การบัญชีชั้นสูง1 30201-2005

- ด้านผู้เช่า ต้องบันทึกเป็นสินทรัพย์ โดยใช้ชื่อบัญชี สิทธิการใช้สินทรัพย์
และต้องตัดค่าเสื่อมราดาด้วย ส่วนการบันทึกเป็นหนี้สินสำหรับค่าเช่าที่ผู้เช่า
ต้องจ่ายทั้งหมดในอนาคต ซึ่งราคานี้ต้องรวมค่าใช้จ่ายทางการเงิน
(ดอกเบี้ยจ่าย) ที่ต้องทยอยรับรู้ตลอดอายุของสัญญาเช่า

- ด้านผู้ให้เช่า สัญญาเช่าชนิดจัดหาแหล่งเงินทุนมีสถานการณ์ เช่น
เดียวกับด้านผู้เช่าผู้ให้เช่าซื้อต้องโอนสินทรัพย์ออกจากบัญชีและบันทึก
ผู้เช่าเป็นลูกหนี้ตามสัญญาเช่าชนิดจัดหาแหล่งเงินทุนด้วยเงินลงทุนขั้น
ต้นตามสัญญาเช่า ซึ่งเงินจำนวนนี้ได้รวมรายได้ทางการเงิน(ดอกเบี้ยรับ)
ไว้ ซึ่งต้องทยอยรับรู้ตลอดอายุสัญญาเช่าสำหรับผู้ให้เช่าเป็นผู้ผลิตหรือ
ผู้แทนจำหน่าย จะมีรายได้จากการขายสินทรัพย์อีกทางหนึ่งด้วย

การบันทึกบัญชีทางด้านผู้เช่า - สัญญาเช่า
ชนิดจัดหาแหล่งเงินทุน (สัญญาเช่าการเงินเดิม)

1. การรับรู้รายการเริ่มแรก

ณ วันที่สัญญาเช่าเริ่มมีผล ผู้เช่าต้องวัดมูลค่าสิทธิการใช้สินนทรัพย์
โดยไช้ราคาทุน ราคาทุนของสิทธิการใช้สินทรัพย์ประกอบด้วย
รายการต่อไปนี้

1.จำนวนเงินที่รับรู้เมื่อเริ่มแรก 2.จำนวนเงินที่ต้องจ่ายชำระ
ของหนี้สินตามสัญญาเช่า ตามสัญญาเช่า

3.ตันทุนทางตรงเริ่มแรกที่เกิดจากผู้เช่าเป็น
ต้นทุนส่วนเพิ่มในการได้มาของสัญญาเช่า

4.ประมาณการของตันทุนนี้จะเกิดขึ้นกับผู้เช่า
ในการรื้อถอน และขนยัายสินทรัพย์อ้งอิง

มาตรฐานฯ กำหนดให้ผู้เช่ารับรู้สิทธิการใช้สินทรัพย์ และหนี้สินตามสัญญา
เช่า สำหรับทุกสัญญาเช่าที่มีระยะเวลาในการเช่านานกว่า 12 เดือน เวันแต่
สินทรัพย์อ้างอิงนั้นมีมูลค่าต่ำโดยบันทึกบัญชีตามมาตรฐานรายงานทางการ
เงิน ฉบับที่ 15 (เรื่องรายได้จากสัญญาที่ทำกับลูกค้า)

ตัวอย่าง xx

Dr. สิทธิการใช้สินทรัพย์ xx xx
ดอกเบี้ยจ่ายรอการรับรู้ xx
Cr. หนี้สินตามสัญญาเช่า xx
เงินสด (เช่น ค่าใช้จ่ายทางตรงเริ่มแรก)
ประมาณการหนี้สิน (เช่น รื้อถอน บูรณะ)



โดยบันทึกสิทธิในการใช้สินทรัพย์แทนบัญชีสินทรัพย์ตามสัญญาเช่าการ
เงิน สำหรับเงินสดจ่ยอาจเป็นกรณีเงินดาวน์ของสัญญาเช่าซื้อในกรณีที่ค่า
ใช้จ่ายทางตรงเริ่มแรกของผู้เช่ามักไม่มีนัยสำคัญในประเทศไทย

อัตราดอกเบี้ยตามนัยของสัญญาเช่า

หมายถึง อัตราติดดต ณ วันเริ่มตันสัญญาที่ทำให้ผลรวมของมูลต่ำ
ปัจจุบันของจำนวนเงินที่ต้องชาย และมูลค่าตงเหลือที่ไม่ได้รับการ
ประกันมีจำนวนเท่ากับผลรวมของมูลค่ายุติธรมของสินทรัพย์อ้างอิง
และตันทุนทางตรงเรื่มแรกของผู้ให้เช่า

อัตราดอกเบี้ยเงินกู้ยืมส่วนเพิ่ม

หมายถึง อันราดอกเบี้ยที่ผู้เช่าต้องช่วยในการยืมเงินที่มีระยะ
เวลาและการค้ำประกันคล้ายคลึงกับที่ระบุไว้ในสัญญาเช่าสำหรับ
เงินที่จัดหาไว้ซึ่งจำเป็นในการ
ใด้มาซึ่งสินทรัพย์ที่มีมูลค่าไกล้เคียงกับสิทธิการใช้สินทรัพย์ใน
สภาพแวดล้อมทางเศรษฐกิจที่คล้ายคลึงกัน

การบันทึกบัญชี ณ วันสัญญาเช่ามีผลบังคับใช้ เป็นดังนี้

Dr. สิทธิการใช้สินทรัพย์ xx

ดอกเบี้ยจ่ายรอการรับรู้ xx

Cr. หนี้สินตามสัญญาเช่า xx

เงินสด xx

ประมาณการหนี้สิน xx

2.การวัดมูลค่าภายหลังการรับรู้รายการเมื่อเริ่มแรก
การวัดมูลค่าภายหลังของสิทธิการใช้สินทรัพย์ หลังจากวันเริ่มตันสัญญา
ผู้เช่าต้องวัตมูลดำสิทธิการไช้สินทรัพย์โตยไช้วิธีราคาทุน
สิทธิการใช้สินทรัพย์ = ราคาทุน
หักค่าเสื่อมราคาละสม (ตาม TAS36) และผลขาดทุนจากการต้อยคำ
สะสม (ตาม TAS36)
ปรับปรุงด้วย การวัดมูลค่าใหม่ของหนี้สินตามสัญญาเช่า

3. วิธีการวัดมูลค่าอื่น
-หากสิทธิการใช้สินทรัพย์เกี่ยวพันกันกับรายการที่ดิน อาคารและอุปกรณ์
ที่ผู้เช่าใช้วิธีราคาที่มีไหม่ (ตาม TAS16) ผู้เช่าอาจเลือกใช้วิธีราคาใหม่กับ
สิทธิการใช้สินทรัพย์ทุกรายการที่มีความเที่ยวพันกันกับรายการที่ดิน อาคาร
และอุปกรณ์นั้น
- ถ้าผู้เช่าใช้วิธีมูลค่ายุติธรรม (ตาม TAS40) กับอสังหาริมทรัพย์เพื่อการ
ลงทุนของผู้เช่า ผู้เช่าต้องใช้วิชีมูลค่ายุติธรรมสำหรับสิทริการใช้สินทรัพย์
ที่เป็นไปตามคำนิยามของอสังหาริมทรัพย์เพื่อการลงทุนด้วย

การวัดมูลค่าภายหลังของหนี้สินตามสัญญาเช่า โดยการ

(1) เพิ่มมูลค่าตามบัญชีเพื่อสะท้อนดอกเบี้ยของหนี้สินตามสัญญาเช่า
Dr.ดอกเบี้ยจ่าย XX
Cr.ดอกเบี้ยจ่ายรอการรับรู้ XX

