Adı: ........................................... Soyadı: .................................. Sınıfı: ..................................... HAYAT BİLGİSİ 51 3. SINIF TRAFİK İŞARET VE LEVHALARINI TANIYALIM 19. HAFTA Sağa dönüş yasak Yaya geçidi yaklaşım Kontrolsüz kavşak Işıklı işaret cihazı Bisiklet giremez Mecburi bisiklet yolu Taşıt giremez Hız sınırı Dur Yaya geçidi Yaya giremez Okul geçidi Park yeri Park yapılmaz Dikkat Yol çalışması Sağa virajlı yol 4. ÜNİTE : GÜVENLİ HAYAT ELİT BİLGİ İnsanların, hayvanların ve taşıtların karayolları üzerindeki hal ve hareketlerine trafik denir. Karayollarında araçları kullanan insanlara sürücü; araçta bulunmayan karayolundaki insanlara da yaya denir. Trafik işaret ve levhaları trafikte güvenliği sağlamak, trafiği düzenlemek ve bilgi vermek için kullanılır. 1. Aşağıdaki trafik işaret levhalarını anlamlarıyla eşleştirelim.
52 2. Aşağıdaki levhaların numaralarını uygun bölümlere yazalım. TRAFİK İŞARET VE LEVHALARINI TANIYALIM 19. HAFTA UYARI YASAKLAMA BİLGİLENDİRME 1 7 13 19 25 3 9 15 21 27 5 11 17 23 29 2 8 14 20 26 4 10 16 22 28 6 12 18 24 30
3. SINIF Adı: ........................................... Soyadı: .................................. Sınıfı: ..................................... HAYAT BİLGİSİ 53 TRAFİK KURALLARINA UYALIM 20. HAFTA 1. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanlara D, yanlış olanlara Y yazalım. Trafikte en önemli unsur insandır. Yolda araç az ise, araçlar istedikleri hızda gidebilir. Okul servislerinde herkes emniyet kemeri takmalıdır. Üçgen şekilli trafik levhası uyarı anlamına gelir. Trafik polislerinin olduğu yollarda trafik işaretlerine değil, polise uyulmalıdır. Yayalar trafik işaret ve levhalarına uymak zorunda değildir. Duran iki aracın arasından karşıya geçmemeliyiz. Bisiklet sürerken kask, dizlik ve dirseklik kullanılmalıdır. 2. Aşağıdaki sözcükleri bulmacada bulup boyayalım. E S A L V U H U G Ü V E N L İ K E R Y V S A A U Ç Ü A H T Ş R R İ C Y A N I A A T Ü A S G M Ç L T R A F İ K T P K A L D I R I M KALDIRIM SÜRÜCÜ TRAFİK YAYA GEÇİT LEVHA ARAÇ GÜVENLİK KURAL ULAŞIM ELİT BİLGİ Yayaların ve taşıt sürücülerinin uyması gereken kurallar vardır. Bu kurallara trafik kuralları denir. Trafik kuralları can ve mal güvenliğimizi sağlar. Bu nedenle bu kuralları iyice öğrenmeli ve uygulamalıyız.
54 TRAFİK KURALLARINA UYALIM 20. HAFTA 3. Aşağıdaki görsellerde yapılan yanlışları ve sonuçta neler olabileceğini yazalım. Yanlış: ............................................................................................................................................ .............................................................................................................................................................. Sonuç: ........................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................. Yanlış: ............................................................................................................................................ .............................................................................................................................................................. Sonuç: ........................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................. Yanlış: ............................................................................................................................................ .............................................................................................................................................................. Sonuç: ........................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................. Yanlış: ............................................................................................................................................ .............................................................................................................................................................. Sonuç: ........................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................. Yanlış: ............................................................................................................................................ .............................................................................................................................................................. Sonuç: ........................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................
3. SINIF Adı: ........................................... Soyadı: .................................. Sınıfı: ..................................... HAYAT BİLGİSİ 55 21. HAFTA 1. Aşağıdaki davranışları sebep olabileceği tehlike ile eşleştirelim. 2. Aşağıda karışık olarak verilen sözcüklerden kurallı, anlamlı cümleler oluşturalım. Küçük cisimleri ağıza atmak Islak elle elektrikli araçlara dokunmak Yemek yerken konuşmak Kibrit ve çakmakla oynamak. Sıcak sobaya ya da tencereye dokunmak Dolaplara tırmanmak Cam eşyalarla oynamak Tarihi geçmiş gıdayı yemek Islak zeminde koşmak. Yıpranmış kablolara dokunmak. ZEHİRLENME KESİK BOĞULMA YANMA DÜŞME ELEKTRİK ÇARPMASI KAZALARA KARŞI DİKKATLİ OLALIM durum - 112’yi - yardım - acil - istemeliyiz - olduğunda - arayarak - bir ...................................................................................................................................................................................................... tehlikeli - koşarken - hareketler - yapmamalıyız - oynarken - ve ...................................................................................................................................................................................................... ELİT BİLGİ Evde, okulda, sokakta veya parkta birçok kaza ile karşılaşabiliriz. Kazalar yaralanmalara hatta ölümlere neden olabilir. Bu yüzden çok dikkatli olmamız gerekir. Kazalardan korunmanın en iyi yolu dikkatli olmak, kurallara uymak ve gerekli tedbirleri almaktır.
56 3. Aşağıdaki durumlarda olabilecek tehlike türü nedir? Çocuklara hangi tavsiyelerde bulunabilirsiniz? Yazalım. KAZALARA KARŞI DİKKATLİ OLALIM 21. HAFTA Tehlike: .......................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................. Tavsiye: ........................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................. Tehlike: .......................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................. Tavsiye: ........................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................. Tehlike: .......................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................. Tavsiye: ........................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................. Tehlike: .......................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................. Tavsiye: ........................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................. Tehlike: .......................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................. Tavsiye: ........................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................. Tehlike: .......................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................. Tavsiye: ........................................................................................................................................ .............................................................................................................................................................
3. SINIF Adı: ........................................... Soyadı: .................................. Sınıfı: ..................................... HAYAT BİLGİSİ 57 ACİL DURUMDA NE YAPMALIYIZ? 1. Aşağıdaki ifadeleri verilen sözcüklerle tamamlayalım. 2. Aşağıdaki acil durum tabelalarını anlamlarıyla eşleştirelim. 22. HAFTA ➤ Acil durumlarda .......................................... kalmak daha doğru karar almamızı sağlar. ➤ Acil durumlarda görevlilerin .......................................... uymalıyız. ➤ ......................................... olayı gördüğümüzde polisi ararız. ➤ Kazalarda kazazedelere yapılan yardıma .......................................... denir. ➤ Köylerde polisin görevini .......................................... yapar. ➤ Anne ve babamızın .......................................... numarasını ezberlemeliyiz. ➤ Kaza geçirdiğimizde bizi hastaneye .......................................... getirir. ➤ Acil durumlarda ..........................................aramalıyız. ➤ Yangın anında .......................................... kullanmamalıyız. ➤ Acil .......................................... kapılarının hangi durumlarda kullanılacağını bilmeliyiz. sakin hırsızlık Jandarma ambulans çıkış telefon 112 ilk yardım asansörü yönergelerine Acil çıkış kapısı İlk yardım istasyonu Acil toplanma yeri Acil durum telefonu ELİT BİLGİ Günlük hayatımızda evde, okulda, sokakta çeşitli acil durumlarla karşılaşabiliriz. Kazalar, doğal afetler, yaralanmalar karşısında nasıl davranmamız gerektiğini bilmeliyiz. Acil bir durumla karşılaştığımızda sakin olmalı, büyüklerimizden yardım istemeliyiz. Hemen 112 Acil Çağrı Merkezini arayıp yardım istemeliyiz.
