MODUL 3 DOKUMEN PERNIAGAAN

MODUL 3
DOKUMEN PERNIAGAAN

Alat
komunikasi

antara
pembekal

dengan
pembeli

bukti bertulis Kegunaan rujukan
bahawa suatu Dokumen membuat
Perniagaan
urus niaga perekodan
telah berlaku

rujukan pada
masa

hadapan

Jenis Dokumen Dokumen rujukan utama untuk
Perniagaan Sumber merekod ke dalam Buku
Dokumen Bukan
Sumber Catatan Pertama
contoh : invois, nota debit,
nota kredit, resit, memo,

baucar bayaran
tidak digunakan dalam

perakaunan, sebagai
dokumen sokongan
Contoh : Penyata Akaun,

Nota Serahan

CARTA ALIRAN DOKUMEN ANTARA
PEMBELI DENGAN PEMBEKAL

Aliran Dokumen bagi urus niaga secara tunai

Barang dihantar

Bil Tunai

Pembeli bayar tunai / cek

Resit

Pembekal Pembeli

CARTA ALIRAN DOKUMEN ANTARA
PEMBELI DENGAN PEMBEKAL

Aliran Dokumen bagi urus niaga secara kredit

Barang dihantar /
INVOIS

Kesilapan dalam Invois
Nota Kredit / Nota Debit

Penjual Bayar Tunai / Cek Pembeli
Resit

DOKUMEN PERNIAGAAN

➢INVOIS

• Digunakan dalam urus niaga secara kredit
• Invois dihantar kepada pelanggan adalah untuk

memaklumkannya tentang amaun yang perlu
dijelaskan
• Disediakan dalam 2 salinan
• Invois asal diserah kepada pelanggan manakala
invois Salinan disimpan oleh pembekal

Menjual Nama Penjual

Nama Pembeli Diskaun Niaga

Barang dijual Angkutan dibayar
Ketinggalan oleh penjual
dan kesilapan
dikecualikan

Diskaun Tunai

DOKUMEN PERNIAGAAN

➢ BIL TUNAI
- Digunakan dalam urus niaga

tunai
- Disediakan dalam 2 salinan
- Bil tunai asal dihantar kepada

pembeli ; Bil Tunai Salinan
disimpan oleh pembekal

Menjual Nama Penjual

Nama
Pembeli
Barang dijual

Cara
pembayaran

DOKUMEN PERNIAGAAN

➢RESIT

• Dikeluarkan oleh pembekal apabila
tunai diterima

• Sebagai bukti pembayaran
• Resit asal diserah kepada

pembayar manakala resit asal
disimpan oleh pembekal

Pihak yang Pembayaran
menerima duit /
mengeluarkan
resit

Pihak yang
membayar

Jumlah
dibayar

Cara Tujuan
pembayaran pembayaran

DOKUMEN PERNIAGAAN

➢KERATAN CEK

• Bahagian cek yang disimpan oleh pembayar

Penerima cek Tujuan
pembayaran
Baki tunai di
bank sebelum Nombor cek
pembayaran
dibuat

Jumlah
pembayaran

Baki tunai di
bank

DOKUMEN PERNIAGAAN

➢BAUCAR PEMBAYARAN

• Dokumen dalaman yang dikeluarkan
untuk merekod pembayaran yang
dibuat oleh perniagaan dengan
perakuan penerima bayaran

• Lazimnya digunakan dalam
pembayaran gaji pekerja, pembayaran
sewa premis dan belanja lain yang
tidak mempunyai dokumen

Penerima Jumlah dibayar

Tujuan
pembayaran

DOKUMEN PERNIAGAAN

➢MEMO

• Dokumen dalaman yang
dikeluarkan oleh pemilik perniagaan
untuk memaklumkan perniagaan
tentang suatu urus niaga yang tidak
mempunyai dokumen sokongan

• Contoh : ambilan, modal tambahan
dan catatan pembukaan

• Untuk mengelakkan risiko
berlakunya penyelewengan

DOKUMEN PERNIAGAAN

➢MAKLUMAN KREDIT

• Dokumen yang dikeluarkan oleh
pihak bank kepada pelanggan,
sebagai notis bahawa akaun
bank telah dikreditkan (wang
dalam akaun bank bertambah)

• Contoh : pembayaran dividen
dan pindahan kredit

DOKUMEN PERNIAGAAN

➢ MAKLUMAN DEBIT

• Dokumen yang dikeluarkan oleh
pihak bank kepada pelanggan
yang menyatakan bahaan akaun
telah didebitkan ( tunai di bank
berkurang)

