1 3. SINIF FEN BİLİMLERİ Adı: ......................................... Soyadı: ................................... Sınıfı: ...................................... DÜNYA’NIN ŞEKLİ 1. ÜNİTE: GEZEGENİMİZİ TANIYALIM 1. Aşağıda verilen görsellerden Dünya’nın şekline benzeyenleri işaretleyelim. 2. Dünyamız küre şeklindedir. Aşağıdakilerden hangisi küredir? Boyayalım. 3. Aşağıdaki çocuklardan hangileri dünyanın küreye benzediğini kanıtlayan örnekleri açıklıyor? Doğru olanları boyayınız. Dünya küp şeklinde olsaydı ne olurdu? ....................................................................................... ....................................................................................................................................................................... Güneş’in Dünya’yı akşam saatlerinde az, öğle saatlerinde daha çok ısıtmasıdır. Bir yerden havalanan uçağın, hep aynı yöne doğru uçarsa havalandığı noktaya ulaşmasıdır. Dünya’nın çukur kısımlarının sular ile dolu olmasıdır. Deniz kenarında duran bir kişinin uzaktan gelen bir geminin önce bacasını, ardından üst kısmını, sonra da tamamını görmesidir. Güneş doğarken önce bir kısmının sonra yavaş yavaş tamamının görünmeye başlamasıdır. Teknolojinin gelişmesi ile Dünya’nın uzaydan çekilen fotoğraflardır.
2 3. SINIF DÜNYA’NIN ŞEKLİ 4. Aşağıda verilen görselde bir geminin dört farklı görüntüsü vardır. Kıyıya yaklaşan geminin hangi sıra ile görüneceğini görselleri numaralandırarak gösterelim. 5. Aşağıdaki cümleleri tamamlayalım. 6. Aşağıdaki ifadelerde boş bırakılan yerlere uygun sözcükleri yazalım. Üzerinde yasadığımız gezegene .......................................... adı verilir. Dünya, Güneş sistemindeki dokuz .......................................... biridir. Dünya alttan ve üstten ............................. ortası biraz ............................. olan bir küredir. Dünya’nın şekli bilimin gelişmesiyle birlikte uzaydan çekilen .................... netlik kazanmıştır. Eski dönemlerde insanlar dünyanın .......................................... merak etmişlerdir. Dünya’nın şekli ilgili değişik .......................................... öne sürülmüştür. Hep aynı yöne doğru giden uçak, .......................................... noktaya ulaşır. görüşler Dünya şişkin gezegenden başladığı şeklini basık fotoğraflarla Güneş tutulması olduğunda ............................................................................ .................................................................................................................................... Herhangi bir yerden havalanan uçak hep aynı yöne ......................... .................................................................................................................................... Güneş doğarken önce bir kısmı .................................................................... .................................................................................................................................... Dünya uzaydan görülen fotoğraflarda ..................................................... ....................................................................................................................................
3 3. SINIF FEN BİLİMLERİ Adı: ......................................... Soyadı: ................................... Sınıfı: ...................................... DÜNYA’NIN ŞEKLİ İLE İLGİLİ GÖRÜŞLER 1. ÜNİTE: GEZEGENİMİZİ TANIYALIM 1. Aşağıdaki görüşler hangi uygarlıklara aittir? Numarasını yazalım. 2. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanlara “D”, yanlış olanlara “Y” yazalım. (.....) Macellan Dünya’nın çevresini dolaşan ilk denizcidir. (.....) Geçmiş dönemde birçok bilim insanı Dünya’nın şekliyle ilgili araştırmalar yapmıştır. (.....) İcat ettiği teleskopla gök cisimlerini inceleyen bilim insanı Biruni’dir. (.....) Eski Mısırlılar Dünya’nın yuvarlak olduğunu söylemişlerdir. (.....) Çok eski zamanlarda insanlar Dünya’nın bir öküzün boynuzları arasında olduğunu düşünüyorlardı. (.....) Dünya tepsiye benzediği için kenarına gelirsek aşağıya düşebiliriz. (.....) Eski Mısırlılar Dünya’nın şeklini doğru tahmin etmişlerdir. (.....) Dünya denizde yüzen düz bir tepsi şeklindedir. (.....) Güneş’in Dünya etrafında dolanmadığını, Dünya ve diğer gezegenlerin Güneş’in etrafında dolandığını ortaya koyan bilim insanı Kopernik’tir. (.....) Biruni 972 yılında Dünya’nın küre şeklinde olduğunu söyleyen Türk bilim insanıdır. Dünya’nın düz ve dikdörtgen biçiminde olduğuna, gökyüzünün dört sütun üzerinde durduğuna, dünyanın sınırlarının ötesinde sonsuz bir akarsuyun olduğuna inanıyorlardı. Dünya’yı yüzen bir timsah olarak düşünüyorlardı. Dünya’nın etrafını nehrin çevrelediği düz bir tepsi şeklinde olduğunu düşünüyorlardı. Dünya’nın denizde yüzen bir tepsiye benzediğini düşünüyorlardı. Okyanusta yüzen dev bir kaplumbağanın üstündeki dört filin taşıdığı yarım küre şeklinde düşünüyorlardı. Babiller İlk Yunan Düşünürler Mayalar Mısırlılar Eski Hintliler 1 2 3 4 5
4 3. SINIF BEN KİMİM? 1. Aşağıdaki bulmacada gizli sözcükleri boyayalım, listeye yazalım. Kalan harflerle oluşan şifreyi yazalım. Yukarıda bahsedilen bilim insanlarından hangisinin zamanında yaşamak isterdiniz? Neden? ...................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... ŞİFRE: M A C E L L A N D G Ü K O P E R N İ K E G A L İ L E O N Y Z E A M S U Z A Y I E O Z K A D Ü N Y A G İ Ü R G E Ş K Ü R E D E K O B İ L İ M N L B İ R U N İ İ N D E D İ A R İ A T O R Dünya’nın Güneş etrafında döndüğünü ve yuvarlak olduğunu ileri süren ilk kişiyim. Dünya’nın küreye benzediğini söyleyen Orta Asyalı Türk bilginiyim. İcat ettiğim teleskopla gökyüzünü ilk kez inceleyen bilim insanıyım. Pisagor’dan iki yüzyıl sonra Dünya’nın yuvarlak olduğunu kanıtlayan bilim insanıyım. Dünya’nın ve gezegenlerin Güneş etrafında döndüğünü söyleyen bilim insanıyım. Dünya’nın çevresini ilk kez dolaşarak yuvarlak olduğunu kanıtlayan denizciyim. Kopernik Aristo Macellan Biruni Pisagor Galileo ................................ ................................ ................................ ................................ ................................ ................................
5 3. SINIF FEN BİLİMLERİ Adı: ......................................... Soyadı: ................................... Sınıfı: ...................................... DÜNYA’NIN KATMANLARI 1. ÜNİTE: GEZEGENİMİZİ TANIYALIM Yanardağ patlaması nasıl oluşur? Araştırıp yazalım, öğrenelim. ........................................ ....................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... 1. Aşağıdaki verilenleri kullanarak tabloyu tamamlayalım. 2. Aşağıda verilen bilgilerin hangi katmanla ilgili olduğunu yanına yazalım. Katman Yer kabuğunun hemen altında bulunur. Dünya’nın merkezinde yer alır. Yüksek sıcaklığı nedeniyle erimiş kayalardan oluşur. En sıcak katmandır. Dünya’nın en dışında yer alan en ince katmandır. Diğer adı ağır küredir. Çekirdeğin dış bölümünü oluşturur. Dış çekirdek ile yer kabuğu arasında yer alır. Yanardağlardan çıkan lavların bulunduğu katmandır. Diğer adı ateş küredir. Yer Kabuğu Manto Dış Çekirdek İç Çekirdek Gözlenebilen Katmanları Gözlenemeyen Katmanları Yer Kabuğu İç Çekirdek Hava Katmanı Dış Çekirdek Su Katmanı Manto
6 3. SINIF KARA-SU VE HAVA KATMANI 1. Aşağıdaki ifadelerin numarasını ilgili olduğu kutuya yazalım. 2. Aşağıdaki sporların hangi katmanda yapıldığını yazalım. ............................. ............................. ............................. ............................. ............................. ............................. ............................. ............................. ............................. ............................. 1. Canlıların yaşayabilmeleri için gerekli gazları barındırır. 2. Günlük yaşantımızı sürdürdüğümüz katmandır. 3. Dünya yüzeyinin yaklaşık olarak dörtte üçünü kaplar. 4. Diğer adı Atmosfer’dir. 5. Dünya’mız etrafını saran gaz karışımından oluşur. 6. Üzerinde canlıların yaşadığı katmandır. 7. Yer kabuğu ya da taş küre olarak da adlandırılır. 8. Okyanus, deniz, göl, akarsu ve buzullardan oluşur. 9. Yer üstü ve yer altı sularından meydana gelir. 10. Dağlar, ovalar, adalar, kıtalar, deniz ve okyanus tabanlarından oluşur. 11. Kalınlığı yüzey şekillerine göre değişmektedir 12. Dünya’yı Güneş’in zararlı ışınlarından koruyarak kalkan görevi görür. 13. Yağmur, rüzgâr, kar gibi bütün meteorolojik olaylar bu katmanda oluşur. 14. Kalınlığı dağların olduğu yerde kalın, okyanus diplerinde ise incedir. 15. Dünya’mızın etrafını sararak su küre ve taş küreyi kuşatır. 16. Toprak ve çeşitli kayaçlardan oluşur. 17. Canlı yaşamı için gerekli olan su ihtiyacını karşılar. 18. Göl ve akarsuların, yağmur ve kar sularının toprak tarafından emilerek birikmesiyle yer altı suları oluşur. Kara Katmanı ............................... ............................... ............................... ............................... ............................... Su Katmanı ............................... ............................... ............................... ............................... ............................... Hava Katmanı ............................... ............................... ............................... ............................... ...............................