58 3. Acil bir durumda bize gerekli olan bilgileri yazalım. 5. Aşağıdaki bulmacada verilen sözcükleri bulalım ve boyayalım. ACİL DURUMDA NE YAPMALIYIZ? 22. HAFTA 4. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanlara D, yanlış olanlara Y yazın. Acil bir durumda telaşla ve hızla hareket etmeliyiz. Ormanda yangın olduğunu görsem, kimseye söylemem. Yangın olduğunda asansörleri kullanmalıyız. Şaka olsun diye itfaiyeyi arayabiliriz. Bir kaza geçirdiğimizde anne ve babamıza haber vermeliyiz. Acil durumlarda görevlilerin yönergelerine uymalıyız. Kaza geçiren arkadaşımızı kımıldatmamalıyız. Babamızın telefon numarası: ................................................................................................................................ Annemizin telefon numarası: ................................................................................................................................ Ev adresimiz: ..................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................ J S İ T F A İ Y E A D F G H J U U I N Z Y A N G I N T D A S C V N O P Ö A C İ L K H J O P R Ğ G K A Z A L B M A E R T B Ş İ Ğ A M B U L A N S Ü İ L K Y A R D I M POLİS JANDARMA İTFAİYE ACİL AMBULANS YANGIN KAZA İLK YARDIM
3. SINIF Adı: ........................................... Soyadı: .................................. Sınıfı: ..................................... HAYAT BİLGİSİ 59 1. Aşağıdaki durumlarda çocukların ne yapması gerekir? Yazalım. GÜVENLİĞİM İÇİN NE YAPMALIYIM? 23. HAFTA .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................. ELİT BİLGİ Günlük hayatımızda güvenliğimizi tehdit eden durum ve insanlarla karşılaşabiliriz. Bu durumda panik yapmadan oradan uzaklaşmalı ve yüksek sesle yardım istemeliyiz. Ailemizi durumdan haberdar etmeliyiz. Tanımadığımız insanlarla konuşmamalıyız.
60 2. Aşağıdaki ifadeleri verilen sözcüklerden uygun olanlarla tamamlayın. Numaralı kutulara baş harflerini yazarak şifreyi bulun. GÜVENLİĞİM İÇİN NE YAPMALIYIM? 23. HAFTA 1. .......................................... insanlardan hiçbir şey almamalıyız. 2. Telefon numaramızı ve .......................................... tanımadığımız kişilere söylememeliyiz. 3. Oyun oynamak için .......................................... yerleri tercih etmeliyiz. 4. Okul çevresindeki .......................................... kişilere karşı dikkatli olmalıyız. 5. İnternet üzerinden kimseye .......................................... bilgilerimizi vermemeliyiz. 6. Okulda başka bir çocuk bizi tehdit ederse .......................................... söylemeliyiz. 7. Evde yalnız olduğumuzda kapıyı .......................................... tutmalıyız. 8. Tanımadığımız kişilerin .......................................... bilemeyiz. 9. Acil durumlar için anne babamızın .......................................... numarasını ezberlemeliyiz. 10. Tanımadığımız insanlar rahatsız ederse en yakındaki .......................................... söylemeliyiz. 11. Tehlikede olduğumuzu hissettiğimizde hemen ........................................... 12. Birileri kapımızı zorla açmaya çalışıyorsa .......................................... aramalıyız. E yabancı Ü adresimizi E kilitli D öğretmenimize 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 K niyetini A telefon N polisi N kişisel V bildiğimiz I bağırmalıyız L yetkiliye G tanımadığımız
3. SINIF Adı: ........................................... Soyadı: .................................. Sınıfı: ..................................... HAYAT BİLGİSİ 61 GÜVENLİĞİM TEHLİKEDE Mİ? 24. HAFTA 1. Aşağıdaki görsellerden hangisinde güvenliğimiz tehlikede olur? İşaretleyelim. 2. Aşağıdaki çocukların anlattığı durumlar karşısında nasıl davranmak gerekir? Yazalım. Mahalleden tanıdığım biri beni okuldan almak istedi. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. Evde yalnızım. Tanımadığım biri kapıyı çaldı. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. Deprem oluyor. Ailemle evdeyim. ................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................. ELİT BİLGİ Oyun oynamak için güvenli alanları seçmeliyiz. Park, okul bahçesi ve evimizin bahçesi güvenli oyun alanlarıdır. Oynarken güvenlik kurallarına uymalı, kırık, eskimiş oyun araçlarını kullanmamalıyız.
62 3. Aşağıda verilen yerlerden hangileri güvenli oyun alanıdır? İşaretleyelim. 4. Aşağıdaki çocuklardan hangileri parkta oynama kurallarına uymamıştır? İşaretleyelim. 5. Bisiklet, kaykay ve paten kullanırken uyulması gereken kurallar vardır. Aşağıdaki görsellere göre uyulması gereken kuralları yazalım. OYUNDA GÜVENLİK 24. HAFTA Okul bahçesi Su kanalları Çocuk parkı Otopark Süs havuzu Evin bahçesi Taşıt yolu Piknik alanı Sokaklar İnşaat alanı Boş arsa Spor salonu 1. ................................................................................................................................................................................................. 3. ................................................................................................................................................................................................. 2. ................................................................................................................................................................................................. 4. .................................................................................................................................................................................................