(2) การลดมูลค่าตามบัญชีเพื่อสะท้อนการชำระค่าเช่าตามสัญญา
Dr.หนี้สินตามสัญญาเช่า XX
Cr.เงินสด XX

(3) การวัดมูลค่าตามบัญชีใหม่เพื่อสะท้อนการประเมินใหม่ หรือการ
เปลี่ยนแปลงสัญญาเช่าหรือการจ่ายชำระที่โดยเนื้อหาเป็นค่าเช่าคงที่ที่
ได้รับการแก้ไขใหม่

สัญญาเช่าที่ปรับปรุงใหม่ - ใช้อัตราคิดลงที่ปรับปรุงใหม่

อัตราคิดลดที่ปรับปรุงใหม่ใช้อัตราดอกเบี้ยตามนัยของสัญญาเช่า สำหรับ

อายุของสัญญาเช่าที่เหลืออยู่ หากอัตรานี้ไม่สามารถกำหนดอัตราได้ ให้ใช้อัตรา
ดอกเบี้ยเงินกู้ยืมส่วนเพิ่ม ณ วันที่มีการประเมินใหม่

สัญญาเช่าที่ปรับปรุงใหม่ - โดยใช้อัตราคิดลดเดิม

มีทั้งแบบแยกสัญญาและไม่แยกสัญญา หากไม่ได้แยกสัญญาสำหรับการ
ลดขอบเขตของสัญญา

การบันทึกบัญชีหลังการรับรู้รายการเมื่อเริ่มเเรก เป็นดังนี้
ณ วันจ่ายเงินค่าเช่าประจำงวด
ผู้เช่าต้องพิจารณาว่าเป็นการจ่ายทุกต้นปีหรือทุกสิ้นปี ถ้าจ่ายค่าเช่าทุก
ต้นปีในการจ่ายงวดแรก ณ วันเริ่มต้นสัญญา (จ่ายค่าเช่าทุกวันต้นปี)
จะถือว่าเงินที่จ่ายทั้งจำนวนเป็นการลดหนี้สินบันทึกบัญชี ดังนี้

Dr.หนี้สินตามสัญญาเช่า xx
Cr. เงินสด xx

และเงินที่ต้องจ่ายในงวดถัดไป ต้องบันทึกลดหนี้สินตามสัญญาเช่า
ถ้าจ่ายค่าเช่างวดแรก หลังวันเริ่มดันสัญญา(จ่ายค่าเช่าทุกสิ้นปี)
ผู้เซ่าต้องบันทึกลดหนี้สินตามสัญญาโดยใช้อัตราดอกเบี้ยที่แท้จริง
(อัตราดอกเบี้ยคงที่สำหรับยอดคงเหลือของหนี้สินตามสัญญาเช่าที่
เหลืออยู่) ตลอดระยะเวลาของสัญญาเช่า การบันทึกบัญชีเป็นดังนี้

Dr. หนี้สินตามสัญญาเช่า xx
Cr. เงินสด xx

เมื่อมีค่าใช้จ่ายการบริหารสินทรัพย์ให้ถือเป็นด่าใช้จ่ายในงวดที่เกิด
รายการนั้น การบันทึกบัญชีเป็นดังนี้

Dr.ค่าใช้จ่าย xx
Cr. เงินสด xx

เมื่อสิ้นงวด บันทึกค่าใช้จ่ายดอกเบี้ยสำหรับงวด การบันทึกบัญชีเป็น
ดังนี

Dr. ดอกเบี้ยจ่าย xx
Cr. ดอกเบี้ยจ่ายรอการรับรู้ xx

เมื่อสิ้นงวด ผู้เช่าบันทึกค่าเสื่อมราคาของสินทรัพย์ที่เช่าตามอายุ
ประโยชน์เชิงเศรษฐกิจของสินทรัพย์นั้น แต่หากไม่มีความเเน่นอน
อย่างสมเหตุสมผลที่ผู้เช่าจะเป็นเจ้าของสินทรัพย์เมื่อายุเช่าสัญญา
สิ้นสุดลง ผู้เช่าต้องตัดค่าเสื่อมราคาสินทรัพย์ให้หมดภายในอายุ
สัญญาเช่าหรืออายุการให้ประโยชน์แล้วเเต่อายุใดจะสั้นกว่า ดังนี้

Dr.ค่าเสื่อมราคา-สิทธิการใช้สินทรัพย์ xx
Cr.ค่าเสื่อมราคาสะสม-สิทธิการใช้สินทรัพย์ xx

ผู้เช่าต้องคำนวณค่าเสื่อมราคาสินทรัพย์เสมือนเป็นสินทรัพย์ของ
ตนเอง โดยคิดตามอายุการใช้ประโยชน์เชิงเศรษฐกิจของสินทรัพย์

เมื่อสิ้นสุดสัญญาเช่าการเงินซึ่งระบุให้สิทธิผู้เช่าเลือกซื้อสินทรัพย์ที่
เช่า ผู้เช่าสามารถเลือกได้ 2ทาง คือ
1.ผู้เช่าเลือกไม่ใช้สิทธิซื้อสินทรัพย์ตามสัญญาเช่าการเงิน

โอนปิดมูลค่าตามบัญชีของสิทธิการใช้สินทรัพย์และปิดยอดหนี้สิน
ตามสัญญาเช่า หากมูลค่ายุติธรรมของมูลค่าคงเหลือไม่น้อยกว่ามูลค่า
คงเหลือที่รับประกัน ผู้เช่าจะไม่ต้องจ่ายเงิน เพิ่มแต่ถ้ามูลค่ายุติธรรม
ของมูลค่าคงเหลือน้อยกว่ามูลค่าคงเหลือที่รับประกันผู้เช่าต้องจ่ายเงิน
ให้ ผู้ให้เช่าสำหรับผลต่างนั้น โดยบันทึกผลขาดทุนจากสินทรัพย์ที่
เช่าเท่ากับผลต่างนั้น การบันทึกบัญชีดังนี้

Dr. หนี้สินตามสัญญาเช่า xx
ค่าเสื่อมราคาสะสม-สิทธิการใช้สินทรัพย์ xx
ขาดทุนจากการไม่ใช้สิทธิซื้อสินทรัพย์ xx
Cr. สิทธิการใช้สินทรัพย์ xx
เงินสด xx

2.ผู้เช่าเลือกใช้สิทธิซื้อสินทรัพย์อ้างอิง
-โอนปิดยอดคงเหลือของหนี้สินสัญญาเช่า พร้อมจ่ายเงินสดเพื่อซื้อ
สินทรัพย์
-โอนปิดมูลค่าตามบัญชีของสิทธิการใช้สินทรัพย์ เข้ามาในบัญชี
สินทรัพย์และค่าเสื่อม
ราคาสะสม เนื่องจากกรรมสิทธิ์ในสินทรัพย์เป็นของผู้เช่าแล้ว
การบันทึกบัญชีเป็นดังนี้

Dr.หนี้สินตามสัญญาเช่า xx
Cr.เงินสด xx

Dr.สินทรัยพย์ (ระบุ) xx
ค่าเสื่อมราคาสะสม-สิทธิในการใช้สินทรัพย์ xx
Cr.สิทธิการใช้สินทรัพย์ xx
ค่าเสื่อมราคาสะสม-สินทรัพย์ xx