7 3. SINIF FEN BİLİMLERİ Adı: ......................................... Soyadı: ................................... Sınıfı: ...................................... DUYU ORGANLARIMIZ VE GÖREVLERİ 2. ÜNİTE: BEŞ DUYUMUZ 1. Aşağıdaki görsellerde hangi duyu organı belirtilmiştir? Yazalım. 2. Aşağıda verilen duyu organlarının numarasını görevleri ile eşleştirelim. 3. Aşağıdaki ifadelerde yapılan yanlışları düzeltip yazalım. ........ Başımızın iki tarafında bulunur. ........ Nefes alıp vermemizi sağlar. ........ Nesnelerin şeklini, biçimini anlamamızı sağlar. ........ Dengede durmamızı sağlar. ........ Kaşlarımızın altında bulunur. ........ Sesleri duymamızı sağlar. ........ Varlıkların yumuşak ya da sert olduğunu fark ederiz. ........ Çiçeklerin kokusunu hissetmemizi sağlar. ........ Konuşmamıza yardımcı olur. ........ Vücudumuzu sarar ve korur. ........ Yiyeceklerin tadını almamızı sağlar. 5 4 3 2 1 .............................. .............................. .............................. .............................. ..............................
8 3. SINIF DUYU ORGANLARIMIZ VE GÖREVLERİ 4. Aşağıdaki durumlarda hangi duyu organları kullanılabilir? 5. Aşağıdaki ifadeleri doğru “D” ya da “Y” yanlış olarak değerlendirip ilgili ok yönünde ilerleyin. Ulaştığınız rakamı boyayın. Sence en önemli duyu organımız hangisidir? Neden? ............................................................. ...................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... Fırında kek pişiyor. Uzaktan dalgaların sesi geliyor. Annem balık kızartıyor. Köpeğimin tüyleri yumuşacık. Yediğim en güzel çikolatalı pastaydı. Sarı çoraplarını çok beğendim. Radyodan haberleri dinledik. Dışarıda buz gibi bir hava var. Ambulansın sesi ile irkildi. Akşam yemeği çok lezzetli olmuş. Sabah alarm sesiyle uyandı. Çaydanlıktaki su elimi yaktı. D D D Y Y Y D 1 Y 2 D 3 Y 4 D 5 Y 6 D 7 Y 8
9 3. SINIF FEN BİLİMLERİ Adı: ......................................... Soyadı: ................................... Sınıfı: ...................................... DUYU ORGANLARIMIZIN SAĞLIĞI 2. ÜNİTE: BEŞ DUYUMUZ 1. Aşağıdaki metinleri uygun sözcüklerle tamamlayalım. Kulaklarımızı ...................... tutmalıyız. ...................... cisimlerle karıştırmamalıyız. ...................... sesli ortamlarda bulunmamalıyız. Kulağımızı dış ...................... korumalıyız. Kulağımızı ...................... korumalıyız. Başkalarının kulaklarına ...................... yüksek sert temiz soğuktan bağımamalıyız darbelerden Güneşe uzun ışıktan yakın başkalarının okuma temizliğine alkol tadına yiyecekleri dilimizi yanıklardan kimyasal su zararlı banyo sigara kıllarını tozlu sokmamalıyız karıştırmamalıyız bilmediğimiz .................... havlularını, gözlüklerini kullanmamalıyız. Televizyon ve bilgisayara .................... süre bakmamalıyız. Gözlerimizi aşırı .................... korumalıyız. .................... doğrudan bakmamalıyız. Kitap okurken kitaba çok .................. durmamalıyız. Işığı az olan yerde .................. yapmamalıyız. Burnumuzu ...................... ortamlarda oyun oynamamalıyız. Burun ...................... koparmamalıyız. Burnumuza bir şey ...................... maddeleri koklamamalıyız. ...................... içmemeliyiz. Ağız .................... önem vermeliyiz. Çok soğuk ve sıcak ...................... yememeli ve içmemeliyiz. Dişlerimizi fırçalarken ......................de fırçalamalıyız. Bilmediğimiz maddelerin ...................... bakmamalıyız. ...................... ve sigara kullanmamalıyız. Vücudumuzu temiz tutup sık sık ...................... yapmalıyız. Derimizi ezilme, kesilme ve ...................... korumalıyız. Bol bol ...................... içmeliyiz. Güneşin ...................... etkilerinden korunmalıyız. ......................maddelere dokunmamalıyız
10 3. SINIF DUYU ORGANLARIMIZIN SAĞLIĞI 2. Görselleri inceleyerek duyu organlarımızın sağlığı için yapabileceklerimizi yazalım. 3. Aşağıdaki çocuklara ne tavsiye edersiniz? Sen duyu organlarının sağlığı için neler yapıyorsun? ............................................................. ...................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................
11 3. SINIF FEN BİLİMLERİ Adı: ......................................... Soyadı: ................................... Sınıfı: ...................................... VARLIKLARIN HAREKET ÖZELLİKLERİ 3. ÜNİTE: KUVVETİ TANIYALIM 1. Görselleri inceleyelim. Hangileri hareketlidir? Altına yazalım. 2. Aşağıdaki varlıklardan kendiliğinden hareket edenleri boyayalım. 3. Aşağıda verilenlerden hangileri kuvvet uygulandığında hareket edebilir? 4. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanlara “D”, yanlış olanlara “Y” yazalım. (.....) Hayvanlar yalnızca beslenirken hareket ederler. (.....) Bitkiler suya ve güneşe doğru yönelme hareketi yapar. (.....) Bitkilerin hareketleri kolayca fark edilmeyebilir. (.....) Hareket bir varlığın yer değiştirmesidir. (.....) Bütün varlıklar hareket edebilir. (.....) İnsanlar ve hayvanlar dışarıdan bir etki olmasa bile hareket edebilir. (.....) Cansız varlıklar kendiliğinden hareket edebilirler. (.....) Cansız varlıkların hareket edebilmesi için dışarıdan bir etkiye ihtiyaç vardır. (.....) Bitkiler kökleri ile suya doğru yönelme hareketi yaparlar. (.....) Kuşlar uçarak, balıklar yüzerek, kangurular zıplayarak hareket eder. otobüs çocuk çiçek kedi salıncak sarmaşık pencere uçak top yaprak çekirge terlik ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... ..................... .....................