3. SINIF HAYAT BİLGİSİ Adı: ........................................... Soyadı: .................................. Sınıfı: ..................................... 63 ÜNİTE DEĞERLENDİRME 1. Yukarıda gösterilen levhanın hangi alanlarda bulunması zorunlu değildir? A. B. C. 2. Aşağıdaki seçeneklerden hangisinde yer alan ifade yukarıda verilen trafik levhaları ile ilgili değildir? A. Yaya geçidi B. Bisiklet çıkabilir C. Yaya giremez 3. ▲ Prizlere herhangi bir metal cisim sokmamalı ve elektrikle çalışan araç-gereçleri kurcalamamalıyız. ● Kesici ve delici aletleri amacının dışında kullanmamalı ve oyun oynamamalıyız. ■ Banyoda ıslak elle elektrikli aletleri kullanmamalıyız. Yukarıda verilen ifadelerden hangileri evde güvenlik açısından dikkat etmemiz gereken hususlardandır? A. ▲ ● B. ● ■ C. ● ■ ▲ 4. Oyun oynarken arkadaşımızın düşüp bayıldığını gördüğümüzde aşağıdakilerden hangisini yapmalıyız? A. Arkadaşımıza su içirmeye çalışmalıyız. B. Telaşa kapılmadan acil durum numarasını arayıp durumu anlatmalıyız. C. Oradan geçen herhangi birinden arkadaşımızı kaldırmasını istemeliyiz. 24. HAFTA HASTANE OKUL Ev Hastane Okul
ÜNİTE DEĞERLENDİRME 64 5. Bir grup öğrenci okul çıkışı yol üzerindeki okul geçidini kullanarak güvenle karşıya geçmektedirler. Kendileri için yeşil trafik ışığının yanıp yanmadığını kontrol etmişlerdir. Buna göre bu sırada yol üzerindeki araçlar için hangi trafik ışığı yanmaktadır? A. B. C. 6. İnternette karşılaştığımız kişilerin fotoğrafları ve kimlikleri gerçek olmayabilir. İnternet üzerinden dolandırıcılık yapmak isteyen bazı kişiler gerçek kimliklerini gizleyebilirler. Bu gibi durumlarda bu kişilere karşı uyanık olmalı ve bilgilerimizi onlarla paylaşmamalıyız. Çünkü bu kişiler .........▲........ zarar verebilir. Yukarıdaki açıklamada sembolle gösterilen yere hangi ifade getirilmelidir? A. ailemize ve bize B. arkadaşlarımıza C. çevremize 24. HAFTA 7. Trafik işaret ve levhalarını inceleyen ve zihninde canlandıran Okan, trafik işaret ve levhalarının farklı renklerde ve geometrik şekillerde tasarlandığını fark etti. Bunun nedenini öğrenmek isteyen Okan, babasına bu konu hakkında bir soru sordu. Aşağıdakilerden hangisi babasının, Okan’a verdiği cevap olabilir? A. Kullanılan geometrik cisimlerdeki kenar ve köşe sayıları arttıkça ve renkler farklılaştıkça o levhadaki kuralın önemi de artmaktadır. B. Trafik işaret ve levhalarının şekilleri ve renkleri rastgele seçilmiştir. Aynı kural birden fazla renkte levha ile de gösterilebilir. C. Trafik levhalarından daire şeklinde olanlar yapılması gerekenleri, üçgen şeklinde olanlar tehlikeli durumları, kare olanlar da yol ve çevredeki diğer unsurlar hakkında bilgileri anlatır. B E C E R İ T E M E L L İ Y E N İ N E S İ L S O R U
3. SINIF Adı: ........................................... Soyadı: .................................. Sınıfı: ..................................... HAYAT BİLGİSİ 65 YÖNETİM BİRİMLERİ 1. Aşağıda verilen yerleşim birimlerinin tanımını yazalım. 2. Aşağıda verilen yerleşim birimlerini yöneten ve hizmet veren görevlileri yazalım. 3. Yaşadığımız yeri tanıtalım. 25. HAFTA Yerleşim birimi Yöneten Hizmet Veren İl İlçe Köy Mahalle İl: .................................................................................................................................................................................................. Yaşadığım mahalle ya da köy: ............................................................................................................................. Muhtar: .................................................................................................................................................................................. Yaşadığım ilçe: ................................................................................................................................................................. Kaymakam: .......................................................................................................................................................................... Muhtar: .................................................................................................................................................................................. Yaşadığım il: ....................................................................................................................................................................... Vali: ........................................................................................................................................................................................... Belediye Başkanı: ............................................................................................................................................................. Ülkem: ...................................................................................................................................................................................... Cumhurbaşkanı: ................................................................................................................................................................. Başkent: .................................................................................................................................................................................. İlçe: ............................................................................................................................................................................................. 5. ÜNİTE : ÜLKEMİZDE HAYAT ELİT BİLGİ Vatandaşlarımıza daha iyi hizmet verilebilmesi için ülkemiz yönetim birimlerine ayrılmıştır. Bu yönetim birimleri il, ilçe ve köydür. Buralarda yaşayan halkın ihtiyaçlarının karşılanması için yöneticiler halk tarafından seçilir ya da devlet tarafından atanır.
66 4. Aşağıdaki yöneticilerden seçim yoluyla göreve gelenleri boyayarak gösterelim. 5. Aşağıdaki verilen yerleşim birimlerini büyükten küçüğe sıralayarak numaralandıralım. YÖNETİM BİRİMLERİ 25. HAFTA Vali Belediye Başkanı Muhtar Kaymakam KÖY İLÇE MAHALLE İL 6. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanlara D, yanlış olanlara Y yazın. Vali, o ilde yaşayan kişiler tarafından seçilir. Mahalle ve köyleri muhtar yönetir. Mahalleler birleşerek ilçeleri oluşturur. Belediye başkanı ve muhtarlar seçim ile göreve gelir. Fırınları, pastaneleri, marketleri belediye kontrol eder. Şehir içi ulaşımın sağlıklı bir şekilde yürütülmesi işi belediyenin görevidir. İlçeyi kaymakam yönetir. İldeki yolların, parkların bakımıyla muhtar ilgilenir. Vali ve kaymakam atama yoluyla göreve gelir. Köylerde en yaşlı kişi muhtar olur. Ülkemizde en küçük yönetim birimi köydür. Ülkemizde 81 il vardır. Kaymakam ilçede devleti temsil eder. Mahalledeki kişilerin ikamet ve nüfus işlemlerini vali yapar.
3. SINIF Adı: ........................................... Soyadı: .................................. Sınıfı: ..................................... HAYAT BİLGİSİ 67 1. Aşağıdaki görsellerle, cumhuriyetle kazandığımız hak ve özgürlükleri eşleştirelim. CUMHURİYETİN GETİRDİKLERİ 26. HAFTA Kılık kıyafette değişiklik Kızlara eğitim hakkı Seyahat özgürlüğü Soyadı Kanunu Seçme ve seçilme hakkı Sağlık hizmeti alma hakkı 2. Aşağıdaki metinde boş bırakılan yerleri tamamlayalım. Ülkemizin yönetim şekli .....................................................tir. 29 Ekim 1923’te ............................... tarafından ................................................’da ilan edimiştir. Ülkemizin tam adı .................................. Cumhuriyeti’dir. Cumhuriyet yönetiminde ..................................................... kendisini yönetecek kişileri ...................................... vererek seçer. Bu seçimlerde ..................................................... . yaşını dolduran herkes oy kullanır. Cumhuriyetin ilanından sonra birçok alanda ..................................................... yapılmıştır. Türk milleti birçok ............................... ve ......................................... sahip olmuştur. Atatürk ilk ..................................................... olmuştur. cumhuriyet cumhurbaşkanı hak Ankara halk Türkiye yenilikler özgürlüğe 18 oy Atatürk 1 3 6 2 5 4 ELİT BİLGİ 29 Ekim 1923’te Mustafa Kemal Atatürk tarafından ilan edilen cumhuriyetle Türk halkı birçok hak ve hürriyete sahip olmuştur. Seçme ve seçilme hakkı, kadın erkek eşitliği, kızlara eğitim hakkı bunlardan bazılarıdır.
68 3. Cumhuriyet ile ilgili akrostiş çalışması yapalım. 4. Aşağıdaki görsellere göre cumhuriyet ile getirilen yenilikleri yazalım. CUMHURİYETİN GETİRDİKLERİ 26. HAFTA C................................................................................................................................................................................................... U................................................................................................................................................................................................... M.................................................................................................................................................................................................. H................................................................................................................................................................................................... U................................................................................................................................................................................................... R................................................................................................................................................................................................... İ................................................................................................................................................................................................... Y................................................................................................................................................................................................... E................................................................................................................................................................................................... T................................................................................................................................................................................................... 1. ................................................................................................................................................................................................... 2. ................................................................................................................................................................................................. 3. ................................................................................................................................................................................................. 4. ................................................................................................................................................................................................. 5. ................................................................................................................................................................................................. 6. ................................................................................................................................................................................................. 7. .................................................................................................................................................................................................