กรณีมีการจ่ายค่ามัดจำการเช่าให้กับผู้เช่า
- ณ วันเริ่มต้นสัญญา

Dr.เงินมัดจำสัญญาเช่า xx xx
Cr.เงินสด

- ณ วันสิ้นสุดสัญญา รับคืนเงินมัดจำ

Dr.เงินสด xx xx
Cr.เงินมัดจำสัญญาเช่า

การแสดงรายการในงบแสดงฐานะการเงิน
-สิทธิการใช้สินทรัพย์ หัก ค่าเสื่อมราคาสะสม และค่าเผื่อการด้อยค่า
แสดงไว้ในส่วนสินทรัพย์ไม่หมุนเวียน
- หนี้สินตามสัญญาเช่าส่วนที่จะครบกำหนดใน 1 ปี แยกออกจากหนี้
สินไม่หมุนเวียน
- ดอกเบี้ยค้างจ่ายถ้ามีให้แสดงเป็นหนี้สินหมุนเวียน

การแสดงรายการในงบกำาไรขาดทุนเบ็ดเสร็จ
- ดอกเบี้ยจ่ายของหนี้สินตามสัญญาเช่า ถือเป็นส่วนหนึ่ง
ของต้นทุนทางการเงิน
- ค่าเสื่อมราคา - สิทธิการใช้สินทรัพย์
การแสดงรายการในงบกระแสเงินสด
- ส่วนของเงินต้นของหนี้สินตามสัญญาเช่าแสดงเป็นกระแส
เงินสดจากกิจกรรมจัดหาเงิน
- สําหรับดอกเบี้ยของหนี้สินตามสัญญาเช่า ให้ปฏิบัติตามข้อ
กำหนดสำหรับดอกเบี้ยจ่ายในมาตรฐานการบัญชีฉบับที่ 7
เรื่องงบกระแสเงินสด

ตัวอย่าง

บริษัท ถุงเงิน จำกัด ทำสัญญาเช่าอาคารจากบริษัท ทาทอง จำกัด ณ
วันที่ 1 มกราคม 25x8 โดยมีข้อตกลงที่ระบุในสัญญาดังนี้
1.สัญญาเช่ามีระยะเวลา 3 ปีเป็นสัญญาเช่าที่บอกเลิกไม่ได้
2.อาคารมีมูลค่ายุติธรรม ณ วันทำสัญญาเช่าเป็นจำนวน 415,000
บาท และ คาดว่าอาคารจะมีอายุการให้ประโยชน์เชิงเศรษฐกิจเท่ากับ
5 ปี เมื่อสิ้นสุดสัญญาเช่า ผู้เช่าจะส่งคืน อาคารให้แก่ผู้ให้เช่า
3.ผู้เช่าจ่ายค่าเช่าทุกสิ้นปี ปีละ 167,000 บาท ในจำนวนนี้ได้รวม
ค่าภาษีโรงเรือน 7,000 บาท ที่ผู้ให้เช่าเป็นผู้จ่ายเงิน นอกจากนี้ผู้
เช่าจะต้องจ่ายค่าเบี้ยประกันอาคารปีละ 6,000 บาท ทุกสิ้นปี
4.ผู้เช่ารับประกันมูลค่าคงเหลือของอาคาร ณ วันที่ 31 ธันวาคม
25x8 จำนวน 20,000 บาท มูลค่าคงเหลือโดยประมาณของอาคารที่
ไม่ได้รับการประกันจากผู้เช่ามีจำนวน 15,000 บาท
5.อัตราดอกเบี้ยตามนัยของสัญญาเช่าเท่ากับ 10% ต่อปี ผู้เช่าไม่
ทราบอัตรานี้ ส่วนอัตราเงินกู้ยืมส่วนเพิ่มเท่ากับ 12% ต่อปี
6.ผู้เช่าคิดค่าเสื่อมราคาวิธีเส้นตรง มูลค่ายุติธรรมของมูลค่าคงเหลือ
เมื่อสิ้นสุดสัญญาเช่าเท่ากับ 10,000 บาท

สมมติสัญญาเช่าดังกล่าวไม่ใช่สัญญาที่มีมูลค่าต่ำ
การคำนวณมูลค่าปัจจุบันที่ต้องจ่าย

160,000 x PVIFA ที่ = 12%, n = 3 = 384,288 บาท
160,000 x 2.4018
20,000 x PVIF ที่ i = 12%, n = 3
20,000 x 0. 7118 = 14,236 บาท
398,524 บาท
มูลค่าปัจจุบันของจำนวนเงินที่ต้องจ่าย 398,524 X 100
มูลค่ายุติธรรมของสินทรัพย์ = 415,000 =96.03%

สัญญาเช่านี้คือสัญญาเช่าชนิดจัดหาแหล่งเงินทุน (สัญญาเช่า
ทางการเงิน) เนื่องจากมูลค่า ปัจจุบันทีต้องจ่าย FV ของสินทรัพย์

การคำนวณดอกเบี้ยจ่ายและจำนวนหนี้สินทางการเงินที่ลดลง
ดอกเบี้ยจ่าย = จำนวนเงินที่ผู้เช่าต้องจ่าย – มูลค่าปัจจุบัน

= [(160,000 x 3) + 20,000] - 398,524
= 101,476บาท

ตารางการคำนวณดอกเบี้ยจ่ายและหนี้สินตามสัญญาเช่า

วัน
ที่ ค่าเช่า
รายปี ดอกเบ
ี้ยจ่าย หนี้สิน
ตาม หนี้สินตา
มสัญญา
12% สัญญาเช่าลดลง เช่าคงเหลือ

1 ม.ค
. x8


398,524
.00

31 ธ.
ค. x8 160,00
0.00 47,8
22.88 112,11
7.12 286,32
6.88
31 ธ.
ค. x9 160,00
0.00 34,3
61.62 125,63
8.38 160,70
8.50
31 ธ.ค
. x10 160,00
0.00 19,29
1.50 140,70
8.50 20,00
0.00
31 ธ.ค
. x11 20,00
0.00 -

20,0
00.00 -

รว
ม 500,0
00.00 101,47
6.00
398,52
4.00

วันท
ี่ ราย
การ 2
5X8 25X
9 25X
10

สิทธิการใช้สินทรัพย์ 398,524.00
101,476.00
1 ม.
ค. ดอกเบี้ยจ่ายรอการรับรู้ 500,0
00.00


หนี้สินตามสัญญ่
เช่า

บันทึกการเช่าอาคารด้วยยอดรวม

หนี้สินตามสัญญาเช่า 160,000.00 160,000.00 160,000.00
ค่าภาษีโรงเรียน 7,000.00 7,000.00 7,000.00
31 ธ
.ค. เงินสด

จ่ายค่างวด 167,00
0.00 167,00
0.00 167,00
0.00

31 ธ
.ค. ค่าเบี้ยประกัน
6,000.00 6,000.00 6,000.00
เงินสด 6,0
00.00 6,0
00.00 6,0
00.00

31
ธ.ค. ดอกเบี้ยจ่าย
47,822.88 47,822.88 47,822.88
ดอกเบี้ยจ่ายรอการรับรู้ 47,8
22.88 47,8
22.88 47,8
22.88

ค่าเสื่อมราคา-สิทธิการใช้สินทรัพย์ 126,174.66 126,174.66 126,174.66
126,174.66 126,174.66 126,174.66
31 ธ.ค. ค่าเสื่อมราคาสะสม-สิทธิการ

ใช้สินทรัพย์





บันทึกค่าเสื่อมราคาของอาคารที่เช่า

(398,524.00-20,000.00)/3

หนี้สินตามสัญญาเช่า
20,000.00
ค่าเสื่อมราคาสะสม-สิทธืการใช้สินทรัพย์ 378,524.00
31 ธ
.ค. ขาดทุนจากการเช่าสิน
ทรัพย์
10,000
.00