12 3. SINIF VARLIKLARIN HAREKET ÖZELLİKLERİ 5. Aşağıda verilenlerden hızlı olanları boyayalım. 6. Aşağıdaki durumları numarasını uygun hareket çeşidi kutusuna yazalım. 7. Aşağıdakilerden hangileri dönme hareketine örnektir? İşaretleyelim. 8. Aşağıdakilerden hangileri sallanma hareketine örnektir? İşaretleyelim. 9. Aşağıdakilerden hangileri yön değiştirme hareketine örnektir? İşaretleyelim. Kaplumbağa Tavşan Tren Uçak Bisiklet Otomobil Çita Deve Yaşlı Genç Akrep Yelkovan 1- Bebek beşiğinin hareketi 9- Topacın kendi etrafındaki hareketi 2- Bisikletin tekerleğinin hareketi 10- Kalkışa geçen uçak 3- Saatin akrebinin hareketi 11- Limana yanaşan gemi 4- Daldan düşen elma 12- Viraja giren araba 5- Çocuğun gelen topa vurması 13- Salıncakta sallanan çocuk 6- Matkabın ucunun hareketi 14- Dünya’nın hareketi 7- Kırmızı ışığa yaklaşan araba 15- Dönme dolabın hareketi 8- Yokuş aşağı inen bisiklet 16- Voleybolda fileye çarpan top Hızlanma Sallanma Yavaşlama Dönme Yön Değiştirme
13 3. SINIF FEN BİLİMLERİ Adı: ......................................... Soyadı: ................................... Sınıfı: ...................................... CİSİMLERİ HAREKET ETTİRME VE DURDURMA 3. ÜNİTE: KUVVETİ TANIYALIM 1. İtme kuvveti uygulanıyorsa kırmızı, çekme kuvveti uygulanıyorsa mavi boyayalım. 2. Aşağıdaki ifadelerde boş bırakılan yerlere uygun sözcükleri yazalım. ➫ Duran bir varlığı harekete geçiren, hareket eden bir varlığı durduran veya varlığın şekli üzerinde değişikliğe neden olan etkiye .............................. denir. ➫ Hareketli bir cisme .............................. yönden bir kuvvet uygulanırsa cismin hızı yavaşlar veya durur. ➫ Bir cisme uygulanan kuvvet ..............................veya çekme şeklinde olur. ➫ .............................. bir cisim kendiliğinden harekete geçemez. ➫ Kuvvet hareketin .............................. değiştirebilir. ➫ .............................. yönünde uygulanan kuvvet hareketlinin hızını artırır. ➫ Harekete .............................. yönde uygulanan kuvvet ise hareketin hızını azaltır ya da durdurur. ➫ Kuvvet cisimlerde .............................. değişikliğine sebep olabilir. şekil - kuvvet - yönünü - ters hareket - itme - duran - zıt
14 3. SINIF CİSİMLERİ HAREKET ETTİRME VE DURDURMA 3. Aşağıdaki ifadeleri birbirini tamamlayacak şekilde eşleştirelim. 4. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanlara “D”, yanlış olanlara “Y” yazalım. 5. Aşağıda belirtilen durumlara günlük yaşamınızdan örnekler yazın. (.....) Bir cisme ters yönlerden, eşit kuvvet uygulandığında cisim hareketsiz kalır. (.....) Futbolcunun duran topu hareket ettirmesini sağlayan kuvvet çekme yönündedir. (.....) Kuvvetin etkisinde kalan bazı cisimlerin biçimi değişebilir. (.....) Kuvvet hareketli cisimleri durdurabilir. (.....) Duran cismin hareket etmesi için itme ya da çekme şeklinde bir kuvvet uygulanması gerekir. (.....) Hareket hâlindeki bir cismin hareket yönünün değişmesi için kuvvet uygulamak gerekir. (.....) Kuvvet hareketin hızını değiştirmez. (.....) Kapıyı katan biri çekme kuvveti uygular. (.....) Futbolcunun topa vurması itme kuvvetidir. (.....) Hareketli bir cisme hareket yönünden bir kuvvet uygulanırsa cisim daha da hızlanır. Kuvvet hareketsiz cisimleri Çekme kuvveti uygulanan cisim İtme kuvveti uygulanan cisim Kuvvet cisimlerde şekil Hareket yönünde uygulanan kuvvet Matkapla duvarı delerken Buzdolabının kapağını açmak için Uyguladığımız kuvvet küçükse cisim cismi hızlandırır. hareket etmeyebilir. itme kuvveti uygularız. bize yaklaşma eğilimindedir. değişikliğine sebep olabilir. çekme hareketi uygulanır. bizden uzaklaşma eğilimindedir. hareket ettirebilir.
15 3. SINIF FEN BİLİMLERİ Adı: ......................................... Soyadı: ................................... Sınıfı: ...................................... HAREKETLİ CİSİMLERİN OLUŞTURABİLECEĞİ TEHLİKELER 3. ÜNİTE: KUVVETİ TANIYALIM 2. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanlara “D”, yanlış olanlara “Y” yazalım. (.....) Hareketli cisimlerin durdurulması bazı durumlarda sakıncalı olabilmektedir. (.....) Hızlı giden araçlar kazalara sebep olabilir. (.....) Oyun araç ve gereçleri yanlış kullanıldığında zararlı olabilir. (.....) Mikser, vantilatör, matkap gibi araçlara çalışırken dokunabiliriz. (.....) Salıncakta sallanan arkadaşımızın önünde ya da arkasında bulunmamalıyız. (.....) Doğa olaylarının tehlikeli ve olumsuz sonuçları yoktur. (.....) Okul koridorlarında ve merdivenlerde koşmak tehlikeli davranışlardandır. (.....) Taşıtlara hareket halindeyken binmeliyiz. (.....) Sel suyun hareketi sonucu oluşur. (.....) Dönen bir vantilatöre dokunmak eğlenceli olabilir. (.....) Toprağın hareketi deprem ve toprak kaymasına sebep olabilir. (.....) Kalabalık caddelerde taşıtlara dikkat etmeliyiz. 1. Aşağıda hareketli varlıklarla ilgili belirtilen durumlar nelere sebep olabilir? Açıklayalım. .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... ....................................................................................................................................
16 3. SINIF HAREKETLİ CİSİMLERİN OLUŞTURABİLECEĞİ TEHLİKELER 3. Aşağıdaki varlıklardan çalışır durumdayken tehlikeli olabilenleri işaretleyelim. 4. Aşağıdaki cümleleri “tehlikelidir” ya da “tehlikeli değildir” şeklinde tamamlayalım. 5. Aşağıdaki olayların sebebi ne olabilir? Anlatalım. Okulunuzda hareketli varlıkların sebep olduğu tehlikeler yaşandı mı? Anlatalım. ...................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... ➫ Çatıdan düşen kiremit tutmak ........................................................................................................... ➫ Hızla giden bisikleti durdurmak .......................................................................................................... ➫ Salıncakta sallanan arkadaşımın arkasında durmak .................................................................. ➫ Çalışan mikseri tutmak ......................................................................................................................... ➫ Topaç çevirmek ........................................................................................................................................ ➫ Devrilen bir ağacı tutmaya çalışmak .............................................................................................. ➫ Yokuştan aşağıya yuvarlanan bir cismi tutmak .......................................................................... ➫ Okul koridorunda koşmak .................................................................................................................... ➫ Karşıdan gelen topa vurmak .............................................................................................................. ➫ Hızla koşan ev hayvanlarına yaklaşmak ......................................................................................... ➫ Kendimizden yaşça büyük olanlarla hareketli oyunlar oynamak ......................................... ➫ Ağaçtan düşen yaprağı tutmak ......................................................................................................... ➫ Deprem, sel, çığ, toprak kayması gibi doğa olayları ................................................................ ➫ Birine bir eşyayı vermek yerine atmak ........................................................................................... ➫ Aracın kırmızı ışıkta durması ............................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... Salıncak Vantilatör Bilgisayar Tornavida Elektrikli Süpürge Matkap Buzdolabı Mikser Bisiklet Topaç Bulaşık Makinesi Elektrikli Testere
17 3. SINIF FEN BİLİMLERİ Adı: ......................................... Soyadı: ................................... Sınıfı: ...................................... MADDEYİ NİTELEYEN ÖZELLİKLER 4. ÜNİTE: MADDEYİ TANIYALIM 1. Bulmacada gizli olan maddeyi niteleyen özellikleri yazalım. 2. Aşağıdaki açıklamalarla ifadeleri eşleştirelim. 3. Aşağıda verilen maddelerin özelliklerini hangi duyu organları ile anlarız? İşaretleyelim. (Birden fazla duyu organı işaretlenebilir.) Pürüzlü maddeler Yumuşak maddeler Esnek maddeler Sert maddeler Kırılgan maddeler B P Ü R Ü Z L Ü Y E A E E S N E K U R E N K L İ F B M K I R I L G A N U P Ü R Ü Z S Ü Z Ş S E R T T S A V A K O K U L U N K K B S A Ğ L A M Ş L Zımpara kağıdının pürüzlü oluşunu Cam bardağın pürüzsüz oluşunu Soğanın kokusunu Süngerin esnekliğini Çileğin tadını Porselen tabağın kırılganlığını
18 MADDEYİ NİTELEYEN ÖZELLİKLER 3. SINIF 4. Tabloda verilen maddelerin özelliklerini işaretleyelim. 5. Aşağıdaki cümleleri uygun sözcüklerle tamamlayalım. Evinizde seçtiğiniz beş farklı maddeyi yukarıdaki tabloya göre değerlendirin. Benzer bir tablo oluşturarak defterinize yazın. ➫ Çevrede gördüğümüz, duyu organlarımızla algılayabildiğimiz canlı ve cansız varlıkların tümüne ..................................... denir. ➫ Maddelerin birbirine benzer veya farklı olduklarını beş ..................................... algılarız. ➫ Yüzeyi girintili çıkıntılı maddelere ..................................... madde denir. ➫ Elektrik, ses, ısı ve ..................................... madde değildir. ➫ ..................................... maddeler uzayıp kısalabilir ve kolayca bükülebilirler. ➫ Her maddenin kendine özgü ..................................... vardır. ➫ Maddeler boşlukta bir ..................................... kaplar. ➫ Çizilebilen, kırılabilen, katı maddelere ..................................... maddeler denir. ışık - sert - esnek - madde - yer - özellikleri - pürüzlü - duyu organımızla Madde Sert Yumuşak Pürüzlü Pürüzsüz Esnek Berk Kırılgan
19 3. SINIF FEN BİLİMLERİ Adı: ......................................... Soyadı: ................................... ZARARLI MADDELER VE Sınıfı: ...................................... ALINMASI GEREKEN GÜVENLİK ÖNLEMLERİ 4. ÜNİTE: MADDEYİ NİTELEYEN ÖZELLİKLER 1. Aşağıdaki maddelerden hangileri tehlikeli olabilir? Boyayalım. 2. Aşağıdaki cümlelerden doğru olana “D”, yanlış olana “Y” yazalım. Yanlış olan cümlenin doğrusunu yazalım. (.....) Bilmediğimiz maddeler bizleri zehirleyip vücudumuza zarar verebilir. .................................................................................................................................................................... (.....) Mutfak tüplerinin içindeki gazları koklamak insan sağlığına zarar vermez. .................................................................................................................................................................... (.....) Maddelerin ne olduğunu anlamak için tadına bakmalıyız. .................................................................................................................................................................... (.....) Ev temizliği için hazırlanmış temizlik maddelerinin cildimize zararı yoktur. .................................................................................................................................................................... (.....) Kesici ve sivri uçlu aletleri kullanırken dikkatli olmalıyız. .................................................................................................................................................................... (.....) Elektrikli aletlerin yıpranmış hâlde olan kablolarına dokunmamalıyız. .................................................................................................................................................................... (.....) Ocağın üstünde kaynayan suyun sıcaklığını anlamak için dokunmalıyız. .................................................................................................................................................................... (.....) Güneşe çıplak gözle bakmak göz sağlığına zarar vermez. .................................................................................................................................................................... (.....) Büyüklerimize sormadan hiçbir ilacı kullanmamalıyız. ....................................................................................................................................................................