3. SINIF Adı: ........................................... Soyadı: .................................. Sınıfı: ..................................... HAYAT BİLGİSİ 69 1. Aşağıda verilenlerden tarihi yerleri sarı, doğal yerleri de kırmızıya boyayalım. 2. Aşağıdaki formu yaşadığımız bölgeye göre dolduralım. TARİHİ, DOĞAL VE TURİSTİK YERLER 27. HAFTA Müzeler Ormanlar Denizler Doğal Park Çeşmeler Heykeller Şehir kalıntısı Kanyonlar Göller Tapınaklar Saraylar Kiliseler Camiler Mağaralar Köprüler Yaylalar Yaşadığım Bölgenin Adı:........................................................................................................................................... Yaşadığım İl:........................................................................................................................................................................ Yaşadığım bölgedeki tarihi yerler: ................................................................................................................. ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ...Yaşadığım bölgedeki doğal güzellikler: .................................................................................................. ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ ...Yaşadığım bölgedeki turistik yerler: ............................................................................................................. ........................................................................................................................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................ Bu yerlerden hangilerini gördün? ...................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................ ELİT BİLGİ Ülkemiz tarihi eserler, doğal güzellikler bakımından zengin bir ülkedir. Tarihi eserler geçmiş uygarlıklardan günümüze kadar gelen miraslardır. Tarihi eserler arasında cami, hamam, çeşme, köprü, kale, tarihi çarşılar ve müzeleri sayabiliriz. Tarihi eserleri ve doğal güzellikleri korumalı ve bizden sonra gelecek nesillere bırakmalıyız.
70 TARİHİ, DOĞAL VE TURİSTİK YERLER 1. Kız Kalesi/ Mersin 2. Pamukkale Travertenleri/ Denizli 3. İshak Paşa Sarayı / Ağrı 4. Nemrut Dağı/ Adıyaman 5. Efes Antik Kenti/ İzmir 6. Ayasofya Camii / İstanbul 7. Sümela Manastırı / Trabzon 8. Kız Kulesi / İstanbul 9. Manavgat Şelalesi / Antalya 10. Balıklı Göl / Şanlıurfa 11. Peri Bacaları / Nevşehir 12. Truva Atı / Çanakkale 3. Aşağıda verilen görsellerle isimlerini eşleştirelim, yazalım 27. HAFTA ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................ ............................................................
3. SINIF Adı: ........................................... Soyadı: .................................. Sınıfı: ..................................... HAYAT BİLGİSİ 71 1. Aşağıdaki çocuklardan hangileri ülkesini seven ve gelişmesi için çalışan çocuklardır? Konuşma balonlarını boyayınız. ÜLKEM İÇİN ÇOK ÇALIŞMALIYIM 28. HAFTA Bayram töreni için verilen şiiri çalışmadığım için ezberleyemedim. Okumayı, araştırma yapmayı, yeni şeyler öğrenmeyi seviyorum. Şehrimizdeki tarihi yerlere zarar verilmesine engel olurum. Hasta olduğumda, arkadaşlarıma bulaştırmamak için çok dikkat ederim. Her zaman trafik kurallarına uyarım ve uymayanları uyarırım. Ülkemin gelişmesi için okuldan ayrılıp çalışmaya başlayacağım. Soğuk havalarda sınıfın camını hep açık bırakırım. Belediye otobüsünün koltuklarını çakı ile kesiyorum. Yerlere çöp atmam, ağaçlara zarar vermem. Bana verilen görevleri tam olarak yerine getiririm. ELİT BİLGİ Ailemize olduğu gibi ülkemize karşı da görev ve sorumluluklarımız vardır. Ülkemizin gelişmesi için biz çocuklara düşen, iyi bir eğitim almak, derslerimize çalışmak ve iyi bir meslek sahibi olup ülkemize hizmet etmektir.
72 3. Aşağıda harfleri karışık olarak verilen sözcükleri bulalım. ÜLKEM İÇİN ÇOK ÇALIŞMALIYIM 28. HAFTA 2. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanlara D, yanlış olanlara Y yazın. Vatanını seven her insan görevini en iyi şekilde yapmalıdır. Vatandaşlar anayasada belirtilen yasalara uymak zorunda değildir. Devlet malını korumalı, zarar verenleri uyarmalıyız. Askerlik yapmak vatandaşlık görevidir. Derslerimizi iyi öğrenmemiz ülkemize fayda sağlamaz. Elektrik, su ve doğalgaz gibi kaynakları bol bol kullanmalıyız. Şiddetten uzak durmalı, her zaman barıştan yana olmalıyız. Her öğrencinin görevi ders çalışmak ve sorumluluklarını yerine getirmektir. Ülkemizin gelişmesi için bize düşen görev derslerimize iyi çalışmaktır. Yaşlılara ve hastalara yardımcı olmaya gerek yoktur. Yaptığımız işe önem vermeliyiz. İnsanların haklarına saygı göstermek gerekmez. N K A A I L Ç Ş A A A S N Y A O U U U M L L S K R T A V E E S R N A V Ü Y E R İ T K İ L E L T M
3. SINIF Adı: ........................................... Soyadı: .................................. Sınıfı: ..................................... HAYAT BİLGİSİ 73 ORTAK KULLANIYORUZ 29. HAFTA 1. Aşağıda verilenlerden ortak kullanım alanlarını boyayalım. 2. Aşağıdaki ortak kullanım alanları nasıl kullanılmıştır? Düşüncelerimizi yazalım. Evimizin Bahçesi Otobüs Durağı Okullar Özel Araba Camiler Tarihi yerler Kütüphane Evimiz ............................................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................. .............................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................... ELİT BİLGİ Okul, hastane, park, orman gibi ortak kullandığımız alanları kullanırken özenli davranmalıyız. Bu yerlere ve bu alanlarda bulunan eşyalara, araçlara zarar vermemeliyiz. Bu alanları temiz tutmalıyız. Ortak kullanım alanlarını korumak hepimizin görevidir. Ortak kullanım alanlarının zarar görmesi ülke ekonomisine zarar verir.
74 ORTAK KULLANIYORUZ 29. HAFTA 3. Aşağıdaki ifadeleri verilen sözcüklerle tamamlayalım. 4. Ortak kullanım alanlarının korunmasıyla ilgili bir slogan yazalım. ➤ Sokaktaki çöp tenekeleri .......................................... malıdır. ➤ Okulumuz ve içindeki eşyaları korumak hepimizin ........................................... ➤ Sıra, masa, kitap gibi eşyaları özenli kullanmakla ağaçları da .......................................... oluruz. ➤ Parklar ve bahçeler, .......................................... kullandığımız yerlerdir. ➤ Kamu malına zarar veren kişiler .......................................... işlemiş olur. ➤ Ortak kullanım araçları bizlerin ödediği .......................................... ile yapılır. ➤ Parklarda ve bahçelerdeki araçları .......................................... kullanmalıyız. ➤ Trafik .......................................... ve levhalarına zarar vermemeliyiz. ➤ .......................................... ibadet edilen ortak kullanım alanıdır. ➤ ......................................... tarihi eserlerimizin sergilendiği ortak kullanım alanıdır. ➤ Otobüs, metro ve .......................................... ortak kullanılan ulaşım araçlarıdır. ➤ Toplu taşıma araçlarının .......................................... çizmek kamu malına zarar vermektir. suç işaret müzeler camiler tramvay korumuş kamu koltuklarını vergiler görevidir dikkatli ortak
3. SINIF Adı: ........................................... Soyadı: .................................. Sınıfı: ..................................... HAYAT BİLGİSİ 75 MİLLİ BİRLİK VE BERABERLİK 30. HAFTA 2. Aşağıda verilen milli bayramlar ile kutlanma nedenlerini eşleştirelim. a. Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı b. Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı c. Zafer Bayramı d. Cumhuriyet Bayramı (.......) 19 Mayıs 1919’da Atatürk’ün Samsun’a çıkışı (.......) 29 Ekim 1923’te Cumhuriyetin ilanı (.......) 23 Nisan 1920’de TBMM’nin açılışı (.......) 30 Ağustos 1922’de Başkomutanlık Meydan Savaşı 1. Hangi görseller milli birlik ve beraberliği güçlü hissettiğimiz günlere örnektir? ELİT BİLGİ Kurtuluş Savaşı milletin birlik ve beraberliği ile kazanılmıştır. Vatan sevgisiyle bir araya gelen halk, düşmana karşı hep birlikte savaşarak yurdumuzu kurtarmıştır. Dini ve milli bayramlar toplumun bir arada olduğu, kaynaştığı, birlik ve beraberliğini sağlamlaştırdığı önemli günlerdir. Üzüntüler ve acılar paylaşıldıkça azalır. Sevinç ve mutluluklar paylaştıkça çoğalır.
