สรุปพัฒนาการของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

by Kru Kamin พัฒ พั นาการของภูมิ ภู ภ มิ าค เอเชีย ชี ตะวัน วั ออกเฉียงใต้

▪ เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ หรือ เอเชียอาคเนย์ เรียกว่าเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ตอนสมัย WW2 ▪ มีความอุดมสมบูรณ์ สภาพภูมิอากาศเหมาะแก่การเพาะปลูก ตั้งอยู่ในเส้นทางการ เดินเรือค้าขายระหว่างอินเดียและจีน ทำให้ได้รับอารยธรรมหลักๆ 2 อย่างคือ อินเดีย และจีน ▪ เป็นเพราะมีเครื่องเทศและพริกไทย จึงทำให้ชาวต่างชาติแสวงหาเส้นทางเดินเรือมายัง ดินแดนนี้ เกิดการแข่งขันนำไปสู่การยึดครอง ยกเว้นไทย จนกระทั่งหลัง WW2 จึงได้รับ เอกราช ร่วมกันจัดตั้งสมาคมประชาชาติแห่งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้หรืออาเซียน ต่อต้านลัทธิคอมมิวนิสต์ ▪ ประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มีทั้งหมด 11 ประเทศ ▪ ตั้งบนแผ่นดินใหญ่ได้แก่ พม่า ไทย ลาว กัมพูชา เวียดนาม ▪ ตั้งบนเกาะ ได้แก่ สิงคโปร์ บรูไน ฟิลิปปินส์ อินโดนีเซีย ติมอร์-เลสเต ยกเว้น มาเลเซีย ตั้งอยู่ในเขตเส้นศูนย์สูตร ประกอบด้วยดินแดน 2 ส่วน คือ มาเลเซีย ตะวันตก = บนคาบสมุทรมลายู มาเลเซียตะวันออก = ตั้งบนเกาะบอร์เนียว ▪ ลักษณะภูมิประเทศของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มี4 ลักษณะ ๑. เขตที่ราบลุ่มแม่น ้า = มีความอุดมสมบูรณ์ของดิน เหมาะแก่การเพาะปลูก ขนส่ง ภายในประเทศ *แม่น ้าโขง เวียดนาม ไทย เด่นส่งออกข้าวจ้าว ๒. บริเวณที่เป็นชายฝั่งทะเล = เหมาะเป็นเมืองท่า การประมง ๓. เขตที่ราบสูง ๔. เขตเทือกเขา/ทิวเขา เทือกเขาสูงอยู่แถวเกาะสุมาตรา(มีภูเขาไฟ แผ่นดินไหว) ทิว เขา (*ไม่สูงมาก) อยู่แถวพม่า ไม่มีแผ่นดินไหวไม่มีภูเขาไฟ ▪ สภาพภูมิอากาศ ได้รับลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ พัดฝน มาจากมหาสมุทรอินเดีย ลม มรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ พัดความหนาว มาจากจีน ▪ จากการที่ภูมิภาคนี้ตั้งอยู่ระหว่างเส้นทางการค้าอินเดียและจีน จึงเป็นจุดแวะพักเรือ สินค้า พ่อค้าชาวต่างชาติเข้ามาตั้งถิ่นฐานบริเวณนี้ด้วย ทำให้เกิดการแลกเปลี่ยนทาง วัฒนธรรมส่งผลต่อพัฒนาการทางด้านต่าง ๆ ของชุมชน จากชุมชนธรรมดา เมืองท่า (บริเวณเรือสำเภาเทียบท่า) รัฐ อาณาจักร ▪ ที่ตั้งทางภูมิศาสตร์ของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ที่มักมีชุมชนใหญ่ ๆ คือบริเวณ ที่ราบชายฝั่ง ▪ ประเทศที่ไม่มีอาณาเขตติดกับทะเล คือ ประเทศลาว สรุปเนื้อหารายวิชาประวัติศาสตร์