20 3. SINIF ZARARLI MADDELER VE ALINMASI GEREKEN GÜVENLİK ÖNLEMLERİ 3. Aşağıda belirtilen durumlara örnekler yazalım. 4. Aşağıda numaralandırılmış güvenlik araçlarının adını ve hangi amaçlarla kullanılabileceğini örnekteki gibi yazalım. Evinizde bulunan hangi maddeler tehlikeli olabilir? Örnek verelim. ................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... Tattığımızda bize zarar verebilen maddeler: ........................................................................................................................................................... Kokladığımızda bize zarar verebilen maddeler: ........................................................................................................................................................... Dokunduğumuzda bize zarar verebilen maddeler: ........................................................................................................................................................... 1. Eldiven: Deterjan, ilaç, yapıştırıcı gibi kimyasal maddelerin cildimize zarar vermesini engellemek için kullanırız. 2. ...................................................................................... ............................................................................................. ............................................................................................. 3. ...................................................................................... ............................................................................................. ............................................................................................. 4. ...................................................................................... ............................................................................................ ............................................................................................................................................................................... 5. ......................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... 6. ......................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... 7. ......................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................... 7 6 5 1 2 3 4
21 3. SINIF FEN BİLİMLERİ Adı: ......................................... Soyadı: ................................... Sınıfı: ...................................... MADDENİN HÂLLERİ 4. ÜNİTE: MADDEYİ TANIYALIM “Madde bir hâlden başka bir hâle geçebilir.” bilgisine örnek yazalım. ............................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... 1. Katı mı? Sıvı mı? Gaz mı? İşaretleyelim. 2. Aşağıdaki ifadeler doğru ise “D”yi, yanlış ise “Y”yi boyayalım. D Y Katı maddeler sert ya da yumuşak olabilir. D Y Sıvı maddelerin belirli bir şekli yoktur. D Y Gaz maddeler bulunduğu kabın şeklini alır. D Y Katı maddeler akışkandır. D Y Sadece katı maddeler esnek ve kırılgan olabilir. D Y Sıvı maddeler bulunduğu kabın şeklini alır. D Y Hava ve duman gaz maddelere örnek olarak verilebilir. D Y Gaz maddeler akışkan değildir. D Y Katı maddeler konulduğu kabı tamamen doldurur. D Y Katı maddelerin belirli şekilleri vardır. Katı Sıvı Gaz Katı Sıvı Gaz Katı Sıvı Gaz Katı Sıvı Gaz Katı Sıvı Gaz Katı Sıvı Gaz Katı Sıvı Gaz Katı Sıvı Gaz Katı Sıvı Gaz Katı Sıvı Gaz Katı Sıvı Gaz Katı Sıvı Gaz Katı Sıvı Gaz Katı Sıvı Gaz Katı Sıvı Gaz
22 MADDENİN HÂLLERİ 3. SINIF 3. Aşağıdaki tabloya belirtilen hâldeki maddelerden örnekler yazalım. 4. Aşağıda verilen özelliklerin numarasını uygun kutulara yazalım. 5. Aşağıdaki ifadelerde boş bırakılan yerlere uygun sözcükleri yazalım. ➫ Madde ............................... katı, sıvı ve gaz olmak üzere üç hâlde bulunur. ➫ ............................... maddeler küçük deliklerden kaçabilirler. ➫ Tüp gaz ve doğal gaz ............................... zehirlenmelere ve yangınlara sebep olabilir. ➫ Küçük taneli ............................... sıvılar gibi davranarak akarlar. ➫ Küçük taneli katılar konuldukları kabın ............................... alırlar. ➫ Kolonya, parfüm gibi sıvı maddeler ............................... gaz hâlini alırlar. kaçakları - katılar - buharlaşınca - gaz - şeklini - doğada 1) Belli şekli yoktur. 2) Sıkıştırılabilir. 3) Belli bir şekli vardır. 4) Dışarıdan bir etki olmadıkça şekilleri değişmez. 5) Bulundukları kabın şeklini alırlar ve akıcıdırlar. 6) Gözle görülmez, duyu organlarımızla varlığını hissederiz. 7) Bulundukları kabın şeklini almazlar. 8) Herhangi bir etki sonucu oluşan şekil değişikliği kalıcıdır. 9) Bulundukları ortama yayılırlar. 10) Kâğıdı salladığımızda varlığını hissederiz. 11) Kaplara koyarak kullanırız. 12) Belli bir şekli yoktur. ....................................... ....................................... ....................................... ....................................... ....................................... ....................................... ....................................... ....................................... ....................................... ....................................... ....................................... ....................................... ....................................... ....................................... .......................................
23 3. SINIF FEN BİLİMLERİ Adı: ......................................... Soyadı: ................................... Sınıfı: ...................................... 5. ÜNİTE: ÇEVREMİZDEKİ IŞIK VE SESLER IŞIĞIN GÖRMEDEKİ ROLÜ 1. Aşağıda yanlış olarak verilen ifadelerin doğrusunu yazalım. 2. Aşağıdaki görselleri karşılaştırarak açıklayalım. ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ........................................................................................................................... ...........................................................................................................................
24 3. SINIF IŞIK KAYNAKLARI 1. Aşağıdaki bulmacada gizli olan ışık kaynaklarını bulalım ve doğru listeye yazalım. 2. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanın ampulünü boyayalım. Işık olmasaydı neleri yapamazdık? ................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... Çevresine ışık veren, aydınlatan cisimlere ışık kaynağı denir. Güneş, en güçlü ışık kaynağıdır. Ay, gecelerimizi aydınlatan doğal ışık kaynağımızdır. Işık kaynaklarının tamamı doğal ışık kaynaklarıdır. Yapay ışık kaynakları doğada kendiliğinden bulunur. Aynalar ışık kaynağı olduğu için karanlıkta görülebilirler. A T E Ş B Ö C E Ğ İ M U M F E N E R B A L I Ğ I A Y R E F L E K T Ö R U Ç E Y T R A F İ K L A M B A S I Y S M E Ş A L E T E K İ L B E L F E N E R İ U M Ş D S N Y I L D I R I M A Ö I A Y N A Ş İ M Ş E K K H Z Z A G A Z L A M B A S I Ö A M P U L Ç K İ B R İ T L F L O R E S A N G Ü N E Ş Doğal Işık Kaynakları ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... Aydınlatılmış Cisimler ........................................................................... ........................................................................... ........................................................................... Yapay Işık Kaynakları ........................................................................... ........................................................................... ...........................................................................