• Contoh : caj bank, pindahan debit

DOKUMEN PERNIAGAAN

➢BORANG WANG MASUK/SLIP BANK/SLIP
DEPOSIT CEK

• Digunakan untuk mendepositkan tunai di tangan ke
dalam akaun bank

DOKUMEN PERNIAGAAN

➢BAUCAR TUNAI RUNCIT

- perbelanjaan runcit iaitu pembayaran tunai dalam amaun yg
kecil
- cth : tambang teksi, beli setem, beli mangga pintu, minuman
dan langganan suratkhabar
-direkod dalam buku tunai runcit

DOKUMEN PERNIAGAAN

➢ SLIP DAFTAR
TUNAI

- merekodkan belian atau
jualan barang niaga secara
tunai.
- disediakan oleh penjual
melalui mesin daftar tunai.
- diguna di kedai makan,
pasar raya, kedai buku,
kedai runcit

DOKUMEN PERNIAGAAN

➢ SLIP PINDAHAN WANG

- pindahan wang kepada pihak ketiga , dalam atau ke luar negara
- serah kepada pegawai bank
- pindahan ke luar negara dikenakan caj perkhidmatan

DOKUMEN
PERNIAGAAN

➢ SLIP TRANSAKSI
PERBANKAN ELEKTRONIK

-digunakan apabila perniagaan
memasukkan wang tunai ke dalam
bank melalui mesin deposit
tunai/cek di bank (atm)
-pindahan wang, bayaran dan
pengeluaran tunai

DOKUMEN
PERNIAGAAN

➢ URUSNIAGA ATAS
TALIAN (ONLINE
BANKING)
-jual beli atas talian
-memindah wang ke
dalam akaun pihak
ketiga, bayar bil dan
bayar kad kredit,
semak baki tunai di
bank

DOKUMEN PERNIAGAAN

➢ NOTA KREDIT

• Dihantar untuk memberitahun
pembeli bahawa baki hutangnya
telah berkurangan

• Digunakan semasa :
▪ Pembeli memulangkan barangan
kerana salah jenama, rosak
▪ Pembeli mengembalikan bekas
kosong seperti tin, botol
▪ Kuantiti barangan yang diterima
adalah kurang daripada kuantiti
yang dipesan
▪ Invois pembeli terlebih nyata

DOKUMEN PERNIAGAAN

➢ NOTA DEBIT

• Dihantar untuk memberitahun pembeli
bahawa baki hutangnya telah
bertambah

• Digunakan semasa :
▪ Butiran tertinggal dalam invois
▪ Pelanggan dikenakan caj tambahan
kerana meminta menukar ganti barang
▪ Faedah dikenakan atas pelanggan
kerana lewat kenjelaskan invois
▪ Jumlah dalam Invois terkurang nyata
▪ Bayaran tambahan dikenakan kerana
pelanggan tidak memulangkan bekas
kosong

DOKUMEN
PERNIAGAAN

➢ FOLIO PELANGGAN

-dokumen yang disediakan oleh perniagaan
yang menyediakan perkhidmatan seperti
perubatan, perhotelan, pos dan kurier,
hospital dan guaman.
-contoh di sebelah ialah untuk caj
perhidmatan guaman untuk menguruskan
pembelian tanah.
-sebagai resit bukti bayaran pelanggan
-2 salinan: asal diserah kpd pelanggan,
salinan diseimpan oleh pihak berkenaan







URUSNIAGA DAN DOKUMEN SUMBER









PERBEZAAN ANTARA DISKAUN TUNAI
DENGAN DISKAUN NIAGA

Diskaun Niaga Diskaun Tunai

Menggalakkan pembelian Menggalakkan pembayaran
secara pukal dengan segera

Potongan harga daripada harga Potongan harga daripada harga

senarai barang invois



Berdasarkan contoh di atas,

Diskaun niaga = (RM 310 + RM 480 + RM320 ) x 5%
= RM1110 x 5%
= RM 55.50

Diskaun Tunai Jika bayaran dibuat dalam 15
Jika bayaran di buat dalam 10
hari hari
RM 1054.50 x 5% RM 1054.50 x 2%
= RM52.75 = RM21

DOKUMEN BUKAN SUMBER

Penyata akaun • dikeluarkan oleh pembekal kepada
pelanggan sebagai peringatan tentang
jumlah yang belum dibayar

Penyata Bank • menyenaraikan semua urus niaga yang
dibuat melalui bank

• dikeluarkan oleh pihak bank kepada
pemegang akaun

• peniaga semak dgn catatan bank di Buku
Tunai dan jika tidak sama, akan
menyediakan Penyata Penyesuaian Bank

PENYATA PENYATA BANK
AKAUN