76 MİLLİ BİRLİK VE BERABERLİK 30. HAFTA 3. Aşağıda karışık verilen sözcüklerden cümleler oluşturalım. 4. Aşağıdaki atasözlerinin anlamını araştırıp, öğrenelim. Örnek vererek açıklayalım. ve - bayramlar - duygularını - birlik - dini - artırır - milli - ve - beraberlik ...................................................................................................................................................................................................... birlik - korumak - için - içinde - vatanımızı - olmalıyız - beraberlik - ve ...................................................................................................................................................................................................... görevi - korumaktır - bağımsızlığını - hepimizin - önemli - ülkemizin - en ...................................................................................................................................................................................................... milli - beraberliğimizin - örneklerindendir - Kurtuluş - birlik - önemli - Savaşı - ve ...................................................................................................................................................................................................... Bir elin nesi var, iki elin sesi var. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... Birlikten kuvvet doğar. ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................
3. SINIF Adı: ........................................... Soyadı: .................................. Sınıfı: ..................................... HAYAT BİLGİSİ 77 ÜLKEMİZDEKİ FARKLI KÜLTÜRLER 31. HAFTA 2. Aşağıdaki bulmacada gizli sözcükleri bulalım. Listeye yazalım. 1. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanlara D, yanlış olanlara Y yazalım. İnsanlar farklı dilleri konuşsalar da anlaşabilirler. Türk milleti misafirperver bir millettir. Yabancı insanlara karşı ön yargılı olmalıyız. İnsanlar savaş nedeniyle başka ülkelere göç etmek zorunda kalabilir. Okulumuza gelen yabancı çocuklara iyi davranmak zorunda değiliz. Türk toplumunda yardımlaşma ve dayanışma duygusu güçlüdür. Ülkemize zorunlu olarak göç eden insanların yardıma ihtiyacı yoktur. E G Ö Ç M E N F T H A S G B İ T U G Ö Ç Ç Ö M N S A V A Ş Y P A Y L A Ş I M C I J L B U F A R K L I I P E Ğ İ T İ M D Ş D U Y A R L I A Z C B Y N U K Ü L T Ü R Ş U H O Ş G Ö R Ü M Z M B A R I N M A Ö ELİT BİLGİ Bazı insanlar çeşitli nedenlerle ülkelerini terk edip, başka ülkelere göç etmek zorunda kalabilir. Bu şekilde ülkemize göç eden insanlar vardır. Farklı dil, din ve kültüre sahip olan bu insanlara saygı göstermeli, gerektiğinde yardım etmeliyiz.
78 3. Aşağıdaki çocuklara nasıl yardım edebilirsiniz? Yazalım. ÜLKEMİZDEKİ FARKLI KÜLTÜRLER 31. HAFTA Yabancı bir ülkeye göç etmek zorunda kalsanız, size nasıl davranılmasını isterdiniz? ........................................................................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................................................... Ben on yaşındayım. Azerbaycan’dan geldik. Babam burada iş buldu. Yeni taşındığımız için hiç arkadaşım yok. ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................ Ben Suriye’de doğdum. Ülkemde savaş olduğu için buraya taşınmak zorunda kaldık. En sevdiğim oyuncaklarım ve kıyafetlerim orada kaldı. ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................ Merhaba, ben Kazakistan’dan geldim.Ailem burada eğitim almamı istedi. Sınıfa girerken çok heyecanlandım. ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................ Ben Japonya’dan geldim. Ülkenizi çok seviyoruz. Ailemle kültürünüzü merak ediyoruz. Öğrenmek için sabırsızlanıyorum. ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................
3. SINIF Adı: ........................................... Soyadı: .................................. Sınıfı: ..................................... HAYAT BİLGİSİ 79 1. Aşağıdaki özelliklerden Atatürk’e ait olanları boyayalım ve şemaya yazalım. ATATÜRK’ÜN KİŞİSEL ÖZELLİKLERİ 32. HAFTA Vatansever Sanatsever İleri görüşlü Disiplinli Barışçıl Kararlı Çalışkan Akılcı Kötümser Korkak Kibirli Aceleci Millet sevgisi Çok yönlü Özgürlükçü Adaletli ELİT BİLGİ Kurtuluş mücadelesini başlatan ve ülkemizi düşmanlardan kurtaran Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk, pek çok önemli kişilik özelliğine sahipti. Atatürk zeki, çalışkan, zorluklar karşısında yılmayan, vatansever, bilim ve sanata önem veren, yeniliklere açık, çağdaş, sabırlı ve disiplinli bir liderdi.
80 2. Aşağıdaki ifadeler ile Atatürk’ün kişilik özelliklerini eşleştirerek yazalım. ATATÜRK’ÜN KİŞİSEL ÖZELLİKLERİ 32. HAFTA İstanbul’u işgal etmeye gelen İtilaf Devletlerine karşı “Geldikleri Gibi Giderler“ demiştir. Yaptığı yeniliklerde eğitim konusunda hep daha duyarlı olmuş ve köklü değişiklikler yapmıştır. İkna yeteneği vardı insanları çabuk etkiler ve yöneticiliğini ortaya çıkarırdı. Ülkeye gerçekten hizmet edecek kişilerin doğru bildiklerini korkmadan samimi bir şekilde açıklamalarını çok isterdi. Samsun’a çıkarak halkına kurtuluş mücadelesinde yol göstericilik yapmıştır. İşlerini iyi takip eder ve en iyi şekilde yapmaya gayret gösterirdi. Bir işe karar verdiğinde asla vazgeçmezdi. Bildiği gerçekleri korkmadan açıklardı. Doğru olanın arkasından koşar ve doğru olanın gerçekleşmesi için elinden geleni yapardı. Vatanı için canını hiç düşünmeden verebilirdi. Millete olan sevgisinden egemenliği kayıtsız şartsız millete vermiş, birçok yenilik yapmıştır. Hayatı boyunca iyi bir asker, devlet adamı ve fikir adamı olmuştur. Farklı yönleriyle ön plana çıkmıştır. Atatürk hayatı boyunca sanata çok önem vermiş ve sanatçıları ön plana çıkarmıştır. Rehberlik İleri Görüşlülük Eğitimcilik Sabırlı ve Disiplinli Açık Sözlülük Gerçekçilik Yöneticilik Sanatseverlik Vatan ve Millet Sevgisi Çok Yönlülüğü
3. SINIF Adı: ........................................... Soyadı: .................................. Sınıfı: ..................................... HAYAT BİLGİSİ 81 1. Aşağıda verilen, ülkemizin gelişimine katkıda bulunan başarılı insanların adlarını yazalım. Engin Arık, Vecihi Hürkuş, Jale İnan Sabiha Gökçen, Mehmet Ali Kağıtçı Zihni Derin ÜLKEMİZE KATKIDA BULUNANLAR 33. HAFTA . ÜLKEMİZE KATKIDA BULUNANLAR Aşağıda verilen ülkemizin gelişimine katkıda bulunan başarılı insanların adlarını yazalım Engin Arık, Vecihi Hürkuş , Naim Süleymanoğlu, Jale İnan Sabiha Gökçen, Canan Dağdeviren Zihni Derin Mehmet Ali Kağıtçı Forbes dergisinin 30 yaşından küçük 30 bilim insanı listesine girmiştir. Giyilebilir kalp pilini icat etmiştir. Olimpiyat şampiyonu millî haltercimizdir. Halter tarihinin en genç dünya rekortmenidir. 8 kez dünya şampiyonu olmuştur. Türkiye’nin ilk kadın arkeoloğudur. Ülkemizdeki birçok antik şehrin kazı çalışmalarına katılmıştır. Ülkemizin yetiştirdiği en önemli fizik profesörlerinden biridir. Bor ve toryum madenleriyle ilgili çalışmalar yapmıştır. Türkiye’nin ilk uçak tasarımcısı ve üreticisidir, Türkiye’nin ilk yerli uçağını üretmiştir Fransa’da Kâğıt Mühendisliği Okulu’ ndan birincilikle mezun olmuştur. Ülkemizde ilk kâğıt fabrikasını İzmit’te o açmıştır. Türkiye’nin ilk kadın pilotu, dünyanın da ilk kadın savaş uçağı pilotudur. Mustafa Kemal Atatürk’ün sekiz manevî evladından birisidir. Yaptığı çalışmalarla Rize’de çay yetiştiriciliğini sağlamıştır. Günümüzde de birçok insan geçimini çay tarımından elde etmektedir. ELİT BİLGİ Yaptıkları çalışmalarla topluma öncü olmuş insanlar vardır. Bu insanların ilgilendikleri alanlar ve başarıları çok farklı olsa da ülkemiz için çok çalışmaları hepsinin ortak özelliğidir. Ülkemize hizmet etmiş bu kişilerin hayatlarını araştırıp, yaptığı çalışmaları incelemek, karşılaştıkları güçlükleri nasıl aştıklarını öğrenmek bize çok fayda sağlar.