25 3. SINIF FEN BİLİMLERİ Adı: ......................................... Soyadı: ................................... Sınıfı: ...................................... 5. ÜNİTE: ÇEVREMİZDEKİ IŞIK VE SESLER HER SESİN BİR KAYNAĞI VAR 1. Aşağıdaki görsellerde bulunan ses kaynakları hangileridir? 2. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun sözcükleri yazalım. ➫ Akciğerlerimizdeki havanın ses ................................... titreştirmesi sonucunda ses çıkarırız. ➫ Çevremizdeki sesleri işitme duyu organımız ................................... ile duyarız. ➫ Ses maddelerin ................................... ile meydana gelir. ➫ Kaynağından çıkan ses her ................................... yayılır. ➫ Ses ................................... göremeyiz ancak hissederiz ➫ Ses madde değil bir ................................... türüdür. ➫ Ses üreten her şeye ses ................................... denir. ➫ Titreşimler sonucu oluşan ses dalgalar hâlinde ................................... ➫ Ses, .................. dalgaları gibi bir noktadan başka bir noktaya dalgalar hâlinde yayılır. ➫ Ses kaynağına yaklaştıkça sesi daha ................................... duyarız. su - tellerimizi - yöne - yayılır - kaynağı fazla - dalgalarını - kulak - enerji - titreşmesi ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. .............................................................................................................................
26 3. SINIF SESİN YAYILMASI 1. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanları işaretleyelim. 2. Aşağıdaki cümleleri görsele göre tamamlayalım. Körebe oyunu oynanırken sesin yayılma özelliği bize nasıl yardımcı olur? .................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... Ses katı, sıvı ve gaz ortamda oluşabilir. Ses sadece gaz ortamlarda oluşabilir. Ses. suya atılan bir taşın oluşturduğu dalgalar hâlinde her yöne yayılır. Ses, gökyüzünde oluşan şimşekler gibi yayılır. Ses, hava olmayan ortamlarda hem oluşur hem de yayılır. Ses, hava olmayan ortamlarda hem oluşamaz hem de yayılamaz. Bir uçak ve kuşun sesini duymamız sesin gaz ortamlarda yayıldığını gösterir. Bir uçak ve kuşun sesini duymamız sesin katı ortamlarda yayıldığını gösterir. Ses dalgalarının önüne engel çıktığında şiddeti azalsa bile yayılmaya devam eder. Ses dalgalarının önüne bir engel çıktığında şiddeti azalır ve yok oluır. ✎ Öğretmenin sesini en iyi duyanlar ..................... numaralı öğrencilerdir. ✎ Öğretmenin sesini en az duyanlar ..................... numaralı öğrencilerdir. ✎ 4 numaralı öğrencinin sesini en iyi duyanlar ................ numaralı öğrencilerdir. ✎ 8 numaralı öğrencinin sesini en az duyanlar ................ numaralı öğrencilerdir. ✎ Öğrenciler öğretmene yaklaştıkça sesini daha ..................... duyar. ✎ Öğrenciler öğretmenden uzaklaştıkça sesini daha ..................... duyar. 10 9 8 5 4 3 2 1 6 7
27 3. SINIF FEN BİLİMLERİ Adı: ......................................... Soyadı: ................................... Sınıfı: ...................................... 5. ÜNİTE: ÇEVREMİZDEKİ IŞIK VE SESLER DOĞAL VE YAPAY SES KAYNAKLARI 1. Aşağıdaki tabloyu inceleyelim. Soruları tabloya göre yanıtlayalım. Tablodaki doğal ses kaynaklarını yeşile boyayalım. Tablodaki yapay ses kaynaklarını sarıya boyayalım. Yağmur sesi Zil sesi Şimşek sesi Televizyon sesi Dalga sesi Makine sesi Keman sesi Korna sesi Rüzgâr sesi Alarm sesi Bebek sesi Kuş sesi Ambulans sesi Davul sesi İş makinesi sesi Şelale sesi Kedi sesi Matkap sesi Müzik sesi Süpürge sesi
28 3. SINIF DOĞAL VE YAPAY SES KAYNAKLARI 2. Aşağıda verilen olaylardaki ses kaynağını “doğal” ya da “yapay” olarak belirtelim. 3. Aşağıdaki ifadelerde boş bırakılan yerlere hangi sözcükler yazılmalıdır? Dinlemekten hoşlandığınız doğal ses kaynakları nelerdir? ...................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ➫ Her sesin bir .................. vardır. ➫ Ses .................. hâlinde her yöne yayılır. ➫ İnsanların yaptıkları aletlerden çıkan seslere .................. ses kaynağı denir. ➫ Yapay ses kaynaklarının ses .................. azaltılabilir. ➫ Yapay ses kaynaklarının bazıları .................. amaçlı kullanılabilir. ➫ Gök gürültüsü, yağmur ve rüzgâr sesi .................. ses kaynağıdır. ➫ Televizyon ve radyo doğal bir sesi .................. yapay ses kaynaklarıdır. ➫ Doğada olan, insanlar tarafından .................. sesler doğal ses kaynağıdır. üretilmemiş - uyarı - yapay - doğal duyabileceğimiz - şiddeti - dalgalar - kaynağı Köpeğin havlama sesi ................................... sestir. Saatin alarm sesi ................................... sestir. Okul zilinin çalması ................................... sestir. Gök gürültüsü sesi ................................... sestir. Uçağın kalkış sesi ................................... sestir. Kalp atışını sesi ................................... sestir. Kıyıya vuran dalgaların sesi ................................... sestir. Rüzgârda sallanan yaprakların sesi ................................... sestir. Öksüren adamın sesi ................................... sestir. İnşaatta çalışan işçilerin çıkardığı ses ................................... sestir.
29 3. SINIF FEN BİLİMLERİ Adı: ......................................... Soyadı: ................................... Sınıfı: ...................................... 5. ÜNİTE: ÇEVREMİZDEKİ IŞIK VE SESLER SESİN ŞİDDETİ Sizi rahatsız eden, duymaktan hoşlanmadığınız sesler hangileridir? Neden? .................. ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... 1. Aşağıda verilen sesleri insan kulağı tarafından “işitilir” ya da “işitilmez” olarak belirtelim. 2. Aşağıda verilenlerden hangileri sesin şiddetini artırmak için kullanılır? Boyayalım. 3. Aşağıda verilenlerden hangisinin ses şiddeti daha yüksektir? Boyayalım. İşitilir İşitilmez Karıncanın yürüyüş sesi Yoldan geçen kamyonun sesi Kanın damardaki akış sesi Bilgisayarda izlediğin filmin sesi Sabah öten horozun sesi İnsan vücudundaki iç organların sesi Ocaktaki yemeğin sesi Yer altı sularının sesi Kar yağışının sesi Kalkış yapan uçağın sesi Mikrofon İşitme Cihazı Bisiklet Ultrason Telsiz Dürbün Megafon Mikser Hoparlör Ütü Solar Stetoskop Sinek Patlama Davul Kedi Fısıltı İş makinesi Motor Ninni Su Fırtına Yağmur Konser Trafik Kütüphane Arı Kamyon
30 3. SINIF SESİN ŞİDDETİ 4. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanlara “D”, yanlış olanlara “Y” yazalım. 5. Aşağıdaki yerlerden hangilerinde ses şiddeti daha fazladır? İşaretleyelim. (.....) Sesin kuvvetli ya da zayıf işitilmesini sağlayan özelliğe ses şiddeti denir. (.....) Sokağımızdan geçen itfaiye aracının sesi, bisikletin sesinden azdır. (.....) Konuşurken ses şiddetimiz düşük, bağırırken yüksektir. (.....) Kütüphanede oluşan sesler gürültüye sebep olur. (.....) Sesin işitilebilmesi ses şiddeti sayesinde olur. (.....) Düşük şiddetteki sesleri uzaklara duyurabilmek için kulaklık kullanılır. (.....) Bazı hayvanların işitme duyusu insanlardan daha fazla gelişmiştir. (.....) Ses kaynağına yakın olduğumuzda ses şiddeti azalır. (.....) Bir kaynaktan çıkan sesin şiddeti artırılamaz. (.....) Mikrofon ve megafon ses şiddetini azaltan araçlardır. (.....) Seslerin farklı şiddetleri vardır. (.....) Her ses insan kulağı tarafından işitilir.
