลการ
ประกวดราคา ผลการจัดซ้ือจัดจา งโดยวธิ ีพเิ ศษ

4. ประชาชนมีสิทธิรับรูผลการอนุมัติการจัดซ้ือจัดจาง ผลการปฏิบัติงานของแตละ
โครงการ รายการพัสดุประจำปขององคกรปกครองสวนทองถ่ิน และรายงาน
ผลการตรวจพัสดุได โดยองคกรปกครองสวนทองถ่ินจะตองมีชองทางการ
ประชาสมั พนั ธ

32 สิทธกิ ารมสี ว นรวมของประชาชนในการรับรูขอมูล
เก่ยี วกับการเงินและบญั ชีขององคก รปกครองสวน
5.7 ทองถนิ่ มอี ยางไรบา ง ?

ประชาชนมีสิทธิในการมีสวนรวมรับรูขอมูลเกี่ยวกับการเงินและการบัญชี
ขององคก รปกครองสวนทอ งถนิ่ ดงั น้ี

1. ประชาชนมสี ทิ ธริ บั รขู อ มลู เกยี่ วกบั การเงนิ และบญั ชขี ององคก รปกครองสว นทอ งถนิ่
ได ตามระเบยี บกระทรวงมหาดไทยวาดวยการรบั เงนิ การเบิกจายเงิน การฝากเงิน
การเกบ็ รกั ษาเงินและการตรวจเงนิ ขององคก รปกครองสว นทองถิน่ พ.ศ. 2547

2. ประชาชนมีสิทธิขอขอมูลขาวสารเกี่ยวกับ การเงินและบัญชีขององคกรปกครอง
สว นทองถน่ิ ตามพระราชบญั ญัตขิ อ มูลขาวสารของทางราชการ พ.ศ. 2540

3. ประชาชนมีสิทธิรับรูขอมูลเกี่ยวกับ รายงานงบการเงินขององคกรปกครอง
สวนทองถน่ิ (สน้ิ ปง บประมาณ) โดยองคกรปกครองสว นทอ งถิ่นจะตอ งมชี อ งทาง
ในการประชาสมั พนั ธ

4. ประชาชนเขา รว มเวทปี ระชาคม โดยองคก รปกครองสว นทอ งถนิ่ จะตอ งจดั เพอ่ื ชแี้ จง
ผลการดำเนินงานดานการเงินขององคกรปกครองสวนทองถ่ิน และแสดงความ
รับผดิ ชอบในการชแ้ี จงตอบขอ ซกั ถามของประชาชน

คมู อื ประชาชนสำหรับ “การรับรขู าวสารและการมีสวนรวมในการบริหารกิจการของ อปท.”

5.8 สิทธกิ ารมสี ว นรว มของประชาชนในกระบวนการ
รายงานผลการปฏิบัตงิ านขององคกรปกครอง
สว นทอ งถ่ิน มีอยางไรบาง?

ประชาชนมสี ทิ ธใิ นการมสี ว นรว มในกระบวนการรายงานผลการปฏบิ ตั งิ าน
ขององคก รปกครองสว นทอ งถน่ิ ดงั น้ี

1. ประชาชนรว มรบั รกู ำหนดการประชมุ สภาทอ งถน่ิ เพอื่ ใหป ระชาชนเขา รว มรบั ฟง การ
ประชุมรายงานผลการปฏิบตั งิ านของฝายบรหิ ารตอ ทปี่ ระชุมสภาทอ งถิ่น

2. ประชาชนรวมรับฟงการถายทอดเสียงระหวางการประชุมสภาทองถิ่น ซ่ึงมีการ
นำเสนอรายงานผลการดำเนินงานของฝา ยบริหาร

3. ประชาชนรวมประเมินผลการปฏิบัติงานขององคกรปกครองสวนทองถ่ินได โดย
ฝา ยบรหิ ารขององคก รปกครองสว นทอ งถนิ่ ตอ งจดั ประชมุ ประชาคม เพอ่ื รายงานผล
การปฏบิ ตั งิ านใหป ระชาชนรบั ทราบ และมสี ว นรว มในการซกั ถามผลการดำเนนิ งาน
ขององคกรปกครองสวนทองถิ่นในรอบปอยางเปดกวาง โดยผานหอกระจายขาว
และเสยี งตามสายในชมุ ชน

34

4. ประชาชนรวมรับรูรายละเอียดเก่ียวกับผลการดำเนินงานขององคกรปกครอง
สวนทอ งถนิ่ ได โดยองคกรปกครองสวนทองถ่นิ ตอ งประกาศรายงานการตรวจรับ
พัสดุประจำป รายงานงบการเงินประจำป และรายงานผลการดำเนินงานประจำ
ปงบประมาณใหประชาชนทราบโดยเปดเผยและท่ัวถึง โดยผานชองทางการ
ประชาสัมพนั ธท ่ีหลากหลาย ไดแก