▪ หลักฐานที่แสดงให้เห็นว่ามีคนอาศัยบริเวณเอเชียตะวันออกเฉียงใต้มานาน คือ โครง กระดูกมนุษย์ชวา ▪ อารยธรรมจีน มีอิทธิผลต่อ เวียดนาม ดังนั้นเวียดนามจึงได้รับวัฒนธรรมจากอินเดีย น้อย อารยธรรมอินเดีย มีอิทธิพลมากกับ พม่า ไทย ลาว กัมพูชา ▪ อารยธรรมที่เป็นรากฐานสำคัญที่สุดของดินแดนเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ คือ อินเดีย ▪ อิทธิพลจากอินเดีย มีดังนี้ ๑.แนวคิดเรื่องพระมหากษัตริย์เป็นเทวราชา ๒.กฎหมายพระ ธรรมศาสตร์ ๓.ภาษาสันสกฤตและบาลี ๔.การใช้พ.ศ. กับ จ.ศ. ๕.วรรณกรรมรามเกียรติ์ และมหาภารตะ ▪ อารยธรรมอินเดีย เสื่อมลงต้นพุทธศตวรรษที่ ๑๙ เพราะศาสนาอิสลามเข้ามาและการ รุกรานของมองโกล ▪ อาณาจักรเวียดนาม ได้รับอารยธรรมจากจีนเต็มๆ อาณาจักรที่ได้รับอิทธิผลจากอินเดีย มีดังนี้ ๑. ฟูนัน (กัมพูชา) แปลว่า ภูเขา ฟูนันหมดอำนาจเกิดขอมขึ้นมาแทนที่ มีเมืองท่า สำคัญคือ เมืองออกแก้ว ๒. อาณาจักราเจนละ : คือขอมยุคต้น ศูนย์กลางอยู่ที่ลุ่มแม่น ้าโขง แถบประเทศลาว ต่อมาแตกเป็น เจนละบก เจนละน ้า แต่สมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ 2 ถูกรวมเป็นอาณาจักรขอม สมัยพระนคร ๓. จามปา : เวียดนามตอนกลาง ทำสงครามแพ้เวียดนาม จึงถูกรวมเข้ากับเวียดนาม ๔. ศรีวิชัย : บริเวณเกาะเกาะสุมาตราและทางใต้ไทย รุ่งเรืองทางการค้าเพราะใกล้ช่อง แคบมะละกา ๕. ขอม : บริเวณกัมพูชา เกิดจากการรวมเจนละบกกับเจนละน ้า ๖. ศรีเกษตร/พุกาม : นับถือพุทธเถรวาท มีพระเจ้าอโนรธาผู้สร้างเจดีย์ชเวชิกอน ๗. ทวารวดี : บริเวณประเทศไทย นับถือพุทธนิกายเถรวาท หลักฐานคือ กวางหมอบ และธรรมจักร ๘. มะตะรัม : บริเวณเกาะชวา กษัตริย์ราชวงศ์ไศเลนทร์ สร้างบุโรพุทโธ ▪ พัฒนาการด้านการเมืองการปกครอง : ไทย ลาว พม่า นับถือพุทธ มีกษัตริย์ มาเลเซีย อินโดนีเซีย นับถืออิสลาม มีสุลต่าน เวียดนาม มีจักรพรรดิ นับถือขงจื๊อ ▪ พัฒนาการด้านเศรษฐกิจ : ทำเกษตรแบบยังชีพ ▪ พัฒนาการด้านสังคมและวัฒนธรรม : เป็นสังคมชนชั้น เจ้านาย-ทาส ▪ ลักษณะทางเศรษฐกิจของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่คงอยู่ตั้งแต่สมัยโบราณจนถึง ปัจจุบัน คือ การประกอบอาชีพทางการเกษตรและค้าขายกับภายนอก พัฒนาการสมัยโบราณ

พัฒนาการสมัยใหม่ ▪ เริ่มกลางพุทธศตวรรษที่ 21 โปรตุเกสเข้ามาเป็นชาติแรก ▪ ชาติตะวันตกที่เข้ามาขยายอิทธิพลในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โปรตุเกส สเปน อังกฤษ ฮอลันดา ฝรั่งเศส สหรัฐอเมริกา ▪ จุดมุ่งหมายหลักของชาวตะวันตก คือ เข้าควบคุมเมืองท่าสำคัญ(บริเวณมะละกา) และแหล่ง ผลิตเครื่องเทศ ▪ พุทธนิกายเถรวาท เด่นใน พม่า ไทย