31 3. SINIF FEN BİLİMLERİ Adı: ......................................... Soyadı: ................................... Sınıfı: ...................................... 5. ÜNİTE: ÇEVREMİZDEKİ IŞIK VE SESLER UZAKLIK VE SES ŞİDDETİ ARASINDAKİ İLİŞKİ 1. Aşağıdaki soruları görsele göre yanıtlayalım. 2. Aşağıdaki cümleleri artar / azalır şeklinde boyayarak tamamlayalım. 1) Görselde bulunan doğal ses kaynakları hangileridir? ................................................................. ................................................................. ................................................................. 2) Görselde bulunan yapay ses kaynakları hangileridir? ................................................................. ................................................................. ................................................................... 3) Balkondaki kız hangi ses kaynaklarını daha iyi işitir? Neden? .......................................................................................................................................................................… ....................................................................................................................................................................... 4) Balkondaki kız hangi ses kaynaklarını daha az işitir? Neden? ....................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... Hızla uzaklaşan ambulansın sesi Artar Azalır Kalkış yapan uçağın sesi gittikçe Artar Azalır Bize doğru gelen arkadaşımızın sesi Artar Azalır Durağa yaklaşan otobüsün sesi Artar Azalır Konser salonuna yaklaştığımızdaki ses Artar Azalır Uzaklaşan seyyar satıcının sesi Artar Azalır Şiddetlenen yağmurun sesi Artar Azalır Uçup giden arının sesi Artar Azalır
32 3. SINIF UZAKLIK VE SES ŞİDDETİ ARASINDAKİ İLİŞKİ 3. Aşağıdaki ifadelerde boş bırakılan yerlere hangi sözcükler yazılmalıdır? 4. Aşağıdaki görsellerde yaşanan sorunlar nasıl açıklanabilir? Okul gösterisinde mikrofon kullanılmasının sebebi ne olabilir? Açıklayalım. .................. ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ➫ Sesin şiddeti ile sesin .............................. arasında bir ilişki vardır. ➫ Duyduğumuz seslerin şiddeti .............................. bağlı olarak değişir. ➫ Sesin kaynağından uzaklaştıkça sesin şiddeti .............................. ➫ Bir sesi duyabilmemiz için o sesin şiddetinin .............................. sınırlarımızın arasında olması gerekir. ➫ Bir sesin .............................. geldiğini, sesin şiddetinden anlayabiliriz. ➫ Ses kaynaklarının yerini .............................. duyumuzu kullanarak belirleyebiliriz. ➫ .............................. hâlindeki ses kaynaklarının yaklaşmakta ya da uzaklaşmakta olduğunu işitme duyumuzu kullanarak anlayabiliriz. ➫ Sesin kaynağına yaklaştıkça sesin .............................. çok daha güçlü hale gelir. ➫ Şiddeti az olan sesleri uzaklaştıkça .............................. ➫ Kaynağından uzaklaşırsak sesi .............................. duyamayız. uzaklığı - hareket - kaynağına - işitme - duyma şiddeti - net - nereden - azalır - duyamayız ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... ............................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... ....................................................................................................................................
33 3. SINIF FEN BİLİMLERİ Adı: ......................................... Soyadı: ................................... Sınıfı: ...................................... ŞİDDETLİ SESİN ZARARLARI 5. ÜNİTE: ÇEVREMİZDEKİ IŞIK VE SESLER 2. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun sözcükleri yazalım. ➫ İşitme duyusunu tamamen kaybeden insanlar ............................... kullanır. ➫ ............................... ses işitme kaybına sebep olabilir. ➫ ............................... kulaklık şiddetli sesin olduğu yerlerde korunmamızı sağlar. ➫ Kulağımıza hoş gelmeyen sesler ............................... ➫ Kulağımızı korumak için yüksek ses duyduğumuzda ağzımızı ............................... ➫ Kulaklıkla ............................... süre müzik dinlemek işitme kaybına sebep olabilir. gürültüdür - açmalıyız - uzun - işaret dilini - koruyucu - şiddetli 1. Aşağıdaki soruları görsele göre yanıtlayalım. 1) Görseldeki hangi varlıkların seslerini uzun süre işitmek sağlık için zararlı olabilir? ............................................................... ............................................................... ............................................................... ............................................................... 2) Burada bulunan insanlar işitme sağlığı için ne yapmalıdır? ........................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................ 3) Gürültünün olduğu yerlerde uzun süre kalan insanlar ne gibi sorunlar yaşayabilir? .......................................................................................................................................................................… ....................................................................................................................................................................... 4) Başka hangi yerler ve durumlar işitme sağlığına zarar verir? Örnek yazalım. ....................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... 1 2 3 4 5 6
34 3. SINIF ŞİDDETLİ SESİN ZARARLARI 3. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanlara “D”, yanlış olanlara “Y” yazalım. (.....) İnsanları rahatsız eden ve hoşa gitmeyen seslere fısıltı denir. (.....) Şiddetli seslerin olduğu yerlerde uzun süre bulunmak kulak sağlığı için zararlıdır. (.....) Kısa süre de olsa çok şiddetli seslere maruz kalmak kulak sağlığına iyi gelir. (.....) Yüksek sese maruz kalmak geçici veya kalıcı işitme kaybına neden olabilir. (.....) Yüksek ses dikkatimizin dağılmasına, aşırı sinirlilik ve strese neden olabilir. (.....) Kulağımıza doğru bağırılması eğlenceli olabilir. (.....) Yüksek sesli ortamlarda uzun süre durmamalıyız. (.....) Yüksek sesle müzik, televizyon, radyo dinlemeliyiz. (.....) Sürekli kulaklıkla müzik dinlememeli ve uzun süre telefonla konuşmamalıyız. (.....) Çok şiddetli sesler duyduğumuzda ağzımızı kapatmalıyız. (.....) İşleri gereği şiddetli seslerin bulunduğu ortamda çalışmak zorunda olanlar, kulak tıkacı veya kulaklık kullanmalıdır. (.....) Kulaklarımızda ağrı, akıntı, tıkanma, çınlama ve zor işitme olursa doktora görünmeliyiz. 4. Aşağıdaki sözcüklerle anlamlarını eşleştirelim. Gürültü Koruyucu kulaklık İşitme cihazı İşitme kaybı Ses şiddeti Sizi rahatsız eden sesler hangileridir? Bu sesler meslek seçiminizi etkiler mi? ................ ...................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................
35 3. SINIF FEN BİLİMLERİ Adı: ......................................... Soyadı: ................................... Sınıfı: ...................................... 6. ÜNİTE: CANLILAR DÜNYASINA YOLCULUK ÇEVREMİZDEKİ CANLI VE CANSIZ VARLIKLAR 1. Aşağıda belirtilen varlık türlerine örnek yazalım. 2. Aşağıdaki özellikler hangi varlığa ait ise kutusunu boyayalım. 3. Aşağıda canlılara ait ortak özellikler verilmiştir. Özellikler ile açıklamaları eşleştirelim. ✎ Canlıların kendilerine benzeyen bireyler oluşturması ✎ Canlıların enine ve boyuna gelişmesi ✎ Atık maddelerin vücuttan dışarı atılması ✎ Canlıların çevresinde oluşan olaylara tepki vermesi ✎ Canlıların enerji oluşturması için dışarıdan oksijen alması ✎ Canlının yön veya yer değiştirmesi ✎ Canlının yaşayabilmesi için gerekli besinleri alması Canlı Cansız Büyüyemez, gelişemezler. Canlı Cansız Kendiliğinden hareket edebilirler. Canlı Cansız Çevreden gelen uyarılara tepki verebilirler. Canlı Cansız Boşaltım yapamazlar. Canlı Cansız Kendilerine benzeyen canlılar meydana getirirler. Canlı Cansız Nefes alıp veremezler. Canlı Cansız Beslenmeye ihtiyaç duyarlar. Canlı Cansız Büyür ve gelişirler. Canlı Cansız Kendiliğinden hareket edebilirler. Canlı Cansız Nefes alıp verebilirler. Canlı Cansız Dışarıdan bir etki olmadıkça hareket edemezler. Canlı Varlıklar ...................................................................................... ...................................................................................... ...................................................................................... Cansız Varlıklar ...................................................................................... ...................................................................................... ......................................................................................
36 3. SINIF ÇEVREMİZDEKİ CANLI VE CANSIZ VARLIKLAR 4. Aşağıda belirtilen canlı varlıklarla ilgili soruları yanıtlayalım. Yakın çevrenizdeki bir hayvanı gözlemleyin ve hangi canlılık özelliklerini gördüğünüzü yazın. .......................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... 3. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanlara “D”, yanlış olanlara “Y” yazalım. (.....) Cansız varlıklar bir süre sonra ölürler. (.....) Bitkiler Güneş’e ve suya yönelerek hareket ederler. (.....) Hayvanların bazıları karada, bazıları havada, bazıları ise suda yaşarlar. (.....) Deniz, içinde çeşitli canlıları barındıran cansız bir varlıktır. (.....) Karada yaşayan hayvanlar havadaki oksijeni kullanarak solunum yaparlar. (.....) Kuşlar doğurarak çoğalırlar. (.....) İnekler, keçiler ve koyunlar etle beslenen hayvanlardır. (.....) Büyüme canlıların gelişmesi anlamına gelir. Nerede yaşar? Ne yer? Nasıl çoğalır? Nerede yaşar? Ne yer? Nasıl çoğalır? Nerede yaşar? Ne yer? Nasıl çoğalır? Nerede yaşar? Ne yer? Nasıl çoğalır?