• การปดประกาศ ณ ที่ทำการองคกรปกครองสวนทองถิ่น
• การปดปายประชาสัมพันธในชุมชน
• การปดประกาศที่จุดศูนยรวมของชุมชน และรานคาในชุมชน
• การประกาศรายงานผลการดำเนินงานผานเสียงตามสาย และหอกระจายขาว
• การสงขาวประชาสัมพันธรายงานผลการดำเนินงานขององคกรปกครองสวน

ทอ งถน่ิ ไปยงั สอ่ื มวลชนในทอ งถน่ิ เชน หนงั สอื พมิ พท อ งถน่ิ สถานวี ทิ ยทุ อ งถน่ิ
เปนตน

คมู อื ประชาชนสำหรับ “การรับรขู าวสารและการมีสวนรวมในการบรหิ ารกจิ การของ อปท.”

5.9 สทิ ธิการมสี วนรวมของประชาชนในการเสนอแนะ
ความคดิ เห็นและใหค ำปรึกษาหารือแกองคกร
ปกครองสวนทอ งถน่ิ เปน อยางไรบาง ?

ประชาชนมีสิทธิในการมีสวนรวมเสนอแนะความคิดเห็นและใหคำปรึกษา
หารือ ดังน้ี

1. การมสี ว นรวมในการแสดงความคิดเห็น โดยผา นชองทางตา ง ๆ ดงั น้ี
• การแสดงความคิดเห็นผานการใหสัมภาษณรายบุคคล
• การแสดงความคิดเห็นผานการสนทนากลุมยอย
• การเปดโอกาสใหประชาชนแสดงความคิดเห็นตอหนวยงานของ
องคกรปกครองสวนทองถิ่น
• การเปดโอกาสใหประชาชนแสดงความคิดเห็นผานชองทางการสื่อสารตาง ๆ
• การแสดงความคิดเห็นผานเวทีประชาพิจารณ

36

2. การมีสว นรวมใหคำปรึกษาหารือแกองคก รปกครองสวนทอ งถิ่น โดยผานชองทาง
ตา ง ๆ ดังนี้

• การอภิปรายเวทีสาธารณะรูปแบบตาง ๆ
• การแลกเปลี่ยนขอมูลขาวสาร
• การประชุมเชิงปฏิบัติการเปนกระบวนการปรึกษาหารือโดยจัดประชุม เพื่อให

ประชาชนมีสวนรวมพูดคุยแลกเปลี่ยนความคิดเห็นภายในกลุม
• การประชมุ กลมุ บคุ คลทเี่ กีย่ วขอ งหรอื มสี ว นไดเ สยี ใหต วั แทนของหนว ยงาน และ

ตัวแทนประชาชนผูมีสวนไดเสียมีการพบปะพูดคุยกัน

คมู อื ประชาชนสำหรบั “การรับรขู า วสารและการมีสว นรวมในการบรหิ ารกจิ การของ อปท.”

5.10 สิทธกิ ารมสี ว นรว มของประชาชนในการรเิ รม่ิ และ
ดำเนนิ กิจการสาธารณะในทอ งถิน่ มอี ยางไรบาง ?

ประชาชนมีสิทธิในการมีสวนรวมริเร่ิมและดำเนินกิจการสาธารณะใน
ทอ งถ่ิน ดงั นี้

1. ประชาชนมสี ว นรว มในการวเิ คราะหส ภาพปญ หาและความตอ งการของคนใน
ชุมชนเพ่อื จดั ทำ “แผนแมบทชุมชน” สำหรบั เปนแนวทางกำหนดทิศทางการพัฒนา
ทอ งถิ่นท่มี าจากความตองการทแ่ี ทจ ริงของประชาชน

2. ประชาชนมีสวนรวมในการจัดต้ังและบริหารจัดการกองทุนชุมชน
และสวสั ดกิ ารชมุ ชน ซึ่งริเริม่ และดำเนนิ การโดยการมีสว นรว มของสมาชิกในชุมชน

3. ประชาชนมีสวนรวมในการจัดการธุรกิจชุมชนและอุตสาหกรรมชุมชน ซ่ึง
สอดคลองกับสภาพวถิ ีชวี ติ การประกอบอาชีพ และทรพั ยากรในทองถน่ิ

38

4. ประชาชนมีสว นรวมในการจัดการทรพั ยากรธรรมชาติและสงิ่ แวดลอ ม โดย
การริเริม่ และการมสี วนรวมของสมาชิกในชุมชน

5. ประชาชนมีสวนรวมในการจัดการศึกษาเรียนรูและอนุรักษภูมิปญญา
ทอ งถิ่น

6. ประชาชนมสี วนรว มในการจัดกจิ กรรมเพอ่ื พฒั นาสขุ ภาพและจติ ใจ
7. ประชาชนมีสว นรว มในการจัดการดานขอ มลู และขา วสารของชุมชน

คมู ือประชาชนสำหรบั “การรับรูขา วสารและการมสี ว นรวมในการบริหารกจิ การของ อปท.”

