แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๒๐๗ แอ่วเมืองน่าน เล่าตำนาน ขานคำกลอน การเที่ยวน่านมิติใหม่ พิมพ์ครั้งที่ ๑ โดย หนานสมบูรณ์
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๒๐๕ก คำนำ จังหวัดน(านเป,นจังหวัดหนึ่งในภาคเหนือของประเทศไทย เป,นดินแดนแห(งล?านนา ตะวันออก ในอดีตน(านใช?ชื่อว(า วรนคร ปกครองตนเป,นรัฐอิสระ มีเจริญรุ(งเรืองหลาย ด?าน อาทิ ด?านศาสนาและความเชื่อ ด?านการเกษตร และด?านวัฒนธรรมประเพณีเป,น ต?น และได?ขึ้นกับอาณาจักรล?านนาโดยมีศูนยRกลางอยู(ที่นครเวียงพิงคRหรือ จังหวัด เชียงใหม(ในปSจจุบัน น(านเป,นจังหวัดที่มีธรรมชาติอุดมสมบูรณRและมีศาสนาที่รุ(งเรือง ทำให?มี ศาสนสถาน รวมถึงแหล(งท(องเที่ยวมากมาย ข?าพเจ?ามีความสนใจในแหล(งท(องเที่ยวของ จังหวัดน(าน ประกอบกับมีความประสงคRที่จะถ(ายทอดเรื่องราว ตำนาน และสถานที่ ท(องเที่ยวของแต(ละอำเภอ รวม ๑๕ อำเภอ ของจังหวัดน(าน ในรูปแบบของงานกวีนิพนธR โดยใช?คำประประพันธRประเภท โคลงสี่สุภาพ ๖ บท และกลอน ๑๘๐ บท ในการสร?าง หนังสือเล(มนี้ หนังสือเล(มนี้เป,นส(วนหนึ่งของรายวิชา ความคิดสร?างสรรคRกับการสรรคRสร?างงาน เขียน รหัสวิชา THAI๒๒๐๔ สาขาวิชาภาษาไทย คณะครุศาสตรR มหาวิทยาลัย ราชภัฏเชียงใหม( โดยมีท(านอาจารยR ดร.กฤษณา สมบัติเป,นอาจารยRที่ปรึกษา ทั้งนี้ข?าพเจ?าขอขอบคุณทุกแหล(งที่มาของข?อมูลตัวอักษร และรูปภาพ ข?าพเจ?า สร?างหนังสือเล(มนี้เพื่อการศึกษา ส(งเสริมศาสนา วัฒนธรรม และการท(องเที่ยวของ จังหวัดน(าน และขอขอบพระคุณอาจารยR ดร.กฤษณา สมบัติ เป,นอย(างสูง ที่กรุณาให? คำปรึกษา ตลอดจนแนวทางการสร?างหนังสือเล(มนี้จนบรรลุผลสำเร็จ ถ?าหากหนังสือ เล(มนี้ให?ข?อมูลที่ผิดพลาด หรือมีความบกพร(องประการใด ข?าพเข?าน?อมรับข?อผิดพลาด และขออภัยมา ณ ที่นี้ ข?าพเจ?ายินดีที่จะแก?ไข รวมถึงปรับปรุงให?ดียิ่งขึ้นไป หนานสมบูรณ, ผู4เขียน
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๒๐๖ข สารบัญ เนื้อหา หน3า ส5วนนำ คำนำ ก สารบัญ ข เนื้อเรื่อง บทนำ ๑ ๑. อำเภอเมืองน:าน ๑๓ ๒. อำเภอภูเพียง ๒๖ ๓. อำเภอเวียงสา ๓๙ ๔. อำเภอสันติสุข ๕๓ ๕. อำเภอแม:จริม ๖๔ ๖. อำเภอท:าวังผา ๗๗ ๗. อำเภอบ4านหลวง ๘๙ ๘. อำเภอปvว ๑๐๒ ๙. อำเภอนาน4อย ๑๑๔ ๑๐. อำเภอเชียงกลาง ๑๒๗ ๑๑. อำเภอนาหมื่น ๑๓๙ ๑๒. อำเภอสองแคว ๑๕๓ ๑๓. อำเภอทุ:งช4าง ๑๖๕ ๑๔. อำเภอบ:อเกลือ ๑๗๘ ๑๕. อำเภอเฉลิมพระเกียรติ ๑๙๐ ภาคผนวก ๑. ดัชนีคำศัพท, ๒๐๓ ๒. ถอดความจากคำพูดของปูSม:าน กระซิบบอกย:าม:าน ๒๐๔
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๒๐๘ แนะนำผู'เขียน นายนิธิรัตน)สุดสม • กำลังศึกษา ณ สาขาวิชา ภาษาไทย คณะครุศาสตรZ มหาวิทยาลัยราชภัฏ เชียงใหมD • ผลการเรียนสะสม ๓.๙๒ • นามปากกาหนานสมบูรณZ มีที่มาจาก คุณลุงที่เปaนผู( แตDงคDาวธรรมประจำ อำเภอบ(านหลวง • ภูมิลำเนาเดิม อาศัยอยูDที่ อำเภอบ(านหลวง จะงหวัด นDาน ๖๔๑๕๑๗๘๒
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๑
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๒ แดนภูคาเลื่องล้ำ เรืองรอง อร3ามงามเทียมทอง ถ3องแท9 บุรินทร=ถิ่นชวนมอง ผุดผ3อง โสภา งามเด3นงามมิแพ9 ถิ่นด9าวฐานใด
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๓
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๔ อุดมในน3านน้ำ ธารา เรืองรุ3งเพราะเพลา ก3อเกื้อ ชวนชมช3อผกา ผุดผ3องโสภา ชนน3านเราโอบเอื้อ ชุ3มน้ำไมตรี
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๕