82 ÜLKEMİZE KATKIDA BULUNANLAR 33. HAFTA 2. Aşağıdaki insanların ülkemiz için neler yaptıklarını araştırıp yazalım. 3. Aşağıda verilenlerden başarılı insanlara ait olan özelliklerin numarasını yazalım. 1. Başarılı insanlar çalışmaktan hoşlanmazlar. 2. Meraklıdırlar iyi gözlem yaparlar. 3. Zorluklar karşısında vazgeçmezler. 4. Değişime ve yeniliklere karşıdırlar. 5. Hedeflerine ulaşmak için durmak bilmeden çalışırlar. 6. Disiplinli hareket ederler. 7. Yeteneklerine uygun hedefler belirler. 8. Yapılan eleştirileri asla kabul etmezler. 9. Yaptıkları işin sorumluluğunu taşır. 10. İçlerinde vatan sevgisi yoktur. .................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... Fazıl Say .................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... Aziz Sancar .................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... Muazzez İlmiye Çığ
3. SINIF HAYAT BİLGİSİ Adı: ........................................... Soyadı: .................................. Sınıfı: ..................................... 83 ÜNİTE DEĞERLENDİRME 1. Sevgi’nin verdiği bilgide eksik bırakılan ifade hangi seçenekteki gibi tamamlanmalıdır? A. 23 Nisan bin dokuz yüz yirmi B. 19 Mayıs bin dokuz yüz on dokuz C. 29 Ekim bin dokuz yüz yirmi üç 2. Aşağıda görseli verilen turistik yerlerden hangisi Konya ilimizdedir A. B. C. 3. Cumhuriyet yönetimi ile birlikte kadınlar da toplum hayatının içinde roller almaya başlamışlardır. Kadınların da erkeklerle eşit haklara sahip olmaları cumhuriyetle mümkün olabilmiştir. Bu açıklama doğrultusunda hangisi kadınların cumhuriyet yönetimi ile elde ettikleri hak ve özgürlükler arasında sayılabilir? A. Seçme ve seçilme hakkı B. Seyahat etme özgürlüğü C. Sokakta dolaşabilme özgürlüğü 4. Aygül, ailesine ve ülkesine karşı sorumluluklarının farkında olan bir öğrencidir. Görev ve sorumluluklarının bilincindedir. Aygül’ün aşağıdaki davranışlardan hangisini yapması beklenmez? A. Savurganlıktan kaçınır, eşyalarını özenli kullanır. B. Okul dışındaki zamanlarının çoğunu oyun oynarak geçirir. C. Derslerine planlı ve düzenli olarak çalışır. 5. ▲ Kılık kıyafetlerde yapılan değişilikler. ● Yeni Türk alfabesinin kabul edilmesi. ★ Soyadı Kanunu’nun kabul edilmesi. Yukarıda sembollerle gösterilen yeniliklerden hangisi eğitimle doğrudan ilgilidir? A. ▲ B. ● C. ★ 33. HAFTA Ülkemizin yönetim biçimi cumhuriyettir. Cumhuriyet ... ................................ tarihinde ilan edilmiştir. Peri Bacaları Topkapı Sarayı Mevlana Müzesi
ÜNİTE DEĞERLENDİRME 84 6. Yukarıdaki fotoğraf Atatürk’ün Kastamonu’ya yaptığı ziyaret esnasında çekilmiştir. Bu fotoğraf Atatürk’ün hangi alanda yaptığı yeniliklerle alakalıdır? A. Ölçülerde değişiklik. B. Latin harflerinin kabulü. C. Kılık kıyafet alanında yapılan değişiklik. 7. Aşağıdakilerden hangisi devletin vatandaşlarına karşı görev ve sorumlulukları arasında yer almaz? A. Vatandaşlarına eğitim-öğretim görme imkanı sağlaması. B. Vatandaşlarına sağlık hizmetlerini ücretsiz sunması. C. Vatandaşlarına özgürce tatil yapma imkanlarını sunması 8. Aşağıdakilerden hangisi göç sözcüğünün anlamını ifade eder? A. Babasının işi gereği farklı bir şehire taşınan Cafer. B. Lisede okuyan Ayşe’nin her gün köyünden ilçe merkezindeki liseye gidip gelmesi. C. Savaş nedeniyle ülkesi Ukrayna’yı terk etmek zorunda kalan Veronika. 9. I. Atatürk ileri görüşlü bir liderdir. II. Atatürk gerçek bir vatanseverdir. III. Atatürk disiplinli ve çalışkandır. Yukarıda verilen bilgilerden hangileri Atatürk’ün kişilik özelliklerindendir? A. I ve II B. II ve III C. I, II ve III 33. HAFTA 10. Subhi ve ailesi Suriye’deki savaş ve zorlu yaşam koşulları nedeniyle, Halep şehrinden gelerek ülkemize sığınmışlardır. Barınma ve zorlu yaşam koşulları gibi hususlar sıkıntı olsa da, en azından can güvenliklerinin tehlikede olmaması onları biraz olsun rahatlatmaktadır. Yukarıdaki açıklamalar dikkate alındığında aşağıdakilerden hangisinin göç sözcüğünün asıl anlamını ifade ettiği söylenebilir? A. Anne veya babamızın yeni bir şehirde yeni bir işe başlaması sonucu taşınmak zorunda kalmak. B. Savaş, doğal afetler ya da salgın gibi nedenlerle yaşadığımız yeri terk etmek zorunda olmak. C. Tatil dönemini geçirmek üzere yabancı ülkeleri ziyaret etmek. B E C E R İ T E M E L L İ Y E N İ N E S İ L S O R U
3. SINIF Adı: ........................................... Soyadı: .................................. Sınıfı: ..................................... HAYAT BİLGİSİ 85 BİTKİ VE HAYVANLARIN ÖNEMİ 34. HAFTA BİTKİ VE HAYVANLARIN ÖNEMİ Aşağıdaki besinlerin kaynaklarını örnekteki gibi yazalım. Aşağıda belirtilen hayvanlardan hangi alanlarda faydalanıyoruz? Eşleştirelim. Etinden Gücünden Derisinden Yününden Yumurtasından Arkadaşlığından 1. Aşağıdaki besinlerin kaynaklarını örnekteki gibi yazalım. 2. Aşağıda belirtilen hayvanlardan hangi alanlarda faydalanıyoruz? Eşleştirelim. BİTKİ VE HAYVANLARIN ÖNEMİ Aşağıdaki besinlerin kaynaklarını örnekteki gibi yazalım. Aşağıda belirtilen hayvanlardan hangi alanlarda faydalanıyoruz? Eşleştirelim. Etinden Gücünden Derisinden YünündenHayvansal Bitkisel 6. ÜNİTE : DOĞADA HAYAT ELİT BİLGİ Yeryüzünde yaşayan her varlık, canlı veya cansız diğer tüm varlıklarla etkileşim içindedir. Bir canlı türünün yok olması durumunda dünyada doğal denge bozulur. Bitki ve hayvanlar doğanın dengesinin korunmasında önemli rol oynar. Bitki ve hayvanların insan yaşamı açısından da önemi büyüktür. Beslenme, barınma, giyinme, sağlık, spor, eğlence gibi birçok konuda bitki ve hayvanlardan yararlanırız.