37 3. SINIF FEN BİLİMLERİ Adı: ......................................... Soyadı: ................................... Sınıfı: ...................................... 6. ÜNİTE: CANLILAR DÜNYASINA YOLCULUK BİTKİNİN YAŞAM DÖNGÜSÜ 1. Domates bitkisinin yaşam döngüsü tablosunu, verilen sözcüklerle tamamlayalım. 2. Aşağıda verilen bulmacadan bitkilerin ihtiyaçlarını bulalım, listeye yazalım. Çimlenme Fidan Meyve Tohum Filiz Çiçek Olgun bitki D T O P R A K G Ü N E Ş Ç E F A G Ü B R E H A V A Y U K I P N I S I Ö T R S U G B N B Ö C E K S Ş ............................................. ............................................. ............................................. ............................................. ............................................. ............................................. .............................................
38 3. SINIF BİTKİNİN YAŞAM DÖNGÜSÜ 3. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun sözcükleri yazalım. ➫ Bitkiler kendi ..................................... kendileri üretir. ➫ Bitkilerde ..................................... ölü yaprakların dökülmesi sonucu oluşur. ➫ Bitki ..................................... uygun ortam koşullarında toprağa ekilir. ➫ Doğal hayatta ............................ hava, su ve toprak bitkilerin yaşam döngüsünü etkiler. ➫ Hava, su ve sıcaklık sayesinde bitki tohumu ..................................... ➫ Bitkinin çiçek açması ile başlayan döngü yeni bir ..................................... oluşturarak ölümüne kadar aralıksız devam etmektedir. ➫ Bitkiler hayvanlardan ..................................... yaşamsal faaliyetlere sahiptir. ➫ Bir bitkinin ....................................., bitki tohumunun çimlenmesi ile başlar. ➫ Her bitkinin kendine ..................................... yaşam alanı ve hava sıcaklığı vardır. ➫ Bitki ............................ bir bitkiden diğerine taşınması rüzgâr ve böcekler sayesinde olur. ➫ Bitkiler besinlerini yapmak için topraktan su ve ..................................... alır. ➫ Bitkinin kökü toprak ile bütünleşerek ..................................... hâlinde büyümeye başlar. besinlerini - özgü - filiz - farklı - boşaltım - kirletilmiş mineral - çiçek - tohumu - yaşam döngüsü - tozlarının - çimlenir 4. Aşağıda aşamaları verilen deneyi yapalım. Gözlemlerimizi defterimize yazalım. 1) Plastik kabın içini pamukla kaplayalım. 2) Bir avuç fasulyeyi pamukların arasına serpiştirelim. 3) Üzerlerini pamukla örtelim. 4) Son olarak pamuğu su ile ıslatalım. 5) Fasulyedeki gelişmeleri takip edelim. 6) Deney sonucunda ne olmasını bekliyorsun? Açıklayalım. .................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................. ..................................................................................................................................................................
39 3. SINIF FEN BİLİMLERİ Adı: ......................................... Soyadı: ................................... Sınıfı: ...................................... YAKIN ÇEVREMİZ 6. ÜNİTE: CANLILAR DÜNYASINA YOLCULUK 1. Evimizin çevresinde bulunan yerler hangileridir? Boyayalım. 2. Yaşadığımız çevreyi tanımamak ne gibi sorunlara yol açabilir? 3. Aşağıda yanlış olarak verilen ifadeleri düzelterek yeniden yazalım. Banka Postane AVM Sinema Cami Park Manav Fırın Kırtasiye Market Eczane Pazar Sahil Göl Okul Pastane Polis Otel
40 3. SINIF YAKIN ÇEVREMİZ 4. Aşağıdaki çocuklardan hangileri yaşam alanlarını güzelleştirmektedir? Boyayalım. 5. Aşağıdaki davranışların sonuçları neler olabilir? Yazalım. Siz çevrenizi güzelleştirmek için neler yapabilirsiniz? ................................................................ ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. Pil atıklarını geri dönüşüme atıyoruz. Ağaçları keserek evler yapıyoruz. Suyu, elektriği bol bol kullanıyoruz. Kullanılmış yağları geri dönüştürüyoruz. Tarlalarımızda bolca tarım ilacı kullanıyoruz. Su, elektrik gibi kaynakları dikkatli kullanıyoruz. Atıkları ayrıştırarak geri dönüşüme gönderiyoruz. Bahçemize çeşit çeşit çiçek dikiyoruz.
41 3. SINIF FEN BİLİMLERİ Adı: ......................................... Soyadı: ................................... Sınıfı: ...................................... 6. ÜNİTE: CANLILAR DÜNYASINA YOLCULUK DOĞAL VE YAPAY ÇEVRE 1. Aşağıda verilen özelliklerin numarasını ilgili olduğu gruba yazalım. 2. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanlara “D”, yanlış olanlara “Y” yazalım. (.....) Mağaralar, şelaleler ve dereler yapay çevreye örnektir. (.....) Doğal anıtlar doğa olaylarının etkisi ile uzun sürede oluşmuştur. (.....) İnsan araç ve makineleri yapay çevrenin bir parçasıdır. (.....) Denizde yaşayan balık doğal, akvaryumda yaşayan balık yapay çevrededir. (.....) Dinlenme, oynama, öğrenme gibi ihtiyaçları gideren tabiat parçalarına milli park denir. (.....) Yapay çevre bozulduğunda ya da tahrip edildiğinde yenisi yapılamaz. (.....) Tünel, park ve köprüler doğal çevreye örnektir. (.....) Yaşadığımız doğal çevreyi ihtiyaçlarımız doğrultusunda değiştirerek yapay çevre oluştururuz. (.....) Doğal çevrenin dengesinin bozulması, doğal hayatı ve canlıları olumsuz etkiler. (.....) Manavgat Şelalesi, Peribacaları, Pamukkale doğal anıtlara örnektir. (.....) Doğal çevrenin suyu, havası ve toprağı kirlidir. (.....) Yapay çevrede canlı çeşitliliği daha fazladır. 1) Doğada kendiliğinden vardır. 2) Bozulabilir ve değiştirilebilir. 3) Dünyamızdaki kirliliğin ana sebeplerini oluşturur. 4) İnsanların ihtiyaçları doğrultusunda oluşturulmuştur. 5) Kısa sürede oluşturulur. 6) Doğada kendiliğinden bulunmaz 7) Bozulmamış ve değiştirilmemiştir. 8) Bahçe, park, köprü ve binalar örnek olarak verilebilir. 9) Oluşumunda insan etkisi yoktur. 10) Orman, göl, dağ ve dere örnek olarak verilebilir. 11) Uzun sürede oluşmuştur. 12) Kendi hâline bırakıldığında kirlilik oluşturmaz. Doğal Çevre Yapay Çevre
42 3. SINIF DOĞAL ÇEVRENİN CANLILAR İÇİN ÖNEMİ 1. Aşağıda verilen yaşam alanlarındaki canlılar nasıl etkilenir? Yazalım. 2. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun sözcükleri yazalım. İnsan yaşamının devamı için bozulmaması gereken doğal ortamlar hangileridir? ...................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... ➫ Doğal çevrenin ................................. tüm canlıların yaşamını olumsuz etkiler. ➫ Hava, su ve toprak canlıların yaşamı için gerekli ................................. varlıklardır. ➫ İnsanların yaptığı bina, tünel, fabrika gibi ................................. ortamlar doğal çevrenin bozulmasına yol açar. ➫ Doğal kaynakların aşırı ve yanlış kullanılması sonucu ................................. bozulmasıyla çevre kirliliği oluşur. ➫ Canlılar su ihtiyaçlarını göl, akarsu ve deniz gibi ................................. karşılar. ➫ Havaya, suya ve toprağa karışan ................................. maddeler canlıların yaşamlarını tehlikeye sokar. ➫ ................................. alanlar sel, erozyon ve toprak kayması gibi doğal afetleri önler. ➫ İnsanlar ve hayvanlar besin ihtiyaçlarının çoğunu ................................. karşılar. topraktan - dengenin - yapay - kirlenmesi - ormanlık - zararlı - cansız - kaynaklardan HAVA ........................................................................................ ........................................................................................ SU ........................................................................................ ........................................................................................ ........................................................................................ ........................................................................................ TOPRAK ........................................................................................ ........................................................................................