ตวั อยาง

ประชาชนมีสว นรว มเปน คณะกรรมการตา ง ๆ ขององคกรปกครองสว นทองถน่ิ

เชน

• การมีสวนรวมในการคัดเลือกตัวแทนประชาคมเปนคณะกรรมการจัดซื้อ
จัดจาง เชน

- คณะกรรมการเปด ซองสอบราคา
- คณะกรรมการรบั และเปดซองประกวดราคา
- คณะกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคา
- คณะกรรมการตรวจรบั พัสดุ
- คณะกรรมการตรวจรบั งานจา ง
- คณะกรรมการจดั ซ้ือโดยวิธีพิเศษ
- คณะกรรมการจัดจางโดยวธิ พี เิ ศษ
• การมสี ว นรว มในการคดั เลือกตวั แทนประชาคมเปน คณะกรรมการแผน
พฒั นาทอ งถิ่น เชน
- คณะกรรมการพัฒนาทอ งถน่ิ
- คณะกรรมการสนับสนนุ แผนพฒั นาทองถิน่
- คณะกรรมการตดิ ตามประเมินผลแผนพฒั นาทองถนิ่
• การมีสวนรวมในการคัดเลือกตัวแทนประชาคมเปนคณะกรรมการกิจการ
สภาทอ งถนิ่ เชน
- คณะกรรมการสามัญประจำสภาทอ งถิ่น
- คณะกรรมการกจิ การสภาวสิ ามัญ
- คณะกรรมการแปรญัตตริ า งขอ บญั ญตั ิ
- คณะกรรมการตรวจรายงานการประชุม

ภาคผนวก 40

ตัวอยา งการรบั รขู อมูลขา วสารของประชาชนในองคก รปกครองสวนทอ งถ่ิน (อปท.) ตนแบบ

อปท. ตน แบบ/ อบต.ทา ผา เทศบาลเมอื ง เทศบาล อบจ.ลำปาง
ชองทางการรับรู อบต.ดอนแกว เมืองแกนพฒั นา ตำบลเกาะคา
ขอ มูลขา วสาร

1. ¨Ñ´ãËŒÁÕ¡ÒÃÃѺÃÙŒ - Ἃ¹¾Ñº - Ἃ¹¾Ñº - Ἃ¹¾Ñº - Ἃ¹¾Ñº - Ἃ¹¾Ñº

¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃ໚¹ - àÍ¡ÊÒâŒÍÁÙÅμ´Ô - àÍ¡ÊÒâŒÍÁÙÅμÔ´ - àÍ¡ÊÒÃμ´Ô ºÍô - àÍ¡ÊÒâŒÍÁÙÅ - àÍ¡ÊÒÃμ´Ô ºÍô
ÅÒÂÅѡɳ͏ Ñ¡Éà ºÍÏ´·¡Ø ËÁÙ‹ºŒÒ¹ ºÍô ·¡Ø ËÁÙ‹ºŒÒ¹ μ´Ô »ÃСÒÈ·Õè - »‡Ò»ÃЪÒÊÑÁ¾Ñ¹¸
à·ÈºÒÅ
ËÃ×ÍàÍ¡ÊÒà áÅкÍô ͺμ. áÅкÍô ͺμ. - ÇÒÃÊÒÃà·ÈºÒÅ ºÍô Êӹѡ§Ò¹ - ÇÒÃÊÒà ͺ¨.
ÊèÔ§¾ÁÔ ¾μ‹Ò§æ - ÇÒÃÊÒÃ´Í¡á¡ŒÇ - ÇÒÃÊÒà - ÃÒ§ҹ»ÃШӻ‚ à·ÈºÒÅ - àÍ¡ÊÒÃÊûØ
- ¨´ËÁÒ¢‹ÒÇ - ÃÒ§ҹ»ÃШӻ‚ - ÇÒÃÊÒÃ
- »Ò‡ »ÃСÒÈ ¼Å§Ò¹»ÃШӻ‚
- ÃÒ§ҹ»ÃШӻ‚ - ˹ѧÊÍ× ¾ÔÁ¾ ͺ¨.
- ÃÒ§ҹ»ÃШӻ‚ - àÍ¡ÊÒÃÊÃ»Ø ¼Å§Ò¹ ÅÓ»Ò§
- â»ÊàμÍÏ - »Ò‡ »ÃЪÒÊÑÁ¾Ñ¹¸ - ˹ѧÊ×;ÔÁ¾
- »¯·Ô ¹Ô áÊ´§
¡Ô¨¡ÃÃÁâ¤Ã§¡Òà ³ ¨´Ø ´Óà¹¹Ô §Ò¹ ·ŒÍ§¶Ôè¹