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๖ ประเพณีผ3องแผ9ว เรือพาย อันกิ่งกรินทร=พลาย ค3าล9น สุดสง3าภาพลาย ลือว3า ภูมินทร= ฐานถิ่นเลิศลายพ9น แช3แห9งองค=ธาตุ
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๗
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๘ ธรรมชาติค3าล9น งามตา ยามห3าฝนโปรยมา ชุ3มชื้น วรนครา สง3า แท9แฮ ชอุ3มทั่วพ3างพื้น ถิ่นท9องแดนทอง
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๙
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๑๐ ลองเชยชมน3าน ภูคา ชมถิ่นภูมิปVญญา น3านสร9าง ประวัติศาสตร=สืบมา ทรงค3า งามเฮย งามบ3มีวันร9าง แน3แท9จริงเทียว
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๑๑
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๑๒ ที่ท3องเที่ยวสิบห9า อำเภอ ในเล3มนี้เสนอ กล3าวไว9 ขอทวยท3านคุณเธอ มาแอ3ว น3านเฮย จักชื่นจับจิตไซร9 บ3ให9ลืมเลือน
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๑๓ นมัสการพระธาตุเขาน/อย แอ4วดอยภูหลวง บวงสรวงเสาหลักเมือง ศิลปกรรมรุ4งเรืองตำนานวัดเมืองน4าน
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๑๔ องค=พระเจตบุตรเจ9าพรหมมินทร= มหินทราบุรินทร=น3านฟ\า เลื่อมใสพระพุทธศาสดา ศาสนาล9านนาแต3เก3ากาล เกณฑ=กาสรกุญชรอีกพาชี สร9างโสภีธานีศรีวิหาร ปฐพีบารมีพรประทาน ราววิมานแห3งองค=พระศาสดา อำเภอเมืองน)าน
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๑๕
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๑๖ อุโบสถจรดทรงจตุรมุข ส3องแสงสุขสู3มวลมนุสสา พระภูมินทร=อร3ามงามวัดวา นคราศรีนันทบุรี ดุเทวดามาเสกเนรมิต ทรงศักดิ์สิทธิ์อารามงามทรงศรี ตั้งตระหง3านนานมานับตาป_ บารนีจีรังนำจำรูญ
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๑๗
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๑๘ พระประทานสานสุทธิ์พุทธคุณ ทรงเจือจุนบุญให9ไม3ดับสูญ พระพักตร=สี่ทิศาเป`นอาดูลย= ชนน3านทูนองค=พระปฏิมา งามลือเลื่องเฟbcองฟูอยู3หนาหู คำซ3อนชู9ดูเป`นปริศนา สองหญิงชายร3วมทำกิริยา ทรงคุณค3าสล3าว3าเรื่องราว
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๑๙
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๒๐ ภาพกระซิบคำรักบรรลือโลก สื่อประโยครักของสองหนุ3มสาว ปูdม3านบอกย3าม3านด9วยคำยาว ดังคำกล3าวคำกลอนตอนต3อไป กำฮักน9องกูป_eจักเอาไว9 ในน้ำไซร9คงหนาวเหลือไฉน จักฝากในอากาศหรืออย3างไร ก็เป`นได9เหมยซอนดาวคะลุม
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๒๑
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๒๒ จักเอาใส3ในวังข3วงคุ9ม กลัวเจ9าอุ9มโฉบชิงโฉมโกสุม ก็เลยไว9ให9ใจตัวชายกุม กำฮักชุมอะฮิห9วงภวังค= จิตรกรรมสรรค=ฉากหลากหลายสิ่ง เล3าเรื่องจริงอิงเค9าเข9าความหลัง ประวัติศาสตร=วิลาสวัดเวียงวัง ปรากฏยังอยู3คู3วัดภูมินทร=
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๒๓
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๒๔ พุทธศิลปiถิ่นฐานล9านนาแท9 เชิญมาแลแดนจากองค=มหินท= ภูมิปVญญาชุมชนสู3ชีวิน เป`นทรัพย=สินสู3ชาวนันทบุรี อำเภอเมืองของน3านอาจเล็กน9อย เป`นทรัพย=สินสู3ชาวนันทบุรี เป`นหนึ่งที่เมื่อเยือนจะสุขฤดี แดนน3านนี้ดุจแดนเทวดา
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๒๕
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๒๖ ภูเพียงแช4แห/ง เรือแข4งล/านนา วังปลา มะไฟจีน ศิลปGนพื้นบ/าน
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๒๗