86 4. Aşağıda bitkiler ile ilgili verilen bilgilerden hangileri doğrudur? İşaretleyelim. BİTKİ VE HAYVANLARIN ÖNEMİ 34. HAFTA 3. Aşağıda tanımları verilen sözcükleri bulmacada bulalım. Bitkiler canlılar için karbondioksit üretir. Bitkiler, insanlar ve hayvanların besin kaynağıdır. Bitkiler havayı temizleyerek insanlara fayda sağlar. Canlılar için yaşam alanı oluşturur. Tüm bitkiler insan sağlığı için faydalıdır. Bitkiler küresel ısınmayı ve çevre kirliliğini önler. Bitkiler erozyonun etkilerini azaltır. 1. Hayvandan elde edilen. 2. Yenilmeye, beslenmeye elverişli her türlü madde. 3. Ürün almak üzere toprağa ekilen tahıl vb. tanesi 4. Genellikle yeşil çiğ olarak yenilen kokulu bitki. 5. Otla, bitkiyle beslenen hayvan. 6. Buğday, arpa, çavdar, yulaf, pirinç, mısır gibi taneli ürünlerin genel adı. 7. Bitkilerden elde edilmiş, bitkiden çıkarılan. 8. Ağaçların yenilecek türden ürünü. 9. Genellikle et yiyerek beslenen hayvan. 1 6 3 9 8 5 2 7 4
3. SINIF Adı: ........................................... Soyadı: .................................. Sınıfı: ..................................... HAYAT BİLGİSİ 87 MEYVE VE SEBZELER NASIL YETİŞİR? Aşağıdaki meyve ve sebzelerin numarasını yetiştiği yerin kutusuna yazalım. Toprak üstünde Toprak altında Ağaçta Aşağıda verilen bitkinin yetişme adımlarını numarlandırarak sıraya koyalım. Yaşadığınız şehrin iklim şartları nasıldır? ………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………. 1. Aşağıdaki meyve ve sebzelerin numarasını yetiştiği yerin kutusuna yazalım. 2. Aşağıda verilen bitkinin yetişme adımlarını numarlandırarak sıraya koyalım. MEYVE VE SEBZELER NASIL YETİŞİR? 35. HAFTA Toprak üstünde Toprak altında Ağaçta 3. Yaşadığınız şehirde yetişen sebze ve meyveler nelerdir? ........................................................................................................................................................................................................ ....................................................................................................................................................................................................... ELİT BİLGİ Su, ısı ve Güneş tüm bitkilerin yaşamı için gereklidir. Meyve ve sebzelerin yetişmesi için uygun koşulların oluşması gerekir. Ancak her bitkinin ihtiyaç duyduğu iklim şartları, sıcaklık ve toprağın özellikleri çeşitlilik gösterebilir.
88 MEYVE VE SEBZELER NASIL YETİŞİR? 4. Aşağıdaki boşlukları uygun sözcüklerle doldurunuz. 5. Aşağıda harfleri karışık verilen meyve ve sebzeleri bulalım. 35. HAFTA ➤ Mandalina, portakal, limon gibi meyvelere .......................................... denir. ➤ Muz .......................................... bölge meyvesidir. ➤ Her bitkinin .......................................... koşulları farklıdır. ➤ Böğürtlen, kuşburnu gibi meyveler .......................................... yetişir. ➤ Yeni bitki oluşmasını sağlayan tanelere .......................................... denir. ➤ ......................................... ağaçta yetişen bir meyvedir. ➤ .......................................... bol yağış alan bölgelerimizde yetişir. ➤ Sebzeler ılık iklime sahip bölgelerde .......................................... da yetişir. ➤ Ülkemizin .......................................... üzüm yetişebilir. ➤ Meyve ve sebzelerin yetiştirilmesi .......................................... şartlarına bağlıdır. ➤ Ürünlerin verimini artırmak için .......................................... yapılmalıdır. ➤ Sebze üretiminde ilk sırayı................................................................ alır. ➤ Çok soğuk havalar meyvelerin .......................................... neden olur. gübreleme her yerinde seralarda turunçgil portakal yetişme çalılarda çay tropikal donmasına tohum Akdeniz Bölgesi iklim FTGERRYU TLFİEAŞ KOORBİL UYFSALE ISAAPR
3. SINIF Adı: ........................................... Soyadı: .................................. Sınıfı: ..................................... HAYAT BİLGİSİ 89 DOĞADA YÖNÜMÜZÜ BULALIM 1. Aşağıda verilmeyen yönleri yazalım, soruları görsele göre yanıtlayalım. 1- Efe’nin kuzeyine iki ağaç çizelim. 2- Batısına bir ev çizelim. 3- Doğusuna arkadaşı Yaman’ı çizelim. 4- Efe’nin güneyine kale çizelim. 36. HAFTA ➤ Doktorun kuzeyinde kim var? ................................................................... ➤ Çiftçinin batısında kim var? ................................................................... ➤ Futbolcunun doğusunda kim var? ................................................................... ➤ Astronotun güneyinde kim var? ................................................................... ➤ Ressamın batısında kim var? ................................................................... ➤ Aşçının kuzeyinde kim var? ................................................................... ELİT BİLGİ Belli bir noktaya göre yerimize yön denir. Yönler Güneş’in konumuna göre belirlenir. Güneş’in doğduğu tarafa sağ kolumuzu uzatırsak sağ kolumuz doğuyu, sol kolumuz batıyı, sırtımız güneyi, yüzümüz kuzeyi gösterir. En güvenilir yön bulma yöntemi pusuladır. Pusula olmadığında yön bulmak için çeşitli yöntemler kullanılır.
90 DOĞADA YÖNÜMÜZÜ BULALIM 36. HAFTA 2. Aşağıda verilen yön bulma yöntemlerinde eksik bırakılan yerleri tamamlayalım. Güneşli bir günde sabah, sağ kolumuzu güneşe uzattığımızda sağ kolumuz doğuyu, sol kolumuz ..............................., sırtımız ............................... önümüz............................... gösterir. Gökyüzünün bulutsuz ve açık olduğu gecelerde ............................... yıldızı ............................... gösterir. K G KD B D GB KB GD En güvenilir yön bulma aracıdır. ............................... ucu daima ............................... gösterir. Ağaç ve taşların yosunlu tarafı ............................... yönünü gösterir. Karıncalar, yuvalarından çıkardıkları toprakları ......................................... yığarlar. Cami minarelerinin şerefe kapısı her zaman ............................... yönünü gösterir. Güneş öğle vakti tam tepedeyken çubuğun gölgesinin en kısa olduğu zamandır. Çubuğun yönü her zaman ............................... gösterir.