â¤Ã§¡ÒÃ
·Õè·Ó - »Ò‡ ¤Ѵà͌ҷ

- ˹ѧÊÍ× ¾ÁÔ ¾
·ŒÍ§¶èÔ¹

อปท. ตนแบบ/ อบต.ทา ผา เทศบาลเมือง เทศบาล อบจ.ลำปาง
ชอ งทางการรบั รู อบต.ดอนแกว เมืองแกนพฒั นา ตำบลเกาะคา
ขอมูลขาวสาร

2.¨Ñ´ãËŒÁÕ¡ÒÃÃѺÃÙŒ - ËÍ¡ÃШÒ¢‹ÒÇ - ËÍ¡ÃШÒ¢‹ÒÇ - àÊÕ§äÃŒÊÒ - àÊÕ§μÒÁÊÒ - ËÍ¡ÃШÒ¢‹ÒÇ
¢ŒÍÁÙÅ·Ò§¡Òà - àÊÕ§μÒÁÊÒ - àÊÕ§μÒÁÊÒ ¨Ò¡à·ÈºÒÅ - ÇÔ·ÂتÁØ ª¹ - àÊÕ§μÒÁÊÒÂ
Êè×ÍÊÒü‹Ò¹ - Ç·Ô ÂتØÁª¹ - Ç·Ô ÂªØ ØÁª¹ - àÊÕ§μÒÁÊÒ - ʶҹÕÇ·Ô ÂªØ ÁØ ª¹
¡Òö‹Ò·ʹàÊÕ§ - ö»ÃЪÒÊÑÁ¾Ñ¹¸ (104.75 MHz) ã¹ËÁÙ‹ºŒÒ¹ (107.75MHz) - Í¹Ô àμÍÃà ¹μç
áÅÐà¤Ãè×ͧÁ×Í - ¡ÒÃÊͺ¶ÒÁ¢ŒÍÁÙÅ - ÃÒ¡ÒÃÇ·Ô ÂØ - ÇÔ·ÂتØÁª¹ - ÍÔ¹àμÍÏà¹çμ - μÙŒ¢ŒÍÁÙÅẺÊÑÁ¼ÑÊ
- Í¹Ô àμÍÏà¹çμ
Êè×ÍÊÒà ·Ò§â·ÃÈѾ· ͺμ.·‹Ò¼Ò
- Í¹Ô àμÍÃà ¹μç »ÃЪÒÊÑÁ¾Ñ¹¸
- ÃÒ¡ÒÃà¤àºÅÔé ·ÕÇÕ - Í¹Ô àμÍÃà ¹çμ

3.¨Ñ´ãËŒÁÕ¡ÒÃÃѺÃÙŒ - àÇ·Õ»ÃЪÁØ - àÇ·Õ»ÃЪҤÁ - àÇ·Õ»ÃЪҤÁ - àÇ·Õ»ÃЪҤÁ - àÇ·¡Õ ÒûÃЪÁØ μÒ‹ §æ
¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒèҡ »ÃЪҤÁ ËÁÙ‹ºŒÒ¹ ËÁÙ‹ºŒÒ¹ ËÁÙ‹ºŒÒ¹ - ¡ÒûÃЪÁØ
¡ÒèѴàÇ·Õ»ÃЪÁØ - àÇ·Õ»ÃЪÁØ ËÁÙ‹ºŒÒ¹ - ¡¨Ô ¡ÃÃÁ ͺμ. - à·ÈºÒÅÊÑÞ¨Ã/ - ¡ÒûÃЪÁØ
- ¡¨Ô ¡ÃÃÁàÇ·¢Õ Ç‹ §¡Ó¡´êÖ ÊÑިà à¤ÃÍ× ¢‹Ò¡ŋØÁ
à·ÈºÒÅà¤Åè×͹·Õè à¤ÃÍ× ¢‹Ò¡ŋØÁÍÒªÕ¾ ÍÒªÕ¾áÅÐ
(ÅÒ¹¤ÇÒÁ¤Ô´) - à·ÈºÒÅÊÑިà ¼ÅμÔ Àѳ±ªØÁª¹
- ¡Ô¨¡ÃÃÁ ͺμ. - ¡Ô¨¡ÃÃÁÎÍÁ¼ÞŽÒ - ¡¨Ô ¡ÃÃÁ¤ÅÕ¹Ô¡
ÊÑÞ¨Ã
- ¡ÒûÃЪØÁá¼¹ (¡ÒÃÃǺÃÇÁ ૹç àμÍÏ
¤ÇÒÁ¤Ô´àË繨ҡ
ÊÑިâͧ ͺμ. »ÃЪҪ¹¡ÅÁ‹Ø μÒ‹ §æ)
- »ÃЪÁØ ÊÀÒ·ŒÍ§¶Ôè¹
ÊÑÞ¨Ã