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๒๘ เมืองภูเพียงเวียงวังตั้งแช3แห9ง ประจักษ=แจ9งสำแดงแก3เนตรสาย เมืองแห3งแสงพระพุทธธรรมกาย ทั้งหญิงชายพรรณรายด9วยพุทธา พระอารามงามเด3นเป`นประจักษ= เอกลักษณ=ล9านนาศาสนา เจดีย=ธาตุพิลาสสะกดตา ชนศรัทธาเดชาพุทธคุณ อำเภอภูเพียง
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๒๙
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๓๐ ภูเพียงนี้นับเป`นน3านตอนกลาง อยู3บนพ3างพื้นผืนที่เกื้อหนุน บรรยากาศสดชื่นรื่นอดุลย= สมดุลธรรมชาติสะอาดดี องค=พระธาตุแช3แห9งแหล3งศักดิ์สิทธิ์ ที่ประดิษฐานสง3าศรี สารีริกธาตุองค=พระตรี - โลกนาถผู9ชี้ทางดำรง
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๓๑
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๓๒ ขานตำนานจากพงศาวดารน3าน พญากานเมืองน3านสนองประสงค= ด9วยพญาลิไทพระองค=ทรง มุ3งธำรงคงพุทธอยู3คู3แผ3นดิน ทรงประทานสารีริกธาตุ องค=จอมราชชุมปราชญ=ได9ตัดสิน เมื่อได9ฤกษ=ยามดีตามปฏิทิน อัญเชิญชิ้นสารี ณ แช3แห9งดอน
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๓๓
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๓๔ อันคำว3าแช3แห9งแจ9งธรรมะ พระพุทธศาสดาได9ตรัสสอน ผู9ที่แห9งในภาวะความเป_ยกปอน อันเป`นบ3อนโคจรอวิชชา ผู9แห9งนั้นถือคือยอดมนุษย= เป`นบุรุษผุดผ3องเป`นหนักหนา คำแช3แห9งจึงแจ9งพอสังเขปมา คือการดับทุกขารมณ=โดยแท9จริง
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๓๕
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๓๖ วัดแห3งนี้ประจำป_นักษัตรเถาะ ป_จำเพาะเจาะจงเพื่อนชายหญิง สักการะพระธาตุองค=งามยิ่ง สิริมิ่งมงคลเกิดแก3ตน เวียงภูเพียงชื่อเสียงเป`นลือเลื่อง งามฟูเฟbcองรองเรืองโบสถ=น3าสน ศาสนสถานอันโสภณ ประชาชนร3วมรักษาพระอาราม
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๓๗
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๓๘ ท3านผู9อ3านท3านใดใฝdเรื่องวัด ที่นี่จัดรวบวัดทั่วเขตขาม เป`นศูนย=กลางของวัดน3านอันงดงาม แตกต3างตามยามสร9างวางแผนกาล ถิ่นภูเพียงเมืองนี้มากภูมิปVญญา ศาสนาควบคู3ผสมผสาน เมืองภูเพียงที่เที่ยวมากตระการ เน9นทางด9านศาสนาองค=พระธรรม
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๓๙ ประตูสู4น4าน ตำนานชนตองเหลือง เมืองเจ็ดสายน้ำ งามล้ำวัดบุญยืน เริงรื่นแข4งเรือออกพรรษา
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๔๐
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๔๑ ตามตำนานขานกล3าวเล3าเมืองป\อ ชื่อนี้หนอพอฟVงช3างฉงน ตามโบราหนาหูอยู3พิกล และน3าสนศึกษามาเพิ่มพูน มุขปาฐะบอกราวท9องที่ เมืองป\อนี้มีสัตว=ทำมลายสูญ ผีวัวโพงทำลายความจำรูญ ยิ่งเพิ่มพูนศพชาวนครา อำเภอเวียงสา
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๔๒
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๔๓ เลยมาป\อออกันเป`นฐานที่ สามัคคีสร9างรั้วอย3างแน3นหนา เพื่อป\องกันวัวโพงมาอีกครา ดังนี้หนาจึงได9ใช9เวียงป\อนาม เมืองเวียงสาหน9าด3านของเมืองน3าน จากตำนานสานเรื่องเฟbองถิ่นฐาน เมืองเวียงสาโสภามาช9านาน ตระการตาที่เที่ยวทางไม3ไกล
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๔๔
แอ#วเมืองน#าน เล#าตำนาน ขานคำกลอน ๔๕ สักการะพระพุทธรูปเปoดโลกา ชาวประชาผาสุกมาแต3ไหน ด9วยเลื่อมใสในธรรมทางครรไล จำรุญไชยล9านนาเวียงสาแดน วัดบุญยืนชื่อจิตพิศองค=พระธรูป ณ อุโบสดงดงทามแสน พระพุทธรูปเป`นองค=ยืนแทน ไม3เหมือนแม9นองค=พระพุทธรูปใด