สิทธิการใช้สินทรัพย์ 398,824.00
เงินสด 10,000.00

การแสดงรายการในงบแสดงฐานะการเงิน

บริษัท ถุงเงิน จำกัด

งบแสดงฐานะการเงิน (บางส่วน)

ณ วันที่ 31 ธันวาคม 25X8

สินทรัพย์ไม่หมุนเวียน

สิทธิการใช้สินทรัพย์ 398,524.00

หัก ค่าเสื่อมราคาสะสม (126,174.66) 272,349.34

หนี้สินหมุนเวียน

หนี้สินตามสัญญาเช่า 125,638.38

หนี้สินไม่หมุนเวียน 160,708.50

หนี้สินตามสัญญาเช่า

การบันทึกบัญชีทางด้านผู้ให้เช่า - สัญญาเช่า
ชนิดจัดหาแหล่งเงินทุน (สัญญาเช่าการเงินเดิม)

สัญญาเช่าชนิดจัดหาแหล่งเงินทุนด้านผู้ให้เช่ามีเงื่อนไข
เช่นเดียวกับผู้เช่าภายใต้สัญญาเช่าชนิดจัดหาแหล่งเงิน
ทุน ผู้ให้เช่าได้โอนความเสี่ยงและผลประโยชน์ของความ
เป็นเจ้าของทั้งหมดให้แก่ผู้เช่าดังนั้น ผู้ให้เช่าจะโอน
สินทรัพย์ออกจากบัญชีและบันทึกผู้เช่าเป็นลูกหนี้สัญญา
เช่าด้วยจำนวนค่าตอบแทนทั้งหมดที่ผู้ให้เช่าจะได้รับใน
อนาดต
ค่าตอบแทนที่ผู้ให้เช่าจะได้รับ เรียกว่า เงินลงทุนขั้นต้น
ตามสัญญาเช่า (gross Investment) ประกอบด้วย

1. จำนวนเงินที่ต้องจ่ายผู้เช่าจ่าย
1.1 คำเช่าคงที่หักสิ่งจูงใจที่ได้รับจากสัญญาเช่า
1.2 คำเช่าผันแปรที่ขึ้นอยู่กับตัชนีหรืออัตรา
1.3 มูดค่าคงเหลือที่ให้รับประกัน
1.4 สิทธิเลือกซื้อสินทรัพย์
1.5 คำปรับที่ง่ายสำหรับการยกเลิกสัญญาเช่า

2. มูลค่าคงเหลือที่ไม่ได้รับประกัน

หมายถึง ส่วนของมูลค่าดงเหลือของสินทรัพย์อ้างอิง
ซึ่งผู้ให้เช่าอาจไม่ได้รับคืน หรือส่วนของมูลค่าคงเหลือ
ของสินทรัพย์อ้างอิงซึ่งใด้รับการประกันโดยบุคคลที่
เกี่ยวข้องกับผู้ให้เช่า

เงินลงทุนขั้นต้นตามสัญญาเช่า - จำนวนเงินที่ต้องจ่าย
+ มูลค่าคงเหลือที่ไม่ใด้รับการประกัน

การรับรู้รายการเมื่อเริ่มแรก ผู้ให้เช่าจะต้องทราบข้อมูล
ต่อไปนี้
1. เรื่องเงินทุนขั้นต้นตามสัญญาเช่า
2. ต้นทุนทางตรงเมื่อเริ่มแรก (inital direct cost)
3. อัตราดอกเบี้ยตามนัยของสัญญาเช่า

การบันทึกบัญชีแสดงดังนี้

1. ณ วันทำสัญญา บันทึกการให้เช่าสินทรัพย์ด้วยยอดเบื้องต้น

Dr. ลูกหนี้ตามสัญญาเช่าชนิดจัดหาเเหล่งเงินทุน xx
Cr. สินทรัพย์ให้เช่า xx
รายได้ดอกเบี้ยรอการรับรู้ xx

2. ณ วันรับเงินงวดแรก รับเงินค่างวดทุกวันต้นงวดและสิ้นงวด
Dr. เงินสด xx
Cr. ลูกหนี้ตามสัญญาเช่าชนิดจัดหาเเหล่งเงินทุน xx

3. ณ วันสิ้นสุดงวดปรับปรุงดอกเบี้ยรับที่ต้องรับรู้ xx
xx
Dr. รายได้ดอกเบี้ยรอการรับรู้
Cr. รายได้ดอกเบี้ย

4. ณ วันสิ้นสุดสัญญา

4.1 ถ้าผู้เช่าไม่เลือกใช้สิทธิซื้อสินทรัพย์ที่เช่า
ถ้ามูลค่ายุติธรรมค่าคงเหลือ <มูลค่าคงเหลือเดิม
(รับประกัน+ไม่รับประกัน)
-ผู้เช่ารับรู้ขาดทุนเท่ากับผลต่าง
ถ้ามูลค่ายุติธรรมของมูลค่าคงเหลือ >มูลค่าคงเหลือที่รับประกัน
-ผู้เช่าไม่ต้องรับผิดชอบจ่ายเงินเพิ่ม

การบันทึกบัญชีแสดงดังนี้

Dr. สินทรัพย์รอการขาย xx
ขาดทุนจากการให้เช่าสินทรัพย์ xx
Cr. ลูกหนี้ตามสัญญาเช่าชนิดจัดหาเงิน xx
ถ้ามูลค่ายุติธรรมค่าคงเหลือ <มูลค่าคงเหลือเดิม
(รับประกัน+ไม่รับประกัน)
-ผู้เช่ารับรู้ขาดทุนเท่ากับผลต่าง
ถ้ามูลค่ายุติธรรมของมูลค่าคงเหลือ <มูลค่าคงเหลือที่รับประกัน
-ผู้เช่าต้องจ่ายเงินเพิ่ม

การบันทึกบัญชีแสดงดังนี้

Dr. สินทรัพย์รอการขาย xx
เงินสด(จำนวนผู้ให้เช่าเพิ่ม) xx
ขาดทุนจากการให้เช่าสินทรัพย์ xx
Cr. ลูกหนี้ตามสัญญาเช่าชนิดจัดหาเงิน xx
ถ้ามูลค่ายุติธรรมค่าคงเหลือ <มูลค่าคงเหลือเดิม
(รับประกัน+ไม่รับประกัน)
-ผู้เช่าไม่ต้องจ่ายเงินเพิ่ม

การบันทึกบัญชีแสดงดังนี้ xx
xx
Dr. สินทรัพย์รอการขาย
Cr.ลูกหนี้ตามสัญญาเช่าชนิดจัดหาเงินทุน

4.2 ถ้าผู้เช่าเลือกใช้สิทธิ์ซื้อสินทรัพย์ที่เช่า

ผู้ให้เช่าบันทึกการรับเงินโดยไม่ถือเป็นรายได้จากการขาย (โอนปิดบัญชี

ลูกหนี้ตามสัญญาเช่าชนิดจัดหาแหล่งเงินทุนหรือสัญญาเช่าการเงิน)

การบันทึกบัญชีแสดงดังนี้

Dr. เงินสด xx

Cr. ลูกหนี้ตามสัญญาเช่าชนิดจัดหาแหล่งเงินทุน xx

การแสดงรายการในงบแสดงฐานะการเงิน

เงินลงทุนสุทธิตามสัญญาเช่า =
เงินลงทุนขั้นต้นตามสัญญาเช่า-รายได้ดอกเบี้ยรอการรับรู้-ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ

ตัวอย่าง

บริษัท ถุงเงิน จำกัด ทำสัญญาเช่าอาคารกับบริษัท ทาทอง จำกัด

ให้ทำ ให้จัดประเภทสัญญาเช่าด้านผู้เช่าและบันทึกบัญชีด้านผู้ให้เช่า

การจัดประเภทสัญญาเช่า

สัญญาเช่าเป็นสัญญาชนิดจัดหาแหล่งเงินทุนสัญญาเช่าการเงินเดิม เนื่องจากมี

การโอนความเสี่ยงและผลตอบแทนทั้งหมดที่เจ้าของพึงได้รับจากสินทรัพย์ให้แก่ผู้

เช่า เป็นไปตามสถานการณ์ดังนี้
- อายุของสัญญาเช่าครอบคลุมอายุการให้ประโยชน์เชิงเศรษฐกิจ (3+4 = 75%)

- มูลค่าปัจจุบันของจำนวนเงินขั้นต่ำที่จะต้องจ่ายเท่ากับ 99.63%

= 398,524 x 100 เมื่อเทียบกับ FVของสินทรัพย์
400,000

การคำนวณเงินลงทุนขั้นต้นตามสัญญาเช่า

เงินค่างวดๆ ละ 160,000 x 3 งวด = 480,000

มูลค่าคงเหลือที่รับประกัน = 20,000

มูลค่าคงเหลือที่ไม่ได้รับประกัน = 15,000

515,000

การคำนวณเงินลงทุนสุทธิตามสัญญาเช่า

PV เงินค่างวด x PVIFA i = 12%, n = 3

160,000 x 2.4018 = 384,288

PV มูลค่าคงเหลือที่รับประกัน x PVIF i = 12%, ก = 3

20,000 x 0.7118 = 14,236

PV มูลค่าคงเหลือที่ไม่ได้รับประกัน

15,000 x 0.7118 = 10,677

409,201

การคำนวณรายได้ดอกเบี้ยรอการรับรู้

รายได้ดอกเบี้ยรอการรับรู้

=เงินลงทุนขั้นตันตามสัญญาเช่า-เงินลงทุนสุทธิตามสัญญาเช่า

= 515,000 - 409,201

= 105,799 บาท

ผู้ให้เช่าต้องคำนวณยอดเงินที่ได้รับในแต่ละงวดออกเป็นการรับรู้รายได้

ดอกเบี้ย และการลดเงินต้น ดังตารางดังนี้

วัน
ที่ ค่าเช่า
รายปี ดอกเบี้ยจ่าย หนี้สินตาม หนี้สินตามสัญญา

สัญญาเ
ช่าลดลง เช่าคง
เหลือ
12%

1 ม.ค. X8 40,104.12 110,895.88 409,201.00
31 ธ.ค. X8 160,000.00 35,79
6.61 124,
203.39 298,305.12
31 ธ.ค
. x9 160,00
0.00 20,898.27* 139,101.73 174,1
01.73
31 ธ.ค. x10 160,000.00 35,000.00 35,000.00
31 ธ.ค. x10 35,000.00 -

รว
ม 515,00
0.00 105,7
99.00 409,
201.00


*ปัดเศษทศนิยมจาก 20,892.27 เป็น 20,898.27

การบันทึกรายการระหว่างปี 25x8 - 25x10

วัน
ที่ รา
ยการ 25
x8 25
x9 25x
10

1 ม.ค. ลูกหนี้ตามสัญญาเช่าชนิดจัดหา

แหล่งเงินทุน 515,000.00


อาคาร
409,2
01.00



รายได้ดอกเบี้ยรอการรับรู้ 105,799.00
บันทึกการเช่าอาคารด้วยจำนวน

เบื้องต้น

31 ธ.ค. เงินสด 167,000.00 167,000.00 167,000.00
ลูกหนี้ตามสัญญาเช่าชนิด 160,000.00 160,000.00 160,000.00


จัดหาแหล่งเงิน
ทุน



ลูกหนี้ - ค่าภาษีโรงเรือน
รับค่าเช่า 7,000.00 7,000.00 7,000.00

31 ธ.ค. รายได้ดอกเบี้ยรอการรับรู้ 40,104.12 35,796.61 20,898.27


รายได้ดอกเบี้ย
40,10
4.12 35,79
6.61 20,89
8.27

บันทึกรายได้ดอกเบี้ยสำหรับงวด

31 ธ.ค. สินทรัพย์รอการขาย
10,000.00
เงินสด 10,000.00
ขาดทุนจากการให้เช่าสินทรัพย์ 15,000.00


ลูกหนี้ตามสัญ
ญาเช่าชนิด


จัดหาแหล่งเงินทุน
บันทึกรับคืนอาคาร 35,000.00

การขายและการเช่ากลับคืน (Sale and leaseback)

ผู้ขายสินทรัพย์มีปัญหาทางการเงินหรือขาดสภาพคล่อง จะนำสินทรัพย์มา
ขายเเละขอเช่ากลับคืนทันทีเพื่อให้ผู้ซื้อชำระหนี้แทนไปก่อน โดยผู้ขาย
จะทยอยจ่าย ชำระคืนเป็นง่วดๆ ในลักษณะของการเช่า
สามารถจัดประเภทได้เป็น 2 ประเภท ดังนี้

1.การโอนสินทรัพย์ที่เป็นการขาย
ข้อกำหนดของมาตรฐานการรายงานทางการเงิน ฉบับที่ 15 เรื่องรายได้
จากสัญญาที่ทำกับลูกค้า
1.1 หากราดาขาย (มูลค่ายุติธรรมของสิ่งตอบแทนสำหรับการขาสินทรัพย์)
มีจำนวนเทียบเท่ามูลค่ายุติธรรมของสินทรัพย์อย่างเห็นได้ชัด รายการดัง
กล่าวถือเป็นรายการขายปกติผู้ขายต้องรับรู้ผลกำไรจากการขายในงบกำไร
ขาดทุนทันที
1.2 ราดาขายมีจำนวนจำกัดมูลค่ายุติธรรมสินทรัพย์หรือการจ่ายชำระสำหรับ
การเช่าต่ำกว่าอัดราในท้องตลาด ผู้เช่าต้องรับรู้เป็นการจ่ายล่วงหน้าของ
จำนวนเงินที่ต้องจ่ายชำระดามสัญญาเช่า

1.3 ราคาขายสูงกว่ามูลค่ายุติธรรมของสินทรัพย์หรือหากการจ่ายชำระ
สำหรับผู้สูงกว่าในอัตราท้องตลาด ผู้ให้เช่าต้องรับรู้เป็นการจัดหาเงิน
ส่วนเพิ่มที่ผู้ให้เช่าให้กับผู้เช่า
**กรณีที่ 1.2 และ 1.3 เป็นการปรับปรุงราคาขาย (มูลค่ายุติธรรมของสิ่ง
ตอบแทนจากการขายสินทรัพย์) ให้เป็นมูลค่ายุติธรรมของสินทรัพย์
1.4 หากมูลค่ายุติธรรมของสินทรัพย์ต่ำกว่ามูลค่าตามบัญชีของสินทรัพย์ผู้
ขายต้องรับรู้ขาดทุนจากการด้อยค่าของสินทรัพย์ในงบกำไรขาดทุนทันที

2.การโอนสินทรัพย์ที่ไม่ใช่การขาย
การโอนสินทรัพย์ที่ไม่เป็นไปตามข้อกำหนดของมาตรฐานการรายงาน
ทางการเงินฉบับที่15 เรื่องรายได้จากการทำสัญญากับลูกค้าที่จะรับรู้
เป็นการขาย
- ผู้เช่า (ผู้ขายสินทรัพย์) ต้องรับรู้สินทรัพย์ที่โอนไป และรับรู้หนี้สิน
ทางการเงินเกี่ยวกับรายรับจากการโอนสินทรัพย์ โดยผู้เช่าต้องรับรู้หนี้สิน
ทางการเงินตามมาตรฐานการรายงานทางการเงิน ฉบับที่ 9 เรื่องเครื่องมือ
ทางการเงิน