42

อปท. ตน แบบ/ อบต.ทาผา เทศบาลเมือง เทศบาล อบจ.ลำปาง
ชอ งทางการรับรู อบต.ดอนแกว เมืองแกนพัฒนา ตำบลเกาะคา
ขอ มลู ขา วสาร

4.¨Ñ´ãËŒÁÕ¡ÒÃÃѺÃÙŒ - ¡ÒÃᨌ§¢ŒÍÁÙÅ - ¡ÒÃᨌ§¢ŒÍÁÙÅ - ¡ÒÃᨌ§¢ŒÍÁÙÅ - ¡ÒÃᨌ§¢ŒÍÁÙÅ - ¡ÒÃᨌ§¢ŒÍÁÙÅ
¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒà ¢‹ÒÇÊÒü‹Ò¹¼ÙŒ¹Ó ¢‹ÒÇÊÒü‹Ò¹¼ÙŒ¹Ó ¢‹ÒÇÊÒü‹Ò¹¼ÙŒ¹Ó ¢‹ÒÇÊÒü‹Ò¹¼ÙŒ¹Ó ¢‹ÒÇÊÒü‹Ò¹¼ÙŒ¹Ó
·Ò§Êè×ͺؤ¤Å ªÁØ ª¹ ¡Ó¹Ñ¹ ªÁØ ª¹ ªØÁª¹ ªÁØ ª¹
áÅÐÈٹ¢ ŒÍÁÙÅ - ¡ÒèѴμÑé§Èٹ ¼ÙŒ ãËÞ‹ºŒÒ¹
¢‹ÒÇÊÒà ¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒà - Èٹ¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃ
¢Í§ ͺμ. - ¡ÒèѴμѧé Èٹ

¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒâͧ
ͺμ.

- ¨Ñ´μÑé§ÈٹÃѺ¿˜§
¤ÇÒÁ¤´Ô àË¹ç ¢Í§

»ÃЪҪ¹

ตัวอยางการมสี วนรวมของประชาชนกับองคก รปกครองสวนทองถ่นิ (อปท.) ตนแบบ

อปท.ตนแบบ / อบต.ดอนแกว อบต.ทา ผา เทศบาลเมอื ง เทศบาล อบจ.ลำปาง
ระดบั การมสี ว นรว ม เมอื งแกนพัฒนา ตำบลเกาะคา

• »ÃЪҪ¹ - àÇ·Õ»ÃЪØÁËÁÙ‹ºŒÒ¹ - àÇ·Õ»ÃЪҤÁ - àÇ·Õ»ÃЪҤÁ - àÇ·Õ»ÃЪҤÁ - àÇ·¡Õ ÒûÃЪÁØ μÒ‹ §æ
ÁÕʋǹËÇÁáÊ´§ - ¡¨Ô ¡ÃÃÁàÇ·¢Õ Ç‹ §¡Ó¡´êÖ ËÁÙ‹ºŒÒ¹ ËÁÙ‹ºŒÒ¹ ËÁÙ‹ºŒÒ¹ - »ÃЪÁØ à¤ÃÍ× ¢‹ÒÂ
¤ÇÒÁ¤´Ô à˹ç (ÅÒ¹¤ÇÒÁ¤Ô´) - ¡Ô¨¡ÃÃÁ ͺμ. - à·ÈºÒÅÊÑÞ¨Ã/ - à·ÈºÒÅÊÑިà ¡ÅØ‹ÁÍÒªÕ¾áÅÐ
ãËŒ¤Ó»ÃÖ¡ÉÒ - ËÇÁ»ÃЪØÁá¼¹ ÊÑިà à·ÈºÒÅà¤Åè×͹·Õè - ¡Ô¨¡ÃÃÁÎÍÁ¼ÞÒŽ ¼ÅÔμÀѳ±ª ØÁª¹