43 3. SINIF FEN BİLİMLERİ Adı: ......................................... Soyadı: ................................... Sınıfı: ...................................... DOĞAL ÇEVRENİN KORUNMASI 6. ÜNİTE: CANLILAR DÜNYASINA YOLCULUK 1. Aşağıdaki davranışlardan hangileri doğal çevrenin korunmasını sağlar? Doğru davranışların numarasını kutulara yazalım. Görsele göre doğal çevrede ne gibi değişiklikler olmuştur? ........................................................................................... ........................................................................................... ........................................................................................... Çevredeki değişiklikler canlıları nasıl etkilemiştir? ........................................................................................... ........................................................................................... ........................................................................................... ........................................................................................... 1) Atık pilleri geri dönüşüme veririz. 2) Ağaç dallarını kırıp oyun oynarız. 3) Suyu tasarruflu kullanırım. 4) Naylon poşet kullanmam. 5) Gereksiz yanan lambaları kapatırım. 6) Eşyalarımı özenli kullanırım. 7) Annem atık yağları çöpe atıyor. 8) Sokak hayvanlarına su veririm. 9) Yerlere çöp atmam. 10) Deterjanları bol kullanmalıyız. 1) Atık pilleri poşete koyup çöpe atmalıyız. 2) Ağaçlara, bitkilere zarar vermem. 3) Suyu bol bol kullanırım. 4) Alışverişte bez çantalar kullanıyoruz. 5) Televizyonu izlemiyorsam kapatırım. 6) Beğendiğim tüm eşyaları almalıyım. 7) Annem atık yağları biriktiriyor. 8) Sokak hayvanlarını kovalıyoruz. 9) Yerlere çöp atanları uyarırım. 10) Deterjanları yeterince kullanmalıyız.
44 3. SINIF DOĞAL ÇEVRENİN KORUNMASI 2. Aşağıdaki ifadeleri birbirini tamamlayacak şekilde eşleştirelim. 3. Görsellerdeki ortamlarda kirliliğin sebebi nedir? Çözüm yolları nelerdir? Çevrenin doğallığının bozulmaması için siz neler yapabilirsiniz? ......................................... ...................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... Sebepler: ......................................................................................................... ............................................................................................................................ Çözüm Yolları: .......................................................................................... ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ Sebepler: ......................................................................................................... ............................................................................................................................ Çözüm Yolları: ........................................................................................... ............................................................................................................................ ............................................................................................................................ Sebepler: .................................................................................................................. ...................................................................................................................................... Çözüm Yolları: ...................................................................................................... ...................................................................................................................................... ...................................................................................................................................... Kâğıt, cam ve plastik atıklar Ormanlar korunmalı ve Rüzgâr ve Güneş enerjisi Tarım ilaçlarının Piknik alanlarında yakılan Deniz, dere ve göl gibi Araç egzozlarına ve fabrika bacalarına Sanayi ve evsel atıklar filtre takılmalıdır. su ortamlarına çöp bırakılmamalıdır. arıtılarak sulara bırakılmamalıdır. kullanarak temiz enerji elde etmeliyiz. ağaçlandırmaya önem verilmelidir. geri dönüştürülmelidir. bilinçli kullanılması sağlanmalıdır. ateşleri söndürmeliyiz.
45 3. SINIF FEN BİLİMLERİ Adı: ......................................... Soyadı: ................................... Sınıfı: ...................................... 7. ÜNİTE: ELEKTRİKLİ ARAÇLAR ELEKTİRİKLİ ARAÇ GEREÇLER 1. Aşağıda verilen alanlarda kullandığımız elektrikli araçlara örnek yazalım. 2. Aşağıdaki elektrikli araçların hangi amaçla kullanıldığını yazalım. Isıtma-Soğutma .................................... .................................... .................................... .................................... .................................... İletişim .................................... .................................... .................................... .................................... .................................... Aydınlatma .................................... .................................... .................................... .................................... .................................... Temizlik-Beslenme .................................... .................................... .................................... .................................... .................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... ....................................................... .......................................................
46 3. SINIF ELEKTRİK KAYNAKLARI 1. Tanımlarıyla sözcükleri eşleştirelim. 2. Aşağıda verilen elektrik kaynakları ile çalışan araçlara örnek yazalım. Evinizde nerelerde, hangi elektrik kaynaklarını kullanıyorsunuz? ......................................... ...................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... 3. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanlara “D”, yanlış olanlara “Y” yazalım. (.....) Fişi olan ve prize takılan elektrikli araçlar şehir elektriği ile çalışır. (.....) Pil en yüksek enerji üreten elektrik kaynağıdır. (.....) Ulaşımımızı sağlayan taşıtların farları, iç ışıkları ve müzik sistemleri akü ile çalışır. (.....) Piller kullanıldıkları araca göre çeşitli büyüklüklerde olabilir. (.....) Diz üstü bilgisayarın fişi prize takıldığında bataryası dolar. (.....) Bataryalar bittikten sonra tekrar kullanılamaz. (.....) Cep telefonu, tablet ve diz üstü bilgisayarda şehir elektriği kullanılır. (.....) Akü, pil ve bataryaya göre daha kuvvetli ve dayanıklı enerji kaynağıdır. (.....) Şehir elektriği sadece doğal kaynaklardan elde edilir. PİL BATARYA AKÜ ŞEHİR ELEKTRİĞİ PİL BATARYA AKÜ ŞEHİR ELEKTRİĞİ
47 3. SINIF FEN BİLİMLERİ Adı: ......................................... Soyadı: ................................... Sınıfı: ...................................... 7. ÜNİTE: ELEKTRİKLİ ARAÇLAR ATIK PİLLERİN ZARARLARI 1. Aşağıdaki ifadelerde boş bırakılan yerlere uygun sözcükleri yazalım. ➫ Piller küçük ......................... ulaşamayacağı yerlerde saklanmalıdır. ➫ Elektriği ......................... piller, çöpe atılmaları durumunda hava, su ve toprağı kirleterek canlı yaşamını olumsuz etkiler. ➫ Pillerin yapısında ......................... maddeler vardır. ➫ Cep telefonu ve dizüstü bilgisayarların bataryaları da dâhil olmak üzere hiçbir pil ......................... atılmamalıdır. ➫ Atık piller evlerde ......................... kaplarda biriktirilmelidir. ➫ Biriktirilen tükenmiş piller eczanelerde, muhtarlıklarda, okullarda ve büyük alışveriş merkezlerinde bulunan atık pil toplama ......................... atılmalıdır. ➫ Tek kullanımlık piller yerine ......................... edilebilir piller kullanarak atık pil sayısı azaltılmalıdır. ➫ Pillerin ......................... kesinlikle açılmamalı, ateşe atılmamalıdır. ➫ Ülkemizde TAP (Taşınabilir Pil Üreticileri ve İthalatçıları Derneği) pillerin ......................... ile ilgili çalışmalar yapmaktadır. ➫ Piller zarar gördüğünde içindeki zararlı maddeler ......................... çıkar. çocukların - şarj - geri dönüşümü - cam - zararlı içi - tükenmiş - çöpe - açığa - kutularına Daha az atık pil olması için neler yapabiliriz? ............................................................................. ...................................................................................... ...................................................................................... ...................................................................................... ........................................................ ........................................................ ........................................................ ........................................................ Atık pillerin geri dönüşümünün faydaları nelerdir? Yazalım. ................................................. ...................................................................................... ...................................................................................... ...................................................................................... ........................................................ ........................................................ ........................................................ ........................................................
48 3. SINIF ELEKTRİĞİN GÜVENLİ KULLANIMI 1. Aşağıdaki cümleleri doğru tamamlayacak ifadeleri örnekteki gibi yuvarlak içine alalım. 2. Aşağıdakilerden hangileri elektrik çarpması durumunda yapılması gerekenlerdir? Boyayalım. Elektrikle ile ilgili işlerde çalışan insanlar hangi güvenlik tedbirlerini almalıdır? .......... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ✎ Kablosu yıpranmış elektrikli araçları kullanmalıyız / kullanmamalıyız. ✎ Elektrik çarpan birine çıplak elle dokunmalıyız / dokunmamalıyız. ✎ Çalışmakta olan elektrikli araçlara ıslak elle dokunmalıyız / dokunmamalıyız. ✎ Elektrikli aletleri kullanma kılavuzuna göre kullanmalıyız / kullanmamalıyız. ✎ İşi biten elektrikli araçların fişini çıkarmalıyız / çıkarmamalıyız. ✎ Elektrikli araçları dikkatsiz kullanmak kazalara sebep olabilir / olmaz. ✎ Elektriğin güvenli kullanımı için prizlere herhangi bir cisim sokmalıyız / sokmamalıyız. ✎ Elektrik çarpmaları insan vücuduna zarar verir / vermez. ✎ Elektriğin güvenli kullanımı için yıpranmış kabloları değiştirmeliyiz / değiştirmemeliyiz. ✎ Elektrikli araçlardan koku geldiğinde fişini çekmeliyiz / çekmemeliyiz. Çarpılan kişinin üzerine su dökülmelidir. Elektrilk şalteri kapatılmalıdır. 112 Acil Servisten yardım istenmelidir. Ellektrikle temas eden kişiye çıplak elle dokunulmamalıdır. Çarpılan kişi el ile çekerek uzaklaştırılmalıdır. Elektrik şalteri açılmamalıdır. Çarpılan kişi plastik ya da tahta gibi cisimlerle elektrikten uzaklaştırılmalıdır.