- ผู้ให้เช่า (ผู้ซื้อสินทรัพย์) ต้องไม่รับรู้สินทรัพย์ที่โอนและต้องรับรู้
สินทรัพย์ทางการเงินเท่ากับรายรับจากเงินโอนสินทรัพย์ โดยผู้ให้เช่าต้อง
รับรู้สินทรัพย์ทางการเงินโดยปฏิบัติตามมาตรฐานทางรายงานทางการเงิน
ฉบับที่ 9 เรื่องเครื่องมือทางการเงิน
ดังนั้น หากการเช่ากลับคืนเป็นสัญญาเช่าทางชนิดจัดหาแหล่งเงินทุน
(สัญญาเช่าการเงินเดิม) รายการดังกล่าว เป็นวิธีที่ผู้ให้เช่าจัดหาเงินทุนให้
กับผู้เช่าโดยใช้สินทรัพย์เป็นหลักประกัน
รายได้จากการขาย (ราดาขาย - มูลค่าตามบัญชี) จะยังไม่รับรู้ ณ วันขาย
แต่ต้องรับรู้เป็นรายได้รอตัดบัญชี และตัดจำหน่ายไปตลอดอายุสัญญาเช่า
ซึ่งโดยปกติรายการตัดบัญชีดังกล่าวไปปรับลดบัญซีค่าเสื่อมราดา

แบบประเมินหลังเรียนหน่วยการเรียนรู้ที่ 3
แสกนได้เลยฮาฟ

หน่วยที่ 4
การบัญชีเกี่ยวกับตัวแทน

แบบประเมินก่อนเรียนหน่วยการเรียนรู้ที่ 4

แสกนได้เลยจ้ะ

ความหมายของตัวแทน

ตัวแทน (Agenc) หมายถึง ผู้ที่ได้รับการแต่งตั้งให้เป็นตัวแทนการค้า
ของกิจการใดกิจการหนึ่งตั้งในประเทศและต่างประเทศ อาจเป็นบุคคล
ธรรมดาหรือนิติบุคคลก็ได้

ลักษณะของตัวแทน

1. กิจการที่ได้รับการแต่งตั้งเป็นตัวแทนการค้าของกิจการใดกิจการหนึ่งทั้ง
ในประเทศและต่างประเทศ และมีการลงนามในสัญญา
2. สัญญาในการแต่งตั้งเป็นตัวแทนมีการลงนามครอบคลุมถึงวิธีการ
บริหารและจัดการทำให้เข้าใจได้ว่า "บุคคลหรือกิจการตั้งแต่สองรายขึ้นไป
ทำการประกอบกิจกรรมเชิงเศรษฐกิจโดยให้มีการควบคุมร่วมกันตามที่ตกลง
ในสัญญา"
การควบคุมร่วม หมายถึง การมีส่วนร่วมในการควบคุมกิจกรรมเชิงเศรษฐกิจ
ตามที่ตกลงในสัญญา
ส่วนการควบคุม หมายถึง อำนาจในการกำหนดนโยบายทางการเงินและ
การดำเนินงานของธุรกิจเพื่อให้ได้ประโยชน์จากกิจกรรมต่างๆ ของธุรกิจนั้น

* กิจการใดที่เข้าหลักเกณฑ์ตามข้อ 1 ถือเป็นกิจการตัวแทน วิธีการบัญชี
ก็ใช้หลักการบัญชีที่ยอมรับโดยทั่วไปเพราะเป็นนิติบุคคลต่างหาก
* กิจการใดที่เข้าหลักเกณฑ์ตามข้อ 2 ถือว่าเป็นกิจการร่วมค้า

ประโยชน์ของตัวแทน

การมีตัวแทนมีประโยชน์ดังนี้
1.ทำให้กิจการจำหน่ายสินค้าได้มากขึ้น
2.กิจการไม่ต้องลงทุนในที่ดิน อาคารและอุปกรณ์ เช่น อาคารสำนักงาน
อุปกรณ์สำนักงานเป็นต้น หรือถ้าจำเป็นต้องลงทุนก็จะเป็นจำนวนไม่มาก
3.กิจการไม่ต้องจัดหาบุคลากรเพิ่มเติมหรือถ้าจำเป็นเป็นก็จะเป็นจำนวนไม่
มากนักเช่นเดียวกับที่ดิน อาคารและอุปกรณ์
4. กิจการไม่จำเป็นต้องส่งสินค้าที่จะจำหน่ายไปไว้ที่ตัวแทน แต่ส่งเฉพาะ
สินค้าตัวอย่างไปให้เท่านั้น ทำให้เงินทุนไม่จมอยู่ในสินค้า

วิธีการบัญชีเกี่ยวกับตัวแทน

วิธีการบัญชีเกี่ยวกับตัวแทนมีดังนี้
1. ถ้าตัวแทนเป็นบุคคลธรรมดา ไม่จำเป็นต้องบันทึกบัญชีตามหลัก
บัญชีคู่ แต่จะใช้เพียง สมุดเงินสดเพื่อบันทึกรายการรับ-จ่าย เงินทุน
หมุนเวียนที่ได้รับจากผู้แต่งตั้งหรือสำนักงานใหญ่ เท่านั้น
2. ถ้าตัวแทนเป็นนิติบุคคล ก็จะต้องบันทึกบัญชีตามหลักบัญชีคู่
ซึ่งมีวิธีการบันทึกบัญชีดังนี้

∆ทางด้านตัวแทน
เมื่อได้รับเงินทุนหมุนเวียนไว้ใช้จ่ายทั่วไปจากสำนักงานใหญ่

Dr.เงินสด xx

Cr. สำนักงานใหญ่ xx
∆ เมื่อจ่ายค่าใช้จ่ายต่างๆ จากเงินทุนหมุนเวียน

Dr. สำนักงานใหญ่ xx
Cr.เงินสด xx

ทางด้านสำนักงานใหญ่
วิธีการบัญชีของสำนักงานใหญ่เกี่ยวกับการขายสินค้า โดยผ่านตัวแทนมี
2 วิธี ดังนี้
1. วิธีแยกจากการขายตามปกติ
2. วิธีรวมไปกับการขายตามปกติ

ตัวอย่าง
เมื่อวันที่ 1 ตุลาคม 25x1 บริษัท ส่งเสริมการขาย จำกัด ซึ่งตั้งอยู่ใน
กรุงเทพฯ ได้แต่งตั้งตัวแทนแห่งหนึ่งที่พัทยา จังหวัดชลบุรี รายการค้าที่
เกิดขึ้นระหว่าง เดือนตุลาคม 25x1 มีดังนี้

รายก
ารค้า วิธีแยกจากกา
รขายตามปกติ วิธีรวมไปกับการ
ขายตามปกติ

(1) ส่งสินค้าตัวอย่างไป Dr. สินค้าตัวอย่างที่ตัวแทน 1,700 เหมือนวิธีแยกจากการขาย
ให้ตัวแท
น ราคาทุน Cr. สินค้าส่งไปให้
ตัวแทน 1,700 ตามปก
ติ
1,700 บาท

(2) ส่งเงินสดเป็นเงิน Dr. เงินทุนหมุนเวียน 1,000 เหมือนวิธีแยกจากการขาย
ทุนหมุนเวียน ตามปกติ
ให้ตัวแทนไ
ว้ใช้จ่าย Cr. เงินสด 1,000
จำนวน 1,000 บาท