áÅТŒÍàʹÍá¹Ð ÊÑިâͧ ͺμ. - ẺÊͺ¶ÒÁ - ẺÊͺ¶ÒÁ (¡ÒÃÃǺÃÇÁ - ¡Ô¨¡ÃÃÁ¤ÅÕ¹¡Ô
- »ÃЪÁØ ÊÀÒ·ŒÍ§¶èÔ¹ ¤ÇÒÁ¾§Ö ¾Í㨠¤ÇÒÁ¾§Ö ¾Í㨠¤ÇÒÁ¤Ô´àË¹ç ¢Í§ à«ç¹àμÍÏ
ÊÑިà - Ẻ»ÃÐàÁÔ¹¼Å - Ẻ»ÃÐàÁÔ¹¼Å »ÃЪҪ¹¡ÅÁ‹Ø μÒ‹ §æ) - μÑÇá·¹»ÃЪҪ¹
- ·Ó»ÃЪҾԨÒó ¡¨Ô ¡ÃÃÁ/â¤Ã§¡Òà ¡¨Ô ¡ÃÃÁ/â¤Ã§¡Òà - »ÃЪØÁà¤Ã×Í¢‹Ò ËÇÁ໚¹¡ÃÃÁ¡ÒÃ
- »ÃЪҪ¹ä´ŒáÊ´§ - ÈٹÃѺ¿˜§¤ÇÒÁ¤´Ô - ¡Å‹ØÁ ͧ¤¡ êØÁª¹ ¡ÅØ‹ÁÍÒªÕ¾ ¢Ñºà¤Å×è͹àÈÃÉ°¡¨Ô
¤ÇÒÁ¤´Ô à˹ç μ‹Í àË繢ͧ»ÃЪҪ¹ àʹÍâ¤Ã§¡Òà - ẺÊͺ¶ÒÁ ¾Íà¾ÂÕ §ÃдºÑ μÓºÅ
¡¨Ô ¡ÃÃÁ/â¤Ã§¡Òà - ËÇÁ໚¹ ÁÒÂѧà·ÈºÒÅ ¤ÇÒÁ¾§Ö ¾Íã¨
·Õè·ÓàÊÃç¨áÅŒÇ ¤³Ð¡ÃÃÁ¡Òà - »ÃЪҪ¹Ã‹ÇÁ - Ẻ»ÃÐàÁ¹Ô ¼Å
- ËÇÁ໚¹ μÃǨÃѺ§Ò¹¨ŒÒ§ ໚¹¤³Ð¡ÃÃÁ¡Òà ¡¨Ô ¡ÃÃÁ/â¤Ã§¡ÒÃ
¤³Ð¡ÃÃÁ¡Òà ã¹â¤Ã§¡ÒÃμ‹Ò§æ - ¡ÅØ‹Á ͧ¤¡ÃªÁØ ª¹

¢Í§ Í»·. àʹÍâ¤Ã§¡ÒÃ
ÁÒÂѧà·ÈºÒÅ

อปท.ตนแบบ / อบต.ดอนแกว อบต.ทา ผา เทศบาลเมอื ง เทศบาล อบจ.ลำปาง 44
ระดบั การมสี ว นรว ม เมืองแกนพัฒนา ตำบลเกาะคา

• »ÃЪҪ¹ÁÕʋǹ - »ÃЪҪ¹Ã‹ÇÁ໚¹ - μÑÇá·¹»ÃЪҪ¹
ËÇÁμÑ´Ê¹Ô ã¨ ¡ÃÃÁ¡ÒèѴ«éÍ× à¢ŒÒËÇÁ»Ã¡Ö ÉÒ
áÅСÓ˹´ ¨Ñ´¨ŒÒ§ ËÒÃÍ× á¡Œ 䢻˜ÞËÒ
¹âºÒÂ
- »ÃЪҪ¹Ã‹ÇÁ໹š
• »ÃЪҪ¹ ¡ÃÃÁ¡ÒèѴ«éÍ×
ËÇÁŧÁ×Í»¯ÔºÑμÔ ¨Ñ´¨ŒÒ§
áÅÐμÔ´μÒÁ¼Å
- àÇ·Õ¢‹Ç§¡Ó¡êÖ´ - ËÇÁμÑ´Ê¹Ô ã¨ - ËÇÁÊʹʋͧ - »ÃЪҪ¹Ã‹ÇÁ໚¹ - à¤ÃÍ× ¢‹ÒÂÍÒªÕ¾áÅÐ