3. SINIF Adı: ........................................... Soyadı: .................................. Sınıfı: ..................................... HAYAT BİLGİSİ 91 İNSANLARIN DOĞAL ÇEVREYE ETKİLERİ 36. HAFTA 1. Aşağıdaki görsellerden hangileri insanların doğaya olumsuz etkileridir? İşaretleyelim. 2. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların başına D, yanlış olanların başına Y yazalım. Çöpleri uygun geri dönüşüm kutusuna atmalıyız. Denizlere çöp atmak, deniz canlıları için faydalıdır. Hayvanları ve onların yaşam alanlarını korumalıyız. Tarım yaparken toprağı zehirleyecek kimyasalları kullanmamalıyız. Biten pilleri çöp kutusuna atmalıyız. Atık yağlarları lavaboya dökmek suya ve toprağa zarar verir. ELİT BİLGİ İnsanların ve diğer tüm canlıların birlikte yaşadığı, doğal unsurların olduğu ortam doğal çevredir. Canlılar için doğal ortam çok önemlidir. İnsanlar yaşamlarını sürdürürken doğal çevreye olumlu veya olumsuz etki ederler.
92 GERİ DÖNÜŞÜM- DOĞAYI VE ÇEVREYİ KORUYALIM 36. HAFTA 1. Aşağıdaki kutulara uygun atıkları daire içine alalım. 2. Aşağıdaki sivil toplum kuruluşları ile yaptıkları işleri eşleştirelim. A. Doğal dengenin ve çevresel değerlerin korunması, iyileştirilmesi, toplumda çevre bilincinin yükseltilmesi konularında çalışmalar yürütür. B. Ülke topraklarımızı tehdit eden erozyon ve çölleşme tehlikesine dikkat çeker, ağaçlandırma yapar. C. Cam, metal, plastik, kompozit ve kağıt/ karton türü ambalaj atıklarının sağlıklı, temiz bir şekilde geri kazanılmalarını sağlar. D. Ülkemizin doğal, tarihi ve kültürel varlıklarını tanıtmak ve korumak için çalışır. TEMA ÇEVKO ÇEKÜL DOÇEV ELİT BİLGİ Atık maddelerin çeşitli işlemlerden geçirilerek tekrar kullanılır hale gelmesine geri dönüşüm denir. Geri dönüşüm doğal çevrenin korunmasına ve ülke ekonomisine katkı sağlar.
3. SINIF HAYAT BİLGİSİ Adı: ........................................... Soyadı: .................................. Sınıfı: ..................................... 93 ÜNİTE DEĞERLENDİRME 36. HAFTA 1. Bitkiler ve hayvanların insan yaşamı üzerindeki etkisi ile ilgili olarak aşağıdaki öğrencilerden hangisinin ifadesi yanlıştır? A. B. C. 2. Yukarıdaki cümle aşağıdaki ifadelerin hangisi ile tamamlanabilir? A. ağaç kesilmesinin azalmasını sağlar. B. petrol tüketimini azaltarak çevreye daha az zarar verilmesini sağlar. C. ekonomiye katkı sağlamaz. 3. Eğer arılar olmasaydı ya da yeryüzünden yok olsalardı insanların yaşamı da birkaç yıl içinde son bulurdu. Aynı durum başkaca pek çok canlı için de dile getirilebilir. Yukarıdaki bilgiden yola çıkılarak hangi yargıya varılabilir? A. Hayvanların yaşam döngüsündeki rolü bitkilerden daha büyüktür. B. Hayvanlar insanlar için besin kaynağı olmalarından öteye yaşamın devamlılığı açısından da önemli rollere sahiptir. C. İnsanların yaşamlarını sürdürebilmek için başka canlılara ihtiyacı yoktur. 4. Selin, Sıla ve Semih üç arkadaştırlar. Aileleri ile birlikte şehirlerindeki ormanlık alanda kampa gitmişlerdir. Akşam ısınmak ve aydınlanmak için ateş yakmışlardır. Kamp ateşinin etrafında sohbet ederlerken Semih arkadaşlarına “Ormanda geceleri yönümüzü bulmak için nelerden faydalanabiliriz?“ sorusunu yöneltmiştir. Hangisi bu soruya verilen doğru cevaplardan birisi olamaz? A. Kutup Yıldızı’ndan. B. Güneş’in doğduğu ve battığı yönden. C. Ağaçların yosun tutmuş yüzeylerinden. Bazı hayvanların ve bitkilerin insanlara yararı yoktur. Dolayısıyla onların yokluğu da önemli değildir. Hayvanlar yeryüzündeki yaşamın devamı için oldukça önemlidir. Her canlı çok kıymetlidir. Bitkilerden besin elde ederiz. Bazı bitkilerden de ilaç, mobilya ve kağıt vb. elde edildiği için önemlidir. Plastik maddelerin geri dönüşümünün sağlanması ........................................
ÜNİTE DEĞERLENDİRME 94 36. HAFTA 5. Ferhat, öğretmeninden dinlediği çubukla yön bulma yöntemini tam olarak anlamamıştı. Bu yöntemin nasıl işlediğini öğrenmek için toprağa uzunca bir çubuk dikti ve Güneş’e göre çucuğun gölge boyunu takip etmeye başladı. Güneş en tepede iken çubuğun gölge boyunun en kısa halini aldığını gördü. Ancak bunun yön bulmada nasıl kullanılacağını hala anlamamıştı. Ferhat’ın durumunda, çubuğun gölgesinin en kısa olduğu anda gölge hangi yönü gösterir A. Güney B. Batı C. Kuzey 6. Yukarıda bir öğrencinin hazırladığı afiş çalışması yer almaktadır. Buna göre bu afiş çalışmasının konusu ne olabilir? A. İnsanların doğaya ve çevreye etkileri. B. Geri dönüşümün önemi ve gerekliliği. C. Ormanların ve bitkilerin sağladığı faydalar. 7. Yukarıdaki Türkiye haritası üzerinde hangi bölgelerde hangi meyve ve sebzelerin yetiştirildiği gösterilmiştir. Bu harita göz önünde bulundurulduğunda aşağıdaki bilgilerden hangisine ulaşmak mümkün olmaz? A. Ülkemizde değişik iklim tiplerine bağlı olarak pek çok türde meyve sebze yetişir. B. Sebze ve meyve yetiştirebilmek için uygun iklim koşulları ve emek harcamak gereklidir. C. Sebzeler kolaylıkla her iklimde kendiliğinden yetişir B E C E R İ T E M E L L İ Y E N İ N E S İ L S O R U ➤ Diğer tüm canlılar için oksijen kaynağıdırlar. ➤ Sel baskınlarını önlerler. ➤ Pek çok canlı için yaşam alanıdır.
95
96 CEVAP ANAHTARI Sayfa 63-64 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 A C C B B A C Sayfa 93 - 94 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 A B B B C C C Sayfa 49-50 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 C B B A C B B A B Sayfa 83 - 84 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 C C A B B C C B C B Sayfa 21-22 23-24 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 B A A B A B C C B A C B B C C Sayfa 35-36 37-38 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 C C B A A A A B A C C B A A