(3) ได้รับคำสั่งซื้อสินค้า Dr. ลูกหนี้ผ่านตัวแทน 15,700 Dr. ลูกหนี้ 15,700
จากลูกค้าผ่านตัวแทน Cr. ขายโดยตัวแทน 15,700
ในราคา 15,
700 บาท Cr. ขายสินค้า 15,700
ราคาทุน 11,810 บาท Dr. ต้นทุนสินค้าผ่านตั
วแทน 11,810
Cr. สินค้าส่งไปให้ตัวแทน 11,810 ไม่ต้องบันทึกต้นทุ
นสินค้าที่
ขายผ่านตัวแทน

รายก
ารค้า วิธีแยกจากกา
รขายตามปกติ วิธีรวมไปกับกา
รขายตามปกติ

(4) สำนักงานใหญ่โอน Dr. ค่าโฆษณาของตัวแทน 1,150 วิธีนี้ไม่ต้องปรับปรุง เพราะค่าใช้จ่าย
ค่าโฆษณา 1,150 บาท ค่าใช้จ่ายสำนักงานของตัวแทน 620 ต่างๆ ของตัวแทนไม่ต้องแยกออกจาก
ค่าใช้จ่ายสำนักงาน 620บาท Cr.ค่าโฆษณา 1,150 ค่าใช้จ่ายตามปกติของสำนักงานใหญ่
ไปคิดเป็นค่า
ใช้จ่ายของ ค่าใช้จ่ายสำนั
กงาน 620


ตัวแทน(สำนักงานใหญ่บันทึก
เป็นค่าใช้จ่ายก่อนโอน)

(5) ค่าใช้จ่ายต่างๆ ที่ตัวแทน กรณีตัวแทนขอเบิกเงินชดเชยด้วย Dr. ค่าใช้จ่ายต่างๆ 920
รายงานมาให้เป็นเงิน
920 บาท Dr. ค่าใช้จ่ายต่างๆ ของตัวแทน 920 Cr. เงินสด 920


Cr. เงินสด 920 Dr. ค่าใช้จ่ายต่างๆ 920

กรณีตัวแทนยังไม่ได้ข
อเบิกเงินชดเชย Cr. เงินทุนหมุนเวีย
น 920

Dr. ค่าใช้จ่ายต่างๆ ของตัวแทน 920

Cr. เงินทุนหมุนเวียน 920

(6) ได้รับรายงานจากตัวแทนว่า Dr. ค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับสินค้าตัวอย่าง Dr. ค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับสินค้า
ตัวอย่าง 700
สินค้าตัวอย่างคงเหลืออยู่ ที่ตัวแทน 700 Cr. สินค้าตัวอย่างที่ตัวแทน 700

1,000บาท (แสดงว่าตัวแทน Cr. สินค้าตัวอย่างที่ตัวแทน 700

ใช้สินค้าตัวอ
ย่างไปเป็น


จำนวน 700 บาท

(1,700-1,000)

(7) รายการปิดบัญชีเกี่ยวกับการ Dr. ขายโดยตัวแทน15,700 ไม่ต้องปิดบัญชีเกี่ยวกับการขาย
ขายโดยผ่านตัวแทน สินค้าโดยผ่านตัวแทน ทั้งนี้เพราะ
Cr. ต้นทุนสินค้าผ่านตัวแทน ไม่ได้แยกรายได้และค่ใช้จ่ายต่างๆ

ของตัวแทนออกจากรายได้ และ
11,810 ค่าใช้จ่ายต่างๆ ของสำนักงานใหญ่
(บันทึกรวมไปกับกา
รขายตาม
ค่าโฆษณาของตัวแทน 1,150 ปกติ)

ค่าใช้จ่ายสำนักงานของตัวแทน


620

ค่าใช้จ่ายต่างๆ ของตัวแทน 920

ค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับสินค้าตัวอย่าง

ที่ตัวแทน 700

ทำไรขาดทุนจากการขายโดยผ่าน

ตัวแทน 500

การทำงบสรุปผลการดำเนินงานของตัวแทน

การสรุปผลการดำเนินงานของตัวแทนควรจะทำเป็นระยะๆอาจเป็น
1 เดือนครั้ง 3 เดือนครั้งเพื่อจะได้ทราบผลการดำเนินงานของ
ตัวแทนว่าเป็นอย่างไร โดยการจัดทำงบกำไรขาดทุน (Profit and
Loss Statement) ขึ้น

ชื่อกิจการ

ตัวแทนชื่อตัวแทน/ชื่อประเทศ/ชื่อจังหวัด/ชื่อเขต

งบกำไรขาดทุน

ขาย สำหรับเดือน สิ้นสุดวันที่................ xx

ต้นทุนขาย (xx)

ค่าใช้จ่ายต่างๆ

ค่าใช้จ่ายรายการที่ 1 xx

ค่าใช้จ่ายรายการที่ 2 xx

ค่าใช้จ่ายรายการที่ 3 xx (xx)

กำไร/ขาดทุนสุทธิ xx

ตัวอย่าง

เมื่อวันที่ 1 สิงหาคม 25x2 บริษัท ใหม่เอี่ยม จำกัด ซึ่งตั้งสำนักงานอยู่ใน
กรุงเทพฯเปิดตัวแทนจำหน่ายสินค้าที่จังหวัดเชียงใหม่ รายการค้าระหว่าง
เดือนสิงหาคม25x2 มีดังนี้

25X2

ส.ค. 1 ส่งเงินทุนหมุนเวียนไปให้ตัวแทน 10,000 บาท

ส่งสินค้าตัวอย่างไปให้ตัวแทน 20,000 บาท

ส่งแผ่นพับไปให้ตัวแทน 3,000 บาท

รวม 33,000 บาท

1-31 ตัวแทนได้ส่งรายงานการสั่งซื้อสินค้าเป็นเงินเชื่อให้บริษัท

เป็นเงิน 36,000 บาทราคาทุนเป็น 50% ของราคาขาย

บริษัทได้จ่ายค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับตัวแทนดังนี้

ค่าเครื่องคอมพิวเตอร์ 1 ชุด 19,500 บาท

เงินเดือนผู้จัดการและค่านายหน้า 8,000 บาท

ค่าเช่าสำนักงาน 2,000 บาท

รวม 29,500 บาท

31 บริษัทได้รับใบสำคัญจ่ายจากตัวแทน จึงได้จัดส่งเงินซดเชย

ให้แล้วดังนี้

ค่าโฆษณา 500 บาท

ค่าเบี้ยประกันอัคคีภัย 1,000 บาท

ค่าใช้จ่ายเบ็ดเตล็ด 275 บาท

รวม 1,775 บาท

ข้อมูลเพิ่มเติม
1. สินค้าตัวอย่างที่บริษัทส่งไปให้ตัวแทน จะใช้ประโยชน์ได้ถึง

วันที่ 3 1 ธันวาคม 25x1 ซึ่งมูลค่าซากของสินค้าตัวอย่างจะมีราคา
ประมาณ 25% ของราดาทุน
2. แผ่นพับจะเหลือประมาณ 70%
3. คิดค่าเสื่อมราคาเครื่องคอมพิวเตอร์ในอัตรา 20% ต่อปี

ให้ทำ 1. บันทึกรายการค้าระหว่างเดือน รายการปรับปรุงและรายการปิด
บัญชีเกี่ยวกับตัวแทนในสมุดบัญชีของสำนักงานใหญ่ (วิธีแยก
จากการขายตามปกติ)

2. งบสรุปผลการดำเนินงานของตัวแทน (งบกำไรขาดทุน)สำหรับ
เดือนสิ้นสุดวันที่ 31สิงหาคม 25X1