¼ÙŒ¾Ô¡ÒùÓä»ÊÙ‹ áÅÐËÇÁμÃǨÊͺ ´ÙáÅâ¤Ã§¡ÒÃμ‹Ò§æ ¤³Ð¡ÃÃÁ¡Òà ¼ÅμÔ Àѳ±ª ÁØ ª¹
¢ŒÍºÑÞÞÑμÔ¡Òà 㹪ØÁª¹ ¾¨Ô ÒóÒâ¤Ã§¡Òà ËÇÁàʹͤÇÒÁ¤Ô´
Ê‹§àÊÃÁÔ áÅоѲ¹Ò ËÇÁŧ»ÃЪÒÁμÔ - μÑÇá·¹»ÃЪҪ¹ àË繤ÇÒÁμŒÍ§¡ÒÃ
¤Ø³ÀÒ¾ªÕÇμÔ Ã‹ÇÁ»ÃÖ¡ÉÒËÒÃÍ× áÅÐËÇÁ¨Ñ´·Óá¼¹
¤¹¾¡Ô Òà ´ŒÒ¹¡ÒèѴ à¤ÃÍ× ¢Ò‹ ¢ͧμ¹àͧ
μÓºÅ´Í¹á¡ŒÇ ¡Ô¨¡ÃÃÁ/â¤Ã§¡ÒÃ
¾.È. 2551 áÅСÒÃá¡Œ 䢻˜ÞËÒ
ªØÁª¹

- »ÃЪҪ¹Ã‹ÇÁ - ¡ÅØ‹ÁàÂÒǪ¹ - ÃÇ‹ Á໹š ÍÒÊÒÊÁ¤Ñ à - ËÇÁ໚¹ÍÒÊÒÊÁѤÃ
Êʹʋͧ´Ùáŧҹ ËÇÁ¡Ñºà¨ŒÒ˹ŒÒ·Õè ´ÙáżٌÊÙ§ÍÒÂØ àª¹‹ ÁÊÔ àμÍÃà μÍ× ¹ÀÂÑ
¡‹ÍÊÌҧ㹾¹×é ·Õè ͺμ. áÅР㹪ÁØ ª¹ ÍÒÊÒÊÁѤÃ

อปท.ตนแบบ / อบต.ดอนแกว อบต.ทา ผา เทศบาลเมอื ง เทศบาล อบจ.ลำปาง
ระดบั การมสี ว นรว ม เมืองแกนพฒั นา ตำบลเกาะคา
¾·Ô Ñ¡Éʏ èÔ§áÇ´ÅŒÍÁ
• »ÃЪҪ¹Ã‹ÇÁ - ÃÇ‹ Á໹š ÍÒÊÒÊÁ¤Ñ à ÊÒ¸ÒóÐ梯 à¾×èÍ - á싧μѧé μÑÇá·¹ ¹Ñ¡Êº× ÊÒ¹Óé ÏÅÏ
ŧÁÍ× »¯ÔºÑμÔ àª‹¹ ÍÒÊÒÊÁѤà μÃǨÊͺ¤ÇÒÁ áμ‹ÅСÅØ‹Áà¾è×Í

áÅÐμ´Ô μÒÁ¼Å ´Ùáżٌ¾Ô¡Òà ÊÐÍÒ´¢Í§μÅÒ´ »ÃÐÊÒ¹§Ò¹¡Ñº

¼ÙŒÊÙ§ÍÒÂØ - ÍÒÊÒÊÁѤà ͻ¾Ã. à·ÈºÒÅ

- »ÃЪҪ¹ä´ŒáÊ´§ à¾è×Í»‡Í§¡Ñ¹
¤ÇÒÁ¤´Ô à˹ç μ‹Í ÂÒàʾμÔ´

¡Ô¨¡ÃÃÁâ¤Ã§¡ÒÃ

·Õè´Óà¹Ô¹¡ÒÃ

àÊÃç¨áÅŒÇ
- μÑ駻ÃЪҪ¹à»¹š

͹¡Ø ÃÃÁ¡ÒÃ
¡ÒÃμÃǨÊͺáÅÐ
¤Çº¤ÁØ §Ò¹¡Í‹ ÊÃÒŒ §
- μÑÇá·¹ÀÒ¤
»ÃЪҪ¹Ã‹ÇÁ
¡Ó˹´ÃÒ¤Ò
»ÃÐàÁ¹Ô â´Â໚¹
¤³Ð¡ÃÃÁ¡ÒÃ
¡Ó˹´ÃÒ¤Ò¡ÅÒ§
§Ò¹¡‹ÍÊÌҧ

อปท.ตน แบบ / อบต.ดอนแกว อบต.ทาผา เทศบาลเมอื ง เทศบาล อบจ.ลำปาง 46
ระดบั การมสี ว นรว ม เมอื งแกนพฒั นา ตำบลเกาะคา

