กาพย์เห่เรือ เห่ครวญ
สมาชิก ณัฐพัชร์ ดัดวงษ์ 1ก เติมพงศ์ กระเบียด 2ก ภูมิภัทร บัวระพา 6ก สถาพร จุฑาเกตุ 8ก สุทิวัส มากสินธ์ 9ก สุวรรณภูมิ สำ ราญ 11ก ธนทัศ ชาววังฆ้อง 3ข วรพล หอมสุข 5 ข
กาพย์ยานี 11 เสียงสรวลระรี่นี้ เสียงใด เสียงนุชพี่ฤาใคร ใคร่รู้ เสียงสรวลเสียงทรามวัย นุชพี่ มาแม่ เสียงบังอรสมรผู้ อื่นนั้นฤามี ถอดคำ ประพันธ์ เสียงหัวเราะเป็นเสียงของน้องพี่หรือใครคนอื่นพี่ก็อยากรู้ เสียงหัวเราะที่ลอยมาเหมือนเสียงหัวเราะของน้อง ไม่เหมือนกับเสียงของหญิงใด
กาพย์ เสียงสรวลระรี่นี้ เสียงแก้วพี่หรือเสียงใคร เสียงสรวลเสียงทรามวัย สุดสายใจพี่ตามมา แปล เสียงหัวเราะเป็นเสียงของน้องพี่หรือใครของใครกัน เหมือนมีเสียงหัวเราะของน้องลอยตามพี่มา
ลมชวยรวยกลิ่นน้อง หอมเรื่อยต้องคลองนาสา เคลือบเคล้นเห็นคล้ายมา เหลียวหาเจ้าเปล่าวังเวง แปล ลมที่พัดโชยมาก็มีกลิ่นหอมของน้องเข้าจมูกพี่ พอเหลือบไปเห็นเหมือนจะเป็นน้องเมื่อมองไปหาก็ไม่มี
ยามสองฆ้องยามย่ำ ทุกคืนค่ำ ย่ำ อกเอง เสียงปี่มีครวญเครง เหมือนเรียมคร่ำ ร่ำ ครวญนาน แปล เมื่อฆ้องตีบอกเวลาสองยามทุกคืนพี่ก็ชกตีอกตัวเองด้วย ความเศร้า เสียงปี่ที่ส่งเสียงมาก็เหมือนเสียงพี่ที่ร้องคร่ำ ครวญ ด้วยความเศร้า
ล่วงสามยามไปแล้ว จนไก่แก้วแว่วขันขาน ม่อยหลับกลับบันดาล ฝันเห็นน้องต้องติดตา แปล เมื่อล่วงเข้ายามที่สามจนไก่ขันพี่ก็เคลิ้มหลับไปก็ยังฝันเห็นน้อง
เพรางายวานเสพรส แสนกำ สรดอดโอชา อิ่มทุกข์อิ่มชลนา อิ่มโศกาหน้านองชล แปล ทั้งเช้าเย็นพี่นั้นกินอะไรก็ไม่อร่อยเพราะพี่นั้นอิ่มความทุกข์ อิ่มน้ำ ตา อิ่มความเศร้า น้ำ ตานองหน้า
เวรามาทันแล้ว จึงจำ แคล้วแก้วโกมล ให้แค้นแสนสุดทน ทุกข์ถึงเจ้าเศร้าเสียดาย แปล ด้วยเวรกรรมที่ตามทันทำ ให้พี่ต้องพรากจากน้องมา พี่ทั้งแค้นทั้งเสร้าที่ต้องจากเจ้ามา
โคลง เรียมทนทุกข์แต่เช้า ถึงเย็น มาสู่สุขคืนเข็ญ หม่นไหม้ ชายใดจากสมรเป็น ทุกข์เท่า เรียมเลย จากคู่วันเดียวได้ ทุกข์ปิ้มปานปี แปล พี่ทนทุกข์ตั้งแต่ตอนเช้าถึงตอนเย็นก็ร้อนรน เหมือนตกนรกทั้งเป็น ไม่ว่าชาย ใดก็ตามที่จากหญิงที่ตนรักก็ไม่ทุกข์เท่าพี่ แม้จะจากกันแค่วันเดียวก็ทุกข์เหมือนจากกันเป็นปี
งามทรงวงดั่งวาด งามมารยาทนาดกรกราย งามพริ้มยิ้มแย้มพราย งามคำ หวานลานใจถวิล แปล น้องนั้นรูปร่างหน้าตางามเหมือนภาพวาด มารยาทก็งามแม้ยาม เดินแกว่งแขน ยิ้มก็งาม พูดก็เพราะ ยิ่งทำ ให้พี่คิดถึง
แต่เช้าเท่าถึงเย็น กล้ำ กลืนเข็ญเป็นอาจิณ ชายใดในแผ่นดิน ไม่เหมือนพี่ที่ตรอมใจ แปล ตั้งแต่เช้าถึงเย็นพี่อดทนกล้ำ กลืนอยู่ตลอด ชายใดในแผ่นดินก็ไม่ทุกข์ใจเท่าพี่
คำ ศัพท์ สร ว ล = หั ว เ ร า ะ นุ ช = คำ ที่ใ ช้ เ รี ย ก ห ญิ ง ที่ รั ก ท ร า ม วั ย = คำ ที่ใ ช้ เ รี ย ก ห ญิ ง ที่ รั ก บั ง อ ร = คำ ที่ใ ช้ เ รี ย ก ห ญิ ง ที่ รั ก ส ม ร = คำ ที่ใ ช้ เ รี ย ก ห ญิ ง ที่ รั ก ร ะ รี่ = หั ว เ ร า ะ น า สา = จ มู ก
ย า ม ส อ ง = 3 ทุ่ ม ถึ ง เ ที่ ย ง คื น ย่ำ อ ก = ตี อ ก ด้ ว ย ค ว า ม เ ศ ร้ า สา ม ย า ม = เ ว ลา ข อ ง 1 คื น เ พ ร า = ต อ น เ ย็ น ง า ย = ต อ น เ ช้ า กำ สร ด = เ ศ ร้ า ส ล ด ช ล น า = น้ำ ต า เ ว ร า = เ ว ร
•มีการสัมผัส-ใน-พยัญชนะ •การซ้ำ คำ เช่น เสียงสรวลระรี่ เสียงใด เสียงนุชพี่ฤาใคร ใครรู้ •บุคคลวัติ เช่น เสียงปี่มีครวญเครง •สัสลาปังคพิไสย แสดงอารมณ์เศร้าของผู้แต่ง •มีการกร่อนเสียง เช่น ระรี่ มาจากคำ ว่ารี่รี่ •อุปมา เช่น เสียงนี้มีครวญเครง เหมือนเรียมคร่ำ ร่ำ คร่ำ ครวญนาน งามทรงวง ดังวาด คุณค่าด้านวรรณศิลป์
คุณค่าด้านเนื้อหา กาพย์เห่เรือ บทเห่ครวญ เป็นบทที่คร่ำ ครวญ ถึงนางอันเป็นที่รัก เมื่อได้ยินเสียงต่างๆหรือเป็นสิ่งต่างๆตามธรรมชาติ ก็จะรำ พึงรำ พันถึงนางอันเป็นที่รัก