25x1 บันทึกการส่งเงิน สินค้าตัวอย่างและแผ่นพับไปให้ตัวแทน
ส.ค. 1

Dr. เงินทุนหมุนเวียนที่ตัวแทน 10,000

สินค้าตัวอย่างที่ตัวแทน 20,000

วัสดุโฆษณาที่ตัวแทน 3,000

Cr. เงินสด 10,000

สินค้าส่งไปให้ตัวแทน 20,000

วัสดุโฆษณา 3,000

1- 31 บันทึกรายการขายผ่านตัวแทน

Dr. ลูกหนี้ผ่านตัวแทน 36,000
Cr. ขายโดยตัวแทน 36,000

Dr. ต้นทุนขายผ่านตัวแทน 18,000
Cr. สินค้าส่งไปให้ตัวแทน 18,000

บันทึกรายการค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับตัวแทนที่สำนักงานใหญ่จ่ายไป

Dr.อุปกรณ์สำนักงานที่ตัวแทน 19,500
เงินเดือนผู้จัดการและ 8,000
ค่านายหน้าของตัวแทน
ค่าเช่าสำนักงานของตัวแทน 2,000
Cr. เงินสด 29,500

31 บันทึกรายการจ่ายเงินชดเชยค่าใช้จ่ายต่างๆ ของตัวแทน

Dr. ค่าโฆษณาของตัวแทน 500

ค่าเบี้ยประกันอัคคีภัยของตัวแทน 1,000

ค่าใช้จ่ายเบ็ดเตล็ดของตัวแทน 275

Cr. เงินสด 1,775

การบันทึกรายการปรับปรุง
(1) ปรับปรุงค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับสินค้าตัวอย่างที่ตัวแทน

Dr. ค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับสินค้าตัวอย่างที่ตัวแทน 3,000

Cr. สินค้าตัวอย่างที่ตัวแทน 3,000

วิธีการคำนวณ
สินค้าตัวอย่างที่ตัวแทนคงเหลือ = 20,000 x 25% = 5,000 บาท
ส่วนที่โอนไปเป็นค่าใช้จ่าย = 20,000 - 5,000 = 15,000 บาท
ค่าใช้จ่ายเฉลี่ยต่อเดือน = 15,000 = 3,000 บาท

5
(2) ปรับปรุงวัสดุโฆษณาที่ตัวแทนใช้ไป

Dr. วัสดุโฆษณาที่ตัวแทนใช้ไป 900
(3,000 x 30%) 900
Cr. วัสดุโฆษณาที่ตัวแทน

(3) คิดค่าเสื่อมราคาเครื่องคอมพิวเตอร์ในอัตรา 20% ต่อปี

Dr.ค่าเสื่อมรากา - อุปกรณ์สำนักงานที่ตัวแทน 325
(19,500x20%x1/12)
Cr. ค่าเสื่อมราดาสะสม-อุปกรณ์สำนักงานที่ตัวแทน 325

การบันทึกรายการปรับปรุง

ขายโดยตัวแทน 36,000

ตันทุนสินค้าผ่านตัวแทน (36,000 x 50%) 18,000

เงินเดือนผู้จัดการและค่านายหน้าของตัวแทน 8,000

ค่าเช่าสำนักงานของตัวแทน 2,000

ค่าโฆษณาของตัวแทน 500

ค่าเบี้ยประกันอัคคีภัยของตัวแทน 1,000

ค่าใช้จ่ายเบ็ดเตล็ดของตัวแทน 275

ค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับสินค้าตัวอย่างที่ตัวแทน 3,000

วัสดุโฆษณาที่ตัวแทนใช้ไป 900

ค่าเสื่อมราดา - อุปกรณ์สำนักงานที่ตัวแทน 325

กำไรขาดทุนจากการขายโดยผ่านตัวแทน 2,000

การทำงบกำไรขาดทุน

บริษัท ใหม่เอี่ยม จำกัด (ตัวแทนที่จังหวัดเชียงใหม่)

งบกำไรขาดทุน

ประจำเดือนสิ้นสุดวันที่ 31 สิงหาคม 25x1

ขาย 36,000

ต้นทุนขาย (18,000)

ค่าใช้จ่ายต่างๆ

เงินเดือนผู้จัดการและค่านายหน้า 8,000

ค่าเช่าสำนักงาน 2,000

ค่าโฆษณา 500

ค่าเบี้ยประกันอัคคีภัย 1,000

ค่าใช้จ่ายเบ็ดเตล็ด 275

ค่าใช้จ่ายเกี่ยวกับสินค้าตัวอย่าง 3,000

วัสดุโฆษณาใช้ไป 900

ค่าเสื่อมราดา - อุปกรณ์สำนักงาน 325 (16,000)

กำไรสุทธิ 2,000

แบบประเมินหลังเรียนหน่วยการเรียนรู้ที่ 4
แสกนได้เลยจ้ะ

หน่วยที่ 5
การบัญชีเกี่ยวกับสำนักงานใหญ่และสาขา

แบบประเมินก่อนเรียนหน่วยการเรียนรู้ที่ 5
แสกนได้เลยจ้ะ

การบันทึกบัญชีสำนักงานใหญ่และสาขา

ทางด้านสำนักงานใหญ่ สำนักงานใหญ่จะเปิดบัญชีสาขา (Branch Current
Account)ซึ่งบัญชีสาขาถือเป็นสินทรัพย์ประเภทเงินลงทุนระยะยาวนั่นเอง โดย
ยอดคงเหลือของบัญชีสาขาจะปรากฎอยู่ในงบแสดงฐานะการเงิน เป็นสินทรัพย์
ของสำนักงานใหญ่

ทางด้านสาขา สาขาจะเปิดบัญชีสำนักงานใหญ่ (Home office Current
Account) ซึ่งบัญชีสำนักงานใหญ่ถือเป็นบัญชีทุนของสำนักงานใหญ่ที่สาขา
นั่นเอง โดยยอดคงเหลือของบัญชีสำนักงานใหญ่จะปรากฏอยู่ในงบแสดงฐานะ
การเงินเป็นส่วนของผู้ถือหุ้นของสาขา

ราคาสินค้าที่สำนักงานใหญ่ส่งไปให้สาขา

สินค้าที่สำนักงานใหญ่ส่งไปให้สาขาอาจใช้วิธีไดวิธีหนึ่งใน 3 กรณี ดังต่อไปนี้
1. ราคาทุน
2. ราดาสูงกว่าทุน
3. ราคาขาย

การบันทึกบัญชี กรณีสำนักงานใหญ่ส่งสินค้า
ไปให้สาขาในราคาทุน

โดยมีหลักการบันทึกบัญชีดังนี้

รายกา
รค้า สมุดบัญชีของสำ
นักงานใหญ่ สมุดบัญชีข
องสาขา

1. สำนักงานใหญ่ส่งสินค้า Dr. สาขา XX Dr. สินค้ารับจาก XX
ไปให้สาขาใ
นราคาทุน Cr. สินค้าส่ง
ไปสาขา XX สำนักงานให
ญ่
Cr. สำนักงานใหญ่ XX

2. สำนักงานใหญ่ส่งเงินสด Dr. สาขา XX Dr. สาขา XX
ไปให้สาขา
Cr. เงินสด
XX Cr. เงินสด

XX

3. สาขาซื้อสินค้าเป็นเงินสด - Dr. ซื้อสินค้า XX



Cr. เงินสด
XX

4. สาขาขายสินค้า - Dr. ลูกหนี้การค้า XX
เป็นเงินเชื่อ

Cr. ขายสินค
้า
XX
5. สาขาเก็บเงินจาก
ลูกหนี้การด้
า - Dr. เงินสด XX


Cr. ลูกหนี้ก
ารค้า XX

6. สาขาจ่ายค่าใช้จ่ายในการ - Dr. ค่าใช้จ่าย XX
ดำเนินงาน


ในการดำเนิ
นงาน

Cr. เงินสด XX