• »ÃЪҪ¹à»¹š ¼ÙŒ - »ÃЪҪ¹ÁÕ - ¡ÒúÃÔËÒèѴ¡Òà - â¤Ã§¡ÒúÃÔËÒà - »ÃЪҪ¹ã¹ªÁØ ª¹
´Óà¹Ô¹¡Òà ʋǹËÇÁ㹡Òà ¢ÂÐẺÁÕʋǹËÇÁ ¨Ñ´¡ÒâÂÐẺ ໹š ¼ÙŒ´Óà¹Ô¹¡ÒÃ
ÁÕʋǹËÇÁ ËÅѡ㹡ÒúÃËÔ ÒÃ
¢Ñºà¤Å×è͹¡Òà ᡌ 䢻˜ÞËÒ
- »ÃЪҪ¹à»š¹¼ÙŒ ¨Ñ´¡ÒâÂÐ
¾Ñ²¹ÒáÅÐá¡Œ ä¢ ¤ÇÒÁ¢Ñ´áÂŒ§ ઋ¹
´Óà¹Ô¹¡ÒÃËÅÑ¡ ¢Í§à·ÈºÒÅ
»˜ÞËÒªØÁª¹ â¤Ã§¡ÒáÒ«
´ŒÇÂμ¹àͧ ªÕÇÀÒ¾¨Ò¡¢ÕéËÁ٠㹡ÒèѴ·Ó - à¤Ã×Í¢‹ÒÂÍÒªÕ¾

- â¤Ã§¡Òà â¤Ã§¡Òÿ¹œ„ ¿Ù ¾º»ÐáÅ¡à»ÅÕè¹

¶Ñ§¢Âзͧ¤Ó ͹ÃØ Ñ¡Éʏ ÑμǏ¹éÓ ¤ÇÒÁ¤´Ô àËç¹
Å‹ØÁáÁ‹¹éÓ»§ (2 à´Í× ¹ : 1 ¤Ãѧé )
- »ÃЪҪ¹ã¹ªÁØ ª¹ à¾×èÍËÇÁ¾Ñ²¹ÒáÅÐ
ÃдÁ·¹Ø ËÇÁ¡Ñ¹ ª‹ÇÂàËÅ×Í«Ö觡ѹ
㹡ÒÃÊÌҧ áÅСѹ
¾Ãоط¸ÃÙ» - »ÃЪҪ¹Ã‹ÇÁ
¤Ù‹àÁÍ× §á¡¹ ¡Ó˹´à¢μ¾¹×é ·Õè
(¾Ãоط¸ÃÙ» ÍÀÑ·ҹã¹áÁ‹¹éÓ
»ÃШÓàÁÍ× §) à¾×èÍá¡Œ 䢻˜ÞËÒ
â´ÂäÁ‹ãª‹ áÅÐÃÑ¡ÉҾѹ¸Ø»ÅÒ
§º»ÃÐÁÒ³ ã¹áÁ‹¹éÓÇѧ
¨Ò¡à·ÈºÒÅ

ชดุ วจิ ยั โครงการเสรมิ สรา งธรรมาภบิ าลและความโปรงใส
ในองคก รปกครองสวนทอ งถ่ิน

คณะผวู ิจัย ประกอบดว ย

รองศาสตราจารย ดร.โกวิทย พวงงาม หวั หนา โครงการฯ
อาจารย นงพงา มหามิตร นักวิจัย
อาจารย สรอยมาศ รุงมณี นักวจิ ัย
นายทรงพล วชิ ัยขทั คะ นักวจิ ัย
นางสาวจรีย ศรสี วสั ด์ิ
นางสาวสุวรี ปนเจรญิ ผูชวยนักวจิ ัย
นายชาย ไชยชิต ผูชว ยนักวจิ ัย
ผชู วยนักวิจัย

คูมอื ประชาชนสำหรับการรบั รูขาวสารและการมสี ว นรวม
ในการบรหิ ารกจิ การขององคกรปกครองสวนทอ งถน่ิ

ผูเขียน

รองศาสตราจารย ดร.โกวทิ ย พวงงาม
สถาบันวิจัยและใหคำปรึกษาแหงมหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร

มหาวทิ ยาลัยธรรมศาสตร

Enhancing Democratic Governance and Accountability
through Gender Sensitive Engagement of Local
Communities (ENGAGE)

The Research Project Regarding the Enhancement of Good
Governance and transparency in Local Administrative
Organization (LAO)

Team Research

Assoc. Prof Dr. Kovit Puang-ngam Head of the Project
Ajarn Nongpanga Mahamit Researcher
Ajarn Soimart Rungmanee Researcher
Mr. Songpon Vijaykadga Researcher
Miss Jaree Srisawat
Miss Suwaree Pincharoen Researcher Assistance
Mr. Chai Chaiyachit Researcher Assistance
Researcher Assistance

People’s Handbook for Accessing Information and
Participation in Local Administrative Organization (LAO)

Author
Assoc. Prof Dr. Kovit Puang-ngam
Research and Consultancy Institute Thammasat University