กัมพูชา มาเลเซีย อินโดนีเซีย นับถืออิสลาม ฟิลิปปินส์นับถือศาสนาคริสต์ เวียดนามนับถือลัทธิขงจื๊อ และพุทธมหายาน ▪ เวียดนามทำสงครามกับฝรั่งเศสแพ้ จึงยก โคชินไชน่า ให้ฝรั่งเศส ▪ สาเหตุที่ชาติตะวันตกต้องการได้ดินแดนมะละกา คือ เป็นศูนย์กลางทางการค้าและขนส่ง ▪ อังกฤษ ยึดครอง พม่า มาเลเซีย สิงคโปร์ บรูไน ▪ ฝรั่งเศส ยึดครอง เวียดนาม กัมพูชา ลาว (เรียกรวมว่าอินโดจีน) ▪ ฮอลันดา ยึดครอง อินโดนีเซีย ▪ สหรัฐอเมริกา และ สเปน ยึดครอง ฟิลิปปินส์ ▪ โปรตุเกส ยึดครอง ติมอร์ตะวันออก ยกเว้นประเทศไทย ที่ไม่เคยตกเป็นอาณานิคมชาติตะวันตก ▪ หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 จึงได้รับเอกราช ยกเว้น เวียดนาม ที่มีการทำสงครามตัวแทนเวียดนาม เหนือและเวียดนามใต้ (สุดท้ายเวียดนามเหนือชนะ ) ในช่วงสงครามเย็น ภายใต้แนวคิดทาง การเมืองที่แตกต่างกันระหว่าง ประชาธิปไตย นำโดยสหรัฐอเมริกา และคอมมิวนิสต์นำโดย สหภาพโซเวียต ▪ พัฒนาการทางด้านการเมืองการปกครองสมัยใหม่ : การเข้ามาของชาติตะวันตกในภูมิภาคเอเชีย ตะวันออกเฉียงใต้ในช่วงแรกคือหวังกำไรทางการค้าและเผยแผ่ศาสนา ต่อมาแข่งขันกันจนเกิด การยึดครองในที่สุด ▪ ด้านเศรษฐกิจ : ช่วงแรกเกิดการขยายตัวทางการค้า พริกไทย เครื่องเทศ เปลี่ยนจากทำเกษตร เพื่อยังชีพไปเป็นผลิตเพื่อการค้า ▪ ทางด้านสังคม : ยกเลิกระบบทาส ได้รับการศึกษาแบบชาติตะวันตก เกิดกลุ่มชาตินิยมหัว สมัยใหม่ ต้องการปรับปรุงประเทศให้ทันสมัย ต่อต้านเจ้าอาณานิคมเดิม

▪ หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ยุคสงครามเย็น เป็นการต่อสู้กันระหว่างสหรัฐอเมริกา (ประชาธิปไตย)และสหภาพโซเวียต(คอมมิวนิสต์) โดยใช้สงครามตัวแทนประเทศ เวียดนาม และเกาหลี ▪ ช่วงหลัง WW2 ประเทศในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ร่วมกันต่อต้านคอมมิวนิสต์ โดยวิธี จัดตั้งสมาคมอาสา หรือ อาเซียน ขึ้นมาประเทศที่ร่วมก่อตั้งมี 5 ประเทศ คือ ไทย มาเลเซีย สิงคโปร์ อินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ ▪ นโยบายเปลี่ยนสนามรบเป็นสนามการค้า ของ พลเอกชาติชาย ชุณหะวัณ ▪ ประเทศที่มีลักษณะทางเศรษฐกิจต่างจากประเทศอื่น คือ สิงคโปร์เพราะเน้น อุตสาหกรรม ประเทศอื่นเน้นเกษตรกรรม พัฒนาการสมัยปัจจุบัน ▪ ปัจจุบันอาเซียนมีสมาชิกทั้งหมด 10 ประเทศ ยกเว้น ติมอร์-เลสเต ▪ ความร่วมมือด้านการเมืองและความมั่นคง : ทำสนธิสัญญามิตรภาพและความ ร่วมมือในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (TAC) ▪ ความร่วมมือด้านเศรษฐกิจ : ตั้งเขตการค้าเสรี (AFTA) ▪ ความร่วมมือด้านสังคมและวัฒนธรรม : มีนโยบายขจัดความรุนแรงต่อสตรี พัฒนาชนบท ตั้งเครือข่ายมหาวิทยาลัยอาเซียน ▪ ความร่วมมือด้านวิทยาศาสตร์และสิ่งแวดล้อม : จัดตั้งเครือข่ายโครงการด้าน วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี พัฒนาทรัพยากรมนุษย์ ร่วมมือวางแผนจัดการภัย พิบัติ ▪ กฎบัตรอาเซียน คือ กฎหมายสูงสุดที่ทุกประเทศในกลุ่มอาเซียนยอมรับ ▪ เลขาธิการอาเซียน(ผู้บริหารสูงสุด) คนไทย คือ ดร.สุรินทร์ พิศสุวรรณ ▪ สัญลักษณ์อาเซียน คือ ต้นข้าวสีเหลือง ๑๐ ต้น ความร่วมมือของประเทศในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ▪ อารยธรรม หมายถึง ความเจริญของมนุษยชาติ ▪ ที่ตั้งและความสำคัญของแหล่งอารยธรรม ๑. แหล่งโบราณคดีถ ้าหลังโรงเรียน (ไทย) = เคยเป็นที่อยู่ของมนุษย์ตัวตรง ๒. แหล่งวัฒนธรรมดองซอน (เวียดนาม) = พบกลองมโหระทึก หรือ กลองดองซอน ใช้ใน การตีขอฝน ๓. แหล่งวัฒนธรรมบ้านเชียง (ไทย) = ภาชนะดินเผาลายเขียนสี ๔. แหล่งวัฒนธรรมยะรัง (ไทย) : เป็นเมืองโบราณขนาดใหญ่ที่เคยเป็นเมืองท่าค้าขาย ระหว่างจีนและอินเดีย แหล่งอารยธรรมในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

▪ มรดกโลก หมายถึง แหล่งมรดกทางวัฒนธรรมและธรรมชาติในโลกที่มีคุณค่าสูงยิ่งต่อมนุษย์ มี 3 ประเภท -มรดกทางวัฒนธรรม ( 3 ลักษณะ คือ อนุสาวรีย์ อาคาร แหล่งต่าง ๆ) -ทางธรรมชาติ -แบบผสมระหว่างวัฒนธรรมกับธรรมชาติ ▪ สัญลักษณ์มรดกโลก รูปสี่เหลี่ยมมีวงกลมล้อมรอบ (สี่เหลี่ยม แทน มรดกทางวัฒนธรรม วงกลม แทน มรดกโลกทางธรรมชาติ) ล้อมรอบด้วย 3 ภาษา อังกฤษ สเปน ฝรั่งเศส ▪ หน่วยงานที่ทำหน้าที่ให้การรับรองและคุ้มครองมรดกโลก : ยูเนสโก ▪ ประเทศที่ไม่มีแหล่งมรดกโลกทางวัฒนธรรม คือ บรูไน ติมอร์-เลสเต ▪ ตัวอย่างมรดกโลกทางวัฒนธรรมของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ๑. บุโรพุทโธ : อินโดนีเซีย เป็นศาสนสถานในพระพุทธนิกายมหายานที่ใหญ่ที่สุดในโลก ๒. ปรัมบานัน : อินโดนีเซีย เป็นศาสนสถานในศาสนาพราหมณ์-ฮินดู ที่ใหญ่ที่สุดในเอเชีย ตะวันออกเฉียงใต้ ๓. เมืองฮอยอัน : เวียดนาม เป็นเมืองท่าที่ใหญ่ที่สุดแห่งหนึ่งในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ผสมผสานสถาปัตยกรรมและศิลปะทั้งของท้องถิ่นและต่างชาติเข้าด้วยกัน ๔. นครวัด : กัมพูชา ชื่อเดิม คือ วิษณุโลก ศาสนสถานในศาสนาพราหมณ์-ฮินดูมีภาพ การกวนเกษียรสมุทร ๕. อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย : เมืองเก่าสุโขทัย วัดมหาธาตุ เป็นโบราณสถานที่สะท้อน ถึงเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมสุโขทัยได้ดีที่สุด แหล่งมรดกโลกในภูมิเอเชียตะวันออกเฉียงใต้